DEVLET YARDIMLARI. Devlet yardımları, büyüme, bölgesel farklıklıların

Transkript

1 giderilmesi, işsizlik gibi konularda izlenen ana politikaları destekleyen ve olumlu etkilerini artıran uygulamalar. Aynı zamanda, geçici dalgalanmaların ve istikrarsızlığın yaşandığı dönemlerde, süreci kısa tutan destek unsurlarının çalışmasını sağlıyorlar. Uygulanan yardımlar, D IŞ TİCARET D ES TEK S ERİ S İ - 1 Devlet yardımları, büyüme, bölgesel farklıklıların Cumhuriyetimizin 100. yılı için amaçlanan 500 milyar dolarlık büyük ihracat hedefine giden yolda birer araç da. Hazırladığımız bu yayınla, Türkiye nin, dünyanın en büyük D E V L E T firmalara katkı sağlamayı amaçlıyoruz. Y A R D I M L A R I on ekonomisi içinde yer almak üzere çıktığı bu yolculukta, ücretsiz hediyesidir D I Ş T I C A R E T D E S T E K S E R I S I - 1 DEVLET YARDIMLARI

2 Devlet Yardımları İstanbul 2013

3 Devlet Yardımları Yayın Direktörü Ensar Altun Yayın Koordinatörü Filiz Özkan Editör Nilgün Yılmaz Kitap Tasarımı Şendoğan Yazıcı Üretim Müdürü Haydar Kartal Yayıncı TİM Akademi adına Om Yayıncılık Reklamcılık İletişim Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. İbrahim Karaoğlanoğlu Cad. Yayıncılar Sk. No: 10/A Kat: 2 Seyrantepe - İstanbul Tel: +90 (212) Baskı Promat Basım Yayın San. ve Tic. A.Ş. Sanayi Mah Sok. No.34 Esenyurt / İstanbul Tel: +90 (212) Turkishtime ın ücretsiz ekidir. Her hakkı saklıdır. Herhangi bir bölümünün veya tamamının izin almadan ve kaynak gösterilmeden kullanılması yasaktır. Para ile satışı yapılamaz. Süreli yayın değildir.

4 İçindekiler Başkandan...06 Sunuş...09 Giriş...10 Ekonomi Bakanlığı nın Verdiği Destekler...12 Birinci Bölüm Özel Statülü Şirketler...12 A - Sektörel Dış Ticaret Şirketleri B - Dış Ticaret Sermaye Şirketleri İkinci Bölüm 97/5 Sayılı Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi...16 Üçüncü Bölüm 95/7 Sayılı Uluslararası Nitelikteki Yurtiçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi...18 Dördüncü Bölüm 2009/5 Sayılı Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi A - Yurtdışı Organizasyonlarında Katılımcıların Desteklenmesi B - Yurtdışı Fuarlara İlişkin Organizatör Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi C - Sektörel Nitelikli Uluslararası Fuarlara Bireysel Katılımların Desteklenmesi D - İlave Destekler Beşinci Bölüm 2011/1 Sayılı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği...28 A - Yurtdışı Pazar Araştırması Desteği B - Rapor ve Danışmanlık Desteği C - Sektörel Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti Programları Desteği D - E-Ticaret Sitelerine Üyelik Desteği Altıncı Bölüm 2010/6 Sayılı Yurtdışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi...36 A - Yurtdışı Birim Kira Giderlerinin Desteklenmesi B - Yurtdışı Tanıtım Faaliyetlerinın Desteklenmesi C - Yurtdışı Marka Tescil Faaliyetlerinin Desteklenmesi Yedinci Bölüm 2000/1 Sayılı İstihdam Desteği...42 Sekizinci Bölüm 2006/4 Sayılı Türk Ürünlerinin Yurdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve Turquality nin Desteklenmesi...44 A - İhracatçı Birlikleri, Üretici Dernekleri ve Birliklerinin Desteklenmesi B - Marka Destek Programına Alınan Şirketlerin Desteklenmesi C - Turquality Destek Programına Alınan Şirketlerin Desteklenmesi D - Marka ve Turquality Ortak Uygulama Alanları E - Turquality Programı nın Desteklenmesi Dokuzuncu Bölüm 2013/4 Sayılı Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımı...54 Onuncu Bölüm 2010/8 Sayılı Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi...56 A - Eğitimcilerin Düzenleyeceği Eğitim Programlarının Desteklenmesi B - Ur-Ge Projelerinin Desteklenmesi Onbirinci Bölüm 2008/2 Sayılı Tasarım Desteği...64 A - Tasarımcı Şirketlerin Desteklenmesi B - Tasarım Ofislerinin Desteklenmesi C - Birlikler, Tasarım Dernek ve Birliklerinin Desteklenmesi İletişim...68 Ekler...74

5 Başkan dan Mehmet Büyükekşi Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Katma değerden başka yol yok Türkiye nin sürdürülebilir büyümeyi sağlayabilmesi için ihracata dayalı büyüme modeline daha fazla odaklanması gerektiğine inanıyoruz hedeflerimize ulaşmak için, Türkiye nin her yıl ortalama yüzde 5-6 büyümesi gerekirken mevcut seviyelerdeki büyüme, bizi hedeflerimize götürmeyebilir. Daha fazla büyümek, daha fazla ihraç etmek ve daha az oranda ithal etmek için de katma değere yönelmekten başka yol göremiyoruz. Bu kapsamda Türkiye 2023 İhracat Stratejisi çalışmamızda 26 ihracatçı sektörün her birinin stratejik hedefleri ve başarı kriterleri belirlendi, eylem planları tamamlandı. Türkiye nin 2023 yılına kadar dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisi arasına girmesi, 2 trilyon dolar milli gelir ve 500 milyar dolar ihracata ulaşabilmesi hedefiyle başlatmış olduğumuz Türkiye nin 2023 İhracat Stratejisinin Uygulamaya Aktarılması ve Performans Yönetimi projesinde 26 sektörün faaliyetlerini desteklemeye devam ediyoruz. Diğer taraftan makro düzeyde yapılan Strateji çalışmalarının yanında ihracatçı firmalarımızı 2023 e hazırlamak için kurduğumuz TİMAKADEMİ de ihracatçılarımıza geniş bir alanda eğitim ve konferanslar veriyoruz yılında 26 sektörü kapsayan 10 organizasyonun İstanbul da, 2014 yılında ise 10 ilde yapılmış olmasını planlıyoruz. Şirketlerin bireysel başarısı, içinde bulundukları tedarik zincirinin durumu, kur rejimi ve buna bağlı kur hareketlerinin ihracata etkisi olduğu gibi, uygulanan kamu politikalarının da ihracat performansını olumlu yönde etkileyebileceği unutulmamalı. 500 milyar dolarlık ihracat hedefimize ilerlerken, ihracata sağlanan destekler en öncelikli gündem maddelerimizden biri. Çünkü ihracatın teşvik edilmesi, ihracat pazarlarının geliştirilmesi, dünya ihracatında Türkiye nin payının artırılması ile uluslararası pazarlara açılan işletmelerin rekabet güçlerinin artırılması bakımından oldukça önemli. İhracatçı firmalarımız, yurtdışı ofis mağaza destekleri, Türk ürünlerinin markalaşması ve Turquality desteği, pazar araştırması desteği, uluslararası reka-

