T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜZE EĞİTİMİ ANABİLİM DALI TÜRKİYEDEKİ ARKEOLOJİ MÜZELERİNDE YAPILAN EĞİTSEL FAALİYETLER

Transkript

1 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜZE EĞİTİMİ ANABİLİM DALI TÜRKİYEDEKİ ARKEOLOJİ MÜZELERİNDE YAPILAN EĞİTSEL FAALİYETLER DÖNEM PROJESİ DANIŞMAN PROF. DR. HAYAT ERKANAL HAZIRLAYAN TÜLAY ERDOĞAN ANKARA 2003

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...I I.BÖLÜM MÜZE NEDİR?...1 MÜZECİLİK NEDİR?...2 MÜZE EĞİTİMİ NEDİR?...3 MÜZE ÇEŞİTLERİ...6 II.BÖLÜM TÜRKİYEDEKİ ARKEOLOJİ MÜZELERİ VE BU MÜZELERDE YAPILAN EĞİTSEL FAALİYETLER...7 ADANA ARKEOLOJİ MÜZESİ...8 AFYON ARKEOLOJİ MÜZESİ...8 ANADOLU MEDENİYETLERİ MÜZESİ...8 ANTALYA ARKEOLOJİ MÜZESİ...11 BANDIRMA ARKEOLOJİ MÜZESİ...11 BODRUM SU ALTI ARKEOLOJİ MÜZESİ...12 BODRUM KALESİ...12 BURSA ARKEOLOJİ MÜZESİ...13 DİYARBAKIR ARKEOLOJİ MÜZESİ...13 EDİRNE ARKEOLOJİ MÜZESİ...14 EFES ARKEOLOJİ MÜZESİ...14 ELAZIĞ ARKEOLOJİ MÜZESİ...15 ERZURUM ARKEOLOJİ MÜZESİ...15 ESKİŞEHİR ARKEOLOJİ MÜZESİ...15 GAZİANTEP ARKEOLOJİ MÜZESİ...16 GORDİON ARKEOLOJİ MÜZESİ...16 İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZESİ...17 İZMİR ARKEOLOJİ MÜZESİ...17 KASTAMONU ARKEOLOJİ MÜZESİ...18 KONYA ARKEOLOJİ MÜZESİ...18 SAMSUN ARKEOLOJİ MÜZESİ...18 URFA ARKEOLOJİ MÜZESİ...18 UŞAK ARKEOLOJİ MÜZESİ...19 III.BÖLÜM ÖNERİLER...20 BİBLİYOGRAFYA....21

3 ÖNSÖZ Bu araştırmada, Türkiye de bulunan arkeoloji müzeleri ve bu müzelerde yapılan eğitsel faaliyetler araştırılmıştır. Araştırma, üç bölümden oluşmaktadır. I.bölümde müze, müzecilik, müze eğitimi ve müze çeşitleri kavramlarının tanımlarına yer verilmiştir. II. bölümde Türkiye de bulunan arkeoloji müzeleri hakkında kısa tarihsel bilgiler verilerek, bu müzelerde yapılan eğitim programlarına yer verilmiştir. III. bölümde ise öneriler yer almıştır. Bu alanda araştırma sırasında bana yol gösteren hocam Prof.Dr. Hayat Erkanal a, araştırma çalışmalarında yardımlarından yararlandığım Prof. Dr. Bekir Onur a, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Arkeolog Müze Eğitim Uzmanı Halil Demirdelen e, maddi ve manevi desteğini benden esirgemeyen aileme teşekkür ediyorum. Tülay Erdoğan Ankara,2003 I

4 I. BÖLÜM MÜZE NEDİR? Müze kelimesi eski Yunanca dan alınmış bir kelime olup bilimler tapınağı anlamına gelmektedir. Bu anlamda ilk müze Hellenistlik devri kültür merkezlerinden M.Ö. 300 yılında İskenderiye de I.Ptolemaios zamanında meydana getirilmiştir. Bu devirde sanata, bilime önem veren okullar bir araya gelerek müzeleri meydana getiriyordu. Dolayısıyla bu yerlerde bugün olduğu gibi eski çağlara ait sanat eserleri bulunmazdı. Bu gün bildiğimiz müzelerse insanların fikren gelişmeleri sanat eserlerine karşı ilgilerin uyanması sonunda meydana gelmiştir. Bilhassa orta çağın skolastik zihniyetlerinden kurtulan insanlar, daha hızlı ulaşım imkanı veren taşıtlar sayesinde daha sık seyahat ederek eski dünyanın kültür varlıklarıyla yakından temas etme imkanı bulmuşlardır. İlk medeni müze 1683 yılında İngiltere de Oxford Üniversitesinde kurulmuştur. Elias Asyhmole nin koleksiyonlarından faydalanarak kurulan bu müzeye Ashmolel Müzesi adı verilmiştir. Bir üniversite bünyesinde kurulan müzeler XVII.yüzyılda bütün vatandaşların faydalanabileceği birer müessese haline getirilmiştir. Önceden sanat eserlerinin toplanıp muhafaza edildiği bir yer olan müzeler bu gün genel öğretimin, her yaştaki insanların düzenli olarak bilgi aldıkları bir program dahilinde bilgi aldıkları birer kültür müessesidir. Bu amaca hizmet etmek için müzeler her zaman koleksiyonlarını artırmakta ve bunları halkın en iyi bir şekilde istifadesine sunmaktadır. Bu bakımdan müzeler tek bir ifade ile birer kültür müesseseleridir. Müze; Toplumun bilimsel ve kültürel geçmişini yansıtan ve geleceğini biçimleyecek öğeleri araştıran, toplayan koruyan, sergileyen, belgeleyen, yaşatan ve yönlendiren yaygın bir eğitim kurumudur ( Atagök, 1990 ). Müzelerin amaç ve görevleri ülkemizde T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü nce hazırlanan, Müzeler İç Hizmetler Yönetmeliğinde şu şekilde belirlenmiştir: Madde 5- Her müzede, kendi alanı ile ilgili ilmi, eğitim, teknik ve yönetim hizmetlerini başarı ile uygulamak, yürütmek ve yurt kalkınmasına yardımcı olmak amacıyla;

5 a) Mevcut eserlerle, mümkün olduğu ölçüde kronolojik bir sistem içinde ilmi teşhir yapılır. b) Depolardaki eserler sağlıklı bir şekilde korunur, depolar ilmi çalışmalara imkan verecek şekilde düzenlenir. c) Kadrosunda bulunan uzman elemanları ile taşınır ve taşınmaz kültür varlıkları üzerinde ilmi araştırmalar yapılır, tanıtılması sağlanır. d) Müzede ve müze dışında eğitsel eğitici kurslar, konferanslar, geziler düzenlenir. Çevrenin kültür hayatının geliştirilmesine, kültürel ve turistik değerlerimizin halka tanıtılmasına, eski eser kaçakçılığı, tahrip ve gizli kazılarla yurdun milli değerlerini yok edici faaliyetlerin önlenmesine çalışır. e) 2863 sayılı Kanun kapsamına giren korunması gerekli taşınır kültür varlıklarının müzelere kazandırılması için gerekli tedbirler alınır. f) 2863 sayılı Kanun kapsamına giren taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi sağlanır. MÜZECİLİK NEDİR? Müzecilik ilk olarak müzelerin batıda, soyluların kişisel zevk için çeşitli sanat eserlerini ya da kumandanların ganimetlerini bir araya toplamaları sonucunda ortaya çıkmıştır. Müzeciliğin ilk ortaya çıktığı tarihlerde biriktirme toplama dışında hiçbir amaca hizmet etmediği görülmektedir. İnsanların kendi evlerinde, tapınaklarda, kiliselerde toplanan eserlerin zamanla halka sunulmaya başlanması ile müzeciliğin amaçlarında çok boyutluluğun ilk adımları atılmıştır. Doğa bilimlerinden güzel sanatlara kadar çok geniş bir alana yayılan koleksiyonculuk çabaları, bugün artık tasnif etme, kataloglama, yerleştirme, tanıtma ve eğitici işlevlere açık tutma gibi, yalnız müzeciliği ilgilendiren uzmanlık düzeyindeki bilgilere dönüşmüştür. Bu bilgiler, genellikle geçen yüzyılda hızlanan endüstri devriminin ortaya çıkardığı yeni uzmanlık alanlarıyla da yakından ilgilidir. Böylece müzecilik birtakım eşsiz parçaları toplamaktan ibaret olan geleneksel dar ölçülerin dışına taşmış, yeni ve çağdaş bir müzecilik kavramı, bu yüzyılın başlarından itibaren ortaya çıkmıştır ( Özsezgin,1985 ).

