XII. ULUSAL TARIM EKONOMİSİ KONGRESİ Mayıs 2016-ISPARTA

Transkript

1

2 XII. ULUSAL TARIM EKONOMİSİ KONGRESİ Mayıs 2016-ISPARTA CİLT -3- EDİTÖRLER: Prof. Dr. Bahri KARLI Doç. Dr. Tufan BAL Arş. Gör. Dr. Deniz SARICA Dr. Şenay ÖZGER Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Telefon : +90 (246) / Faks : +90 (246) E-posta : utek2016@gmail.com Web : utek2016.sdu.edu.tr Takım No: ISBN : Basım Tarihi: 10 Mayıs 2016 Basım Yeri: Ajans Özüm İstiklal mah Cad. No: 62 Bodrum Kat. D.1 Isparta. i

3 DÜZENLEYEN KURULUŞLAR Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü GTHB Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü GTHB Eğirdir Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Tarım Ekonomisi Derneği DESTEKLEYEN KURULUŞLAR Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlüğü Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanlığı GTHB Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü GTHB Eğirdir Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü TABİT Tarımsal Bilişim ve İletişim Teknolojileri Tic. Ltd. Şti. Hediye Un Fabrikası İmalat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Betül Fidancılık S.S. Gül Gülyağı ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği ii

4 KONGRE DÜZENLEME KURULU ONURSAL BAŞKANLARI Prof. Dr. İlker Hüseyin ÇARIKÇI Rektör Prof. Dr. Mevlüt TÜRK Dekan Dr. Nevzat BİRİŞİK TAGEM Genel Müdürü KONGRE DÜZENLEME KURULU Prof. Dr. Bahri KARLI Başkan Arş. Gör. Dr. Deniz SARICA Kongre Sekretaryası KONGRE DÜZENLEME KURULU ÜYELERİ Doç. Dr. Tufan BAL Doç. Dr. F. Handan GİRAY Doç. Dr. Mevlüt GÜL Prof. Dr. Vecdi DEMİRCAN Doç. Dr. Hasan YILMAZ Doç. Dr. Hacer ÇELİK ATEŞ Doç. Dr. Masum BURAK Dr. A. Ahmet YÜCER Dr. Şenay ÖZGER İsa EREN Dr. Hüseyin AKGÜL Dilek KARAMÜRSEL Meltem EMRE Alamettin BAYAV Fatma Pınar ÖZTÜRK iii

5 BİLİM KURULU ÜYELERİ Prof. Dr. Cuma AKBAY Prof. Dr. Göksel ARMAĞAN Yrd. Doç. Dr. Songül AKIN Prof. Dr. İsmet BOZ Prof. Dr. Turan BİNİCİ Prof. Dr. Dilek BOSTAN BUDAK Doç. Dr. Erdal DAĞISTAN Dr. Muhammet DEMİRTAŞ Prof. Dr. İsmail Hakkı İNAN Prof. Dr. Bahri KARLI Dr. Taylan KIYMAZ Prof. Dr. Taner KUMUK Prof. Dr. Cennet OĞUZ Prof. Dr. Ahmet ÖZÇELİK Prof. Dr. Tayfun ÖZKAYA Prof. Dr. Cengiz SAYIN Yrd. Doç. Dr. Kasım ŞAHİN Prof. Dr. Hasan VURAL Prof. Dr. Fahri YAVUZ Prof. Dr. Murat YERCAN Prof. Dr. İbrahim YILDIRIM Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Adnan Menderes Üniversitesi Dicle Üniversitesi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Harran Üniversitesi Çukurova Üniversitesi Mustafa Kemal Üniversitesi GTHB TAGEM Namık Kemal Üniversitesi Süleyman Demirel Üniversitesi Kalkınma Bakanlığı Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Selçuk Üniversitesi Ankara Üniversitesi TEDER Başkanı Akdeniz Üniversitesi Iğdır Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Atatürk Üniversitesi Ege Üniversitesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi iv

