KSSD HABER BÜLTENİ ŞUBAT 2009

Transkript

1 KSSD HABER BÜLTENİ ŞUBAT

2 Şubat Haber Bülteni ne Başlarken olarak Haber Bültenimiz in Şubat sayısını sunuyoruz. Bildiğiniz gibi haber bültenimizde yer alan haberlerimizi eşzamanlı olarak yenilen web sayfamızda da bulabilirsiniz Bu çerçevede paylaşmak istediğiniz KSS Haberleri, konuları, gündemleri için adresine bilgi iletmenizi bekliyoruz. Ayrıca özellikle bu sayıda olduğu gibi gelecek sayıda da Çevre, Sürdürülebilir Kalkınma ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Konusunu işleyeceğimizi aktarmak isteriz. KSS Haber Bültenin Ocak 2008 sayısında aşağıdaki makale ve haberlere ulaşabilirsiniz: Kurumsal Sosyal Sorumlulukta Derecelendirme ve İletişim, Kadir Has Üniversitesi, Cibali,6 Şubat Cuma BP Bakü Tiflis Ceyhan Boru Hattı ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Feride Doğan: Kyoto Protokolü nün kabul edilmesi Sıradışı Bir Sosyal Sorumluluk: Erden Erunç Zeren Erik: İş Dünyası ve Sürdürülebilir Ulaşım/Dolaşım Gülçin Kesercioğlu: Kurumsal Çevre Yaklaşımı Türkiye den KSS Haberleri Uluslararası KSS Haberleri KSS Eğitim Semineri: KOBİ ler ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Kadir Has Üniversitesi, Cibali, 27 Mart Cuma Bu kapsamda 6 Şubat 2009 tarihinde gerçekleştirdiğimiz KSS de Derecelendirme ve İletişim Konferansı nın özet raporunu; BTC nin Toplum Yatırım Programı kapsamında yapılan çalışmalar; Haber Bülteni Editörü Feride Doğan ın Kyoto Protokolü nün imzalanmasına dair makalesini; Erden Erunç un Around-n-Over teması ile yaptığı sıra dışı sosyal sorumluluk çalışması; EMBARQ İstanbul dan Zeren Erik in İs Dünyası ve Sürdürülebilir Ulaşım üzerine makalesini; gönüllüsü ve Çevre Mühendisliği Yüksek Lisans öğrencisi Gülçin Kesercioğlu nun Kurumsal Çevre Yaklaşımı üzerine makalesini; Türkiye den, Uluslararası Platformlar dan, CSR-Europe dan KSS Haberleri nin derlemesini; Derneğimiz tarafından 27 Mart ta İstanbul da KOBİ ler için düzenlenecek KSS Eğitim Semineri nin detaylarını bulabilirsiniz. Saygılarımızla, Türkiye Kurumsal Sorumluluk Derneği Künye Sahibi: Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği - kssd@kssd.org Yayın Sorumlusu: Ali Ercan Özgür aliercan@kssd.org Editör: Feride Doğan feride.dogan@kssd.org 2

3 KSS Eğitim Semineri: KOBİ ler ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Kadir Has Üniversitesi, Cibali, 27 Mart Cuma (KSSD), Türkiye de kurumsal sosyal sorumluluk bilincinin yerleşerek yaygınlaşması için gerçekleştirdiği çalışmalarına Avrupa Birliği nin Sivil Toplum Diyaloğu Programı kapsamında Türkiye de Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Hızlandırılması Projesi ne başlamanın heyecanını 17 Ekim tarihinde Kadir Has Üniversitesi nin ev sahipliğinde düzenlediği Değer Katan Kurumsal Sosyal Sosyal Sorumluluk Konferansı ile paylaşmıştık. Avrupa da kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarının öncüsü olarak tanınan CSR Europe ile ortaklaşa gerçekleşen proje çerçevesinde KSS Konferansları ile Medya ve KSS, KOBİ ve KSS Atölye çalışmaları gerçekleşecektir. KSSD bu proje ile Türkiye için bir ilke daha imza atarak tüm bu grupların karşılıklı fikir ve bilgi alışverişi yapabilmesine olanak tanıyacak olan Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Çözümleri Fuar Alanını da oluşturuyor. Proje sonunda tüm bu etkinliklerde gerçekleşen tartışmalardan doğacak olan çıkarımlarla Türkiye ye özel bir KSS Yol Haritası Raporu oluşturulması planlanıyor. Bu raporun giderek hız alacağına inandığımız KSS alanındaki faaliyetlere yol göstereceği öngörülüyor. Konferansta CSR-Europe Avusturya Ulusal Ortağı RespACT Austria, CSR-Europe Yunanistan Ulusal Ortağı Hellenic Network on CSR, CSR Europe, Türkiye Kurumsal Sorumluluk Derneği ekte detayları verilen program kapsamında sunumlar gerçekleştirecektir. Bunun yanı sıra katılımcı şirketlere Avrupa Birliği KOBİ ler için KSS Rehber tanıtılacak ve bu kapsamdaki anket uygulaması yapılacaktır. Bu kapsamdaki KSS Eğitim Semineri: KOBİ ler ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk etkinliğine sizleri davet etmekten büyük mutluluk duyuyoruz. Projenin detaylarını hem bültenimizin sonunda hem de ve adreslerimizde bulabilirsiniz. Zengin bir içerik ile KSS alanında çalışan kuruluşları bir araya getirerek güncel KSS gündemini, konularını ve uygulamalarını aktaracak olan toplantıya katılan kuruluşlara teşekkürlerimizi sunarken, katılmak isteyenlerin dernek Projeler Direktörü Ali Ercan Özgür ile aliercan@kssd.org adresinden irtibata geçmelerini rica ediyoruz. Saygılarımızla, Serdar Dinler Genel Başkan Tüm bu çalışmaların heyecanı ve motivasyonu ile projenin üçüncü etkiliği olan KSS Eğitim Semineri: KOBİ ler ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk 27 Mart 2009 tarihinde İstanbul da düzenliyoruz. 3

4 Kurumsal Sosyal Sorumlulukta Derecelendirme ve İletişim, Kadir Has Üniversitesi, Cibali,6 Şubat Cuma Avrupa Birliği nin Sivil Toplum Diyaloğu Programı çerçevesinde Temmuz 2008 itibari ile CSR-Europe ortaklığı ile uyguladığımız Türkiye de Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Hızlandırılması Projesi kapsamında önemli bir yer tutan KSS Konferansları nın ikincisi 6 Şubat 2009 tarihinde İstanbul da Kadir Has Üniversitesi nin ev sahipliğinde gerçekleştirilmiştir. KSS konusunda iş dünyası, akademik kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütleri arasından katılımcıların yer aldığı toplantıda KSS şirketler için fırsatlar yaratarak ve riskleri azaltarak onlara değer katan bir kavram olarak konumlandırılmıştır. KSSD Genel Başkanı Serdar Dinler tarafından yapılan açılış konuşmasının ardından, Proje Koordinatörü Ali Ercan Özgür tarafından projenin kısa bir tanıtımı yapılmıştır. Bu çerçevede BM EMEA Bölgesi Kurumsal Yurttaşlık ve Kurumsal İlişkiler Yöneticisi Celia Moore IBM in yapmış olduğu KSS uygulamalarının raporlama ve iletişim kapsamında Avrupa boyutunu aktarmıştır. Kapsamlı bir sunum ile aktardığı uygulamalarda özellikle kurumsal yurttaşlık, kurumsal ilişkiler, paydaş ilişkileri, şirketin markası ve itibarının korunması, IBM in KSS değer eğrisi, kurum içi ve kurum dışında kurumsal yurttaşlıktemasını nasıl işlediklerini aktarmıştır. Celia Moore a gelen farklı sorular ve tartışmalar sonrası CSR-Europe ın İngiltere Ulusal Ortağı Business in the Community Uluslararası İşbirlikleri Direktörü David Halley özellikle kullandıklar Kurumsal Sorumluluk Endeksi üzerinde durmuştur. Üç seviyede yürüttükleri raporlama ve süreç göstergelerini Pazar koşulları, çalışma koşulları, çevre, toplum temelinde sunmuştur. Daha sonra ise Marks and Spencer örneği üzerinden bu çalışmaların etkilerini 360 derene KSS iletişim ağının çalışmalarını paylaşmıştır. David Halley in ilgi çekici sunumu sonrası CSR-Europe İletişim Sorumlusu Laura Maanavilja KSS Raporlaması nın gereklerini, şirketlerin Avrupa ölçeğinde buna nasıl yaklaştığını, ne tür raporlama ve iletişim yöntemleri olduğunu, CSR-Europe ın ve üye paydaşların ne gibi roller üstlendiğini aktarmıştır. Bu kapsamda Pazar değerleri, yatırım, çalışan koşullarının, müşteri ve tüketicilerin, kamuoyu ve kamu ile ilişkilerin, tedarik zincirlerinin raporlarda temel odak noktası olduğunu anlatmıştır. Hazırlanan raporlarının standartlarının olması ve denetlenebilmesinin önemli olduğunu aktarmıştır. 4