6 Geleneksel müzecilik daha çok arama, toplama, koruma, bakımını yapma ve sergileme anlayışıyla sınırlıydı. Buna karşılık çağdaş müzecilik iletişim kurma ve eğitme işlevlerini vurgulamaktadır. Böylece edilgin bir müzecilik anlayışından etkin, dinamik, etkileşimci ve katılımcı bir müzecilik anlayışına geçilmiştir.temel amacı müzenin koleksiyonları ile kitlelerin gereksinmeleri ve ilgileri arasında ilişki kurmaktır. Vurgu nesnelerin üzerinden insanların üzerine kaymıştır. İnsanlara yaşantı olanağı sunmak önem kazanmıştır (Onur, 2000). Çağdaş Müzecilik anlayışının temelinde ise, her tür müzenin kendi konusu içinde, olabildiğince çok eseri toplayıp, korunmasını sağlamak ve bunları halkın yararına sunmak amacı vardır. Böylece günümüzde müzeler, tarih, sanat, ve kültür yuvaları olma çabası içinde bunun gerektirdiği görevleri en iyi biçimde yerine getirme amacını gütmektedirler. 20. yy ortalarında müzecilikte asıl amaç kültür ve bilimin toplumun tüm kesimine aktarılması olarak gelişmiş, bu nedenle eğitim, toplama, koruma, inceleme, değerlendirme ve sergilemenin önünde yönlendirici etkinlik olarak biçimlenmiştir. Günümüzde müzeler birer yaygın eğitim kurumu olarak halkı eğitmeyi, kültür ve bilimi topluma aktarmayı hedefleyerek iletişim ve halkla ilişkileri başlıca yöntemler olarak kullanmaya yönelmişlerdir. Müze sadece bir bina ve koleksiyon değildir; müze toplar, fakat bir depo değildir; müze korur, fakat bir buzluk değildir; müze belgeleri oluşturur, fakat bir kütüphane değildir; müze eğitir, fakat bir okul değildir. Müzeler üstlendikleri görevleri nedeniyle, birer açık üniversite, her hangi bir ailenin tüm fertlerinin eğlenerek öğrenebileceği öğrenmenin bir zevk olabileceği kültür merkezidir (Atagök, 1990). İlk ortaya çıktığından bu yana toplumsal hareketlilikten etkilenen müzeciliğin amaç ve görevlerinde değişiklikler olmuştur. Önemli olan, bu değişikliklere çabuk uyum sağlamak ve böylece çocuklara yetişkinlere, uzmanlara sunulacak bilgi ve sergilemede günün amacına uygun hareket edebilmektir. MÜZE EĞİTİMİ NEDİR? Halka sunma ( sergileme ) amacı toplanan eserlerin müze binalarında sergilenmesi ile birlikte çoğalmış ve beraberinde müzelere çeşitli görevler yüklemiştir. Toplanan bu eserler çoğaldıkça, depolanması, korunması, belgelenmesi

7 gibi işlerin doğmasına yol açmıştır. Gitgide eserleri sadece sergileme yetmemiş, bunları halkın beğenisini kazanacak şekilde sunma yolları aranmış, koruma, belgeleme, depolama gibi işler birer uzmanlık alanı durumuna gelmiştir. Her geçen gün yeni bir işlev kazanan müzeler sergileme işini eğitim amacı ile de yapmaya başlamıştır. Eğitimde gerek alanla ilgili uzmana yönelik, gerekse halka yönelik olarak planlama ve uygulama yoluna gidilmiştir. Bir müzenin amacı olarak akla gelen en önemli konu eğitimdir. Müzeler, kendi kadrolarının sürekli araştırmaları ve kendi koleksiyonları üzerinde çalışmaları olmadan bu amacı gerçekleştiremezler. Öte yandan eğitim amacı koleksiyon için tek amaç olamaz. Aynı zamanda teşhir edilen eşyanın bir albenisi olması gerekir. Bu yalnız sanat müzelerinin değil bütün müzelerin başlıca özelliğidir. Müzeler sürekli çoğalan ve gelişen amaç ve görevler doğrultusunda çalışmalar yapmaktadırlar. Bu çalışmaları yürütürken, her yeniliği yakalayacak düzeyde olmasına dikkat edilmeli, müzelerin geleceğe yol gösterici olduğu unutulmamalıdır. Çünkü müzeler artık sadece geçmiş dönemlere ait eserleri depolayan ve sergileyen kurumlar değildir; aynı zamanda birer eğitim kurumlarıdır. Eğitim de bir süreç olduğuna göre; başlangıcı ve sonu yoktur. Müzeler buna uygun olarak üzerlerine düşen görevleri en iyi şekilde yerine getirmek zorundadırlar. Ancak müzelerin eğitim kurumu olduğunu belirtmek tek işlevinin bu olduğu anlamına gelmemektedir. Müzeler bir çok işlevinin yanında bir de eğitim kurumu olma özelliğini taşımaktadırlar. Müzelerde ve galerilerde eğitim yapmak, müzenin koleksiyonları ile müze ziyaretçisinin gereksinmeleri ve ilgileri arasında ilişki kurmaktır. Her grubun ve her bireyin gereksinmeleri ve ilgileri farklıdır. (Greenhill, 1999) Müzeler bir yandan konusu gereği topladığı depoladığı, arşivlediği, koruduğu eserlerle kültür ortamı olma amacını gerçekleştirirken, diğer yandan sergileme vb. yolla eğitim amacını da gerçekleştirerek bu anlamda bir bütün olma özelliğine ulaşmaktadır. Böylece, bu amaçları doğrultusunda, müzelerin kültürel ve eğitsel görevleri şöyle sıralanabilir: 1- Müze bir şeyler öğretmelidir. 2- Müze kişinin yaratıcı güçlerini geliştirmelidir. 3- Müze kişiyi topluma hazırlamalıdır. 4-Müze aynı zamanda boş zamanlarla ilgili faaliyetlerle birleştirilmelidir (Rebetez, 1969).