6 16 > 5 betçiliğin geliştirilmesinin desteklenmesi ve çevre maliyetleri gibi destek mekanizmaları aracılığıyla devlet yardımlarından yararlanabiliyor. İhracata yönelik devlet yardımlarının temel amacı, ihracatçı firmaların ihracata yönelik faaliyetlerini gerek üretim gerekse pazarlama aşamalarında destekleyerek ülkeye döviz kazandıran bu firmaların sorunlarının giderilmesine yardımcı olmak ve rekabet gücü kazanmalarına olanak sağlamak. Bu katkının sağlanabilmesi için Eximbank kredi limitlerinin artırılması, ihracatı teşvik edici ve kolaylaştırıcı krediler ile sigorta mekanizmalarının oluşturulması için yeni düzenlemelere ihtiyaç var. İhracat destekleri özellikle ihracatı yeni öğrenen veya düzenli bir ihracatı olmayan KOBİ ler için önem arz ediyor. Bu noktada bu firmaların ihracata hazırlık aşamasında altyapılarını güçlendirmek için KOBİ ler özellikle Ur-Ge desteği ile ilk aşamadan başlayarak destekleniyor. Halihazırda düzenli ihracat yapmaya başlayan firmalar için Fuar Desteği ve Yurtdışı Birim desteği ise bu firmaların dış pazarda dağıtım kanalları kurmaları ve pazar paylarını artırmaları için önem arz ediyor. Yurtdışı pazarlarda dağıtım kanallarını oluşturan, özgün tasarımları ile bulundukları pazarın dinamiklerine uyum sağlayan firmalarımız için Turquality desteğinin önemini her fırsatta vurguluyoruz hedefimize ulaşabilmek amacıyla 57 bin ihracatçı firmayı ulusal ve uluslararası alanda temsil gücüne sahip olan Türkiye İhracatçılar Meclisi olarak ihracatın önündeki engelleri ortadan kaldıracak kamusal düzenlemeleri takip ediyoruz. İhracatçılarımızın bu düzenlemeler hususunda temsilcisi ve iletişim kanalı olmaya etkin bir şekilde devam edeceğiz.

7

8 18 > 7 Sunuş Kenan Güler Güler Dinamik Gümrük Müşavirliği Yönetim Kurulu Başkanı Ticaretin yeniden yapılandığı dünyaya hazır mısınız? Hedefsizliğin her türlü profesyonel yapı için en büyük tehlikelerden biri olduğu düşünüldüğünde, ülke olarak hedef odaklı çalışmanın önemi yadsınamaz bir gerçek. Küreselleşen dünyada teknolojinin de devreye girmesiyle her alanda olduğu gibi uluslararası ticarette de gelişmeler yaşanıyor, üretim geleneksel döngüsünden çıkıp gittikçe daha konsolide bir yapıya bürünüyor. Küresel ekonomik gelişmeler, ülkeleri farklı stratejiler geliştirmeye, ticareti ve ticareti birinci elden etkileyen faktörleri düzenlemeye ve bu sayede avantajlı bir konum elde edebilme içgüdüsüyle hareket etmeye zorluyor. Serbest ticaret anlaşmalarının sürekli gündeme geldiği ve ticaretin önünde bulunan engellerin kaldırılması için agresif girişimlerin olduğu böyle bir ortamda, eşyaların serbest güvenli ve hızlı dolaşımı için globalleşme yönünde ciddi adımların atıldığını görüyoruz. Öyle ki biraz da uzaktan izlemek durumunda kaldığımız bu yeni gelişmeler, bizlerin ticari geleceğinin kurgulandığı bu dönemde daha aktif davranmamızı gerektiriyor. Türkiye, 2023 hedeflerini gerçekleştirebilmek adına yeni gelişmeleri yakından izlemeli, son dakika önlemlerinden kaçınmalı ve ihracatçımızı tüm bu yeniliklere hazır bulundurmalı. Varış öncesi bildirim, ortak transit sistemi, yetkilendirilmiş yükümlülük gibi teknoloji odaklı bu gelişmelere gerek kamu ve gerekse özel sektör olarak hazır olmak zorunluluğu var. Aksi halde çok da uzak olmayan gelecekte akredite ve güvenli global tedarik zincirinin parçası olmayı başaramamış devlet ve ihracatçılar, ya oyun dışında kalacak ya da hedeflerine ulaşma yolunda engeller ile karşılaşacak. Bu nedenle bilgi edinme ve inovatif çalışmalara daha önem vermeli, daha önce olduğu gibi yalnızca maksimum kar odaklı yapılardan sakınarak daha planlı, teknolojik olarak hazır, mali yapısı güçlü, etik değerlere önem veren, katma değeri yüksek şirketler olma yönünde ciddi adımlar atmalıyız. Şirketim adına hepinize gönülden başarılar diliyor ve gereksinim duyduğunuz ve ilgi alanımıza giren konularda sizlere yardım etmek için tüm gücümüzü seferber etmeye hazır olduğumuzu belirtmek istiyorum.

9 Önsöz Ekonomik literatürde teşvik kavramı, belirli ekonomik faaliyetlerin diğerlerine oranla daha fazla ve hızlı gelişmesini sağlamak amacıyla, kamu tarafından çeşitli yöntemlerle verilen maddi veya gayri maddi destek, yardım ve özendirmeler olarak tanımlanıyor. Tanımdan anlaşılacağı üzere, ekonomik teşviklerin temelinde, kaynakların, ülke ekonomisi açısından daha yararlı olduğu kabul edilen alanlara yönlendirilmesi var. Devlet yardımları, görev alanı olan büyüme, bölgesel farklıklıların giderilmesi, işsizlik gibi konularda izlenen ana politikaları destekleyen ve bu politikaların olumlu etkilerini artıran uygulamalar olduğu kadar, geçici dalgalanmaların ve istikrarsızlığın yaşandığı dönemlerde süreci kısa tutan destek unsurlarının çalışmasını sağlıyor. Özellikle küresel daralmalarda sağlanan destekler, firmaların pazar çeşitliliği, üründe kalite ve ürün çeşitliliği algısını geliştirme konularında destekleyici ve ivme kazandırıcı bir unsur olarak ortaya çıkıyor. Dış ticaretin, ülkelerin sürdürülebilir gelişmesine katkı sağladığı günümüz ekonomilerinde uygulanan bu yardımların, ülke ekonomisinin dış rekabete karşı yapısal uyumunun sağlanması, yerli üretimin dış pazarlarda desteklenmesi, teknolojik gelişmelerin teşviki ve gerekli makine modernizasyonu faaliyetlerinin desteklenmesi yoluyla kaynakların etkin kullanımını sağladığı biliniyor. Kaynakların etkin kullanımı, karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan sektörlerde iyileşme yaratacak, dolayısıyla uluslararası pazarda, yerli üretimlere fiyat avantajı sağlayacak. Ek olarak, marka ve kalite konularına yapılan vurgu, yerli üretimin uluslararası marka algısını geliştirme ve markalaşma faaliyetlerine büyük destek sağlıyor. Türkiye de 1980 li yıllara kadar, ithalata dayalı kalkınma modeli oluşturulmuş bu modele göre belirlenen teşvik programları uygulanmıştı yılından sonra geçilen ihracata dayalı kalkınma modeliyle, ihracata nakdi ödeme yapılması ve ihracatçıların kamu kurumları nezdindeki harcamalarda istisnaya tabi olması yoluyla ihracat teşvik edildi. Özellikle 1986 yılından sonra ihracat yapan kurumlar için, vergi iadesi, teşvik primi uygulamaları başlatıldı, uygulanan bu teşvikler nakit desteklerdi, ihracat performansına göre değişiklik gösterdi. Ancak, 1994 de Dünya Ticaret Örgütü üyeliği ve imzalanan, Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması uyarınca ihracata yönelik sübvansiyonlar yasaklandı. Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği nin kurulmasına ilişkin 6 Mart 1995 tarih ve 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı nda belirlenen yükümlülükler nedeniyle de ihracat sonrası yapılan ihracat performansına

