Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download ""

Transkript

1 Uluslararası Hukuk ve Politika Cilt 5, No: 17 ss.55-84, 2009 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri Soyalp TAMÇELİK Özet Bu araştırmada, Kıbrıs ta kurulması tasarlanan federal hükümetin görev ve yetkileri ele alınmıştır. Bundan hareketle araştırmadaki temel amaç, yürütme organlarından Bakanlar Kurulu nun ve özellikle Dışişleri gibi bakanlıkların genel durumunu belirtmektir. Aslında yürütme erki, siyasal mekanizmayı işletenden başka bir şey değildir. Dolayısıyla Kıbrıs taki federal devletin bozulup dağılması iki yolla olabilecektir: Birincisi, Cumhurbaşkanı nın hükümeti ve devleti yasalara göre yönetememesi ve egemen gücü zorla ele geçirmeye çalışmasıdır. İkincisi ise hükümet üyelerinin eşgüdüm içinde çalışamaması ve yasalara uymamasıdır. O zaman federal devlette önemli değişiklikler olacak ve Kıbrıs taki toplumsal uzlaşma bozulacaktır. Dolayısıyla bu durum, federal hükümetin, bir başka deyişle federal devletin yıkılmasına neden olacaktır. Bundan hareketle Bakanlar Kurulu yla ilgili gerek tarafların, gerekse BM nin bugüne kadar önerdiği unsurlar, karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve bunun olumlu ve olumsuz yönleri ele alınmıştır. Bununla ilgili olarak özellikle Gali Fikirler Dizisi nde (1992) ve Annan Plânı nda (2004) önerilen hususlar dikkate alınmıştır. Elinizdeki araştırma, iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kıbrıs ta kurulmak istenen federal hükümetin görev ve yetkileri incelenmiştir. İkinci ve son bölümde ise Kıbrıs taki federal yürütme ve yasama organları arasındaki ilişkiler irdelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, Yasama, Yürütme, Hükümet, Bakanlar Kurulu, Rotasyon. GİRİŞ Her şeyden önce yürütme erkinden beklenen şey, yasama organının belirlediği şekle göre davranmasıdır. Dolayısıyla yürütme erki, siyasal mekanizmayı işleten aygıttan başka bir şey değildir. Rousseau nun da dediği gibi sırf bu yüzden yasaları komuta edenlerle, insanları komuta edenler aynı olmamalıdır 1. Yoksa bu kişiler, yasaları tutkularına Dr., Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 55

2 S. Tamçelik araç edebilirler veya kendilerinin yaptığı yasalarla çoğu zaman haksızlıklarını sürdürebilirler. Hatta birtakım kişisel görüşlerin veya çıkarların, kurgulanan sistemin kutsallığına gölge düşürmesi içten bile değildir. Hâl böyleyken hükûmet nedir? sorusu belirgin bir hâl almaktadır. Bundan hareketle hükûmet, vatandaşlar ile egemen varlık arasındaki iletişimi sağlamak için kurulmuş, yasaları uygulamakla ve bireyin özgürlüğünü korumakla görevli, aracı bir kurum olarak ortaya çıktığı görülmektedir 2. Dolayısıyla hükümet, Bakanlar Kurulu gibi bir organizmayla icrai hayat bulmaktadır. Aslında bu organizmanın her bir üyesine, Bakan ya da Yönetici denilmektedir. Bütününe birden de Bakanlar Kurulu adı verilmektedir. Bir başka deyişle bu işlevi yerine getirenler, egemen varlığın yalnızca birer görevlisi olarak onun kendilerine emanet ettiği gücü, yine onun adına kullanmaktadırlar. Dolayısıyla egemen varlık, emanet ettiği bu yetkiyi sınırlayabilir, değişikliğe uğratabilir veya dilediği zaman da geriye alabilirdi. Hâl böyleyken Kıbrıs taki federal devletin dengede kalabilmesi için yürütme erkinin hem egemen varlık, hem de vatandaş durumunda olan bireyin gücü arasında eşit olarak durması gerekmektedir. Aksi takdirde egemen varlık yönetmeye ya da yönetici, yasa yapmaya ya da vatandaşlar yasaları çiğnemeye başladıkları zaman düzenin yerini karışıklığın veya anarşinin alması içten bile değildir. Dolayısıyla güç ile siyasal emel, hiçbir zaman birlikte yürümezler 3. Bu gerçek göz önüne alındığı zaman Kıbrıs ta kurulmak istenen federal devlet, ya zorbalığa kayacaktır ya da kaosa neden olacaktır. Hâl bu merkezdeyken federal devletin Bakanlar Kurulu veya yürütme erki, egemen varlığınkinden daha etkin özel bir güce sahip olursa ve elinde toplanmış olan kamu gücünü kendi özel isteğine hizmet etmek için kullanırsa veya bunun sonucunda ortaya, sanki biri tüzel, öteki edilgen olmak üzere iki egemen varlık varmış gibi bir durum çıkarsa, Kıbrıs ta kurulmak istenen toplumsal birlik anında ortadan kalkar ve siyasal bütün dağılırdı. Bu durumda Bakanlar Kurulu nun bir tek kişinin elinde olması varsayımından hareketle, özel istekle bütünün isteği tümüyle birleşmesi, dolayısıyla da özelin isteği, erişebilecek en yüksek dereceye erişmesi kuvvetle muhtemel olacaktır. Aslında Kıbrıslı Rumların görüşüne göre Bakanlar Kurulu yla ilgili yönetimin en etkin hâli, idarenin tek kişinin elinde olmasıdır. Ayrıca yönetici sayısı çoğaldıkça Bakanlar Kurulu nun gevşeyeceğini, iddia etmektedirler. Dolayısıyla onlara göre federal devlet büyüdükçe hükûmet daralmalı veya federal yöneticilerin sayısı azalmalıdır. Durum bu merkezdeyken Bakanlar Kurulu nun tek bir yöneticinin elinde bulunması, bütüne ait isteklerin özel bir istekten başka bir şey olmadığı manasına gelebilecektir. 1 Jean Jacques Rousseau, Toplumsal Sözleşme, Ter. Alpagut Erenuluğ, (Ankara: İletişim Yayınları, 1999), s ibid., s ibid., s

3 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri FEDERAL HÜKÛMETİN GÖREV VE YETKİLERİ Kıbrıs ta Federal Hükümeti Bekleyen Tehlikeler Gerçek şu ki bireysel isteklerin genel isteklere karşı gelmesi, hükûmetin egemenliğine sürekli olarak karşı gelinmesine neden olmaktadır. Hatta bu çaba, ne denli artarsa ana yapı da o denli bozulmaktadır. Çünkü bir hükûmeti bozulmaya götüren iki genel yol vardır 4 : Biri hükûmetin daralması, öteki ise devletin dağılmasıdır. Hükûmetin daralması, büyük sayıdan küçüğe, yani demokrasiden baskıcı rejime geçmesiyle olmaktadır. Aslında bu, bütün hükûmetler için doğal bir eğilimdir. Hükûmet, küçük sayıdan büyüğe doğru ters yönde gidiyorsa, gevşemekte olduğu söylenebilir. Ancak hükûmet, gücünü tam olarak tüketmedikçe biçimini kesinlikle değiştirme yoluna gitmez. Daha da gevşeyecek olursa, gücünü tümüyle sıfıra düşürür ve yaşama imkânını iyiden iyiye azaltır. Dolayısıyla Kıbrıs taki federal devletin bozulup dağılması iki yolla olabilecektir: Birincisi, Cumhurbaşkanının, federal devleti yasalara göre yönetememesi ve egemen gücü zorla ele geçirmeye çalışmasıdır. O zaman federal devlette önemli bir değişiklik olacaktır. Özellikle hükûmet yerine, bizzat devletin kendisinin sıkışmış olması kuvvetle muhtemeldir. Yani Kıbrıs ta federal devlet erirken onun içinde, yalnız hükûmet üyelerinden oluşan ve halkın geri kalanı için bir efendiden veya bir zorbadan başka bir şey olmayan bir başka devlet ortaya çıkacaktır. Öyle ki hükûmet, federal egemenliğe zorla el koyduğu anda Kıbrıs taki toplumsal bağlaşma bozulacaktır. Kaldı ki tüzel olarak tabiî özgürlüklerine yeniden kavuşan Kıbrıslı 5 yurttaşlar, boyun eğmeye zorlandıkları takdirde, bunu yapmak zorunda olmadıkları için toplumsal çatışmaların başlamasına ve federal devletin yıkılmasına neden olabileceklerdir. Hükûmetin üyeleri, hükûmet olarak hep birlikte kullanmaları gereken gücü kendi başlarına, yani tek tek ele geçirdikleri zaman aynı durum yine ortaya çıkabilecektir. Pek tabiî ki bu da federal yasaların büyük ölçüde çiğnenmesi anlamına gelebilecektir. Dolayısıyla bu durumun, büyük karışıklıklara yol açması muhtemeldir. Böyle bir durumda kaç tane hükûmet üyesi varsa, o sayıda egemen güç varmış gibi olacaktır. Hâl böyle olunca Kıbrıs taki federal devlet, hükûmetten daha az bölünmüş olmadığından ya yok olup gidecek, ya da biçim değiştirmek zorunda kalacaktır. Bu durumda Kıbrıs taki federal devlet yapısı eriyip gittiğinden, federal hükûmet aygıtı ne kadar kötü kullanılırsa kullanılsın, ortaya çıkacak durum, genel 4 ibid., s Kıbrıslılık veya Cypriotism üzerine yapılan araştırmalar için bkz... Caesar V. Mavratsas, Kıbrıs Rum Kimliği ve Kıbrıs Sorunu Hakkındaki İhtilaflar, Kıbrıs ın Turuncusu, Ed. Mehmet Hasgüler ve Ümit İnatçı, (İstanbul: Anka Yayınları, 2003), s ; Nicos Peristianis, Left-Right, Hellencentrism- Cyprocentrism: Pendulum of Collective Identifications After 1974, In Nicos Peristianis and George Tsangaras, Anatomy of A Metamorphosis, Cyprus After 1974-Soceity, Economy, Politics, Culture, (Nicosia: Intercollege Pres, 1995), s ; Nicos Stamatakis, History and Nationalism: The Cultural Reconstruction of Modern Greek Cypriots Identity, The Cyprus Review, Vol. 3, No. 1, 1991, s

4 S. Tamçelik itibarıyla anarşi 6 olacaktır. Kısaca bir ayrım yapılacak olursa, federal Kıbrıs ta yozlaşan demokrasinin ayaktakımına dönüşmesi içten bile değildir. Bu yüzden yürütme erkini tam manasıyla yerleştirmek gerekmektedir. Çünkü özel amaçlarla iş gören yürütme erki, özü itibarıyla ötekilerinden ayrı bir kurumdur Rejimine Göre Hükümetin Görev ve Yetkileri Aslında bu konuyla ilgili ilk görüşmeler 1959 Şubatı nda Zürih te yapılmıştır. Bu maksatla, 7 Rum ve 3 Türk ten oluşan bir Bakanlar Konseyi (Kurulu) oluşturulması gerektiği kararlaştırılmıştır 7. Ayrıca imzaladıkları ortak bir belge ile Cumhurbaşkanı ve Yardımcısı, kendi toplumlarına mensup bakanları atayacaklardır. Hatta bu Bakanları, Temsilciler Meclisi nin dışından da seçebileceklerdir. Bakanlar Kurulu nun, mutlak bir çoğunlukla aldığı kararlar, derhal Cumhurbaşkanı ve Yardımcısı tarafından resmi gazetede yayımlanmak üzere ilân edileceklerdir. Bununla birlikte Cumhurbaşkanı ile Yardımcısı, Bakanlar Kurulu nun kararlarını geri gönderme hakkına da sahip olacaklardır 8. Ancak Dışişleri, Savunma veya Maliye Bakanlıklarından biri, bir Türk e verilecektir 9. Aslında Dışişleri Bakanlığı üzerinde ısrarla duran Rumlar, Türk tarafına ikinci derecede ehemmiyetli olan Ziraat ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını vermeye rıza göstermişlerdir. Böylece Ziraat ve Tabiî Kaynaklar, Sağlık ve Savunma Bakanlıklarının 10 Türk üyeler tarafından idare edilmesine başlanmıştır 11. Kaldı ki 1960 rejimine göre Bakanlar Kurulu nun, icra kuvvetini kullanırken, kararlarını mutlak ekseriyetle 12 alması kararlaştırılmıştır. Özellikle Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararlar, derhal Cumhurbaşkanı ve Yardımcısı na gönderilecektir (KCA md. 56). Bu kararların iadesi hâlinde Bakanlar Kurulu konuyu tekrar inceleyecek ve kararında ısrar ederse, Cumhurbaşkanı ve Yardımcısı, bu kararı yayımlamak suretiyle ilân edeceklerdir (KCA md. 57). Aslında alınan bu kararların dışişleri, millî savunma veya emniyet ile ilgili ise Cumhurbaşkanı veya Yardımcısının ayrı ayrı veya birlikte veto etme 13 hakkına sahip olduğu ortadadır. Fakat bu kararın tatbiki gerekiyorsa ve hakkında veto veya iade hakkı kullanılmamışsa, hatta Bakanlar Kurulu nun bu kararla ilgili menfi bir tutumu söz konusu değilse, Resmi Gazete de 14 yayınlanması için derhal ilân edilmesi gerekecektir. 6 Rousseau, a.g.e., s Conference on Cyprus, Documents Signed and Initialled at Lancaster House on February 19, 1959 (H.M. Majesty s Stationary Office, Cmnd. 679) / 11 Şubat 1959 Tarihinde Zürih te imzalanan Zürih Anlaşması: Harold Macmillan - C. Karamanlis Adnan Menderes, Dosya: Zürih Tutanakları, Tarih: Ahmet Gazioğlu, İngiliz Yönetiminde Kıbrıs Son İki Yıl ( ) ENOSİS Çemberinden Kıbrıs Cumhuriyeti ne 3, (Ankara: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi Yayınları, 2000), s Conference on Cyprus, Dosya: Zürih Tutanakları, Tarih: Fazıl Plümer, Anılar Toplum Hizmetinde Bir Ömür, Der. Ahmet C. Gazioğlu, (İstanbul: CYREP Yayınları, 2001), s Bu durum, 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası nın 46. maddesinde belirtilmiştir. 12 Orbay Deliceırmak, Yerinden Yeller Esen Anayasa, (Lefkoşa, 1999), s ibid., s Hülya Ersoy, Kıbrıs Sorunu ( ) ve 1960 Çözümü, (Ankara: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989), s. 85; Deliceırmak, age, s

