ÇEVRESEL MALLARDA DEĞERLEME

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇEVRESEL MALLARDA DEĞERLEME"

Transkript

1

2

3 Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu n 83 ÇEVRESEL MALLARDA DEĞERLEME İ. Hakkı İNAN 1 ) Ahmet KUBAŞ 2 ) Son yıllara kadar, serbest mallar olarak görülen doğal kaynaklann, miktarının sabit olduğu ve bu nedenle kıt kaynaklar arasında görülmesi gerektiği birçok ekonomist tarafından belirtilmektedir. Arzları talebe göre sınırlı olan doğal kaynakları üretimde kullanarak fayda sağlayan işletmelerin üretim sonucunda yarattığı negatif dışsallıklardan, etkilenen toplumun uğradığı zarararm, bedelini ödemelidirler. Üretim süreci içerisinde işletmelerin zararlı artıklarını hiç bir maliyete katlanmadan alıcı ortama bıraktıklarında maliyetlerinin, sadece özel üretim maliyetini değil aynı zamanda alıcı ortama bırakılan zararlı artıkların topluma olan maliyetlerini de kapsaması gerekir. Genelde firmalar bu maliyetleri dikkate almadan üretim yapmaktadır. Ancak bu ödemenin "miktarı ne kadar olmalıdır?" sorusuna yanıt verebilmek için arz ve talebe bağlı olarak değişen fiyat tesbit edilmelidir. Doğal kaynağın parasal değerini belirlemede çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Dayandığı temel yaklaşım; tüketiciler ürünlere talep yaratırken, tüketimden fayda sağlamak için belli bir maliyete katlanmayı kabul etmektedirler. Tüketiciler veya kullanıcıların, kullanım karşılığı ödemeye istekli olduğu (Wlingness to Paid WTP) ve ödeyebileceği (Wlingness to Accept WTA) parasal değere göre belirlenmektedir. Kullanılan yöntemler, Koşullu Değerleme (Contingent Valuation), Hedonik Fiyat ve Seyahat Maliyeti yöntemidir. Bu değerleme yöntemlerinden yararlanarak çevresel malların parasal değerleri tahmin edilmeye çalışılmaktadır. Gelişmiş ülkelerde yaygm olarak kullanılan bu yöntemlerin çevresel mallann parasal değeri yanında dışsallık sonucu oluşan çevresel hasarların maliyetlerinin belirlenmesinde de kullanılabilir. Doğal Kaynakların Değerlenmesinde Kullanılan Yöntem Doğal kaynaklann değerlemesinde çok sayıda analiz yöntemi kullanılmaktadır. Bu araştırma daha çok sanayinin yarattığı dışsallıklann parasal olarak ölçülebilmesi amacıyla yapıldığından, koşullu değerleme ve Hedonik fiyat yönteminden yararlanılacaktır. 1 Prof.Dr.Jckirdağ Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü. 2.Arş.Gör., Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü.

4 Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu II 84 1.Koşullu Değerleme (Contingent Valuation) Çevresel mallar yakın dönemlere kadar serbest ve sınırsız mallar olarak bilinmekteydi. Ancak son yıllarda çevresel mallann kamusal mal olduğu ve bunların aynı zamanda kıt kaynaklar olduğu kabul edilmektedir. Ayrıca çevresel malların da arzları talebe göre sınırlıdır. Bu malların çoğu, piyasada alınıp satılmadığından fiyatları da yoktur (Savaş, 1997). Kamusal mal olan doğal kaynakları kullanan işletmelerin, buna karşılık bir ödemede bulunması gerekmektedir. Çünkü, kirleten veya kullanan öder ilkesine göre çevresel malların fiyatları olmalıdır. Bu fiyatların belirlenmesinde son yıllarda çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bunlardan biride "koşullu değerleme yöntemi"dir. Bu yöntem, üreticiler ve tüketicilerin doğal kaynakların kullanım karşılığı (hasar bedeli) olarak yapmak istedikleri (WTP) ve yapabilecekleri (WTA) katkı miktarına dayanmaktadır. Bunlara etki eden unsurlar ise işletmenin gelir düzeyi, işçi sayısı, çevre kalitesi, sosyo ekonomik, vb. faktörlerdir. Bu, fonksiyon olarak ifade edildiğinde; WTPi ve WTAi = f( Qi, Yi, Ti, Si, Ei, vb. )'den oluşmaktadır. Qi = Yapılacak katkının niteliği Yi = Gelir seviyesi Ti = İndeks Si = Sosyo ekonomik faktörler Ei = Çevre kalitesi Bu iki değer biçme aracının, kullanılmasıyla çevresel mallann değerleri logit modeliyle tahmin edilmeye çalışılmıştır. Çevresel malların değerlemesi işletmelerin kuruluş aşamasında ÇED ve yatırım projeleri için gerekli çevresel ve sosyal fayda ve maliyet analizinin yapılabilmesi açısından da önemlidir. 2.Hedonik Fiyat Yöntemi Piyasada değişimi yapılabilen bir ürünün kalite özellikleri ile fiyatı arasındaki fonksiyonel ilişkiye hedonik fiyat fonksiyonu denir. Hedonik fiyat yönteminin doğal kaynak ve çevre kalitesinin bedelini ölçmek amacı ile kullanılması, ürünün fiyatının çevre özelliklerine bağlı olarak değişim gösterdiği varsayımına dayanmaktadır (AKGÜNGÖR, 1996). Arazi fıyatlan sanayileşme ve şehirleşmeden kaynaklanan sıvı atıklardan dolayı düşme eğilimi gösterebilir. Özellikle tarım dışında alternatif kullanım olanağı bulunmayan ve kirlenmeden dolayı düşük verim alman arazinin fiyatının düşük olması beklenebilir. Burada şunu söyleyebiliriz arazi fiyatını etkileyen doğal kaynağın kalitesidir. Erhun Kula' da arazi fiyatlannm, ev, semt değişkem ve çevresel faktörlerin bir fonksiyonu olduğunu ve ev kiralan içinde geçerli olduğunu belirtmiştir (KULA 1994). Bu fonksiyon aşağıda görüldüğü gibi oluşturulmuştur.

