Denildiği gibi, Aydınlığın Son Işığı olan, İskenderiyeli astronom ve matematikçi Theon un kızı Hypatia.

Transkript

1

2 Hypatia (M.S ) Denildiği gibi, Aydınlığın Son Işığı olan, İskenderiyeli astronom ve matematikçi Theon un kızı Hypatia. Atina da eğitimini tamamladıktan sonra İskenderiye ye yerleşmiş ve orada bir okul açmıştır. Babasından aldığı sağlam fikir yapısı ile İskenderiye deki diğer filozoflar gibi halka açık dersler vermiştir. Hypatia babasına, Ptolemy nin Syntaxis inin yorumunu ve Öklidin Elements inin gözden geçirilmiş metni yazmasında yardımcı oldu. Hypatia çeşitli bilim dallarında çalışmıştı. Yaratıcı olmaktan çok bir eleştirmen ve yorumcudur. Appolonius konik kesitleri ve Diophant üzerine yorumları vardır. Rahip Cyrillos un İskenderiye ye Başpiskopos olmasıyla, o ve yandaşları tarafından suikast düzenlenerek öldürülmüştür. Maria Gaetana Agnesi (M.S ) Bologna Üniversitesinde matematik profesörü olan babası, Maria nın eğitimini yakından ve özenle takip etti. Fermat, Descartes, Newton, Leibniz, Euler ve Bernoulli matematiklerini öğrenmişti de 1000 i aşkın sayfadan oluşan iki dev cilt halinde yayınlanan Analytical Institutions fort he use of Italian Youth yazdı. İtalyanca yazılmış olan bu eser o tarihte yalnızla Avrupa nın ileri gelen matematikçileri tarafından öğretilen diferansiyel ve integral hesap konusunda ders kitabı olarak kullanıldı. Fransa Bilimler Akademisinden bir heyet, 1749 yılında yazdırdığı bir raporda şunları belirtti: Bu kitap, dikkatli düzenlemesi, açık ve kesin olma özellikleri ile karakterize edilebilen bir eserdir. Herhangi bir dilde, okuyucunun analizindeki temel kavramlara bu derece çabuk ve derinlemesine nüfus edebileceği başka hiçbir kitap yoktur. Dolayısıyla eser, kendi türünde en geniş kapsamlı ve en iyi yazılmış kitaptır. Bu rapor üzerine 2. Cilt Fransızcaya çevrilme kararı alındı. Aynı akademinin bir üyesi ise şunları belirtti: Matematikte sizin kitabınızdan daha açık, daha metotlu ve daha anlaşılabilir bir esere rastlamadım. Özellikle, geometricilerin çalışmalarında dağınık bir şekilde görülen ve tamamen farklı yöntemlerle erişilen değişik sonuçları düzgün yöntemler altında toplama tarzınıza hayran oldum.. Fakat bütün bu söylenen iyi yorumlara rağmen Fransız Akademisi Agnesi yi üyeliğe kabul etmedi. Ancak Bologna Bilimler Akademisi kendisini üye ilan etti de Cambridge Üniversitesi matematik profesörlerinden John Colson kitabın İngilizce çevirisini yapmıştır.

3 Sophie Germain (M.S ) Sophie için önce Bilimlerin kraliçesi matematiğin prensi Gauss dan da söz etmemiz gerekiyor. Almanya nın Braunschweig şehrinde 1777 de fakir bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Gauss, çocukluk çağında parlayarak, genç yaşlarında matematiğe kesinlik getirme ve yeni devir açma mertebesine gelir. O çağdaki hocalarının ve onlar vasıtası ile Brauschweig Dükü Ferdinand ın destekleri ile büyük çalışmalar yapma imkânı buldu. Gauss araştırmaları için kendisine danışanlarla yazışmalarında çok iyi niyetliydi. Elastiklik Teorisi nin öncülerinden biri olarak konuyla alakalı olarak yazdığı tez Paris Academy of Sciences dan büyük bir ödül almıştır. Fermat ın son teorisi hakkında çalışan bir sürü matematikçi için ön ayak olmuştur. Kadın ırkına olan ön yarı nedeni ile kariyerini sürdürememiş olsa bile hayatı boyunca matematik üzerine çalıştı. Sonja Kowalewsky ( ) 1850 de Moskova da aristokrat bir ailenin kızı olarak dünyaya gelmiştir. Küçük yaşından itibaren matematikle uğraşmaya başlamıştır. Sonja yurt dışında eğitim görmeyi çok istediği için Almanya nın Heidelberg üniversitesinde okumuştur. E.T. Bell e göre Sonja çok yetenekli olmakla birlikte kadının yüksek öğretimdeki yeteneksizliği fikrinin suya düşmesine ön ayak olmuştur lerde evlenmemiş kız öğrencilerin durumu anormal sayıldığından şeklen bir evlilik yapmak zorunda kalmıştır. Sonja aynı zamanda da yaralığa ilgi duyuyordu. Matematik ve edebiyat kariyeri arasında tereddütte kalmıştır. Lakin Rusya ya geri döndüğünde yazdığı kitap basılmıştır ve stil ve düşünce bakımından en iyi yazarlara eriştiği söylenmiştir yılında bir kızı olunca dinlenmek için bolca vakit kazanmıştır. Ve bu sürede matematik ilgisini tekrar gün yüzüne çıkarmıştır Noel arifesinde; bir katı cismin sabit bir nokta etrafındaki dönmesini açıklayan araştırması ile Fransız İlimler Akademisinin Bordin Ödülünü kazandı. Ayrıca Sonja Satürn ün halkası teoremi ile de uğraşmıştır. Matematik, fizikte ikinci mertebeden kısmi türevli diferansiyel denklemler üzerindeki yayınları ile ünlü Fransız matematikçileri Darboux ve Hadamard la Sonja Kowalewsky ismi de yer almıştır.

