ÇIRPAN KANAT KESİTLERİNDE İTKİNİN YAPAY ZEKA İLE ENİYİLEŞTİRİLMESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇIRPAN KANAT KESİTLERİNDE İTKİNİN YAPAY ZEKA İLE ENİYİLEŞTİRİLMESİ"

Transkript

1 ÇIRPAN KANAT KESİTLERİNDE İTKİNİN YAPAY ZEKA İLE ENİYİLEŞTİRİLMESİ Mustafa Kaya 1 Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü Ortadğu Teknik Üniversitesi İsmail H. Tuncer 2 Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü Ortadğu Teknik Üniversitesi ÖZET Bu çalışmada, çırpan bir kanat kesitinden elde edilen itki üretimi yapay zeka kullanılarak eniyileştirilmiştir. Yapay zeka, değişik çırpma parametreleri için kanat kesiti üzerinde elde edilen Navier-Stkes çözümlerine göre eğitilmiş ve eğitilen yapay zeka ile eniyi itki üretimini sağlayacak çırpma parametreleri belirlenmiştir. İtki üretimi, dalma genliği sabit tutularak diğer çırpma hareketi parametrelerine (yunuslama hareketinin genliği, çırpma frekansı ve yunuslama ile dalma hareketi arasındaki faz farkı) göre eniyileştirilmiştir. Eniyileştirme kısıtlaması larak kanat kesitinin gördüğü maksimum etkin hücum açısı belli bir değerde sabit tutulmuştur. Yapay zeka eğitimi için Matlab Neural Netwrk Tlbx kullanılmıştır. Navier-Stkes hesaplamaları Parallel Virtual Machine (PVM) kitaplık rutinleri ile bir bilgisayar öbeğinde paralel larak gerçekleştirilmiştir. Yapay zeka ile elde edilen eniyileştirme snuçları hem daha önceki çalışmalarımızda gradyant tabanlı eniyileştirme algritması kullanılarak hesaplanan snuçlar ile hem de deneysel verilerle karşılaştırılmış ve yapay zekanın çırpan kanat kesitlerinde itki üretimi eniyileştirilmesinde kullanılabilirliği incelenmiştir. Yapılan çalışma, yapay zekanın kat daha hızlı snuca ulaştığını göstermiştir. 1. GİRİŞ Küçük kuşların ve böceklerin uçuş perfrmansına dayanarak düşük Reynlds sayılı uçuş ve manevra rtamlarında gerekli itki üretimi için hareketli kanat kullanılmasının daha uygun lduğu 2. Yüzyılın başlarından itibaren düşünülmektedir[1]. Yaklaşık larak bir asırlık geçmişe sahip lan çırpan kanatlar ile itki üretilmesi düşüncesi sn yıllarda mikr hava araçları (MHA) üzerinde çalışan birçk araştırmacı tarafından yeniden gündeme getirilmiştir. MHA lar askerî ve sivil amaçlı birçk görevde kullanılması düşünülen 15 cm den daha az kanat açıklığına sahip ve uçuş hızı 3-6 kph arasında değişen ldukça küçük ölçekli araçlardır. 1 Araştırma Görevlisi, mkaya@ae.metu.edu.tr 2 Prfesör, tuncer@ae.metu.edu.tr Şekil 1. Çırpan kanat kesiti ve çırpma parametreleri Geçmişte üzerinde ldukça düşünülen çırpan kanatlar ile itki üretme prblemi içerdiği karmaşık yapı nedeniyle araştırmacıların cesaretini uzun bir süre kırmıştır. Şimdi yenilenmiş yaklaşımlarla MHA uçuşu için öngörülen aerdinamik perfrmansı sağlayabilecek en verimli çırpan kanat tabanlı itki üretim teknljileri sn zamanların en güncel havacılık knularından biri lmuştur[2]. Hesaplamalı ve deneysel bulgular, çırpan kanatlar ile itki üretiminin, zamana bağlı çırpma hızı, dalma ve yunuslama hareketlerinin frekans ve genlikleri, aralarındaki faz farkı ve hava akış hızı gibi birçk çırpma ve akış parametreleri ile çk yakından ilintili lduğunu göstermektedir. Çırpan bir kanat kesiti ve çırpma parametreleri Şekil-1 de verilmektedir. Çırpan kanat kesitlerinden sağlanan itki üretiminin çk sayıda değişken içeren bir eniyileştirme prblemi lduğu rtadadır. Bu tür tasarım amaçlı mühendislik çalışmalarında gradyant tabanlı eniyileştirme teknikleri sıkça uygulanmaktadır[3]. Fakat, hedef fnksiynun belirlenmesi, Navier-Stkes çözümleri gibi uzun süreler gerektiren hesaplamalara ihtiyaç duyuyrsa, bu klasik eniyileştirme yöntemleri çk yavaş ve yetersiz kalmaktadır. Sn zamanlarda, mühendislik uygulamalarında kullanılmaya başlanan yapay zeka bu dezavantajı büyük ölçüde kaldırıcı niteliktedir[4]. Bu çalışmada, dğrusal lmayan fnksiynlar ile eğitilen yapay sinirlerden luşmuş bir zeka ağ sistemi (Neural Netwrk System) kullanılmıştır. Çırpan kanatlar üzerine yapılan sn deneysel ve hesaplamalı çalışmalar, luşan itkinin dalma ve yunuslama hareketlerinin genliğine, frekansına ve Reynlds sayısına nasıl bağlı lduğunu anlamaya yönelmiştir. Lai ve Platzer [5] ile Jnes ve grubu [6] su tünelinde yaptıkları çırpan kanatlar etrafındaki akış görüntüleme deneyleri ile iz bölgesindeki akış özelliklerine bakarak itkinin nasıl luştuğunu anlamaya çalışmıştır. Andersn ve grubu [7] yaptıkları deneyler ile, yunuslama ve dalma hareketleri arasındaki faz farkının, itki verimini arttırmada önemli bir rl

2 ynadığını tespit etmiştir. Jnes ve grubu [8] ile Platzer ve Jnes [9] tarafından yapılan en sn deneysel çalışmalar snucunda üst üste çırpan iki kanat kesiti durumunun, bu iki kanat kesitinin çırpma hareketi arasındaki faz farkı 18 lduğunda elde edilen itkinin, tek kanat kesitinden elde edilen itkiden daha fazla, veriminin de daha yüksek lduğu gözlenmiştir. Nihayet, yaptıkları deneysel çalışmaların snucunda Jnes ve Platzer [1] üst üste çırpan iki kanat ile itkisi sağlanan bir rady kntrllü mikr hava aracı geliştirerek deneme uçuşunu yapmışlardır. Navier-Stkes hesaplamaları yaparak yürüttükleri sayısal çalışmalarda Tuncer [11-13] ve Isgai [14], tek bir kanat kesitinin yaptığı yunuslama ve dalma hareketi snucu luşan itkinin akıştaki ayrılmadan ne şekilde etkilendiğini araştırmışlardır. Bu çalışmanın amacı harmnik yunuslama ve dalma hareketi yapan NAA12 kanat kesitinin sağladığı itki üretimini yapay zeka ile eniyileştirmek ve elde edilen snuçları, gradyant tabanlı eniyileştirme çözümleri ve deneysel çalışmalar ile karşılaştırmaktır. Laminar ve türbülanslı akış çözümleri bilgisayar öbeğinde paralel larak yapılır. Faz farkı, φ = Faz farkı, φ = 9 Şekil 2. Örnek çırpma hareketleri 2. METOT 2.1 Prblem Tanımı Şekil-1 de dalma ( h ) ve yunuslama (α ) bileşimi larak resimlenen çırpma hareketi aşağıdaki denklem ile tanımlanmaktadır: h = h cs( ωt) α = α cs( ωt + φ) (1) Burada, h, dalma genliği, α, yunuslama genliği, ω, dairesel frekans, t, zaman, φ, dalma ile yunuslama hareketi arasındaki faz farkıdır. Serbest akım hızı, U, veter uzunluğu, c ve indirgenmiş frekans, k, lmak üzere dairesel frekans, ω = 2kU / c şeklinde tanımlanmıştır. Deneysel çalışmada ise yunuslama hareketini tanımlamak için indirgenmiş çırpma frekansı ( k ) ve yunuslama genliği ( α ) yerine firar kenarının yarım periytta aldığı tplam yla ( A ) dayalı Struhal sayısı ( St = ω A / 2π / U ) ve kanat kesitinin eff gördüğü maksimum etkin hücum açısı ( α max ) kullanılmıştır[7]. Bu çalışmada da, Struhal Sayısı, St ve faz farkı, φ, eniyileştirme değişkenleri larak seçilmiş ve deneysel çalışmada yapıldığı gibi, kanat kesitinin bir çırpma periydu byunca gördüğü eff maksimum etkin hücum açısı, α max = 15 de sabit tutularak eniyileştirme kısıtlaması sağlanmıştır. Kanat kesitine yunuslama hareketi, yine, deneysel çalışmada tercih edildiği üzere hücum kenarından üçte bir veter uzaklıktan verilmiştir. Şekil-2, iki örnek çırpma hareketini vermektedir İtki ve İtki Üretim Veriminin Hesaplanması Harmnik larak çırpan bir kanat kesitinden elde edilen itki periydik bir davranış sergilemektedir[11]. Dlayısıyla, çırpan bir kanat kesitinin itkisi, bir çırpma periydu byunca rtalama değer alınarak hesaplanır. Bu rtalama itki hesabı, zamana bağlı akış hesaplaması süresi içinde periydik bir çözüme ulaşılan ilk periytta yapılır. Ortalama itki katsayısı, t ve itki üretim verimi, η Denklem (2) de verilmektedir. t 1 = T η = T t U. W Çırpma hareketini sağlamak için gereken girdi gücü,. W, şu şekilde tanımlanmaktadır:. T 1 W = ( lvdalma + mω yunuslama) dt (3) T T, bir çırpma periydunun süresidir. d ve l, sırasıyla, sürükleme ve kaldırma katsayılarıdır. m, yunuslama merkezine göre hesaplanan yunuslama mmenti katsayısıdır. V dalma, kanat kesitinin dalma hızı iken, ω yunuslama, kanat kesitinin yunuslama hareketinden dlayı lan açısal hızıdır. d dt (2) 2.2 Yapay Sinir Ağları Yapay sinir ağları, aynı anda çalışan basit öğelerden luşur. Bu öğelerin esin kaynağı biyljik sinir sistemleridir. Öğeler arasındaki bağlantılar (birbirlerine göre ağırlıklar) ayarlanarak, bu ağ sistemi, belli bir eylemi (fnksiyn) yürütmesi için eğitilebilir. Şekil 3. Sinir ağının eğitilmesi