5 Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyuma II 85 PV=f(Hİ, Ai, Ni, Ei vb.) Bu yöntemden yararlanarak, Trakya bölgesinde bulunan sanayi kuruluşlarının atıklarıyla kirlenen Ergene nehri çevresindeki çeltik, ayçiçeği, buğday, mısır vb ürün verimlerindeki azalma ev kiraları ve arazi (arsa) fiyatlarım etkileyebileceğinden araştırmada hedonik fiyat yönteminden yararlanılarak çevresel malların fiyatları tahmin edilebilir. 3.Seyahat Maliyeti Yöntemi (Travel Cost Method) Seyahat maliyeti yönteminde; ziyaretçilerin bir doğal kaynaktan yararlanmak için yaptıkları ve yapabilecekleri harcamalara dayanmaktadır. Parklar, dinlenme alanları, göller, ormanlar, mağaralar v.b doğal alanların parasal değerini belirlemede kullanılmaktadır. Bölgeler, doğal kaynağa olan uzaklığa göre sınıflandırılmaktadır. Doğal kaynağa yakın olan insanların ziyaret için yaptıkları ulaşım ve barınma gibi giderlerini karşılayabilmek için yaptıkları harcamalar ile uzak bölgelerden gelen ziyaretçilerin yaptıkları harcamalar ayrı ayrı belirlenir. Ziyaretçilerle yapılacak anket çalışmasında doğal kaynağı görmek için yapmak istedikleri ve yapabilecekleri parasal miktar ile birlikte yapmak zorunda olduğu harcamalar belirlenir. Tesbit edilen toplam ziyaretçi sayısı gelir ve eğitim düzeyi v.b diğer parametrelere göre çoklu regresyon analizine göre test edilir. 4.Delphi Tekniği Teknolojik bir tahmin yöntemi olarak geliştirilen bu teknik, daha sonraları verilerin bulunmadığı ve belirsizliklerin çok olduğu ortamlarda işletmeler tarafından da tahmin yapmak amacı ile bugün yaygm olarak kullanılmaktadır. Teknik temel olarak tahmin edilmek istenen olay konusunda uzman olan kişilerin fikirlerini tekrarlayıcı bir özellik gösteren anketler aracılığı ile belli bir noktada birleştirme üzerinde yoğunlaşır(sariarslan 1990). Ancak bu yöntem uygulanırken aşağıda gösterilen konulara dikkat edilmelidir. - Katılacak elemanlar konunun uzmanı olmalıdır. - Uzmanların birbirlerinden bağımsız olmalı ve birbirini etkilememelidir. Anketten elde edilen yanıtlar değerlendirilerek sıralanır ve değişim aralığı (range) belirlenir. Daha sonra bu aralığın medyam(orta değeri) ve alt ve üst uçların % 25'i atılarak yani yanıtların orta aralıkta kalan % 50'si alınarak "interquartile" range aralığı (IQR) hesaplanır. Bu orta değer ikinci defa uzmanlara gönderilir. Uzmanların düşünceleri, tekrarlayıcı ve bir geri besleme özelliği gösteren anketlere dayalı olarak genellikle dört aşamada toplanır, değerlendirilir ve sonuçta bir tahmine ulaşılır.

6 Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu II 86 KAYNAKLAR 1.Ertürk.H, 1985, Çevre Kirlenmesinin Ekonomik Anlamı, U.U. I.İ.B.F. Dergisi Cilt:6, Sayı:2, Bursa 2. Sarıarslan, H, 1990, Yatırım Projelerinin Hazırlanması ve Değerlendirilmesi, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara 3. Tıetenberg.T, 1992, Environmental and Natural Resource Economics, ABD 4. Kula,E, 1994, Economics of Natural Resources, the Environment and Policies, Chapman&Hall,U.K 5. Kubaş, A, 1995, Doğal Kaynaklar Ekonomisi, Doktora Semineri, Tekirdağ 6. Hodge, 1,1995, Environmental Economics, Macmillan Press Ltd., London 7. Akgüngör, S, 1997, Doğal Kaynak Kullanımında Alternatif Yöntemler Yeni Yaklaşımlar, Marmara Üniversitesi Türkiye Ekonomisi Araştırma Merkezi ve Friedrich Naumann Vakfı, Bursa

Su Ekonomisi ve Doğal Kaynak Değerlemesi. Doç. Dr. Serkan GÜRLÜK Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü serkan@uludag.edu.

Su Ekonomisi ve Doğal Kaynak Değerlemesi. Doç. Dr. Serkan GÜRLÜK Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü serkan@uludag.edu. Su Ekonomisi ve Doğal Kaynak Değerlemesi Doç. Dr. Serkan GÜRLÜK Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü serkan@uludag.edu.tr Su kaynağı için ödeme isteği ve kabul edilen tazminat bedeli

Detaylı

Trabzon İ li Uzungöl Doğ a Parkından Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değ erinin Belirlenmesi*

Trabzon İ li Uzungöl Doğ a Parkından Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değ erinin Belirlenmesi* Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Trabzon İ li Uzungöl Doğ a Parkından Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değ erinin Belirlenmesi* Murat KÜLEKÇİ1 mkulekci@atauni.edu.tr Rıfkı DÖNMEZ2 rdonmez@hotmail.com

Detaylı

Bölüm 5 Doğal Kaynaklar Ekonomisi

Bölüm 5 Doğal Kaynaklar Ekonomisi Bölüm 5 Doğal Kaynaklar Ekonomisi İçerik 1. Kaynak, Doğal Kaynak ve Çevre Kavramları 2. Doğal Kaynakların Sınıflandırılması 3. Doğal Kaynaklardan Yararlanma İlkeleri 4. Çevre ve Doğal Kaynakların Değeri

Detaylı

EKONOMİK SÜREÇ İÇİNDE DEVLETİN FONKSİYONLARI KAMU HİZMETLERİ DIŞSALLIKLAR KAMU HARCAMALARININ ARTIŞINA YÖNELİK GÖRÜŞLER

EKONOMİK SÜREÇ İÇİNDE DEVLETİN FONKSİYONLARI KAMU HİZMETLERİ DIŞSALLIKLAR KAMU HARCAMALARININ ARTIŞINA YÖNELİK GÖRÜŞLER 4.bölüm EKONOMİK SÜREÇ İÇİNDE DEVLETİN FONKSİYONLARI KAMU HİZMETLERİ DIŞSALLIKLAR KAMU HARCAMALARININ ARTIŞINA YÖNELİK GÖRÜŞLER EKONOMİK SÜREÇ İÇİNDE DEVLETİN FONKSİYONLARI 1.Kaynak Dağılımında Etkinlik:

Detaylı

EĞİTİMİN EKONOMİKTEMELLERİ. 6. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL

EĞİTİMİN EKONOMİKTEMELLERİ. 6. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL EĞİTİMİN EKONOMİKTEMELLERİ 6. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL EĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ EĞİTİM VE EKONOMİ İNSAN SERMAYESİ KURAMI EĞİTİM VE EKONOMİK BÜYÜME EĞİTİM

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE-

Detaylı

I. Evsel atıklar Günlük hayatta ve sanayide kullanılan milyonlarca çeşit madde vardır. Bu maddelerin büyük çoğunluğu bir süre kullanıldıktan sonra

