ANILARDA B L RK fi L K

Transkript

1 ANILARDA B L RK fi L K Prof. Dr. Selahaddin ANIK 1. Bedelin Çok Düflük Olmas stanbul Ticaret Mahkemelerinden birinde ve zaman olarak da tam 12 Eylül den sonraki bir zaman diliminde, bilirkifli olarak bulunuyorduk. Bilirkiflilik yapaca m z dosya, temyizden bozularak gelen bir dosyayd. olup, Yarg tay Bozma Karar da bir ekmek fabrikas n n, ekmek makinesinin bedelinin tespitine ait bozma ile ilgiliydi. Yarg tay Bozma Karar na göre; ekmek f r n nda mahkeme vas tas ile bir f r nc, piyasadan bir makine mühendisi ve bir de üniversitenin ayn konuyu bilen ö retim üyesi bir makine mühendisinden oluflan heyet marifeti ile yerinde inceleme yap larak sat fl n yap ld tarihteki bedelin tespiti istenmekteydi. Yerinde inceleme yaparak ekmek makinesinin bedelini Yarg tay n belirledi i tarih itibar ile tespit ettik ve raporumuzu verdik. Burada unutulmamas gereken önemli husus, bedelin tespiti istenen tarihin, incelemenin yap ld tarihten en az yedi sene öncesine ait olmas d r. Aradan da uzun bir zaman geçtikten sonra, bir gün Fakülte Dekan - m z benimle bir konuflma yapmak istedi ini bildirmesi üzerine, Dekanl - a ç kt mda, Dekan üzgün bir durumda, Hocam senin hakk nda bana kadar gelen bir sürü flikayet oldu. fiikayetler, bedel tespitini yapt m z f - r n sahibi taraf ndan, Cumhurbaflkan Kenan Evren e, Baflbakan Ulusu Paflaya, S k yönetim Kumandanl na, YÖK Baflkan na ve Üniversitemizin Rektörüne yap lm fl olup, bunlar n hepsinin Dekan m zda toplanmas idi. fiikayet de tamamen tespit edilen bedelin çok düflük oldu u hususu idi. Burada tespit edilen bedelin Yarg tay n bozma karar na göre yedi sene öncesine ait oldu u hiçbir flekilde gözönüne al nmad gibi, bilirkifli raporuna itiraz merciinin de Mahkeme Baflkanl d fl nda aranm flt. 2.- Narkozdan Zehirlenerek Meydana Gelen Ölüm Bu olay n zaman da yine 12 Eylül dönemine ait zaman dilimi içerisinde bulunmaktad r. Olay, ameliyat s ras nda hastaya hastanede narkoz gaz yerine baflka bir gaz n verilmesi ile meydana gelen ölüm olay d r. Bu olay da duruflma salonundan d flar ya taflarak günlük gazetelere de yans yan bir adli vakad r. stanbul daki hastanelerden birinde, bir ameli-

2 1196 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 82 Say : 3 Y l 2008 yat s ras nda hastaya narkoz gaz yerine karbondioksit gaz kesilmifl, genç yafltaki hasta ölmüfltür. Mahkeme dosyada bilirkifli incelemesine karar vermifl bulunmaktad r. Bilirkifli heyeti de uzmanl narkoz alan nda olan bir hekim ve bir de adli tabip ile benden oluflmaktad r. Bilirkifli incelemesi s ras nda savc n n da bilirkifli heyetinden cevapland r lmas n istedi i 18 kadar soru bulunmaktad r. San k mevkiinde de ameliyat yapan operatör hekim, narkozu yapan narkozitör hekim, narkoz hemfliresi, tüpü dolduran kurum yetkilisi ve tüpü depodan ameliyathaneye getiren hademe bulunmaktad r. Heyetimiz toplanarak dosyay inceledi inde, bilirkifli heyetinin hekim üyeleri, savc taraf ndan heyetimize sorulan sorular n cevaplanmas n n yeterli olaca hususunda ittifak etmifl durumda bulunmakta idi. Bunun üzerine ben de kendilerine raporda sorulan sorular n cevaplar n n yan nda muhakkak surette 8/8 üzerinden san klar n kusur durumunun belirtilmesinin yerinde olaca, aksi taktirde Mahkemenin daha sonra bizden ek rapor ile yine kusur oranlar n belirlememizi isteyece ini belirttim, Sonunda verdi imiz raporda sadece sorulan sorular cevaplayarak taktiri Yüksek Mahkemeye b rakacak flekilde bir rapor tanzim ettik. Fakat aradan bir kaç ay geçtikten sonra Mahkeme bizleri tekrar ça rarak ek rapor vermemizi talep etti. Mahkemeye dosyay almaya gitti imde, kalemdeki katip dosyay vermeden önce Hakimin benimle görüflmek istedi ini belirtmesi üzerine, Hakim Beyi ziyaret ettim. Hakim Bey, Hocam siz tecrübeli bir bilirkiflisiniz, niçin raporda kusur oranlar n belirtmediniz sorusu ile karfl laflt m ve bu hususta ayr ca Hastane iç çal flmalar ve sorumluluklar ile ilgili yönetmelikleri de göz önüne almam z belirtti. Bunun üzerine ben de Hakim Beye, bu hususta hekim üyelerle tam olarak anlaflamad - m z ve ayr rapor da vermemek için, raporu bu tarz da tanzim etti imizi belirttim ve ard ndan da, e er yine anlaflamaz isek bu defa kanaatimi ayr ca bildirece imi belirttim. Heyet üyeleri ile topland m zda, Say n Hakimin bana söylediklerini heyetin di er üyelerine aktararak, ek raporda özellikle kusur oranlar n belirtmemiz gerekti ini aç klayarak, kusur oranlar n belirten müflterek ek raporu ç kartt k. 3. Cezaland r lan Bilirkifli Anadolu daki Asliye Hukuk Mahkemelerinin birinden stanbul Asliye Hukuk Mahkemelerinin birine gelen bir talimat dosyas nda bilirkifli incelemesi yapt r lmas istenmiflti. Mahalli mahkemenin son ara karar nda da: Dosyan n, davac vekilinin ilgili belgeleri dosyaya ibraz etmesi için verilen kesin tarihten sonra, bilirkifli incelemesine gönderilmesi karar al nm flt. Davac vekili için verilen kesin tarihe kadar dosyaya herhangi bir belge ibraz edilmemiflti. Bu tarih geçtikten bir hafta sonra da dosya stanbul a bilirkifli incelemesi için gönderilmiflti. Bu dosyaya da bilirkifli seçilmifl oldu umdan bana verildi. Dosyan n incelenmesinde, davac vekilinin dosyaya belgeleri ibraz etmedi ini ve dosyadaki belgelere göre de raporumun haz rland belirtilerek, raporumu tanzim ettim. Aradan geçen

3 An larda Bilirkiflilik Prof. Dr. Selahaddin An k 1197 uzun bir süre sonra stanbul Asliye Hukuk Mahkemelerinin biri taraf ndan ayn dosya bana ek rapor haz rlanmas için tekrar verildi. Dosyan n raporumu verdikten sonraki en son ara karar n okudu umda, dosyaya belgelerini kesin tarihe kadar vermeyen avukat n de il bilirkiflinin cezaland r ld n gördüm. Ara karar nda: Say n Avukat kesin ibraz tarihinden üç ay sonra belgelerini Mahkemeye veriyor ve Mahkeme de eski ara karar ndan rücu etmeden, avukat n ara karar na ayk r olarak verdi i bu belgeleri kabul ederek dosyan n ayn bilirkifliye gönderilip bilirkifliden ek rapor al nmas na ve özellikle de son ara karar nda bilirkifli raporunu tam olarak haz rlamad için bilirkifliye ek ücret taktirine gerek olmad hususuna yer verilmiflti. Bu karar gayri adil bir karar olup, burada ara karar na uymayan avukat de il, görevini zaman nda ve dosyadaki belgelere göre zaman nda haz rlayan bilirkifli cezaland r lm fl bulunmaktad r. Bu husus özelikle verdi im ek raporda önce belirtilmifl ve buna ra men de bir ek ücret talebim olmad da aç klanm flt r. Ara karar nda bilirkifliye ek rapor için bir ücret taktir edilmeyecek ise, bunun ara karar nda aç k bir flekilde ifadesi, bilirkiflinin cezaland r lmas oldu unun unutulmamas da gerekir. E er ara karar nda yeni bir ücret taktir edilmemifl ise, zaten bilirkiflinin ek raporunu ücret almadan haz rlayaca aç kça ortadad r. 4. Almanya da Hurda Bedeli Var m? Trafik kazas ile ilgili bir tazminat dosyas nda, araç hurdaya ayr lacak derecede afl r hasar gördü ü için, raporumda arac hurdaya ay rm fl ve raporda arac n hurda bedeli hakk nda bir de er vermemifltim. Benden arac n hurda bedeli hususunda bir ek rapor istendi. Dosyay inceledi im de arac n Almanya da hurdaya ayr ld ve orada hurdaya terk edildi i için, özellikle bir hurda de eri vermedi imi gördüm. Bunun üzerine ek raporumu yazmadan önce Hakim Beyle görüflerek, bu derecede hurdaya ç - kan bir arac Almanya da hurdaya verirken ayr ca arac n hurdaya tafl nmas için araç sahibinin bir tafl nma ücreti ödemesinin gerekti ini ve ay - rac n hurda de erinin olmad n belirterek, raporumu bu tarz da tanzim ettim. E er araç Türkiye de bu kadar a r hasar görüp hurdaya ayr lsayd Türkiye de arac n bir hurda bedeli olurdu. 5. Gerçek Fatura De eri (Hangisi Do ru?) Arac n hasar tahmini ve onar m Almanya da yap lm fl ve bu faturalar dosyaya ibraz edilmiflti. Davac vekili davay da bu Almanca faturan n Noterden yap lan Türkçe tercümesi ve tercümede belirtilen de er üzerinden davay açm flt. Noterden tercümesi yap lan fatura tahmini bir hasar bedeli tespit ön faturas olup, gerçek fatura, de ildi. Fakat Almancadan Türkçe ye yap lan tercümede bu gerçek fatura fleklinde çevrilmiflti. Halbuki gerçek onar m faturas ayr yd. Bir yabanc dilden di er dile çeviri yap l rken, çeviride baz kelimelerin karfl l tam olarak verilememekte ve çeviri de asl na tam uymamaktayd. Bu hususu raporumda belirterek ya-

4 1198 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 82 Say : 3 Y l 2008 p lan çevirinin asl n tam olarak belirtmedi ini de ifade ederek takdiri Yüksek Mahkemeye b rakt m. Burada tercüme ile ilgili bir hususu belirtmek yerinde olur. Çeviriyi kelime kelime aynen çevirdi imizde ortaya güzel bir yaz ç kmaz. Ortaya ç - kan yaz güzel oldu unda da çeviri kelime kelime de ildir. Bu hususta flöyle bir de örnek verilmektedir. Bir Frans z, ngilizce yaz l bir ngiliz roman - n Frans zca ya çevirmek ister. Roman ngiltere de skoçya da geçmektedir. Çeviren, çeviriye bafllamadan önce skoçya ya giderek burada roman n geçti i yerlerde bir kaç ay yaflar ve ondan sonra ngilizce roman Frans zca ya çevirir. Buna da O roman Frans zca ya tercüme etmedi, o roman Frans zca olarak yeniden yazd denmektedir. Adli belgelerin çevrileri yap l rken, baz yabanc kelimelerin çevriliflindeki küçük farklar çok fley ifade etmektedir. Bu husus özellikle de baz teknik deyimlerin kullan lmas nda büyük önem tafl r. 6. Bir LPG Patlamas (Esas Sorumlu Kim?) Bir iflyerinde gece saatlerinde bir ifl makinesi ile kaz yap l r. flin gece yap lmas nedeni ile civar n yeterli derecede ayd nlat lamamas sonucu, ifl makinesi o civarda bulunan bir LPG tank na çarparak meydana gelen fliddetli patlamayla birlikte yang na sebebiyet vermifltir. LPG tank n n patlamas s ras nda ve bu patlaman n etkisi ile de o civardan geçen do al gaz boru hatt da patlam flt r. Burada patlaman n nedeni arand nda, patlamaya ve yang na sebebiyet veren esas nedenin ifl makinesinin LPG tank na çarpmas d r. E er bu çarpma olmasayd ve LPG gaz patlayarak yang na sebebiyet vermeseydi oradan geçen do al gaz borusu da patlamayacak ve buradan ç kan gaz da yang n n büyümesine neden olmayacakt. Dolay s yla infilak n ve yang n n meydana gelmesinde ana kusur, o iflyerinde bu hafriyat gece yapt ran iflyeri sorumlusu ve ifl makinesini kullanan makinisttir. Olayda orada LPG tank n n bulunmas ve do algaz hatt - n n da oradan geçmesi, kusur oranlar n n da lmas na etki etmez. Ayr ca do algaz boru hatlar n n geçti i k s mlarda yap lan kaz lardan önce, kaz - y yapanlar n do algaz sorumlular na haber verilmesi de gerekmektedir. 7.- Bir Hakemlik Olay (fiikayet Edilmedik Yer Kald m?) Y llar önce bir firma taraf ndan bir di er müesseseye yapt r lan bir fabrikan n teslim al nmamas nedeni ile üç kiflilik bir hakem heyetinin baflkan olarak seçilmifl bulunuyordum. Taraflar kendi hakemlerini seçtikten sonra, üçüncü tarafs z hakemin seçilmesine s ra geldi inde, taraf hakemleri bunda bir karara varamad klar ndan üçüncü tarafs z hakemi Ticaret Mahkemesi seçmiflti ve Mahkemece seçilen bu hakem de bendim. Taraflardan biri benim hakemli ime itiraz ederek Mahkeme karar n Yarg tay a götürdü. tiraz dilekçesinde de Mahkeme taraf ndan seçilen benim, ayn Ticaret Mahkemesinde ayn kurumun baflka bir davas nda bilirkifli olarak seçilmifl bulunmam ve dosyaya verdi im raporun da aleyhlerinde olmas idi. Yarg tay, Ticaret Mahkemesinin karar n onaylad. Ge-

5 An larda Bilirkiflilik Prof. Dr. Selahaddin An k 1199 rekçe olarak da: Ayn Mahkemede birden fazla davan z olsa, davalar n birinde Mahkeme aleyhinize karar verse, ayn Mahkemedeki ikinci davan z da Hakimi ret mi edecektiniz? fleklinde idi. Daha sonra bu Hakemlik görevini taraflar n iddia ve savunmalar n dinlemek ve belgelerini de de erlendirmek sureti ile duruflmal olarak yapt k ve hakemli e konu fabrikada da keflif sureti ile inceleme yaparak yaklafl k sayfal k bir Hakem Raporu haz rlad k. Buna karfl n, h z n alamayan kurum vekili Say n Avukat yeterli inceleme yapmad k diye hakk m zda savc l a da suç duyurusunda bulundu. Savc l k sayfal k raporu gördükten sonra durum aç kl a kavufltu. En sonunda da hakemlik ücretini ödemedi. Bunun üzerine hakemlik ücretini almak için dava açmak zorunlulu unda kal nd ve dava sonucu hakemlik ücreti al nabildi. 8. Acaba Selam m Al r m? Ticaret Mahkemelerinde bir baflkanl n boflalmas durumunda buraya baflkanl k için çok baflvuru olmaktad r. K sa bir süre sonra da Baflkan seçilmifl olur ve göreve bafllar. Çok kere bu yeni seçilen baflkan Ticaret Mahkemelerinin eski üyelerinden biri olur. Yeni seçilen üyeyi tebrik ederek baflar lar dileriz. Fakat eskiden gayet iyi tan d n z ve her geçti inde selamlaflt n z bu eski üyenin Baflkanl ktan sonra çok kere koridordan geçerken kendisine selam verip vermemekte ikircik içerisinde kal nmaktad r. Zira bir çok defa selam almad n z gibi verdi iniz selam bile bazen karfl l k bulamam flt r. Bu an m, yine çok yak ndan tan d m bir Ticaret üyesinin boflalan bir Ticaret Mahkemesi Baflkanl için baflvurusunu duydu um zaman kendisine, seni kaybetmek istemiyoruz fleklinde oldu unu belirtmek için yazd m. 9. Bu Bilirkifliyi Nereden Buldunuz? Yine Anadolu Ticaret Mahkemelerinin birinden bilirkifli incelemesi yap lmak üzere stanbul Ticaret Mahkemesine gönderilen bir dosyaya ben, bir hukuk profesörü ve bir de tan mad m z bir inflaat mühendisi bilirkifli heyeti olarak seçilmifl bulunuyorduk. Mahkeme dosyay bana verdi. Yapt m inceleme sonucu hukukçu arkadaflla da konuflarak raporu haz rlay p Mahkeme Kalemine verdim. Hukukçu arkadafl raporu imzalad. Bu ara kalemden bana üçüncü inflaat mühendisi olan bilirkifliyi nereden buldu umuz sorusu ile karfl laflt m. Bunun üzerine bilirkifliyi biz bulmad k siz seçmiflsiniz ve sizin bilirkifli tayini ara karar n zda da ismi yaz l bulunmaktad r cevab n verdim. Kalemdeki ilgili katip bana bu bilirkifliyi bulam yoruz, Hakim Bey de bu flahs tan m yor dedi. Ne yapal m deyince, ben de nflaat Mühendisleri Odas stanbul fiubesine sorarak adresini tespit edebilirsiniz dedim ve daha sonra da bu flahs n adresi bu flekilde bulundu ve ifllem tamamland. Böyle bir isimin nas l bilirkifli tayin edildi ine gelince: Çok kere bilirkiflilik yapmak isteyen flah slar n Mahkemede Hakimlere gelerek bilirkifli olarak çal flmak istedikleri ve bu s rada da Hakimlere birer kart b rakt k-

6 1200 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 82 Say : 3 Y l 2008 lar ola an olaylar aras ndad r. Bu flahs n da o flekilde gelerek Hakim Beye bir kart b rakt ve o s rada da bu dosyaya üçüncü bilirkifli olarak tayin edildi i ve daha sonra da bilirkiflinin kart n n bilinmeyen bir yere konmas ve kart n konuldu u yerin unutulmas, kendisine ulafl lmas n n olanaks z hale gelmesine sebebiyet vermektedir. 10. Bu Raporu Siz Kaleme Almad n z Ticaret Mahkemelerinden birinde, benim de heyete dahil oldu um ayni meslekten üç profesör bilirkifli olarak seçilmifltik. Dosyay mahkemeden ald k. O s ralarda benim yurtd fl na gidece im ve takriben de bir ay süre ile stanbul da bulunmayaca m söz konusu oldu. ve Dosyan n da raporunun yaz lmas bir gecikmeye mahal vermemek için, dosyan n di er iki arkadafl taraf ndan incelenerek raporun haz rlanmas n rica ettim. Konu da bir buhar kazan ile ilgili olup, di er iki arkadafl da bu konuda uzman elemanlard. Dolay s yla gecikmeden haz rlanan raporu ben de imzalayarak dosyaya Mahkemeye tevdi ettik. Aradan uzun bir zaman geçtikten sonra, ayni Mahkemenin Baflkan ile bir di er dava için görüflürken, Say n Baflkan, bana daha önce raporunu verdi imiz dosyaya hat rlatarak, Hocam verilen rapor teknik aç dan çok iyi incelenmifl, fakat bizim karar kurmam z için yeterli hukuki kal plara oturtulmam fl dedi. Sizden ricam dosyay ek rapor için tekrar size verece iz. Lütfen raporu siz kaleme al n ve raporun karar vermeye yeterli gelecek bir tabana dayand - r n dedi. Dosyaya al p, daha önceki raporumuzu bir defa daha okuyup inceledi imizde Baflkan n iste inin yerinde oldu u ve raporun tanzim fleklinin sonuç olarak karar verme yeterli bulunmad n gördük. Di er iki bilirkifli arkadafl m z, bu konuda meslekleri ve teknik yönden gayet yetkili ve bilgili olmas na karfl n, rapor sadece bir teknik inceleme rapor halinde kalm flt. Daha önceki an lar mda da belirtti im gibi, Bilirkiflinin kendi konusundaki teknik ve mesleki bilgisinin fazla o!mas,çok kere o dosyadaki sorunu çözmek için yeterli de ildir. O teknik bilginin bir hukuk kal b nda ifadesi önemlidir. Bu sa land nda sorun daha kolay çözülmüfl olur