5 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri Bunun dışında 1960 Anayasasına göre Bakanlar Kurulu nun her Bakanı, ilgili Bakanlığının tek hakimi ve amiri olarak görev yapmaktadır. Aslında 1960 rejimine göre Bakanlar Kurulu nun yetkileri mahfuz kalmak kaydıyla, her Bakan tarafından kullanılan icra kuvveti (KCA, md. 58) aşağıdaki konuları içermektedir. Buna göre Bakanlığını ilgilendiren kanunları tatbik etmek ve normal olarak Bakanlığının sahasına giren bütün konu ve işleri idare etmek; Bakanlar Kurulu na sunulmak üzere Bakanlığını ilgilendiren kararname ve nizamnameleri hazırlamak; kendi Bakanlığını ilgilendiren herhangi bir kanun veya bu kanun gereğince çıkarılmış bir kararname veya nizamname hükümlerinin tatbiki için emir vermek ve genelge yayınlamaktır. Kaldı ki 1960 Anayasası na göre Bakanların, Bakanlar Kurulu na atanabilmeleri için belirli kriterleri karşılamaları gerekmektedir. Buna göre Cumhuriyet vatandaşı olmayan ve Temsilciler Meclisi üyesi seçiminde aday olabilmek için gerekli vasıflara haiz bulunmayan bir şahıs, hiçbir şekilde Bakan tayin edilemezdi. Ne var ki, Rum Bakanlar Cumhurbaşkanınca ve Türk Bakanlar da Cumhurbaşkanı Yardımcısınca görevlerine son verilinceye kadar makamlarında kalabilirlerdi (KCA md. 59). Aslında bütün bunlardan anlaşılmaktadır ki, 1960 rejimiyle Bakanlar Kurulu na önemli yetkiler ve sorumluluklar verilmiştir. Gerçi bu durumda seçimle göreve gelmeyen bir organın, yürütmeye ilişkin böylesine yetkilere sahip olması garip karşılanmaktadır. Ancak Bakanlar Kurulu toplantıları, Başkan ve Başkan Yardımcısının katılımıyla yapıldığından (KCA md. 55) ve toplantı gündemi Başkan tarafından hazırlanıp Başkan Yardımcısınca teklif edildiğinden (KCA md. 56), bunlara ek olarak Başkan ve Başkan Yardımcısının dışişleri, savunma ve güvenlik konularında veto yetkileri olduğundan, uygulamada Bakanlar Kurulu nda farklı bir yetki yapısı oluşmaktadır. Bu bağlamda 59/3. maddesi, Bakanlar Kurulu nun yetki ve sorumluluğunun gerçek kaynağını açıkça belirtmektedir. Gerçekte Bakanlar Kurulu nun genel yetki kaynağının, bakanlardan ziyade Başkan ve Başkan Yardımcısı olması sebebiyle, Yasama Meclisine karşı hiçbir sorumluluğu bulunmamaktadır. Yani Rum Bakanlar Başkan a ve onun aracılığıyla Kıbrıs Rum toplumuna, Türk Bakanlar ise Başkan Yardımcısına ve onun kanalıyla Kıbrıs Türk toplumuna bağlılıklarını göstermek durumundadırlar. Aslında Zürih ve Londra Anlaşmalarıyla öngörülen ve 1960 Kıbrıs Anayasası ile âmir hüküm hâline getirilen Başkanlık sistemi, adanın iki toplumlu niteliğini yansıtan bir ikili yürütme 15 sistemini ortaya çıkarmaktadır. Ancak Makarios un bakanlık için seçtiği üyeler, EOKA da fiilî görev alan veya bu örgütte kurmaylık vazifesiyle çalışan elemanlar olmuştur 16. Aslında bu durum bile Cumhuriyetin henüz kuruluş safhasında ne tür bir tehlike ile karşı karşıya olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Rumların bu tutumu nedeniyle Hükûmeti müşterek yönetmek bir yana, sanki iki muhalif partiye mensup kişilermişçesine Türk üyeler ile Rum üyeler arasında 15 Ersoy, age, s O dönemde Bakanlar Kurulu nda Türk Bakan olarak görev alan Fazıl Plümer nin anılarına bakılabilir. Bunun için bkz... Plümer, a.g.e., s

6 S. Tamçelik pek uyum sağlanamamıştır. Çünkü Bakanlar Kurulu nda yapılan müzakerelerde Türklerle Rumlar çetin münakaşalar yapmışlardır. Kabinede, bilhassa Yorgacis, Kiprianu ve Papadopulos gibi bakanlar, yapılan münakaşaları adeta kavga derecesine getirmişlerdir 17. Bu durumu sükûnetle takip eden Makarios, gerginliği yatıştırmak için arabuluculuk 18 yapar durumuna gelmiş ve hemen oylamaya müracaat ederek, ekseriyet oyu ile konuyu Bakanlar Kurulu kararı olarak neticeye bağlamıştır 19. Kaldı ki Makarios, Bakanlıklarda Bakan Yardımcısı 20 diye makamlar ihdas etmiş ve bunları, icracı Bakanlardan daha güçlü duruma getirmiştir. Hatta daha sonra Rumlar, 1964 ile 1967 yılları arasında Kıbrıs Anayasası nda değişmez temel maddeleri değiştirerek, anayasal düzeni yerle bir etmişlerdir. Böylece Kıbrıs Cumhuriyeti monist bir yapıya dönüşmüştür. Hâlbuki 1960 rejimiyle taraflar arasında kurulmak istenen yeni devlet aygıtı, devletin iki uluslu yapısı 21 göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur. Toplumlararası Görüşmelerde Hükümetin Oluşumu ve Görevleri ile İlgili Yapılan Açılımlar Denktaş, 13 Şubat 1975 tarihinde BM Genel Sekreteri nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Luis Weckman aracılığı ile Klerides e önerilerini sunmuştur. Denktaş ın sunduğu teklifler arasında, Bakanlar Kurulu nun görev ve yetkilerinin, Federal Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası yapıldıktan sonra söz konusu anayasa hükümleri uyarınca gözden geçirilmesi veya revizyona tâbi tutulması ile ilgili hükümler vardır 22. Bunun üzerine iki toplumlu ve iki kesimli bir federasyonu, ortak bir amaç olarak ilân eden 12 Şubat 1977 Zirve Anlaşmasında Bakanlar Kurulu nun (merkezî hükûmet) yetki ve görevlerinin, devletin iki toplumlu niteliği 23 göz önünde bulundurularak, ülkenin birliğini 24 koruyacak biçimde olması kararlaştırılmıştır. Hâl bu merkezdeyken BM Genel Sekreteri, Kasım 1981 de bir belge hazırlamış ve Bakanlar Kurulu nun federal kamu hizmetlerinin, federasyonun her iki bölgesinde uygulanabilir olmasını kararlaştırmıştır 25. Hatta BM Genel Sekreteri 17 ibid., s ibid., s ibid., s KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Görüşme Tutanağı, Tarih: 19 Mart Pierre Oberling, The Road to Bellapais: The Turkish Cypriot Exodus to Northern Cyprus, (New York: Columbia University Press, 1982), s ; Zehra Yalçınkaya Cerrahoğlu, Birleşmiş Milletler Gözetiminde Kıbrıs Sorunu İlke İlgili Olarak Yapılan Toplumlararası Görüşmeler ( ), (İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998), s Münir Ertekün, In Search of A Negotiated Cyprus Settlement, (Nicosia: 1981), s ; Cerrahoğlu, age, s Seyit Yolak, 1571 den Günümüze Kıbrıs Türk Yönetimleri, (Lefkoşa: KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989), s Cerrahoğlu, a.g.e., s Güner Göktuğ, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ni Hazırlayan Siyasal Nedenler, (İstanbul: 1990), s ; Cerrahoğlu, age., s

7 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri Cuellar, Rehber İlkeler 26 olarak hazırladığı belgede Bakanlar Kurulu nun 6:4 oranında temsil edilebileceğini belirtmiştir. Ancak bu oran, 1985 BM önerisinde 7:3 oranında yeniden değiştirilmiştir. Bu öneriye binaen 7 Rum ve 3 Türk ten oluşacak Bakanlar Kurulu nun alacağı kararlar en az bir Türk üyenin evet 27 demesi koşuluna bağlanmıştır. Fakat bu öneride Türklere verilecek üç bakanlığın hangileri olacağı belirtilmemiştir. Bu öneriler, Türk tarafınca kabul ve Rumlarca reddedilince, Genel Sekreter 29 Mart 1986 tarihinde, daha önce üzerinde anlaşmaya varılan belgeyi taraflara sunmuştur. Buna göre Bakanlar Kurulu, 7:3 oranına 28 göre Rumlardan ve Türklerden oluşacaktır. Önemli bakanlıklardan biri Kıbrıslı Türklere verilirken, özellikle Dışişleri Bakanlığının 29 Türklere bırakılmasında görüş birliğine varılmıştır. Ayrıca Bakanlar Kurulu, kararlarını, takviye edilmiş çoğunluk 30 usulüyle, yani Türk Bakanlardan en az birinin oyunu da içeren basit çoğunlukla alacaktır. Fakat daha sonraları bu önerilerin tamamı, Rumlar tarafından reddedilmiştir. Bunun üzerine Türk tarafı, 9 Ocak 1989 tarihinde Bakanlar Kurulu ile ilgili yeni bir yaklaşım getirme ihtiyacı hissetmiştir. Buna göre Türkler, iki ortak cumhuriyetin ve halkın siyasî eşitliğini yansıtacak olan federal yürütme üzerindeki anlaşmanın, kapsamlı bir çözüm yolunda çok önemli ve gerçekten sonuç alacak adımlardan birisi olacağını iddia etmişlerdir 31. Özellikle Türk tarafı Federal Konsey 32 şeklinde, İsviçre modeline uygun bir yürütme önermiştir. Bundan hareketle Federal Konsey üyeleri, iki meclisli federal yasama organının üst meclisi tarafından seçileceklerdir. Zaten Türk tarafı, kurulacak federasyonun iki toplumlu karakterini yansıtması açısından, bunun en uygun düzenleme olacağına inanmaktadır. Bu bakımdan federal cumhuriyetin dışta temsiliyeti ile içteki tecessümü, hiçbir zaman tek bir toplumun elinde olmaması prensibine dayanmaktadır. Bu yüzden Türkler, Federal Bakanlık fonksiyonlarını yerine getirecek olan Federal Konsey in eşit sayıda Kıbrıslı Türk ve Rum üyeden oluşmasını önermişlerdir 33. Ayrıca taraflar arasındaki federal bakanlıkların dağılımının, Federal Konsey 34 tarafından yapılması da kararlaştırılmıştır. Ancak Rumlar, 30 Ocak 1989 tarihinde Bakanlar Kurulu ile ilgili önerilerini sunarak, karşı görüşte olduklarını ortaya koymuşlardır. Buna göre Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 7 Kıbrıslı Rum ve 3 Kıbrıslı Türk ten oluşacaktır 35. Cumhurbaşkanı ve Yardımcısı, her biri kendi toplumunun bakanlarını seçecekler, fakat tüm 26 Ahmet Gazioğlu, Yeni Bir Politika Gereksinimi-3, Yeni Kıbrıs, Cilt 5, No. 7, 1988, s Cerrahoğlu, a.g.e., s Sabahattin İsmail, Kıbrıs Üzerine Bildiriler, (Lefkoşa: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi (CYREP) Yayınları, 1998b), s. 195; M. Sami Denker, Kıbrıs Sorunu Bir Millet ve Devletin Yaşama Hakkı, (Ankara: Türk Metal Sendikası Araştırma Bürosu Yayınları, 2001), s İsmail, ibid., 1998b, s Denker, a.g.e., s KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Türk Önerileri, Tarih: 9 Ocak Cerrahoğlu, a.g.e., s KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Türk Önerileri, Tarih: 9 Ocak Ibid. 35 Kıbrıs Sorunu: Gelişmeler ve Görüşmeler, (İstanbul: SİSAV Dışişleri ve Savunma Araştırma Grubu-SİSAV Yayınları 1990), s. 51; Cerrahoğlu, a.g.e., s. 221,

8 S. Tamçelik bakanların tayini, her ikisinin imzalanmasıyla geçerlilik kazanacaktır. Buna karşın önemli bir bakanlık, Kıbrıslı bir Türk e verilecektir 36. Hâlbuki Türk tarafı, Kıbrıslı Rumların federal hükûmetin yetki ve fonksiyonları konusundaki yaklaşımını, gerçekçi bulmamakta ve dünyadaki federasyon örnekleri ile de bağdaşlaştıramamaktadır. Kaldı ki Türklere göre bu yaklaşım, bugüne kadar izlenen anlayışa da ters düşmektedir. Gerçekten de Ağustos 1984 tarihli Viyana Çalışma Noktalarının, Federal Cumhuriyetin merkezî hükûmetine verilecek yetki ve fonksiyonlarına atıfta bulunurken, Merkezî Hükûmete devredilecek yetkilerden 37 bahsetmesi ve bunu yapmakla, yetkilerin devredileceği merciin federe devletler değil, federal düzeydeki Bakanlar Kurulu olduğunu ve buna dayanarak yetkilerin federe devletlerde kalacağını belirtiyor olması dikkat çekicidir. Zaten Rum tarafının bu konudaki önerisi, federal cumhuriyetle, federe devletlere ayrı ayrı veya birlikte kullanılmak üzere verilecek her yetki ve görevin, teker teker belirlenmesi, bu bakımdan uygulanabilir bir şey değildir. Hâlbuki sağlam bir federatif yapıda, federe devletlerin sahip olduğu yetkiler, doğal olarak kendilerinde bulunan yetkilerdir. Bunun dışındaki, yani federe devletlerin rızasıyla federal düzeydeki Bakanlar Kurulu na devredilecek olan yetkiler 38, federe devletlerin arzusu hilafına herhangi bir güç tarafından keyfi şekilde tahsis edilebilecek yetkiler değillerdir. Fakat Kıbrıs Rum tarafı, federal düzeydeki Bakanlar Kurulu nun yetki ve fonksiyonlarının ülke bütünlüğünü sağlaması, bütün cumhuriyetteki işbirliğinin geliştirilmesi, cumhuriyetin tek uluslararası hüviyetini devam ettirmesi, Kıbrıs ın iç pazarının ve ekonomisinin geliştirilmesi ve genelde merkezî ve eyalet organı ile ilgili tedbir ve yasaların birbirleriyle uyumlu olması gerektiğine inanmaktadır 39. Dolayısıyla Kıbrıs taki Bakanlar Kurulu, ancak iki ayrı federe devletin yetki ve fonksiyonlarının, üzerinde anlaşmaya varılacak bir bölümünü bu organa devretmeleri 40 ile oluşacağı fikri ortaya çıkmıştır. Zaten dünyadaki birçok federasyonun bu şekilde oluştuğu, bilinen bir gerçektir. Bu önerilere karşı BM Genel Sekreteri nin hazırladığı ve 25 Temmuz 1989 tarihinde sunduğu çözüm paketinde, Cumhurbaşkanı ve Yardımcısı, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk ten 7:3 oranında oluşacak Bakanlar Kurulu nu, ikisinin birlikte atamaları kararlaştırılmıştır 41. Aynı zamanda bu üç Bakanlıktan biri, yani Dışişleri, Maliye ve Savunma, bir Türk Bakana verilecektir. Ayrıca bu üç Bakanlık, iki toplumun üyeleri arasında rotasyona tâbi olacak, fakat ilk Cumhurbaşkanının birinci dönemindeki Dışişleri Bakanı, Cumhurbaşkanının mensup olduğu topluma ait olmayacaktır 42. Yani her iki makamın, sadece Türklerin veya Rumların elinde bulunması mümkün olmayacaktır. 36 KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Rum Önerileri, Tarih: 30 Ocak 1989; SİSAV, a.g.e., 1990, s KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Viyana Çalışma Noktaları, Tarih: Ağustos 1984, paragraf Cerrahoğlu, a.g.e., s KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Rum Önerileri, Tarih: 30 Ocak Cerrahoğlu, a.g.e., s SİSAV, a.g.e., 1990, s ibid., 1990, s