I. Evsel atıklar Günlük hayatta ve sanayide kullanılan milyonlarca çeşit madde vardır. Bu maddelerin büyük çoğunluğu bir süre kullanıldıktan sonra I. Evsel atıklar Günlük hayatta ve sanayide kullanılan milyonlarca çeşit madde vardır. Bu maddelerin büyük çoğunluğu bir süre kullanıldıktan sonra fiziksel ve ekonomik ömrünü tamamlar ve artık kullanılamaz

Detaylı

AMORTİSMAN ve TÜKENME AMORTİSMANI

AMORTİSMAN ve TÜKENME AMORTİSMANI Yatırım kararlarının değerlendirilmesinde göz önünde tutulmasıgereken hususlardan biri de, sabit varlıklara uygulanacak amortisman yöntemidir. Arsa ve arazi dışındaki sabit varlıklar kullanıma bağlıolarak

Detaylı

Gayrimenkul Değerleme Esasları Dönem Deneme Sınavı II

Gayrimenkul Değerleme Esasları Dönem Deneme Sınavı II Gayrimenkul Değerleme Esasları 2017 2. Dönem Deneme Sınavı II 3) 1) Kredi ya da ipotek kredisi ile satın alınan gelir getiren taşınmazın aylık borç ödeme yeterliliğini gösteren oran aşağıdakilerden hangisidir?

Detaylı

Yard. Doç. Dr. Mehmet Karaçuka Örgün

Yard. Doç. Dr. Mehmet Karaçuka Örgün Dersin Adı Dersin Kodu DERS ÖĞRETİM PLANI Dersin Türü (Zorunlu, Seçmeli) Dersin Seviyesi (Ön Lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Dersin AKTS Kredisi 6 Haftalık Ders Saati 3 Haftalık Uygulama Saati

Detaylı

7. HAFTA MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ. Yrd. Doç. Dr. Tahir AKGÜL Değerleme Yöntemleri I

7. HAFTA MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ. Yrd. Doç. Dr. Tahir AKGÜL Değerleme Yöntemleri I 7. HAFTA MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ Yrd. Doç. Dr. Tahir AKGÜL Değerleme Yöntemleri I Değerleme ve Değer nedir? Bir gayrimenkul projesinin veya gayrimenkule bağlı hak ve faydaların belli bir tarihteki değerinin

Detaylı

Akdeniz Üniversitesi İktisat Ana Bilim Dalı Mısra ÇAKALOĞLU Prof. Dr. Selim ÇAĞATAY Antalya, 2016

Akdeniz Üniversitesi İktisat Ana Bilim Dalı Mısra ÇAKALOĞLU Prof. Dr. Selim ÇAĞATAY Antalya, 2016 CĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERDE TÜKETİCİ ALGISININ DEĞERLENDİRİLMESİ: FİNİKE PRTAKALI VE TAVŞAN YÜREĞİ ZEYTİNİ ÖRNEĞİ Akdeniz Üniversitesi İktisat Ana Bilim Dalı Mısra ÇAKALĞLU Prof. Dr. Selim ÇAĞATAY Antalya,

Detaylı

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir.

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. Bölüm 4 İşletme Analizi İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. İşletmenin ne durumda olduğu ve nelere sahip olduğu bu analizde

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1. Bölüm Kamu Ekonomisi Disiplinine Tarihsel ve Analitik bir Perspektiften Bakış,

İÇİNDEKİLER. 1. Bölüm Kamu Ekonomisi Disiplinine Tarihsel ve Analitik bir Perspektiften Bakış, İÇİNDEKİLER Önsöz v Giriş 1 1. Bölüm Kamu Ekonomisi Disiplinine Tarihsel ve Analitik bir Perspektiften Bakış, 1.1. Kamu Ekonomisi Analizinin Ardında Yatan Doktriner Görüşler: 5 1.1.1. Sosyal Sözleşmeci

Detaylı

TUDES Gelir Getiren Gayrimenkuller. TUDES AlıĢveriĢ Merkezleri Ġçin Ġyi Uygulamalar Kılavuzu

TUDES Gelir Getiren Gayrimenkuller. TUDES AlıĢveriĢ Merkezleri Ġçin Ġyi Uygulamalar Kılavuzu TUDES 312 - Gelir Getiren Gayrimenkuller TUDES 312-3 AlıĢveriĢ Merkezleri Ġçin Ġyi Uygulamalar Kılavuzu Versiyon I 2018 ALIġVERĠġ MERKEZLERĠ DEĞERLEMESĠ... 1 KAPSAM, KABULLER, ESASLAR... 1 1. KRĠTERLER...

Detaylı

İŞLETME POLİTİKASI (Dış Çevre Analizi)

İŞLETME POLİTİKASI (Dış Çevre Analizi) 1) Genel Çevre Analizi Politik Çevre, Demografik Çevre, Teknolojik Çevre,Yasal Çevre, Ekonomik Çevre, Sosyokültürel Çevre, Uluslararası Çevre Ne Düşünürsünüz? Sizce bir beyaz eşya üreticisini yerel politikacılar

Detaylı

Stratejik Pazarlama 7. Hafta. Doç. Dr. Hayrettin Zengin

Stratejik Pazarlama 7. Hafta. Doç. Dr. Hayrettin Zengin Stratejik Pazarlama 7. Hafta Doç. Dr. Hayrettin Zengin Pazar Fırsatları Ölçümü ve Pazar Çekiciliği Analizi Pazar fırsatı Mevcut ve gelecekteki olası değişimler sonucunda tüketicilerde ortaya çıkabilecek

Detaylı

TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI

TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI Taşınmaz Değerleme İlke Ve Uygulamaları Taşınmaz Değerleme ve Geliştirme Tezsiz Yüksek Lisans Programı TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI 1 Taşınmaz Değerleme İlke ve Uygulamaları İçindekiler 1.1.

Detaylı

Doğal Kaynakların Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Tespiti: Göreme Tarihi Milli Parkı Örneği

Doğal Kaynakların Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Tespiti: Göreme Tarihi Milli Parkı Örneği COĞRAFİ BİLİMLER DERGİSİ CBD 8 (2), 137-146 (2010) Teknik not Doğal Kaynakların Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Tespiti: Göreme Tarihi Milli Parkı Örneği Determination of

Detaylı

DEĞERLEME ÜCRETİ(TL) (KDV HARİÇ) imarsız)

DEĞERLEME ÜCRETİ(TL) (KDV HARİÇ) imarsız) GAYRİMENKUL DEĞERLEME ASGARİ ÜCRET TARİFESİ ÇALIŞMASI ( KIRILIMLAR VE ÖNERİLER) ARSALAR ve TARIM ALANLARI(imarlı veya 1.GRUP BRÜT ALAN(m2) imarsız) Bağ, bahçe, tarla, tarım alanı, arazi, sera, özel orman

Detaylı

1-Mortgage sisteminin tüketiciye yararı ne olacak?