8 Tüm bunların yanında, amaçlarını gerçekleştirebilmek; görevlerini tam anlamıyla yerine getirebilmek için müzelerde çeşitli faaliyetler yürütülmektedir: UNESCO nun 1962 de Müzelerin Eğitimdeki Rolü hakkında düzenlediği bölge seminerinde bu faaliyetler şöyle sıralanmıştır; 1- Rehber eşliğinde ziyaretler: Çeşitli eğitim çalışmaları arasında müzeye en uygun özellik taşıyanı, rehber eşliğinde yapılan ziyarettir. Basit şekli ile, rehber eşliğindeki ziyaret sadece müze galerilerinde yapılır, fakat daha gelişmiş şekli ile müzenin diğer kısımlarında da yapılabilir. Bu durumda ziyaret hazırlıkları ile sonundaki tartışmalar müze dışında yapılır. 2- Diğer iç faaliyetler: Tamamen müze içinde oluşan eğitim çalışmasıyla karıştırılmaması gereken başka faaliyetler de vardır. Bunlar ayrı konferanslar ve kurslar ile yaratıcı sanat faaliyetleridir. 3- Müze dışındaki faaliyetler: Müze veya müzenin eğitim servisleri tarafından gezi ve seyahatler düzenlenebilir. Müzenin türüne göre değişik şekillerde olan bu geziler eğlendirici ve aynı zamanda eğitici içerikte olabilir. 4- Okullara ve kültür kuruluşlarına ödünç eser verme: Ödünç verilen eserin çeşidi ve bu eserin korunması için alınan tedbirler müzenin programına göre değişir. Genellikle diyapozitifler ve filmler ödünç verilebilir ( Rivier, 1962). Çağdaş eğitim anlayışı, ezberciliğe tamamen karşıdır. Bunun yerine çocuklarda hayal gücünün, yaratıcılığın gelişmesini ön planda ele alır. Bu yeteneklere sahip bir kimse okul yaşamı boyunca bir takım bilgileri ezberleyen bir başkasından daha verimli olacaktır. Çünkü hayal gücü güçlü, yaratıcılığı gelişmiş bir birey öğrenmeye daha açıktır ve ezber her zaman unutulmaya mahkumdur. Bu nedenle yaratıcı gücü gelişmiş, estetik duyguya sahip bireyler yetiştirmek eğitimin başlıca amacı olmuş ve bu amacını gerçekleştirmek için yararlandığı çeşitli kurumlar arasına müzeleri de katmıştır. Müzeler estetik duygunun, yaratıcılığın, hayal gücünün gelişmesini sağlamada ideal kurumlardır. Eğitim ortamı eğitsel etkinliklerin meydana geldiği, öğretme öğrenme süreçlerindeki iletişim ve etkileşimin oluştuğu, personel, araç gereç,tesis, organizasyon gibi oluşturduğu çevredir. Eğitim bilimcilere göre öğrenme fiziksel, sosyal ve psikolojik yönlerden uygun ve hoş bir çevrede oluşabilir (Alkan,1979). Bu açıdan bakıldığında müzeler; kazandırılması düşünülen bilgilerin somut olarak görüleceği fiziksel; yaşamda yeri olan bir kurum olması ile sosyal; sınıf ortamı olmadığından çocukların kendilerini rahat hissedecekleri psikolojik bir çevredir.fiziksel

9 , sosyal ve psikolojik niteliklerin hepsini üzerinde toplamış bulunan müzeler, ziyaret ve alan gezileri şeklinde bir eğitim ortamı olarak da nitelendirilebilir. Ziyaret ve alan gezileri bilişsel ve özellikle duyusal amaçların geliştirilmesinde yararlıdırlar. Bu ortamlar aynı zamanda zincirler, kavramlar ve ilkelerin öğretiminde yararlı biçimde uygulanabilmekte ve özellikle normal yöntemlerle sunulan materyalin özetlenmesi ve birleştirilmesinde yararlanılmaktadır ( Alkan, 1979). Böylece müzelerin, bireydeki bilişsel ve duyusal yönlerin gelişmesine sağlayacağı katkının dikkate değer bir düzeyde olacağı görülmektedir. MÜZE ÇEŞİTLERİ Gerek koleksiyonların içerikleri veya nitelikleri gerekse bağlı oldukları birimler doğrultusunda müzeler çeşitli gruplara ayrılmıştır. Milletlerarası Müzeler Komitesi (ICOM) tüm müzelerin koleksiyon içeriğine göre, aşağıdaki sıralamayı yapmıştır: 1- Sanat Tarihi Müzeleri, 2- Modern Sanat Müzeleri, 3- Arkeoloji ve Tarih Müzeleri, 4- Etnografya ve Folklor Müzeleri, 5- Tabii Tarih Müzeleri, 6- Bölge Müzeleri, 7- İlim ve Fen Müzeleri, 8- İhtisas Müzeleri, 9- Üniversite Müzeleri, Koleksiyonların içeriğine göre ise müzeleri şöyle sıralayabiliriz: Arkeoloji Müzeleri: Arkeolojik zenginlikleri içine alan, binlerce yıllık tarihin maddi kültür belgelerini sergileyen müzelerdir. Ankara, İstanbul, İzmir, Konya, Antalya, Adana, Bursa Arkeoloji Müzelerimiz bu tür müzelere örnektir. Tarih ve Etnografya Müzeleri: Bir ülkenin, yörenin, insan topluluğunun ya da kurumun gelişimini sistemli olarak inceleme ve

10 açıklamasını yazılı, görsel ve tarihsel belgelerle kronolojik olarak koleksiyonlarında toplamış olan müzelerdir. Sanat Tarihi, Sanat Müzeleri: 20.yy kadar olan tüm sanat birikimlerini toplamış olan müzelerdir. Bilim ve Endüstri Müzeleri: Doğa ve Fizik bilimlerinin araştırıldığı ve uygulandığı müzelerdir. Koleksiyonların dışında müzeler, bulundukları ülkenin yapısı ve bağlı bulundukları kuruluşlar bakımından da çeşitli gruplara ayrılmaktadırlar: Müzeler Amerika da olduğu gibi üniversitelere bağlı bulunmakta, Avrupa devletlerinden bazılarında olduğu gibi Federal şehirlere bağlı olmaktadır. Fakat bunların yanında Belediyelere bağlı müzeler de vardır (Gürçay,1968). II. BÖLÜM TÜRKİYEDEKİ ARKEOLOJİ MÜZELERİ VE BU MÜZELERDE YAPILAN EĞİTSEL FAALİYETLER Ülkemizde Kültür Bakanlığı bünyesinde bünyesinde 99 müze bulunmaktadır. Bunlar arkeoloji ve etnografya ağırlıklı olan müzelerdir. Arkeoloji müzelerimiz: Adana Arkeoloji Müzesi Afyon Arkeoloji Müzesi Anadolu Medeniyetleri Müzesi Antalya Arkeoloji Müzesi Bandırma Arkeoloji Müzesi Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi Bursa Arkeoloji Müzesi Diyarbakır Arkeoloji Müzesi Edirne Arkeoloji Müzesi Efes Arkeoloji Müzesi Elazığ Arkeoloji Müzesi Erzurum Arkeoloji Müzesi Eskişehir Arkeoloji Müzesi Gaziantep Arkeoloji Müzesi Gordion Arkeoloji Müzesi İstanbul Arkeoloji Müzesi