9 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri Gali Fikirler Dizisi nde Hükümetin Görev ve Yetkileri Buna karşın 26 Şubat 1990 tarihinde Genel Sekreter Cuellar, 9 sayfalık açılış konuşmasında, Kıbrıs ta azınlık-çoğunluk 43 ilişkisi bulunmadığını, buna karşın iki toplum arasındaki siyasal eşitliğin federal düzeydeki Bakanlar Kurulu na sayıca yansıması 44 anlamına gelmediğini öne sürmüştür. Bununla birlikte Genel Sekreter, iki toplumun federal organların tümüne iştirak etmesini ve hükûmetin, yetkilerini iki toplumdan birine karşı kullanmaması gerektiğini vurgulamıştır. Aslında BM nin bu önerileri, BM Güvenlik Konseyi nin 716/1991 sayılı kararında da bulunmaktadır 45. Bu karara göre Bakanlar Kurulu nun 7:3 oranında 46 olması kararlaştırılmıştır. Gali Fikirler Dizisi nde ise Bakanlar Kurulu nun, 7 Rum ve 3 Türk ten 47 oluşması önerilirken, burada alınacak kararların oy çokluğu 48 ile belirleneceği ifade edilmiştir. Aslında bu yönü ile 1960 tan beri var olan sistemin aynen devam ettiği görülmektedir. Ancak Türk tarafı, Bakanlar Kurulu nun İsviçre de olduğu gibi eşit sayıda 49 Bakandan oluşmasını ve kararların da oybirliği 50 ile alınmasını talep etmiştir. Türkler, siyasî eşitliğin ve egemenliğin paylaşılması için taraflara eşit sayıda bakanlığın verilmesini ve alınacak kararların oybirliği ile alınmasını gerekli görmektedirler 51. Buradan da anlaşılıyor ki taraflar arasında Bakanlar Kurulu nun oluşumunda ve yetki sahasının belirlenmesinde ciddi fikir ayrılıkları vardır. Özellikle Rumlar, Bakanlar Kurulu için öngörülen 7:3 oranını uygun bulduklarını, Dışişleri, Maliye ve Savunma Bakanlıklarından birinin, Kıbrıslı Türk Bakana dönüşümlü 52 olarak tahsisini kabul etmekle birlikte, bir bakanlığın devamlı olarak bir toplumun uhdesine bulunmasının, her iki toplumun da yararına olmayacağını belirtmektedirler 53. Zaten bu konuyla ilgili olarak adadaki Türk muhalefeti de Kıbrıslı Rumlar gibi düşünmekte ve Bakanlar Kurulu nda sayısal eşitlikte ısrar edilmemesi 54 gerektiğini ileri sürmektedirler. 43 ibid., 1990, s. 11; Kıbrıs ın Dünü-Bugünü-Yarını, (İstanbul: Harp Akademileri Komutanlığı Yayınları, 1995), s. 153; Cerrahoğlu, a.g.e., s ibid., s United Nations Security Council Resolutions on Cyprus 716 (1991) - 11 October KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: BM Kararları, Tarih: 1991; Hugo J. Gobbi, Contemporary Cyprus, (Tel Aviv: Editorial Aurora, 1999), s. 157; Ahmet Aydoğdu, Kıbrıs Sorunu Çözüm Arayışları-Annan Plânı ve Referandum Süreci, (Ankara: Asil Yayınları, 2005), s Mehmet Ali Akpınar, Birleşmiş Milletler Çözüm Plânının Tam Metnini Açıklıyoruz, KKTC Başbakanlık Enformasyon Müdürlüğü Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s. 1; KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s. 1; Gobbi, a.g.e., s Akpınar, age, s. 1; KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s Zaim M. Necatigil, The Cyprus Question and The Turkish Position in International Law, Revised 2. Edition, (London: Oxford University Press, Biddles Ltd Guildford and King s Lynn, 1998), s Akpınar, a.g.m., s. 1; KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s Denktaş ın Hedefi, Fileleftheros Gazetesi, 20 Eylül 1992, No: 5023, s. 1; TAK Arşivi, Rum Basın Bülteni, 20 Eylül 1992, s Necatigil, age., 1998, s Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nin 789 (1992) Sayılı Kararının Işığında Kıbrıs Sorunu ve Türkiye, (İstanbul: Siyasî ve Sosyal Araştırmaları Vakfı SİSAV Yayınları, 1993), s. 7; Necatigil, age, 1998, s KKTC de Nasıl Bir Çözüm, Hürriyet Gazetesi, 8 Aralık 1992, No: 63328, s

10 S. Tamçelik Bundan da anlaşılıyor ki federal yürütme, Federal Başkan, Federal Başkan Yardımcısı ve Federal Bakanlar Kurulu ndan oluşacaktır. Böylece federal devletin yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı, Yardımcısı ve Bakanlar Kurulu tarafından Federal Anayasa ve yasalara uygun olarak yerine getirilecektir. Kaldı ki Federal Hükûmet in etkin bir biçimde işleyişini kolaylaştırmak amacıyla, ilk sekiz yıl için Başkan ve Başkan Yardımcısı aynı zamanda Federe Devletlerin Başkanları olacaklardır (md. 37). Bakanlar Kurulu, 10 bakandan oluşurken, Başkan ve Başkan Yardımcısı bu bakanların atamalarını çift imza ile yapacaklardır. Bakanlar Kurulu nun gündemi Başkan ve Başkan Yardımcısı tarafından müştereken hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu nun kararları, çoğunlukla alınacaktır 55. Ayrıca dış politikanın uygulanmasına ve Dışişleri Bakanlığı nın oluşumuna ilişkin düzenlemeler, anayasada yer verilecektir. Başkan ve Başkan Yardımcısı, dışişlerine, savunmaya, güvenliğe, bütçeye, vergiye, muhaceret ve vatandaşlığa 56 ilişkin bir kanunu, kararını ya da yasama belgesini, ayrı ayrı ya da birlikte veto edebilecekler ve herhangi bir kanunu veya kararı, Meclislere ve herhangi bir kararı da Bakanlar Kurulu na tekrar görüşülmesi için geri gönderebileceklerdir (md ) 57. Görüleceği üzere federal devletin bazı bakanlıklarının, taşıdığı özelliklere binaen farklı olacağı şimdiden bellidir. Özellikle Amerikalı Koordinatör Nelson Ledsky nin Federal Bakanlıkların paylaşılması konusunda öne sürdüğü fikirler üzerinde durulmaktadır. Buna göre Türklere 3 yerine 4 Bakanlık verilmesi öngörülmektedir 58. Dördüncü Bakanlık, yeni oluşturulacak ve federe devletler ile merkezî hükûmet arasındaki ilişkilerin ve temasların programlanmasından sorumlu bir Koordinasyon Bakanlığı 59 olacaktır. Bundan ayrı Türklere verilecek diğer 3 bakanlıktan biri de kendilerinin istediği gibi, Dışişleri Bakanlığı 60 olacaktır. Aslında Kıbrıslı Rumlarla Türklerin 7:3 oranında temsil edilmesi ve üç önemli bakanlıktan birinin Kıbrıslı bir Türk e 61 verilmesi, oldukça tartışmalı bir konudur. Çünkü stratejik nitelikteki savunma, dışişleri ya da maliye bakanlıklarından en az bir tanesi Türk toplumuna bırakılması ciddi bir konudur. Ayrıca tarafların rıza göstermesi hâlinde bu üç bakanlık, toplumlar arasında rotasyona 62 da tâbi 55 Bunun için bkz... KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Fikirler Dizisi, Tarih: 1992; SİSAV, a.g.e., 1993, s Ahmet C. Gazioğlu, Fikirler Dizisinde Neler Var, Neler Yok? - II, Kıbrıs Mektubu, Cilt 10, No. 4, 1997, s. 18; Nasuh Uslu, Kıbrıs Sorunu ve ABD, Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi Bugün ve Yarın, Editörler: İrfan Kaya Ülger ve Ertan Efegil, (Ankara: HD Yayıncılık ve Matbaacılık, 2001), s. 34; Gobbi, a.g.e., 158; Aydoğdu, a.g.e., s Bunun için bkz... KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Fikirler Dizisi, Tarih: 1992; KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s. 3; Akpınar, a.g.m., s. 3; SİSAV, a.g.e., 1993, s. 5; Gazioğlu, a.g.e., 2000, 1997, s. 18; Uslu, a.g.e., 2001, s Ledsky Karşılıklı Tavizler Öneriyor, Fileleftheros Gazetesi, 14 Eylül 1992, No: 6554, s. 1; KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Rum Basın Özetleri, 14 Eylül 1992, s Ledsky Karşılıklı Tavizler Öneriyor, Fileleftheros Gazetesi, 14 Eylül 1992, No: 6554, s. 1; KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Rum Basın Özetleri, 14 Eylül 1992, s Denktaş ve Genel Oylama, Fileleftheros Gazetesi, 26 Mayıs 1992, No: 1002, s. 3-4; TAK Arşivi, Rum Basın Bülteni, 26 Mayıs 1992, s KKTC Başbakanlık Enformasyon Müdürlüğü Arşivi, Dosya: Gali Raporu, Tarih: 10 Nisan 1992, s. 8; Akpınar, a.g.m., s. 2; KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s SİSAV, a.g.e., 1990, s. 60; Uslu, a.g.e., s

11 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri tutabileceklerdir. Gerçek şu ki bundaki asıl amaç, dışişleri, maliye ve savunma bakanlıklarından herhangi birisinin Türklere verilerek yürütme etkinliklerinde Türk üyelerin de doğrudan ve etkin bir şekilde katılımını sağlamaktır. Ancak Türkler, Bakanlar Kurulu nun oluşumunda, Kurul un eşit sayıda Türk ve Rum üyelerden oluşmasını istemektedirler 63. Aslında Türklerin eşit sayıda Bakanlık istemesi, 7 ye 3 oranının ilk kez reddedilmesi anlamına gelmektedir 64. Yani Türk tarafı, Bakanlar Kurulu nda eşit temsiliyeti ve kararların oy birliği 65 ile alınmasını savunurken, Rumlar Bakanlar Kurulu nun 7 Rum ve 3 Türk Bakan 66 oluşmasını ve kararların oy çokluğu 67 ile alınmasını savunmaktadırlar. Bunun içindir ki Gali, belirtilen Temel İlkeler çerçevesinde Türk ve Rum liderlerinin Geçici Federal Hükûmetin fonksiyonlarını ortaklaşa yürütmesini önermiştir 68. Buna göre her iki toplum, ortak çıkarının bulunduğu konularda kendi sahalarında faaliyet göstermek için maliye, ulaştırma ve sağlık 69 bakanlıklarını kurabileceklerdir. Kıbrıs Türk veya Kıbrıs Rum bölgelerinde görev ifa edecek bu bakanlıklara ait memurlar, genellikle çalışacakları bölgenin millî toplumuna 70 mensup olacaklardır. Ayrıca Bakanlıklar iki toplum arasında paylaşılırken, bir bakan ve yardımcısının mensubiyeti, aynı topluma ait olmayacaktır. Bakan ile yardımcısı, görevlerini yaparken birbirleriyle sıkı bir danışma ve işbirliği içinde olacaklardır. Dolayısıyla alınan kararlar, iki toplum tarafından ortaklaşa alınmışçasına değer taşıyacaklardır 71. Ancak dışişleri ile ilgili kararlar, her durumda iki toplum liderince imzalanıp karara bağlanacaktır. Bu yüzden Geçici Federal Hükûmete açıkça verilmeyen diğer görev ve yetkileri, Kıbrıs Türk ve Rum makamları, kendi bölgelerinde kullanmaya devam edeceklerdir. Bununla birlikte Dışişleri Bakanlığı hariç, Kıbrıs Türk ve Rum yönetimlerinin tüm bakanlıkları, kendi bölgelerinde faaliyet göstermeye hassaten dikkat edebileceklerdir 72. Lakin Türk tarafı, Dışişleri Bakanlığını iki toplumun fertlerince rotasyona 73 tâbi olacak şekilde yürütülmesini önermiştir. Zaten Türklere göre kurucu cumhuriyetlerin, kendi kontrolleri altında olan bölgede başta dışişleri olmak üzere eğitim, kültür, teknik, ekonomik ve malî işbirliği anlaşmaları yapması ve bu anlaşmalar çerçevesinde dış temsiliyet hakkına sahip olması gerekmektedir 74. Dolayısıyla her iki taraf kendi anavatanlarında 63 Şükrü S. Gürel, Tarihsel Boyut İçinde Türk-Yunan İlişkileri ( ), (Ankara: Ümit Yayıncılık, 1993), s. 113; Clemenet H. Dodd, The Cyprus Issue - A Current Perspective, 2. Edition, (England: The Eothen Press, 1995), s Eşit Sayıda Bakanlık, Eleftherotipia Gazetesi, 19 Haziran 1992, No: 629, s Sabahattin İsmail, 150 Sorunda Kıbrıs Sorunu, (İstanbul: Kastaş Yayınları, 1998a), s Klerides ve Siyasal Eşitlik, Agon Gazetesi, 21 Temmuz 1991, No: 258, s. 3; TAK Arşivi, Rum Basını Özetleri, 21 Temmuz 1991, s. 3; KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Rum Liderlerinin Demeçleri, Tarih: 1994, s İsmail, a.g.e., 1998a, s Cerrahoğlu, a.g.e., s ibid., s ibid., s ibid., s ibid., s ibid., s KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Türk Önerileri, Tarih:

12 S. Tamçelik temsiliyet ve taraflara, özgün ilişkileri 75 kuracak özel düzenlemelerin yapılmasını şart koşmaktadırlar. Aslında bu durum, Gali Fikirler Dizisi nde biraz daha farklıdır. Buna göre Türk tarafının dönüşümlü başkanlık talebi kabul edilmezken, bunun yerine daha farklı bir uzlaşma önerilmiştir. Önerilen uzlaşma metnine göre Cumhurbaşkanının Rum, Dışişleri Bakanının da Türk olmasıdır 76. Bundan hareketle federasyonun uluslararası kişiliğinin iki toplumlu niteliği teminat altına alınmış olacaktır. Yani Dışişleri Bakanlığı Kıbrıslı Türklere tahsis edilirken, Cumhurbaşkanlığı makamı aynı toplumdan olmayacaktır 77. Böylece yukarıda da ifade edildiği gibi Cumhurbaşkanlığı ile Dışişleri Bakanlığının, ortaklık Cumhuriyetinin iki toplumlu karakterini 78 göstermesi açısından, aynı toplumdan olmaması sağlanmış olacaktır. Hâlbuki bu durumu değerlendiren Neoklis Sarris, Kıbrıslı Türklerin Dışişleri Bakanlığını istemelerinin nedenini, federe devletin dış politikasını Türkiye ye entegre 79 etmek istemesine dayandırmaktadır. Federal Hükümette Dışişleri Bakanlığı ve Yetki Alanları Aslında uluslararası hukuk açısından bir Dışişleri Bakanı, dışa karşı özel bir yetkilendirmeye gerek kalmadan, devleti adına her türlü girişimde bulunma ve anlaşma için görüşmeler yapma yetkisine sahip olduğu kabul edilen bir görüştür 80. Ancak anlaşma yapmak, girişiminde bulunmak ya da anlaşma metnini imzalamak başka bir şey, belli bir anlaşma ile bir devletin bağlanması başka bir şeydir. Dolayısıyla Dışişleri Bakanının herhangi bir açıklamasının Federal Kıbrıs açısından bağlayıcı sonuçlar doğurması, ancak belirli durumlarda mümkündür. Bu çerçevede federal devletin Dışişleri Bakanının bir anlaşmanın yorumlanmasına ilişkin sözlerinin değeri araştırıldığı zaman, aksi veriler bulunmadıkça, doğal olarak bunların federal Kıbrıs ın resmî yorumu olacaktır. Aslında belirli koşullarda Federal Devleti bağlayıcı anlaşmalar yapma yetkisiyle donatılan bu kişinin, Federal Devlet adına resmî yorumda bulunması oldukça doğaldır. Ancak Kıbrıs taki gibi Federal Devletin Dışişleri Bakanının Türk olması, yani farklı bir toplumdan olması 81, genel olarak Kıbrıs için ulusal çıkarları tayin edenlerin görevlerini güçleştirecektir. Bazen haftalarca ve hatta aylarca ulusal 75 Cerrahoğlu, a.g.e., s BM nin Çözüm Formülü, Haravgi Gazetesi, 4 Mayıs 1992, No: 3669, s. 1; TAK Arşivi, Rum Basın Bülteni, 4 Mayıs 1992, s Bunun için bkz... Akpınar, a.g.m., s. 3; KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s. 3; Background on The Cyprus Problem, (Ankara: Directorate General of Press and Information, Ünal Ofset Matbaacılık, 1991), s 18; Necatigil, a.g.e., 1998, s. 378; Ertan Efegil, Temel Konular Işığında Annan Belgesi nin Analizi, (Ankara: Gündoğan Yayınları, 2003), s Varoluş Yolumuz, 2. Baskı, (Lefkoşa: CTP Yayınları, 2001), s. 19; Gobbi, a.g.e., s Türkler, Dışişlerini Neden İstiyorlar?, Fileleftheros Gazetesi, 22 Haziran 1991, No: 7441, s. 5; Greek Cypriot Anti-Federation Statements, (Nicosia: :Ministry of Foreign Affairs and Defence Turkish Republic of Northern Cyprus, September 1998), s Hüseyin Pazarcı, Doğu Ege Adalarının Askerden Arındırılması Statüsü, 2. Baskı, (Ankara: Turhan Kitapevi, 1992), s İsmail, a.g.e., 1998b, s

13 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri çıkarlar 82 hakkında görüş birliğine varılamayabilecek ve bundan dolayı siyasî ortam, kaosa dönüşebilecektir. Dolayısıyla bu konuda alınacak kararlara karşı Kıbrıs taki toplumlar çok büyük hassasiyet göstereceğinden, ulusal çıkarları gerçekleştiremeyen veya bunlardan feragat eden hükûmet ve yöneticiler, toplumlarının desteğini kaybedecekleri muhakkaktır. Kaldı ki 1960 Anayasası nın birçok yerindeki âmir hükümler gereği danışma veya görüş alışverişinde bulunulmasının zorunlu olmasına rağmen Makorios, Cumhurbaşkanı Yardımcısı görevinde bulunan Dr. Küçük ün onaylamadığı, hatta bilgisi dahi olmadığı ve özellikle diplomatların atanması dâhil dışişleri alanında açıklamalarda bulunduğu, bu yönde tek taraflı olarak kararlar aldığı ve adeta bunu alışkanlık hâline getirdiği bilinmektedir 83. Zaten 1963 ten sonra yeni kurulan dışişleri teşkilâtı, Rumlar tarafından tamamen monopolleştirilmiştir 84. Zira 1960 rejimine göre Kıbrıs ın büyükelçilik açtığı ilk başkentler Ankara, Atina, Washington, Londra ve Bonn 85 olmuştur. Fakat kısa bir süre sonra Türkler, Ankara 86 dışında hiçbir başkentte temsil edilemez duruma gelmişlerdir. Dolayısıyla dış politikaya ilişkin faaliyetler, kapsamlı anlaşmada yer alan ilkelerle uyumlu olması ve iki toplum liderlerinin rızası ile yürütülmesi gerektiği bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bundan hareketle yeni kurulacak federal devlette, özellikle uluslararası toplantılara müşterek iştirakin 87 sağlanması için gerekli düzenlemelerin yapılması şarttır 88. Ayrıca dış siyaset ve dışişleri teşkilâtının oluşumuna ilişkin düzenlemeler, federal anayasada bütün ayrıntıları ile tarif edilmelidir 89. Çünkü taraflar arasında ileride çıkması muhtemel anlaşmazlıkları önlemek, ancak bu şekilde mümkün olacaktır 90. Örneğin dış politika, her iki tarafın ortak rızası ile tayin edilirken, federal anayasanın her iki tarafa da veto hakkını tanıması karar alma mekanizmasını kilitleyebilecektir. Dolayısıyla dışişleri konusunda üstlenilecek rolün ne olması gerektiği açıkça belirtilmelidir. 82 Devletlerin ulusal çıkarları için bkz... Norman J. Padelford and George A. Lincoln, The Dynamics of International Politics, (New York: 1962), s. 238; N. Bilge, Hukuk Başlangıcı Dersleri, 5. Baskı, (Ankara: 1966), s Hugo D. Purcell, Cyprus, Praeger Press, (New York: 1968), s. 314; Nihat Erim, Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs, (Ankara: Ajans-Türk Matbaası, t.y.), s ; Stanley Mayes, Makarios: A Bibliography, (London: Macmillan Press, 1981), s ; Melek M. Fırat, Arası Türk Dış Politikası ve Kıbrıs Sorunu, (Ankara: Siyasal Kitapevi, 1997), s ; Michael Moran, Sovereignty Divided Essays on The International Dimensions of The Cyprus Problem, (Nicosia: CYREP, 1998), s. 28; Ersoy, a.g.e., s Why Independence Our Republic is The Symbol of Our Sovereignty, (Nicosia: Public Relations Department of The Ministry of Ministry of Foreign Affairs and Defence, 1997), s Keesing s Contemporary Archives, (New York, 1960), s Fırat, a.g.e., s SİSAV, a.g.e., 1993, s KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Fikirler Dizisi, Tarih: 1992, 96 ve 97. maddeler. 89 Akpınar, a.g.m., s. 3; KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Arşivi, Dosya: Gali Önerileri, Tarih: 1992, s Dionisi Dionısiu: Klerides, New York Görüşmelerini Değerlendirdi, Selides Dergisi, 27 Ağustos 1992, s. 1-13; TAK Arşivi, Rum Basını Özetleri, Selides Dergisi, 27 Ağustos 1992, s. 1-13; KKTC Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Dosya: Rum Liderlerinin Demeçleri, Tarih: 1994, s

14 S. Tamçelik Her şeyden önce Kıbrıs ta kurulması düşünülen federasyonun uluslararası bir kişiliği olacaktır. Bundan hareketle dış ilişkilerde ancak temsilde birlik 91 düşünülebilirdi. Fakat yetkilerin kullanılmasına takaddüm eden dönemde dış temsilin, federasyon içinde devlet birimlerini yok edici bir yöne sapmasını engelleyecek tedbirlerin alınması da gerekecektir. Zaten federasyonların uluslararası ilişkilerde temsil yetkisi, merkezî devlete aittir. Fakat Federal Anayasada, uluslararası anlaşmalarla bağlayıcılığa dair sakıncaları önlemek adına bu anlaşmaların federe devletlerin rızasını alacak şekil ve usullerinin bütün açıklığıyla belirtilmesi gerekmektedir. Hâl böyle olunca federal devlet, federasyon anayasasında belirtildiği şekilde uluslararası alanda faaliyet gösterme yetki ve özgürlüğüne sahip olacaktır. Bundan hareketle federasyonun uluslararası temsiliyetinin, iki taraf arasında yapılacak özel bir anlaşmayla 92 tespit edilmesi gerekecektir. Dolayısıyla Federal Cumhuriyetin Bakanlar Kurulu, dışişlerine ilişkin kararları, ağırlıklı oy 93 yöntemi ile alması en uygun yöntem olarak ortaya çıkmaktadır. Bundan hareketle gerek Bakanlar Kurulu nun, gerekse federal devletin Dışişleri Bakanlığı dış sorunlarla ilgili bir karar aldığı zaman şu üç etkeni dikkate almak zorunda kalacaktır. 1. Her iki toplumun çoğunluğu tarafından benimsenen veya paylaşılan değerlere ve inançlara uygun olması, 2. Toplumların içinde bulunan alt-grubun veya grupların değerlerine ve inançlarına saygılı olması, 3. Karar alıcıların, toplumların kişiliklerine uygun nitelikte davranması 94 temel amaç olmalıdır. Dolayısıyla Kıbrıs taki gibi federal yürütme organında yer alan ve icracı konumunda bulunan Dışişleri Bakanlığı nın önemli derecede yetki ve haklara sahip olması gerekli bir konudur. Buna göre Dışişleri Bakanlığı nın bünyesinde bulunması gereken konular 95 aşağıdaki gibi ifade edilebilir: Federal devletlerin tanınması, diğer memleketlerle diplomatik ve konsolosluk münasebetlerinin tesisi ve bu münasebetlerin kesilmesi, diplomatik temsilcilere agreman verilmesi, milletlerarası anlaşma, sözleşme ve anlaşmaların akdinin hazırlanması, barış akdini ilgili devletlere bildirilmesi, Geçici Ortak Hükûmetçe, Federal Cumhuriyetin uluslararası sorunlarını ve ilişkilerini, her iki toplumun ulusal, temel hak ve çıkarlarını tamamen koruyacak biçimde tanzim edilip 91 Kıbrıs Sorunu, (Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Sevinç Matbaaları, 1975), s KKTC Cumhurbaşkanı Arşivi, Dosya: Türk Önerileri, Tarih: Ayrıca karşılaştırmak için bkz... Cerrahoğlu, a.g.e., s. 198, SİSAV, a.g.e., 1990, s Toplumların davranış psikolojileri için bkz... George A. Eugene Galenter and Karl H. Pribram, Plans and Structure of Behaviour, (New York: Holt Co., 1960), s. 16; Mehmet Gönlübol, Uluslararası Politika İlkeler Kavramlar Kurumlar, 4. Baskı, (Ankara: Attila Kitabevi, 1993), s Bununla ilgili olarak daha ayrıntılı bilgi için bkz... Ertekün, a.g.e, 1981, s ; Cerrahoğlu, a.g.e., s. 45, Deliceırmak, a.g.e., s ; Efegil, a.g.e., s. 26; 10 Aralık 2002 Tarihli Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümü İçin Anlaşma Temeli, 2002, s , 48,

15 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri yürütülmesi, uluslararası anlaşmaların parafe edilmesi ve savunma politikalarının belirlenmesi, federal Kıbrıs ın New York ve Cenevre deki BM, AB, Yunanistan, Türkiye, İngiltere, Fransa, ABD, Rusya ve Çin nezdindeki misyon şefleri, her iki federe devletten eşit sayıda temsilcinin atanması, federal devletin dış ilişkileri, federe devletin yetkilerini etkilediği zaman Türk ve Rum federe devletlere danışılması, federe devletler, Kıbrıs a, federal devlet hükûmetinin yetkisine veya diğer federe devletin haklarına halel gelmeksizin ve Kıbrıs ın AB üyeliğiyle uyumlu olmak kaydıyla, Kıbrıs ile ilişkisi olan devletlerin yetkilileriyle ticarî ve kültürel konularda anlaşmalar yapabilmesi, federe devletler, yabancı hükûmetlerle siyasî temaslarını, federal devletin Dışişleri Bakanlığı kanalıyla yapması, federe devletler, diğer devletlerin alt birimleri ile doğrudan temas kurabilirken, herhangi bir anlaşma ile ilgili müzakerelerin başlamasıyla birlikte federal devletin Dışişleri Bakanlığını bilgilendirip, görüşmelerde kaydedilecek gelişme ve sonuçlar hakkında, bu bakanlıkla istişarelere devam etmesi, federe devletler, Federal Devlet hükûmetinin yetkisine veya diğer federe devletin haklarına halel gelmeksizin diğer devletlerin yetkilileriyle ticarî ve kültürel konularda antlaşmalar yapabilmesi gerekecektir. Dolayısıyla yukarıda ifade edilen bütün bu maddelerin uygulanması, federal devlet ve federe devletler arasında dış ilişkiler konusunda imzalanacak bir İşbirliği Antlaşması ile düzenlenip kayda geçirilmesi gerekecektir. KIBRIS TA FEDERAL YÜRÜTME VE YASAMA ORGANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER Başkanlık Sisteminin Özellikleri ve Federal Kıbrıs a Yansımaları Aslında Kıbrıs taki yasama ve yürütme ilişkileri 96 üzerinde anayasal bir düşünce çizgisi vardır. Buna göre Kıbrıs ta bağımsız yürütmenin başı ve ilgili organlarca siyasetin yürütülmesinden sorumlu veya siyaseti başlatma girişimi olan 97, ancak bunun bağımsız yasama tarafından denetlenen ve dengelenen bir sistemin olduğu ortaya çıkmaktadır. Bunun için federal Kıbrıs taki Başkan ve Yardımcısının, ayrı, fakat birbirine bağımlı iktidar olması ciddi bir örnektir. Gerçekten de güçlü başkanlık sistemlerinde, ekseriyetle doğrudan ve genel seçimlerle belirli bir süre için yürütmenin başı seçilmekte ve bu sürenin bitiminden önce, ancak görevin kötüye kullanılması gibi özel koşullarda ve olağanüstü yasama veya yargısal bir yolla alınabilmesi mümkün olabilmektedir 98. Bu yönü ile federal Kıbrıs ta devletin yürütme ile ilgili yapısı, güçlü başkanlık sistemine göre inşa edilecektir. Zaten bu sisteme göre federal Kıbrıs devletinin Başkan ve Yardımcısının, yasamanın kabul ettiği yasa üzerinde veto yetkisi veya 96 Devletlerin yasama ve yürütme ilişkilerinin özellikler için bkz... Valentine Herman and Françoise Mendel, Inter-Parliamentary Union-Parliaments of The World, (London: Macmillan, 1976), s. 111; Arthur Banks, Political Handbook of The World 1976, (New York: McGrawill, 1976), s. 56; Gerhad Loewenburg and Samuel Patterson, Comparing Legislatures, (Boston: Little Brownn Press, 1979), s. 41; Michael Mezay, Comparative Legislatures, (Durham: Duke University Press, 1980), s Gabriel A. Almond and Jr. Bingham Powell, Comparative Politics: System - Process and Policy, (Boston: Little Brown Press, 1978), s Jr. G. Bingham Powell, Contemporary Democracies: Participation, Stability and Violence, (USA: Harvard University Press, 1982), s