10 20 > 9 dayalı sübvansiyonlar 1994 yılı sonunda yürürlükten kaldırıldı. Buna paralel olarak oluşturulan teşvik sistemi, DTÖ ve AB normlarına uygun bir içerikle dizayn edildi den sonra bu içerikle düzenlenen teşviklerin amacı, KOBİ ler başta olmak üzere ihracatçı firmaların ihracata yönelik faaliyetlerini hem üretim hem de pazarlama aşamasında desteklemek, firmaların uluslararası pazarlarda karşılaştıkları sorunların giderilmesine yardımcı olmak ve rekabet gücü kazanmalarına olanak sağlamaktı. Bu başlıkta uygulanan yardımlar, ülkede endüstriyel gelişimin sağlanması, sektörlerin uluslararası rekabet kazanması, marka algısının geliştirilmesi ve güçlendirilmesi, ürün çeşidi ve yenilikçiliğin özendirilmesi, çevreye uyumlu üretimin, standardizasyon ve kalite belgeleriyle pazara girişin kolaylaştırılması, uluslararası pazar ve pazar çeşitlemesinin yaratılması, eğitimin desteklenmesi, alınacak ve hazırlatılacak rapor ve danışmanlık hizmetleriyle stratejik vizyon ve yol haritalarının çizilmesi gibi faaliyetlere önemli katkı sağlamayı amaçlıyor. Yayının konusunu da oluşturan bu destekler, Özel Statülü Şirketlere (SDŞ-DTSŞ) verilen destekler, Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi, Uluslararası Yurtiçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi, Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi, Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Faaliyetlerinin Desteklenmesi, Yurtdışı Birim Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi, İstihdam Desteği, Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması ve Turquality Kapsamında Verilen Destekler, Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Destekleri, Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi ve Tasarım Desteği olarak sayılabilir. Tüm bu destekler, 1- Ekonomi Bakanlığı nın sorumluluğunda uygulanıyor. 2- AB ve DTÖ normlarına uygun olarak hazırlandı. 3- Prefinansman niteliğinde her hangi bir ön ödeme yapılmıyor. 4- Yürütme süreci uygulamacı kuruluşlar tarafından yapılıyor. Uygulanan bu yardımların, Cumhuriyetimizin 100. yılı için amaçlanan 500 milyar dolarlık büyük ihracat hedefine ulaşması için başlatılan hamleye katkı sağlayacak bir araç olduğu düşünülüyor. Hazırladığımız bu yayınla, Türkiye nin, dünyanın en büyük on ekonomisi içinde yer almak üzere çıktığı yolculukta, firmalarımıza katkı sağlanması amaçlanıyor.

11 1. BÖLÜM Özel Statülü Şirketler özel Statülü şirketler Devletin devlet desteği bağlamında ele alınabilecek uygulamalarından ilki, şirketlere veriler statüler düzeyinde, yani çok temel bir noktadan başlıyor. Burada elbette en önemli ölçüt ihracat. Ekonomi Bakanlığı nın, dış ticaret işlemlerine kolaylık sağlamak, aynı sektörde faaliyet gösteren firmaların dış ticaret faaliyetlerini ortak bir platformda buluşturmak amacıyla oluşturduğu bu sistem Özel Statülü Şirketler başlığı altında inceleniyor. Bu kapsamda iki özel statüden bahsetmek mümkün: Sektörel Dış Ticaret Şirketleri ve Dış Ticaret Sermaye Şirketleri. A) SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİ KOBİ lerin ihracata dönük olarak bir organizasyon altında toplanarak dünya pazarlarına yönlendirilmesi burada temel amaç. Firmalara ihracat ve finansman, tedarik, nakliye, sigorta, gümrükleme gibi konularda hizmet sağlayarak, dış ticarette uzmanlaşmaları ve daha etkin faaliyet göstermeleri sonucu hedefleniyor. Sektörel Dış Ticaret Şirketi olmak için, gerekli belgelerle Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü ne başvurmak gerekiyor. Diğer yandan firmalara Sektörel Dış Ticaret Şirketi statüsü verilirken bilinmesi gereken bazı tanımlamalar ve açılımlar var: Bu kapsamda KOBİ tanımı çalışan istihdam eden işletmeleri ifade ediyor. Kalkınmada Önce-

12 22 > 11 likli Yöre ve Normal Yöre tanımları da destekler açısından önemli ve firmanızın hangi başlığa girdiğini bilmeniz gerekiyor. Yine Üretici derneği ve üretici birliği tanımları da önemli. Üretici derneği, aynı üretim dalında faaliyette bulunan üretici şirketlerin kurduğu dernekleri, birlik ise aynı üretim dalında faaliyet gösteren kooperatif ve birlikleri ifade ediyor. (Şirket listeleri için bknz. Ek 1 ve Ek 2) Statü nasıl verilir? a) Normal Yörelerde, Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin aynı üretim dalında faaliyette bulunan, asgari 10 KOBİ nin bir araya gelmesiyle en az 500 milyar TL sermayeli anonim şirket olarak kurulması mümkün. b) Kalkınmada Öncelikli Yörelerde, ise aynı veya ayrı üretim dalında faaliyette bulunan asgari beş KOBİ en az 250 milyar TL sermayeli anonim şirket olarak bir araya gelebilir. Statü avantajları - Sektörel Dış Ticaret Şirketleri ve ortağı KOBİ ler, ihracata yönelik devlet yardımlarının hedef grubunu oluşturuyor ve öncelikliler. - Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ortaklarının üretimine katkıda bulunmak veya sektörle ilgili işlemlerde kolaylık amacıyla hizmet ve imalat sanayi sektörlerindeki şirketlere ortak olabilir veya şirket kurabilir. - Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ortaklarının faaliyet gösterdiği üretim dalına ait hammadde tedarikinde imalatçı olarak değerlendiriliyor. - Normal Yörelerde yerleşik olanlar, aynı sektörde faaliyette bulunmak kaydıyla ortağı olmayan KOBİ lerin, Kalkınmada Öncelikli Yörelerde yerleşik SDŞ ler ise sektör ayrımı olmaksızın KOBİ lerin ihracatına aracılık edebiliyor.

13 1. BÖLÜM Özel Statülü Şirketler c) Aynı üretim dalında faaliyette bulunan Üretici Dernekleri ve Üretici Birlikleri iseniz anonim şirket olarak ve en az 500 milyar TL sermayeyle bir araya gelerek de Sektörel Dış Ticaret Şirketi statüsü alabilirsiniz. Kimler ortak olabilir? Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine, şirketin kurulması ve gelişmesinde yardımcı olmak amacıyla, ortaklık payları yüzde 10 u aşmamak üzere ortak olabilecek yapıları dörde bölebiliriz: Bunlardan ilki Normal Yörelerde aynı üretim dalında, Kalkınmada Öncelikli Yörelerde ise aynı veya farklı üretim dalında faaliyette bulunan, 250 den fazla çalışan istihdam eden şirketler. İkinci olarak profesyonel yönetici olarak çalışmaları kaydıyla gerçek kişiler de ortak olabilir. Yine Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ve ortaklarına mal, ekipman ve hizmet sağlayan şirketler ile üretici derneği, üretici birliği, vakıf, mesleki federasyon gibi kuruluşlar da ortak yapısı olarak kabul görüyor. B) DIŞ TİCARET SERMAYE ŞİRKETLERİ Ödenmiş sermayeleri en az 2 milyon TL olan ve bir önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında en az 100 milyon dolar veya eş değerdeki fiili ihracat yapan anonim şirketlere, her yılın Ocak ayının son gününe kadar başvurulması kaydıyla Dış Ticaret Sermaye Şirketi statüsü verilebiliyor. Ancak bu ihracatın transit ve bedelsiz olmaması gerekiyor. Bu statüyü alan şirketlerin ticaret unvanları Resmî Gazete de yayımlanıyor ve statü, yayımlandığı tarihten itibaren müteakip yıla ait Dış Ticaret Sermaye Şirketlerine İlişkin Karar yayımlanıncaya kadar geçerliliğini koruyor.