11 İzmir Arkeoloji Müzesi Kastamonu Arkeoloji Müzesi Konya Arkeoloji Müzesi Kütahya Arkeoloji Müzesi Muğla Arkeoloji Müzesi Samsun Arkeoloji Müzesi Urfa Arkeoloji Müzesi Uşak Arkeoloji Müzesi dir ( T.C. Kültür Bakanlığı, 2002) ADANA ARKEOLOJİ MÜZESİ : Adana nın ve bütün Çukurova nın tarihi eserlerinin sergilendiği müze, Cumhuriyetin ilanından sonra 1924 yılında kurulmuştur. Bu nedenle Türkiye nin en eski 10 müzesinden birisidir. Müzenin Taş eserler salonunda yer alan Augusta antik kentinden getirilen Medusalı Lahit ile Karataş, Magarsus antik kentinden getirilen insan boyutundaki bronz karataş heykeli bu salonun en çok ilgi gören eserleridir. Hitit İmparatorluk dönemine ait Dağ Kristali Heykelciği de çok ilgi görmektedir. Müze eğitim programları içinde müze hakkında bilgi veren çeşitli broşürler yer almaktadır. AFYON ARKEOLOJİ MÜZESİ: Müzede il ve çevresinde yer alan 40 kadar höyük ve 20 kadar antik şehirden derlenen eserler sergilenmektedir. Kalkolitik, Eski Tunç, Hitit, Frig, Roma ve Bizans dönemine ait kazı çalışmaları sonucu çıkarılan eserler bulunmakta. Bölgenin tipik eserleri arasında olan Kapı Tipi Mezar Stelleri, pişmiş toprak lahitler ve çeşitli mimari eserler sergilenmektedir. Müze eğitim programları çerçevesinde sadece müze hakkında bilgi veren müze broşürleri yer almaktadır. ANADOLU MEDENİYETLERİ MÜZESİ: 1921 yılında Ankara Kalesi nin Akkale olarak isimlendirilen burcunda kurulmuş, 1949 yılına kadar burada görevini sürdürmüştür yılında Atatürk ün isteği doğrultusunda bir Hitit Müzesi kurulması çalışmaları başlatılmış, Osmanlı

12 Dönemine ait iki yapının onarılarak müze olarak kullanılmasına karar verilmiş ve daha sonraki yıllarda Anadolu Medeniyetleri Müzesi adını almıştır. Yontma Taş Döneminden Osmanlı Dönemi sonuna kadar Anadolu da yaşamış pek çok uygarlığa ait eserler sergilenmektedir ( Müze eğitim programları çerçevesinde, müze eğitiminin genel amaçlarına yönelik programlar hazırlanmıştır. Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile hazırlanan hizmet içi eğitim programları çerçevesinde düzenlenen Kültür ve Tabiat Varlıklarımızın Tanıtımı ve Korunması seminerlerinde Sosyal Bilgiler Öğretmenlerine yönelik eğitim faaliyetleri uygulanmaktadır. Ankara da 1999 yılından itibaren her yıl müzede bu etkinlikler gerçekleştirilmektedir. 1 Hafta boyunca kişilik öğretmen grubuna, müze uzmanları tarafından çeşitli konularda seminer verilmektedir. Bu seminerler ; Ankara dışında 2001 yılında Sivas, Gaziantep, Malatya ve Sinop ta, 2002 yılında ise, Kayseri ve Nevşehir de gerçekleştirilmiştir yılında ise Çorum da seminer düzenlenmiştir. Müze uzmanlarının yanı sıra il müzelerdeki uzmanlarda bu seminerlerde eğitim görevlisi olarak ders vermektedirler. Seminerlere katılan öğretmenlere, Kültür ve Tabiat Varlıklarımız, Anadolu Uygarlıkları, Müze Eğitimi, Kültür Varlıklarının Restorasyonu, Konservasyonu, Sikkeler,Seminer yapılacak ilin Arkeolojisi ve Müzesi ile Kültür ve Tabiat Varlıklarının korunması ile ilgili mevzuat konularında bilgi verilmekte ve bu konular ile ilgili tartışmalar açılmaktadır. Ayrıca çevredeki müzeler ile ören yerlerine de geziler öğretmenlerin yaşadıkları bölgeyi daha iyi tanımaları ve öğrencilerine yönelik müze-okul işbirliğini kurabilecek yöntemler üzerinde durmaları sağlanmaktadır. Müze eğitimi etkinlikleri kapsamında ilk uygulamalar okullardan gelen konferans taleplerinin gerçekleşmesiyle yapılmıştır. Müze uzmanları tarafından çeşitli okullarda Anadolu Uygarlıkları ile Ankara İlinin Arkeolojisi konularında konferanslar verilmiştir. Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlköğretim Okulu tarafından hazırlanan Anadolu Uygarlıklarına Yolculuk adındaki projenin Anadolu Medeniyetleri Müzesi bünyesinde gerçekleştirilmesi sağlanmıştır yılının Mart, Nisan ve Mayıs ayında müzeye gelen 4,5,6 ve 7. sınıflara, her ay değişik bir uygarlık hakkında uygulamalı dersler müze eğitim uzmanları tarafından verilmiştir. Müzede ders yapma süresi 1 günde toplam 3 saatlik bir uygulama şeklindedir. Bu programlar Anadolu Uygarlıklarını öğrenmek, kültürel çeşitliliği anlamak ve

13 sahiplenmek amacı doğrultusunda Okulun Drama,Resim,Müzik, İş Bilgisi ve Sosyal Bilimler Öğretmenleri tarafından yapılan işbirliği ile gerçekleştirilmiştir. Önceden hazırlanan programlar doğrultusunda müzeye her sınıf, her uygarlık öğrenimi için ayrı ayrı getirilmiştir. Öğrencilerin müze ortamına alışabilmeleri için müze bahçesinde dakika süreli oyunlar oynanmıştır. Müze içerisine alınan öğrencilere, müzecilik, arkeoloji, kültür gibi terimlerle ilgili bilgiler verilmiştir. Hemen arkasındanda öğretmenleri tarafından o gün işlenilecek olan uygarlığa ait bazı eserlerin fotoğrafları dağıtılarak, ilgili vitrinlerde o eserlerin bulunması ve incelenmesi istenmiştir. Konular anlatılırken o döneme ait kopya eser kopyalarının kullanılmasına özen gösterilmiştir. Bu anlatımlar 30 dakika sürmüştür. Daha sora drama öğretmenleri nezaretinde anlatılan uygarlığa ait objelerle ilgili drama çalışmaları yaptırılmıştır. Drama çalışmaları ile öğrenciler müzedeki objeleri daha iyi tanıyabilmektedir. Dolayısıyla yaratıcılık boyutları gelişmekte, işbirliği yapabilme, iletişim becerilerini geliştirme gibi önemli kazanımlar elde etmektedirler. Öğrenciler çalışmalarına okulda ders saatlerinde devam ederek öyküler yazıp, resim yaptırılmıştır. Böylece müzede ders yapılması eylemi sistemli ve organize bir çalışma ile tamamlanmıştır yılından itibaren özellikle engelli çocukların eğitim ve öğretimleri kapsamında sosyal ve kültürel etkinliklere katılımlarını sağlamak amacıyla özel bir programla, bilgi düzeylerine uygun şekilde müze gezilerini gerçekleştirmeleri sağlamaktadır. Görme engelli çocuklar için önceden seçilen taklit objelere, müze bahçesindeki bazı heykel ve kabartmalara dokunmaları sağlanmaktadır. T.C. Adalet Bakanlığı Ankara Çocuk Islahevi Müdürlüğünde kalan çocukların kültürel etkinlikleri için genel müze gezintisi düzenlenmektedir. Ayrıca gönüllü kuruluşlarla yapılan işbirliği ile sokak çocukları ve okuma yazma bilmeyen kadınlardan oluşan gruplara müzenin genel tarihçesi, arkeoloji ve müzelerin görevleri konularında bilgi verilmiştir. Ankara da çocuk kültürü konusunda çalışmalar yürüten Çatı Çocuk Kültürü Grubu 2001 yılı Mayıs ayından bu yana Müze Eğitimi konusunda hazırladığı etkinlikleri müze ile işbirliği yaparak sürdürmektedir. Çatı Çocuk Kültürü Grubu tarafından Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu bünyesindeki çocukların müzeye getirilmesi ve etkinlik yapmaları sağlanmıştır. Çalışmalarda müzede sergilenen objeler, arkeolojik dönemler ve uygarlıkların tanıtımı amaçlanmaktadır. Bu konularda bilgilendirme yapılırken öykülendirme ve yaratıcı drama da