16 S. Tamçelik bütçe yasalarını, dış anlaşmaları veya diğer özel durumları başlatmak gibi önemli ve yasamadan bağımsız bir otoritesi vardır. Başkan ve Yardımcısı, bazı durumlarda yasamanın onayı ile yönetimde çalışacak kişileri atayabilir ve görevlerine de her ikisinin ortak iradesiyle son verebilirlerdi. Kaldı ki çeşitli olağanüstü hâl ve savaşla ilgili yetkiler de başkanlık makamındaydı. Aslında Kıbrıs taki yasama ve yürütme organları, federal iktidarda birbirine bağımlıdır. Gerçek şu ki bunların birbirinden ayrı olmaları ve seçim temellerinin ayrılması, her birinin anayasaya aykırı bir yola sapmasını veya düşüncesizce iktidarı kötüye kullanmasını önlemek içindir. Zaten bazı başkanlık sistemlerinde olduğu gibi başkanın iktidarı kötüye kullanması konusundaki kaygı, başkanın yeniden seçilmesine getirilen sınırlamalar ve yasaklamalarla giderilmeye çalışılmıştır. Örneğin ABD de başkanlık, iki seçim dönemiyle sınırlıdır 99. Bir başka örnek Venezüella ve Kosta Rika da 100 başkanlar, arka arkaya iki kez seçilememektedirler. Şu bir gerçek ki Kıbrıs taki gibi yürütmenin başı (Cumhurbaşkanı ve Yardımcısı) ile çift meclisli yasama organları arasındaki ilişkinin oldukça karmaşık olması beklenmektedir. Aslında en farklı sistem, İsviçre de ve 1967 ye kadar Uruguay da kullanılan, kollektif yürütme 101 sistemidir. İsviçre nin sisteminde, yürütmenin başında temel siyasal partileri oranlarına uygun olarak temsil edecek biçimde ulusal yasama organından seçilen 7 kişilik bir Konsey vardır. Konsey başkanlığı, sırayla yerine getirilmektedir 102. Aynı zamanda bu Konsey yasama denetimine tâbidir. Bu anlamda sistem, hemen hemen parti başkanlığı gibi işlemektedir. Özellikle Türkler bu yöntemin Kıbrıs ta uygulanmasını çok istemektedirler. Kaldı ki Annan Plânı nda bunun izdüşümünü görmek mümkündür. Hâlbuki Kıbrıs ta da olduğu gibi yürütme ve yasama düzenlemelerinin demokratik barışa etkisi devamlı olarak değişmektedir. Aslında en gerçekçi beklenti, başkanlık sistemlerinin parlamenter sistemlerden daha istikrarlı olmasıdır. Kaldı ki daha büyük ve daha özerk olan başkanlık kaynaklarının, bu tür istikrarı sağlaması mümkündür. Ancak başkanlık sistemi, yasama ile yürütme arasında parti veya siyaset ahengini maalesef sağlayamamaktadır. Bir yandan vatandaşların yürütmenin başı olacak kişinin seçimine katılması, diğer yandan Başkan, Yardımcısı ve yasamanın ayrı seçimler sonucunda belirlenmesi, partilerin örgütleyici ve koordinasyon sağlayıcı güçlerine ihtiyaç bulunmaması ve bireysel adayların parti kimliğinden daha önemli olması, Kıbrıs taki ulusal merkezli partileri ve buna dair sistemi zayıflatabilecektir. Bunun dışında Kıbrıs ta çıkması muhtemel olan şiddet üzerine yasama ve yürütme düzenlemelerinin etkileri konusundaki beklentiler de çelişkilidir. Başkanlık sisteminin istikrarı ve bu sistemde olağanüstü yetkilerin başkanda toplanması, şiddet olaylarının bastırılmasını kolaylaştıracaktır. Fakat yasama ve 99 ibid., s ibid., s ibid., s ibid., s

17 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri yürütme ilişkilerinin bölünmesi, Kıbrıs taki federal vatandaşların isteklerine çabuk ve olumlu bir biçimde yanıt vermeyi güçleştirebilecektir. Bunun için genellikle aynı kişinin seçiminin sınırlandırılması, toplumdaki hoşnutsuzluğu giderici yönde atılmış bir adım olacaktır. Bundan hareketle Kıbrıs ta parlamento veya parti parçalanmasına bakmaksızın, başkanlık sistemi gibi bir yürütme söz konusu olduğunda, genellikle hükûmet istikrarı beklenmektedir. Fakat bu sistemde çoğunluğun yasamayı denetlemesi daha şüphelidir. Çünkü çoğunluğun yasamayı denetleyebilmesi, başkanlık sistemlerinde farklı seçim temellerinden aynı parti çoğunluğunun seçilmesine bağlıdır. Çoğunlukçu parlamenter anayasaların, azınlık hükûmetlerinden kaçınmada çok etkin olduğunu, yarısının 7 aydan daha az bir süreyi azınlık başkanlığı olarak geçirdiğini ve yürütme istikrarının da oldukça etkin bir biçimde gerçekleştirdiğini göstermektedir 103. Bunun içindir ki başkanlık sistemleri, yürütme erkinin istikrarını sağlamak için düşünülmüşlerdir. Kaldı ki diğer sistemlere göre başkanlık sistemi, bunu gerçekleştirmeye daha yakın olduğu bilinmektedir. Bundan da anlaşılıyor ki başkanlık sistemleri, diğer modellerden daha fazla yürütme istikrarı sağlamaktadır. Ancak Kıbrıs ta uygulanmak istenen bu sistem Başkan, Yardımcısı ve yasama organının ayrı ayrı seçimlere gitmesi, beraberinde azınlık ve çoğunluk başkanları meselesini getirecektir. Zaten başkanlık sistemlerinin çoğu, on yılda iki kez yasama-yürütme bölünmesiyle 104 karşı karşıya kalmaktadırlar. Fakat Kıbrıs taki her iki halk, siyasete büyük ilgi gösterdiğinden, ilk başta böyle bir şeyin olması beklenmemektedir. Aslında Kıbrıs taki federal anayasanın doğası gereği, hükûmet istikrarı ve etkinliği konusunda oldukça açık beklentiler var olmakla birlikte, yürütmenin denetlenebilmesine dair etkilerin neler olacağı konusunda bu denli belirgin bir beklenti yok gibidir. Bir yandan başkanlık ve çoğunlukçu parlamenter sistemlerin etkin bir biçimde mücadele edebilen yürütmenin başına sahip çıkmaları gerekirken, diğer yandan temsili sistemlerin vatandaşların hoşnutsuzluklarının kolayca siyasal sisteme aktarılması beklenmektedir. Bu yolla baskı altında kalmış veya kalmakta olan şikâyet konusu hususların, etkisinin azalacağı düşünülmektedir. Aslında işin ilginç yanı ayaklanmalar veya başkaldırılar her ne kadar anayasal tiplerle çok güçlü ilişki içinde değilse de en çok başkanlık sistemlerinde ortaya çıkmaktadırlar 105. Bir başka deyişle şiddet olayları nedeniyle meydana gelen ölümlere en çok başkanlık sistemlerinde ve en az da temsili parlamenter sistemlerde rastlanılmaktadır. Bundan hareketle denebilir ki, başkanlık sistemlerinin temel özelliği, doğrudan bir seçimle ve belirli bir dönem için güçlü yürütmenin başının seçilmesidir. Bunun dışında Başkanlık sisteminin ikinci özelliği, iktidarın yasama ve yürütme temellerinin birbirinden ayrılması ve bunun yarattığı karışık sonuçların oluşmasıdır. Başkanlık sistemi, yürütmenin bir parti çoğunluğuyla yasamayı 103 ibid., s ibid., s ibid., s

18 S. Tamçelik denetleyememesi durumunda, yürütmenin demokratik rejimi ortadan kaldırmasına engel olmada da yardım edebilmektedir 106. Ancak başkanlık sistemlerinin tarihinde, yürütmenin yasamada çoğunluğu denetleyemediği durumlarda yürütme tarafından demokrasinin ortadan kaldırıldığına dair hiçbir örnek yoktur. Oysa birçok başkanlık sistemine sahip ülkede, başkanın olağanüstü yetkileri o denli fazladır ki, bu tür bir hareketin beklenmesi mantıklı olmaktadır. Bununla beraber yasama ve yürütme erkinin bölünmesi, devletin kendi iç meseleleriyle başedebilmek için tutarlı ve olumlu programlarını hayata geçirmesi açısından çoğunlukla güçleştirmektedir. Bu yönü ile Kıbrıs taki toplumların politik yaşamını inceleyenler, yasama ve yürütme arasında sık sık ortaya çıkan anlaşmazlıkları çok iyi bilmektedirler. Aslında başkanlığı ele geçiren taraf, yasamada azınlıkta olduğunda ortaya çıkan bu tür çıkmazlar, ki bu bütün başkanlık sistemlerinde sık sık rastlanılmaktadır, yalnız olağan değil, aynı zamanda Başkan ve Yardımcısının, yasamanın seçim çevrelerinin farklı olmasından dolayı tutarlı ve disiplinli bir ulusal parti sisteminin gelişimini engellemekte ve ilgili taraf, her iki organı kontrol ettiğinden, özellikle politika yapımında gerilimler yarattığı görülmektedir. Dolayısıyla Kıbrıs taki başkanlık rejimi, belirli anayasal kurallarla ve yürütmenin başının dayanıklılığıyla başarılı olmak zorundadır. Fakat bunun dışında diğer demokratik amaçlara ulaşmak için yapıcı elit gayretlerinin tamamının birleşmesi gerektirmektedir. Bu yüzden çoğunluk başkanlıklarında, iktidardakiler bakımından hoşgörü ve uzlaşma, muhalefet açından da sabır en gerekli unsurdur. Aslında iktidardaki kişi veya kişiler, bu gereksinimi kabul ederse, bunlar başarılması imkânsız şeyler değildirler. Azınlık başkanlıklarında başkan, etkin ulusal politikayı gerçekleştirebilmek için yasamayla modus vivendi (geçici anlaşmalar) yoluyla çalışırken, her iki taraf için de gerekli olan uzlaşma sağlanmaktadır. Kaldı ki bu imkân, bu tür sistemlerde parti bağlantılarının özel gruplarla genel olarak zayıflığı nedeniyle artmaktadır. Fakat Başkan, Yardımcısı ve milletvekillerinin oldukça farklı seçim menfaatiyle sınırlı bir duruma geldikleri de görülmektedirler. Dolayısıyla Kıbrıs ta Bakanlar Kurulu düzeyinde köklü değişikliklerin yapılması ve meclislerin kendisinden beklenenleri verebilecek duruma getirilmesinin, katılımcı sosyal demokrasinin ana hedefleri arasında yer aldığı söylenebilir. Aslında Kıbrıs taki sosyo-politik çözümlemeler, tüm erklerin toplum içindeki egemen iktidar kavramından ayrılamayacağını, özellikle, temel kuralların saptanmasında ve bunların uygulanmasında bu erklerin aynı sosyal iktidarın değerlerini aksettirdiğini göstermektedir. Kıbrıs taki sosyo-politik çözümlemeler, siyasal iktidarın temel dayanaklarını araştırmak ve ortaya çıkarmak bakımından tüm sistemler için önemli olmakla birlikte başkanlık sisteminde ilk bakışta kolaylıkla görülemeyen yasama-yürütme ilişkileri, bu iki erk arasındaki bütünlüğü ortaya koymak açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Şu hâlde, Federal Kıbrıs ta hangi sistem olursa olsun, yasama-yürütme ayrılığını bir iktidar bölünmesi olarak değil, aynı iktidar mekanizması içindeki organlar arasında 106 ibid., s