14 24 > 13 Sektörel Dış Ticaret Şirketleri ve dış ticaret sermaye şirketleri ile ortağı KOBİ ler, ihracata yönelik devlet yardımlarından daha avantajlı olarak yararlanıyor. Başvuru Sektörel Dış Ticaret Şirketi ve Dış Ticaret Sermaye Şirketi olmak için, gerekli belgelerle birlikte Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlü- ğü ne başvurulması gerekiyor. Ödenmiş sermayeleri en az 2 milyon TL ve 100 milyon dolar ihracat hacmi olan firmalara Dış Ticaret Sermaye Şirketi statüsü verilebiliyor.

15 2. BÖLÜM 97/5 / Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi Çevre maliyetleri gözünüzü korkutmasın Günümüz dünyasında çevre yatırımları yapmadan uluslararası pazarlarda yer bulmak her geçen gün daha da zorlaşıyor. Bu başlık altında inceleyeceğimiz Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi yardımı da, ticari ve sınai faaliyette bulunan şirketlerle tarımda iştigal eden firmaların uluslararası pazarlara ulaşma, bu pazarlarda zorunlu koşul olarak düzenlenen kalite standartlarına uyum sağlama konusunda yaptıkları faaliyetleri desteklemeye dönük. Yardım, çevre, kalite ve insan sağlığına yönelik teknik mevzuata uyum sağlamak için akredite edilmiş kurumlardan alınacak kalite, çevre belgeleri, insan can mal emniyeti ve güvenliğini gösterir işaretlerle, tarım ürünlerine ilişkin laboratuvar analizleri ve belgelendirme işlemleriyle ilgili harcamaların desteklenmesini amaçlıyor. Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde ticari ve sınai faaliyette bulunan kolektif,

16 26 > 15 komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketler, tarım veya yazılım sektörlerinde iştigal eden şirketler, dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri bu desteklerden yararlanabiliyor. Neler destek kapsamında? Uluslararası Belge ve Sertifika Desteği çerçevesindeki şirketler yardımın kapsamında yer alıyor. Ek 3 teki listede yer alan belge ve sertifika türleri ile ve test ve analiz raporlarının çeşitli alım giderleri yüzde 50 oranında ve her bir belge veya sertifika başına en fazla 25 bin dolara kadar destekleniyor. Bu alım giderleri içinde, belge ve sertifikalar için müracaat ve doküman inceleme giderleri, belgelendirme tetkik giderleri, ilk yıla ait belge kullanım ücreti, belge veya sertifikayla ilgili yaptırılması zorunlu test ve analiz ücretleri ile kayıt ücreti; test ve analiz raporları için de ücretler var. Test ve analiz raporlarının desteklenebilmesi için, birincisi test ve analiz raporunun ilgili ülke pazarına girişte zorunlu olduğunu gösterir dokümanların, ikincisi de testi veya analizi yapılan ürünlerin ilgili ülkeye ihracat edildiğinin belgelendirilmesi gerekiyor. Yine Uluslararası Belge ve Sertifika Desteği çerçevesinde, eğitim ve danışmanlık hizmetleri, yol masrafları ve gözetim bedellerinin desteklenmediğini de hatırlatalım. Uygulama başlıkları 1. Uluslararası Belge ve Sertifika Desteği çerçevesinde mevcut bir belge veya sertifikanın yenileme giderleri 2. Şirketlerin üretimini veya ihracatını yaptığı ürünlerle ilgili aldığı belge ve sertifikalar 3. İhracatın belgelendirilmesi kaydıyla, akredite kurum veya kuruluşa yaptırılan belge veya sertifikayla ilişkilendirilemeyen test ve analiz raporları Dikkat edilmesi gerekenler 1. İlgili belgenin listede yer alıp almadığını kontrol edin. 2. Desteğe konu belge, sertifika ve raporlar, IAF (International Accreditation Forum), EA (European Cooperation for Accreditation) veya ILAC (International Laboratory Accreditation Cooperation) tarafından tanınan kuruluşlar tarafından veriliyorsa, başka bir onay aranmıyor. 3. Belge, sertifika ve raporlar, ilgili ülke tarafından kabul görmüş, teknik kriterlere uygun kamu ya da özel kuruluşlardan alınıyorsa, bu belgelerin alındığı ülkedeki Türk ticaret müşavirliği ya da ateşiliğine, böyle bir imkan yoksa ilgili ülkenin noter, meslek odası, vergi dairesi gibi resmi bir merci tarafından onaylanmış örneklerinin Türk konsolosluklarına onaylatılması gerekiyor. Başvuru ve ödeme Destek başvurularının gerekli belgelerle birlikte, desteğe konu belgelerin düzenlenme tarihinden itibaren altı ay içinde üyesi olunan ihracatçı birliğine yapılması gerekiyor.

17 3. BÖLÜM 95/7 Sayılı Uluslararası Nitelikteki Yurtiçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi Fuarların cazibesini artırmak için Modern ticaretin pazar yerleri fuarlar. Yeni ürün ve üretim teknolojilerinin sergilenmesi, yeni uluslararası müşteriler, partnerler edinmek, verimli bir pazarlama olanağı elde etmek için en uygun ortamı sunuyorlar. Türkiye de son yıllarda uluslararası nitelikteki yurtiçi ihtisas fuarlarını geliştirmek ve çoğaltmak için büyük çaba harcıyor. Yine Ekonomi Bakanlığı da bu fuarlara katılımda yurtiçi pazarı genişletmek için firmalara destek oluyor. 95/7 sayılı bu destek, Türkiye de uluslararası nitelikte ihtisas fuarları düzenleyen ve Ekonomi Bakanlığı nın belirlediği kriterlere uygun yerli fuar organizatör firmalarına hitap ediyor. Destek kapsamı Program kapsamında yer alan mali destek üç başlıktan oluşuyor: a) Organizatör firmaların fuar öncesi yapacakları yurtdışı tanıtım faaliyetleri b) Organizatör firma tarafından fuara davet edilen bazı önemli yabancı alıcıların yol giderleri c) Fuar süresince düzenlenecek, seminer, konferans, panel ve yarışmalara ilişkin masraflar Organizatör firmaların fuar öncesi yapacakları yurtdışı tanıtım faaliyetleri bunlardan ilki. Bu başlık basın yayın, radyo, TV reklamları, afiş, broşür, basın toplantısı gibi faaliyetlerin giderlerini içeriyor.