14 kullanılmıştır. Ayrıca müze salonlarında ve bahçede kil çalışması yapılmakta, oyunlar oynanmakta ve öyküler canlandırılmaktadır. Müze Müzeler Haftası kapsamında geçici sergiler düzenlemektedir. 22 Mayıs 2000 tarihinde müzelerle ilgili şiir yarışmasında derece alan öğrencilere ödüller verilmiştir. 22 Mayıs 2002 tarihinde TED Ankara Koleji Vakfı Özel İlköğretim Okulu Arkeoloji Kulübü, Anadolu Medeniyetleri Müzesi işbirliği ile Müzeler Haftası kutlama programında yer almıştır. Uygarlıklar Defilesi adlı gösteri Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sunulmuştur. Ayrıca müzede yaratıcı drama çalışmaları etkinliklerinde bulunulmuştur. Anadolu Medeniyetleri Müzesi üniversite öğrencilerine de müze gezilerinde ve araştırma konularında yardımcı olmaktadır. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde Müze Eğitimi Anabilim Dalı nda yüksek lisans programı öğrencilerine öğretim yılları boyunca. Arkeoloji Müzeleri konulu ders verilmiştir yılında Çağdaş Müzecilik ve Gelişimi, 2003 yılında da Arkeoloji Müzelerinde Eğitim konulu dersler verilmektedir. Halkın müzeden daha çok faydalanabilmesi için de sergileme ortamında bilgi panoları kullanılmaktadır. Multivizyon, sinevizyon görüntüleri ile bilgi verilmesi de ilgiyi daha çok artırmaktadır. Öğrenci ve Öğretmenlere yönelik rehber kitapların ve broşürlerin kullanımı için gerekli hazırlıklar yapılmaktadır. Garaj depoları müze eğitim atölyeleri haline dönüştürülmüştür. 22. Müzeler Haftası programı dahilinde Müze Haftası Çocuk Şenliği adı altında etkinlikler düzenlenmiştir. Etkinlik çerçevesinde, kil, origami, drama, müzik, çalışmaları, öğrencilerin seramik çalışmaları sergisi, Müze Evler fotoğraf sergisi ve mini konser düzenlenmiştir. Müzenin eğitsel çalışmaları, rehber, broşür ve takvim gibi basılı eserler ile de gerçekleştirilmektedir. ANTALYA ARKEOLOJİ MÜZESİ : Müze 13 teşhir salonu, çocuk bölümü ve açık hava galerilerinden oluşmaktadır. Tamamı yöreye ait olan eserler genellikle kronolojik ve yer yer konularına göre teşhir edilmektedir. Müzenin girişindeki bir salon çocuk müzesi olarak düzenlenmiş olup, ülkemizdeki ilk uygulamadır.

15 Müze eğitim programları dahilinde, müzenin eğitim atölyesi bölümünde çocuklara müzeleri, eski eserleri sevdirmek, onlarda ilgi uyandırmak, amacıyla basit eser onarımları ile seramik heykel, resim gibi konularda eğitsel çalışma olanakları sağlanmakta ve üretilen eserler sergilenmektedir.müzenin eğitim broşürleri ve afişleri de bulunmaktadır. BANDIRMA ARKEOLOJİ MÜZESİ: Kyzikos antik kenti ve Daskyleion ören yeri buluntularının sergilenmesi amacıyla Bandırma Müze Yaptırma ve Yaşatma Derneği tarafından kurulan ve Kültür Bakanlığı'na devredilerek yeniden inşa edilen müzede iki teşhir salonu, bir laboratuar, kütüphane ve konferans salonu bulunmaktadır. Katalogun hazırlandığı tarihte ziyarete açılmamış olan müzede, Daskyleion'a özgü Anadolu Pers sanatının özelliklerini taşıyan antemionlu ve frig yazıtlı mezar stelleri, kazılarda çıkarılan Pers etkili pişmiş toprak kaplar ile Kyzikos antik kendinden ve civardan elde edilen mezar stelleri sergilenmektedir. Müzede, eğitim çalışmaları kapsamında, laboratuar, kütüphane ve konferans salonlarında eğitim verilmektedir ( www. discoverturkey.com/bakanlık/b-a-bandırma). BODRUM SUALTI ARKEOLOJİ MÜZESİ: BODRUM KALESİ : Bodrum Kalesi iki liman arasında, üç tarafı denizlerle çevrili kayalık bir yarımada üzerinde kurulmuştur. En yüksek yeri Fransız Kulesidir. Bu kuleden başka İngiliz, İtalyan ve Alman Kuleleri ile Yılanlı Kule olmak üzere 4 kule daha vardır. Müze eğitim programları çerçevesinde; Müze hakkında bilgi veren çeşitli broşürler ve bir adet kitapçık çıkarılmıştır. Bunlar: 1- Çocuklara hitabeden, müzeyi onların anlayacağı dilde anlatan ve sonunda onlara müze ile ilgili resimli sorular soran bir broşür. 2- Müzede yer alan sikke ve mücevherat salonu ile ortaçağ salonun da yer alan eserlerin tanıtıldığı resimli bir broşür. 3- Serçe Limanı Cam Batığı ile ilgili bilgi veren fotokopi şeklinde bir broşür. 4- Alman Kalesi ve Avlusu hakkında bilgi veren resimli broşür. 5- Müzedeki cam eserlere ilişkin bilgi veren resimli broşür. 6- Amphora lara (iki kulplu sivri dipli testi) ilişkin bilgi veren resimli broşür.