4 Emmy Noether ( ) Max Noether ın (Almanya da yaşamış, cebirsel fonksiyonlar teorisi, cebirsel geometride sayısız teoremleri ile tanınmış bir matematikçi) kızıdır. Erlangen de doğan Emmy, önce Göttingen de profesör olmuş, modern cebire önemli katkılar sağlayarak pek çok öğrenci yetiştirmiştir. Topoloji ve ideal teorileri ve Galois teorisinin modern takdimi üzerindeki araştırmaları ile adını dünyaya duyurmuştur. Selma Soysal ( ) Dünyaca ünlü Cahit Arf ın öğrencisi olmaya hak kazanabilen biri. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik-Astronomi Bölümünde eğitim görmüştür. Sonsuz Boyutlu Hilbert Uzayı adlı eseri ile adını dünyaya duyurdu. Ve Paris, Londra, Boston üniversiteleriyle Massachusetts Teknoloji Enstitüsü MİT in uzmanlık programlarına katıldı. 47 yıl boyunca İstanbul Teknik Üniversitesinde binlerce kişiye ön ayak oldu. Binlerce bilim insanı yetiştirdi. Selma Soysal 10 Ekim 2011 de aramızdan bedenen ayrıldı. Cenazesi İTÜ de gerçekleştirildi. Kardeşi Mümtaz Soysal ise son defa şu sözleri dile getirdi; VATAN, üzerinde doğup sonra toprağına gömüldüğümüz yerdir. Cumhuriyet, bu vatanda bize önce çok şey verip sonra çok şey almak ister. Bugün toprağa vereceğimiz Selma Soysal a çok olanak vermişti cumhuriyet. Zonguldak taki ortaokul sınıflarından sonra Çapa Kız Öğretmen Okulu, Kandilli Lisesi ve Yüksek Öğretmen Okulu nda parasız yatılı eğitim, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik ve Astronomi Bölümü nde öğrenim, Profesör Dr. Cahit Arf gibi değerli bir matematikçiyle Sonsuz Boyutlu Hilbert Uzayı üzerine doktora yapma, Paris, Londra, Boston üniversiteleriyle Massachusetts Teknoloji Enstitüsü MIT in uzmanlık programlarına katılma olanağı vermek gibi. Cumhuriyet, verdiklerinin karşılığını almayı bekler; daha doğrusu, biz ona borcumuzu ödemek isteriz. Selma Soysal, o borcu ömrünün sonuna kadar ödedi. Hem de fazlasıyla ve kendini harcarcasına.

5 İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Fonksiyonlar Teorisi ve Fonksiyonel Analiz Anabilim Dalı nda, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Ege Üniversitesi nde yüzlerce değil, binlerce mühendis yetiştirerek. Matematik öğretimine âşık olmuş gibiydi. Ama Türkiye nin ilk kadın matematik profesörü olmak yetmiyordu ona. Daha çok, matematik üzerine düşünmeyi severdi. Kadınlar Dünyası dergisine konuşurken, Bence matematik erkeklerden çok kadınlara daha uygun bir daldır. Tüm bilim dalları tutkuyu gerektirir; ayrıca matematik için sezgi de zorunludur. Kadınlarda ise, hem tutku hem sezgi çok güçlü demişti. Önceki gün sona eren yaşamın trajik yanı buydu. Aynı zamanda, cumhuriyetçi bilim politikasının da düşündürücü yanı. Öyle anlaşılıyor ki, Cumhuriyetimiz kendi eğitim politikasını yürütebilmek için elindeki insan malzemesini suyunu çıkarırcasına çalıştırmakla yetiniyor, ama o insanların büyük devletlerce yapıldığı gibi rahat araştırma merkezlerinde bilim dünyasına evrensel katkıda bulunmalarına yeterince ağırlık vermiyor. Selma Hoca nın içinde kalan ve bugün onunla birlikte toprağa gidecek ukde de buydu galiba. Zeynep Ünal Ayşenur Gaye Balaban Muammer Dereli Fen Lisesi