18 28 > 17 İkinci başlık ise organizatör firma tarafından fuara davet edilen bazı önemli yabancı alıcıların yol giderleri, ki burada da ülke başına iki kişi destek kapsamında. Yine fuar süresince fuarın konusu ile ilgili olarak düzenlenecek, seminer, konferans, panel ve ödüllü yarışmalara ilişkin masraflar da mali destekten yararlanıyor. Program içinde yer alan diğer destekler ise iki başlıkta toplanabilir. Bunlardan ilki fuarda yer alan yabancı katılımcı ve ziyaretçi sayısının artırılmasına yönelik, Ticaret Müşavirlikleri nce gerekli tanıtımın yapılmasına dönük. Diğeri ise fuarın ve organizatör firmanın Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklendiğinin belgelenmesi. Koşullar neler? Destekten yararlanmak için organizatör firmaların belli şartları sağlamaları gerekiyor: Her şeyden önce fuar için Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ndan izin alınmış olması lazım. Daha sonra fuarın, tekstil, konfeksiyon, halı, deri, ayakkabı, otomotiv, gıda ve gıda teknolojileri, elektrik elektronik sanayi, madeni eşya, toprak ürünleri, inşaat malzemeleri ya da mobilya sektörlerine yönelik olması şartı da aranıyor. Fuarın en az üç defadır yapılıyor olması ve bir önceki dönemki fuara 25 i yabancı olmak üzere en az 100 firmanın katılmış olması da diğer ölçütler. Başvuru ve ödeme Önce bir bilgi, bir organizatör firmaya aynı konudaki fuar için iki defadan fazla destek verilmiyor. Fuarlarının desteklenmesini isteyen organizatör firmaların, fuarın başlangıcından en geç iki ay önce, bulundukları bölgedeki ihracatçı birliğine başvurmaları gerekiyor. Başvuru yaparken fuarın konusu, amacı, kapsamı, fuar alanının teknik özellikleri, fuar öncesi ve fuar süresince gerçekleştirilmesi planlanan yurtdışı tanıtım faaliyetleri ve diğer faaliyetlere ilişkin detaylı bilgileri içeren bir proje hazırlamanız da bekleniyor. Fuarın daha önce en az üç defa düzenlendiği ve bir önceki dönem fuara 25 i yabancı olmak üzere 100 firmanın katılmış olduğunu belgeleyen dokümanlar ile fuara ilişkin planlanan yurtdışı tanıtım faaliyetlerine ait ilan, broşür, poster gibi dokümanların birer örneği de hazır olmalı. Fuara davet edilecek olan ve fuarın konusuyla ilgili sektörde uluslararası alanda önemli ithalatçı olduğu ilgili ülkedeki davetlilere dair liste de başvuru esnasında sunulmalı. Faaliyetin ardından, tüm belgelerle ihracatçı birliğine başvuru yapılıyor, incelemenin ardından, ödeme Ekonomi Bakanlığı nın talimatı ile Merkez Bankası nca Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ndan organizatöre yapılıyor. Harcama Kalemleri Destek Oranı Destek Tutarı Yurtdışı tanıtım faaliyetleri 50 % $ Önemli alıcıların ulaşım giderleri 50 % $ Fuarla ilgili seminer, konferans, panel ve ödüllü yarışma giderleri 50 % $ 5.000

19 4. BÖLÜM 2009/5 Sayılı Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Yurtdışı fuara katılmak zor değil Türkiye de yerleşik şirket, kurum veya kuruluş ile üretici organizasyonlarının yurtdışı fuarlara katılımlarına, aynı zamanda sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara bireysel katılıma ilişkin harcamalarının desteklenmesi bu programların temelini oluşturuyor. Destekler Türkiye de sınai veya ticari faaliyette bulunan şirketlerin, yurtdışı fuarlara bireysel veya milli düzeyde katılımlarını sağlayarak, Türk ürünlerinin pazarlanmasına ve yerinde tanıtımının yapılmasına destek sağlıyor. Katılımcıların, bu tebliğde yer alan desteklerden yararlanabilmeleri için ürünlerini stantlarında sergilemeleri gerekiyor. Ancak, ürünlerini kendi tercihleri ile sergilememeleri ve fuara broşür, katalog, maket gibi ürünlerle katılım sağlamaları durumunda katılımcılar azami 36 metrekare üzerinden destekleniyor.

20 30 > 19 Destek, yurtdışı fuarın genel nitelikli uluslararası fuara milli katılım veya Türk ihraç ürünleri fuarı olması halinde 10 bin doları, sektörel nitelikli uluslararası fuara milli katılım, yabancı firma katılımlı sektörel fuar veya sektörel Türk ihraç ürünleri fuarı olması halinde ise 15 bin doları geçemiyor. Bilinmesi gereken bazı tanımlar Kuruluşlar: Ekonomi Bakanlığı tarafından adlarına Geçici Belge veya Belge düzenlenmiş, yurtdışı fuar organizasyonu gerçekleştirme yetkisi verilen kuruluşlar. Organizatör: Bakanlık tarafından adlarına Geçici Belge veya Belge düzenlenmiş, yurtdışı fuar organizasyonu gerçekleştirme yetkisi verilen firma veya kuruluşları. Katılımcı: Tebliğ kapsamındaki yurtdışı fuarlara katılan veya Desteklenecek Sektörel Nitelikteki Uluslararası Fuarlar listesinde yer alan fuarlara bireysel katılım sağlayan Türkiye de kurulmuş, ihracatçı birliğine üye şirket ile Türkiye de yerleşik kurum, kuruluş veya üretici organizasyonu. Üretici veya İmalatçı Organizasyonu: Aynı üretim dalında faaliyette bulunan üretici ve imalatçı firmaları bir araya getiren ve temsil eden sektörel örgütlenmeleri. Yurtdışı Fuar Organizasyonu: Türk ihraç ürünlerinin tanıtılması ve pazarlanması amacıyla yurtdışında düzenlenen Türk ihraç ürünleri fuarı, sektörel Türk ihraç ürünleri fuarı, yabancı firma katılımlı sektörel fuar veya milli katılım organizasyonunu. Milli Katılım: Yurtdışında düzenlenen genel veya sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara, Türk firmalarının Bakanlık tarafından görevlendirilen organizatör ko-

21 4. BÖLÜM 2009/5 Sayılı Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi ordinatörlüğünde gerçekleştirdiği toplu katılımı. Bireysel Katılım: Bakanlıkça belirlenerek ilan edilen ve yurtdışında düzenlenen desteklenecek sektörel nitelikteki uluslararası fuarlar listesinde yer alan fuarlara katılımcıların doğrudan katılımları. Türk İhraç Ürünleri Fuarı: Bakanlık tarafından görevlendirilen organizatörlerce sadece Türk ihraç ürünlerinin tanıtımı amacıyla düzenlenen yurtdışı fuar organizasyonları. Sektörel Türk İhraç Ürünleri Fuarı: Bakanlık tarafından görevlendirilen organizatörlerce Türk ihraç ürünlerinin tanıtımı amacıyla düzenlenen sektörel yurtdışı fuar organizasyonları. Yabancı Firma Katılımlı Sektörel Fuar: Bakanlık tarafından görevlendirilen organizatörlerce sektör bazında ihraç ürünleri tanıtımı amacıyla yurtdışında gerçekleştirilen, yabancı katılımcıların Ürün teşhir şartı Katılımcıların, bu tebliğde yer alan desteklerden yararlanabilmeleri için ürünlerini stantlarında sergilemeleri gerekiyor. Ancak, ürünlerini kendi tercihleri ile sergilememeleri ve fuara broşür, katalog, maket gibi ürünlerle katılım sağlamaları durumunda katılımcılar azami 36 metrekare üzerinden destekleniyor. katılımına açık uluslararası sektörel nitelikli fuar organizasyonları. Katılım Bedeli: Bakanlık tarafından görevlendirilen organizatöre katılımcı tarafından ödenecek, fuarla ilgili nakliye, gümrükleme, sigorta, yer kirası, stant konstrüksiyonu, dekorasyon giderleri ve verilecek hizmetler toplamının metrekare satış fiyatına yansıtılmış, desteğe esas olacak azami bedeli. A) YURTDIŞI ORGANİZASYONLARINDA KATILIMCILARIN DESTEKLENMESİ Bir organizatör tarafından gerçekleştirilen yurtdışı fuarlarda katılımcıların desteklenmesi kapsamındaki yurtdışı fuar organizasyonlarında, katılımcı tarafından organizatöre ödenen katılım bedelinin ve stantta görevli en fazla iki temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-dönüş ulaşım masraflarının yüzde 50 si ödeniyor. Destek, yurtdışı fuarın genel nitelikli uluslararası fuara milli katılım veya Türk ihraç ürünleri fuarı olması halinde 10 bin doları, sektörel nitelikli uluslararası fuara milli katılım, yabancı firma katılımlı sektörel fuar veya sektörel Türk ihraç ürünleri fuarı olması halinde ise 15 bin doları geçemiyor. Başvuruların, fuarın bitiş tarihinden sonra en geç üç ay içerisinde bakanlıkça belirlenen ihracatçı birliği genel sekreterliğine yapılması gerekiyor. Önemli uygulama başlıkları Komple tesis imalatı, makine, yat imalatı ve otomotiv ana sanayi sektöründe faaliyet gösteren katılımcıların fuar nakliye mas-