16 7- Türk Hamamı ile ilgili bilgi veren resimli broşür. 8- Bodrum Kalesi Zindanına ait broşür. 9- T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğünün çıkarmış olduğu Karyalı Prenses broşürü. 10- Bodrum Turizmi Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği tarafından bastırılan Yılanlı Kule broşürü 11- M.S.VII. yüzyıl Doğu Roma Gemisi, Kaptanın Seyir Defteri broşürü. Broşürler müzeyi ziyarete gelenler için bir eğitim aracı olarak düşünülebilir. Ancak müze ziyaretçilerinin düzeyi, amacı, ziyaret süresi gibi faktörleri göz önünde bulundurduğumuzda her zaman yararlı olabileceği de düşünülemez. Ayrıca Yılanlı Kule de yaratıcı drama çalışmaları yapılmakta, Bodrum Festivali şenlikleri de burada düzenlenmektedir. Müze tiyatro oyunlarının oynandığı bir alan olarak da değerlendirilmektedir. Top Karuganı halen sanat galerisi olarak kullanılmaktadır. Bu broşürler dışında müze yetkilisinin müzenin yapısı ve eğitim çalışmalarına ilişkin kaleme aldığı açıklamalar şöyledir: Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi, Bodrum Kalesi içinde yer almaktadır. Kalenin kulelerinde ve değişik mekanlarındaki sergi salonları çağdaş müzecilik anlayışı içinde ve yaşamsal bir biçimde hazırlanmıştır. Müze ziyaretçisi salonları gezerken eser ve insan ilişkisini kurabilmekte, müze bahçesinde antik çağa kadar inen ağaç ve çiçekle karşılaşmakta ve çeşitli hayvanlarla birlikte sevgi dolu bir dünyaya girebilmektedir. Gerektiği zaman müze ziyaretçilerine ve öğrencilere müze uzmanları tarafından rehberlik yapılmaktadır. Müze salonları ile ilgili broşürler bulunmaktadır. Türkiye Müzelerinde ilk defa küçük bir kitapçık çocuklara yönelik hazırlanmış ve onlara sunulmuştur. Bodrum kalesi ve müzenin tanıtıcı kitapları bulunmaktadır. BURSA ARKEOLOJİ MÜZESİ: 1904 yılından 1972 yılına kadar Bursa Erkek Lisesi ve Yeşil Medresede toplanan arkeolojik eserler, Kültür Park içerisinde yaptırılan Arkeoloji müzesine taşınmış ve modern bir şekilde teşhir tanzimi yapılarak, 1972 yılında ziyarete açılmıştır. Halen bu binada hizmet vermektedir. Müzede M.Ö.3. binden Bizans Devri sonralarına kadar olan dönemde Bithynia ve Mysia bölgelerinde bulunmuş eserler sergilenmektedir. Müze eğitim programları çerçevesinde müzeyi tanıtıcı müze broşürleri yer almaktadır.

17 DİYARBAKIR ARKEOLOJİ MÜZESİ: 1934 yılında Ulu Caminin devamı olan Senceriye Medresesinde ilk müze açılmıştır yılında ise Elazığ caddesi üzerinde bulunan yeni binasına taşınmıştır. Müzede; Neolitik Çağ dan itibaren Eski Tunç, Urartu, Asur, Hellenistlik Roma, Bizans, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı devirlerine ait eserler kronolojik olarak sergilenmektedir. Çoğunluğu Artuklu döneminden kalma çok sayıda sikke müzede teşhir edilmektedir. Müzenin herhangi bir eğitim programı bulunmamaktadır EDİRNE ARKEOLOJİ MÜZESİ: 1925 yılında Atatürk ün emriyle Selimiye Camisi avlusu içinde bulunan, yılları arasında Selimiye Camisi ile beraber yapılan Mimar Sinan ın eseri olan Dar-ül Kurr a medresesinde açılmıştır. Müzenin herhangi bir eğitim programı bulunmamaktadır EFES ARKEOLOJİ MÜZESİ: Efes Müzesi, okullara, halka eski eser bilincini aşılamak, müzeyi tanıtmak amacıyla çeşitli eğitim kültür etkinlikleri düzenlemektedir. Bu etkinlikler; konferans, uygulamalı anlatım ve oyun (ilçe okullarına yönelik), sergi, yayın, takvimdir. 1- Konferans: Ağırlıklı olarak Arkeoloji kazılar ve yöreye ait buluntular konusunda çoğunluğu Efes kazılarında çalışan Türk yabancı uzmanlar, Efes Müzesi Müdürü ve uzmanlar tarafından aylık 2-4 konferanslık programlar halinde düzenlenmektedir. Bu konferanslar konunun uzmanlarına olduğu kadar ilçe halkına, öğrencilere ve konuya ilgi duyan kişilere de hitap edecek düzeyde yapılmaktadır. 2- Uygulamalı anlatım ve oyun : İlçenin ilk ve orta dereceli okullarında Müzecilik, Arkeoloji, eski eser kaçakçılığı konularında belli aralıklarda konferanslar düzenlenmektedir. Bu etkinlikler müzenin konferans salonlarında olduğu gibi, okullarda da verilmektedir. Ayrıca ilçenin ilkokullarına kış aylarında başlayarak oyunlu Arkeoloji anlatım programları hazırlanmaktadır. Önce tüm ilkokulların son sınıflarının öğrencilerine müzenin konferans salonunda slaytlı konferanslar verilmekte, sonra katılan okullar arasında bir yarışma düzenlenmektedir.

18 Müze ve Efes te çeşitli yerlerde bilmece şeklinde çeşitli Arkeolojik sorular hazırlanmakta, öğrencilerin daha önce ellerine verilmiş olan antik bir tiyatro oyunu müzenin Artemis salonunda oynanmaktadır. Böyle uygulamalı yapılan eğitimin oldukça ilginç olduğu ve çocukların eğlenirken Arkeolojiyi öğrendikleri savunulmaktadır. Yarışma sonunda en başarılı okul birinci olmakta ve müze derneğinin sağladığı ufak armağanlar tüm çocuklara dağıtılmaktadır yılından bu yana müzenin bünyesinde yer alan Hikmet Gürçay sanat galerisinde 15 günlük dönemler halinde çağdaş Türk ve yabancı çoğu tanınmış sanatçıların eserleri sergilenmektedir. Böylece müzede ziyaretçilere eski eserlerle birlikte çağdaş eserlerde tanıtılmaktadır. 4- Efes müzesi ayrıca Yıllık çıkarmakta ve her yıl müzenin derneğince tüm bu etkinlikleri içeren takvim bastırılmaktadır. Bu takvimler şöyle düzenlenmiştir: İlk sayfasında müzeye ilişkin kısa bir bilgi verilmiştir. Daha sonra her aya için ayrı bir yaprak düzenlenmiş; bu yapraklar üzerine müzeden ören yerlerinden görüntülerin yer aldığı fotoğraflar yerleştirilmiştir. Her yaprağın üzerinde o aya ait etkinliklerin tarihi, saati, yeri, konferans ve panel için konuşmacıların kimler olduğu, sergilerin kime ait olduğu hakkında bilgi verilmiştir. ELAZIĞ ARKEOLOJİ MÜZESİ: yıllarında Elazığ Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi kampüsünde metrekarelik bir alan müze binası için tahsis edilmiş ve müze deposu ile idari binaların yapılmasından sonra,28 Temmuz 1982 yılında müze ziyarete açılmıştır. Müzede Paeolitik, Neolitik, Kalkolitik, Tunç, Demir, Hellenistlik, Roma, Bizans, Selçuklu,Osmanlı dönemlerine ait çok sayıda ve çeşitli eserler sergilenmektedir. Müzenin herhangi bir eğitim programı bulunmamaktadır ERZURUM ARKEOLOJİ MÜZESİ: 1994 yılında Yakutiye Medresesi Türk İslam Eserleri ve Etnografya müzesinin açılmasıyla Arkeoloji Müzesine dönüştürülmüştür. Müzede kazılar Salonu, M.Ö.II.bin Trans Kafkas Kültürü Salonu, Tabiat Tarihi Salonu ve Ermeni Katliamları Salonu bulunmaktadır.