1-Mortgage sisteminin tüketiciye yararı ne olacak? 20 Soruda Mortgage 1-Mortgage sisteminin tüketiciye yararı ne olacak? Faizlerin serbest bırakılması gündeme gelecek. Sistemden yararlanacak müşteriler sabit veya değişken faiz oranları arasında tercih

Detaylı

TEKİRDAĞ İLİ, ÇORLU İLÇESİ, MİSİNLİ MAHALLESİ 2302 PARSELE AİT DEĞERLEME RAPORU LİDER FAKTORİNG A.Ş. (TARLA) OZL OCAK 2014

TEKİRDAĞ İLİ, ÇORLU İLÇESİ, MİSİNLİ MAHALLESİ 2302 PARSELE AİT DEĞERLEME RAPORU LİDER FAKTORİNG A.Ş. (TARLA) OZL OCAK 2014 TEKİRDAĞ İLİ, ÇORLU İLÇESİ, MİSİNLİ MAHALLESİ 2302 PARSELE AİT DEĞERLEME RAPORU LİDER FAKTORİNG A.Ş. (TARLA) 06 OCAK 2014 A d r e s G a y r i m e n k u l D e ğ e r l e m e ve D a n ı ş m a n l ı k A. Ş.

Detaylı

DEFTER DEĞERİNİN HESAPLANMASI R A P O R 08/25-26-27-28 15 TEMMUZ 2008 13

DEFTER DEĞERİNİN HESAPLANMASI R A P O R 08/25-26-27-28 15 TEMMUZ 2008 13 DEFTER DEĞERİNİN HESAPLANMASI 13 DEFTER DEĞERİNİN HESAPLANMASI I - GİRİŞ Şirket değerlemesi çeşitli yöntemlerle şirketin gerçek değerinin belirlenmesini ifade etmektedir. Şirket değerlemelerinde esas alınan

Detaylı

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (Deprem

Detaylı

İBB KATI ATIK TARİFELERİNİN UYGULAMASI. Türker EROĞLU İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atık Yönetimi Müdürü

İBB KATI ATIK TARİFELERİNİN UYGULAMASI. Türker EROĞLU İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atık Yönetimi Müdürü İBB KATI ATIK TARİFELERİNİN UYGULAMASI Türker EROĞLU İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atık Yönetimi Müdürü Antalya Nisan, 2012 SUNUMUN İÇERİĞİ 1. Mevzuat Özeti 2. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Katı Atık

Detaylı

ÜNİTE:1. İktisadın Temel Kavramlarına Giriş ÜNİTE:2. Arz, Talep ve Piyasa Dengesi ÜNİTE:3. Talep ve Arz Esneklikleri ve Uygulamaları ÜNİTE:4

ÜNİTE:1. İktisadın Temel Kavramlarına Giriş ÜNİTE:2. Arz, Talep ve Piyasa Dengesi ÜNİTE:3. Talep ve Arz Esneklikleri ve Uygulamaları ÜNİTE:4 ÜNİTE:1 İktisadın Temel Kavramlarına Giriş ÜNİTE:2 Arz, Talep ve Piyasa Dengesi ÜNİTE:3 Talep ve Arz Esneklikleri ve Uygulamaları ÜNİTE:4 Tüketici ve Üretici Tercihlerinin Temelleri ÜNİTE:5 Üretim ve Maliyet

Detaylı

BİRİNCİ SEVİYE ÖRNEK SORULARI EKONOMİ

BİRİNCİ SEVİYE ÖRNEK SORULARI EKONOMİ BİRİNCİ SEVİYE ÖRNEK SORULARI EKONOMİ SORU 1: Tam rekabet ortamında faaliyet gösteren bir firmanın kısa dönem toplam maliyet fonksiyonu; STC = 5Q 2 + 5Q + 10 dur. Bu firma tarafından piyasaya sürülen ürünün

Detaylı

TARIM ARAZİLERİNİN DEĞERLEMESİNDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN UYGULANMASI Arş. Gör. Zühal KARAKAYACI Prof. Dr. Cennet OĞUZ

TARIM ARAZİLERİNİN DEĞERLEMESİNDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN UYGULANMASI Arş. Gör. Zühal KARAKAYACI Prof. Dr. Cennet OĞUZ TARIM ARAZİLERİNİN DEĞERLEMESİNDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN UYGULANMASI Arş. Gör. Zühal KARAKAYACI Prof. Dr. Cennet OĞUZ Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Konya 2007 GİRİŞ Küreselleşme

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İnsan Kaynakları Yönetiminin İşlevleri İnsan Kaynakları Yönetiminin İşlevleri Bir örgütün işgücünü oluşturması için adaylara müracaat etmesi, onlar arasında seçim yapması, seçilenleri

Detaylı

Galatasaraylılar Yurdu Değerlendirme Raporu 2012 Haziran

Galatasaraylılar Yurdu Değerlendirme Raporu 2012 Haziran Galatasaraylılar Yurdu Değerlendirme Raporu 2012 Haziran 1 İçindekiler Giriş..Sayfa 3 Kapsam....Sayfa 4 Profil.Sayfa 5 Özet...Sayfa 6 Galatasaray Yardımlaşma Vakfı İle ilişkiler...sayfa 9 Galatasaray Yurdu

Detaylı

MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015

MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015 MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015 Mehmet Ali FİNCAN 24. Grup Meslek Komitesi Başkanı ANA METALLERİN İMALATI 24. Grup Demir-Çelik ve Sıcak Hadde Mamulleri Sanayii 25. Grup Bağlantı Elemanları,

Detaylı

tmmob makina mühendisleri odası Trakya'nın Bugünü ve Geleceği İçin.. Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu II

tmmob makina mühendisleri odası Trakya'nın Bugünü ve Geleceği İçin.. Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu II tmmob makina mühendisleri odası Trakya'nın Bugünü ve Geleceği İçin.. Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu II BİLDİRİLER KİTABI EDİRNE mmo yayın no: 0 KASıM 997 tmmob makina mühendisleri odası Sümer

Detaylı

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ TÜRKĠYE NĠN BĠRLEġMĠġ MĠLLETLER ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ÇERÇEVE SÖZLEġMESĠ NE ĠLĠġKĠN ĠKĠNCĠ ULUSAL BĠLDĠRĠMĠNĠN HAZIRLANMASI FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ PROJESĠ ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ve TARIM VE GIDA GÜVENCESĠ