5 Kahve arasının ardından ise British Council Kamu Diplomasisi Müdürü Ceyhun Göcenoğlu nun moderatörlüğünde Türkiye de KSS Derecelendirm esi ve İletişimi Paneli gerçekleştirilmi ştir. Bu panelin gerçekleştirilm esi KalDer Kalite Derneği ve Su İletişim in katkılarıyla olmuştur. AKSA Akrilik Kalite ve Çevre Müdürü Sibel Bekler, Coca-Cola İçecek Kurumsal İlişkiler Müdürü Atilla Yerlikaya ve AvivaSa Pazarlama Müdürü ve KSS Sorumlusu Hanzade Aytaçlı tarafından sunumlar gerçekleştirilmiştir. Sibel Bekler sunumunda özellikle EFQM uygulamasına geçilmesi sürecinde kurumda yaşanan dönüşümü ve sağlık-güvenlik ve çevre uygulamalarının üretimdeki etkisini aktarmıştır. Ayrıca, Sibel Bekler AKSA nın Sistem Standardizasyonu, mükemmeliyet ve kalite yaklaşımları, sürdürülebilirliğin etkisi, stratejilerin süreçlere yayılımı, KSS ilkeleri, proje uygulamalarını aktararak bilgilendirici bir sunum gerçekleştirmiştir. Daha sonra Coca-Cola İçecek özellikle GRI Raporlama sistemi temelinde kurum içinde özellikle çalışanlarda nasıl bir etki ve gelişim sağlandığını sunmuştur. GRI raporlama sisteminin kurum çalışmalarına eklenmesini ve kullanılan yöntemleri sunarak rehberlik eden bir sunum gerçekleşmiştir. Son olarak Hanzade Aytaçlı AvivaSa nın Türkiye de yaşamış olduğu uluslararası bir ortak ile birleşmenin sonuçlarını, gelen uluslar arası standartlar uygulamalarının ve kurumsal dönüşümün etkilerini aktarmıştır. Bu çerçevede AvivaSa nın eşsiz biçimde kendi kurumsal yapısında özgün geliştirdiği hem online eğitim hem online KSS raporlama imkanı sunan çalışmalarını hem de KSS uygulamalarını kurum içi ve kurum dışında nasıl uyguladıklarını sunmuştur. Moderatörün geliştirmiş olduğu sorular temelinde zengin bir tartışma ile şirketlerin hem farklı yöntemlerle kullandıkları raporlama ve iletişim yapıları tartışılmış hem de ileride ortaya çıkacak yeni beklentiler paylaşılmıştır. Etkinlik Sunumları için: Proje Hakkında Bilgi için: 5

6 BP Bakü Tiflis Ceyhan Boru Hattı ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk BTC, Azeri petrolünün Gürcistan ve Türkiye üzerinden taşınarak Akdeniz de bulunan Ceyhan Terminali nden dünya pazarlarına ulaştırmak amacıyla inşa edildi. BP nin liderliğini yaptığı ve 11 enerji firmasından oluşan BTC Şirketi ise, bu boru hattı projesinin hayata geçirilmesi için 2001 yılında kuruldu. Şirket, boru hattının tamamını inşa etti ve sonrasında işletmesinden sorumlu oldu. BTC Şirketi ni oluşturan diğer ortakları adına BP, boru hattının inşaat ve operasyon işlerinin yönetimini üstlendi. Kurumsal sorumluluk artık hem sosyal paydaşların yarattığı farkındalık, hem de doğal kaynakları sürdürülebilir ve verimli kullanma telaşı ile kalkınmaya katkı anlamında gittikçe daha doğru bir sürdürülebilirlik merkezine doğru kayıyor. Bu çerçevede kurumsal sorumluluğu daha stratejik şekilde entegre planlayıp, uygulamaları ortaklıklarla güçlendirmeye çalışıyoruz. Bu süreç birçok zorluğu beraberinde getirse de, bir taraftan baş döndürücü hızla gelişen bir alan yaratarak, yatırımcılara ve özel şirketlere yeni ufuklar açıyor. Böylece daha yüksek hedefler belirleniyor. Başarı ise bu işleri deyim yerinde ise ana işin bir parçası haline getirmekten geçiyor. Posof tan Türkiye ye giriş yapan BTC Ham Petrol Boru Hattı, km yol alarak insanı, doğası ve kültürü ile çok etkileyici bir coğrafyadan geçiyor. Tıpkı bir hayat damarı gibi dünyanın toplumlarının temel gereksinimlerinden biri olan enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla Akdeniz de Ceyhan Teminali ne ulaşıyor. Böylesine etkili bir coğrafyada yol alırken boru hattının doğal çevresinin korunup geliştirilmesi ve yakın yerleşmelerde yaşayan toplulukların kalkınmasına katkı sağlanması, bölgede önemli bir yatırımcı kuruluş olarak yürüttüğümüz ana faaliyetlerin başında yer almaktadır. BP nin liderliğinde inşa edilen ve işletilen BTC Ham Petrol Boru Hattı için kurumsal sorumluk, BP sürdürülebilirlik raporlarında da belirtildiği üzere, kontrol ettiğimiz alan ve etkilediğimiz alan olarak tanımlanan iki temel alandaki uygulamalarımızı kapsıyor. Kontrol edebildiğimiz alan, sorumlu operasyonlarımızı içeren alandır. Temelde, düzenlemelere ve yasalara uymak birinci basamaktır işimizi yaparken. Daha üst seviyedeki ikinci basamakta ise yasal gerekliliklerin ötesinde kendi standartlarımızı oluşturup, gelişime açık bir işletmeci olarak davranmaya çaba göstermemiz yer almaktadır. 6

7 Bu çerçevede, BTC Projesi nde, hem BP nin SEÇG-S (Sağlık, Emniyet, Çevre, Güvenlik ve Sosyal) kurallarını uygulamakta hem de boru hattının kurulum aşamasında IFC ve EBRD gibi uluslararsı kredi kurumlarına taahhüt ettiğimiz uluslararası standartlar çerçevesinde Avrupa Birliği ve Dünya Bankası standartlarına uygun çevresel ve sosyal yönetim planlarını hayata geçirmiş bulunmaktayız. İkinci alan olan etki alanında ise çalıştığımız yerlerde sürdürülebilir sosyo-ekonomik kalkınmaya ve biyo-çeşitliliğin korunması ve güçlendirilmesine katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Böylece ana işimizde sürdürülebilirliği sağlamanın ötesine geçerek, ek yatırım programları tasarlayıp uygulamaya koymaktayız. BTC nin bu ek yatırım programları kapsamında üç adet birbirini destekleyen, insan ve çevre odaklı, kapasite geliştirmeye önem veren, entegre ve sürdürülebilir programları yer alıyor. Bu programlar ile, yerel ekonominin güçlendirilmesi, doğal çevrenin korunup geliştirilmesi ve böylece toplulukların yaşam kalitesinin artırılması hedefleniyor. Ancak bu programlarla oluşturulan ve geliştirilmeye çalışılan kapasitenin aynı zamanda hem boru hattının hem de diğer yatırımcıların tedarik zincirleri ve ana işleri ile ilişkilendirilmesi, sürdürülebilir etkiler bırakabilmek adına önemli bir kaygı içeriyor. Bu ek yatırım programlarından bir tanesi olan Toplumsal Yatırım Programı (TYP) uygulandığı 330 köyde 1, temel geçim kaynaklarına yönelik faaliyetlerin iyileştirilmesine ve geliştirilmesine, yeni gelir getirici kaynaklar yaratılmasına ve sürdürülebilir etkiler bırakabilmek için yerel kapasitenin geliştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlıyor. Bu kapsamda konularında uzman uygulayıcı ortaklarımız tarafından hat boyunca 10 ilde 8 proje yürütülüyor. Uygulayıcı ortaklar, hibe teklif çağrıları ile kalkınmayla ilgili kuruluşların katılımı çerçevesinde oluşturulan bir komisyon tarafından belirlenen kurumlardan oluşmaktadır. Uluslararası Mavi Hilal İnsani Yardım ve Kalkınma Vakfı (Ardahan ve Kahramanmaraş), Erzurum Atatürk Üniversitesi (Erzurum), Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği (Kars ve Sivas) ve Par Danışmanlık (Erzincan/Gümüşhane, Kayseri ve Adana/Osmaniye) uygulayıcı ortaklarımız arasında yer almaktadır. Çalışmalar yerel koşullara, kaynaklara ve sürdürülebilirlik kaygısına göre Ardahan da hayvancılık ve kooperatiflerce süt toplama faaliyetlerinin desteklenmesinden Erzurum da organik çilek yetiştiriciliğine, Kars ta kadınlar tarafından kaz yetiştiriciliğinden, örtü altı sebze üretiminden, Sivas ta organik buğday üreticiliğine ve güneyde, Adana da doğru tarım tekniklerinin yaygınlaştırılması ve kooperatifleşmeye kadar çok çeşitli alanlarda sürdürülüyor. 1 BTC Boru hattının sadece Türkiye kısmında bulunan yerleşim sayısıdır yılından bu güne kadar Azerbaycan ve Gürcistanda da benzeri bir Toplumsal Yatırım Programı uygulanmaktadır ve toplam 550 köy bu çalışmadan faydalanmaktadır. 7