22 32 > 21 raflarının destek kapsamında bulunmayan kısmının doları geçmemek üzere yüzde 50 si destek kapsamında. Doğaltaş, seramik, mobilya, otomotiv yan sanayi, elektronik, beyaz eşya, endüstriyel mutfak eşyaları, mücevherat ve halı sektöründe faaliyet gösteren katılımcıların fuar nakliye masraflarının destek kapsamında bulunmayan kısmının ise doları geçmemek üzere yüzde 50 si, katılım bedeline ilaveten destekleniyor. Katılımcı Sektörel Dış Ticaret Şirketi ise, destek miktarı yüzde 75 olarak uygulanıyor. Katılımcının gen mühendisliği, biyoteknoloji, uzay ve havacılık teknolojileri, ileri malzeme teknolojileri, nanoteknoloji, teknik tekstil, yenilenebilir enerji, donanım, bilişim ve elektronik konularında üretim yapması durumunda destek miktarı yine yüzde 75 e çıkıyor. Üretici ve imalatçı organizasyonlarının katılacağı yurtdışı fuar organizasyonları da yüzde 75 oranında destekleniyor. B) YURTDIŞI FUARLARA İLİŞKİN ORGANİZATÖR TANITIM FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ Bu destekten yalnızda organizatör kuruluşlar yararlanabiliyor. Bakanlıkça görevlendirilen organizatörün, yurtdışı fuar organizasyonuna yönelik olarak Türk ihraç ürünlerinin, sektörlerin veya katılımcıların, yahut yurtdışı fuar organizasyonunun tanıtımı amacıyla yurtdışında gerçekleştirdiği tanıtım faaliyetini desteklemek, bu programın temel amacı. Organizatör kuruluşun tanıtım amaçlı yaptığı - Defile - Fuar konusu sektörle ilgili seminer, basın toplantısı ve duyuru - Reklam panoları, afiş, katalog, broşür/ kitapçık biçimindeki tanıtım etkinlikleri, - Elektronik ortamda tanıtım/videowall, multivizyon gösterileri, - Kitle iletişim araçlarında yayınlanacak reklam, - Alanı 25 metrekareyi geçmemek üzere, fuar konusu sektörlerin, katılımcıların veya Türk ihraç ürünlerinin tanıtımı ve katılımcı firmalara iletişim hizmetlerini vermeye yönelik info stant - Katılımcılara kiralanan toplam fuar alanının yüzde 15 ini geçmemek üzere gösteri, etkinlik, trend alanı harcamaları destek kapsamında. Destek genel nitelikli fuarlar için 80 bin dolara kadar, sektörel nitelikli fuar olması halinde ise 120 bin dolara kadar ve yüzde 75 olarak uygulanıyor. İlave tanıtım desteği başvuruları Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından alınıyor ve sonuçlandırılıyor. Destek genel nitelikli fuarlar için 80 bin dolara kadar, sektörel nitelikli fuar olması halinde ise 120 bin dolara kadar ve yüzde 75 olarak uygulanıyor.

23 4. BÖLÜM 2009/5 Sayılı Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi C) SEKTÖREL NİTELİKLİ ULUSLARARASI FUARLARA BİREYSEL KATILIMLARIN DESTEKLENMESİ Bu programın amacı üretici veya dış ticaret şirketlerinin, bakanlığın belirleyerek ilan ettiği sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara katılımını desteklemek. İlgili fuarlara bireysel katılım gerçekleşmesi durumunda katılımcının, nakliye harcamaları, stant harcamaları, fuarın yetkili organizatörüne ödenen boş alan kirası ve de katılımcıların stantlarında görevlendireceği en fazla iki temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-dönüş ulaşım masrafları nın yüzde 50 si, 15 bin doları Önemli hususlar - Bireysel olarak katılım sağlayacağınız fuarların, bakanlığın belirlediği fuarlar listesinde olması zorunlu. - İhracatçı birlikleri genel sekreterlikleri, Türkiye İhracatçılar Meclisi Genel Sekreterliği ve ilgili olabilecek ticaret müşavirlikleri, ataşelikleri, kamu kurum ve kuruluşları, firmalar gibi diğer tarafların teklifi üzerine veya bakanlıkça uygun görülen fuarlar Bireysel Düzeyde Katılımların Desteklendiği Sektörel Nitelikteki Uluslararası Fuarlar Listesine dâhil edilip Bakanlık internet sitesinde ilan ediliyor. - Listede olmayan ancak önemli olduğunu düşündüğünüz fuarlar için, Ekonomi Bakanlığına ilgili fuarın Bireysel Düzeyde Katılımların Desteklendiği Sektörel Nitelikteki Uluslararası Fuarlar Listesine alınması için talepte bulunabilirsiniz. aşmamak üzere ödenir. Fuarların başlama tarihinden en az on beş gün önce, destek müracaatında bulunulacak İhracatçı Birliği Genel Sekreterliğine fuarın yetkili organizatörü tarafından düzenlenen boş alan veya stant metrekare fiyatını gösteren yer tahsis belgesi veya faturasının ibraz edilmesi zorunlu tutuluyor. Başvurular, fuarın bitiş tarihinden sonra en geç üç ay içerisinde bakanlıkça belirlenen İhracatçı Birliği Genel Sekreterliğine yapılıyor. Önemli uygulama başlıkları - Komple tesis imalatı, makine, yat imalatı ve otomotiv ana sanayi sektöründe faaliyet gösteren katılımcıların fuar

24 34 > 23 nakliye masraflarının destek kapsamında bulunmayan kısmının 10 bin doları geçmemek üzere yüzde 50 si destek kapsamında. - Doğaltaş, seramik, mobilya, otomotiv yan sanayi, elektronik, beyaz eşya, endüstriyel mutfak eşyaları, mücevherat ve halı sektöründe faaliyet gösteren katılımcıların fuar nakliye masraflarının destek kapsamında bulunmayan kısmının ise doları geçmemek üzere yüzde 50 si, katılım bedeline ilaveten destekleniyor. - Katılımcı Sektörel Dış Ticaret Şirketi ise, destek miktarı yüzde 75 olarak uygulanıyor. - Katılımcının gen mühendisliği, biyoteknoloji, uzay ve havacılık teknolojileri, ileri malzeme teknolojileri, nanoteknoloji, teknik tekstil, yenilenebilir enerji, donanım, bilişim ve elektronik konularında üretim yapması durumunda destek miktarı yüzde 75 i, 15 bin dolar olarak uygulanıyor - Üretici ve imalatçı organizasyonlarının katılacağı yurtdışı fuar organizasyonları da yüzde 75 oranında destekleniyor.