3 Sinir ağları, genellikle herhangi bir girdiye karşılık hedeflenen çıktıyı sağlayacak şekilde ayarlanır ya da eğitilir. Böyle bir durum Şekil-3 de gösterilmektedir. Şekilden de görüldüğü üzere, hedef ile çıktı arasındaki karşılaştırma işlemine bağlı larak, sinir ağı sürekli ayarlanmaktadır. Bu ayarlanma, hedef ile çıktının uyuşmasına kadar devam eder. Şekil 4. Fnksiyn yaklaşım amaçlı örnek bir sinir ağı[15] Bu çalışmada, yapay sinir ağı uygulamaları için Matlab (sürüm: ) ve Matlab in Neural Netwrk Tlbx ı (sürüm: 4..2)kullanılmıştır Fnksiyn Yaklaşımı Standart bir sinir ağı, girdiyi alan bir saklı katmandan ve çıktıyı düzenleyen bir çıktı katmanından luşur. Saklı katmanda yeterli sayıda nörn lmak kşulu ile yapay sinir ağları kullanılarak, devamlı veya snlu sayıda devamsızlığı lan bütün fnksiynlar için bir yaklaşım elde edilebilir. Yaklaşımın başarısı kullanılan baz fnksiynlarına dğrudan bağlıdır. Çk geniş bir gradyant aralığına sahip hiperblik tanjant (tanh) fnksiynu, bu amaç için en uygun fnksiynlardan biridir[15]. Şekil-4 fnksiyn yaklaşım amaçlı örnek bir sinir ağını göstermektedir. Şekilde, saklı katmana sağlanan girdinin Matlab in tansig fnksiynunu yürüten nörnlar ile çıktı katmanına taşındığı görülmektedir. tansig fnksiynu vektörsel parametre alabilen hiperblik tanjant fnksiynudur [15]: tansig(s i ) = tanh(si ) (4) Denklemde görülen s i, s r vektörünün i indisli bileşenidir. Dlayısıyla, örnek larak, 3 byutlu r y ( x1, x2 ) = ( y1, y2, y3) fnksiynuna şu şekilde bir yaklaşım yapılabilir: r r r y ( x) W tansig(w x + b ) + b (5) Wh ve W, sırasıyla, saklı ve çıktı katmanlarındaki ağırlık matrisleri, b h ve b ise ait lduğu katman için r hata eğilim vektörleridir(bias). x = ( x 1, x2 ), 2 byutlu vektörsel fnksiyn parametresidir. Wh matrisindeki satır sayısı ile W matrisinde bulunan sütun sayısı, saklı katmanda bulunun nörn sayısı kadar, W h 'nin sütun sayısı x r in byutu, W nun satır sayısı ise y r nin byutu kadardır Yapay Sinir Ağları ile Eniyileştirme Şekil-5 te verilen algritma, yapay sinir ağları kullanılarak bir eniyileştirme prbleminin çözümünün nasıl yapılacağını anlatmaktadır. h h Şekil 5. Yapay sinir ağları ile eniyileştirme algritması Çözüm aşamasındaki ilk adım, sinir ağının eğitilmesidir. Matematiksel bir ifadeyle, bu adımda, itki fnksiynunun çırpma parametrelerine göre yaklaşık larak belirlenmesi gerçekleştirilir. İtki ve itki üretiminin verimi, girdi ile ilişkilendirildikten snra sinir ağı benzetişimi, bir kısıtlamalı eniyileştirme algritması altında çalıştırılarak eniyi snuca ulaşılır. Kısıtlama, deney rtamında lduğu gibi, kanat kesitinin bir çırpma periydu byunca gördüğü maksimum etkin hücum açısının 15 de sabit tutulmasıdır. Bu çalışmada incelenen eniyileştirme prblemleri, daha önceki bir çalışmada gradyant tabanlı eniyileştirme algritması ile de çözülmüştür[17]. En hızlı çıkış yöntemi larak adlandırılan bu gradyant tabanlı eniyileştirme tekniğinin çırpan kanatlar uygulaması detaylı larak Tuncer ve Kaya[18] tarafından verilmiştir. 2.3 Navier-Stkes Çözücü Bu çalışmada sıkıştırılabilir laminar ve türbülanslı akışların yapılı çözüm ağında incelenmesine lanak sağlayan bir Navier-Stkes çözücü kullanılmıştır. Yapılı çözüm ağı parçalara bölünerek akış çözümleri paralel larak elde edilir (Şekil-6). Kanat kesitinin çırpma hareketi, kanat kesiti ve etrafındaki -tipi ağ hareket ettirilerek sağlanır. Çözüm ağının parçalanmış her bir bölümünde, iki byutlu, ince-tabaka, Reynlds rtalamalı Navier-Stkes denklemleri yüksek krunumlu larak çözülür. Ağlararası sınır nktalarında karşılıklı akış değişkenleri alışverişi yapılarak sınır kşulları sağlanır. Akı hesaplamaları akış yönü (upwind) metdu tabanlı üçüncü dereceli Osher akı farkı ayrıştırma yöntemi ile içsel zaman integrasynu kullanılarak yapılır. Kanat kesitinin yüzeyinde anlık akış hızları çırpma hareketinin belirlediği yerel yüzey hızına eşitlenerek kaymazlık sınır kşulu uygulanır. Kanat kesiti yüzeyindeki diğer sınır kşulları yğunluk ve basınç gradyantlarının sıfıra eşitlenmesi ile sağlanır. Dış sınırlarda giren ve çıkan akış değişkenleri Riemann

4 değişmezleri veya yansıtmayan sınır kşulları (nnrecflecting bundary cnditins [16]) kullanılarak elde edilir. Şekil 6 da bir örneği görülen iki ağın üst üste bindiği tampn bölgelerde ise akış değişkenleri her bir zaman adımında kmşu ağdan alınır. Şekil 7. Eğitimde kullanılan çırpma bileşimleri Şekil 6. Bölünen çözüm ağı 2.4 Paralel Hesapma Yapay zekanın eğitimi için gereken bütün NavierStkes akış çözümleri paralel rtamda çalışan bir yazılım ile hesaplanmıştır. Çözümler, yönetici-işçi mantığına dayalı basit bir paralel işlem algritması ile birden fazla işlemci kullanılarak elde edilir. İşlemciler arası iletişim PVM (Parallel Virtual Machine) mesaj gönderme kitaplık rutinleri ile sağlanır. Paralel hesaplamalar Linux işletim sistemi altında çift Pentium işlemcili bilgisayarlardan luşan bir bilgisayar öbeğinde gerçekleştirilir. 3. SONUÇLAR Bu çalışmada çeşitli çırpma parametresi bileşimlerine göre harmnik yunuslama ve dalma hareketi yapan bir kanat kesitinden sağlanan itki üretimi yapay zeka ile eniyileştirilmiştir. Seçilen yapay zeka eğitme aralığı ve eff St (ve α max = 15 ) k, α dönüşümü Tabl 1 de verilmiştir. Saklı katmanda 8 nörnu lan sinir ağının eğitiminde, Tabl-1 de verilen seçim aralığından elde edilen 36 farklı çırpma bileşimi kullanılmıştır. Bu çırpma bileşimleri görsel larak Şekil-7 de de verilmiştir. Tabl 1. Yapay zeka eğitme aralığı Eğitme Aralığı St k, α dönüşümü St φ ( ) α ( ) k Bütün çözümler, deneysel rtamdaki Reynlds sayısı, Re = 4 de laminar ve türbülanslı akış için yapılmıştır. Dalma genliği, yine deneysel çalışmada seçildiği üzere, h =.75 larak belirlenmiştir. Eniyileştirme kısıtlaması larak, kanat kesitinin gördüğü eff α max = 15 de maksimum etkin hücum açısı, sabitlenmiştir. Kullanılan -tipi çözüm ağı nktadan luşur ve dış sınırı kanat kesiti yüzeyinden yaklaşık 1 veter uzaklıktadır. Kullanılan paralel çözüm yöntemi ile çözüm ağı 4 parçaya bölündüğünde 5 çırpma periydu için bir akış alanı hesaplama süresi yaklaşık larak 8-1 dakikadır. Çözüm ağı tek parça halinde bırakıldığında bu süre 5 saate yaklaşmaktadır. Görüldüğü üzere paralel işlemler ile hesaplamalarda 3-4 kat hızlanma elde edilmiştir. Yapay zekanın eğitimi için gerekli lan girdi ve hedef verilerini sağlayan 36 farklı çırpma bileşimi için akış çözümü yaklaşık larak tplam 5 saat gerektirmektedir. Bu 5 saatlik çözüm süresi, 15 işlemcinin seri larak ve aynı anda kullanılması ile 4 saate düşürülmüştür. Eğitilen yapay zeka ile φ = 75 ve φ = 9 için öngörülen itki üretim verimlerinin, Kaya ve Tuncer [19] tarafından verilen akış çözümleri ve Andersn ve grubu nun [7] deney snuçları ile karşılaştırılması Şekil8 de verilmektedir. Şekil-9 da ise aynı kaynaklarla yapılan rtalama itki katsayısı karşılaştırılması görülmektedir. Tabl-1 de verilen eğitim aralığındaki Navier-Stkes çözümlerine göre eğitilen yapay zekanın φ = 75 ve φ = 9 için öngördüğü itki ve itki verimi değerleri daha önce hesaplanan akış çözümleri ile yüksek uyumluluk göstermektedir. Eğitimde kullanılan 36 gibi çk düşük bir girdi sayısı ile sağlanan bu uyum, ilerdeki yapay zeka çalışmaları için umut vericidir. Şekillerden, ayrıca, laminar ve türbülanslı akış çözümlerinin deneysel snuçlar ile aynı eğilimi takip etmesine rağmen değerler arasında bir farklılık lduğu da görülmektedir. Bu farklılığın lası nedenlerini daha önceki bir çalışmada Kaya ve Tuncer [19] sıralamıştır.

5 Şekil 8. Yapay zeka ile itki verimi öngörüsü Yapay zeka ile itki üretim verimlerinin eniyileştirme snuçları ve en hızlı çıkış yöntemi ile karşılaştırılması Tabl-2 de sunulmaktadır. Tabl-3 de ise itki eniyileştirmesi snuçları verilmektedir. En hızlı çıkış yöntemi eniyi itkiye hiçbir durum içim yakınsamadığından tablda sadece yapay zeka snuçları görülmektedir. Tabl-2 den görüldüğü üzere yapay zekanın öngördüğü eniyi itki verim değerleri, en hızlı çıkış yöntemi kullanılarak ulaşılan eniyi verim değerlerine çk yakın iken, eniyi itkiyi sağlayan çırpma parametreleri arasında ufak farklılıklar görülmektedir. Bu farklılık eniyi itkinin, Şekil-8 de bir örneği görülen bir plat üzerinde bulunması ile açıklanabilir. En hızlı çıkış yöntemi, gradyantın belli bir tlerans içinde en aza düştüğü nktada (platya giriş anı) durduğu için, glbal eniyileştirme imkanı sağlayan yapay zekanın öngördüğü parametrelerden bir miktar sapabilir ama bu sapma, gradyantın plat bölgesinde çk düşük değerlerde lmasından dlayı, hedef fnksiynun eniyi değerinde büyük bzulmalara yl açmaz. Tabl-3, laminar ve türbülanslı akış kşullarında eniyi itkiye aynı çırpma frekansı ve yunuslama genliğinde ulaşıldığını ama dalma ile yunuslama hareketlerinin arasındaki faz farkının aynı lmadığını göstermektedir. Laminar akış için, faz farkının, φ = 9 lması gerektiği öngörülürken, türbülanslı akışta bu değerin, φ = 12 lduğu snucu çıkmıştır. Türbülanslı akışta ayrılma daha zr gerçekleştiği için, çırpma periydu içinde etkin hücum açısı, φ = 12 durumunda, daha yüksek değerlere çıkabilmiştir. Etkin hücum açısının itki artışı üzerindeki etkileri Kaya ve Tuncer [19] tarafından anlatılmıştır. Tabl 2. İtki Üretim Verimi Eniyileştirme Snuçları Yapay Zeka Snuçları St k α φ η Türbülanslı, sabit φ Türbülanslı, sabit φ Türbülanslı, eniyi φ Laminar, sabit φ Laminar, sabit φ Laminar, eniyi φ En Hızlı Çıkış Snuçları [17] St k α φ η Türbülanslı, sabit φ Türbülanslı, sabit φ Türbülanslı, eniyi φ Laminar, sabit φ Laminar, sabit φ Laminar, eniyi φ Şekil 9. Yapay zeka ile itki öngörüsü

6 Tabl 3. İtki Eniyileştirme Snuçları Yapay Zeka Snuçları St k α φ t Türbülanslı, eniyi φ Laminar, eniyi φ Gradyant tabanlı eniyileştirme algritmaları, eniyi nktaya ardışık yerel gradyant hesapları snucunda ulaşır. Tabl-2 de snuçları verilen en hızlı çıkış yöntemi için gereken akış çözümleri işlemci ile yaklaşık larak 5 saatlik bir süre içerisinde hesaplanmıştır. Oysa, aynı prblemin yapay zeka ile kat daha hızlı larak 4 saat içinde çözülebilmiştir. 4. DEĞERLENDİRMELER Bu çalışmada çeşitli çırpma parametresi bileşimlerine göre harmnik yunuslama ve dalma hareketi yapan bir kanat kesitinden sağlanan itki üretimi yapay zeka ile eniyileştirilmiştir. Elde edilen snuçlar, gradyant tabanlı eniyileştirme çözümleri ile karşılaştırılmıştır. Eğitilen yapay zekanın öngördüğü itki ve itki verim değerleri, parametrik çalışma ile hesaplanan çözümler ile yüksek uyum göstermiştir. Aynı şekilde, yapay zeka ile eniyileştirilen itki üretimi, en hızlı çıkış yöntemi ile bulunan değerleri dğrulamaktadır. Yapay zekanın önemi hız karşılaştırmasında rtaya çıkmaktadır. En hızlı çıkış yöntemi ile kıyaslandığında kat daha hızlı snuç verdiği gözlenmiştir. Çırpan kanatlar ile itki üretiminin eniyileştirilmesi knusunda yapay zekanın ilerdeki çalışmalara hız kazandıracağı görülmektedir. Knu üzerindeki çalışmalar devam etmektedir. 5. KAYNAKLAR [1] Shyy, W., Berg, M. And Ljungqvist, D., Flapping and flexible wings fr bilgical and micr air vehicles, Prgress in Aer. Sci. 35, 1999, pp [2] Tuncer, I.H., Kaya, M.K., Optimizatin f Flapping Airfils Fr Maximum Thrust and Prpulsive Efficiency, 3rd Int. nference n Advanced Engineering Design, Prague, zech Republic, June [3] Sbieszczanski-Sbieski J, Haftka RT., Multidisciplinary aerspace design ptimizatin: survey f recent develpments, Struct Optim 14, 1997, pp [4] Shyy W, Papila N, Tucker PK, Vaidyanathan R, Griffin L., Glbal design ptimizatin fr Fluid machineryapplicatins, The Secnd Internatinal Sympsium On Fluid Machinery And Fluid Engineering, Octber, Beijing, hina, 2. [5] Lai, J..S. and Platzer, M.F., The Jet haracteristics f a Plunging Airfil, 36th AIAA Aer. Sci. Meeting & Exh., Ren, NV, Jan [6] Jnes, K.D., Dhring,.M., and Platzer, M.F., An Experimental and mputatinal Investigatin Of the Knller-Betz Effect, AIAA Jurnal Vl. 36, N.7, pp , 1998 [7] Andersn, J.M., Streitlien, K.,Barrett, D.S. and Triantafyllu, M.S., Oscillating Fils f High Prpulsive Efficiency, Jurnal f Fluid Mechanics, Vl. 36, 1998, pp [8] Jnes, K.D., astr, B.M., Mahmud, O., Pllard, S.J., Platzer, M.F., Neef, M.F., Gnet, K., and Hummel, D.A., A llabrative Numerical and Experimental Investigatin f Flapping-Wing Prpulsin, AIAA Paper N , 22. [9] Platzer, M.F. and Jnes, K.D., The Unsteady Aerdynamics f Flapping-Fil Prpellers, 9th Int. Sym. n Unsteady Aerdynamics, Aeracustics and Aerelasticity f Turbmachines, Lyn, France, September 4-8, 2. [1] Jnes, K.D. and Platzer, M.F. Experimental Investigatin f the Aerdynamic haracteristics f Flapping-Wing Micr Air Vehicles, AIAA Paper N , 23. [11] Tuncer, I.H. and Platzer, M.F., Thrust Generatin due t Airfil Flapping, AIAA Jurnal, Vl. 34, N. 2, 1995, pp [12] Tuncer, I.H., A 2-D Unsteady Navier-Stkes Slutin Methd with Mving Overset Grids, AIAA Jurnal, Vl. 35, N. 3, 1997, pp [13] Tuncer, I.H., Parallel mputatin f Multi-Passage ascade Flws with Overset Grids, Parallel FD Wrkshp, Istanbul, [14] Isgai, K., Shinmt Y., Watanabe, Y., Effects f Dynamic Stall n Prpulsive Efficiency and Thrust f a Flapping Airfil, AIAA Jurnal, Vl. 37, N. 1, pp , 2. [15] Demuth, H. and Beale, M., Neural Netwrk Tlbx - User s Guide, The MathWrks, Versin 4. [16] Giles, M.B., Nnreflecting Bundary nditins fr Euler Equatin alculatins, AIAA Jurnal, Vl. 28, N. 12, pp , 199. [17] Yung, J., Lai, J..S., Kaya, M. and Tuncer, I.H., Thrust and Efficiency f Prpulsin by Oscillating Fils, Internatinal nference n mputatinal Fluid Dynamics 3, Trnt, anada, July 12-16, 24 [18] Tuncer, I.H., Kaya, M., Optimizatin f Flapping Airfils Fr Maximum Thrust, AIAA Paper 23-42, 41st AIAA Aerspace Sciences Meeting and Exhibit, Ren, NV, January [19] Kaya, M. ve Tuncer, I.H., irpan Kanat Kesitlerinde Itki Uretiminin Hesaplanmasi ve Deneysel Snuclarla Karsilastirilmasi, V. Kayseri Havacılık Sempzyumu, May 24.

ÇIRPAN KANAT KESİTLERİ İLE İTKİ ÜRETİMİNİN HESAPLANMASI VE DENEYSEL SONUÇLARLA KARŞILAŞTIRILMASI

ÇIRPAN KANAT KESİTLERİ İLE İTKİ ÜRETİMİNİN HESAPLANMASI VE DENEYSEL SONUÇLARLA KARŞILAŞTIRILMASI ÇIRPAN KANAT KESİTLERİ İLE İTKİ ÜRETİMİNİN HESAPLANMASI VE DENEYSEL SONUÇLARLA KARŞILAŞTIRILMASI Mustafa KAYA Dr. İsmail H. TUNCER 2 e-posta: mkaya@ae.metu.edu.tr e-posta: tuncer@ae.metu.edu.tr, 2 Orta

Detaylı

ÜST ÜSTE ÇIRPAN İKİ KANAT KESİTİNİN MAKSİMUM İTKİ İÇİN PARALEL ENİYİLEŞTİRMESİ

ÜST ÜSTE ÇIRPAN İKİ KANAT KESİTİNİN MAKSİMUM İTKİ İÇİN PARALEL ENİYİLEŞTİRMESİ ÜST ÜSTE ÇIRPAN İKİ KANAT KESİTİNİN MAKSİMUM İTKİ İÇİN PARALEL ENİYİLEŞTİRMESİ Mustafa KAYA 1 Dr. İsmail H. TUNCER 2 e-posta: mkaya@ae.metu.edu.tr e-posta: tuncer@ae.metu.edu.tr 1, 2 Orta Doğu Teknik Üniversitesi,

Detaylı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM FİNAL PROJE ÖDEVİ

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM FİNAL PROJE ÖDEVİ BİLGİSAYA DESTEKLİ TASAIM FİNAL POJE ÖDEVİ Teslim Tarihi 22 Ocak 2014 (Saat 17:00) Ödev rapru elden teslim edilecektir. İlgili MATLAB dsyaları ise sduehmcad@gmail.cm adresine gönderilecektir. Elden teslimler

Detaylı

ÇIRPAN KANAT KESİTLERİNDE İTKİNİN PARALEL OLARAK HESAPLANMASI VE ENİYİLEŞTİRİLMESİ

ÇIRPAN KANAT KESİTLERİNDE İTKİNİN PARALEL OLARAK HESAPLANMASI VE ENİYİLEŞTİRİLMESİ ÇIRPAN KANAT KESİTLERİNDE İTKİNİN PARALEL OLARAK HESAPLANMASI VE ENİYİLEŞTİRİLMESİ Mustafa Kaya Dr. İsmail H. TUNCER e-posta: maya@ae.metu.edu.tr e-posta: tuncer@ae.metu.edu.tr, Orta Doğu Teni Üniversitesi,

Detaylı

DİCLE NEHRİNDE TAŞINAN AYLIK SÜSPANSE-SEDİMENT MİKTARININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE BELİRLENMESİ

DİCLE NEHRİNDE TAŞINAN AYLIK SÜSPANSE-SEDİMENT MİKTARININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE BELİRLENMESİ DİCLE NEHRİNDE TAŞINAN AYLIK SÜSPANSE-SEDİMENT MİKTARININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE BELİRLENMESİ Necati KAYAALP Dicle Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Hidrlik Anabilim

Detaylı

BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR Yrd. Doç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY

BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR Yrd. Doç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR 2016 Yrd. Dç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY 3. HAFTA: PLANLAMA Yazılım geliştirme sürecinin ilk aşaması, planlama aşamasıdır. Başarılı bir prje geliştirebilmek için prjenin

Detaylı

ELASTOHİDRODİNAMİK YAĞLAMADA YATAK MAKROGEOMETRİSİNİN PERFORMANS KARAKTERİSTİKLERİNE ETKİSİ

ELASTOHİDRODİNAMİK YAĞLAMADA YATAK MAKROGEOMETRİSİNİN PERFORMANS KARAKTERİSTİKLERİNE ETKİSİ PAMUKKALE ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K FAKÜLTESİ PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDİ SLİ K BİLİMLERİ DERGİ S İ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL CİLT SAYI SAYFA : 2000 : 6 : 1 : 21-25 ELASTOHİDRODİNAMİK

Detaylı

SENTETİK JET PARAMETRELERİNİN ELİPTİK PROFİL VE KANAT KESİDİ ÜZERİNDEKİ AKIŞIN KONTROLÜ İÇİN YANIT YÜZEYİ YÖNTEMİ İLE ENİYİLEŞTİRİLMESİ

SENTETİK JET PARAMETRELERİNİN ELİPTİK PROFİL VE KANAT KESİDİ ÜZERİNDEKİ AKIŞIN KONTROLÜ İÇİN YANIT YÜZEYİ YÖNTEMİ İLE ENİYİLEŞTİRİLMESİ II. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 15-17 Ekim 008, İTÜ, İstanbul SENTETİK JET PARAMETRELERİNİN ELİPTİK PROFİL VE KANAT KESİDİ ÜZERİNDEKİ AKIŞIN KONTROLÜ İÇİN YANIT YÜZEYİ YÖNTEMİ İLE ENİYİLEŞTİRİLMESİ

Detaylı

Çırpan Kanat Aerodinamik Kuvvetlerinin Yapay Sinir Ağları ile Modellenmesi

Çırpan Kanat Aerodinamik Kuvvetlerinin Yapay Sinir Ağları ile Modellenmesi Çırpan Kanat Aerodinamik Kuvvetlerinin Yapay Sinir Ağları ile Modellenmesi Dr. Dilek Funda Kurtuluş 1 e-posta: dfunda@ae.metu.edu.tr 1 Orta Doğu Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü

Detaylı

XIV. Ulusal Mekanik Kongresi, 12-16 Eylül 2005, HATAY

XIV. Ulusal Mekanik Kongresi, 12-16 Eylül 2005, HATAY XIV. Ulusal Mekanik Kngresi, 2-6 Elül 25, HATAY MAKSİMUM İTKİ İÇİN ÇIRPAN KANAT KESİTLERİNDE YÖRÜNGE ENİYİLEŞTİRİLMESİ Musaa Kaa ve İsmail H. Tuncer Havacılık ve Uza Müendisliği Bölümü, Oradğu Teknik Üniversiesi,

Detaylı

DİNAMİK İNŞ2009 Ders Notları

DİNAMİK İNŞ2009 Ders Notları DİNAMİK İNŞ2009 Ders Ntları Dç.Dr. İbrahim Serkan MISIR Dkuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders ntları için: http://kisi.deu.edu.tr/serkan.misir/ 2018-2019 GÜZ Dynamics, Furteenth Editin

Detaylı

Işığın Modülasyonu. 2008 HSarı 1

Işığın Modülasyonu. 2008 HSarı 1 şığın Mdülasynu 008 HSarı 1 Ders İçeriği Temel Mdülasyn Kavramları LED şık Mdülatörler Elektr-Optik Mdülatörler Akust-Optik Mdülatörler Raman-Nath Tipi Mdülatörler Bragg Tipi Mdülatörler Magnet-Optik Mdülatörler

Detaylı

Çizelge 1. Yeraltısuyu beslenim sıcaklığı ve yükseltisi tahmininde kullanılan yöntemlerin karşılaştırılması

Çizelge 1. Yeraltısuyu beslenim sıcaklığı ve yükseltisi tahmininde kullanılan yöntemlerin karşılaştırılması YERALTISUYU BESLENİM SICAKLIK VE YÜKSELTİSİNİN BELİRLENMESİ Yeraltısuyu sistemlerinde beslenim kşulları, arazi gözlemleri ile tpgrafik, jeljik, hidrjeljik, meterljik bilgilerin birleştirilmesi ile belirlenebilir.

Detaylı

SES-ÜSTÜ KANARD KONTROLLÜ FÜZELER İÇİN SERBEST DÖNEN KUYRUĞUN ŞEKİL OPTİMİZASYONU

SES-ÜSTÜ KANARD KONTROLLÜ FÜZELER İÇİN SERBEST DÖNEN KUYRUĞUN ŞEKİL OPTİMİZASYONU VI. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 28-30 Eylül 2016, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli UHUK-2016-116 SES-ÜSTÜ KANARD KONTROLLÜ FÜZELER İÇİN SERBEST DÖNEN KUYRUĞUN ŞEKİL OPTİMİZASYONU Erhan Feyzioğlu 1

Detaylı

Şekil 1:Havacılık tarihinin farklı dönemlerinde geliştirilmiş kanat profilleri

Şekil 1:Havacılık tarihinin farklı dönemlerinde geliştirilmiş kanat profilleri TEORİ Şekil 1:Havacılık tarihinin farklı dönemlerinde geliştirilmiş kanat profilleri İlk motorlu uçuşun yolunu açan ihtiyaç duyulan taşımayı sağlayacak kanat profillerinin geliştirilmesi doğrultusunda

Detaylı

OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ-6 Hafta

OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ-6 Hafta Karabük Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi...www.IbrahimCayirglu.cm OPTİMİZASYON TEKNİKLERİ-6 Hafta KARINCA KOLONİ ALGORİTMASI 1. Gerçek Karıncaların Davranışları Gerçek karıncalar, yuvaları ile yiyecek

Detaylı

Bölüm 1. Tasarım. Bölüm 1. Makine Mühendisliği Tasarımına Giriş

Bölüm 1. Tasarım. Bölüm 1. Makine Mühendisliği Tasarımına Giriş Bölüm 1 Makine Mühendisliği Tasarımına Giriş Tasarım belirli bir ihtiyacın karşılanması veya bir prblemin çözümü için bir plan luşturmaktır birçk karar vermeyi gerektiren, yaratıcı ve çk tekrarlı bir süreçtir

Detaylı

GERİYE DOĞRU BASAMAKLAR ARKASINDA KOMPLEKS ÇEVRİNTİLİ TÜRBÜLANSLI AKIŞIN SAYISAL HESAPLANMASI

GERİYE DOĞRU BASAMAKLAR ARKASINDA KOMPLEKS ÇEVRİNTİLİ TÜRBÜLANSLI AKIŞIN SAYISAL HESAPLANMASI 475 GERİYE DOĞRU BASAMAKLAR ARKASINDA KOMPLEKS ÇEVRİNTİLİ TÜRBÜLANSLI AKIŞIN SAYISAL HESAPLANMASI Tair KARASU ÖZET Bu araştırma, geriye dğru basamaklar arkasında üç farklı Reynlds sayısı için sürekli,

Detaylı

FEN VE MÜHENDİSLİKTE MATEMATİK METOTLAR 2. KİTAP KOMPLEKS DEĞİŞKENLİ FONKSİYONLAR

FEN VE MÜHENDİSLİKTE MATEMATİK METOTLAR 2. KİTAP KOMPLEKS DEĞİŞKENLİ FONKSİYONLAR 41 FEN VE MÜHENDİSLİKTE MATEMATİK METOTLAR. KİTAP KOMPLEKS DEĞİŞKENLİ FONKSİYONLAR w 4 İÇİNDEKİLER I. KOMPLEKS SAYILAR A) Kmpleks Aritmetik B) Kmpleks Değişken II. KOMPLEKS FONKSİYONLAR A) Genel B) Kuvvet

Detaylı

Sigma 29, 372-382, 2011 Research Article / Araştırma Makalesi ALTERNATIVE MODELS FOR PREDICTION OF AERATION EFFICIENCY IN STEPPED CASCADES

Sigma 29, 372-382, 2011 Research Article / Araştırma Makalesi ALTERNATIVE MODELS FOR PREDICTION OF AERATION EFFICIENCY IN STEPPED CASCADES Jurnal f Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 29, 372-382, 2011 Research Article / Araştırma Makalesi ALTERNATIVE MODELS FOR PREDICTION OF AERATION EFFICIENCY IN

Detaylı

SBS MATEMATİK DENEME SINAVI

SBS MATEMATİK DENEME SINAVI SS MTEMTİK DENEME SINVI 8. SINIF SS MTEMTİK DENEME SINVI. 4.. Güneş ile yut gezegeni arasındaki uzaklık 80000000 km dir. una göre bu uzaklığın bilimsel gösterimi aşağıdakilerden hangisidir? ),8.0 9 km

Detaylı

TRİGONMETRİK FONKSİYONLAR: DİK ÜÇGEN YAKLAŞIMI

TRİGONMETRİK FONKSİYONLAR: DİK ÜÇGEN YAKLAŞIMI TRİGONMETRİK FONKSİYONLAR: DİK ÜÇGEN YAKLAŞIMI Diyelim ki yeryüzünden güneşe lan mesafeyi bulmak istiyruz. Şerit metre kullanmak açıkçası pratik değildir. Bu nedenle bu srunun üstesinden gelmek için basit

Detaylı

TEST 1 ÇÖZÜMLER ÖZEL GÖRELİLİK

TEST 1 ÇÖZÜMLER ÖZEL GÖRELİLİK TEST ÇÖZÜMLER ÖZEL GÖRELİLİK. Klasik fizik isimlerin hızları için herhangi bir kısıtlama getirmez. Hız her değeri alabilir. Özel röletivite terisine göre maddesel hiç bir parçaık ışık hızına çıkamaz. Klasik

Detaylı

Algoritma, Akış Şeması ve Örnek Program Kodu Uygulamaları Ünite-9

Algoritma, Akış Şeması ve Örnek Program Kodu Uygulamaları Ünite-9 Örnek 1 Algritma, Akış Şeması ve Örnek Prgram Kdu Uygulamaları Ünite-9 Klavyeden girilen A, B, C sayılarına göre; A 50'den büyük ve 70'den küçük ise; A ile B sayılarını tplayıp C inci kuvvetini alan ve

Detaylı

DEĞİŞİK GEOMETRİLERDEKİ LAMİNER AKIŞ ALANLARININ KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ İLE HESAPLANMASI

DEĞİŞİK GEOMETRİLERDEKİ LAMİNER AKIŞ ALANLARININ KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ İLE HESAPLANMASI Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 13, ayı 1, 008 DEĞİŞİK GEOMETRİLERDEKİ LAMİNER AKIŞ ALANLARININ KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ İLE HEAPLANMAI Yücel ÖZMEN Ertan BAYDAR Özet: Bu çalışmada,

Detaylı

FÜZE KANADININ SES-ÜSTÜ UÇUŞ KOŞULUNDAKİ AEROELASTİK ANALİZİ

FÜZE KANADININ SES-ÜSTÜ UÇUŞ KOŞULUNDAKİ AEROELASTİK ANALİZİ VI. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 28-30 Eylül 2016, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli FÜZE KANADININ SES-ÜSTÜ UÇUŞ KOŞULUNDAKİ AEROELASTİK ANALİZİ Göktuğ Murat ASLAN 1 2 Orta Doğu Teknik Üniversitesi,

Detaylı

10. Ders Akusto- ve Magneto-Optik Etkiler

10. Ders Akusto- ve Magneto-Optik Etkiler 10. Ders Akust- ve Magnet-Optik Etkiler l ışık Ses Dalgası 1 Bu bölümü bitirdiğinizde, Akust-ptik etki, Akust-ptik mdülatörler, Magnete-ptik etki, Faraday dönmesi, Optik yalıtıcılar knularında bilgi sahibi

Detaylı

UÇUŞ SIRASINDA BUZLANMA ANALİZLERİNDE DAMLACIK YÖRÜNGELERİNİN PARALEL HESAPLAMA YÖNTEMİYLE BELİRLENMESİ

UÇUŞ SIRASINDA BUZLANMA ANALİZLERİNDE DAMLACIK YÖRÜNGELERİNİN PARALEL HESAPLAMA YÖNTEMİYLE BELİRLENMESİ VI. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 28-30 Eylül 2016, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli UÇUŞ SIRASINDA BUZLANMA ANALİZLERİNDE DAMLACIK YÖRÜNGELERİNİN PARALEL HESAPLAMA YÖNTEMİYLE BELİRLENMESİ Mert TOKEL

Detaylı

BİR ÇIRPAN KANAT ETRAFINDA MEYDANA GELEN GİRDAP MEKANİZMASININ İNCELENMESİ

BİR ÇIRPAN KANAT ETRAFINDA MEYDANA GELEN GİRDAP MEKANİZMASININ İNCELENMESİ IV. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 12-14 Eylül 2012, Hava Harp Okulu, İstanbul BİR ÇIRPAN KANAT ETRAFINDA MEYDANA GELEN GİRDAP MEKANİZMASININ İNCELENMESİ Ahmet Selim Durna 1, Bayram Çelik 2, Aydın

Detaylı

OPEN ZEKA OTONOM ARAÇ EĞİTİMİ. Eğitim Kataloğu. 30 Kasım 2018 e kadar geçerlidir. Güncel doküman için sitemizi takip edebilirsiniz.

OPEN ZEKA OTONOM ARAÇ EĞİTİMİ. Eğitim Kataloğu. 30 Kasım 2018 e kadar geçerlidir. Güncel doküman için sitemizi takip edebilirsiniz. OPEN ZEKA OTONOM ARAÇ EĞİTİMİ Eğitim Katalğu 30 Kasım 2018 e kadar geçerlidir. Güncel dküman için sitemizi takip edebilirsiniz. İçindekiler 1. GÜN MARC PLATFORMUNA GİRİŞ... 2 2. GÜN ROS, Git ve KONTROL

Detaylı

Newtoniyen olmayan bir akışkanın iki paralel levha arasındaki akışına viskoz ısınmanın etkisi

Newtoniyen olmayan bir akışkanın iki paralel levha arasındaki akışına viskoz ısınmanın etkisi itüdergisi/d mühendislik Cilt:3, Sayı:1, 15-1 Şubat 4 Newtniyen lmayan bir akışkanın iki paralel levha arasındaki akışına viskz ısınmanın etkisi Muharrem İMAL *, Ahmet PINARBAŞI Çukurva Üniversitesi, Makina

Detaylı

MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ SİPER PERLİTLİ YALITIM SIVASI ANALİZ RAPORU

MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ SİPER PERLİTLİ YALITIM SIVASI ANALİZ RAPORU RAPOR BAŞLIĞI SİPER PERLİTLİ YALITIM SIVASI ANALİZ RAPORU SUNULAN SİPER YAPI KİMYASALLARI İTH. İHR. PAZ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Çamlaraltı Mahallesi, 2636 Skak, N:33/1 Pamukkale - DENİZLİ Rapr N İKC.CE-009/15

Detaylı

DENEY-3. Devre Çözüm Teknikleri

DENEY-3. Devre Çözüm Teknikleri DENEY-3 Devre Çözüm Teknikleri A) Hazırlık Sruları Deneye gelmeden önce aşağıda belirtilen aşamaları eksiksiz yapınız. İstenilen tüm verileri rapr halinde deneye gelirken ilgili araştırma görevlisine teslim

Detaylı

1. GİRİŞ. A356 Alüminyum Döküm Alaşımına AI-5Tİ-1B Tane İnceltici İlavesinin Süreye Bağlı Etkisi

1. GİRİŞ. A356 Alüminyum Döküm Alaşımına AI-5Tİ-1B Tane İnceltici İlavesinin Süreye Bağlı Etkisi ALU'7 B 7. Alüminyum Sempzyumu - 7th Aluminium Sympsium 1 İstanbul A36 Alüminyum Döküm Alaşımına AI-Tİ-1B Tane İnceltici İlavesinin Süreye Bağlı Etkisi The Time Dependent Effect f Adding AL-Tİ-1B Grain

Detaylı

KONU: 2018 GLOBAL HİLE VE SUİSTİMAL RAPORU SAYI:

KONU: 2018 GLOBAL HİLE VE SUİSTİMAL RAPORU SAYI: KONU: 2018 GLOBAL HİLE VE SUİSTİMAL RAPORU SAYI: 2018-01 1 2018 GLOBAL HİLE VE SUİSTİMAL RAPORU Uluslararası Suistimal İnceleme Uzmanları Birliği (ACFE) tarafından en sn 2016 da yayımlanan Glbal Hile ve

Detaylı

Borularda Akış. Hesaplamalarda ortalama hız kullanılır.

Borularda Akış. Hesaplamalarda ortalama hız kullanılır. En yaygın karşılaşılan akış sistemi Su, petrol, doğal gaz, yağ, kan. Boru akışkan ile tam dolu (iç akış) Dairesel boru ve dikdörtgen kanallar Borularda Akış Dairesel borular içerisi ve dışarısı arasındaki

Detaylı

Sığa ve Dielektrik. Bölüm 25

Sığa ve Dielektrik. Bölüm 25 Bölüm 25 Sığa ve Dielektrik Sığa nın Tanımı Sığa nın Hesaplanması Kndansatörlerin Bağlanması Yüklü Kndansatörlerde Deplanan Enerji Dielektrikli Kndansatörler Öğr. Gör. Dr. Mehmet Tarakçı http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/

Detaylı

ÇIRPAN KANAT AERODİNAMİĞİNDE GİRDAPLARIN DENEYSEL VE SAYISAL OLARAK BELİRLENMESİ

ÇIRPAN KANAT AERODİNAMİĞİNDE GİRDAPLARIN DENEYSEL VE SAYISAL OLARAK BELİRLENMESİ ÇIRPAN KANAT AERODİNAMİĞİNDE GİRDAPLARIN DENEYSEL VE SAYISAL OLARAK BELİRLENMESİ Dilek Funda Kurtuluş 1,2 Laurent David 2 e-posta: dfunda@ae.metu.edu.tr Laurent.David@univ-poitiers.fr Alain Farcy 2 Nafiz

Detaylı

DESTEK DOKÜMANI. 1 Ocak 2010 tarihinden itibaran banka hesap numarası yerine IBAN numarası kullanılacaktır.

DESTEK DOKÜMANI. 1 Ocak 2010 tarihinden itibaran banka hesap numarası yerine IBAN numarası kullanılacaktır. Ürün : GO Brdr-Tiger2Brdr-IK Bölüm : Brdr * Dkümanda GBrdr, Tiger2Brdr ve Đk kısaca Lg Đk ürünleri larak ifade edilmektedir. 1 Ocak 2010 tarihinden itibaran banka hesap numarası yerine IBAN numarası kullanılacaktır.

Detaylı

FOTOELEKTRİK OLAY. n.h.c FOTOELEKTRİK OLAY. Işık Şiddeti. Işık Yayan Kaynağın Gücü. Foton Enerjisi

FOTOELEKTRİK OLAY. n.h.c FOTOELEKTRİK OLAY. Işık Şiddeti. Işık Yayan Kaynağın Gücü. Foton Enerjisi FOTOELEKTRİK OLAY FOTOELEKTRİK OLAY Işığın yapısı için öne sürülen mdellerden birisi de tanecik mdelidir. Işığın tanecikli yapıda lduğunu ispatlayan bazı laylar vardır. Ftelektrik layı da bu laylardan

Detaylı

SENTETĐK JET PARAMETRELERĐNĐN ELĐPTĐK PROFĐL VE KANAT KESĐDĐ ÜZERĐNDEKĐ AKIŞIN KONTROLÜ ĐÇĐN YANIT YÜZEYĐ YÖNTEMĐ ĐLE ENĐYĐLEŞTĐRĐLMESĐ

SENTETĐK JET PARAMETRELERĐNĐN ELĐPTĐK PROFĐL VE KANAT KESĐDĐ ÜZERĐNDEKĐ AKIŞIN KONTROLÜ ĐÇĐN YANIT YÜZEYĐ YÖNTEMĐ ĐLE ENĐYĐLEŞTĐRĐLMESĐ II. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 15-17 Ekim 2008, ĐTÜ, Đstanbul SENTETĐK JET PARAMETRELERĐNĐN ELĐPTĐK PROFĐL VE KANAT KESĐDĐ ÜZERĐNDEKĐ AKIŞIN KONTROLÜ ĐÇĐN YANIT YÜZEYĐ YÖNTEMĐ ĐLE ENĐYĐLEŞTĐRĐLMESĐ

Detaylı

AERODİNAMİK İTKİ OPTİMİZASYONU: SAYISAL VE DENEYSEL YAKLAŞIM

AERODİNAMİK İTKİ OPTİMİZASYONU: SAYISAL VE DENEYSEL YAKLAŞIM VI. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 8-3 Eylül 6, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli UHUK-6- AERODİNAMİK İTKİ OPTİMİZASYONU: SAYISAL VE DENEYSEL YAKLAŞIM Jane Bulut Ferhat Karakaş İdil Fenercioğlu 3 Ülgen

Detaylı

Radyolojik Teknikler - I BT - MDBT

Radyolojik Teknikler - I BT - MDBT F.Ü. SHMYO Tıbbi Görüntüleme Teknikleri 2014 Radyljik Teknikler - I BT - MDBT Selami SERHATLIOĞLU Knvansiynel Spiral Birinci Jenerasyn Cihazlar: Pencil-Beam(kalem-ışıması) x-ışını ve karşısında tek

Detaylı

Kayma Doğrultusu. Kayma Sistemi Sayısı YMK Cu, Al, Ni, Ag, Au (1 1 1) 12 Fe, W, Mo (1 1 0) HMK Fe, W (2 1 1) Fe, K (3 2 1)

Kayma Doğrultusu. Kayma Sistemi Sayısı YMK Cu, Al, Ni, Ag, Au (1 1 1) 12 Fe, W, Mo (1 1 0) HMK Fe, W (2 1 1) Fe, K (3 2 1) PLASTİK DEFORMASYON Mikr ölçekte plastik defrmasyn, uygulanan gerilme etkisiyle çk sayıdaki atmun kimyasal bağlarını kpararak hareket etmesi ve yeni bağlar kurmasıyla luşur. Kristal yapılı katı malzemelerde

Detaylı

II ) O ÇIKARTIMI A) TARİHSEL GELİŞİM B) İNTEGRAL BİÇİMLER C) DİFERANSİYEL BİÇİMLER D) MAXWELL KATKISI E) POTANSİYELLER, AYARLAR, ELEKTROMAGNETOSTATİK

II ) O ÇIKARTIMI A) TARİHSEL GELİŞİM B) İNTEGRAL BİÇİMLER C) DİFERANSİYEL BİÇİMLER D) MAXWELL KATKISI E) POTANSİYELLER, AYARLAR, ELEKTROMAGNETOSTATİK 6 II ) J O ÇIKRTIMI ) TRİHSEL GELİŞİM B) İNTEGRL BİÇİMLER C) DİFERNSİYEL BİÇİMLER D) MXWELL KTKISI E) POTNSİYELLER, YRLR, ELEKTROMGNETOSTTİK F) ELEKTRODİNMİK G) RELTİVİSTİK YZILIM H) ÖZET TBLO I) UZY-ZMN

Detaylı

FM561 Optoelektronik. Işığın Modülasyonu

FM561 Optoelektronik. Işığın Modülasyonu FM561 Optelektrnik Işığın Mdülasynu Pasif ptelektrnik elemanlar Çeyrek Dalga Plakası Yarım Dalga Plakası Tarım Dalga Plakası Işığın Mdülasynu lektr-ptik mdülasyn» Pckel tkisi» Kerr tkisi Akust-Optik mdülasyn

Detaylı

AERODİNAMİK KUVVETLER

AERODİNAMİK KUVVETLER AERODİNAMİK KUVVETLER Prof.Dr. Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi, Sivil Havacılık Yüksekokulu, 26470 Eskişehir Bir uçak üzerinde meydana gelen aerodinamik kuvvetlerin bileşkesi ( ); uçağın etrafından

Detaylı

Üçüncü Kitapta Neler Var?

Üçüncü Kitapta Neler Var? Üçüncü Kitapta Neler Var?. Kümeler 7 0. Kartezyen çarpım - Bağıntı 4. Fnksiynlar 4 74 4. İşlem 7 84. Mdüler Aritmetik 8 00 6. Plinmlar 0 0 7. İkinci Dereceden Denklemler 6 8. Eşitsizlikler 7 6 9. Parabl

Detaylı

Uzaktan Eğitim. Web Tabanlı Kurumsal Eğitim

Uzaktan Eğitim. Web Tabanlı Kurumsal Eğitim Uzaktan Eğitim Uzaktan eğitim alternatif bir eğitim tarzıdır. Iletişim terisinde ki süreci incelediğimizde kaynak ve alıcı arasındaki süreç farklı fiziksel rtamlarda gerçekleşiyrsa buna uzaktan eğitim

Detaylı

İnsan Kaynakları Yönetimine İş Süreçleri Yaklaşımı

İnsan Kaynakları Yönetimine İş Süreçleri Yaklaşımı İnsan Kaynakları Yönetimine İş Süreçleri Yaklaşımı Giriş Hatırlanacağı gibi 1980 ler tmasyn dönemiydi. Üretimde rbt kullanımı özellikle Batı ülkelerinde çk yaygındı. 1990 larda ise Tplam Kalite Yönetimi

Detaylı

x x Düz levhanın üst ve alt yüzeyindeki sınır tabaka gelişimleri aynı olup Yüzey sürtünme katsayısı tanımı Düz levhanın sürtünme katsayısı c 1.

x x Düz levhanın üst ve alt yüzeyindeki sınır tabaka gelişimleri aynı olup Yüzey sürtünme katsayısı tanımı Düz levhanın sürtünme katsayısı c 1. Kanat proilinin sürüklemesi Kanat proili yüzey sürtünme sürüklemesinin tahmini Kanat proilinin sürüklemesi iki bileşene ayrılabilir: 1- Yüzey sürtünme sürüklemesi 2- Basınç sürüklemesi 8. 1 7. 1... α24

Detaylı

BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR Yrd. Doç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY

BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR Yrd. Doç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR 2017 Yrd. Dç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY 2. HAFTA: YAZILIM SÜREÇ VE ÜRÜN TİPLERİ Yazılım geliştirmeyi sistematik hale getirmeyi hedefleyen çeşitli süreç mdelleri ve yeni

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU

SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU SÜLEYMAN DEMİ REL ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K-Mİ MARLIK FAKÜLTESİ MAKİ NA MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK LABORATUARI DENEY RAPORU DENEY ADI DENEYSEL GERİLME ANALİZİ - EĞME DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DOÇ.DR.

Detaylı

A. BİÇİME İLİŞKİN ANALİZ VE DEĞERLENDİRME

A. BİÇİME İLİŞKİN ANALİZ VE DEĞERLENDİRME Y. Mimar Kerem ERCOŞKUN un Dktra Tez Çalışmasına İlişkin Rapr 29 Eylül 2006 A. BİÇİME İLİŞKİN ANALİZ VE DEĞERLENDİRME 1. Çalışmanın Bölümleri Aday tarafından hazırlanarak değerlendirmeye sunulan dktra

Detaylı

KÜTLESEL ŞEKİLLENDİRME İŞLEMLERİ

KÜTLESEL ŞEKİLLENDİRME İŞLEMLERİ KÜTLESEL ŞEKİLLENDİRME İŞLEMLERİ Başlangıç parçaları silindirik kesitli çubuk ve kütük; dikdörtgen kesitli kütük, levha veya plaka gibi gemetrilere sahip lan parçalar lup önemli miktarda şekil değişimlerinin

Detaylı

DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü. Veri Grid Sistem Modelleri Dokümanı v 1.0.0 01.08.2011

DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü. Veri Grid Sistem Modelleri Dokümanı v 1.0.0 01.08.2011 DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü Veri Grid Sistem Mdelleri Dkümanı v 1.0.0 01.08.2011 Mustafa Atanak Sefai Tandğan Dç. Dr. Atakan Dğan 1. Giriş DGridSim, farklı veri grid sistemi yapılarınının

Detaylı

RELATİVİTE VE ELEKTROMAGNETİK ETKİLEŞMELER

RELATİVİTE VE ELEKTROMAGNETİK ETKİLEŞMELER 14 RELATİVİTE VE ELEKTROMAGNETİK ETKİLEŞMELER A) GİRİŞ B) KİNEMATİK C) DİNAMİK D) ELEKTROMAGNETİK ETKİLEŞME E) ZORLIKLAR - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Detaylı

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli

Detaylı

KONU: KURUMSAL YÖNETİM İLKELER (KURUMSAL YÖNETİM TEBLİĞİ SERİ II NO:17.1)

KONU: KURUMSAL YÖNETİM İLKELER (KURUMSAL YÖNETİM TEBLİĞİ SERİ II NO:17.1) KONU: KURUMSAL YÖNETİM İLKELER (KURUMSAL YÖNETİM TEBLİĞİ SERİ II NO:17.1) Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 30.12.2011 tarih Seri IV, N: 56 Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına

Detaylı

SAÜ.MÜH.FAK. MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ GÜÇ ELEKTRONİĞİ DEVRELERİ VİZE SINAV SORULARI ve çözümleri

SAÜ.MÜH.FAK. MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ GÜÇ ELEKTRONİĞİ DEVRELERİ VİZE SINAV SORULARI ve çözümleri SAÜ.MÜH.FAK. MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖLÜMÜ GÜÇ ELEKTRONİĞİ DERELERİ İZE SINA SORULARI ve çözümleri Sru ) Şekil de verilen TCR (tristör kntrllü reaktör) devresinde L= mh; L= mh;

Detaylı

Fotovoltaj Güneş Pilleri : Uygulama Örnekleri

Fotovoltaj Güneş Pilleri : Uygulama Örnekleri Ftvltaj Güneş Pilleri : Uygulama Örnekleri Dç. Dr. İsmail H. ALTAŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektrnik Mühendisliği Bölümü 618 Trabzn FAX : (46) 35 745 E-POSTA : altas@eedec.ktu.edu.tr INTERNET

Detaylı

Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Arş. Gör. KAZIM EVECAN 25.05.2015

Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Arş. Gör. KAZIM EVECAN 25.05.2015 Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektrnik Mühendisliği Bölümü Arş. Gör. KAZIM EVECAN 5.05.05 Özet: Bu dkümanda haberleşme elektrniği dersine başlamadan önce hatırlanması gereken ve temel bilgiler özet halinde

Detaylı

Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 5 Rekürsif Algoritmalar. Mustafa Kemal Üniversitesi

Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 5 Rekürsif Algoritmalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Algritma Geliştirme ve Veri Yapıları 5 Rekürsif Algritmalar Bir kd parçasının işlevini yerine getirmesi için kendi kendisini kullanmasına rekürsiflik denir. Özellikle bölünerek daha küçük parçalara ayrılan

Detaylı

Çizge Boyama Problemleri İçin Evrimsel Tabu Arama Algoritması (ETA) Evolutionary Tabu Search Algorithm for Graph Coloring Problem (ETA) ÖZET

Çizge Boyama Problemleri İçin Evrimsel Tabu Arama Algoritması (ETA) Evolutionary Tabu Search Algorithm for Graph Coloring Problem (ETA) ÖZET Çizge Byama Prblemleri İçin Evrimsel Tabu Arama Algritması (ETA) Evlutinary Tabu Search Algrithm fr Graph Clring Prblem (ETA) ÖZET Bu makalede bir çk prblemin indirgenebildiği klasik Çizge Byama Prblemlerinin

Detaylı

İSTİHDAMI UZMANLARI İÇİN ARAÇLAR. Destekli iş istihdamı uzmanlarının yetkinlik profilii için kalite ve eğitici araçlar tasarlama

İSTİHDAMI UZMANLARI İÇİN ARAÇLAR. Destekli iş istihdamı uzmanlarının yetkinlik profilii için kalite ve eğitici araçlar tasarlama DESTEKLİ İŞ İSTİHDAMI UZMANLARI İÇİN ARAÇLAR Destekli iş istihdamı uzmanlarının yetkinlik prfilii için kalite ve eğitici araçlar tasarlama BİRLEŞTİRİLMİŞ ANKET BULGULARI RAPORU ÖZET GİRİŞ Destekli iş istihdamı;

Detaylı

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METOTLAR-II GENİŞLETİLMİŞ YÜZEYLERDE ISI TRANSFERİ DENEYİ 1.Deneyin Adı: Genişletilmiş

Detaylı

Orta Ölçekli Yazılım Firmaları İçin İdeal Bağımsız Doğrulama ve Geçerleme Organizasyon Yaklaşımı

Orta Ölçekli Yazılım Firmaları İçin İdeal Bağımsız Doğrulama ve Geçerleme Organizasyon Yaklaşımı Orta Ölçekli Yazılım Firmaları İçin İdeal Bağımsız Dğrulama ve Geçerleme Organizasyn Yaklaşımı Erdem Yıldırım 1, Mehmet Umut Pişken 2 1 STM (Savunma Teknljileri Mühendislik) A.Ş., Yazılım Mühendisi, Ankara

Detaylı

Hale Haybat Cam Elyaf Sanayii A.Ş. Melek Orhon TŞCFAŞ, Araştırma ve Mühendislik Müdürlüğü

Hale Haybat Cam Elyaf Sanayii A.Ş. Melek Orhon TŞCFAŞ, Araştırma ve Mühendislik Müdürlüğü E-CAMI HARMANINDA ALTERNATİF SIO2 - AiaOs HAMMADDELERİ Hale Haybat Cam Elyaf Sanayii A.Ş. Melek Orhn TŞCFAŞ, Araştırma ve Mühendislik Müdürlüğü Dr. Osman Kılavuz Camiş Madencilik A.Ş. Özet E- camı harmanında

Detaylı

Etkili Liderlik, Koçluk OKYANUS KURUMSAL VE KİŞİSEL GELİŞİM EĞİTİMLERİ... ...1 1 BEDEN DİLİ FARKINDALIĞI IĞI EĞİTİMİ...2 2 DUYGUSAL ZEKA EĞİTİMİ...

Etkili Liderlik, Koçluk OKYANUS KURUMSAL VE KİŞİSEL GELİŞİM EĞİTİMLERİ... ...1 1 BEDEN DİLİ FARKINDALIĞI IĞI EĞİTİMİ...2 2 DUYGUSAL ZEKA EĞİTİMİ... OKYANUS KURUMSAL VE KİŞİSEL GELİŞİM Okyanus Yöneticilik ve Kişisel Gelişim Eğitimleri Temel Yöneticilik Becerileri Ekip Çalışması, Tplantı Yönetimi Etkili Liderlik, Kçluk Eğitici Eğitimi, Sunum Teknikleri

Detaylı

BÖLÜM VIII SERİ VE PARALEL REZONANS

BÖLÜM VIII SERİ VE PARALEL REZONANS Devre Terisi Ders Ntu Dr. Nurettin ACI ve Dr. Engin Ceal MENGÜÇ BÖLÜM III SEİ E PAALEL EZONANS Şu ana kadar sinüzidal kaynaklar tarafından uyarılan devrelerde kararlı duru gerili ve akıları sabit kaynak

Detaylı

BÜYÜK ORANDA ŞEKİL DEĞİŞTİREBİLEN KANATLARIN ÖN TASARIM SÜRECİNDE AERODİNAMİK VE YAPISAL ANALİZLERİNİN EŞLENMESİ

BÜYÜK ORANDA ŞEKİL DEĞİŞTİREBİLEN KANATLARIN ÖN TASARIM SÜRECİNDE AERODİNAMİK VE YAPISAL ANALİZLERİNİN EŞLENMESİ IV. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 12-14 Eylül 2012, Hava Harp Okulu, İstanbul BÜYÜK ORANDA ŞEKİL DEĞİŞTİREBİLEN KANATLARIN ÖN TASARIM SÜRECİNDE AERODİNAMİK VE YAPISAL ANALİZLERİNİN EŞLENMESİ D. Sinan

Detaylı

TÜMLEŞİK KANAT ELEMANI - HESAPLAMALI AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ YÖNTEMİ İLE DİKEY RÜZGAR TÜRBİNİ PERFORMANSININ HESAPLANMASI

TÜMLEŞİK KANAT ELEMANI - HESAPLAMALI AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ YÖNTEMİ İLE DİKEY RÜZGAR TÜRBİNİ PERFORMANSININ HESAPLANMASI III. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 16-18 Eylül 2010, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir TÜMLEŞİK KANAT ELEMANI - HESAPLAMALI AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ YÖNTEMİ İLE DİKEY RÜZGAR TÜRBİNİ PERFORMANSININ HESAPLANMASI

Detaylı

"Sivil Havacılık Komisyonu"na Öneriler

Sivil Havacılık Komisyonuna Öneriler 1 Nasıl? 2 3 "Sivil Havacılık Kmisynu"na Öneriler Önerileri Kaynağı: "ihtiyaç" ile değişim/gelişim düşüncesi luşur gelişir, ancak dğru "ihtiyaç" ile ilişkilendirilmiş değişim/gelişim in sürdürülebilirliği

Detaylı

DC/DC gerilim çeviriciler güç kaynakları başta olmak üzere çok yoğun bir şekilde kullanılan devrelerdir.

DC/DC gerilim çeviriciler güç kaynakları başta olmak üzere çok yoğun bir şekilde kullanılan devrelerdir. DC/DC gerilim çeviriciler güç kaynakları başta lmak üzere çk yğun bir şekilde kullanılan devrelerdir. 1. Düşüren DC/DC Gerilim Çevirici (Buck (Step Dwn) DC/DC Cnverter). Yükselten DC/DC Gerilim Çevirici

Detaylı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU İNGİLİZCE HAZIRLIK BİRİMİ 2013-2014 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ BİLGİLENDİRME EL KİTABI

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU İNGİLİZCE HAZIRLIK BİRİMİ 2013-2014 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ BİLGİLENDİRME EL KİTABI HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU İNGİLİZCE HAZIRLIK BİRİMİ 2013-2014 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ BİLGİLENDİRME EL KİTABI 1. YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU 2013-2014 AKADEMİK TAKVİMİ GÜZ YARIYILI

Detaylı

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri BMM 05 Malzeme Biliminin emelleri Malzemelerin Mekanik Özellikleri Bölüm - Dr. Ersin Emre Ören Biymedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanteknlji Mühendisliği Bölümü OBB Eknmi ve eknlji Üniversitesi

Detaylı

Finansal Risk Yönetimi Mevzuat Bilgilendirmesi

Finansal Risk Yönetimi Mevzuat Bilgilendirmesi www.pwc.cm.tr Finansal Risk Yönetimi Mevzuat Bilgilendirmesi Kasım 2015 Basel Standartlarına Uyum Kapsamında Yayımlanan Risk Yönetimi Düzenlemeleri İçerik Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından

Detaylı

EVİRİCİ İLE SÜRÜLEN ASENKRON MOTORLARDA ROTOR ÇUBUĞU KIRIK ARIZASININ TESPİTİ

EVİRİCİ İLE SÜRÜLEN ASENKRON MOTORLARDA ROTOR ÇUBUĞU KIRIK ARIZASININ TESPİTİ 5. Uluslararası İleri Teknljiler Sempzyumu (IATS 9), 13 15 Mayıs 29, Karabük, Türkiye EVİRİCİ İLE SÜRÜLEN ASENKRON MOTORLARDA ROTOR ÇUBUĞU KIRIK ARIZASININ TESPİTİ THE DIAGNOSIS OF ROTOR BAR BROKEN FAULT

Detaylı

KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI

KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI KİNETİK MODEL PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN OPTİMİZASYON TEKNİKLERİNİN KIYASLANMASI Hatice YANIKOĞLU a, Ezgi ÖZKARA a, Mehmet YÜCEER a* İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği

Detaylı

DÜZ FLAPLI POZİTİF KAMBURA SAHİP NACA 4412 KANAT PROFİLİNİN AERODİNAMİK PERFORMANSININ BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZİ

DÜZ FLAPLI POZİTİF KAMBURA SAHİP NACA 4412 KANAT PROFİLİNİN AERODİNAMİK PERFORMANSININ BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZİ 2. Ulusal Tasarım İmalat ve Analiz Kongresi 11-12 Kasım 2010- Balıkesir DÜZ FLAPLI POZİTİF KAMBURA SAHİP NACA 4412 KANAT PROFİLİNİN AERODİNAMİK PERFORMANSININ BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZİ Barış ÖNEN*, Ali

Detaylı

İTKİLİ MOTORLU UÇAĞIN YATAY UÇUŞ HIZI

İTKİLİ MOTORLU UÇAĞIN YATAY UÇUŞ HIZI İTKİLİ MOTORLU UÇAĞIN YATAY UÇUŞ HIZI Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi 26470 Eskişehir Yatay uçuş sabit uçuş irtifaında yeryüzüne paralel olarak yapılan uçuştur.

Detaylı

Cebir Notları. Karmaşık sayılar TEST I. Gökhan DEMĐR, 2006

Cebir Notları. Karmaşık sayılar TEST I. Gökhan DEMĐR,  2006 MC Karmaşık saılar www.matematikclub.cm, 006 Cebir Ntları Gökhan DEMĐR, gdemir@ah.cm.tr TEST I. i 897 + i 975 + i 997 i 995 tplamının snucu i B) i C) i D) i E) 5i 8. Z = i nin kutupsal biçimi (cs0 + isin0)

Detaylı

İNSANSIZ HAVA ARACI PERVANELERİNİN TASARIM, ANALİZ VE TEST YETENEKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

İNSANSIZ HAVA ARACI PERVANELERİNİN TASARIM, ANALİZ VE TEST YETENEKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ IV. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 12-14 Eylül 212, Hava Harp Okulu, İstanbul İNSANSIZ HAVA ARACI PERVANELERİNİN TASARIM, ANALİZ VE TEST YETENEKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Oğuz Kaan ONAY *, Javid KHALILOV,

Detaylı

ÜÇ BOYUTLU SINIR TABAKA AKIŞLARININ KARARLILIK ÖZELLİKLERİNİN DOĞRUSAL KARARLILIK TEORİSİ YAKLAŞIMI İLE BELİRLENMESİ

ÜÇ BOYUTLU SINIR TABAKA AKIŞLARININ KARARLILIK ÖZELLİKLERİNİN DOĞRUSAL KARARLILIK TEORİSİ YAKLAŞIMI İLE BELİRLENMESİ V. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 8-10 Eylül 2014, Erciyes Üniversitesi, Kayseri ÜÇ BOYUTLU SINIR TABAKA AKIŞLARININ KARARLILIK ÖZELLİKLERİNİN DOĞRUSAL KARARLILIK TEORİSİ YAKLAŞIMI İLE BELİRLENMESİ

Detaylı

TÜRKİYE TENİS FEDERASYONU DOĞU KULÜPLERİ ARASI TENİS LİGİ TALİMATI. İlk Yayın Tarihi Değişiklik Tarihi Talimat Seri Numarası 18.08.

TÜRKİYE TENİS FEDERASYONU DOĞU KULÜPLERİ ARASI TENİS LİGİ TALİMATI. İlk Yayın Tarihi Değişiklik Tarihi Talimat Seri Numarası 18.08. TÜRKİYE TENİS FEDERASYONU DOĞU KULÜPLERİ ARASI TENİS LİGİ TALİMATI İlk Yayın Tarihi Değişiklik Tarihi Talimat Seri Numarası 18.08.2011 Dğu_Lig_1001 TTF Dğu Kulüpleri Arası Tenis Ligi Talimatı 1. Kapsam

Detaylı

Kentsel Planlama ve Kentsel Altyapı İlişkisinde Yeni bir Dönem; Kentsel Dönüşüm

Kentsel Planlama ve Kentsel Altyapı İlişkisinde Yeni bir Dönem; Kentsel Dönüşüm Kentsel Planlama ve Kentsel ltyapı İlişkisinde Yeni bir Dönem; Kentsel Dönüşüm.Faruk GÖKSU Kentsel Strateji td.şti. nahtar Kelimeler: Kentsel Planlama, Kentsel ltyapı, kıllı Büyüme (smart grwth), Kentsel

Detaylı

ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ ÇALIŞMA TABLOSU: İNŞAAT YÖNETMELİĞİNİN ETKİ DEĞERLENDİRMESİ

ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ ÇALIŞMA TABLOSU: İNŞAAT YÖNETMELİĞİNİN ETKİ DEĞERLENDİRMESİ IBF, PIRI Grup ve Jacbs & Assciates Knsrsiyumu ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ ÇALIŞMA TABLOSU: İNŞAAT YÖNETMELİĞİNİN ETKİ DEĞERLENDİRMESİ GÖREV: 1. Örnek Olay İncelemesi Çalışma Tablsunun tamamını kuyarak knuya

Detaylı

GÜNEŞ PİLİ(PV)-DC MOTORLU SU POMPA SİSTEMİNDE OPTİMUM İŞLETME GERİLİMİNİN GENETİK ALGORİTMA DESTEKLİ TESPİTİ VE SİSTEM PERFORMANSINA OLAN KATKISI

GÜNEŞ PİLİ(PV)-DC MOTORLU SU POMPA SİSTEMİNDE OPTİMUM İŞLETME GERİLİMİNİN GENETİK ALGORİTMA DESTEKLİ TESPİTİ VE SİSTEM PERFORMANSINA OLAN KATKISI GÜNEŞ PİLİ(PV)-DC MOORLU SU POMPA SİSEMİNDE OPİMUM İŞLEME GERİLİMİNİN GENEİK ALGORİMA DESEKLİ ESPİİ VE SİSEM PERFORMANSINA OLAN KAKISI Özcan ALAM Murat KALE Feriha ERFAN KUYUMCU, Kcaeli Üniversitesi,eknik

Detaylı

CASA CN 235 UÇAĞININ DIŞ AERODİNAMİK YÜKLERİNİN HESAPLANMASI

CASA CN 235 UÇAĞININ DIŞ AERODİNAMİK YÜKLERİNİN HESAPLANMASI HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ OCAK 25 CİLT 2 SAYI (9-7) CASA CN 235 UÇAĞININ DIŞ AERODİNAMİK YÜKLERİNİN HESAPLANMASI Zafer MERCAN Hava Kuvvetleri Komutanlığı Per.D.Bşk.lığı Bakanlıklar-ANKARA

Detaylı

FZM450 Elektro-Optik. 9.Hafta

FZM450 Elektro-Optik. 9.Hafta FZM450 Elektr-Optik 9.Hafta şığın Mdülasynu 008 HSarı 1 9. Hafta Ders İçeriği Temel Mdülatör Kavramları LED ışık mdülatörler Elektr-ptik mdülatörler Akust-Optik mdülatörler Raman-Nath Tipi Mdülatörler

Detaylı

ENERJİ SİSTEMLERİNDE KESME YÖNTEMİ İLE GÜVENİLİRLİK ANALIZI

ENERJİ SİSTEMLERİNDE KESME YÖNTEMİ İLE GÜVENİLİRLİK ANALIZI 6Ci1t, lsay1 (Mart 2002) Eneji Sistemlerinde Kesme Y önterni ile Güvenilirlik Anafu FVatansever, FUysal, EYamkğ1u, YUyarğh ENERJİ SİSTEMLERİNDE KESME YÖNTEMİ İLE GÜVENİLİRLİK ANALIZI Fahri VATANSEVER,

Detaylı

Vodafone Telekomünikasyon A.Ş.

Vodafone Telekomünikasyon A.Ş. Vdafne Telekmünikasyn A.Ş. ye, Vdafne İnternetli Esnaf İndirim Kampanyası Taahhütnamesi Vdafne Telekmünikasyn A.Ş. (kısaca Vdafne ) tarafından sunulan İnternetli Esnaf İndirim Kampanyası ndan ( Kampanya

Detaylı

FOTOELEKTRİK OLAY. n.h.c FOTOELEKTRİK OLAY. Işık Şiddeti. Işık Yayan Kaynağın Gücü. Foton Enerjisi

FOTOELEKTRİK OLAY. n.h.c FOTOELEKTRİK OLAY. Işık Şiddeti. Işık Yayan Kaynağın Gücü. Foton Enerjisi FOTOELEKTRİK OLAY FOTOELEKTRİK OLAY Işığın yapısı için öne sürülen mdellerden birisi de tanecik mdelidir. Işığın tanecikli yapıda lduğunu ispatlayan bazı laylar vardır. Ftelektrik layı da bu laylardan

Detaylı

GAZ TÜRBiNLi MOTORLARDA PERFORMANS ANALiz VE DEGERLENDiRME PROGRAMI* T. Hikmet KARAKOÇ1, Önder TURAN2

GAZ TÜRBiNLi MOTORLARDA PERFORMANS ANALiz VE DEGERLENDiRME PROGRAMI* T. Hikmet KARAKOÇ1, Önder TURAN2 ANADLU ÜNivERSiTESi BiLiM VE TEKNLJi DERGiSi ANADLU UNIVERSITY JURNAL F SCIENCE AND TECHNLGY Cilt/Vl.:3 - Sayı/N: : 35-360 (00) TEKNiK NüTITECHNICAL NTE GAZ TÜRBiNLi MTRLARDA PERFRMANS ANALiz VE DEGERLENDiRME

Detaylı

YGS 2014 MATEMATIK SORULARI

YGS 2014 MATEMATIK SORULARI YGS 0 MTMTIK SORULRI. 6.(8 6 ) işleminin snucu kaçtır? 8 6 6 6 6 6.(8 6 ) 8 6 6 7. a b a, ve sayıları küçükten büyüğe dğru a sıralanmış ardışık tamsayılardır. una göre, a + b tplamı kaçtır? a a a b a b

Detaylı

DAVRANIŞ KURALLARI VE ETİK DEĞERLER HEDİYE & EĞLENCE ETKİNLİKLERİ İLE İLGİLİ İLKELER

DAVRANIŞ KURALLARI VE ETİK DEĞERLER HEDİYE & EĞLENCE ETKİNLİKLERİ İLE İLGİLİ İLKELER DAVRANIŞ KURALLARI VE ETİK DEĞERLER HEDİYE & EĞLENCE ETKİNLİKLERİ İLE İLGİLİ İLKELER HEDİYE & EĞLENCE ETKİNLİKLERİ İLE İLGİLİ İLKELER İş çevrelerinde hediye verilmesi veya alınması ve eğlencelere katılım,

Detaylı

Dairesel Temellerde Taban Gerilmelerinin ve Kesit Zorlarının Hesabı

Dairesel Temellerde Taban Gerilmelerinin ve Kesit Zorlarının Hesabı Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunozmen@yahoo.com Dairesel Temellerde Taban Gerilmelerinin ve Kesit Zorlarının Hesabı 1. Giriş Zemin taşıma gücü yeter derecede yüksek ya

Detaylı

12-A. Fizik Bilimine Giriş TEST. 4. Aşağıda verilen büyüklüklerden hangisi fizik bilimindeki. 1. Aşağıdaki büyüklüklerden hangisi türetilmiş bir

12-A. Fizik Bilimine Giriş TEST. 4. Aşağıda verilen büyüklüklerden hangisi fizik bilimindeki. 1. Aşağıdaki büyüklüklerden hangisi türetilmiş bir -A TEST izik Bilimine Giriş AZANIM AVRAMA TEST. Aşağıdaki büyüklüklerden hangisi türetilmiş bir büyüklüktür? 4. Aşağıda verilen büyüklüklerden hangisi fizik bilimindeki temel bir büyüklüktür? A) Işık şiddeti

Detaylı

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu) BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga

Detaylı

Güvenli İnternet Teknolojileri Kol. Şti. Teknik Servis Hizmetleri ve Bakım Anlaşmaları Tanıtım

Güvenli İnternet Teknolojileri Kol. Şti. Teknik Servis Hizmetleri ve Bakım Anlaşmaları Tanıtım Güvenli İnternet Teknljileri Kl. Şti. Teknik Hizmetleri ve Bakım Anlaşmaları Tanıtım Gizli Belge Bu belge içeriği gizlilik gerektirmektedir. Tarafların izni lmadan üçüncü şahıslarla paylaşılamaz! Güvenli

Detaylı