19 Müzenin herhangi bir eğitim programı bulunmamaktadır. ESKİŞEHİR ARKEOLOJİ MÜZESİ: 1945 yılında çevreden derlenen eserlerle Alaaddin Camiinde depo-müze olarak kurulmuştur yılında Kurşunlu Camii Külliyesine 1974 yılında Akarbaşı semtindeki bugünkü binasına taşınmıştır. Eserler kronolojik bir düzen içinde müzenin 3 teşhir salonunda ve bahçede sergilenmektedir. Müze eğitim programları içinde küçük kitapçıklar ya da katlamalı yapraklar biçiminde tasarlanan broşürler kullanılmaktadır. GAZİANTEP ARKEOLOJİ MÜZESİ: Girişteki ince uzun salonda, genellikle geçici veya periyodik olarak değişen konuları yansıtan sergileme yapılmaktadır. Resim ve karikatür meraklılarını müzeye çekmek için arkeoloji konulu bir resim sergisi, tıp, eczacılık, kimya, kozmetik meraklılarına hitap eden Antik Dönemde Tıp Aletleri konulu iki vitrin, arkeoloji ve müzeler dünyasındaki son gelişmeleri içeren Diğer Müzeler ve Arkeolojik Çalışmalardan Haberler başlıklı bir pano ile çevredeki ören yerlerini tanıtan resimlerin üç adet blok pano yer almaktadır. Yüzyılımızın başlarına ait ülkemizden ve dünyanın çeşitli şehirlerinden görüntülerin yer aldığı Kartpostallarla Eskiden Günümüze isimli sergi ile eski radyolar, gramofonlar telefon ve yazı makinesi, eski saatlerle benzeri eşyalar sergilenmekte, izleyicilerin anılarıyla yakın geçmişi yaşamları ve böylece müzeye yakınlık duymaları amaçlanmaktadır. Sergi salonunda, ülkemizde ilk kez 60 panoyla izleyiciye sunulan Roma Döneminde Bir Şehirde Kuruluş Öyküsü isimli çizgi-resimlerden oluşan bir sergi yer almaktadır. Ayrıca Kültür Bakanlığınca yaptırılıp tanıtım amacıyla bir çok ülkeye gönderilen Türk Mimarlık Eserleri ve Arkeolojik Kültür Varlıklarımız ile Yağmalanan Anadolu isimli büyük boy fotoğrafların küçültülmüş boydaki kopyaları da sergilenmektedir. Öte yanda Atatürk ve Müzeler isimli Türkçe- İngilizce yazı ve resimlerden oluşan sergide ayrı bir köşede müzede eğitim amacıyla ziyaretçilerin ilgisine sunulmaktadır. Yepyeni mozaik ve heykel salonlarında ; Gaziantep kültürü adıyla düzenlenecek dört adet büyük salonda, Barok Kültürü, Gaziantep te yetişen ünlü kişiler, sözlü, yazılı ve belgelerle modern müzecilik anlayışıyla ziyaretçiye sunulmaktadır. Müze afiş ve broşürlerle de eğitim yapmaktadır.

20 GORDİON MÜZESİ: 1963 yılında, günümüzde yassı höyük olarak tanınan 500 nüfusa sahip küçük bir köyün yanında kuruldu. Müzede krolonojik bir sergileme sunulmakta, her dönem karakteristik örneklerle temsil edilmektedir. Müze eğitimi programları çerçevesinde, 1999 yılında 3000 yıllık Frig uygarlığı anısına konferans ve konser düzenlenmiştir. Kır tiyatrosu yapılmaktadır. Eğitim amaçlı müzeyi tanıtıcı eğitim yaprakları verilmektedir. Gordion da 2001 yılından itibaren her yıl Haziran tarihlerinde Tarım ve Kültür şenlikleri kapsamında Gordion Festivali düzenlenmektedir. Ayrıca müze afiş ve broşürleri de yer almaktadır. İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZESİ: İstanbul Arkeoloji müzeleri ; Arkeoloji müzesi, Eski şark eserleri müzesi ve Çinili köşk müzesi olmak üzere üç müzeden oluşmaktadır. Müzenin eğitim programları çerçevesinde, müzenin iç ve dış mekanlarına ait fotoğraflarla süslenmiş bir tanıtım kitapçığında müzeye ilişkin tanıtıcı bilgiler yer almaktadır. Türk ve İslam Eserleri Müzesi dostları ve gönüllü çalışanları tarafından yörükler başlığı altında boyama kitabı niteliğinde küçük el kitabı (Türkçe ve İngilizce) hazırlanmıştır. Müze Kütüphanesindeki, kurucu, kuruluş, örgütlenme v.b. hakkında yayınlarla, rehber, katalog ve monografi niteliğindeki kitaplar, ilk, orta, lise, üniversite ve yüksek lisans öğrencilerine sunulmaktadır. Müzenin kuruluşu ve bugüne kadarki gelişmeleri, Müdürlükçe kütüphanede düzenlenen çeşitli toplantı, konferans, seminer ve sempozyumlar şeklindeki etkinliklerle gerçekleştirilmektedir. Diğer yandan, ilk, orta ve lise öğrencilerine kütüphaneden sözlü anlatımla da bilgiler verilmektedir. Bunlar dışında, yaratıcı drama ile doğrudan ilgili olmasalar da kütüphanece yürütülen başka bir program bulunmaktadır. İZMİR ARKEOLOJİ MÜZESİ : İlk arkeoloji müzesi üç senelik eser toplama ve derleme çalışmalarından sonra 1927 yılında Tepecik Semtinde bulunan Ayavukla kilisesinde ziyarete açılmıştır yılında kültür pakta ikinci bir arkeoloji müzesi daha hizmete girmiştir. Konakta bahri

21 baba parkı içinde 5000metre karelik bir alanda yeni ve modern bir müze binası inşa edilerek 11 Şubat 1984 yılında ziyarete açılmıştır. Müze eğitim programları çerçevesinde müze kitaplığı, labaratuvarları, fotoğrafhanesi ve konferans salonu ile her türlü ihtiyaçlara cevap verebilmektedir. Müze afişleri ve eğitim broşürleri de bulunmaktadır. KASTAMONU ARKEOLOJİ MÜZESİ: Bina 1952 yılında Müze Müdürlüğü haline getirilmiştir. Müzede Kastamonu ve civarından bulunan Hellenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait cam, pişmiş toprak eserler, heykeller, mezar stelleri sergilenmektedir. Ayrıca teşhirin bir bölümü Atatürk salonu olarak düzenlenmiş olup, Atatürk ün 1925 yılında Kastamonu gezisinde kullandığı çeşitli eşyalar ve fotoğraflar sergilenmektedir. Müze eğitim programları çerçevesinde çalışma yapılmamıştır. KONYA ARKEOLOJİ MÜZESİ : Arkeoloji Müzesi ilk defa 1901 yılında Karma ortaokulunun güney batı köşesindeki yapıda açılmıştır yılında eserler sergilenmek üzere buradan Mevla na Müzesine 1953 yılında da İplikçi Camiine taşınmıştır yılında ise bugünkü müze kurularak hizmete sunulmuştur. Müze neolitik çağdan başlamak üzere, Eski Tunç, Orta Tunç (Asur Ticaret Kolonileri), Demir (Frig, Urartu), Klasik, Hellenistik, Roma ve Bizans devrine ait eserler sergilenmektedir. Müze eğitim programları içinde afiş ve müzeyi tanıtıcı broşürler yer almaktadır. SAMSUN ARKEOLOJİ MÜZESİ : Samsun da Fuar alanı içinde bulunan Arkeoloji müzesinin inşaatına 1976 yılında başlanmış ve 19 Mayıs 1981 günü ziyarete açılmıştır. Müze orta salon ve simetrik olarak yapılmış iki yan salondan ibarettir. Müze eğitim programları içinde müze-okul işbirliği kapsamında resim dersleri yer almaktadır. Ayrıca müze broşürleri de bulunmaktadır. URFA ARKEOLOJİ MÜZESİ :