6 Türkiye de Kültür Balıkçılığının Gelişimi, Sorunları ve Çözüm Önerileri 1625 Yunus Emre Terzi, Mehmet Aydoğan Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğrencilerinin İşsizlik Kaygıları Üzerine Bir Araştırma Köksal Karadaş, Yakup Erdal Ertürk, Kasım Şahin, Ayşe Karadağ Gürsoy Konya İlinde Kimyevi Gübre ve Toprak Analizi Desteğinin Sosyo-Ekonomik Açıdan İncelenmesi Durmuş. Ali Çarkacı, Sedat Yokuş, Osman Ölmez, Ufuk Karadavut Aile Tarım İşletmelerinden Şirket İşletmelerine Dönüşüm Üzerine Bir Değerlendirme Kasım Şahin, Yakup Erdal Ertürk, Köksal Karadaş Etkinlik Ölçümünde Kullanılan Bir Bilgisayar Programı: Frontier V Altuğ Özden, Murat Cankurt Samsun İli Bafra İlçesinde Sulama Birliği Çiftçi İlişkileri ve Çiftçilerin Sulama Suyu Kullanım Karakteristikleri Esin Hazneci, Halil Kızılaslan Bolu Ovası Sulama Birliğinin Yapısı, Sorunları ve Üyelerin Sulama Ücretleriyle İlgili Görüşleri Murat Cankurt, Altuğ Özden, Sıdıka Bozkıran, Aysun Aydoğan Devlet Destekli Tarım Sigortası Uygulama Sonuçları Üzerine Bir Çalışma: Van İli Örneği Mustafa Terin, İbrahim Yıldırım, Adem Aksoy Tarımsal Risk Yönetiminde Karar Verme Süreci 1695 Deniz Çağla Turan, Harun Hurma Aydın da Tarımsal Proje Bazlı Desteklemeler ve Finansman Kaynakları 1703 Gamze Çiniz, Yasemin Öden, Renan Tunalıoğlu ABD de Tarımsal Kredi Sistemi ve Türkiye Tarımına Yönelik Öneriler 1713 Erdoğan Güneş, Hormoz Movassaghi Türkiye'de Tarımsal Kredi Kaynakları ve Kredilerde Denetim Sorunu 1723 Burçin Başaran, Veysel Tolga Atik, Günay Güngör Erzurum İlinde Mikrokredi Kullanım Durumu ve Sürekli Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Rüveyda Kızıloğlu, Nuray Kızılaslan, Tubanur Çakır Organik Sultani Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretiminde Klinoptilolit Minerali Uygulamasının Üretim Maliyetleri Üzerine Etkileri Fadime Ateş, Selçuk Karabat Ayçiçeği Üretiminde Enerji Kullanımı 1747 Mehmet Sabah, Muhammet Demirtaş, Reyhan Demirtaş, H. Hüseyin Öztürk xix

7 IĞDIR ÜNĠVERSĠTESĠ ZĠRAAT FAKÜLTESĠ TARIM EKONOMĠSĠ BÖLÜMÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN ĠġSĠZLĠK KAYGILARI ÜZERĠNE BĠR ARAġTIRMA Köksal KARADAġ Yakup Erdal ERTÜRK Kasım ġahġn AyĢe KARADAĞ GÜRSOY Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, IĞDIR ÖZET ÇalıĢmanın amacı, Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünde öğrenim gören öğrencilerin demografik özellikleri ile iģsizlik kaygıları ve bu konudaki planlarını belirlemektir. Bu sebeple tam sayım yöntemine göre Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünde öğrenim gören 141 öğrenci ile yüz yüze yapılan anketlerden elde edilen birincil veriler, araģtırmanın ana materyalini oluģturmuģtur. Elde edilen verilerin analizinde frekans tabloları ve ki-kare testi kullanılmıģtır. AraĢtırma sonuçları cinsiyet bakımından erkek öğrenciler kız öğrencilerden önemli derecede daha fazla iģ bulma kaygısı duyarken birinci sınıftan dördüncü sınıfa doğru gidildikçe iģ bulma kaygısı artmaktadır. Öğrencilerin % 93,7 si kariyer danıģmanlığına kısmen veya tamamen ihtiyaç duymakta, % 56,7 si ise kariyer danıģmanının iģ hayatı ile ilgili problemlerini çözmesini istemektedir. Bu bakımdan öğrencilere kariyer danıģmanlığı konusunda eğitimler verilebilir. Anahtar Kelimeler: ĠĢsizlik kaygısı, umut, tarım ekonomisi bölümü. AN INVESTIGATION ON THE UNEMPLOYMENT ANXIETIES OF STUDENTS OF AGRICULTURAL ECONOMICS DEPARTMENT OF IGDIR UNIVERSITY ABSTRACT The purpose of this study is to determine the demographic properties, unemployment anxieties and related plans of the students from Agricultural Economics Department of Agricultural Faculty of Igdır University. For this reason, primary data from face to face questionnaires with 141 students chosen with complete inventory method from Agricultural Economics Department of Agricultural Faculty of Igdır University constituted the main materials of the study. Frequency tables and Chi-square tests were used in the analysis of the data. Findings indicate that male students have significantly higher unemployment anxieties when compared to females, and that unemployment anxiety increases in higher grades. 93,7 1635