Detaylı

Mühendislik Ekonomisi. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

Mühendislik Ekonomisi. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Mühendislik Ekonomisi Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Bilgileri Dersin Koordinatörü Dersi Verenler Dersin Amacı Ön Yeterlilikler Dersin Amacı Dersin Öğrenme Çıktıları Ders Akışı Değerlendirme Sistemi Ders

Detaylı

Bilgi Güvenliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları www.sisbel.biz

Bilgi Güvenliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları www.sisbel.biz ISO/IEC 20000-1 BİLGİ TEKNOLOJİSİ - HİZMET YÖNETİMİ BAŞ DENETÇİ EĞİTİMİ Bilgi Güvenliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları E1-yüksek seviye bilgi güvenliği risk değerlendirmesi Yüksek seviye değerlendirme,

Detaylı

ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ÜCRET SİSTEMLERİNDE 360 DERECE PERFORMANS BELİRLEME

ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ÜCRET SİSTEMLERİNDE 360 DERECE PERFORMANS BELİRLEME ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ÜCRET SİSTEMLERİNDE 360 DERECE PERFORMANS BELİRLEME 2007470087 Z.Gizem ÜÇGÜL 2007470015 Merve BAYHAN 2007470075 Merve SEBAT 2006470045 Uğur KÖSE 2006470025 Mehmet

Detaylı

1 PAZARLAMA KAVRAMI VE PAZARLAMANIN GELİŞİMİ

1 PAZARLAMA KAVRAMI VE PAZARLAMANIN GELİŞİMİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 PAZARLAMA KAVRAMI VE PAZARLAMANIN GELİŞİMİ 11 1.1. İşletme Fonksiyonu Olarak Pazarlama Fonksiyonu 13 1.1.1. Pazarlama Fonksiyonları 14 1.2. Pazarlamanın Tanımı 15 1.3. Pazarlamanın

Detaylı

İŞ KALİTESİ VE MALİYET İLİŞKİSİ

İŞ KALİTESİ VE MALİYET İLİŞKİSİ İŞ KALİTESİ VE MALİYET İLİŞKİSİ İŞ KALİTESİ VE MALİYET İLİŞKİLERİ Üretimde esas olan mümkün olduğu kadar düşük maliyet kaliteli mal üretmektir.böylece hem işin ekonomisi korunmuş olur hem de vatandaşın

Detaylı

Bu gruptan ne kadar AKTS kredilik ve ulusal kredilik ders. Dersler öğretim üyelerinin kodlarına göre açılmıştır. ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜFREDAT RAPORU

Bu gruptan ne kadar AKTS kredilik ve ulusal kredilik ders. Dersler öğretim üyelerinin kodlarına göre açılmıştır. ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜFREDAT RAPORU ANKARA ÜNİVERSİTESİ Tarih: 22.05.2017 MÜFREDAT RAPORU Akademik Birim Fen Bilimleri Enstitüsü Öğretim Tür Doktora Bölüm Astronomi ve Uzay Bilimleri (DR) Eğitim Yılı 2017-2018 Ders Tipi Kod Ad Dil Ön Koşullu

Detaylı

Ders içeriği (11. Hafta)

Ders içeriği (11. Hafta) 11. Milli Gelir 11.1. Gayri Safi Milli Hasıla 11.2. Gayri safi Yurtiçi Hasıla 11.3. Safi Milli Hasıla 11.4. Milli Gelir 11.5. Nominal ve Reel Milli Gelir 11.6. Şahsi Gelir ve Kullanılabilir Gelir Ders

Detaylı

Ğ Ü Ş Ş Ü Ş Ş Ü Ü Ş Ş Ç Ş Ş Ğ Ü Ö Ö Ş Ü Ç Ş Ü Ş Ş Ş Ö Ş Ü Ş Ö Ü Ş Ç « Ö Ö Ş « Ü Ü Ü Ü Ü «Ü Ş Ü «Ö Ö Ç Ö Ö Ö Ö Ö Ş Ü Ç Ş Ç Ş Ö Ö Ü Ğ ÜŞ «Ü Ç Ç Ç Ç Ö Ö Ğ Ö Ö Ö Ö » Ü Ü Ü Ü Ş Ğ Ü Ç Ö « Ç Ö Ü Ş Ö Ş

Detaylı

Ğ Ğ ü «Ü Ğ Ö Ğ ü Ü ü Ğ ü ü ü Ç Ş ü Ğ Ğ Ü Ğ Ü Ö ü Ç Ü ü ü Ü ü ü ü ü ü ü Ü ü ü ü Ü ü ü ü ü ü ü Ü ü ü ü ü ü ü ü Ö ü ü ü ü ü üü ü ü üü ü Ü ü» ü ü Ü ü üü ü üü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü üü ü üü ü ü Ü «ü ü ü

Detaylı

ÜÜ Ü ö ö ö Ö ö ö ö ö ö Ş Ş Ç ö Ş Ş ö

ÜÜ Ü ö ö ö Ö ö ö ö ö ö Ş Ş Ç ö Ş Ş ö Ş ö Ü ö ö ö ö Ç ö Ç Ö Ö ö ö ÜÜ Ü ö ö ö Ö ö ö ö ö ö Ş Ş Ç ö Ş Ş ö ö ö ö ö Ç ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö Ş ö Ş Ç Ö ö ö Ş ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö Ç Ç ö ö Ç ö Ö Ç ö ö Ç ö ö ö ö Ü ö ö Ü ö Ş ö Ü ö ö Ş ö ö Ş Ü ö Ş ö

Detaylı

İ ü ü ü ü İ ü üü üü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü üü ü ü Ş Ş ü üü İ ü üü Ö ü ü ü ü üü üü ü ü ü ü ü ü ü üü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü Ö ü ü ü ü ü ü Ş ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü İ üü ü ü Ç Ç ü ü ü ü ü ü

Detaylı

ü ü ü ü ç ü ü ü üü ç ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ç ü ü ü ç ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ç ü ç ç ç ü ç ü ü üü ü ü ü üü ç ü ç ç ü ü ç ü ü ü ç ü ü üü üü ü ü ü üü ç ü ü ü ü üü ü ü üü ü ü üü ü ü ü ü üü ç ü ü ü üü ç ü ü ü ü

Detaylı

Ö ö Ü Ü ÜÜ ö Ö ö ö Ş « ö Ö ö Ö Ö ö ö Ç Ö Ö Ş Ö Ö Ş Ş Ö Ç Ş Ş Ş ö Ö ö Ç ö ö Ö Ö ö ö Ö Ç ö ö Ö Ö Ö» ö ö ö ö Ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö ö Ö ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö ö Ş Ş ö Ş Ş ö ö ö ö Ş Ö Ö ö Ş ö Ş ö ö Ş Ş ö ö ö ö Ö Ş Ö

Detaylı

ö ü ş ç» ş ü ü ü ü ç» Ö Ö Ç ş Ö Ü ş ü ü ü ü ü ü ş ü ü ü ü ü üü ö ç ş ö ü ş ç ş ü ü ü ü ç» ü ü ş Ö Ö Ç ü ü ü Ö ü ü ü ü ö ü ö ü ü ü Ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ç ü ü üü ö ç ş Ö Ü ç ü ç ö ö Ç ü ü ü ü ü ö ü

Detaylı

«ç Ü Ü Ü ü ç ü ü Ö Ü ü ü ü ü ü ü ö ü«ç ü ü ü ç ü ü ü» ü ü ü ü ç ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ç ü üü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ç ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü üü ü ü ü ü ç ü üü ü ü ü ü ü ü Ü

Detaylı

Ğ Ü Ğ Ğ Ğ Ö Ğ ş ş ö ö ş Ç ş ş Ğ Ğ Ş Ğ ş ş ö ş ş ö ş ş ö ş Ğ Ö ö ö ö Ç ş ö ö ş ş ö ş ö ö ş ö ş ö ö ö ş ş ö ş ö ö ö ş ö ö Ö ş ş ş ş ş ş Ç Ğ Ğ ö ş ş ş ö ö ş ö ö ş Ç ö ş ö ş ö ş ş ş ö ö ş ş ö ş ş ö ş ş ö ş

Detaylı

ş ş» Ğ Ş ş Ş ş Ş Ş Ş ş ş Ş Ç ş ş Ş ş ş ş ş ş ş ş ş ş ş ş ş ş Ş ş Ş ş ş ş Ş ş ş ş ş ş ş ş ş ş Ş ş Ş ş ş ş ş ş ş ş ş Ş ş ş ş ş Ş ş ş ş ş ş Ş ş ş ş Ü Ü ş ş ş ş Ş ş ş Ş ş Ü Ş ş Ş ş ş Ş ş Ş ş ş Ş Ş ş ş ş ş

Detaylı

İ ş Ğ İ ş ü ü üü İş ü ü üü ş İ ş Ğ İ ş ş ş ş ş ş ş ü ş ş İ ş ü ü İ ü Ç ş ş ş İ ş ü Ş Ş ş ş ö ş ü ö ş ş ş ş ö ü ö ş ş ş ş ü ö ü ö ş ü ö ü ş ö ş ü ü ş ö İ ü ş ü ş Ş ş ö ş ş ö ü ö ö ö ş İ Ç İ İŞİ ş ö ş ş

Detaylı

ü İİ İ Ü ü ü ö ü ü İ Ö ü ö ö ü ö ö ü ü ü ü ö ö üü ü üü ü ö ö ü ö Ü ü ü İ ö Ö ü ü ü ü İ İ ö ü Ö ü ü ü ü ö ö Ş ö ü ü ü ö ü Ç ö ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ö ö ü ü ö ü ü ü Ü ü ü Ş ü ü ü ü üü ü ö ü İ ö ö üü ü ü Ç

Detaylı

ü ü ü ü ü ü ü Ş ü ü ü ü ü üü ü ü

ü ü ü ü ü ü ü Ş ü ü ü ü ü üü ü ü ü ü İ ü Ç İ İ ü İ İİ İ İ ü ü ü ü ü ü ü Ş ü ü ü ü ü üü ü ü İ İ üü ü ü ü üü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü üü ü ü ü ü ü ü ü İ Ç ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü İ ü ü ü ü ü ü ü ü Ç üü ü ü ü Ö ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü ü Ç ü

Detaylı

TRAKYA BÖLGESİNDE BULUNAN ARITMA TESİSLERİNDE KARŞILAN SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

TRAKYA BÖLGESİNDE BULUNAN ARITMA TESİSLERİNDE KARŞILAN SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TRAKYA BÖLGESİNDE BULUNAN ARITMA TESİSLERİNDE KARŞILAN SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Yrd.Doç.Dr.Ahmet KUBAŞ 1 Prof.Dr.Hasan Hayri TOK 2 ÖZET Trakya bölgesinde çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 992 adet

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı. Mali Hukuk Bilgisi Dersleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı. Mali Hukuk Bilgisi Dersleri Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO Adalet Programı Mali Hukuk Bilgisi Dersleri ÜNİTE I KAMU EKONOMİSİ, KAMU MALİYESİ, MALİ HUKUK İhtiyaç-Gereksinim Kavramı-1 İhtiyaç: İnsana, tatmin edildiğinde

Detaylı

CARRIER ve ENERJİ VERİML

CARRIER ve ENERJİ VERİML Carrier HAP e20 programı ile yapılan enerji simülasyonlarında yılın 8.760 saatlik hava verileri kullanılarak gerçek bir saatlik enerji analizi gerçekleştirilir. Program, bina ısı akışını hesaplamak için

Detaylı

4/20/2015. Müşteri Değeri Tabanlı Fiyatlandırma. Maliyet tabanlı fiyatlandırma üretim, dağıtım ve satış maliyetlerinin üstüne prim eklenmesidir.

4/20/2015. Müşteri Değeri Tabanlı Fiyatlandırma. Maliyet tabanlı fiyatlandırma üretim, dağıtım ve satış maliyetlerinin üstüne prim eklenmesidir. Kullanılan Kaynaklar: -Mucuk, İ. (2012). Pazarlama İlkeleri. Türkmen Kitabevi -Altunışık, R., Özdemir, Ş. & Torlak, Ö. (2014). Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi. Beta Basım:İstanbul. -Kotler, Philip & Armstrong,

Detaylı

KÜÇÜK İŞLETMELERDE PAZARLAMA İŞLEVİ VE YENİ PAZARLAMA YÖNTEMLERİ. Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK

KÜÇÜK İŞLETMELERDE PAZARLAMA İŞLEVİ VE YENİ PAZARLAMA YÖNTEMLERİ. Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK KÜÇÜK İŞLETMELERDE PAZARLAMA İŞLEVİ VE YENİ PAZARLAMA YÖNTEMLERİ Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK Küçük İşletmelerde Pazarlama İşlevi Pazarlama sadece bir satış eylemi değildir. Üretimden önce yapılan Pazar

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 8: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Tahmin (kestirim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmaktır. Bu anlamda, anakütleden çekilen

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Döner Sermaye Faaliyetlerinin İşleyişine İlişkin Usul ve Esaslar

Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Döner Sermaye Faaliyetlerinin İşleyişine İlişkin Usul ve Esaslar Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Döner Sermaye Faaliyetlerinin İşleyişine İlişkin Usul ve Esaslar Madde 1- Amaç ve Kapsam Bu Usul ve Esaslar, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu nun Döner Sermaye

Detaylı

Ders içeriği (9. Hafta)

Ders içeriği (9. Hafta) Ders içeriği (9. Hafta) 9. Bölüşüm kuramının ana hatları 9.1. Gelir bölüşümünün genel yapısı 9.1.1. Kişisel ve fonksiyonel bölüşüm 9.1.2. Gelir Bölüşümünde Eşitsizlik 9.2. Gelirlerin fonksiyonel dağılımı

Detaylı

Chapter 9. Ticaret Politikasının Araçları. Slides prepared by Thomas Bishop. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Chapter 9. Ticaret Politikasının Araçları. Slides prepared by Thomas Bishop. Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Chapter 9 Ticaret Politikasının Araçları Slides prepared by Thomas Bishop Copyright 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Önizleme Gümrük tarifesinin tek bir sektördeki kısmi denge analizi:

Detaylı

ISL 201 Pazarlama İlkeleri. Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN

ISL 201 Pazarlama İlkeleri. Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN ISL 201 Pazarlama İlkeleri Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN Pazarlama Bilgi Sistemi (PBS) Bir işletmenin pazarlama ile ilgili kararlarının alınmasına yardımcı olacak bilgilerin toplanması, işlenmesi, saklanması

Detaylı

1. Devletin Piyasaya Müdahalesi ve Fiyat Kontrolleri

1. Devletin Piyasaya Müdahalesi ve Fiyat Kontrolleri DERS NOTU 03 ARZ VE TALEP UYGULAMALARI Bugünki dersin işleniş planı: 1. Devletin Piyasaya Müdahalesi ve Fiyat Kontrolleri... 1 A. Tavan Fiyat Uygulaması... 2 1. Kira Kontrolü... 3 B. Taban Fiyat Uygulaması...

Detaylı

Bölüm 5. Çevre Unsurlarının Ölçülmesi ve Durum Belirleme Matrisleri Ülgen&Mirze Genel Çevre Ölçümleme Teknikleri

Bölüm 5. Çevre Unsurlarının Ölçülmesi ve Durum Belirleme Matrisleri Ülgen&Mirze Genel Çevre Ölçümleme Teknikleri Bölüm 5 Çevre Unsurlarının Ölçülmesi ve Durum Belirleme Matrisleri Genel Çevre Ölçümleme Teknikleri Çevresel Unsurun Olasılık Derecesi, Çevresel Unsurun İşletmeye Etki Derecesi, Çevresel Unsurun İşletme

Detaylı

Mühendislik Ekonomisi

Mühendislik Ekonomisi Mühendislik Ekonomisi Dersin Koordinatörü Prof. Dr. Orhan TORKUL Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Yrd. Doç. Dr. Abdülkadir HIZIROĞLU Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK Dr. Halil İbrahim CEBECİ Dersin

Detaylı

RİSK ANALİZİ TALİMATI

RİSK ANALİZİ TALİMATI AĞRI İL AMBULANS SERVİSİ BAŞHEKİMLİĞİ RİSK ANALİZİ TALİMATI DÖK. KOD NO : AĞRI-112-YÖN-TL- 22 YAY. TRH: 31.02.2014 REV.TRH: REV.NO: SA YFA NO: 5 1. AMAÇ: Ağrı İl Ambulans Servisi Başhekimliğinde hizmet

Detaylı

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI *Mehmet YÜCEER, **Erdal KARADURMUŞ, *Rıdvan BERBER *Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan - 06100

Detaylı

Özet: Tüketici talebi ve Özellikleri

Özet: Tüketici talebi ve Özellikleri Özet: Tüketici talebi ve Özellikleri Ürün Özellikleri için Talebin Tahmin Edilmesi Fiyatları Kalite Değişimi için Ayarlamak Tüketici değerlemesi ve ayrık seçim Talebin Önemli Yönleri Dinamikler Ağ dışsallıkları

Detaylı

Sağlık Hizmetlerinde Pazarlamaya Neden İhtiyaç Duyulmaktadır?

Sağlık Hizmetlerinde Pazarlamaya Neden İhtiyaç Duyulmaktadır? Sağlık Hizmetlerinde Pazarlamaya Neden İhtiyaç Duyulmaktadır? Alvin Toffler in endüstrinin gelişmesi yaklaşımı Pazarlama nedir? Kullanımı neden önemlidir? Pazarlama olanaklarının kullanımı, eğitim ve geliştirme

Detaylı

Uğur G. YALÇINER. PATENT VE MARKA VEKİLLERİ DERNEĞİ BAŞKANI YALÇINER PATENT ve DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. PATENT DEĞERLEME VE TÜRKİYE DEKİ SON GELİŞMELER

Uğur G. YALÇINER. PATENT VE MARKA VEKİLLERİ DERNEĞİ BAŞKANI YALÇINER PATENT ve DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. PATENT DEĞERLEME VE TÜRKİYE DEKİ SON GELİŞMELER Uğur G. YALÇINER PATENT VE MARKA VEKİLLERİ DERNEĞİ BAŞKANI YALÇINER PATENT ve DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. PATENT DEĞERLEME VE TÜRKİYE DEKİ SON GELİŞMELER PATENT DEĞERLEME PATENT DEĞERLEME ve TÜRKİYE DEKİ SON

Detaylı

REIDIN.com Konut Satın Alma ve Kiralama Gücü Endeksleri

REIDIN.com Konut Satın Alma ve Kiralama Gücü Endeksleri REIDIN.com Konut Satın Alma ve Kiralama Gücü Endeksleri Firma Hakkında: REIDIN.com, özellikli olarak gelişmekte olan ülkeler ile ilgilenen gayrimenkul sektörü profesyonellerinin ihtiyaç duyduğu bilgi,

Detaylı

ÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI

ÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI ÇEVRESEL TARIM POLİTİKASI Prof. Dr. Emine Olhan A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü olhan@agri.ankara.edu.tr TARIMA MÜDAHALE ŞEKİLLERİ 1.Doğrudan Gelire Yönelik Müdahaleler a. Fark ödeme sistemi

Detaylı

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ 0.0.0 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ T.C. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi vturker@marmara.edu.tr. DERS İKY - Teknik (Fonksiyonel) Kapsamı. Fonksiyon: İŞ DEĞERLEME İŞ DEĞERLEMESİ İşletme yönetiminin ücret

Detaylı

Gerçek uygulamalarda, standart normal olmayan sürekli bir rassal. değişken, sıfırdan farklı bir ortalama ve birden farklı standart sapma