19 Kıbrıs ta Olası Bir Federal Hükümetin Görev ve Yetkileri ve hukukî yetki ve görev ayrılığı biçiminde düşünmek gerekir. Yasama ve yürütme arasındaki bu yetki ve görev ayrılığında, birinci organ, yani yasama organı, geniş anlamdaki iktidarı çok kaba çizgilerle, ikincisi ise, tüm ayrıntılarla ve topluma doğrudan doğruya inilerek kullanmaktadır. Dolayısıyla organlarını kullanan iktidarın, değişik bir iktidar değil, aksine tek bir iktidarın değişik şekilde kullanılmasından ibaret olduğu unutulmamalıdır 107. Annan Plânı na Göre Hükümetin Görev ve Yetkileri Aslında Kıbrıs ta bir yasama-yürütme ikiliği yerine, bir iktidar-muhalefet ikiliğinden söz etmek daha doğrudur. Doğal olarak yasama-yürütme ikiliği ile iktidar-muhalefet ikiliğinin aynı şeyler olmadığını da kabul etmek gerekir. Çünkü parlamentonun 108 bir bütün olarak iktidarı durdurma gibi bir imkâna sahip olmasına karşın, azınlıktaki muhalefetin iktidarı ancak frenlemeye çalışması mümkün olabilmektedir. Ancak bu durum, Annan Plânı nda 109 daha değişik bir şekilde ele alınmıştır. Aslında taraflar arasında ciddi tartışmalara yol açan bu durum şu şekilde belirlenmiştir. Her şeyden önce Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti; plânda, biri Kıbrıs Rum Devleti diğeri Kıbrıs Türk Devleti olmak üzere iki eşit kurucu devletin meydana getirdiği feshedilmez (md. 2/1a) bir ortaklıktan oluşan bağımsız bir devlet olarak tanımlanmıştır. Ayrıca Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Federal Hükümeti ve Kurucu Devletlerinin statüsü ve ilişkilerinde, İsviçre nin Federal Hükümeti ve kantonları ile olan ilişkisi ve statüsü model olarak alınmıştır (md. 2/1). Böylece Federal Hükümet, Anayasada belirlenen ve Kıbrıs ın uluslararası alanda ve Avrupa Birliği nde tek sesle konuşan ve hareket eden, bir AB üye ülkesi olarak yükümlülüklerini yerine getiren, bütünlüğünü, sınırlarını ve kaynaklarını koruyan yetkilerini egemence kullanabilen bir devlet olacaktır. Ancak Kurucu Devletler her zaman eşit statüye sahip olacaklardır (md. 2/1 ve 1c). Çünkü kurucu devletler, Anayasanın koyduğu sınırlar çerçevesinde Anayasa tarafından Federal Hükümete verilmemiş tüm yetkileri egemence ve özgürce kullanabileceklerdir. Hâl bu merkezdeyken, Federal hükümet ve kurucu devletler, birbirlerine tam saygı gösterecek ve birbirlerinin yetki ve işlevlerini ihlal etmeyeceklerdir. Dolayısıyla Federal ve kurucu devletlerin yasaları arasında herhangi bir hiyerarşiden söz edilmesi mümkün değildir (md. 3/2 ve 2/3). Aslında bu yönüyle Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ni oluşturan federal hükümet, kurucu devletlerin statüsü veya birbirleriyle olan ilişkisinde, İsviçre sisteminin esas alındığı görülmüştür. Yani bir başka deyişle kurucu devletler, eşit 107 Mümtaz Soysal, Dış Politika ve Parlamento, (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1964), s Burada Temsilciler Meclisi ve Senato dan söz edilmektedir. 109 Annan Plânı, çok kısa bir ifade ile sorunun tarafı olan, Kıbrıslı Türklerle Rumlar arasında bulunan, büyük ölçüde Birleşmiş Milletlerin arabuluculuğunda veya gözetiminde olan ve 40 yılı aşan görüşmelerin sonucunda ortaya çıkan esasların bir bileşkesi olup, her iki tarafa da zorlayıcı nitelikte ek çözüm önerileri getiren, son derece kapsamlı ve girift bir hukuksal metindir. 73

20 S. Tamçelik statüdedirler ve anayasanın koyduğu sınırlar çerçevesinde federal hükümete verilen tüm yetkilerden arta kalan yetkileri egemence kullanabilmektedirler. Hâl böyle olunca Devlet Başkanlığı makamı, Başkanlık Konseyi ne verildiği görülmüştür (md. 26/1). Dolayısıyla Başkanlık Konseyi, yürütme yetkisini kullanan bir makam olarak ortaya çıkmaktadır. Konsey, oy hakkına sahip 2 si Türk, 4 ü Rum, toplam 6 üyenin (md. 26/1) atanmasından oluşacaktır. Başkanlık Konseyi, federal Parlamento tarafından tek bir liste halinde 5 yıllık sabit (md. 26/2) bir süre işin seçilecektir. Listede oy hakkına sahip üyeler açıkça belirtilecektir. Bu seçim federal Parlamento nun nitelikli çoğunluk kararıyla, yani her kurucu devletten en az 10 senatörün (md. 25/1-2) onayını içeren çoğunlukla alınan karar ile gerçekleşecektir. Ancak üyelerin kurucu devletlere göre dağılımı, adadaki nüfus dağılımına göre olacaktır. Ne var ki, oy hakkına sahip üyelerin en az üçte biri ve oy hakkı bulunmayan üyelerin en az üçte biri her bir kurucu devletten olacaktır. Bundan hareketle adadaki nüfusa göre oy hakkına sahip üyelerin 4 ü Kıbrıs Rum Devleti nden, 2 si de Kıbrıs Türk Devleti nden olacaktır. Ayrıca Başkanlık Konseyi, uygun hallerde, kurucu devletin Hükümet Başkanlarını Konsey toplantılarına oy hakkı olmaksızın katılmaya davet etme yetkisine de sahiptir. Ancak kurucu devletlerin Hükümet Başkanları bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından, ilk on yıl boyunca Konseyin tüm toplantılarına ve bu on yılın ardından gelen süre içinde periyodik olarak, oy kullanmadan katılmaya davet edileceklerdir (md. 5/2e). Başkan ve Başkan Yardımcısının durumuna gelince, Başkanlık Konseyi, başka türlü bir karar vermediği takdirde, aynı kurucu devletten olmayan iki üyesini Başkan ve Başkan Yardımcılığı görevlerini yürütmek üzere seçecektir. Seçim tek bir liste halinde olacak ve bu iki üye 20 (takvim) ayda bir (md. 27/b) kendi aralarında dönüşümlü olarak değişerek Başkan ve Başkan Yardımcısı olarak görev yapacaktır. Her 5 yıllık dönemde Konsey in ilk Başkanı, nüfusu daha fazla olan devletten gelen üye olacaktır (md. 27/1b). Konsey in Başkanı, onun yokluğunda veya geçici olarak görevini yerine getirememesi hâlinde Başkan Yardımcısı; Başkanlık Konseyi ni Devlet ve Hükümet Başkanı olarak temsil edecektir. Aslında Başkanlık Konseyi üyeleri, oy hakkı bulunup bulunmamasına bakılmaksızın eşit statüde bulunmaktadırlar. Aynı zamanda her üye bir Bakanlığın başında bulunurken, ilgili Bakanlıkların dağılımı Konsey in kararıyla yapılacaktır. Ancak Dışişleri Bakanı ve AB İşleri Bakanı aynı kurucu devletten olmayacaktır (md. 5/2c). Karar alma yöntemine gelince Başkanlık Konseyi kararlarını konsensüs ile almaya gayret edecektir. Bunun sağlanamadığı durumlarda Konsey, oy hakkına sahip mevcut üyelerin basit çoğunluğu (md. 5/2b) ile karar alacaktır. Ancak karar çoğunluğunun her kurucu devletten en az bir üye (md. 5/2a) içermesi şarttır. Hâl böyleyken Başkan ın ve Başkan Yardımcısı nın belirleyici oy hakkı olmayacaktır. Ancak oy hakkına sahip bir üye, kendi yokluğunda, oy hakkını bir başka üyeye temsilen de olsa bırakabilecektir (md. 26./7.). 74

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19 09/04/2010 BASIN BİLDİRİSİ Anayasa değişikliğinin Cumhuriyetin ve demokrasinin geleceği yönüyle neler getireceği neler götüreceği dikkatlice ve hassas bir şekilde toplumsal uzlaşmayla değerlendirilmelidir.

Detaylı

ÖZETLE. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

ÖZETLE. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem ÖZETLE Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem MiLLETiN ONAYIYLA Mevcut Anayasa da Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin başıdır. Sistemin işleyişi, devletin bekası ve vatanın bütünlüğü, Türkiye

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM DALI SEÇİM SİSTEMLERİNİN SEÇMEN İRADESİNE ETKİSİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM DALI SEÇİM SİSTEMLERİNİN SEÇMEN İRADESİNE ETKİSİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM DALI SEÇİM SİSTEMLERİNİN SEÇMEN İRADESİNE ETKİSİ Metin ÖZ Samsun, 2017 S E Ç İ M S İ S T E M L E R İ N İ N S E Ç M E N İ R A

Detaylı

Cumhurbaşkanı. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Cumhurbaşkanı. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Cumhurbaşkanı Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu 2 3 Cumhurbaşkanı bir ülkede yönetim hakkının kalıtımsal, soya dayalı, kişisel olmadığını Kanyanğının dinsel kaynaklardan ilahi tanrısal

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2014 2015 ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 15.09.2014 TANIŞMA DERSİ TANIŞMA DERSİ 17.09.2014 22.09.2014

Detaylı

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00 ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00 A. ANLATIM SORUSU (10 puan) Temsilde adalet yönetimde istikrar kavramlarını kısaca açıklayınız. Bu konuda

Detaylı

KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ YURTDIŞI TEŞKiLATI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME

KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ YURTDIŞI TEŞKiLATI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME 207 KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ YURTDIŞI TEŞKiLATI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME Kanun Hük. Kar. nin Tarihi : 13/12/1983 No : 189 Yetki Kanununun Tarihi : 17/6/1982 No : 2680 Yayımlandığı R.G. Tarihi

Detaylı

KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER

KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER SORULAR 1- Demokrasiyi halkın halk için halk tarafından yönetimi olarak tanımlayan kimdir? A) Lincoln B) Montesquieu C) Makyavel D) Schumpeter E) Dahl 2- Demokrasi kavramı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden

Detaylı

KPSS 2007 GK (50) DENEME 3 / 52. SORU 50. Aşağıdakilerden hangisi hukuk devleti ilkesinin gereklerinden biri değildir? A) Yasal idare B) Devlet faaliyetlerinin belirliliği C) İdarenin mali sorumluluğu

Detaylı

DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER KURULU İŞ KONSEYLERİ SEÇME VE SEÇİLME ESASLARI YÖNERGESİ

DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER KURULU İŞ KONSEYLERİ SEÇME VE SEÇİLME ESASLARI YÖNERGESİ DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER KURULU İŞ KONSEYLERİ SEÇME VE SEÇİLME ESASLARI YÖNERGESİ 1. MADDE : Amaç ve Kapsam Bu Yönergenin amacı; Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu ve İş Konseyleri Çalışma Usul ve Esasları Hakkında

Detaylı

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1. HAFTA: OSMANLI ANAYASAL GELİŞMELERİ [Türk Anayasa Hukukukun Bilgi Kaynaklarının Tanıtımı:

Detaylı

21 EKİM 2007 TARİHLİ HALKOYLAMASI

21 EKİM 2007 TARİHLİ HALKOYLAMASI 21 EKİM 2007 TARİHLİ HALKOYLAMASI Erol TUNCER / Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TESAV) Başkanı - 1 Kasım 2007 I. 1961 den Günümüze Halk Oylamaları 1961 den günümüze kadar 5 kez halkoylamasına

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2.

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2015-2016 ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 15.02.2016 Türk Hukukunun Bilgi Kaynakları - Mevzuat, Yargı

Detaylı

MİLLİ GÜVENLİK KURULU VE MİLLİ GÜVENLİK KURULU GENEL SEKRETERLİĞİ KANUNU

MİLLİ GÜVENLİK KURULU VE MİLLİ GÜVENLİK KURULU GENEL SEKRETERLİĞİ KANUNU 6219 MİLLİ GÜVENLİK KURULU VE MİLLİ GÜVENLİK KURULU GENEL SEKRETERLİĞİ KANUNU Kanun Numarası : 2945 Kabul Tarihi : 9/11/1983 Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 11/11/1983 Sayı : 18218 Yayımlandığı Düstur

Detaylı

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK DANIŞMA MECLİSİ TOPLANTISI İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI YÖNETMELİĞİ

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK DANIŞMA MECLİSİ TOPLANTISI İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI YÖNETMELİĞİ ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK DANIŞMA MECLİSİ TOPLANTISI İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI YÖNETMELİĞİ (15.12.2011 - R.G. 213 - EK III - A.E. 652 Sayılı Yönetmelik) ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK DANIŞMA MECLİSİNİN

Detaylı

(Resmî Gazete ile yayımı: 11.12.1992 Sayı : 21432 Mükerrer)

(Resmî Gazete ile yayımı: 11.12.1992 Sayı : 21432 Mükerrer) 25 Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunmasına ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin 151 Sayılı Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun (Resmî Gazete ile yayımı:

Detaylı

KAMU YÖNETİMİ. 5.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

KAMU YÖNETİMİ. 5.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER KAMU YÖNETİMİ 5.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI (MERKEZ ÖRGÜTÜ) DEVLETİN TEMEL ORGANLARI KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI MERKEZ (BAŞKENT) ÖRGÜTÜ Cumhurbaşkanı Bakanlar kurulu Başbakan

Detaylı

2-) Türkiye de tek dereceli seçim ilk kez hangi seçimlerde uygulanmıştır? A) 1942 B) 1946 C) 1950 D) 1962 E) 1966

2-) Türkiye de tek dereceli seçim ilk kez hangi seçimlerde uygulanmıştır? A) 1942 B) 1946 C) 1950 D) 1962 E) 1966 1-) 1921 Anayasası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Milli egemenlik ilkesi benimsenmiştir B) İl ve nahiyelerde yerinden yönetim ilkesi kabul edilmiştir. C) Yasama ve yürütme kuvvetleri

Detaylı

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU HSYK Teklifi Teklif; 2797 sayılı Yargıtay Kanunu, 6087 sayılı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu, 4954 sayılı Türkiye Adalet

Detaylı

NEDEN. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

NEDEN. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem NEDEN Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem YERLi VE MiLLi BiR SiSTEM Türkiye, artık daha büyük. Dünyada söz söyleyen ülkeler arasında. Milletinin refahını artırmaya başladı. Dünyanın en büyük altyapı

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX BIRINCI BÖLÜM ANAYASA HUKUKUNUN KISA KONULARI 1. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasası nın Hazırlanış ve Kabul Ediliş Süreçlerindeki Farklılıklar...1 2. Üniter, Federal ve Bölgeli

Detaylı

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET Birinci Kısım ANAYASA HUKUKUNUN GENEL ESASLARI Bölüm 1 ANAYASA HUKUKUNUN BİLGİ KAYNAKLARI I. Anayasalar II. Anayasa Mahkemesi Kararları III. Bilimsel Eserler IV. Kaynak Tarama Bölüm 2 ANAYASA HUKUKU KAVRAMI

Detaylı

EK-8. Madde 1. 1. Komite, 59 uncu maddenin 1 ve 2 nci paragrafları uyarınca, Sözleşmeye ilişkin değişiklik önerilerini inceler.