25 4. BÖLÜM 2009/5 Sayılı Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi D) İLAVE DESTEKLER Tebliğin ilave destekler kısmında iki başlığımız var: Hedef Ülke ve Prestijli Fuar destekleri. Hedef Ülke Desteği: İhracatımızın ülke ve pazar açısından çeşitlendirilmesi ve firmalarımızın hedef pazar olarak nitelenen ülkelere yönlendirilebilmelerini sağlamak için, bakanlık tarafından her yıl belirlenen 15 hedef ülkede düzenlenecek fuarlara katılan katılımcıların yüzde 50 destek oranına 20 puan ilave destek sağlanıyor. Prestijli Fuar Desteği: Katılımcının yılda bir defaya mahsus olmak üzere, bakanlıkça belirlenerek ilan edilen ve yurtdışında düzenlenen, Sektörel nitelikteki uluslararası prestijli fuarlardan birine katılması durumunda, stant ve nakliye hizmetine ilişkin harcamaları, standında görevlendireceği en fazla iki temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-dönüş ulaşım masrafları ile katılım bedeli esas alınarak hesaplanan destek tutarını aşmamak kaydıyla katılımcı tarafından organizatöre ödenen fatura tutarının yüzde 50 si, Bireysel katılımlarda ise nakliye harcamaları, stant harcamaları ve stantta görevlendirilen en fazla iki temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-dönüş ulaşım masrafları ile fuarın yetkili organizatörüne ödenen boş alan kirasının yüzde 50 si destek kapsamında 50 bin doları geçmemek üzere katılımcıya ödenir.

26 36 > 25 Stand alanı Yurtdışı fuarlara iştirak eden katılımcılar ile sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara bireysel iştirak eden katılımcıların, asgari dokuz metrekare olmak üzere, azami 50 metrekareye kadar kiraladıkları stant alanı üzerinden fuar giderleri desteklerden yararlandırılıyor. 50 metrekare üzerinde stant alanı kiralanması durumunda, aşan kısma ilişkin fuar masrafları katılımcı tarafından karşılanıyor. Komple tesis imalatı, makine, mermer, doğal taş, seramik, halı, ev tekstili, otomotiv ana ve yan sanayi, yat imalatı, mobilya, beyaz eşya ve endüstriyel mutfak eşyaları sektöründe faaliyet gösteren firmalar stant alanının desteklenmesine ilişkin azami 50 metrekarelik, mücevherat ve tekstil aksesuarları sektöründe faaliyet gösteren firmalar ise asgari dokuz metrekare sınırlamadan muaf. Ortak noktalar - Destek kapsamındaki tüm ödemelerin bankacılık kanalıyla yapılması gerekli. - Katılımcılar, yurtdışındaki fuar katılımları kapsamındaki ödemelerini, katılımcılara veya katılımcılar adına harcama yapmaya yetkili kişilere ait banka hesabından destek başvuru süresi içinde ilgili hesaba aktarmakla yükümlü. - Harcama yapmaya yetkili kişi olarak, şirket ortakları ve şirket çalışanları ile katılımcı tarafından harcama yapma yetkisi verildiği imza sirkülerinde belirtilen şahıslar kabul ediliyor - Desteklerden yararlanmak için başvuruların ilk ödeme belgesi tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde belirtilen kurum veya kurumlara yapılması gerek.

27 5. BÖLÜM Sayı: 2011/1 Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Yeni ufuklar için Ekonomi Bakanlığı nın firmaların yurtdışı pazarlama faaliyetlerini desteklemek amacıyla verdiği desteklerden biri de Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği. Bu destek Türkiye de sınai veya ticari faaliyette bulunan şirketler, işbirliği kuruluşları ve organizatör kuruluşlara verilen pazar araştırması ve pazara giriş faaliyetlerine ilişkin destekleri kapsıyor. Yani desteğin amaçları, yurtdışı pazarlamayı desteklemek, pazar çeşitlemesi yaratmak, bilimsel kaynaklara dayalı pazarlama stratejilerine ilişkin çalışma verilerini desteklemek, elektronik eşleştirme ve müşteri bulma faaliyetlerini geliştirmek, ayrıca çeşitli ülkelere grup olarak pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunmak ve toplu alım heyetlerinin organizasyonuyla sektörün tanıtımı yapmak, potansiyel alıcıları ülkemize getirmek olarak sıralanabilir. Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği dört ana unsurdan oluşuyor. Bunlar, A- Yurtdışı Pazar Araştırması Desteği B- Rapor ve Danışmanlık Desteği C- Sektörel Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti Desteği D- E-Ticaret Sitelerine Üyelik Desteği

28 38 > 27 A) Yurtdışı Pazar Araştırması Desteği Desteğin dört başlığından ilki olan Yurtdışı Pazar Araştırması Desteği firmaların yurtdışında yaptığı pazarlama faaliyetlerini desteklemeye dönük bir işleve sahip. Destekten Türk Ticaret Kanunu nun 136. maddesinde belirtilen kolektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketler faydalanabiliyor. Sınai veya ticari şirketlerce gerçekleştirilen yurtdışı pazar araştırması gezilerine ilişkin giderler, yüzde 70 oranında ve yurtdışı pazar araştırması gezisi başına en fazla 7500 dolara kadar destekleniyor. Her şirketin bir yılda en fazla on yurtdışı pazar araştırması gezisi destek alabiliyor. Bu arada sahip olduğunuz bu on başvuru hakkının, başvuru tarihiniz değil, pazar araştırmasını yaptığınız tarih olarak değerlendirildiğini de not edelim. Peki destek kapsamında neler var? Temel olarak bir şirketten, yurtdışı pazar araştırması gezisi yapan en fazla iki şirket çalışanının ulaşım ve konaklama giderleri destek kapsamında. Ulaşım giderleri içinde uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan ekonomi sınıfı uçak, tren, gemi ve otobüs bileti ücretleri ile günlük 50 doları aşmamak kaydıyla araç kiralama gideri bulunuyor. Örnek vermek gerekirse, bir şirket günlük 40 dolar araç kiralama harcaması yapıyorsa 28 dolar destek alıyor, bu masraf 150 dolarsa destek 50 dolar olarak hesaplanıyor. Konaklama giderleri ise araştırma yapılan süre içinde, şirket başına günlük 300 doları geçmemek kaydıyla karşılanıyor. Önemli uygulama başlıkları Yurtdışı pazar araştırması gezisi için ayrılan süre en az iki, yol hariç en fazla on gün olabilir. Buradaki iki günden, en az iki gün araştırma yapılması zorunluluğunu anlıyoruz. Sürenin hesaplanmasında Türkiye den çıkış ve dönüş tarihleri esas alınıyor. On günü aşan bir gezide, sürenin makul olması kaydıyla giderlerin ilk on günlük kısmıyla Türkiye ye dönüş gideri destekleniyor. Araştırmanın her bir günü için birbirinden farklı en az bir şirket, kurum vs. ya da onun birimleri ile görüşme yapılmalı. Yolculuk seyahat başlangıç günü ve resmi tatiller hariç dışındaki görüşme yapılmayan günler için giderler karşılanmıyor. Görüşme yapılmayan şehirlere geçiş esnasındaki ulaşım giderleri destek kapsamı dışında. Gezinin yapıldığı ülkeyle coğrafi yakınlık koşulunun sağlandığı durumlar dışında, görüşme yapılmayan bir ülkeye gidilmesi durumunda destekten yararlanılamıyor. Bir yıl içinde aynı ülkeye yönelik en fazla iki yurtdışı pazar araştırması gezisi destekleniyor. Yurtdışı pazar araştırması birbirine yakın olmak kaydıyla en fazla üç ülkede de yapılabilir. Yurtdışı pazar araştırması gezisi kapsamında fuar ziyaretleri de gerçekleşebilir, ama yalnızca fuar ziyareti yapılan geziler desteklenmiyor.

29 5. BÖLÜM Sayı: 2011/1 Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Neler desteklenmiyor? İhracata yönelik pazar araştırmasının amaçlanmadığı yurtdışı geziler destekten yararlanamıyor. Bunun dışında grup seyahati veya yurtdışı toplantı, sergi, konferans gibi organizasyonlar da destek kapsamı dışında. Diğer yandan destek kapsamında fuar ziyaretleri de gerçekleştirilebilmekle birlikte, sadece fuar ziyaretine dönük geziler desteklenmiyor. Yurtdışı pazar araştırması gezisinin gerçekleştirildiği ülkede ve tarihlerde düzenlenen bir fuara stantla katılan ve Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesine İlişkin Tebliğ kapsamındaki fuar katılım desteğinden yararlanma başvurusunda bulunan şirketler, bu destekten yararlanamıyor. Başvuru ve ödeme Şirketlerin destek başvurularını başvuru belgeleri listesinde belirtilen belgelerle birlikte ilk ödeme belgesi tarihinden itibaren en geç altı ay içerisinde doğrudan veya posta ile yapmaları gerek. Başvuru, şirketlerin yerleşik olduğu şehre göre Ekonomi Bakanlığı ya da bakanlığın bölge müdürlüklerine yapılıyor.

30 40 > 29 B) Rapor ve Danışmanlık Desteği İkinci başlığımız, şirketlerin pazara giriş stratejileri ile eylem planlarının oluşturulabilmesi amacıyla hazırlatacakları raporlarla, şirket satın alımlarına ilişkin olarak alacakları danışmanlık hizmetlerini desteklemek amacını taşıyor. Destekten şirketler ile işbirliği kuruluşları yararlanabiliyor. Destek, sektör, ülke, yabancı şirket veya marka odaklı rapor satın alımlarına ilişkin giderler ile yabancı şirket alımlarına yönelik olarak uluslararası kuruluşlardan alınacak danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderleri kapsıyor. Şirketler için yüzde 60, işbirliği kuruluşları içinse yüzde 75 oranında ve yıllık en fazla 200 bin dolara kadar destekten faydalanmak mümkün. Peki rapor ve danışmanlık hizmetleri kimden alınır? Rapor için, Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve TURQUALIT- Y nin Desteklenmesi Hakkındaki Tebliğ e ilişkin yetkilendirilmiş birinci ve ikinci grup danışmanlık firmaları ile daha önce uluslararası nitelikte benzer raporlar hazırlama hizmeti gerçekleştirmiş olmak kaydıyla bakanlığın uygun gördüğü diğer kuruluşlar doğru adresler. Danışmanlık için ise yine aynı tebliğe ilişkin yetkilendirilmiş birinci ve ikinci grup danışmanlık firmaları ile yurtdışın- da yerleşik mali ve hukuki danışmanlık hizmeti veren danışmanlık firmalarına gidilebilir. Önemli uygulama başlıkları Satın alınan raporların alım tarihi itibariyle en fazla iki yıllık olması gerek. Her iki destekten faydalanmak için Ön Onay Başvurusu yapmak lazım. Sınai veya ticari şirketler ile işbirliği kuruluşlarının rapor ve danışmanlık desteği ön başvurularını Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü KOBİ ve Kümelenme Dairesi ne yapmaları ve bakanlığın ön onayını almaları şartı aranıyor. Ön başvuru esnasında hizmet sağlayacak kuruluşun daha önce hazırladığı raporlardan örnek ya da hazırlanacak raporun taslağının ibraz edilmesi de gerekiyor. Faaliyet sonrası başvuru ve ödeme Şirketler ve işbirliği kuruluşları destek başvurularını ilk ödeme belgesi tarihinden itibaren en geç altı ay içinde doğrudan veya posta ile Ekonomi Bakanlığı KOBİ ve Kümelenme Dairesi ne yapıyor. Satın alınan raporların alım tarihi itibariyle en fazla iki yıllık olması gerek. Her iki destekten faydalanmak için Ön Onay Başvurusu yapmak lazım.

31 5. BÖLÜM Sayı: 2011/1 Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği C) Sektörel Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti Programları Desteği Şirketlerin, bakanlık koordinasyonunda ve organizatör Kuruluşlarca düzenlenen sektörel ticaret heyeti ile alım heyeti programları bu başlık altında destekleniyor. Destekten şirketler ve organizatör kurumlar yararlanabiliyor. Organizatör kuruluş tanımı ise Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda sektörel ticaret heyeti veya alım heyeti organizasyonu yapan işbirliği kuruluşunu ifade ediyor. Sektörel ticaret heyeti ile alım heyeti programları çerçevesinde üç tür gider destekleniyor. Bunlar, ulaşım, konaklama ve tanıtım, organizasyon giderleri. Kısaca bakalım: Sektörel ticaret heyetlerinde şirket başına, alım heyetlerinde ise davetli yabancı şirket, kurum veya kuruluş başına en fazla iki kişinin, ayrıca organizatör kuruluşun en fazla iki çalışanının, uluslararası veya şehirlerarası ulaşımda kullanacağı ekonomi sınıfı uçak, tren, gemi, otobüs bileti ve araç kiralama giderleri destek kapsamında. Yine sektörel ticaret heyetlerinde şirket başına, alım heyetlerinde ise davetli yabancı şirket, kurum veya kuruluş başına günlük 300 doları geçmemek kaydıyla konaklama giderlerini destek karşılıyor. Tanıtım ve organizasyon giderleri başlığı altında ise tercümanlık giderleri, seminer, konferans, toplantı ve ikili görüşme organizasyonlarının yapıldığı yerlerin kiralama giderleri, görsel ve yazılı tanıtım giderleri, halkla ilişkiler giderleri ile katalog, broşür, eşantiyon ve tanıtım malzemeleri giderlerini görüyoruz. Önemli uygulama başlıkları Bir takvim yılında bir organizatör kuruluşun yaptığı en fazla beş sektörel ticaret heyeti ve on alım heyeti destekleniyor. Yurtiçinden temin edilen reklâm ve tanıtım malzemelerinin desteklenmesi için, bedelsiz ihracat yoluyla yurtdışına gönderilmeleri gerekiyor 10 bin doların üstündeki tanıtım giderleri için faturaya ek olarak sözleşmeler de ibraz edilmeli. Sektörel ticaret heyetlerine aynı sektörde veya alt sektörlerinde faaliyet gösteren şirketler katılabiliyor. Programlarda Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) illerinden en az sekiz şirketin, diğer illerden en az on şirketin katıldığı başvurular değerlendirmeye alınıyor. Alım heyeti programlarında yurtdışından getirilecek firma sayısında bir sınırlama ise yok. Organizatör kuruluşların, ön başvuru belgeleri ekleriyle birlikte program başlangıç tarihinden en az üç ay önce Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü ne ön başvuruda bulunmaları gerekliyor. Firmalar 15 gün öncesine kadar, sektörel ticaret heyeti programlarına katılım sağlayabiliyor. Faaliyet sonrası başvuru ve ödeme Organizatör kuruluş, programların sonrasında, ilk ödeme tarihinden itibaren en geç altı ay içerisinde doğrudan veya posta ile Ekonomi Bakanlığı na başvuruyor.