22 Topkapı sarayından sonra Türkiye nin ikinci müzesi, Türkiye nin en büyük arkeoloji müzesidir. Millet Hanını Topkapı Sarayı ndan sonra Türkiye nin en büyük müzesine dönüştürme projesini başlatan Şanlıurfa Valisi Muzaffer Dilek in açıklamalarına göre, kazılardan çıkartılan ve tüm Orta-Doğu ile Önasya tarihine ışık tutan binlerce eserin mevcut müzeye sığmayışı ile valilik şehre Arkeoloji Müzesi kazandırma çalışmaları içersine girmiştir. Yapılan araştırmada, bu amaca en uygun yapının Türkiye nin en büyük hanlarından olan Millet Hanı ve buna bağlı Askeri Kışla yapılarından oluşan külliyenin olabileceği kararlaştırılmıştır. Mülkiyeti Maliye hazinesine ait olan bu külliyenin Şanlıurfa İl Özel İdaresinin mali imkanları ile aslına uygun restore edilip müze olarak kullanılması için adı geçen yerel yönetime tahsisi sağlanmıştır. Böylece, daha önce Turizm Bakanlığı adına tahsisli metrekarelik alanı kapsayan bu tarihi mirasın, daha fazla tahrip olması önlenerek İl Özel İdaresi Restorasyon bürosu vasıtasıyla, Valilik eş güdümünde, ilk etapta rölöve çalışmalarına başlamıştır. Tamamlanma aşamasında olan rölöve çalışmalarından sonra Kültür Bakanlığı nın ve Rölöve ve Anıtlar Bölge Kurulu nun da görüşleri doğrultusunda restorasyon projesinin çizilmesine geçilecektir. Bu müzede; Arkeolojik eser sergi salonları,depolar, konferans salonu, resim sergi salonları, kütüphane, kafeterya, restorant gibi modern bir müzede bulunması gereken tüm unsurlar yer alacaktır. GAP Bölgesindeki arkeolojik kazıların arşiv ve dokümantasyon merkezine de yer vermesi düşünülen bu müzede ayrıca, Dünyanın en eski tapınakları olan Nevalı Çori ve Göbekli Tepe Tapınakları orijinaline uygun bir biçimde yapılarak izleyicilere sunulacaktır. Millet Hanında gerçekleştirilmesi programlanan müze projesinin gerçekleştirilmesiyle XVI. Yüzyıl başlarına ait olduğu tahmin edilen ve harap bir durumda olan tarihi Millet Hanı külliyesi harabelikten kurtarılacak, Avrupa Birliğine giriş sürecinde ülkemiz önemli bir müzeye kavuşacak ve bu müzeyi gezenler M.Ö lerden bu yana insanlık tarihinin ve bilhassa Önasya ve Orta-Doğu tarihinin geçirmiş olduğu tüm evreleri izleme fırsatını bulacaklardır. Restorasyonun, yaklaşık 5 yıllık bir süre içerisinde tamamlanabileceği umulmaktadır ( ). UŞAK ARKEOLOJİ MÜZESİ :

23 Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde,1970 yılına kadar Müze Müdürlüğü olarak hizmet vermiştir yılında müze yapma fikri olarak ortaya atılmış aynı yıl müze sahası kamulaştırılmış, 1967 yılında başlatılan müze inşaatı 1969 yılında bitirilmiş, 1970 yılında teşhir tanzimi tamamlanarak 23 Mayıs 1970 tarihinde Uşak Müze Müdürlüğü olarak hizmete açılmıştır. Müze eğitim programları çerçevesinde 1960 lı yılların 2. yarısında Uşak yakınlarından Amerika ya kaçırılan ve Kültür Bakanlığının açtığı dava sonucu 1993 yılında ülkemize geri getirilen Kamu Hazinesi olarak adlandırılan Lidya hazinelerinin bulunduğu müze katalogu yer almaktadır. III.BÖLÜM ÖNERİLER İnsanoğlunun tarih öncesi çağlardan günümüze kadar meydana getirdikleri, kültür değerine sahip eserlerin toplandığı, korunduğu incelendiği bilimsel olarak değerlendirildiği, halkın sanat zevkinin yükselmesi ve eğitimi için sergilendiği kurumlar müzelerdir. Her yaşta, her düzeyde, her grupta, her fikirde insanın ihtiyaçlarına cevap verebilecek sınırsız okullardır. Eğer müzelerimiz ciddi anlamda bir eğitim çalışması yapmak istiyorsa, önce idari yapılarına bir eğitim seksiyonu ilave etmelidirler. Bu eğitim seksiyonu Müze Müdürünün denetiminde, Genel İdari Yapı içerisindeki Arkeoloji Seksiyonu, Etnografya seksiyonu ve Nümizmatik seksiyonu ile birlikte koordineli çalışmalıdır. Bu seksiyonda uzman kişiler görev almalıdır. Ülkemizde bu araştırmada da yer aldığı üzere, müzelerde yapılan eğitsel faaliyetler belli başlı müzelerin dışına çıkamamış ve hatta bu müzelerde yeterli şekilde de yapılamamıştır. Bu doğrultuda müzenin öncelikle, kendi personelini, halkı, gençleri ve öğrencileri eğitmesi gerekmektedir. Müzeler, konferans, sergi, rehberli gezi, yarışma gibi faaliyetleri bir araç olarak kullanmalıdır. Tabi burada müze, hitap edeceği hedef kitlesini çok iyi belirlemelidir. Müzeler konusunda halkın eğitiminde ülkemizdeki eserlerin tanıtılmasında rehber kitapların, broşürlerin teksirlerin büyük etkisi olacaktır. Radyo ve televizyon aracılığı ile yapılacak programların da müze eğitimindeki etkisi oldukça büyüktür. Bu tür faaliyetlerin uzaman kişilerce, belirli gün ve zamanda değil sık sık düzenlenmesi eser tahribatı ve eski eser kaçakçılığı bakımından önemlidir.

24 Günümüzde her işin başı eğitim olarak tanımlanmaktadır. Eğitimli ve yetenekli personeli bulunmayan, eğitime önem vermeyen, bilimsel ve teknolojik gelişmelerden yararlanmayan kurumların ayakta kalmaları, işlevini sürdürmeleri mümkün değildir. BİBLİYOGRAFYA Alkan, Cevat. Eğitim Ortamları. Ankara.A.Ü. EBF yayınları Atagök, Tomur. Çağdaş Müzeciliğin Anlamı. İstanbul. Lami Sanat Dergisi. Cihan Matbaacılık Greenhill,Edward. Müze Eğitimi. (Çev: M.Ö. Evren, E.G.Kapçı) ( Der:B.Onur) Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara Gürçay, Hikmet. Müze Çeşitleri. İstanbul. Önasya Dergisi Müzeler İç Yönetmeliği. Ankara. T.C. K. Ve T. Bak. Anıtlar ve Müzeler Gn. Md sayı: pers. ŞB. 040 / Onur, Bekir (1999). Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları. Ankara Özsezgin, Kaya. Çağdaş Müzecilik ve Bazı Öneriler. Ankara. T.C. K. Ve T. Bak. San. Gn. Md. Yay T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü. Türkiye Müzeleri. Ankara Rebetez, Pierre. Eğitimde Yaratıcı Melekelerin Geliştirilmesi. Ankara. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Araştırma ve Değerlendirme Bürosu Rivier, G.S. Müzelerin Eğitimdeki Rolü Hakkında Unesco Bölge Semineri. İstanbul