EK-8. Madde 1. 1. Komite, 59 uncu maddenin 1 ve 2 nci paragrafları uyarınca, Sözleşmeye ilişkin değişiklik önerilerini inceler. EK-8 İDARİ KOMİTE VE TIR YÜRÜTME KURULUNUN OLUŞUMU, İŞLEVLERİ, USUL VE ESASLARI / VE İÇ TÜZÜĞÜ İDARİ KOMİTENİN OLUŞUMU, İŞLEVLERİ, USUL VE ESASLARI VE İÇ TÜZÜĞÜ (06/06/1999 tarihli ve 23717 sayılı Resmi

Detaylı

HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI

HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI 3.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER HUKUKUN KAYNAKLARI Yargı organları kararlarını, hukuka dayanan, hukuktan kaynaklanan, hukukun gerektirdiği kararlar olarak sunarlar. Bu açıdan yargı

Detaylı

KIBRIS TA ÇÖZÜM İÇİN ORTAYA ÇIKAN GALİ VE ANNAN PLANLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ

KIBRIS TA ÇÖZÜM İÇİN ORTAYA ÇIKAN GALİ VE ANNAN PLANLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss2758 Number: 32, p. 63-83, Winter III 2015 KIBRIS TA ÇÖZÜM İÇİN ORTAYA ÇIKAN

Detaylı

ULUSAL ÇALIŞTAY SONUÇLARI

ULUSAL ÇALIŞTAY SONUÇLARI ULUSAL ÇALIŞTAY SONUÇLARI 1 Nasıl bir anayasa yapım süreci? Maddeleri değil ilkeleri temel alan Ayırıcı değil birleştirici Uzlaşmaya zorlamayan Uzlaşmazlık alanlarını ihmal etmeyen Mutabakatı değil ortak

Detaylı

Resmi Gazete Tarihi: 08.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26313

Resmi Gazete Tarihi: 08.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26313 Resmi Gazete Tarihi: 08.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26313 Amaç MADDE 1 KENT KONSEYİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar (1) Bu Yönetmeliğin amacı; kent yaşamında, kent vizyonunun

Detaylı

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ Mehmet Uçum 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri a. Tartışmanın Arka Planı Ülkemizde, hükümet biçimi olarak başkanlık sistemi tartışması yeni

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2.

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2015 2016 ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 28.09.2015 30.09.2015 05.10.2015 07.10.2015 12.10.2015 TANIŞMA

Detaylı

BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM

BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM Yard. Doç. Dr. ŞULE ÖZSOY Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçildiği Parlamenter Hükümet Modeli ve Türkiye İçin Tavsiye

Detaylı

HUKUK. Soru Bankası İÇTİHAT

HUKUK. Soru Bankası İÇTİHAT HUKUK Soru Bankası ÇTHT G SS - TÜK. TH VT TM T.- 1 SOU G SS - TÜK. TH VT TM T.- 1 SOU 1.. Federal devletin tüzel kişiliği yoktur.. Federe devletlerin ayrılma hakkı yoktur.. Federe devletlerin uluslararası

Detaylı

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı TOPLUM BİR NOKTADA HEM FİKİR PEKİ AMA NASIL: ÜÇ TEMEL SORU Toplumun görüşleri alındı mı? Katılımcı

Detaylı

ANAYASA HUKUKU DERSİ

ANAYASA HUKUKU DERSİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ ANAYASA HUKUKU DERSİ ARA SINAVI (11 Kasım 2010 Saat 15:00) 1- Avrupa modeli anayasa yargısıyla ilgili olarak

Detaylı

İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar

İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar İlker Gökhan ŞEN Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 Birinci Bölüm Temel Kavramlar ve Teorik Çerçeve

Detaylı

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ DANIŞMA VE İZLEME KONSEYİ NİN OLUŞUMU, TOPLANMASI VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI TÜZÜĞÜ

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ DANIŞMA VE İZLEME KONSEYİ NİN OLUŞUMU, TOPLANMASI VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI TÜZÜĞÜ TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ DANIŞMA VE İZLEME KONSEYİ NİN OLUŞUMU, TOPLANMASI VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI TÜZÜĞÜ (3.2.2015 - R.G. 20 - EK III - A.E. 107 Sayılı Tüzük) TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ DAİRESİ

Detaylı

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Sorular Cevaplar

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Sorular Cevaplar ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ Sorular Cevaplar Soru 1. Halkın oylarıyla seçilen Cumhurbaşkanı görevini yaparken taraflı mı olmalı? Tarafsız mı olmalı? Cevap 1. Tarafsız olmalı. Cumhurbaşkanı cumhur u yani milletin

Detaylı

Türkiye nin Anayasa Yapımı Süreci

Türkiye nin Anayasa Yapımı Süreci Türkiye nin Anayasa Yapımı Süreci Türkiye nin İyi Toplum İmgesi Var mı? Ersin Kalaycıoğlu Sabancı Üniversitesi İyi Toplum İmgeleri ve Anayasa 1. 1982 Anayasası: Güçlü Yürütmenin Vesayeti altında Yarı Parlamenter

Detaylı

İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI

İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI Uyuşturucu sorununun çok boyutlu olması, mücadelenin ilgili kurumlar arasında etkili bir işbirliği ve koordinasyon çerçevesinde yürütülmesini

Detaylı

Kıbrıs ta Kurulmak İstenen Yeni Sistemde Geçici Dönem ile İlgili Düzenlemeler ve Özellikleri

Kıbrıs ta Kurulmak İstenen Yeni Sistemde Geçici Dönem ile İlgili Düzenlemeler ve Özellikleri Kıbrıs ta Kurulmak İstenen Yeni Sistemde Geçici Dönem ile İlgili Düzenlemeler ve Özellikleri Regulations Concerning the Temporary Period in The New System Sought to be Established in Cyprus and Its Properties

Detaylı

Kıbrıs Antlaşmaları, Planları ve önemli BM, AB kararları-1

Kıbrıs Antlaşmaları, Planları ve önemli BM, AB kararları-1 Kıbrıs Antlaşmaları, Planları ve önemli BM, AB kararları-1 Ata Atun İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ Rauf R. DENKTAŞ.. Ata ATUN... vii x 1) 1 Ağustos 1571 - Lala Mustafa Paşa ile Marc Antonio Bragadin arasında yapılan

Detaylı

KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ YRD.DOÇ.DR. BİLAL ŞİNİK

KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ YRD.DOÇ.DR. BİLAL ŞİNİK İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ YRD.DOÇ.DR. BİLAL ŞİNİK BAKANLAR KURULU Bakanlar Kurulu, Başbakan ve bakanlardan kurulur. Cumhurbaşkanı bakanlar kurulunun

Detaylı

Devrim Öncesinde Yemen

Devrim Öncesinde Yemen Yemen Devrimi Devrim Öncesinde Yemen Kuzey de Zeydiliğe mensup Husiler hiçbir zaman Yemen içinde entegre olamaması Yemen bütünlüğü için ciddi bir sorun olmuştur. Buna ilaveten 2009 yılında El-Kaide örgütünün

Detaylı

Bölüm 6 DEVLET KAVRAMI I. Devlet Terimi

Bölüm 6 DEVLET KAVRAMI I. Devlet Terimi Bölüm 1 ANAYASA HUKUKUNUN BİLGİ KAYNAKLARI I. Anayasalar A. Türk Anayasaları B. Yabancı Anayasalar II. Anayasa Mahkemeleri Kararları III. Bilimsel Eserler A. Genel Eserler B. Monografiler C. Makaleler:

Detaylı

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR ANAYASANıN TEMEL ILKELERI 2 1. madde Türkiye devleti bir cumhuriyettir. 2. Madde Cumhuriyetin nitelikleri Cumhuriyetçilik Başlangıç ilkeleri Atatürk

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI

SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- MEVZUAT

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR...XXI TABLOLAR

Detaylı

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Yardımcı Kuruluşlar Hükümete veya bakanlıklara görevlerinde yardımcı olmak, belirli konularda görüş bildirmek, bir idari

Detaylı

En İyisi İçin. I. Kanun-u Esasi gerçek anlamda anayasa bir monarşi öngörmemektedir. (x)

En İyisi İçin. I. Kanun-u Esasi gerçek anlamda anayasa bir monarşi öngörmemektedir. (x) Ne x t Le v e l Ka r i y e r 250ADET TAMAMIÖZGÜN ÇÖZÜMLÜAÇI KUÇLU SORU Kaymakaml ı k Sı navı nahazı r l ı k Anayasa Açı kuçl usor u Bankası En İ yi si İ çi n.. Necat i beycd.50.yı li şhanı Apt.no: 19/

Detaylı

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ (OMBUDSMAN) KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN 1. İlk Ombudsman Nail Atalay 2. Anayasa nın 114. Maddesi 3. Ombudsman Yasası 4. Ombudsman ın atanması

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 1995 Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası nın Kurduğu Hükümet Rejimi (1998)

ÖZGEÇMİŞ. 1995 Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası nın Kurduğu Hükümet Rejimi (1998) ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı Oktay Uygun 2. Doğum Tarihi 18. 01. 1963 3. Unvanı Profesör 4. Öğrenim Durumu Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hukuk Fakültesi İstanbul Üniversitesi 1985 Yüksek Lisans Kamu Hukuku

Detaylı

TÜRKİYE BİNİCİLİK FEDERASYONU BİNİCİLİK İL TEMSİLCİSİ TALİMATI 1. BÖLÜM - AMAÇ, DAYANAK, KAPSAM, TANIMLAR

TÜRKİYE BİNİCİLİK FEDERASYONU BİNİCİLİK İL TEMSİLCİSİ TALİMATI 1. BÖLÜM - AMAÇ, DAYANAK, KAPSAM, TANIMLAR TÜRKİYE BİNİCİLİK FEDERASYONU BİNİCİLİK İL TEMSİLCİSİ TALİMATI 1. BÖLÜM - AMAÇ, DAYANAK, KAPSAM, TANIMLAR Amaç Madde 1 Bu Talimatın amacı; federasyonun yurtiçi bağlantısını sağlayabilme amacı ile illerdeki

Detaylı

TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK

TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 KISALTMALAR 17 BİRİNCİ BÖLÜM: TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK I. İSLAMİYET ÖNCESİNDE KURULAN DEVLETLER VE ANAYASAL YAPI 20 A. HUN DEVLETİ (MÖ. IV. yy.-ms 4. yy) 20 B. GÖKTÜRK DEVLETİ

Detaylı

MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ

MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR... XIX GİRİŞ...1 1. DEMOKR AT PARTI İKTIDARININ SONUNA DOĞRU...9 1.1. DP nin Muhalefete Karşı Tutumu...9 1.1.1.

Detaylı

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN. 5. Ombudsman ın görev ve yetkileri ile yetki devri. 6. Ombudsman ın yetkisi dışında olan konular

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN. 5. Ombudsman ın görev ve yetkileri ile yetki devri. 6. Ombudsman ın yetkisi dışında olan konular KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ (OMBUDSMAN) Adres: 143, Bedrettin Demirel Caddesi, Kat: 4 Lefkoşa Telefon: 22 75 814-22 75 954 Fax: 22 88 907 1. Anayasa nın 114. Maddesi 2. Ombudsman

Detaylı

İnsanların birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenleyen kurallara hukuk denir. Hukuk kurallarını koyan, uygulanıp uygulanmadığını

İnsanların birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenleyen kurallara hukuk denir. Hukuk kurallarını koyan, uygulanıp uygulanmadığını İnsanların birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenleyen kurallara hukuk denir. Hukuk kurallarını koyan, uygulanıp uygulanmadığını denetleyen en yüksek organ ise devlettir. Hukuk alanında birlik

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ TARİHÇESİ

AVRUPA BİRLİĞİ TARİHÇESİ AVRUPA BİRLİĞİ TARİHÇESİ Bilindiği üzere; Belçika, Federal Almanya, Fransa, Hollanda, İtalya ve Lüksemburg tarafından, 1951 yılında Paris te imzalanan bir Antlaşma ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)

Detaylı

Sayı: 7/2017. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı. yapar:

Sayı: 7/2017. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı. yapar: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi nin 30 Ocak 2017 tarihli Otuzüçüncü Birleşiminde Oybirliğiyle kabul olunan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Arasında

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı. Yargı Örgütü Dersleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. Adalet Programı. Yargı Örgütü Dersleri Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO Adalet Programı Yargı Örgütü Dersleri ÜNİTE I YARGI, YARGIÇ, MAHKEME VE YARGILAMA KAVRAMLARI YARGI, YARGIÇ, MAHKEME VE YARGILAMA KAVRAMLARI DEVLET ERKLERİ

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar T.C. MERAM BELEDİYESİ İŞLETME ve İŞTİRAKLER MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam MADDE

Detaylı

Komisyon. KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

Komisyon. KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Komisyon KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN 978-605-364-600-6 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan.

Detaylı

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI

CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ, KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMESİ, YÖNETMELİK ve KARARI (Kavramlara Dair Bir Bilgilendirme) Akın Gencer ŞENTÜRK, Avukat İzmir, 16.11.2018 Anayasamız, Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı

Detaylı

YAHYA BERKOL GÜLGEÇ NORMLAR HİYERARŞİSİ TÜRK, ALMAN VE İNGİLİZ HUKUK SİSTEMLERİNDE KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ

YAHYA BERKOL GÜLGEÇ NORMLAR HİYERARŞİSİ TÜRK, ALMAN VE İNGİLİZ HUKUK SİSTEMLERİNDE KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ YAHYA BERKOL GÜLGEÇ NORMLAR HİYERARŞİSİ TÜRK, ALMAN VE İNGİLİZ HUKUK SİSTEMLERİNDE KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ İÇİNDEKİLER İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ...VII ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...