8 Gelir getirici faaliyetler kapsamında ayrıca kooperatiflerce yem üretimi, kadınlar için üretim atölyeleri ve tarımsal mekanizasyona destek çalışmaları ve benzeri küçük ölçekli işletmelerin gelişmesine katkıda bulunmaya çalışılıyor. Kapasite geliştirme ise gelir getirici faaliyetler üzerinden iş başı yoğun teknik destek ve eğitimlerle devam ediyor. BTC Şirketi nin bir diğer ek yatırım programı ise Bölgesel Kalkınma Girişimi yani kısa adıyla BKG dir. BKG, daha bölgesel düzeyde ortaklıklar ve işbirlikleri temelinde özellikle işletmelerin geliştirmesine ve iyi yönetişim alanlarında kalkınmaya katkıda bulunmayı hedefliyor. BGK, BTC güzergâhı üzerindeki küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ), girişimcilere teknik ve finansal destek sağlıyor. Bu sayede mesleki eğitimler yoluyla da istihdamın geliştirilmesine katkı sağlamaya çalışıyoruz. Bu kapsamda Kredi Garanti Fonu ve Ziraat Bankası ortaklığı ile hat boyunca KOBİ ler için kredi garantisi sağlanıp, İŞKUR ve KOSGEB ortaklığı ile Çukurova Bölgesi nde KOBİ geliştirme ve mesleki eğitim, Uluslararası Finans Kurumu ve TEMARI ortaklığı ile Kars ve Ardahan da organik bal üretiminin geliştirilmesi, Ceyhan ve Yumurtalık balıkçıları için sürdürülebilir geçim kaynaklarının desteklenmesi üzerine projelere destek veriyoruz. İyi yönetişim kapsamında ise sorumlu işletme alanında yerel ve bölgesel kapasitenin geliştirilmesi, çeşitli fırsatlar yaratılarak iyi uygulamaların yaygınlaşması konusunda projelere destek oluyoruz. Örneğin, Antakya da belediye katı atık depolama tesisinin AB standartlarına getirilmesi ve bir yönetim sistemi oluşturulması için teknik destek projesi geliştirilip uygulamaya konuldu. Böylece hem belediyelere destek sağlarken hem de kendi atığımızı daha yakınında bulunan ve AB standardına uygun bir tesise gönderebilme olanağı yaratmak istiyoruz. Buna ek olarak, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ortaklığı ile İskenderun Körfezi nde faaliyet gösteren işletmeler için endüstriyel simbiyotik ilişkilerin/ağların kurulması üzerine bir proje geliştirdik. Böylece hızla endüstrileşen bir bölgede doğaya ve insana olan baskının azaltılması için özel sektörün bilinçlenmesi, kurulacak endüstriyel ilişkilerle ortak hareket etme bilinci yaratılması, doğal kaynakların etkin ve verimli kullanımı, atık yönetimi, deniz taşımacılığı gibi bazı alanlarda standartlara uygun ortak çözüm önerileri geliştirilmesi ve uygulamaya koyulmasına destek sağlamayı hedefliyoruz. Bir diğer yatırım programımız Çevresel Yatırım Programı (ÇYP) ile de biyolojik çeşitliliğin geliştirilmesine katkıda bulunulması amaçlanıyor. Bu program çerçevesinde, boru hattının doğal çevresinin korunup geliştirilmesine katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Böylece sürdürülebilir kaynak kullanımını teşvik eden gelir getirici modellerin yaratılıp uygulanmasına katkıda bulunmayı hedefliyoruz. 8

9 Coğrafi olarak ÇYP, boru hattı boyunca on ilde projelere odaklanıyor, ancak her projenin kendi çalışma alanı sadece il sınırları ile değil doğal sınırlarla belirleniyor. Dolayısı ile bazı projeler boru hattının geçmediği başka illeri de kapsayabiliyor. ÇYP nın ilk aşaması, biyo-çeşitlilikle ilgili veri ve bilgi üretimine odaklanırken ikinci aşaması ise koruma planları üretimine ve bu planlarda artan düzeyde sosyal elementlere yer verilmesine yoğunlaşıyor. Bir bakıma ilk aşamada toplanan veriler ve üretilen bilgiler ikinci aşamada koruma kapsamında alan çalışmalarına kaynak oluyor. Bu kapsamda ORKOOP ODOPEM ve Karadeniz Teknik Üniversitesi işbirliği ile geliştirilen Ardahan-Yalnızçam Ormanlarının Paydaşların Katılımıyla Ekosistem Tabanlı Planlanması ve Yönetimi Projesi, Yumurtalık Lagünleri Yönetim Planı ve TEMA ve ODTÜ işbirliği ile uygulanan Aşağı Kafkaslar Boşluk Analizi projelerini hayata geçirdiğimiz projelere örnek verebiliriz. Boşluk Analizi Projesi nin sonucunda hazırlanan 1.8 milyon avro değerindeki AB destekli proje, Türkiye de bir STK ya bugüne kadar verilmiş en yüksek hibe oldu. Yumurtalık Lagünleri koruma statüsü tabiatı koruma alanı ndan Milli Park statüsüne geçti. Bu değişiklik sayesinde yöre halkı sulak alan yönetim planında belirlenmiş yerlerde yasal olarak tarımsal faaliyetlerde bulunabiliyorlar. Bunların yanısıra UNDP ortaklığı ile uyguladığımız Küçük Yatırımlar Fonu ise doğal arıtma sistemleri, biyogaz üniteleri kurulması, ekolojik turizm, içme suyu için rüzgar enerjisinden yararlanma gibi birçok konuda örnek uygulamalara destek olmaya devam ediyor. Tüm bu programları birbirini destekleyecek ve sürdürülebilirliğe destek olacak şekilde hayata geçirmeye çalışıyoruz. Örneğin BKG TYP nın gelişimine destek verdiği işletmelere kredi garanti fonu ile destek olmakta, ÇYP da TYP nın çevresel sürdürülebilirlik duruşunu geliştirerek doğa ile uyumlu gelir getirici modeller, organik tarım, biyogaz ve doğal arıtma sistemleri konusunda açılımları desteklemektedir. TYP da doğa koruma projelerinin sosyal ayağını güçlendirmeye çalışmaktadır. Bu programları etkin şekilde yürütebilmek için geliştirdiğimiz önemli bazı çalışma ilkelerimize: Öncelikle ana işimizde sürdürülebilirlik, Yatırım programlarını katılımcı, ihtiyaç temelli yararlanıcılar ve paydaşlarla yerinde planlayıp uygulamak, Şeffaflık, muhtaç olana öncelik veren, cinsiyet dengeli, insan haklarına saygılı, çevresel açıdan sürdürülebilir projeler geliştirip desteklemek, İzleme ve değerlendirmeye (bağımsız dış izlemedeğerlendirmeyi de içerecek şekilde) önem verip, etkin bir yönetim aracı olarak kullanmak, Uygulamalarda ortaklıklara, eş fonlara önem vermek, bağımlılık yaratmamak, Baştan sürdürülebilirlik ve çıkış stratejilerini planlayarak etkin şekilde uygulamak örnek verilebilir. Daha fazla bilgi ve iletişim için: Bakü Tiflis Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Şirketi Tel: Faks: e-posta: 9

10 KYOTO PROTOKOLÜ NÜN KABULÜ Feride Doğan Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde 1997'de imzalanan 2005'te yürürlüğe giren Kyoto Protokolü, Bakanlar Kurulu tarafından 2 Haziran 2008 tarihinde benimsenmişti. Türkiye'nin Kyoto Protokolü'ne katılmasının uygun bulunduğuna ilişkin kanun tasarısı ise 5 Şubat 2009 tarihinde Meclis Genel Kurulu'nda oylandı. Tasarının maddelerinin görüşülmesinden sonra, tümü üzerinde yapılan açık oylamada, kanun tasarısı, 3'e karşı 243 oyla kabul edildi. Oylamada 6 milletvekili de çekimser kaldı. Gerekçede, Türkiye nin Protokole taraf olmasının sağlayacağı yararlar da şöyle sıralandı: Ülkemizin, kurucu üyelerinden olduğu BM nin saygın bir ülkesi olarak, Protokol e taraf olması, uluslararası gündemin en öncelikli ve acil sorunlarından biri haline gelen iklim değişikliği ile mücadele konusundaki kararlılığını ve uluslararası toplumun güvenilir bir ülkesi olduğunu göstermesi bakımından önem arz etmektedir. Protokole taraf bir Türkiye nin, hemen hepsi Protokole taraf olan Sözleşmeye taraf ülkeler nezdinde itibarı ve 2012 sonrasına ilişkin müzakerelerde ağırlığı artacak, iklim değişikliği ile mücadele konusunda 2012 sonrasının şekillenmesinde ülkemiz kendi özgün koşullarını daha iyi müzakere edebilecektir. Kyoto Protokolü kapsamındaki uluslararası rejime katılacağımız için, özel sektörde sera gazı salım azaltımı için yapılabilecek projeler daha kolay teşvik edilebilecek ve özellikle uzun vadede başta enerji güvenliği olmak üzere ülke ekonomisine katkı sağlanabilecektir. Kyoto Protokolü, AB çevre müktesebatının bir parçasıdır. AB, Protokolün yerini alacak olan yeni anlaşmayı da müktesebatına dahil edecektir. Dolayısıyla, 2012 sonrasını önemseyen AB, ülkemizin Protokole taraf olarak, geleceğe yönelik hazırlıklarını bir an önce başlatmasını istemektedir. Ülkemizin Kyoto Protokolüne taraf olması halinde, AB ile iklim değişikliği ile mücadele ve uyum konularında ve AB müktesebatına uyum bağlamında işbirliği olanaklarını geliştirmesi de mümkün olacaktır. DÜZENLEME YAPILMASI GEREKLİ MADDELER Endüstriden, motorlu taşıtlardan, ısıtmadan kaynaklanan sera gazı miktarın azaltmaya yönelik mevzuatın yeniden düzenlenmesi. Daha az enerji ile ısınma, daha az enerji tüketen araçlarla uzun yol alma, daha az enerji tüketen teknoloji sistemlerinin endüstriye yerleştirilmesinin sağlanması, ulaşımda, çöp depolamada çevreciliğin benimsenmesi. Çimento, demir-çelik ve kireç fabrikaları gibi yüksek enerji tüketen işletmelerde atık işlemlerinin yeniden düzenlenmesi. Termik santrallerde daha az karbon çıkartan sistemlerin devreye sokması. Güneş enerjisinin önü açılması. Karbon sıfır olduğu için nükleer enerjinin ön plana çıkarılması. Fazla yakıt tüketen ve fazla karbon üretenden daha fazla vergi alınması. Hazine Müsteşarlığı, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele sürecinde gerekli yatırımları yapmak için Birleşmiş Milletler kaynaklarını kullanacağını açıkladı. Buna göre Türkiye, Temiz Teknoloji Fonu'ndan ilk aşamada 250 milyon dolar, toplamda ise 400 milyon dolar finansman sağlayacak. 10

11 Hazine'nin yaptığı çalışmaya göre, enerji sektörünün iklim değişikliğiyle mücadeleye uygun hale getirilmesi için Türkiye, Dünya Bankası, Uluslararası Finans Kurumu ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'ndan toplam 3.9 milyar dolarlık destek alacak. Türkiye nin 2012 yılına kadar herhangi bir yükümlülüğü gözükmese de protokolü imzalayarak dünya ikliminin korunmasını ilgilendiren bu projede yer aldığını açıkça beyan etti. Türkiye ye düşen görev şimdiden uyum çalışmalarına başlamak ve projeler geliştirmektir. Bunun için hükümet, özel sektör ve sivil toplumla ortak hareket etmeli, ulusal ajandada yer alması beklenen yeni çevre mevzuatını süratle yürürlüğe koymalıdır. 11

12 Sıradışı bir Sosyal Sorumluluk Öyküsü Ne yaptığımız değil, nasıl yaptığımız önemlidir. Bir yazılım şirketinde bilgisayar programları yazdığım sıralarda, kafamda satır satır program kodlarını sıralarken gider gelir duvarda asılı bir dünya haritasının önünde dinelir göz gezdirirdim. Hayallerle yoğrulan bu kodlar, neden sonra parmaklarımdan klavyeye dökülür, ekranda istenilen sonuçlar belirirdi. Yıl 1997 idi ve ben ABD nin başkenti Washington daydım. Bazen o hayaller beni dünyanın ücra köşelerine götürür, kodlarla hayaller birbirine karışır, dalar giderdim. Derken bir gün o haritanın üzerinde parmağımı Washington dan Türkiye ye kadar bir yay çizerek sürdüm. O anda, aklımda acaba sorusu belirdi: acaba kas gücüyle böylesi bir yolculuk mümkün müydü? Ardından gelen nasıl soruları beni yıllarca meşgul edecek olan ve adını Eve Yolculuk koyduğum bu fikir, bende bir saplantı haline gelecekti. Çok geçmeden proje kafamda bir devrialem yolculuğu olarak şekillendi Eylülünde, beraber kaya tırmanırken başımıza gelen kazada bir arkadaşımı kaybetmemin sonrasında, hayatın kısa olduğuna karar verdim. Başlangıç noktasına gelmemi engelleyen sponsor yokluğu, bilgi eksikliği, bilinmeyenler, tecrübe yetmezliği veya bürokrasi gibi bir dizi bahaneye takılmak yerine, köprüleri atıp başladığımda, yola devam edecek çözümler üretebileceğim inancıyla ileriye atıldım. Aileden gelen yetiştirilme tarzım nedeniyle yaptığım her şeyde topluma fayda üretmeyi görev bilmişimdir. Devrialem projemi hayata geçirirken dahi bu prensibi göz ardı etmemem gerektiğini düşündüm. Halen yerleşmiş bulunduğum Seattle şehrindeki dostlarımızın da katılımıyla projeyi geliştirip, ABD de bir vakıf çatısı altında gerçekleştirme yolunu seçtik. Vakfımızın adını Around-n-Over koyduk. Seneler önce, kim bilir belki kuzeyinden gelip Everest in tepesinden aştıktan sonra güneyine inerek yola devam edebilirim, diye devrialem hayalleri kurduğum zamanlar aklımdan geçen bu isim, bu vakıf sayesinde kullanılabildi. Eğitim odaklı olan vakfımızın aşağıda sunduğum temel ilkeleri, şimdi bizim hayır amaçlı çabalarımıza yön veriyor, sponsorl arımızın ve katkıda bulunan bağışseverlerimizin sağladığı kaynakların nasıl değerlendirileceği konusunda bize düşen sorumlulukları belirliyor: Çocuklara coğrafya, matematik, tabiat bilgisi, beden eğitimi ve sosyal bilgiler dahil olmak üzere insan gücü ile gerçekleştirilen araştırma ve yolculuklardan esinlenerek hazırlanmış eğitim faaliyetleriyle ilham vermek, onları bilgilendirmek. Çocukların daha iyi birer yurttaş olabilmeleri için sağlık, özveri ve azim değerlerini işlemek, onları doğaya sahip çıkmaları için teşvik etmek, sigara içmemelerini telkin etmek. 12

13 Kendine yeter hale gelmeye çalışan gelişmekteki toplumlara temel eğitim amaçlı kaynak, uzmanlık ve tesis sağlamak AKTAŞ Group başta olmak üzere sponsorlarımızın desteğiyle sürdürülen devriâlem projesi sırasında, kırsal alandan gelip Yatılı İlköğretim Bölge Okullarında eğitim gören minik öğrencilerimize uydu telefonuyla telekonferanslar verirken, diğer yandan sitemize gelen okurlarımızı YİBO lardaki öğrencilere sahip çıkan İlk okullara Yardım Vakfı nı (İLKYAR) desteklemek üzere bağış yapmaya teşvik ettik. Bu şekilde şimdiye kadar İLKYAR için 50 bin dolara yakın nakit fayda sağlayabildik. Devrialem projesinin kas gücüyle gerçekleştirilmesi şartı, hem kullanılan yöntemleri belirliyor, hem de projenin en azından uygulanışı sırasında karbon ayak izini yok seviyesine indiriyor. Bu şartın getirdiği kısıtlamalar altında ilerletilmeye çalışılan aynı yolculuk, macera diye algılanan bir çok tecrübeye zemin hazırlıyor, bunların öykülerini Türkiye den Papua Yeni Gine ye kadar sunuldukları her toplumda cazip kılıyor. Hayatta herşeyin mümkün olduğuna inanan ve henüz hayal kırıklığını tatmamış yaşlardaki minik çocuklarla bu öyküleri paylaştığımızda, onları Bremen Mızıkacısı gibi cezbedebiliyoruz. Normalde dikkatleri kolay dağılan aynı çocuklar, savaş hikâyeleri anlatan bir dedenin dizlerinin dibindeymiş gibi, uzun bir süre pürdikkat bu öyküleri dinleyebiliyor. Yaratılan bu fırsatla onlara çevre bilincini aşılayacak kalıcı mesajlar vermek mümkün. Elbette yapılanlardan büyükler de benzer mesajları algılıyor... Projeyi çevre konusunda duyarlılığı artırmak amacıyla değerlendirebilmek için okyanus geçişlerimde rastladığım plastik ve diğer çöpleri not ediyor, bu verileri San Fransisko merkezli Oceanic Society ile paylaşıyorum. Uluslararası MARPOL Anlaşması gereği, denize gemilerden plastik atılmaması gerekiyor, ancak plastik ırmaklara atılan çöpler gibi başka yollardan denize ulaşıyor ve orada kalıyor, birikiyor. Projenin uygulanışı sırasında kesinlikle denize plastik çöp atmıyor, bunun zararları hakkındaki fikirleri sık sık yazılarımda işliyorum. Okurlarımıza doğayı sevdirmek başlıca amacım. Eğer küçük yaştaki çocuklardan başlayarak onlara doğayı sevdirebilirsem, yine onların doğaya zarar verecek davranış biçimlerinden sakınacağını ümit ediyorum. Eğer toplumdaki bireylere, yaşam tarzımızın gereği olan tüketim alışkanlıklarımız ile bunların yarattığı kirlilik arasındaki ilişkiyi gösterebilirsem, onların kendilerine düşen sorumluluğu idrak edecek etik değerlere sahip olduğuna inanıyorum. Doğadaki canlıların bugünkü yaşam tarzımız nedeniyle sebep olduğumuz kirlilikten dolayı tehlike altında olduğu konusunda farkındalık yaratarak, toplumda uzun vadede sürdürülebilir yollar aranmasına vesile olabileceğimi düşünüyorum. 13

14 Masum bir deniz kaplumbağasının denizde rastladığı saydam bir naylon torbayı denizanası niyetine yediğinde, bağırsaklarının tıkanıp öldüğünü fotoğraflar eşliğinde duyanlar, alışverişlerinde artık naylon poşet yerine evlerinden getirdikleri kumaş torbaları kullanabileceklerini fark ediyorlar. İmkânsızı göğüsleyecek azmi gösterip akabinde öykülerimi paylaşınca, izleyenlerin arasında zoru kabullenebilecekler çıkıyor. Dünya kadar mesafenin kas gücüyle aşılabileceğini görenlerden bazıları, işe gidiş gelişlerinde yürümeyi, bisiklet kullanmayı ya da toplu taşımayı tercih ederek yollardan arabaların eksilmesini sağlıyorlar. Kas gücüyle yapılan bir devrialem yolculuğunun toplum yararına değerlendirilebileceğine olan inancımız daha ilk günden vakfımızın eğitim odaklı ilkelerini belirledi. Hayır amaçlarına hizmet ederek hem kendi özgüvenimizi artırdık, hem de toplumun güvenini ve desteğini kazandık. Yolculuk sırasında yaratılan öykülerle bireylere çevre bilincini aşılayarak toplumdaki farkındalığı artırma yönünde katkıda bulunduk. Başarılan etaplarda Türk bayrağı eşliğinde ilkleri gerçekleştirerek, sponsorlarımıza sıradışı bir tanıtım fırsatı yarattık. Aynı inanç ve özgüvenle devam edecek olan projelerimizde hep beraber alınan başarılı sonuçların süreceğinden hiç şüphemiz yok. Erden Eruç hakkında Eğitimini Boğaziçi Üniversitesi ve Amerika Birleşik Devletleri'nde tamamladıktan sonra, 41 yaşına dek ABD'deki çeşitli büyük firmalarda teknik uzman olarak çalışan Erden Eruç, dünyayı sadece kas gücüyle dolanmayı hedefleyen bir seyyah yılında, kas gücüyle gerçekleştireceği yolculuklar sırasında edineceği tecrübeleri özellikle ilköğretim öğrencileriyle paylaşma hedefiyle, Around-n-Over Vakfı'nı kuran Eruç, 2006'da "Atlas Okyanusu'nu kürekle geçen ilk Türk" unvanını kazandı. 312 gün süren Pasifik teki çabasıyla denizde en uzun süre tek başına kalan kürekçiye dair Guinness Dünya Rekorunu devraldı. Erden Eruç 2003 yılında başladığı Altı Zirve Projesi'nde, devrialem yolculuğu sırasında uğradığı kıtaların en yüksek zirvelerine çıkmayı hedefliyor. Altı Zirve Projesi'nde McKinley çıkıldı ve geriye Kosciuszko, Everest, Elbrus, Kilimanjaro ve Aconcagua zirveleri kaldı. Eruç'un günlüğünü okuyarak gelişmeleri günbegün takip etmek isteyenler, sitesini ziyaret edebilirler. 14

15 İş Dünyası ve Sürdürülebilir Ulaşım/Dolaşım Zeren Erik, EMBARQ-Istanbul* (Sürdürülebilir Ulaşım Merkezi) Bu nedenle sürdürülebilir ulaşım ve kentleşme konularına işdünyasının hem kurumsal sosyal sorumluluk hem de sorumlu iş yapma anlamında daha çok katılımı gerekmektedir. Sürdürülebilir ulaşım/dolaşım nedir? Neden önemlidir? Giriş 1980 lerden itibaren derinleşen küreselleşmeye paralel olarak hızla şekil değiştiren megakentlerde (Taylor, Peter., et al., 2007), ulaşım sistemlerinin ulusal ve küresel ekonomik kalkınmadaki rolü günümüzde artık netleşmiştir (Eddington Transport Study, 2006). Yaratılan iş ve ticaret imkanlarından istifade edilmesi, endüstri ve servis çıktıları için gerekli pazar potansiyelinin oluşturulması, hammadde sevkiyatı, bölgeler arası eşitsizliklerin giderilmesi, insanların, malların ve hizmetin dolaşımından enerji ve bilginin taşınması, atıkların toplanmasına kadar bütün alanlarda ulaşım hayati bir öneme sahiptir. Ulaşım sistemi, bir kentin ve barındırdığı işdünyasının üretkenliğini ve rekabet gücünü koruma ve geliştirme, kaliteli iş gücünü çekme potansiyelini de belirlemektedir. Dünyada üretilen gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) % 80 ni barındıran (Leitmann, 1999) kentlerdeki ulaşım sistemlerinin ve kentleşmenin gelişme biçimi ve yarattıkları olumsuz etkiler iş dünyasını yakından ilgilendirmektedir. İş dünyası oluşumuna da dolaylı olarak katkıda bulundukları kentsel sorunlarla uzun vadede kendi işlerinin sürdürülebilirliği arasındaki ilişkiyi daha iyi anlamalıdır. Sürdürülebilir ulaşım ile ilgili tek bir tanım yoktur. Son yıllarda ulaştırmadan daha çok sistemin insan-odaklı verimliliği ve kullanıcılar tarafından ulaşmadaki kolaylığını ifade eden sürdürülebilir dolaşım/hareketlilik (mobility) ve/veya erişebilirlik (accesibility) kullanılmaktadır. Dünya İşdünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği nin (World Business Council for Sustainable Development) kullandığı tanım da bu doğrultadır: toplumun serbest dolaşım ihtiyacını, gitmek istediği yere kolay erişebilirliğini, iletişim kurma ve ticaret yapma ihtiyaçlarını bugünün ve yarının insani ve ekolojik değerlerine zarar vermeden karşılamaktır. Sürdürülebilir dolaşım kavramının ortaya çıkışı bugüne kadarki ulaştırma politikalarında belirleyici olan talep artışına bağlı olarak arzı sağlamaya dayanan tahmin etme-tedarik etme yönteminin kentlerde bir dizi olumsuz sonuçlar doğurmasıdır. Süregelen bu model (business-as-usual), gelecek tahminlerine bakarak sürekli araç altyapısına yatırım yapmanın (örneğin, daha çok yol ve otopark yapımı) trafik sıkışıklığı sorununu çözeceğine inanmaktadır. 15

16 Sürdürülebilir olmayan bu yaklaşımın iflas ettiğini her gün hepimiz yaşamaktayız; trafik sıkışıklığı, hava ve gürültü kirliliği, sağlık ve güvenlik problemleri, kentin kontrolsüz yayılması, iklim değişikliğine katkı gibi ciddi olumsuz etkileri kentlerdeki yaşam kalitemizi olumsuz etkilemektedir. Bunun yanı sıra, petrole olan bağımlılığımızın artması milli ekonomiye daha fazla yük getirmektedir. Business-as-usual uygulamanın aksine, sürdürülebilir ulaşım/dolaşım, araçların değil, insanların taşınmasına odaklanır. Bütüncül ulaşım politikaları uygulanmasını, kent planlaması ile ulaşım planlarının biribirine entegre edilerek erişilebilirliğin arttırılmasını ve ulaşım talebini kontrol edilmesini, farklı ulaşım modlarının insanodaklı bir şekilde biribirine entegre edilmesini amaçlar, kent planlaması ile ulaşım planlarının biribirine entegre edilmesini öngörür (UN-Habitat Küresel Eylem Planı, 1996). Bu öğeler ulaşımın yukarıda bahsedilen olumsuz etkilerinin azaltılmasına ve engellenmesine yardımcı olacaktır. Örnek vermek gerekirse, sürdürülebilir ulaşım/ dolaşım özel araç kullanımına alternatif ulaşım modlarının geliştirilmesinden (toplu taşımanın kalitesinin iyileştirilmesi; yayabisiklet yollarının oluşturulması, iyileştirilmesi) engellilerin ihtiyaçlarının gözetilmesine; daha az yakıt tüketen, daha az emisyon salan teknolojilerin teşvikinden, daha az alan kullanımına kadar pek çok alana yayılmaktadır. İş Dünyası ve Sürdürülebilir ulaşım/dolaşım İş dünyası, çalışanların dolaşımı, girdi ve çıktı hareketlilikleri, tedarik zincirindeki aktivitelerden dolayı ulaşım talebini arttırmaktadırlar. Bunun yanında, uzun vadede verim ve etkinliği gözetmeyen, sadece kapasite arttırımına ve araç hareketliliğine odaklanmış verimsiz ulaşım politikalarından da çok ve çabuk etkilenmektedirler. Londra da trafik sıkışıklığının topluma ve işdünyasına maliyetinin yıllık 2 milyar pound (yaklaşık 5 milyar TL) olduğu hesaplamışt ır (Mayor of London, 2001). Aynı maliyet New York için 13 milyar dolar (yaklaşık 20 milyar TL) olarak belirtilmiş, bunun 4,5 milyar dolarının (yaklaşık 7 milyar TL) işdünyasına direk maliyet olduğu ortaya konmuştur (PlaNYC 2030, 2007). Bu nedenle işdünyası, daha sürdürülebilir ve yenilikçi ulaşım uygulamaları talep ederek, hatta, kendi ulaşım uygulamalarını değiştirerek karar vericilere ve topluma yol gösterici olabilirler. Bunun yanı sıra, ulaşımdan kaynaklanan problemlerden hergün şikayetçi olduğumuz için sürdürülebilir ulaşım/dolaşım işdünyası için kurumsal sosyal sorumluluk çerçevesinde ya da projelere birebir paydaş olarak katılmaları durumunda marka değerini ve görünürlüğünü de arttıracak henüz keşfedilmemiş bir fırsat olarak durmaktadır. Dünyanın çeşitli şirketlerinden iyi uygulamalar: 16

17 1. Yeşil Dağıtım Ağı, İngiltere: 2007 yılında İngiltere deki yiyecek ve içecek sektöründeki 37 firma tedarik ve dağıtım zincirlerinin ortak analizi sonucunda ulaşım ve depolama aktivitelerini optimize etmişlerdir. Biribirlerinin boş araçlarından ya da depolarından faydalanmaları sonucunda yılda 85 milyon km yol daha az gidilmiş, 26 milyon litre dizel tasarruf edilmiş ve 900 kamyonun yollara çıkması engellenmiştir. ( 2. TNT-Türkiye: Yeni araç alımında yakıt tüketimi ve emisyonları düşük araçlar tercih ediliyor, sürücüler eko-sürüş eğitimi alıyor, yakıt tüketimi ve sürücü davranışları takip ediliyor. Kasım 2006-Subat 2008 tarihlerinde, toplam araç sayısı 19% artmasına rağmen, CO2 emisyonları 6% azaldı, yakıt maliyetlerinden Euro tasarruf edildi. 3. Coca-Cola, İngiltere: Yüke göre araç seçimi, dağıtım ağı optimizasonu ve seçici katalitik azaltımı kullanımı, diğer firmalarla işbirliği ve mümkün olduğunca yakındaki kaynakların kullanımı sayesinde yılda yaklaşık km/yıl daha az yol katedildi ve 450 ton/yıl CO2 salınımı engellendi. 4. Sainsburry, İngiltere: Çöpten elde edilen gaz ile araçlarını çalıştırıyor. Diğer şirketler ile dağıtım konusunda yaptığı işbirliği sayesinde yılda km daha az yol katediyor. 5. IBM evden çalışmayı 1980 lerden beri teşvik ediyor. 6. Cisco Systems, Ingiltere deki merkezinde daha çevreci araçlara park yeri sağlıyor ve çalışanlarının 70% i evden çalışabiliyor. 7. Türk Sınai Kalkınma Bankası, Türkiye: Çalışanlarını Anadolu yakasından deniz ulaşımı ile Kabataş a getiriyor. 8. PricewaterhouseCoopers karbon ayakizini hesaplıyor ve 2012 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 20% azaltmayı hedefliyor. 9. Londra, New York ve Paris in ulaşım ve temiz hava planı gibi stratejilerinin belirlenmesine işdünyası ve diğer paydaşlar da katkı koyuyor. 10. Shell, Londra: Şirket çalışanlarını araba- paylaşım sistemine (carsharing) dahil olmalarını özendiriyor. Sonuç Rekabetçi şirketler kendilerine rekabetçi kentleri ev edinirler. Ancak, iş imkanlarının ve aktivitelerinin yaratığı ulaşım ve kentleşme baskısının sağlıklı bir şekilde sadece yerel yönetimler tarafından karşılanmasının beklemek gerçekçi değildir. Sorunun yaratılmasına katkıda bulunan ve olumsuz sonuçlarından ekonomik olarak etkilenen işdünyası, kentin ve ulaşım sisteminin sürdürülebilir bir şekilde gelişmesine aktif olarak katkı koymalıdır. Sürdürülebilir ulaşım pratikleri ve projeleri, şirketlerin normal iş yapma biçimlerine entegre edildiğinde ekonomik, sosyal ve çevresel kazanç sağlayacak; kurumsal sosyal sorumluluk projeleri dahilinde değerlendirildiğinde de şirket imajı ve görünürlüğüne olumlu bir katkıda bulunacaktır. *EMBARQ-İstanbul, mevcut kent içi ulaşım sistemlerinin daha sürdürülebilir olması yönünde bilimsel çalışmalar yapan ve çözümleri paydaşlarla birlikte belirleyip uygulamayı hedefleyen bir sivil toplum kuruluşudur. 17

18 KURUMSAL ÇEVRE YAKLAŞIMI Gülçin Kesercioğlu Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği Çevre anlayışının bir politika ve yönetim mantığı ile gündemde yer alması gereken günümüz koşullarında; istenilen ve yeterli olacak düzeyde çevresel hedeflere ulaşılabilmesi, toplumun tüm kesimlerinin çevre politikalarının üretilmesi sürecinde bir arada düşünmeleri ve davranmalarını gerektirmektedir. Düşünceler ve davranışların uygulanması, bu alanda etkin ve sürekli bir işbirliği ortamı yaratmaları ile mümkün olabilmektedir. 2 Bu bağlamda çevre politikaları ve bunların uygulanması çerçevesinde yönetsel araçların geliştirilmesi ve bunların bir bütün içinde değerlendirilip, uygulama alanına konulması gerekmektedir. Bu araçlar teknik, teknolojik, hukuksal, kurumsal ya da ekonomik görünümler alabilmektedir yılında OECD nin yayınladığı bir raporda çevre politikaları uygulama aracı olarak dünyanın birçok yerinde özellikle yasa ve emir kontrol sistemi uygulamaların kullanıldığını belirtirken, bu bilgi, 2000 yılında Avrupa Toplulukları Komisyonu tarafından, piyasa mekanizmasına dayanan araçların sayısının oldukça arttığını belirtmesiyle güncellenmiştir. 3 Çevre politikaları arasında bu geçişi Avrupa Birliği Çevre Eylem Planlarından da takip edilebilmektedir yılları arasında geçerli olan Beşinci Eylem Programı, Topluluk çevre politikasındaki değişimleri yansıtarak yeni araçlar öne sürmektedir. Belirtilen araçların arasında mesleki ilerleme eğitim programları ve bilgilendirme ile birlikte pazara yönelik araçlar da yer almaktadır. Programın amacı, piyasa mekanizmalarının daha çok kullanılması ve bu yolla çevresel tahribatın önüne geçilmesidir. Piyasa mekanizmalarının uygulayıcıları olarak ise sorumluluk kamu makamlarından öte kamu ve özel işletmeler ve halk arasında paylaştırılmıştır. 4 Piyasa ekonomisi eşliğinde değişen devletin yeni rolü eşliğinde, çevre politikası uygulama araçları artık emir kontrol mekanizmasının ötesinde, devlet etkisinden uzaklaştırılmıştır. Bu durumda, çevre üzerinde önemli roller üstlenecek olanlar üretici konumundaki şirketlerdir. Devletin düzenlediği harç, vergi ve kredilerle şirketlerin kendi kendilerini düzenlemeleri ve dahası şirketlerin iklim değişikliği gibi sınır tanımayan çevresel sorunlar karşısında uluslararası ölçekte düzenlemelere gereksinimi vardır. Bu gelişmelere bir de şirketler açısından bakıldığında ise, sorunun çok boyutluluğu şirketleri çevresel konularda gittikçe daha çok hassaslaşan paydaşlar ile karşı karşıya getirmektedir. Winston & Esty nin Yeşilden Altına kitabında bahsedilen paydaşlar özetlenmektedir: 2 Nuran Talu, (2008), TBMM nin Çevre Politikalarındaki Rolü, Yasama Dergisi, sayı 8, s Andrew Jordan, Rüdiger Wurzel, Anthony R. Zito, (2003), New Instruments of Environmental Governance, Routledge, London, s Sevim Budak, (2004), Uluslararası Çevre Düzenlemeleri Bağlamında Politika, Adalet, Katılım, M. Marin ve U. Yıldırım (der) Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar: Ekolojik, Ekonomik, Politik ve Yönetsel Perspektifler, İstanbul, Beta, s

19 Kural koyucular ve Baskı Grupları (devlet kurumları, çevreci baskı grupları) Fikir Üretenler ve Düşünce Kuruluşları (akademisyenler, araştırma kuruluşları) İş Ortakları ve Rakipleri (tedarikçiler, B2B müşterileri) Tüketiciler ve Halk Kitleleri (yerel yöneticiler, kamu) Yatırımcılar ve Risk Analistleri (borsa analistleri, bankacılar) 5 Çevresel konularda hassaslaşan sadece paydaşlar değildir. Şirketler de çevresel sorunların kendilerini olumsuz etkileme olasılığına karşı, risk yönetimleri ile soruna müdahale etme gereği duymaktadırlar. Sermaye, emek, maliyet gibi rekabet yaratan üretim koşullarına artık bir de çevre yönetimi kaçınılmaz olarak kurumların iş stratejilerine eklenmektedir. Şirketlerin üretim aşamasında çevresel değerlerden yararlanmaları ve üretimin bu değerlere bağımlılığı karşılığında, çevresel değerlerin korunması, gözetilmesi ve devamlılığı için her türlü mücadelenin verilmesi gerekmektedir. Hava, su, toprak, biyolojik çeşitlilik gibi başlıca çevresel değerlerimizin kritik düzeyde zarar görmeleri, işletmenin devamlılığını büyük ölçüde ya da tehdit edecek şekilde tehlikeye atmaktadır. Bu hususta, çevresel değerler şirketlerin hem kendi refah ve devamlılığı amacıyla ve hem de içinde bulundukları ve hizmet ettikleri toplumun refah ve güvenliği için korunmalı ve geliştirilmelidir. Üretim faaliyetlerinden ya da üretim sonrasından kaynaklanan herhangi bir çevre sorunu karşında şirketler, ihtiyatlılık ilkesi gereği yaptıkları tüm çalışmalarının yeterliliğini kanıtlamak durumundadırlar. Bunu başarabilmelerinin tek yolu kurumsal sorumluluklarına çevresel değerleri de dahil etmeleridir. Çevresel unsurlar şirketler için kurumsal bir risk olmanın ötesinde, değişen ve gelişen ekonomik ve idari yapılanma ile birlikte şirketlere çok daha fazla sorumluluk verilmektedir. İlerleyen zamanlarda bu sorumluluklar daha da artacaktır. Kurumların, çevre üzerine sistemin bütününden bağımsız gerçekleştirdikleri proje ya da çalışmalar yeterli olmamaktadır. Başarmaları gereken en önemli gelişme, yerinde ve başarılı uygulamalar ile kurumsal kimliklerine çevresel kimliğin de eklenmesi ve çevresel çalışmaların sistemin tamamına yayılmasıdır. 5 Daniel C. Esty, Andrew S. Winston, (2007), Yeşilden Altına Akıllı Şirketler Çevreci Stratejiler ile Nasıl Avantaj Yaratır?, İstanbul, MediaCat, s

20 ULUSLARARASI KSS HABERLERİ CSR Europe dan HABERLER Son yayınlanan Avrupa Rekabet Edebilirlik Raporu ndaki sonuçları yorumlayan Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Günter Verheugen, KSS nin iyi zamanlarda tercih edildiğini, ancak kötü zamanlarda ise bir yükümlülük haline gelmesi gerektiğini belirtti. Rapor KSS ve Rekabet Edebilirlik arasındaki bağı ilk kez derinlemesine inceliyor. Detaylı bilgi için: ise_policy/competitiveness/1_eucomp etrep/eu_compet_reports.htm Toyota (TMC) önümüzdeki yıla yeni hibrid araçlarla girmeyi ve daha çok modeline bitki kaynaklı, karbon nötr plastik koymayı hedefliyor. TMC nin Ekolojik Plastik adıyla yeni geliştirilen plastikleri, tavan kaplamasında, koltuk minderlerinde ve diğer araba içi bölümlerde kullanılıyor yılı içinde modellerindeki iç parçaların yaklaşık % 60 ında ekolojik plastik kullanmayı hedefleyen Toyota, salt petrolden yapılan plastiğe göre daha az karbondioksit gazı açığa çıkmasını sağlayacak. La Poste Grubu nun açıkladığı ulusal temiz ulaşım planı; elektrikle çalışan araçların artması, yeni temiz araçların geliştirilmesi, eko-sürücülüğün teşviki ve şirketlerle içinde bulunan toplumlara teknik bilgi aktarımı olarak açıklandı. Dört tekerlekli motosikletleri, elektrikli bisikletleri, çift katlı otobüsleri, hızlı posta trenleriyle tamamen temiz araçlarla donanımlı olan La Poste 2012 yılına kadar ulaşımdaki karbondioksit emisyonlarını % 15 oranında azaltmayı hedefliyor. Grubun şimdiye kadar olan çalışmaları yılları arasında karbondioksit salınımlarının % 6 oranında azalmasını sağladı. Novo Nordisk dünyanın en fakir ülkelerinde yaşayan toplam çocuğa diyabet hastalığı için insülin temin edeceğini açıkladı. Diyabetli Çocukların Geleceğini Değiştirmek adını taşıyan 5 yıllık proje bu yıl ilk olarak Uganda, Tanzanya, Gine-Conakry ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti nde başlayacak yaşları arasındaki yaklaşık Afrikalı çocukta Tip1 diyabeti olduğu tahmin ediliyor. Sahraaltı Afrika daki diyabet Tip1 teşhisi konmuş bir çocuğun ortalama ömrü bir yılın altında olmasına karşın, gelişmiş ülkelerde aynı hastalığa sahip bir çocuğun diğer insanlar kadar yaşama olasılığı var yılında hayırseverlik, finansal entegrasyon, çevresel ve sosyal faaliyetleri destekleyecek bir KSS politikası uygulamaya geçecek olan Fransız tasarruf bankaları, yıllık net banka gelirlerinin toplam % 1 ini KSS faaliyetlerine ayıracaklar. Grup Danone nin Fransız bağlı ortaklıkları olan Danona Fransa, Danone Eaux ve Bledina sağır insanların müşteri hizmetlerine daha kolay erişmesi için besin bilgisi, kalite, paketleme, tarifler vb konular - GuideCaro ile ortak bir çalışma yürütüyor. Müşteriler Fransız bağlı ortaklıklarla artık 6 farklı yoldan iletişim kurabiliyorlar: webcam, webchat, SMS, faks, e-posta ve form. İşitme rahatsızlığı Fransa da nüfusun % 8 ini etkileyen (5 milyon) en yaygın rahatsızlıklardan biri. 20

21 İkinci Ulusal Rus KSS Forumu geçen yıl Aralık ayında Rus İş Dünyasının Sosyal Rekabet Edebilirliği Üzerine Yeni Fırsatlar ve Perspektifler adıyla Moskovo da gerçekleşti. Foruma hükümet görevlileri, iş dünyasının liderleri ve sivil toplum örgütleriyle beraber toplam 100 kişi katıldı. Daha fazla bilgi için n Procter & Gamble ve uluslararası sağlık organizasyonu olan Population Services International (PSI) Zimbabwe ye kolerayla mücadelede yardımcı olmak için 10 milyon litre güvenli içilebilir su sağlayacak. Zimbabwe de 1000 den fazla insan kolera hastalığının başgöstermesi yüzünden hayatını kaybetti. P&G tarafından geliştirilen toz haline getirilmiş su temizleyicisi -Purifier of Water PUR - küçük kolay kullanılabilir paketlerde sunuluyor. Devlet su sistemlerindeki bazı maddeleri kullanan PUR su temizleme paketleri, suyu kirleten maddeleri uzaklaştırıyor, koleraya yol açan bakterileri ve diğer virus ve bakterileri öldürüyor. PSI nin ise personeli, altyapısı ve Zimbabwe de PUR paketlerini dağıtabilecek kaynakları mevcut. Cargill faaliyet gösterdiği ülkelerde, açlıkla mücadele eden kuruluşlara 5 milyon dolar para yardımı yapacağını açıkladı yılında Cargill 50 den fazla ülkede yer alan kuruluşlara 44 milyon dolar, sonraki yıllar için de 19 milyon dolar yardım yapmıştı. Bu yardımlar CARE ve Dünya Besin Programı gibi sağlık, beslenme, eğitim ve çevre alanlarında faaliyet gösteren kuruluşları da kapsıyor. Denizaşırı bir ülkeden elma almak ekolojik olarak sorumlu bir davranış mı? Bu tip sorular tüketicilerin satın alma kararlarında artık daha büyük bir role sahip. BASF ın (Kimya Şirketi) ekoverim analizi gibi yaklaşımlar artık bu soruları objektif bir açıdan değerlendirmeyi mümkün kılıyor. BASF tarafından geliştirilen ve TÜV (Uluslararası Standartlar Sertifikasyon ve Denetim A.Ş) tarafından onaylanmış bu standart test bir ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca ortaya çıkarttığı ekonomik ve ekolojik etkiyi ölçüyor. VW Almanya da öğretmenler için küresel ısınma konusunu kapsayan bir kılavuz geliştirdi. Bu kılavuz okullardaki proje çalışmaları için bir öneri olarak hazırlandı. Kılavuz, iklimin korunması, trafik ve bireysel davranış arasındaki ilişkiyi açıklamaya yönelik. Derecelendirmeler ve Ödüller Sürdürülebilir gelişme alanındaki uluslararası şirket başarısı için verilen altın madalyanın sahibi bu yıl, stratejik teşebbüslerini yüksek etki alanları olan su yönetimi, sürdürülebilir paketleme, enerji yönetimi ve iklimin korunması olarak hayata geçiren Coca- Cola oldu. Coca-Cola, tüm üretimde harcanan suyu doğaya ve topluma geri vermek- imzalı katkısından dolayı bağımsız uluslararası jüri tarafından sürdürülebilirlik alanında istisnai demonstrasyon olarak övgü kazandı. 21

22 Avrupa Birliğinden KSS Haberleri Avrupa bilişim ve yeşil teknolojilere odaklanan hizmete yönelik bir ekonomiye yönelirken, Avrupa Komisyonu, işgücünün yeni ihtiyaçlara ve becerilere uyum sağlaması gerektiğini tartışıyor. Komisyon un 16 Aralık ta yayınladığı çalışması, 25 AB ülkesinde 2020 yılına kadar yaklaşık 20 milyon yeni iş imkanın doğabileceğini ortaya koyuyor. Yeni işler için yeni beceriler adlı inisiyatif, çalışanların becerileri ve açıkta olan işler arasındaki uyumun artmasının önemini belirtiyor. Problem çözme, analitik düşünce, özyönetim ve iletişim becerileri yanında dil becerileri, dijital yetenek ve takım olarak çalışabilme komisyona göre iş bulmada aranılır özellikler durumuna gelecek. Başkanlık koltuğuna yeni oturan Obama nın yeşil ajandasıyla kollektif bir çalışma yapmak isteyen Avrupa Komisyonu, Birleşik Amerika yı 2005 yılından beri var olan Avrupa modeliyle ortak bir karbon ticaret projesi kurmaya çağırıyor. Çevre Komisyonu yetkilisi Stavros Dimas a göre eğer yeni ABD yönetimi bu sisteme katılırsa, diğer sanayileşmiş ülkeler ve diğer büyük gelişen ülkeler sonradan bu projeye dahil olabilir. Böylece bu program 2020 yılına kadar kendini küresel bir karbon piyasasına dönüştürebilir. Bu Yıl Gerçekleşecek KSS Avrupa Etkinlikleri Mart, 2009 Kurumsal Sorumluluk 2009:Yeni bir şirket ajandası inşa etmek, Chatham House, Londra Avrupa Komisyonu, AB nin 2010 yılına kadar biyolojik çeşitlilik kaybını durdumaya yönelik hedefini gerçekleştiremeyeceğini açıkladı. AB nin hedeflerine yaklaşabilmesi için hem Komisyon un hem de ülkelerin ayrı ayrı büyük çabalar göstermesi gerekiyor. Danimarka da özel ve devlet bazlı yüzlerce şirket ve kurumsal yatırımcı 2010 yılının başında yıllık finansal raporlarına KSS bölümünü de dahil etmek zorundalar. Danimarka Parlamentosu 2009 un Aralık ayı ortasında 1100 büyük işletmeden KSS politikalarını açıklamalarını, KSS uygulanışını ve sonuçlarını kamu oyuyla paylaşmasını istiyor. (2001 yılından beri Fransa daki listelenmiş şirketler ve 2007 yılından beri İngiltere deki şirketler sosyal ve çevresel durumlarını yıllık raporlarında açıklamaya mecbur tutuluyor.) Nisan 2009 Yeşil Tedarik Zinciri Zirvesi, Ethical Corporation, Londra Mayıs 2009 Sorumlu İş Zirvesi, Ethical Corporation, Londra 8 10 Haziran 2009 Avrupa Tedarik Zinciri&Lojistik Zirvesi, WTG, Düsseldorf Haziran 2009 İstihdam Haftası, Brüksel 22

23 Dünyadan KSS Haberleri Kore Başbakanı Han Seungsoo, Kore Hükümeti nin önümüzdeki dört yıl içinde yeşil projelere 50 trilyon won (38 milyar dolar) aktaracağını ve bunun 960 bin yeni eko-dostu iş yaratacağını söyledi. Hükümetin 36 proje arasında öncelik vereceği proje, dört ana nehrin ıslahıyla ilgili proje olacak. (Geçen yıllarda, Kore daha çevre canlısı şehirler geliştirmek ve hızlı endüstrileşme yüzünden ağır tahrip olmuş ekosistemin ıslahı için çeşitli projeleri hizmete sokmuştur.) Asian Investor un haberine göre Tayvan Finansal Denetim Komisyonu, Tayvan şirketlerinin sosyal sorumluluklarını açıklamayı bir zorunluluk haline getirmeleri için bildirim yapıyor. Böylece yatırımcılar şirketlerin sürdürülebilirlik aktivitelerini ve bu konulardaki ilerlemelerini daha iyi kavrayabilecekler. Şimdiye kadar sadece KSS yi teşvik etmiş ülkeler arasında Tayvan Denetim Komisyonu, SSY kuralları için aktif rol alarak kendi alanında dünyada bir ilk yaratmış olacak. Danışmanlık şirketi olan McKinsey&Company ve 10 lider küresel şirketin (The Carbon Trust, ClimateWorks, Enel, Entergy, Holcim, Honeywell, Shell, Vattenfall, Volvo, WWF.) ortak yürüttüğü yeni bir çalışmaya göre küresel ısınmayı 2 derecenin altında tutmanın maliyeti, küresel GDP nin % 1 iyle karşılanabiliyor. Raporun tahminlerine göre, emisyonları % 70 aşağıya çekerek normal üretim şartlarını yakalamak ve küresel ısınmanın tehlikesinden kurtulmak için 2020 yılına kadar tüm dünyada 530 milyar euro yatırım yapılması gerekiyor. Rapor 2030 yılına kadar 21 değişik bölgede 10 ana sektördeki 200 den fazla sera gazını azaltma olanaklarını inceliyor ve küresel bir maliyet eğrisi çiziyor. Küresel krizin yol açtığı sorunlardan dolayı 2007 yılında 18 milyon olan küresel işsizlik 2009 yılında 30 milyona yükselebilir ve eğer durum daha da kötüleşirse bu rakam 50 milyona varabilir. ILO nun raporuna göre bu son senaryo, çoğu gelişmekte olan ülkelerde yaşayan 200 milyon çalışanı açlık sınırına itebilir. Times Online ın haberine göre küresel nüfusun inanılmaz artışı, değişen beslenme tarzı ve insanoğlunun artan su tüketimi ucuz suyun sonunu getirebilir. Kaliforniya daki Pasifik Enstitüsü nün yıllık raporuna göre aşırı petrol tüketimi (peak oil) gibi aşırı su tüketimi de (peak water) gündemde. Dünya bir zamanlar neredeyse sonsuz olarak gösterilen bir kaynağın doğal bir sınırı olmasıyla yüzleşiyor. CNN in haberine göre Japonya daki şirketlerin finansal kriz dışında başka bir problem için de ortak hareket etmeleri bekleniyor: Japonya daki düşük doğum oranı. Sağlık Bakanlığına göre Japonya nın mevcut nüfusunu koruması için gereken doğum oranı 2.0 iken şu anki doğum oranı uluslararası firma üyesi olan Japonya nın en büyük iş grubu Keidanren, üyelerinden çalışanlarını aileleriyle vakit geçirmek için daha erken bırakarak Japonya nın bu sosyal problemini çözmeye yardımcı olmalarını istedi. Düşük doğum oranının bir nedeni de Japonya da günlük 23

24 Yüzde % çalışma süresinin 12 saat olması. Bu oranı tetikleyen diğer faktörler ise yaşamın yüksek maliyeti ve kadınlara karşı sosyal sertlik. Japonya dünyanın en hızlı yaşlanan nüfusuna sahip. İnsan Hakimiyeti ve Dünya Sistemindeki Ana Maddelerin Değişimi İnsan Hakimiyeti veya Dünya Sistemindeki Ana Maddelerin Değişimi (KSS Avrupa üyeleri için yayınlanan The Newsbundle, 16 Ocak 2009 sayı 175 ve 30 Ocak sayı 176 dan faydalanılarak hazırlanmıştır.) Türkiye de Rüzgar Enerjisi Türkiye geçen yıl rüzgardan elektrik üretimini yüzde 195 artırdı yılı sonunda 147 megavatlık rüzgar enerjisi üretimi olan Türkiye, geçen yıl buna eklediği 286 megavat kapasiteyle toplamda 433 megavat kapasiteye ulaştı. Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliği'nin (EWEA) verilerine göre, 2007 yılı sonu itibariyle rüzgar enerjisinde Avrupa'da 16'ncı sırada bulunan Türkiye, geçen yıl sonunda Belçika ve Norveç'i geride bırakarak 14'üncü sıraya çıktı. Rüzgar enerjisinde Avrupa'da ilk sırayı, 23 bin 903 megavatla aynı zamanda dünya liderliğini sürdüren Almanya alırken, bu ülkeyi 16 bin 754 megavatla İspanya ve 3 bin 736 megavatla İtalya takip ediyor. Avrupa Rüzgar Enerjisi Birliği, Avrupa'da geçen yıl yeni elektrik enerjisi üretimi kapasitesinde yüzde 43 payla rüzgar santrallerinin ilk sıraya yerleştiğini ve 2007 sonunda 57 bin 139 megavat olan rüzgar enerjisi üretiminin geçen yıl sonunda 65 bin 947 megavata ulaştığını duyurdu. Verilere göre, Avrupa'da her iş gününde 20 rüzgar tribünü faaliyete girerken kurulu rüzgar enerjisi kapasitesi, toplam elektrik üretiminin yüzde 4,2'sine karşılık geliyor. Kaynak: Nurolbank Emita Bülteni, Sayı 3 ( ) 0 Arazi Dönüşümü Karbondioksit Su Kullanımı Azot Tespiti Bitki İstilası Kuş Neslinin Konsantrasyonu Tükenmesi Kaynak: Vitousek, 1997 Arazi Dönüşümü: Dünyanın fotosentez potansiyelinin yaklaşık % 50 si doğrudan insan kullanımı için ayrılmıştır. Tarım ve diğer amaçlarla kullanıma açılan araziler son onyıllarda azalan tropikal yağmur alanları gibi değerli ve nadir görülen biyolojik çeşitliliğe barınak olmaktan çıkıp bir tehdit haline gelmektedir. İnsanoğlu nüfusu arttıkça toprağı kendi amacı için kullanmaya devam edecektir ancak bu yüzden bazı türlerin yok olması kaçınılmazdır. Karbondioksit Konsantrasyonu: Atmosferdeki tüm karbondioksidin yaklaşık % 25 i insanoğlunun özellikle son yıllardaki aktiviteleri nedeniyle oluşuyor. Endüstri çağı öncesinde atmosferik konsantrasyonu 280 ppm olan karbondioksit bugün 380 ppm rakamına ulaştı. 100 ppm lik bu artış ormansızlaştırma ve fosil yakıtların kullanımından kaynaklanıyor. Neredeyse kesin olarak bildiğimiz şey atmosferdeki karbondioksit oranı fazlalaştıkça dünyamızın daha fazla ısındığı ve bunun sayısız ekolojik değişime sebep olması. Balıkçılık 24

25 Yağış miktarı ve ürün verimliliğindeki değişiklikler, büyük fırtınalar, sari hastalıklar bunlardan birkaçı. Su Kullanımı: Barajlar, sulama sistemleri ve suyun akış yönünü değiştiren diğer aktiviteler yüzünden kullanılabilir su miktarının yaklaşık % 60 ını doğrudan insanoğlu kullanıyor. Tatlı su kullanımı o kadar büyük bir boyuta ulaştı ki dünyanın birçok büyük nehri - Ganj-Hindistan, Sarı Nehir-Çin, ve Rio Grande-ABD ve Meksikaartık denize ulaşamıyor. Bu şekilde devam edilmesi ileride su krizine ve su savaşlarına yol açabilir. Azot Tespiti: Kimyasal gübre kullanımı ve ürün seçimi yüzünden azot dengesi bozuluyor, burada insanoğlunun payı % 60. Azot bazlı gübreler dünyanın beslenmesi bakımından hayati önem taşıyor fakat dünyanın birçok yerinde olduğu gibi aşırı kullanıldığında maliyetler yükseliyor. İnsanoğlunun azot döngüsüne müdahale etmesi sonucu nehirler kirleniyor. Bunların sonucu zehirli içme suları ve geniş tarım arazilerindeki nehir yollarının ve nehir ağızlarının tahribatına yol açıyor. Bitki İstilası: Kanada da bitki türlerinin yaklaşık % 20 si başka yerlerden getirilmiş. Bu tür istilaların sonuçları karmaşık, genelde tahmin edilemeyen ve bazen yerli türler ve ekosistemler için tahrip edici olabiliyor. Kuş Neslinin Tükenmesi: Kuş neslinin yaklaşık % 25 i 2000 yıldan beri insanoğlu tarafından yok ediliyor. Balıkçılık: Dünyanın belli başlı balıkçılık alanlarının yaklaşık üçte ikisi veya daha fazlası aşırı tüketiliyor veya tükenmiş durumdadır. 25

26 KSS Eğitim Semineri KOBİ ler ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk 27 Mart 2009 / Kadir Has Üniversitesi Cibali / İstanbul Kurumsal Sosyal Sorumluluk kavramı Türkiye için halen yeni bir konu olmakla birlikte iş dünyası ve sivil toplumun gündeminde öncelikli bir yere sahiptir. KSS nin daha iyi anlaşılması ve uygulanması için gerçekleştirilecek etkinliklerden tüm toplum faydalanacaktır. Böylece Avrupa Birliği standartlarında bir sürdürülebilir kalkınma çerçevesi oluşturulabilecektir. Bu etkinlikler, Türkiye nin AB ye üyelik müzakereleri sürecinde gelişmiş ve güvenilir bir topluma sahip olabilmesi için rekabetçiliği, toplumsal bütünlüğü, AB değerlerinin ve politikalarının daha iyi kavranmasını sağlamaya katkıda bulunacaktır. KOBİ ler için KSS Eğitim Semineri Ülkedeki girişimlerin büyük bölümünü oluşturan KOBİ ler için KSS iş önceliklerinin dışında kalan uzak bir hedef olarak görülmektedir. Daha az karmaşık olan yapıları ve firma sahiplerinin güçlü rolü sebebiyle KOBİ ler topluma olan etkilerini daha gayri resmi ve içgüdüsel bir şekilde ele almaktadırlar. Aslında birçok KOBİ KSS olgularının farkında olmadan ya da faaliyetlerini duyurmadan sosyal ve çevresel olarak sorumlu uygulamalar yapmaktadır. Bu uygulamalar çoğunlukla KOBİ ler tarafından sorumlu girişimcilik olarak algılanmakta ve tanımlanmaktadır. Sorumlu girişimcilik uygulamalarının KOBİ ler tarafınan daha geniş kapsamlı olarak uygulanmasını sağlamak amacıyla KSS nin ekonomik yararları ile ilgili bilinç geliştirme ve bir risk yönetimi aracı olarak tanıtılmasına ihtiyaç vardır. KSS Eğitim Semineri kişilik bir grup için 27 Mart 2008 tarihinde İstanbul da düzenlenecektir. Eğitimin içeriği yerel bağlam ve mevcut özellikli sektörler göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Sosyal sorumluluk içeren davranışları uygulamak ya da daha da geliştirmek isteyen KOBİ ler için kullanıcı dostu, özel araçların geliştirilmesi son derece önemli olduğundan KOBİ ler için daha sonraki aşamalarda kademe kademe eğitim sağlayacak kitler ve anketler kullanılacaktır. Çıktılar KOBİ ler için seminer bir anket ve el kitabı ile yapısal ve aşamalı bir şekilde katılımcıların sorumlu girişimcilik konusundaki çabalarına ilişkin düşünmelerini sağlamak. Halen uygulanmakta olan anca KSS olarak tanımlanmayan çalışmaların tarifini yapmak. Katılımcı Profili KOBİ Sahipleri, KOBİ Çalışanları, Sektörler Kuruluşlar 26