8 % of the students are partly or totally in need of career consultants and 56,7 % desire the career consultant to solve their business life problems. In this regard, the students can be trained about career consultancy. Keywords: Unemployment, anxiety, expectation, agricultural economics department 1.GĠRĠġ Eğitim; bireyin kiģiliğinin geliģmesine yardım eden, ona bilgi ve beceri kazandıran, bireyin ilgi ve yeteneklerine göre meslek sahibi yapan, topluma, çevreye ve yeniliklere duyarlı ve uyumlu olmasını sağlayan bir süreçtir. Türkiye nin yeterince geliģebilmesi yeterli sayıda nitelikli ve eğitimli insan kaynağına sahip olmasına ve uygulanmakta olan eğitim sistemine bağlıdır. Türkiye de eğitim sisteminin son aģaması olan yükseköğrenim ülke gençlerinin yaģamlarında oldukça önemli bir süreci oluģturmaktadır. Üniversite yaģamı; akademik, yönetimsel ve insan iliģkilerini içeren karmaģık bir alan olup bu süreç geleceğe atılan en önemli adımların belirleyicisi olması açısından son derece önem taģımakta ve verilen eğitimin nicelik ve niteliği günümüz ölçeğinde geliģmiģliğin bir göstergesi kabul edilmektedir (Sandal ve Karademir, 2013). Üniversiteler çeģitli yönlerden kendilerini geliģtirme çabaları yanında baģarılı öğrencileri bünyelerine alma gayreti içerisindedirler. Üniversite eğitimi alan gençler eğitimleri sırasında bir yandan psikolojik ve sosyal geliģimleri ile uğraģırlarken diğer yandan da kariyer planlama ve meslek tercihi ile ilgili sorunlarla karģı karģıya kalmakta olup (Kuzgun, 2000) mezuniyet sonrasında ise genellikle istihdam konusunda endiģe ve beklenti içerisine girmektedirler (Kılınç ve AteĢ, 2014). Özellikle üniversite son sınıf öğrencilerinde gelecek kaygısı ve iģ bulma endiģesinin, birinci sınıf öğrencilerinden çok daha fazla olduğu bilinmektedir (Koç ve Polat, 2006). Üniversite son sınıfa gelmiģ ve kısa zamanda hayata atılarak yaģamını devam ettirecekleri bir gelir elde edilecekleri iģi seçecek olan gençlerde kararsızlık ve bunun doğal bir sonucu olan; umutsuzluk, tutarsızlık ve iģsizlik kaygısının yüksekliği görülmektedir (Kıcır 2010). Umutsuzluk, bireylerin geleceğe iliģkin olumsuz beklentileridir. Diğer bir deyiģle, umutsuzluk geleceğe iliģkin kötümserlik derecesidir (O Connor at all, 2000). Bazen de umutsuzluk ve kaygı, kötü olayların, durumların oluģacağı ve bireyin bunu değiģtirmek için hiçbir Ģey yapamayabileceği beklentisi ve depresyonun temel bir sebebi olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde üniversite öğrencilerinin mezuniyet sonrası kariyer planlaması ve çalıģılacak mesleklere iliģkin kaygı ve endiģeleri eğitim gördükleri alanlara göre farklılıklar gösterse de genel olarak tüm alanlar için söz konusudur (Savickas, 1995; Luzzo, 1999). Dursun ve Aytaç (2012) yaptıkları çalıģmada, iģ deneyimi ile umutsuzluk ve sürekli kaygı düzeyleri ile cinsiyet açısından öğrencilerin kaygı ve umutsuzluk düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar bulmuģlardır. Üniversite eğitimi alan gençler bir taraftan meslek sahibi olmaya ve iģgücü piyasasında daha avantajlı bir konuma gelmeye çalıģırken diğer taraftan iģ bulamama kaygısı yaģamaktadırlar. Ayyıldız (2015) cinsiyet bakımından erkeklerin anlamlı derecede farklı Ģeklide daha fazla iģsizlik kaygısına sahip olduğunu bulmuģtur. ġahin vd. (2009) Üniversite öğrencilerinin en önemli sorunları arasında sırasıyla öğretim programlarıyla ilgili sorunlar, öğretim elemanlarıyla ilgili sorunlar, çevreye uyum sorunu, sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinliklerin yetersizliği, gelecek kaygısı, kiģisel ve ailevi sorunlar, doyumsuzluk, fiziki koģulların yetersizliği, demokratik olmayan ortam, amaçsızlık, entelektüel olmama, yönetimsel sorunlar, politikayla ilgilenme(me), manevi boģluk ve özgüven eksikliği geldiğini belirlemiģlerdir. Üniversite öğrencilerinin sorunları üzerine yapılan bir araģtırmada sosyal hayat, iliģkiler, öğretim, sağlık ve aile gibi bazı kiģisel sorunların yanında onların, hayata dair 1636