Detaylı

KONAK KENT KONSEYİ ÇALIŞMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

KONAK KENT KONSEYİ ÇALIŞMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç (13.04.2015 düzenlendi) KONAK KENT KONSEYİ ÇALIŞMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1 (1) Bu Çalışma Yönergesi nin amacı; İzmir İli Konak İlçesi kent yaşamında, kent

Detaylı

20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010

20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010 T.C. BAŞBAKANLIK AVRUPA BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ Siyasi İşler Başkanlığı 20. RİG TOPLANTISI Basın Bildirisi Konya, 9 Nisan 2010 - Reform İzleme Grubu nun (RİG) 20. Toplantısı, Devlet Bakanı ve Başmüzakerecimiz

Detaylı

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ ÇALIŞTAYI TÜZÜĞÜ

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ ÇALIŞTAYI TÜZÜĞÜ TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ ÇALIŞTAYI TÜZÜĞÜ (3.2.2015 - R.G. 20 - EK III - A.E. 106 Sayılı Tüzük) TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ DAİRESİ (KURULUŞ, GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI ) YASASI (61/2014 Sayılı Yasa)

Detaylı

Turizm Şurası Yönetmeliği

Turizm Şurası Yönetmeliği TURİZM ŞURASI YÖNETMELİĞİ Turizm Şurası Yönetmeliği Kültür ve Turizm Bakanlığı Resmi Gazete Tarihi: 13/10/1998 Resmi Gazete Sayısı: 23492 BİRİNCİ BÖLÜM : Genel Hükümler Amaç Madde 1 -Bu Yönetmeliğin amacı;

Detaylı

CUMHURBASKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI

CUMHURBASKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI CUMHURBASKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI CİFT BASLILIK BİTİYOR Cumhurbaşkanı ile Başbakanın yetkileri birleştiriliyor. Cumhurbaşkanı yürütmenin başı oluyor. Yönetimde çift başlılık ortadan kalkıyor. Cumhurbaşkanları

Detaylı

T.C. KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İSTANBUL 7. DÖNEM TEMMUZ AYININ 1. TOPLANTISININ 3.BİRLEŞİMİNE AİT M E C L İ S K A R A R I D I R

T.C. KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İSTANBUL 7. DÖNEM TEMMUZ AYININ 1. TOPLANTISININ 3.BİRLEŞİMİNE AİT M E C L İ S K A R A R I D I R KARARIN ÖZÜ : Görev ve Çalışma Yönetmeliği. TEKLİF : Etüt Proje Müdürlüğü nün 02.07.2014 tarih, 2014/11669 sayılı teklifi. BAŞKANLIK MAKAMI'NA; İlgi : 02.05.2014 tarih ve 6439 sayılı Başkanlık Oluru ilgi

Detaylı

Bakanlık Sistemi. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Bakanlık Sistemi. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Bakanlık Sistemi Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Bakan Merkezi yönetim bakanlıklar biçiminde örgütlenmiştir ve her bakanlıkta en üst yönetici olarak bakan bulunur. Bakanlıklardaki yönetsel

Detaylı

YAHYA BERKOL GÜLGEÇ NORMLAR HİYERARŞİSİ TÜRK, ALMAN VE İNGİLİZ HUKUK SİSTEMLERİNDE KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ

YAHYA BERKOL GÜLGEÇ NORMLAR HİYERARŞİSİ TÜRK, ALMAN VE İNGİLİZ HUKUK SİSTEMLERİNDE KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ YAHYA BERKOL GÜLGEÇ NORMLAR HİYERARŞİSİ TÜRK, ALMAN VE İNGİLİZ HUKUK SİSTEMLERİNDE KURAL İŞLEMLERİN VE MAHKEME KARARLARININ HİYERARŞİK GÜCÜ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR CETVELİ...

Detaylı

GÜLER YATIRIM HOLDİNG A.Ş. ESAS SÖZLEŞMESİ

GÜLER YATIRIM HOLDİNG A.Ş. ESAS SÖZLEŞMESİ GÜLER YATIRIM HOLDİNG A.Ş. ESAS SÖZLEŞMESİ ESKİ METİN YÖNETİM KURULU MADDE 8- Şirket Yönetim Kurulu tarafından yönetilir ve temsil edilir. Şirket Yönetim Kurulu altı üyeden oluşur ve bu üyelerin tamamı

Detaylı

YÜKSEKÖĞRETİM KALİTE KURULU BİLGİ NOTU

YÜKSEKÖĞRETİM KALİTE KURULU BİLGİ NOTU YÜKSEKÖĞRETİM KALİTE KURULU BİLGİ NOTU Yükseköğretim Kalite Kurulunun Kurulma Nedeni Yükseköğretimde yapısal değişikliği gerçekleştirecek ilk husus Kalite Kuruludur. Yükseköğretim Kurulu girdi ile ilgili

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO HBYS Programı. Yargı Örgütü Dersleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO HBYS Programı. Yargı Örgütü Dersleri Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO HBYS Programı Yargı Örgütü Dersleri YARGI, YARGIÇ, MAHKEME VE YARGILAMA KAVRAMLARI Kuvvetler ayrılığı ilkesi-1 Bir devlette, üç erk (kuvvet) vardır: Yasama,

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

151 NOLU SÖZLEŞME KAMU HİZMETİNDE ÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASI VE İSTİHDAM KOŞULLARININ BELİRLENMESİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME

151 NOLU SÖZLEŞME KAMU HİZMETİNDE ÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASI VE İSTİHDAM KOŞULLARININ BELİRLENMESİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME 151 NOLU SÖZLEŞME KAMU HİZMETİNDE ÖRGÜTLENME HAKKININ KORUNMASI VE İSTİHDAM KOŞULLARININ BELİRLENMESİ YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME ILO Kabul Tarihi: 7 Haziran 1978 Kanun Tarih ve Sayısı: 25 Kasım 1992

Detaylı

MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI

MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI II. Mahmut ve Tanzimat dönemlerinde devlet yöneticileri, parçalanmayı önlemek için ortak haklara sahip Osmanlı toplumu oluşturmak için Osmanlıcılık fikrini

Detaylı

ANAYASA CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 13.00

ANAYASA CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 13.00 HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ANAYASA CEVAP ANAHTARI 2018-2019 GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI --- 9 Ocak 2019 saat 13.00 1. a) Demokrasi sandıktan

Detaylı

DİASPORA - 13 Mayıs

DİASPORA - 13 Mayıs DİASPORA - 13 Mayıs 2015 - Sayın Başkonsoloslar, Daimi Temsilciliklerimizin değerli mensupları, ABD de yerleşik Diasporalarımızın kıymetli temsilcileri, Bugün burada ilk kez ABD de yaşayan diaspora temsilcilerimizle

Detaylı

YAŞ ta bedelliye olumlu bakıldı

YAŞ ta bedelliye olumlu bakıldı YAŞ ta bedelliye olumlu bakıldı Aralık 05, 2014-3:06:00 Başbakan Davutoğlu, bedelli askerlik konusunun Yüksek Askeri Şura'da (YAŞ) görüşüldüğünü ve olumlu kanaatlerin ifade edildiğini söyledi. Başbakan

Detaylı

İSTANBUL TAHKİM MERKEZİ KANUNU

İSTANBUL TAHKİM MERKEZİ KANUNU 12265 İSTANBUL TAHKİM MERKEZİ KANUNU Kanun Numarası : 6570 Kabul Tarihi : 20/11/2014 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 29/11/2014 Sayı : 29190 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 55 Amaç ve kapsam MADDE

Detaylı

KÜRESEL İŞ BAŞINDA EĞİTİM AĞI (GAN) TÜRKİYE İŞBİRLİĞİ VE UYGULAMA PROTOKOLÜ

KÜRESEL İŞ BAŞINDA EĞİTİM AĞI (GAN) TÜRKİYE İŞBİRLİĞİ VE UYGULAMA PROTOKOLÜ KÜRESEL İŞ BAŞINDA EĞİTİM AĞI (GAN) TÜRKİYE İŞBİRLİĞİ VE UYGULAMA PROTOKOLÜ 13.05.2015 KÜRESEL İŞ BAŞINDA EĞİTİM AĞI (GAN) TÜRKİYE İŞBİRLİĞİ VE UYGULAMA PROTOKOLÜ GAN TÜRKİYE Madde 1 Küresel İşbaşında

Detaylı

KAMU YÖNETİMİ. 9.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

KAMU YÖNETİMİ. 9.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER KAMU YÖNETİMİ 9.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 Kamu hizmetlerinin yürütülmesi birçok unsur yanında olmazsa olmaz unsur işgücü gereksinimidir. Kamu görevlileri, kamu hizmetinin işgücü unsurunu oluştururlar.

Detaylı

TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜÇ KULLANMA SEÇENEĞİ ( )

TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜÇ KULLANMA SEÇENEĞİ ( ) TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜÇ KULLANMA SEÇENEĞİ (1923-2010) Teorik, Tarihsel ve Hukuksal Bir Analiz Dr. BÜLENT ŞENER ANKARA - 2013 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii TABLOLAR, ŞEKİLLER vs. LİSTESİ... xiv KISALTMALAR...xvii

Detaylı

Türkiye'de "Decentralization" Süreci

Türkiye'de Decentralization Süreci Türkiye'de "Decentralization" Süreci 30 Nisan 2013 Bahçeşehir Üniversitesi İlker Girit Ahmet Ketancı Türkiye'de "Decentralization" Süreci Decentralization Prensipleri Türkiye deki Tarihi Süreç Türkiye

Detaylı

Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü TÜRK ANAYASA DÜZENĐ BAHAR DÖNEMĐ ARA SINAVI CEVAP ANAHTARI

Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü TÜRK ANAYASA DÜZENĐ BAHAR DÖNEMĐ ARA SINAVI CEVAP ANAHTARI Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü TÜRK ANAYASA DÜZENĐ 2011 2012 BAHAR DÖNEMĐ ARA SINAVI CEVAP ANAHTARI Anlatım soruları: 1- Osmanlı ve Türkiye de bugüne kadar yürürlükte bulunmuş anayasaların nasıl

Detaylı

GYS. Ceza ve Tevkifevleri. Şeflik. Adalet Bakanlığı. Genel Müdürlüğü Personeli İçin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Sınavlarına Hazırlık Kitabı

GYS. Ceza ve Tevkifevleri. Şeflik. Adalet Bakanlığı. Genel Müdürlüğü Personeli İçin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Sınavlarına Hazırlık Kitabı 28 Ekim 2005 Tarihli ve 25980 Sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ne uygun olarak hazırlanmış r. Adalet Bakanlığı

Detaylı

Madde 3 - (1) Bu Yönetmelik; 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 76 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Madde 3 - (1) Bu Yönetmelik; 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 76 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. KENT KONSEYİ YÖNETMELİĞİ İçişleri Bakanlığından: Resmi Gazete Tarihi : 08/10/ 2006 Resmi Gazete Sayısı : 26313 BİRİNCİ BÖLÜM : Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı;

Detaylı

YENİ YAYIN ULUSLARARASI ÖRGÜTLER HUKUKU: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİ

YENİ YAYIN ULUSLARARASI ÖRGÜTLER HUKUKU: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİ YENİ YAYIN ULUSLARARASI ÖRGÜTLER HUKUKU: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİ Yazar : Erdem Denk Yayınevi : Siyasal Kitabevi Baskı : 1. Baskı Kategori : Uluslararası İlişkiler Kapak Tasarımı : Gamze Uçak Kapak

Detaylı

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü)

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü) IV- KREDİ KARTI ÜYELİK ÜCRETİ İLE İLGİLİ GENELGELER 1. GENELGE NO: 2007/02 Tüketicinin ve Rekabetin Korunması lüğü GENELGE NO: 2007/02...VALİLİĞİNE Tüketiciler tarafından Bakanlığımıza ve Tüketici Sorunları

Detaylı

SORULARLA. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

SORULARLA. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem SORULARLA Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem Türkiye nin çevresinde bir ateş çemberi var. Hainlerin ve düşmanların saldırıları bitmiyor. Dünya yeniden kurulurken, Türkiye iç meselelerle meşgul

Detaylı

FIRAT ÜNİVERSİTESİ PROJE KOORDİNASYON VE DANIŞMANLIK OFİSİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

FIRAT ÜNİVERSİTESİ PROJE KOORDİNASYON VE DANIŞMANLIK OFİSİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar FIRAT ÜNİVERSİTESİ PROJE KOORDİNASYON VE DANIŞMANLIK OFİSİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı; Fırat Üniversitesine bağlı olarak kurulan Proje

Detaylı

KIBRIS TA KURULMASI DÜŞÜNÜLEN FEDERAL DEVLETİN YASAMA ORGANI VE ÖZELLİKLERİ

KIBRIS TA KURULMASI DÜŞÜNÜLEN FEDERAL DEVLETİN YASAMA ORGANI VE ÖZELLİKLERİ 20 KIBRIS TA KURULMASI DÜŞÜNÜLEN FEDERAL DEVLETİN YASAMA ORGANI VE ÖZELLİKLERİ Soyalp TAMÇELİK ÖZET Bu araştırmada, Kıbrıs ta kurulması düşünülen federal devletin yasama organı ve özellikleri ele alınmıştır.

Detaylı

GENEL OLARAK DEVLET TEŞKİLATI SORULARI

GENEL OLARAK DEVLET TEŞKİLATI SORULARI 1.... ilkesi, Devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmez. Belli devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret olup bununla sınırlı medeni bir iş bölümü ve işbirliği olduğunu anlatır.

Detaylı

Devletin Şefleri Cumhurbaşkanları

Devletin Şefleri Cumhurbaşkanları Devletin Şefleri Cumhurbaşkanları Cumhuriyetin kuruluşu Anadolu insanının iman, namus, bağımsızlık, özgürlük, vatan ve millete sevgi ile bağlılığının inancı ve iradesi ile kendisine önderlik yapan Mustafa

Detaylı

KAŞ BELEDİYESİ YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK, TANIMLAR VE TEMEL İLKELER

KAŞ BELEDİYESİ YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK, TANIMLAR VE TEMEL İLKELER KAŞ BELEDİYESİ YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK, TANIMLAR VE TEMEL İLKELER Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı; Kaş Belediye Başkanlığı Yazı

Detaylı

ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ İÇ KONTROL İZLEME VE YÖNLENDİRME KURULU ÇALIŞMA ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1. a) Bu Yönergenin amacı, gerekli

Detaylı

Kamu Yönetimi 2. Kısm Ders Notları. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR

Kamu Yönetimi 2. Kısm Ders Notları. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR Kamu Yönetimi 2. Kısm Ders Notları Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR Türkiye de Seçim Türkiye de Seçimler, yargı organlarının yönetim ve denetimi altında yapılmaktadır. Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin

Detaylı

TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi TÜRK HUKUK DÜZENİNİN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (2) Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi KANUN (YASA) Kanun Geniş anlamda Dar/Gerçek anlamda Kanun, hukuk kaynaklarından sadece birisidir.

Detaylı

DERSİMİZİN TEMEL KONUSU

DERSİMİZİN TEMEL KONUSU DERSİMİZİN TEMEL KONUSU 1 1. TÜRK HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARINI TANIMAK 2. TÜRKIYE DE NELER YAPABİLİRİZ SORUSUNUN CEVABINI BULABİLMEK DERSİN KAYNAKLARI 2 SİZE GÖNDERİLEN MATERYAL: 1. 1982 Anayasası: https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM/STAJ/GRUP ÖĞRENCİ TEMSİLCİLERİ SEÇİMİ VE GÖREVLERİNE DAİR USUL VE ESASLAR

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM/STAJ/GRUP ÖĞRENCİ TEMSİLCİLERİ SEÇİMİ VE GÖREVLERİNE DAİR USUL VE ESASLAR ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM/STAJ/GRUP ÖĞRENCİ TEMSİLCİLERİ SEÇİMİ VE GÖREVLERİNE DAİR USUL VE ESASLAR BİRİNCİ BÖLÜM Amaç MADDE 1 (1) Bu yönergenin amacı, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı