KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayısı

Transkript

1 ULUSAL AKDENİZ ORMAN VE ÇEVRE SEMPOZYUMU 8 EKİM KAHRAMANMARAŞ KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayısı Editörler: Doç. Dr. Abdullah Emin AKAY Yrd. Doç. Dr. Murat ERTAŞ Yrd. Doç. Dr. Fatih SİVRİKAYA Yrd. Doç. Dr. Murat ZENGİN Sercan GÜLCİ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Orman Fakültesi Avşar Yerleşkesi Kahramanmaraş

2 KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi (KSÜ Journal of Natural Sciences) Sahibi / Owner Prof. Dr. M. Fatih KARAASLAN (KSÜ Rektörü / KSU Rector) Editörler Kurulu / Editorial Board Prof. Dr. M. Hakkı ALMA, (Başkan / Editor in Chief) Orman End. Müh. Böl. alma@ksu.edu.tr Prof. Dr. İ. Ersin AKINCI Bahçe Bitkileri Böl. akinci.ie@ksu.edu.tr Doç. Dr. Kenan UÇAN Biyosistem Mühendisliği Böl. ucan@ksu.edu.tr Doç. Dr. Ali KAYGISIZ Zootekni Böl. alikaygisiz@ksu.edu.tr Yrd. Doç. Dr. Mücahit PAKSOY Tarım Ekonomisi Böl. mpaksoy@ksu.edu.tr Yrd. Doç. Dr. Sakine Serap AVGIN Biyoloji Böl. ssavgin@ksu.edu.tr Danışmanlar Kurulu / Advisory Board Prof. Dr. Emin Zeki BAŞKENT KTÜ, Orman Fakültesi, Trabzon, Prof. Dr. Fikrettin ŞAHİN Yeditepe Üniv. Müh. & Mim. Fak., İstanbul, Prof. Dr. Cemil KARA KSÜ, Fen Edebiyat Fak., Kahramanmaraş, Prof. Dr. Özlem TURGAY Prof. Dr. Selçuk İNAÇ KSÜ, Orman Fakültesi, Kahramanmaraş, Doç. Dr. Ridzwan A. HALIM University Putra Malaysia, Serdang, Malezya Doç. Dr. Adem KAMALAK, Prof. Dr. Fahri YAVUZ AÜ, Ziraat Fakültesi, Erzurum, Prof. Dr. Kadir SALTALI Prof. Dr. Khalid Mahmood KHAWAR AÜ, Ziraat Fakültesi, Ankara, Doç. Dr. Kubilay Kazım VURSAVUŞ ÇÜ, CMYO, Adana, Prof. Dr. Mehmet Nuri NAS Doç. Dr. Hakan DOYGUN KSÜ, Orman Fakültesi, Kahramanmaraş, Yrd. Doç. Dr. Asghar HUSSAIN University of Veterinary & Animal Sci., Lahore, Pakistan Dr. Katerina FLİEGEROVA Academy of Sciences of Czech Republic, Institute of Animal Physiology and Genetics, Videnska, Czech Republic Prof. Dr. Fatih KILLI Prof. Dr. Mehmet KANAT KSÜ, Orman Fakültesi, Kahramanmaraş, Prof. Dr. Ahmet ALP Prof. Dr. Cuma AKBAY Doç. Dr. Ahmet İLÇİM KSÜ, Fen Edebiyat Fak., Kahramanmaraş, Doç. Dr. Ramazan ÇETİNTAŞ Dr. Suhaila Omar HASHIM Pwani University, Kilifi, Kenya

3 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş II KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, KONGRE KURULLARI Onursal Başkan Prof. Dr. M. Fatih KARAASLAN (KSÜ Rektörü) Düzenleme Kurulu Prof. Dr. İbrahim BEKTAŞ (Başkan) Prof. Dr. Ahmet TUTUŞ Doç. Dr. Abdullah Emin AKAY Doç. Dr. Hakan DOYGUN Cevdet KABAKÇI (Kahramanmaraş Belediye Başkan Yardımcısı) Halil COŞKUN (Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürü) Hüseyin ÇANAK (Kahramanmaraş İl Çevre ve Orman Müdürü)

4 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş III KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, Bilim Kurulu (Ünvan ve Soyadı Alfabetik Sırasına Göre) Prof. Dr. M. Hakkı ALMA (KSÜ) Prof. Dr. Nusret AS (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Süha BERBEROĞLU (Çukurova Üniversitesi) Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ (KTÜ) Prof. Dr. H. Ferhat BOZKUŞ (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Serdar CARUS (SDÜ) Prof. Dr. Özer ÇINAR (KSÜ) Prof. Dr. Öner DEMİREL (KTÜ) Prof. Dr. İlhan DENİZ (KTÜ) Prof. Dr. Sümer GÜLEZ (Bartın Üniversitesi) Prof. Dr. Selçuk İNAÇ (KSÜ) Prof. Dr. Mehmet KANAT (KSÜ) Prof. Dr. Refik KARAGÜL (Düzce Ü Üniversitesi) Prof. Dr. Selman KARAYILMAZLAR (Bartın Üniversitesi) Prof. Dr. Engin NURLU (Ege Üniversitesi) Prof. Dr. Halim PERÇİN (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Metin TUNAY (Bartın Üniversitesi) Prof. Dr. A. TÜFEKÇİOĞLU (Artvin Çoruh Üniversitesi) Prof. Dr. Adnan UZUN (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Hasan YILMAZ (Atatürk Üniversitesi) Doç. Dr. Saim ATEŞ (Kastamonu Üniversitesi) Doç. Dr. Ramazan KURT (KSÜ) Doç. Dr. Sezgin ÖZDEN (Çankırı Karatekin Üniversitesi) Doç. Dr. Turgut ŞAHİN (SDÜ)

5 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş VI KSÜ Doğa Bil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VI Adana Kentinin Mekânsal Gelişimi ve Tarım Toprakları Üzerine Etkisi Nuriye Peker Say, Muzaffer Yücel, Sinem Özyurt Ökten... Aladağlar da (Kayseri-Yahyalı) Yetişen Doğal Bitkilerin Flora Turizmi Açısından Değerlendirilmesi Meliha Aklıbaşında, Yahya Bulut, Elif Akpınar Külekçi... 8 Andırın Çevresindeki Sayfiye Yerleşmelerin Çevresel Etkileri Mehmet Gürbüz, Murat Karabulut, Murat Zengin... Bornova İlçesi nde Ağaçlandırma Alanı Olarak Kullanılma Potansiyeline Sahip Arazi Varlığının Belirlenmesi Neslihan Doygun, Ümit Erdem... Deniz Kıyısı-Orman İçi Rekreasyon Alanlarında Doğal Peyzaja Yönelik Baskıların Saptanması ve Çözüm Önerileri: Aksazlar Koyu-Fethiye Örneği Zeynep B. Ardahanlıoğlu, Yahya Bulut, İsmail Çınar... Doğu Akdeniz de Ekstrem Maksimum ve Minimum Sıcaklıkların Trend Analizi Murat Karabulut... Ekolojik Koridorlar Kapsamında Erzurum-Uzundere Güzergahı Vadi Peyzajı Tiplerinin Ortaya Konması Esra Özhancı, M. Akif Irmak, Hasan Yılmaz... Ekoturizm İçin Öneri Alanlarıyla Bayburt Işık Sezen, Sevgi Yılmaz, Elif Akpınar Külekçi... Afşin-Elbistan İlçeleri Potansiyel Orman Alanlarının Belirlenmesi Murat Zengin, Hakan Oğuz... Konya Kenti Yakın Çevresindeki Kentsel Rekreasyon Alanlarının Görsel Kalitesi İle Kullanıcıların Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkiler Ahmet T. Polat, Sertaç Güngör, Senayi Adıyaman... Fıstıkçamı (Pinus pinea) Kabuğunun Tanen Bileşimi Oktay Gönültaş, Mualla Balaban Uçar... 8 Isırgan Otu (Urtica dioica L.) Saplarının Kimyasal Analizi Mehmet Akgül, Ahmet Tutuş, Faruk Kırtay, Samet Bayraktar, Ümit Ayata... 8 Kızılçam ( Pinus brutia Ten.) da Reçine Kelebeği (Dioryctria sylvestrella Ratz.) ve Gövde Reçinesinin Uçucu Yağ Miktarları Mehmet Öz, İlhan Deniz, Mehmet Yaşar, Osman Komut, M. Said Fidan... 8 Bazı Kekik Türlerinin Uçucu Yağ Özellikleri Üzerine Yetişme Ortamının Etkisi Murat Ertaş, M. Hakkı Alma, Eyyüp Karaoğul, Ertuğrul Altuntaş, M. Akif Palabıçak... Kahramanmaraş Bölgesinde Yetiştirilen Pavlonya (Paulownia elongata) Odununun Teknolojik Özellikleri İbrahim Bektaş, Alperen Kaymakcı, Bekir Cihad Bal... Ormanlarındaki Yıllık Karbon Stok Değişimi Trendinin İrdelenmesi ve Yılındaki Durumun Kestirilmesi Ünal Asan... Ege Bölgesi Maki Alanlarında Bitki Toplulukları ve Akdeniz Ekosistemlerindeki Yeri Nihal Özel, H. Handan Öner, Gıyasettin Akbin, Nuran Altun... Orman Ekosistemlerinde Biyoçeşitliliğin Korunması ve İzlenmesi Alper Uzun, Salih Terzioğlu, Seyran Palabaş Uzun... Orman Ekosistemlerinde Habitat Parçalanmaları ve Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Etkileri Seyran Palabaş Uzun, Alper Uzun, Salih Terzioğlu... Bazı Yetişme Ortamı Koşulları İle Kızılçam ( Pinus brutia Ten.) Fidanlarının Büyüme Performansı Arasındaki İlişkiler Halil Barış Özel, Erol Kırdar, Ali Demirci, Yusuf Görmez... Geyik Elması ( Malus trilobata C.K. Schneid.) nın Bazı Biyolojik, Ekolojik ve Etnobotanik Özellikleri Mustafa Yılmaz, Tolga Ok...

6 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, Konya Kenti Yakın Çevresindeki Kentsel Rekreasyon Alanlarının Görsel Kalitesi İle Kullanıcıların Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkiler Ahmet T. POLAT, Sertaç GÜNGÖR, Senayi ADIYAMAN Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Kampüs Selçuklu, Konya Konya Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanlığı Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğü, Selçuklu, Konya ÖZET: Son yıllarda, hızla artan kentleşme baskısı kentsel toplumların rekreasyonel taleplerini önemli ölçüde artırmaktadır. Kentsel rekreasyon alanları kent sakinlerine sosyal ve psikolojik yönlerden önemli faydalar sağlamaktadır. Rekreasyon alanlarının değeri doğal, kültürel ve görsel özellikleri ile ortaya çıkmaktadır. Çalışmanın amacı, Konya İlinde seçilen bazı rekreasyonel alanlarının görsel kalitesini belirlemek ve görsel kalite ile kullanıcıların demografik özellikleri arasındaki ilişkileri saptamaktır. Araştırma sahası olarak Konya kent merkezi yakın çevresinde yoğun kullanılan üç rekreasyon alanı seçilmiştir. Araştırmada görsel kalite değerlendirme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sahasından alınan fotoğrafları ve kullanıcıların demografik özellikleri ile ilgili soruları kapsayan bir foto-anket hazırlanmıştır. Anket, görsel kaliteyi ölçmek için Likert ölçeği temelinde kullanıcılara uygulanmıştır. Gelecekte, peyzajlara yönelik etkili planlama yapabilmek ve iyi bir yönetim sağlamak için insanın çevre algısının nasıl olduğunu anlamak gereklidir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak plancılar, yerel yönetimler ve kullanıcılara fayda sağlayacak öneriler getirilmiştir. Anahtar Sözcükler: Demografik özellikler, Görsel Kalite, Foto-anket, Konya, Rekreasyon The Relationships between and the Visual Quality of Urban Recreation Areas near by the city of Konya and Demographic Characteristics of their Users ABSTRACT: In recent years, rapidly increasing urbanization pressure enhances the demands of recreational facilities in urban communities significantly. The urban recreational areas provide significant benefits to social and psychological aspects for urban residents. Value of recreation areas appear with their natural, cultural and visual features. The aim of the study; is to determine the visual quality of some recreational areas in Konya and to determine the relationships between demographic characteristics of users and visual quality. As a research area the three heavily used recreation area which are close to Konya city center was chosen. Visual quality assessment method used in this study. The photo-questionnaire was designed including photos taken from the work area, and questions related to demographic characteristics of users. The questionnaire was applied to users based on Likert scale to measure visual quality. In the future, an effective planning for landscapes is essential to understand how people's perception of the environment. Based on the survey results, suggestions have been developed for the benefit of planners, local governments and users. Keywords: Demographic characteristics, Konya, Photo-questionnaire, Recreation, Visual quality GİRİŞ Endüstrileşmenin ve kentleşmenin uzantısı olarak oluşturulan yapay çevrede, aşırı nüfus artışı, hava kirlenmesi, gürültü ve yorgunluk insanlarda psikofizyolojik dengesizliklere yol açmaktadır. Günlük yaşantı içerisinde bunalan kent insanı, kent dışındaki açık hava rekreasyonel kaynaklarına yönelmektedir (Demirel, Kurum ve Öztan, Akten ). Kent yakın çevresindeki bu rekreasyonel alanların eğitimsel, psikolojik, gelişimsel ve fiziksel açılardan toplumun her bireyine ve özellikle de gençlere çok önemli katkılar sağlamakta olduğu bilinmektedir (Önder, Yılmaz ). Gençlerin ruhsal ve fiziksel yönden sağlıklı bireyler olabilmeleri, sosyalleşebilmeleri ve serbest zamanlarını en iyi şekilde değerlendirebilmeleri için çeşitli etkinlikleri gerçekleştirebilecekleri kaliteli Mekânların olması gerekmektedir (Kılıçaslan, 8). Rekreasyonel alanların potansiyelini belirlemeye (Yılmaz ve ark., Kurum ve Öztan, Sor. Yazar: Polat, A. T:, atpolat@selcuk.edu.tr Yılmaz, Akten ve ark. ) ve kullanıcıların eğilimini (Önder, Kelkit ve Özel, Kılıçaslan 8) ölçmeye yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar incelendiğinde; rekreasyonel alanların görsel kalitesinin yeterince değerlendirilmediği görülmektedir. Özellikle potansiyel belirleme çalışmalarında görsel kalite unsuru iklim, bitki örtüsü, su varlığı topografya, kültür ve ulaşım gibi kaynak değerlerinden biri olarak kabul edilmeli ve değerlendirilmelidir. Bunun yanında kullanıcıların eğilimleri ölçülürken yine alanın görsel özellikleri ihmal edilmemesi gereken önemli bir unsurdur. Kentsel alanlarda görsel kalite ve kırsal alanlarda manzara güzelliği olarak adlandırabileceğimiz bu unsur tamamıyla görsel algıya bağlıdır. Doğal veya kültürel tüm peyzaj alanlarında olduğu gibi rekreasyonel alanlarda da alanın görsel yönden algılanması o alanın pasif veya aktif kullanımını etkilemektedir. Bu nedenle rekreasyonel alanların görsel kalitesini ölçmeye ve elde edilen

7 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, görsel kalite değerlerinin kullanıcıların kişisel özellikleri ile olan ilişkilerini belirlemeye çalışmak rekreasyonel alanların kalitesini ve kullanıcıların memnuniyetini geliştirmek açısından önemlidir. Kentsel peyzaj alanında; kent parkları (Müderrisoğlu ve Demir, Wong ve Domroes,, Tilt ), kent kaya habitatları (Acar ve Sakıcı 8), kent parklarında su kullanımı (Bitar ), botanik bahçeleri (Chang ve ark. 8) ve rekreasyonel parklarının (Aminzadeh ve Ghorashi ) görsel kalitelerini değerlendirmeye yönelik çalışmalar yapılmıştır. Çalışmanın amacı; Konya İli yakın çevresinde yer alan üç rekreasyon alanının görsel kalite değerlerini belirlemek ve kullanıcıların demografik özellikleri ile alanların görsel kalite değerleri arasındaki ilişkileri araştırmaktır. Elde edilen bilgilerin genel literatüre katkı sağlaması ve yöresel anlamda rekreasyonel alanların planlama, tasarım ve yenileme çalışmalarına destek olması hedeflenmektedir. MATERYAL VE YÖNTEM Çalışma alanı olarak Konya İli yakın çevresinde yer alan Birlik Parkı, Karaaslan Parkı vekozağaç Piknik Alanı seçilmiştir. Bu alanların seçiminde alanların büyüklüğü, kullanım fonksiyonu ve kent içindeki dağılımı göz önünde bulundurulmuştur. Birlik Parkı da, Karaaslan parkı 8 da ve Kozağaç Piknik Alanı 8 da büyüklüğünde, alanların tümünün temel kullanım fonksiyonu piknik etkinliği şeklindedir. Birlik Parkı kentin kuzeyinde Ankara yolu üzerinde yer alırken, Karaaslan Parkı güneydoğuda Karaman yolu üzerinde ve Kozağaç Piknik Alanı da güneybatıda Antalya çevre yolu üzerinde yer almaktadır (Şekil ).Fotoğraf çekimi için milyon piksel çözünürlüklü, 8x optik zoomobjektifli ve panoramik çekim özelliği bulunan KSU J. Nat. Sci., Special Issue, yarı profesyonel dijital fotoğraf makinası kullanılmıştır. Ayrıca, A boyutunda fotoğraf kâğıdına alanların er adet fotoğrafları yerleştirilerek takım yaprak foto-anket formu oluşturulmuştur. Çalışmada; Daniel ve Boster (), Arriaza ve ark. () ve Bulut ve ark. nın () kullandıkları görsel kalite değerlendirme yöntemini tercih edilmiştir. Yöntem, alandan fotoğrafların alımı, fotoanket ve istatistiksel analiz aşamalarından oluşmaktadır. Fotoğraflar Haziran ayında hafta için günler içinde ve fotoğraflarda insan unsuru yer almaması için sabah.-8. saatleri arasında alınmıştır. Fotoğraf çekimleri alanların tüm özelliklerini yansıtacak şekilde aşamalı panoramik olarak yapılmış ve tüm alanlar içinden yaklaşık fotoğraf alınmıştır. Daha sonra yerel yönetim ve üniversiteden konu ile ilgili uzmanlar yardımı ile her bir alanın ana tasarım unsurlarını yansıtacak şekilde er fotoğraftan toplam fotoğraf seçilmiştir (Şekil,, ). Seçilen fotoğraflar ve kullanıcıların demografik özelliklerini içeren sorular ile birlikte takım sayfalık bir foto-anket formu hazırlanmıştır. Anketler park alanlarında kullanıcılarla birebir görüşülerek yapılmıştır. Kullanıcıların cinsiyet, yaş, meslek, gelir düzeyi, eğitim ve ikamet ile bilgileri kayıt edilmiştir. Daha sonra ankette yer alan her bir fotoğraf için kullanıcıların likert ölçeğinde (çok yüksek, yüksek, orta, düşük ve çok düşük ) puan vermeleri istenmiştir (Kaplan ve Kaplan, 8; Kaplan ve ark., ).Son olarak elde edilen veriler excell yazılımında düzenlenmiş ve SPSS. yazılımına aktarılarak her bir fotoğraf için ortalamalar alınmıştır. Kullanıcıların demografik özellikleri ile görsel kalite puanlarının arasındaki ilişkileri tespit etmek amacı ile Ki-kare analizi uygulanmıştır. Şekil. Konya Kenti içerisinde çalışma alanlarının konumları

8 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, B B B B Şekil. Çalışmada Birlik parkını temsilen kullanılan fotoğraflar

9 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, KA KA KA KA Şekil. Çalışmada Karaaslan parkını temsilen kullanılan fotoğraflar

10 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, KO KO KO KO Şekil. Çalışmada Kozağaç piknik alanını temsilen kullanılan fotoğraflar BULGULAR ve TARTIŞMA Ankete katılan kullanıcıların demografik özellikleri Ankete katılan kişinin yaklaşık olarak yarısını erkek yarısını kadın kullanıcılar oluşturmaktadır. Bu oranı yakalamak için özellikle çaba gösterilmiştir. Bunun yanında % 8 oranında - yaş arası gençler anketi yanıtlamışlardır. Gelir düzeyi yönünden düşük gelirli kısım yaklaşık % çıkmıştır. Buna anketin hafta için günlerde ve parklarda uygulanmasının neden olduğu düşünülmektedir. Genel olarak meslek, ikamet ve eğitim durumları ile ilgili oranlara da bakıldığında Konya kenti yaşayanları demografik özellikler açısından çalışmada iyi bir şekilde örneklenmiştir (Çizelge ). Rekreasyonel alanlara ait fotoğrafların görsel kalite puanları Foto-ankette yer alan fotoğrafların elde ettikleri görsel kalite puanları Çizelge. de verilmiştir. Çizelge incelendiğinde Kozağaç Piknik Alanı ve Karaaslan Parkına ait fotoğrafların görsel kalite skorları birlik parkına göre daha yüksek çıkmıştır. Karaaslan Parkından KA ve Kozağaç Piknik Alanından KO fotoğrafları. lik değerlerle en çok beğenilen fotoğraflar olmuştur. Birlik Parkından B fotoğrafı. lik puanla en son sırada yer almış ve orta derecede beğenilmiştir.

11 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, Çizelge. Ankete katılan kullanıcıların demografik özellikleri Demog. N % N % N % N % Özellik Cinsiyet Erkek Kadın,, Yaş üzeri Eğitim İlkokul Lise Üniversite L.Üstü,,,, Meslek İşçi Memur Esnaf Tüccar Gelir İkamet, - TL, - 8, Meram,, Selçuklu 8,,, Karatay,,, Diğer 8, N % Öğrenci İşsiz, Çizelge. Fotoğrafların görsel kalite puanları Likert Ölçeği (N) 8 8 Foto No KA KO KO KA KA KO KO B KA B B B Çizelge. Kullanıcıların cinsiyeti ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki Foto No B B B B KA KA KA KA KO KO KO KO E K Likert Ölçeği (N) N % N % N, Ev hanımı, % Emekli Ort. Puan Std. Sapma,,,,,,,,8,8,8,,,,,,,8,,,8,,88,,8 Ki-kare P-Değeri,,,,,8,*,,,8,,,,,,8,,,,8,8,,8,8,8 *. önem düzeyinde anlamlıdır. **. önem düzeyinde anlamlıdır. ***. önem düzeyinde anlamlıdır.,

12 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, Çizelge. Kullanıcıların yaşları ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki Likert Ölçeği (N) Foto No - - B - üzeri B - üzeri - - B - üzeri B 88 KA KA 8 KA KA - üzeri - - KO - üzeri KO - - KO - 8 üzeri KO 8 8 Çizelge. Kullanıcıların eğitim düzeyi ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki Foto No B B B B KA KA KA KA KO KO KO KO İlkokul Lise Üniversite Lisansüstü İlkokul Lise Üniversite Lisansüstü İlkokul Lise Üniversite Lisansüstü İlkokul Lise Üniversite Lisansüstü İlkokul Lise Üniversite Lisansüstü Likert Ölçeği (N) Kullanıcıların meslekleri ile görsel kalite arasındaki ilişkiler Çizelge. da verilmiştir. Buna göre, KA(X=,) ve KA(X=,8) fotoğraflarında istatistiksel açıdan bir anlamlılık tespit Ki-kare P-Değeri,,*,8,***,8,**,,,8,,,,,,8,**,,**,,8,,**,, Ki-kare P-Değeri,,*,8,**,,,,,,8***,,***,,88,,** 8,8,8,,,,,,8 edilmiştir. Esnaf, tüccar ve işsizlere göre işçi, memur, öğrenci, ev hanımı ve emeklilerin fotoğrafları daha çok beğendikleri saptanmıştır.

13 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, KSU J. Nat. Sci., Special Issue, Çizelge. Kullanıcıların mesleği ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki Foto No B B B B KA KA KA KA KO KO K K İşçi Memur Esnaf Tüccar Öğrenci İşsiz Ev Hanımı Emekli İşçi Memur Esnaf Tüccar Öğrenci İşsiz Ev Hanımı Emekli Likert Ölçeği (N) Çizelge. Kullanıcıların gelir düzeyi ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki Foto No B B B B KA KA KA KA KO KO KO KO - TL - TL - TL - TL - TL - TL - TL - TL - TL - TL - TL - TL Likert Ölçeği (N) Kullanıcıların gelir düzeyleri ile görsel kalite arasındaki ilişkiler Çizelge. de verilmiştir. Buna göre, B(X=,) ve B(X=,) fotoğraflarında istatistiksel açıdan bir anlamlılık tespit edilmiştir. Düşük gelirlilere göre yüksek gelirlilerin fotoğrafları daha çok beğendikleri saptanmıştır. fotoğraftan sadece iki fotoğrafta bulgular elde edildiği 8 8 Ki-kare P-Değeri, 8,,,,,8,8,,,8***,,,,88,8,*,8,,8,,,,, Ki-kare P-Değeri,8,,,***,,***, 8,,,8,,,,,,,,,,,,8,,*** için bu konuda kesin bir kanıya varmak zor gözükmektedir. Kullanıcıların ikamet durumu açısından değerlendirildiğinde sadece birlik parkına ait B(X=,)fotoğrafında istatistiksel açıdan bir anlamlılık görülmüştür (Çizelge 8). Meram, Selçuklu ve Karatay ilçelerinde ikamet eden kullanıcılara göre Konya kent merkezi dışında ikamet eden diğer

14 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, kullanıcılar fotoğrafı daha çok beğenmişlerdir. Aminzadeh ve Ghorashi ye () göre ikamet ile görsel açıdan beğeni arasında bir ilişki yoktur. 8 KSU J. Nat. Sci., Special Issue, Othman () çalışmasında peyzaja yönelik tercihleri yabancı ziyaretçilerde yerlilere göre daha yüksek olduğu saptamıştır. Çizelge 8. Kullanıcıların ikamet durumu ve fotoğrafların görsel kalitesi arasındaki ilişki Likert Ölçeği (N) Foto No B B 8 Meram Selçuklu B Karatay Diğer B 88 KA KA 8 KA KA 8 8 KO 8 KO KO KO SONUÇLAR Bu çalışma, çok değişik özelliklere sahip kullanıcılarının kentsel rekreasyon alanlarını görsel açıdan değerlendirmelerini kapsamaktadır. Sonuçlara göre çalışma alanlarının tümü kullanıcılar tarafından beğenilmiştir. Buna göre, sübjektif gözüken görsel kalite kavramı için bir genelleme yapma imkânı kanıtlanmıştır. Bu aşamadan sonra yapılması gereken tespit edilmiş bu görsel kalite değerini oluşturan kullanıcı özellikleri (algılayan) ve planlama/tasarım özellikleri (algılanan) daha detaylı inceleyerek görsel kalite değerini yükseltmektir. Kullanıcıların demografik özellikleri üzerinden yapılacak çalışmalar, belirli bir bölgeye ait kentsel rekreasyon ve diğer peyzaj alanlarına yönelik kullanıcı profillerinin ortaya çıkarılmasını sağlayacaktır. Elde edilecek bu bulgular plancı ve yöneticiler için yapacakları çalışmalarda önemli dayanak noktaları olacaktır. Planlama ve yönetim çalışmalarını yapan uzmanlar kendi tercihleri ve mesleki bilgileri ile değil kullanıcıların özelliklerini ve tercihlerini iyi bilerek ancak başarılı olabilirler. Özellikle kentlerde ki rekreasyonel alanların oluşturulması ve yönetimi konularında sorumlu olan yerel yönetimlerin bu konuda bilgilendirilmeleri gerekmektedir. Bir kentin sahip olduğu görsel kalitenin en büyük mimarı o kentteki yeşil alanlar ve özelliklede ağaçlardır. Kent içi ve yakın çevresindeki yeşil alanların görsel kalitesinin artırılmasına yönelik yapılacak tüm çalışmalar aynı zamanda kent bütünün görsel kalitesinin gelişmesine de büyük oranda katkılar sağlayacaktır. Ki-kare,8, Asymp. Sig.,,,,*,8,,,, 8,,, 8,,,8,,,,,,, KAYNAKLAR Acar, C., Sakıcı, Ç. 8.Assessing landscape perception of urban rocky habitats. Building and Environment, : - Akten, M.. Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Mevcut Potansiyellerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A : - Akten, M., Yılmaz, O., Gül, A.. Alan Kullanım Planlamasında Rekreasyonel Alan Kullanım Ölçütlerinin Belirlenmesi: Isparta Ovası Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: : - Aminzadeh, B. Ghorashi S.. Scenic Landscape Quality and Recreational Activities in Natural Forest Parks. Iran Int. J. Environ. Res. ():- Arriaza, M., Cañas-Ortega, J.F., Cañas-Madueño, J.A., Ruiz-Aviles, P.. Assessing the visual quality of rural landscapes. Landscape and Urban Planning, - Bernasconi, C., Strager, M.P., Maskey, V., Hasanmyer, M.. Assessing public preferences for design and environmental attributes of an urban automated transportation system. Landscape and Urban Planning, Bitar, H.. Public Aesthetic Preferences and Efficient Water Use in Urban Parks. Faculty of Architecture, Building and Planning The University of Melbourne, Doctorate Thesis. Bulut, Z.,Karahan, F., Sezen,,.Determining visual beauties of natural waterscapes: A case study fortortum Valley (Erzurum/Turkey) Scientific Research and Essay (): -8 Chang, L.S., Bisgrove, R.J., Liao, M.Y. 8. Improving educational functions in botanic

15 Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, -8 Ekim, Kahramanmaraş KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, gardens by employing landscape narratives. Landscape and Urban Planning, 8: Chen, B., Adimo, O.A., Bao, Z.. Assessment of aesthetic quality and multiple functions of urban green space from the users perspective: The case of Hangzhou Flower Garden, China. Landscape and Urban Planning, : 8 Daniel, T.C., Boster, R.S.. Measuring Landscape Esthetics: The Scenic Beauty Estimation Method. USDA Forest Service Research Paper, RM-, Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station, Fort Collins, CO. Demirel, Ö.. Çoruh Havzası (Yusufeli Kesimi) Doğal Kaynak Değerlerinin Rekreasyon ve Turizm Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi üzerine Bir Araştırma. Tr. J. of Agriculture and Forestry, Ek Sayı : - E. Kurum, Y. Öztan.. Beynam Muhafaza Ormanı ve Yakın Çevresinin Ankara Kenti Rekreasyon Sistemi Açısından Koruma Kullanım ve Planlama ilkelerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, - Garré, S.,Meeus, S., Gulinck, H.. The dual role of roads in the visual landscape: A case-study in the area around Mechelen (Belgium). Landscape and Urban Planning, : - Kaplan S, Kaplan R. 8. The experience of nature: a psychological perspective. Cambridge: Cambridge Un Press Kaplan, A., Taşkın, T., Önenç, A..Assessing the Visual Quality of Rural and Urban-fringed Landscapes surrounding Livestock Farms Biosystems Engineering, (): 8 Kelkit, A., Özel, E.. A Study on Determination of Recreational Demands And Inclinations of City People of Çanakkale. The International Journal of Urban Labour and Leisure, () Kılıçaslan, Ç. 8. Ortaca Kenti Rekreasyon Alanlarının Mevcut Durumu ve Muğla Üniversitesi Ortaca Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Rekreasyon Alanlarına Yönelik Beklentileri. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi Cilt:, Sayı: - Mambretti,, Lange, E., Schmid, W.A..Using Visualization for the Evaluation of Safety and Aesthetics Conflicts in Urban Parks. In: E. Buhmann, P. Paar, Bishop & E. Lange (eds.): Trends in real-time landscape visualization and participation. Wichmann, Heidelberg, 8-. Müderrisoğlu, H., Demir, Z.. The Relationship Between Perceived Beauty and Safety in Urban Recreation Parks. Journal of Applied Sciences, (): - Othman, J.. Scenic Beauty Preferences of Cameron Highlands Malaysia: Local versus Foreign Tourists. International Journal of Business and Social Science : 8- Önder, S.. Selçuk Üniversitesi Öğrencilerinin Rekreasyonel Eğilim ve Taleplerinin Belirlenmesi KSU J. Nat. Sci., Special Issue, Üzerinde Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (): 8. Purcell, A.T., Lamb, R.J. 8. Preference and naturalness: An ecological approach. Landscape and Urban Planning, : - Tilt, J.H.. Walking trips to parks: Exploring demographic, environmental factors, and preferences for adults with children in the household. Preventive Medicine,,, Publisher: Elsevier Inc.,Pages: -S Wong, K.K., Domroes, M.. The visual quality of urban park scenes of Kowloon Park, Hong Kong: likeability, affective appraisal, and cross-cultural perspectives. Environment and Planning B: Planning and Design, : - Yılmaz, O., Kurum, E., Akpınar, N.. Ankara Metropoliten Kent Halkının Rekreasyonel Eğilimleri Ve Kent Yakın Çevresi Açık-Yeşil Alanları İle İlişkileri. Çevre Planlama ve Tasarımına Bütüncül Yaklaşım Sempozyumu, Ankara. Yılmaz, S.. Serçeme Vadisinin Rekreasyonel Kullanım Potansiyelinin Belirlenmesi. Ekoloji Dergisi, : -.