9 geleceklerini planlama ve iģ bulma gibi sorunlarla da karģı karģıya oldukları ve bunlarla ilgili karar vermede zorlandıkları gözlemlenmiģtir (Çakır, 2004; Özdemir 1985). Özyurt ve Doğan ın (2002) yaptıkları baģka bir çalıģmada ise, istihdama ve mesleki yaģama dair konuların üniversite öğrencilerinin en önemli kaygıları arasında yer aldığı görmüģlerdir. Yavuzer vd. (2005) yaptığı bir çalıģmada üniversite öğrencilerinin yaygın olan beģ sorunun önem sıralarına göre; aileye yük olmaya devam edilmesi, ulaģımın çok zaman alması, yeterli burs imkanı olmaması, aylık gelirin masraflarını karģılamaması, derslerle uğraģmaktan baģka faaliyetlere zaman kalmaması olduğunu ifade ederken yaptığı diğer çalıģmada (1987) ise 5306 üniversite öğrencisinin %72,1'i "spor imkanlarının olmamasını" ilk sorun, %70,5'i "aileme yük olmaya devam ediyorum" sorunu, %67,1'i "eğlenmek için yeterli zaman ve yer yok" sorunu, %64,3'ü "derslerle uğraģmaktan baģka faaliyetlere zaman kalmıyor" sorunu, %60,8'i ise "ulaģım çok zamanımı alıyor" sorununun izlediğini belirtmiģtir. Üniversite öğrencilerinin eğitim-öğretim konularında sorunlarının belirlenmesi yanında bu sorunlara çözüm önerilerinin getirilmesi gençlerin kendilerini yetiģtirebilecek fırsatları bulmalarının yanında, toplumsal refahın sağlanması için de çaba göstermelerini sağlayacaktır. Bu amaçla çalıģma, Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünde öğrenim gören öğrencilerin demografik özellikleri ile iģsizlik kaygıları ve bu konudaki planlarını belirlemek amacıyla yapılmıģtır. 2. MATERYAL VE METOT AraĢtırmada nicel ve nitel yöntemler bir arada kullanılmıģ, hazırlanan anket formlarında yaģ, cinsiyet, medeni durum gibi kiģisel bilgilerin yanı sıra iģ bulma ve gelecek beklentileri, mezuniyet sonrası kaygı ve endiģeler, üniversite-eğitim-öğretim faaliyetleri ile ilgili sorular yer almıģtır. Ankete dayalı çalıģmalarda eğer popülasyon küçük, istenilen bilgilere ulaģmak kolay ve ucuz ise tam sayım yapılmalıdır. Tam sayım sonucu elde edilen bilgiler eğer özenle derlenmiģ ise daha doğru sonuçları yansıtır (Kadirhanoğulları, 2016). AraĢtırmanın populasyonunu Iğdır Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü nde öğrenim gören 141 öğrenci oluģturmakta ve bu öğrencilerle tam sayım yöntemine göre yapılan anketler çalıģmanın materyalini oluģturmaktadır. Anketlerin analizinde SPSS ve Excel yardımı ile çeģitli istatistikî yöntemler kullanılmıģtır. 3. BULGULAR Değerlerin homojenite testi yapılmıģ verilerin normal dağılıma uyduğu belirlenmiģtir. Tarım ekonomisi bölümünde öğrenim gören öğrencilerin sınıflarına göre yaģları Çizelge 1 de verilmiģtir. Öğrencilerin yaģları 18 ila 37 arasında değiģmekle beraber ortalama 22 yaģındadırlar. Her yaģın kendine özgü geliģimsel özellikleri vardır. Kaygının çok görüldüğü yıllar doğumdan sonraki iki yıl ve ergenlik yıllardır. YaĢın ilerledikçe kaygının artmasına, yaģa bağlı olarak hayattan beklentilerin artması, gerçeklerin daha iyi farkına varılması ve sorumlulukların artması gibi nedenler sıralanabilir (Alisinaoğlu ve UlutaĢ, 2000). Öğrencilerin ergenlik çağlarında olmalarının kaygılarını arttırmıģ olmaları yanında yapılan regresyon analizinde yaģ ile kaygı duyma arasında önemli derecede iliģki bulunmuģ, yaģ arttıkça kaygı düzeyinin de arttığı belirlenmiģtir (p 0,05). 1637

10 Çizelge 1. Tarım ekonomisi bölümü öğrencilerinin sınıflarına göre yaģları Sınıf Öğrenci Sayısı YaĢ En DüĢük En Yüksek Ortalama , , , ,76 Ortalama ,18 Öğrencilerin memleketlerine göre sayıları ve % miktarları değerlendirildiğinde öğrencilerin % 75,9 unun (n=107) doğu ve güneydoğu bölgesinden geldikleri belirlenmiģtir (Çizelge 2). Çizelge 2. Öğrencilerin memleketleri Bölge N % Doğu Anadolu bölgesi 65 46,1 Güney doğu Anadolu Bölgesi 42 29,8 Akdeniz Bölgesi 11 7,8 Ġç Anadolu Bölgesi 11 7,8 Karadeniz Bölgesi 6 4,3 Marmara Bölgesi 4 2,8 Ege Bölgesi 2 1,4 Toplam Öğrencilerin cinsiyet ve sınıf ortalamaları Çizelge 3 te verilmiģ ve öğrencilerin 82 si erkek, 59 u ise kadın olarak tespit edilmiģtir. Kaygı cinsiyete göre de farklılık göstermekte olup yapılan araģtırmalarda kadınların durumluk ve/veya sürekli kaygı puanının erkeklerinkinden yüksek olduğu saptanmıģtır (Çapkın, 2011). Çizelge 3. Cinsiyet, sınıf ortalaması Sınıf Cinsiyet Kadın Erkek Toplam Toplam Öğrencilerin orta öğretimde mezun oldukları okullar belirlenmeye çalıģılmıģ ve Çizelge 4 te görüldüğü gibi öğrencilerin % 67,4 ü (n=95) düz lise mezunudur. Çizelge 4. Mezun Olunan Ortaöğretim Kurumu Okul Adı N % Düz Lise 95 67,4 Anadolu Lisesi 23 16,3 Meslek ve Teknik Lise 21 14,9 Özel Lise/Kolej 2 1,4 Toplam

11 Farklı sınıflardaki öğrencilerin medeni durumları ile ilgili bilgiler Çizelge 5 te verilmiģtir. 124 öğrenci medeni durum bakımından bekâr olup 17 öğrenci ise sözlü/niģanlı, evli veya boģanmıģ grubundadır (Çizelge 5). Çizelge 5. Öğrencilerin medeni durumları Sınıf Medeni Durum Bekâr Sözlü/NiĢanlı Evli BoĢanmıĢ Toplam Toplam 124 (%87,9) 5 (%3,5) 10 (%7,1) 2 (%1,4) 141 Her öğrencinin evinde 1 ila 18 arasında değiģmekle beraber ortalama 6,55 adet hane halkı, 4,96 çocuk ve 1,96 çalıģan birey bulunmaktadır. Çizelge 6. Burs-kredi alma durumları Burs-kredi alıyor musunuz? N % Kredi Yurtlar 76 Evet 103 BaĢbakanlık 27 73,0 Hayır 38 27,0 Toplam öğrenci kredi yurtlardan ve 27 öğrenci baģbakanlıktan olmak üzere toplam 103 öğrenci burs-kredi alırken 38 öğrenci herhangi burs veya kredi almadığını ifade etmiģtir. Çizelge 7. Öğrencilerin barınma yerleri Okul Adı N % Aileyle beraber 19 13,5 Yurt 59 41,8 Öğrenci evi 48 34,0 Diğer 15 10,6 Toplam Ailesinin yanında kalan öğrenci sayısı 19 iken (% 13,5) yurt, öğrenci evi ve diğer cevabını verenlerin sayısı 122 olup (%86,5) öğrencilerin çoğunluğu yurtlarda ve öğrenci evlerinde kalmaktadırlar. Çizelge 8. Öğrencilerin cinsiyet ve iģ bulma kaygı Ki Kare sonuçları ĠĢ bulma konusunda kaygı Cinsiyet Sayı duyuyor musunuz? Toplam Kadın Erkek Toplam Sayı %Cinsiyet %ĠĢ bulma konusunda kaygı duyuyor musunuz? Sayı %Cinsiyet %ĠĢ bulma konusunda kaygı duyuyor musunuz? Sayı %Cinsiyet %ĠĢ bulma konusunda kaygı duyuyor musunuz? Evet 34 % 57,6 % 33,7 67 % 81,7 % 66,3 101 % 71,6 % 100,0 Hayır 25 % 42,4 % 62,5 15 % 18,3 % 37,5 40 % 28,4 % 100,0 59 % 100,0 % 41,8 82 % 100,0 % 58,2 141 % 100,0 % 100,0 1639

12 Öğrencilerin % 71,6 sı (n=101) iģ bulma konusunda kaygı duyduğunu, % 28,4 ü (n=40) kaygı duymadığını belirtmiģtir. Ki kare testi yapılmıģ ve cinsiyet ile iģ bulma kaygısı arasında önemli derecede fark belirlenmiģtir (P 0,05). ĠĢ bulma konusunda kaygı duyuyor musunuz sorusuna erkek öğrencilerin % 81,7 si kız öğrencilerin ise % 57,6 sı evet derken bütün öğrenciler içinde genel olarak iģ bulma kaygısı duyanların % 66,3'ü erkek ve % 33,7 si kız öğrenci olarak belirlenmiģtir. Öğrencilerin iģ bulma konusunda kaygı duymaları ile sınıflar arasında ki kare testi yapılmıģ ve sınıflar arasında önemli derecede fark belirlenmiģtir (p 0,05). Sınıf seviyesi arttıkça öğrencilerin iģ bulma kaygıları da artmaktadır. Test sonuçlarına göre 1. Sınıf öğrencilerinin % 48,7 si, 2. Sınıf öğrencilerinin % 68,6 si, 3. Sınıf öğrencilerinin % 79,4 ve 4. Sınıf öğrencilerinin ise 87,9 u iģ bulma konusunda kaygı duymaktadırlar. Akgün vd. (2007) kaygının iyi yönetildiğinde, bireyin baģarılı olmak için daha fazla çalıģmasına, yaģanacak olumsuzluklara karģı önlem almasına yardımcı olacağını belirtmektedir. Tarım ekonomisi bölüm öğrenicilerine mezun olduktan sonra 3 yıl içerisinde iģ bulamadığınız varsayımında karamsarlık, baģarma arzusu, iyimserlik ve çözüm arayıģı konularında belirtilen ifadelere katılma durumları değerlendirilmiģ, ifadeye katılma 9 puan, katılmama 1 puan olmak üzere 1 ila 9 arasında puanlama yapılmıģ ve elde edilen sonuçlar Çizelge 9 da verilmiģtir. Çizelge 9. Mezuniyet sonrası iģ bulamama durumundaki düģünceler Ġfadeler Puan Standart Sapma Faktör 1: Karamsarlık Aileme ekonomik olarak zarar verdiğimi düģünürüm. 6,25 3,11 ĠĢsiz olduğumu baģkalarına söylemenin zor geleceğini hissederim. 6,03 3,25 YaĢamımı sürdürmek için yeterli bir gelirim olamayacağından 5,92 3,10 endiģe ederim. Aileme, arkadaģlarıma karģı itibarımı yitireceğimi düģünürüm. 5,31 3,19 Kendime olan güvenimin sarsılacağına inanırım. 5,21 3,10 Gittikçe içime kapanmaya baģlayacağımdan endiģe ederim. 5,15 3,12 Faktör 2: Başarma Arzusu Bu sürede, mesleğimle ilgisi olmasa da masraflarımı karģılayacak geçici iģler yaparım. 7,15 2,29 Rakiplerimin önüne geçebilmek için bilgisayar/yabancı dil kursu 6,86 2,32 gibi kurslara katılırım. Bu süreyi, moralimi hiç bozmadan iģ sınavlarına hazırlanarak / iģ 6,67 2,46 aramaya devam ederek geçiririm. Ne olursa olsun iģ bulacağıma dair inancımı koruyacağıma inanırım. 6,63 2,45 Faktör 3: İyimserlik Bu süreyi, iģe baģladığımda yapamayacağım pek çok aktivite ile ilgilenerek geçiririm. 5,25 2,72 ĠĢsizliğin beni utandıracak bir durum olacağını sanmam. 5,24 2,87 Faktör 4: Çözüm Arayışı Kendi iģimi kurmak gibi alternatif çözümler aramayı (arayacağımı) düģünürüm. 7,01 2,36 ĠĢ bulamama sebebinin benden değil, ülke koģullarından kaynaklandığına inanırım. 6,71 2,

13 Karamsarlık faktöründe öğrencilerin en fazla Aileme ekonomik olarak zarar verdiğimi düģünürüm düģüncesine katıldığı, baģarma arzusu faktöründe Bu sürede, mesleğimle ilgisi olmasa da masraflarımı karģılayacak geçici iģler yaparım, iyimserlik faktöründe Bu süreyi, iģe baģladığımda yapamayacağım pek çok aktivite ile ilgilenerek geçiririm ve çözüm arayıģı faktöründe ise Kendi iģimi kurmak gibi alternatif çözümler aramayı (arayacağımı) düģünürüm düģüncesine katılmaktadırlar. Öğrencilere kariyer danıģmanlığına ihtiyaç duyuyor musunuz? diye sorulmuģ ve 86 öğrenci (% 61,0) evet derken 32 öğrenci (% 32,7) kısmen ve 23 öğrenci (% 22,7) hayır demiģtir. Kariyer danıģmanı alsaydınız önem sırasına göre hangi problemleri çözmesini istediniz? Sorusuna ise ilk olarak öğrencilerin % 58,9 u gelecek kaygısını, % 29,1 i aile hayatım ile ilgili problemleri ve % 12,1 i derken, ikinci olarak ise % 6,4 gelecek kaygısını, % 36,9 u aile hayatım ile ilgili problemleri ve % 56,7 si iģ hayatımla ilgili problemleri çözmesini isterim demiģtir. 4. SONUÇLAR Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümünde öğrenim gören öğrencilerin demografik özellikleri (yaģ, cinsiyet, medeni durum vb.) ile iģsizlik kaygıları ve bu konudaki planlarını belirlemek amacıyla yapılan çalıģmada öğrencilerin yaģları 18 ila 37 arasında değiģmekle beraber ortalama 22 yaģında oldukları, öğrencilerin %75,9 unun Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi nden geldikleri belirlenmiģtir. Öğrencilerin 82 si erkek 59 u ise bayandır. Öğrencilerin % 67,4 ü düz lise mezunu, % 87,9 u bekâr olup % 73 ü kredi yurtlar kurumu veya baģbakanlıktan burs veya kredi almaktadırlar. 107 öğrenci (% 75,8) yurt veya öğrenci evlerinde kalmaktadır. ĠĢ bulma konusunda kaygı duyan öğrenci sayısı 101 olup (%71,6) ki kare analizi sonucu erkek öğrenciler kız öğrencilerden önemli derecede daha fazla iģ bulma kaygısı duyarken sınıflar arasında da iģ bulma kaygısı bakımından fark bulunmuģ ve sınıf seviyesi arttıkça iģ bulma kaygısının da arttığı belirlenmiģtir. Mezuniyet sonrası iģ bulamama durumunda ne yapmayı planlarsınız sorularından karamsarlıkla ilgili öğrencilerin 1-9 arası verdikleri en fazla puan 6,25 ile Aileme ekonomik olarak zarar verdiğimi düģünürüm, baģarma arzusu ile ilgili 7,15 puan ile Bu sürede, mesleğimle ilgisi olmasa da masraflarımı karģılayacak geçici iģler yaparım, iyimserlikle ilgili 5,25 puanla Bu süreyi, iģe baģladığımda yapamayacağım pek çok aktivite ile ilgilenerek geçiririm ve çözüm arayıģı ile ilgili olarak ise 7,01 puanla Kendi iģimi kurmak gibi alternatif çözümler aramayı (arayacağımı) düģünürüm cevabını vermiģlerdir. Tarım Ekonomisi Bölümü öğrencilerinin iģ bulamama konusundaki kaygılarının olması onları karamsarlığa itmekte ve endiģeye düģürmektedir. Öğrencilerin % 93,7 si kariyer danıģmanlığına kısmen veya tamamen ihtiyaç duymakta, 56,7 si ise kariyer danıģmanının iģ hayatı ile ilgili problemlerini çözmesini istemektedir. Bunun için öğrencilere kariyer danıģmanlığı konusunda eğitimler verilebilir. 1641

14 KAYNAKLAR Akgün, A., Gönen, S., Aydın, M., Ġlköğretim Fen ve Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin Bazı DeğiĢkenlere Göre Ġncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, ıssn: bahar-2007 c.6 s.20 ( ). Alisinanoğlu, F., UlutaĢ, Ġ., Çocuklarda Kaygı ve Bunu Etkileyen Etmenler Milli Eğitim Dergisi, s:145, Ayyıldız, Y., Meslek Lisesi Son Sınıf Öğrencilerinin Sosyo-Demografik Özelliklerine Göre ĠĢsizlik Kaygılarının Ġncelenmesi. Akademik Sosyal AraĢtırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 20, s Çakır, M. A. (2004). Mesleki Karar Envanterinin GeliĢtirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt: 37, sayı: 2, Çapkın, N., Personelin Kaygı Düzeyinin ĠĢ Tatminine Olan Etkisi: Sağlık Sektöründe Yapılan Bir AraĢtırma. T.C. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ĠĢletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Dönem Projesi, Edirne. Dursun, S., Aytaç,S., Üniversite Öğrencilerinin ĠĢgücü Piyasasına Yönelik Beklentileri ve ĠĢ Deneyimleri Ġle Umutsuzluk ve Kaygı Düzeyleri Arasındaki ĠliĢki Üzerine Bir AraĢtırma. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi Cilt:10, Sayı:1, s: Kadirhanoğulları, Ġ.H., Iğdır Ġli nde Arıcılığın Ekonomik Analizi. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Kıcır, B., Üniversite Son Sınıf Öğrencilerinde ĠĢsizlik Kaygısı: Psikolojik Etmenler Açısından Bir Ġnceleme. T. C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ÇalıĢma Ekonomisi ve Endüstri ĠliĢkileri Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara. Kılınç, Y., AteĢ, M., Coğrafya Lisans Öğrencilerinin Mezuniyet Sonrası Kariyer Planlarına ĠliĢkin GörüĢleri. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 29, S Ġstanbul. Koç, M., Polat, Ü., Üniversite Öğrencilerinin Ruh Sağlığı, Uluslar arası Ġnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), s Kuzgun, Y., Meslek DanıĢmanlığı Kuramlar Uygulamalar. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Luzzo, D. A. (1999). Identifying The Career Decision-Making Needs of Nontraditional college Students. Journal of Counseling&Development O Connor, R.C., Connery, H. Cheyne, W.M. (2000). Hopelessness: the role of depression, future directed thinking and cognitive vulnerability. Psychology, Health and Medicine, 5(2), Özdemir, E. (1985). Gazi Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Problemleri. Yüksek Lisans Tezi Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özyurt, S. ve Doğan, S. (2002). Gençlik Problemleri Açısından Üniversite Gençliği Üzerine Sosyolojik Bir AraĢtırma. Adapazarı: DeğiĢim Yayınları. Sandal, E.K., Karademir, N., KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğrencilerinin Profili, Beklenti ve Sorunlarının Değerlendirilmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 10 (2) s: Savickas, M. L. (1995). Constructivist Counseling for Career Indecision. The Career Development Quarterly ġahin, Ġ., Fırat, N.ġ., Zoraloğlu, Y.R.., Açıkgöz, K., Üniversite Öğrencilerinin Sorunları. e-journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 1C0107, 4, (4), Yavuzer, H. (1987). Üniversite Gençliğinin Sorunları, istanbul Üniversitesi Bülteni. Cilt III, Sayı 3-4, s Yavuzer, H., MeĢeci. F., Demir. Ġ., Sertelin. Ç., Günümüz Üniversite Gençliğinin Sorunları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 1, s: Ġstanbul. 1642