Gerçek uygulamalarda, standart normal olmayan sürekli bir rassal. değişken, sıfırdan farklı bir ortalama ve birden farklı standart sapma 2 13.1 Normal Dağılımın Standartlaştırılması Gerçek uygulamalarda, standart normal olmayan sürekli bir rassal değişken, sıfırdan farklı bir ortalama ve birden farklı standart sapma değerleriyle normal

Detaylı

İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci)

İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci) İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci) İşletmenin uzun dönemde yaşamını devam ettirmesine ve sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamasına yönelik bilgi toplama, analiz, seçim, karar ve uygulama

Detaylı

Gayrimenkul Değerleme Esasları 2018/2. Dönem Deneme Sınavı -1-

Gayrimenkul Değerleme Esasları 2018/2. Dönem Deneme Sınavı -1- Özellikler Yapının özelliği Değerler ve oranlar Alış veriş merkezi (AVM) Arsa yüzölçümü (m 2 ) 4.000 m 2 Arsa değeri 8.000 TL/m 2 İmar özellikleri Emsal (E) = 2,2 Yapı maliyet bedeli 2.700 TL/m 2 Yapının

Detaylı

Taksitlerin Bugünkü Değerlerinin Hesaplanması

Taksitlerin Bugünkü Değerlerinin Hesaplanması İŞLETME FİNANSMANI Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Taksitlerin bugünkü değerlerinin toplamı (PVA) şeklinde

Detaylı

Talep ve arz kavramları ve bu kavramları etkileyen öğeler spor endüstrisine konu olan bir mal ya da hizmetin üretilmesi ve tüketilmesi açısından

Talep ve arz kavramları ve bu kavramları etkileyen öğeler spor endüstrisine konu olan bir mal ya da hizmetin üretilmesi ve tüketilmesi açısından 3.Ders Talep ve arz kavramları ve bu kavramları etkileyen öğeler spor endüstrisine konu olan bir mal ya da hizmetin üretilmesi ve tüketilmesi açısından önemli unsurlardır. Spor endüstrisi içerisinde yer

Detaylı

Türkiye nin Tarım Vizyonu ve Geleceği

Türkiye nin Tarım Vizyonu ve Geleceği Türkiye nin Tarım Vizyonu ve Geleceği Gökhan Özertan Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü 6 Mart 2017 Gökhan Özertan Tarımın Geleceği 6 Mart 2017 1 / 13 Dünya Tarımında Gelişmeler Tarımın fiziksel, sosyal

Detaylı

2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU

2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU 2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU AYLAR HAFTALAR EYLEM VE ETKİNLİKLER 2 Okullarda Orman projesini

Detaylı

İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ

İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? Canlıların hareket etme, büyüme ve yaşamlarını sürdürebilmeleri

Detaylı

Yalova Termal Kaplıcaları nın Rekreasyon ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Seyahat Maliyeti Yöntemi Ġle Tespit Edilmesi 1

Yalova Termal Kaplıcaları nın Rekreasyon ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Seyahat Maliyeti Yöntemi Ġle Tespit Edilmesi 1 177 COĞRAFĠ BĠLĠMLER DERGĠSĠ CBD 7 (2), 177-184 (2009) Yalova Termal Kaplıcaları nın Rekreasyon ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Seyahat Maliyeti Yöntemi Ġle Tespit Edilmesi 1 Determination

Detaylı

Tarıma dayalı İlde yeşil alanın az oluşu, geçmiş yıllarda sık rastlanan anız yangınları erozyonu hızlandırmaktadır.

Tarıma dayalı İlde yeşil alanın az oluşu, geçmiş yıllarda sık rastlanan anız yangınları erozyonu hızlandırmaktadır. [I] İtakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu II 185 TEKİRDAĞ İLİ ÇEVRE SORUNLARİ ve SANAYİLEŞME Metin AYDIN 1- TEKİRDAĞ İLİNİN ÇEVRESEL TANITIMI İlimiz İstanbul iline komşu olması nedeniyle sanayinin

Detaylı

ORMAN KAYNAKLARININ TURİZM AMAÇLI TAHSİSİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ ODC: 906

ORMAN KAYNAKLARININ TURİZM AMAÇLI TAHSİSİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ ODC: 906 ISBN: 978-605-4610-19-8 ORMAN KAYNAKLARININ TURİZM AMAÇLI TAHSİSİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ ODC: 906 The Determinition of The Problems and Solution ways, Interested in Allocated Forest Resources

Detaylı

KARIŞIMLAR. Karışımların Ayrılması

KARIŞIMLAR. Karışımların Ayrılması KARIŞIMLAR Karışımların Ayrılması Günlük yaşamda kullandığımız eşyaların, giydiğimiz kıyafetlerin, yediğimiz yiyeceklerin, içtiğimiz suyun hepsi birer karışımdır. Nehir, göl, baraj sularını doğal haliyle

Detaylı

Kamu Maliyesi (ECON 304) Ders Detayları

Kamu Maliyesi (ECON 304) Ders Detayları Kamu Maliyesi (ECON 304) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Kamu Maliyesi ECON 304 Bahar 3 0 0 3 6 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü

Detaylı

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği

Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL GİRİŞ Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından Faydalanılmıştır. 2 Ekonominin

Detaylı

Devlet fiyat kontrolü ederek piyasaya müdahale edebilir. Bunun en temel 2 yolu vardır:

Devlet fiyat kontrolü ederek piyasaya müdahale edebilir. Bunun en temel 2 yolu vardır: 32 Bölüm 5. Devletin Fiyat Kontrolü Devlet fiyat kontrolü ederek piyasaya müdahale edebilir. Bunun en temel 2 yolu vardır: 1- Tavan Fiyat 2- Taban Fiyat Tavan fiyat bir mal veya hizmet için devletçe belirlenen

Detaylı

6-PROJE MALIYET YÖNETIMI

6-PROJE MALIYET YÖNETIMI 6-PROJE MALIYET YÖNETIMI Y R D. D O Ç. D R. K E N A N G E N Ç O L İÇERIK Giriş Maliyet kavramı ve maliyet türleri Maliyet tahmin türleri Maliyet tahmin sürecinde kullanılan yöntemler Bütçeleme GIRIŞ Proje

Detaylı

İKTİSADA GİRİŞ - 1. Ünite 4: Tüketici ve Üretici Tercihlerinin Temelleri.

İKTİSADA GİRİŞ - 1. Ünite 4: Tüketici ve Üretici Tercihlerinin Temelleri. Giriş Temel ekonomik birimler olan tüketici ve üretici için benzer kavram ve kurallar kullanılır. Tüketici için fayda ve fiyat kavramları önemli iken üretici için hasıla kâr ve maliyet kavramları önemlidir.

Detaylı

Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel

Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar Sunum Planı:

Detaylı