ALTINCI ÇERÇEVE PROGRAMI. Ocak 2005, İstanbul

Transkript

1 ALTINCI ÇERÇEVE PROGRAMI Ocak 2005, İstanbul

2 I) DURUM TESPİTİ 6. ÇERÇEVE PROGRAMI II) BÜTÇE III) KATILIMCILAR IV) TÜRKİYE NİN KATILIMI V) TEMATİK ÖNCELİKLER 1) Bütünleştirici Araştırma 2) Avrupa Araştırma Alanı'nın Yapılandırılması 3) Avrupa Araştırma Alanı'nın Temellerinin Güçlendirilmesi VI) TEMATİK ÖNCELİK ALANLARI VII) ARAÇLAR A. Genom Bilimi, Yaşam Bilimleri ve Sağlık Biyo-Teknoloji B. Bilgi Toplumu Teknolojileri C. İletişim ve Bilgi-İşlem Altyapıları ve Yazılım Teknolojileri D. Nano-Teknolojiler ve Nano- Bilimler, Çok Fonksiyonlu Akıllı Materyaller, Yeni Üretim Süreçleri ve Aygıtları E. Gıda Güvenliği ve Sağlık Riskleri F. Sürdürülebilir Kalkınma, Küresel Değişimler ve Ekosistemler G. Bilgi Toplumunda Vatandaşlık ve Yönetişim 1. Yeni Araçlar 2. Klasik Araçlar 3. KOBİ ler için Özel Araştırma Projeleri 4. Avrupa Araştırma Alanı nın Yapılandırılmasını Destekleyen Özel Araçlar VIII) YARARLI LİNKLER IX) PROJE LİDERLİĞİ X) YENİ ÜYE ve ADAY ÜLKELERİN 6. ÇERÇEVE PROGRAMI NA KATILIMLARIYLA İLGİLİ DEĞERLENDİRME XI) 7. ÇERÇEVE PROGRAMI EK I: Bütçe Dökümü EK II: 6. Çerçeve Programı İlk Çağrılar Değerlendirmesi 2

3 ALTINCI ÇERÇEVE PROGRAMI I. DURUM TESPİTİ Araştırma ve Geliştirme (AR-GE) alanındaki gelişmeler, AB Üye Devletleri ve AB üyeliği için başvurmuş devletler için büyük önem taşımaktadır. AR-GE nin niteliği ve niceliği, şirketlerin rekabet edebilirliğine katkıda bulunurken, istihdam yaratır, tüketici koruma haklarını ve çevre korumasını destekler ve bireylerin yaşam kalitesinin artmasına katkıda bulunur. Bu bağlamda, Avrupa Birliği, 1984 senesinden beri 5 yıllık programlar sürdürmektedir. Çerçeve Program ismi verilen bu programlarda amaç Avrupa nın, dünyanın en dinamik ve rekabet gücü en yüksek bilgi toplumu haline gelmesi ve AR-GE ye ayrılan payın artmasıdır. ABD ve Japonya gibi diğer teknoloji devleriyle mukayese edildiğinde, AB genelinde AR-GE için Gayri Safi Yurtiçi Hasıla dan (GSYİH) ayrılan payın nispeten küçük kaldığı görülmektedir. Avrupa genelinde AR GE için GSYİH dan ayrılan pay % 1,9 olmakla birlikte, 2000 yılı Mart ayında gerçekleştirilen Lizbon Zirvesi nde, 2010 senesi hedefi olarak bu payın % 3 e yükseltilmesi öngörülmüştür. Lizbon Zirvesi nin bir başka hedefi de bilim ve teknoloji alanındaki sınırları kaldırarak, bir Avrupa Araştırma Alanı-AAA (ERA- European Research Area) oluşturmak; araştırma faaliyetlerini bütünleştirmektir. AB Bakanlar Konseyi, yıllarını kapsayan 5. Çerçeve Programı nın yerini almak üzere, 3 Haziran 2002 tarihinde arasındaki dönemi kapsayacak olan Altıncı Çerçeve Programı kabul etmiştir. 6. Çerçeve Programı 1, AAA nın oluşturulması için ana mali araç olacaktır. Yeni Çerçeve Program, Kasım 2002 tarihlerinde Brüksel de yapılan bir açılış konferansıyla başlamıştır senesinin sonunda, Konsey, programın uygulanması için özel araçlara karar vermiştir. Teklifler için ilk çağrılar, 17 Aralık 2002 tarihinde yapılmıştır. 6. Çerçeve Programı bağlamındaki çağrılar devam etmektedir. II. BÜTÇE dönemi için 6. Çerçeve Programı nın toplam bütçesi 17.5 milyar tutarındadır: milyar AT Programı için ve 1.23 milyar (Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu) Euratom Çerçeve Programı içindir. EK I, AT programının her tematik önceliği için tahsis edilen bütçe paylarını göstermektedir. III. KATILIMCILAR 1 Avrupa Topluluğu için araştırma, teknolojik gelişim aktivitelerini, AAA nın oluşumunu destekleyen 6. Çerçeve Programı ( ), temelini 513/2002/AT sayılı Karar dan almaktadır. 3

4 Program, 25 Üye Devlet te kurulmuş olan bütün yasal varlıklara (bireyler, şirketler, üniversiteler, araştırma merkezleri, vb) açıktır. Ayrıca takip eden yerlerde kurulu tüm yasal varlıklara da açıktır: Aday Ülkeler : Türkiye, Romanya ve Bulgaristan Ortaklık Kurulan Ülkeler: Topluluk ile uluslararası bir anlaşmaya taraf olan ülkeler. Bu grup içerisinde örneğin Norveç, İsviçre ve Liechtenstein bulunmaktadır. Üçüncü Ülkeler: Aday ülkeler ve ortak ülkeler dışında kalan ülkeler. Örn: İsrail, Arjantin Aday ülkeler, katılımcı olan Üye Devletler ile aynı koşullardan faydalanabileceklerdir. 6. Çerçeve Programı nın diğer bölümlerine katılım ( Avrupa Araştırma Alanını yapılandırma ve güçlendirme ) sadece Üye Devletler e, Aday ülkelere ve işbirliği anlaşması yapılmış olan ülkelere açık olacaktır. Üçüncü bir ülkenin katılımının gerekliliği kanıtlandığı takdirde, bu durum istisna olarak dikkate alınacaktır. IV. TÜRKİYE NİN KATILIMI Türkiye nin Çerçeve Programlara katılımı, ilk kez 1999 senesinde gerçekleştirilen Avrupa Birliği Helsinki Zirvesi nde, aday statüsü almamızın ardından gündeme gelmiş, o tarihlerde sürmekte olan 5. Çerçeve Program a proje bazında katılım sağlanmış, 6. Çerçeve Programı için hazırlık yapılmasına karar verilmiştir. Ulusal İrtibat Birimi TÜBİTAK Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Ekim 2002 de, bilinçlendirme faaliyetlerini yürütme, danışmanlık sağlama, programın potansiyel katılımcılarına destek ve eğitim vermekten sorumlu ulusal irtibat birimi olarak görevlendirilmiştir. Ulusal irtibat birimi ağı; bir ulusal koordinatör, 6. Çerçeve Programı nın değişik kolları için on bir ulusal irtibat noktası, bir destek birimi ve çeşitli kamu ve özel kuruluşundan oluşan bir dizi kurumsal Ulusal İrtibat Noktasından oluşmaktadır. Türkiye, Ekim 2002 den bu yana, program komitelerinin faaliyetlerine gözlemci sıfatıyla katılmaktadır Türkiye, Ocak 2003 itibarıyla Altıncı Araştırma ve Teknolojik Gelişme Çerçeve Programı na katılım sağlamıştır. Türkiye, ayrıca, Mart 2003 ten bu yana, Ortak Araştırma Merkezi İdare Konseyi ne katılmaktadır. TÜBİTAK, Türk bilim ve araştırma camiasının konsorsiyumlarda ana partner veya partner olmasını teşvik edecek bir program ortaya koymuştur. Proje önerisi geliştirmeyi finanse 4

5 etmek amacıyla Euro arasında değişen hibeler verilmektedir. Rapor dönemi boyunca, proje geliştirilmesi amacıyla, yurt dışında yapılacak toplantılara katılımı finanse eden ve çalışma gezilerine destek sağlayan benzer bir program yürütülmüştür. Türk Araştırma ve Girişim Bürosu (TUR & BO) 6. Çerçeve Programı bünyesindeki gelişmeleri yakından izlemek, AT ve diğer ülkelerin araştırma ve teknolojik gelişme bürolarıyla daha yakın ilişkiler kurmak, Türk araştırmacılarına ve şirketlere Brüksel de kendilerini tanıtma imkanı sağlamak, Türkiye adına lobi faaliyetleri yürütmek ve Türk Ulusal İrtibat Noktaları ağının bir parçası olarak Ulusal Koordinatörle iletişim sağlamak amacıyla, Brüksel de, Türk Araştırma ve Girişim Bürosu (TUR & BO) kurulmuştur. TUR & BO, bir kamu ve özel sektör ortaklığı şeklinde, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) tarafından kurulmuştur. Bütçe Türkiye nin 6. Çerçeve Program a ödeyeceği katkı payı yaklaşık olarak 250 milyon Euro dur. Bu tutar 4 yıl boyunca 8 eşit taksitle ödenecektir. İlk ödeme 2003 bütçesinden gerçekleştirilmiştir ve 48 milyon Euro dur. Türkiye, (Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu) Euratom Çerçeve Programı na katılmamaktadır. Türkiye nin Hedefleri ve Başarıları GERD % 0.63% 1.5% iş gücü içinde AR-GE de çalışan personel 7.6% 10.5% 20% Özel sektörün AR-GE Harcamaları 23% 38% 50% SCI yayınları sıralaması Türkiye nin AR-GE alanındaki mevzuat durumu ve hedeflerine göz atıldığında, Türkiye nin 6. Çerçeve Programı na katılması hem bu hedeflere ulaşmak, hem de AB nin ilgili politikalarına uyum sağlamak bakımından önemli bir gelişmedir. Öte yandan, Türkiye nin istihdamı artırmak ve daha rekabetçi bir ekonomiye sahip olmak bağlamında, AR-GE ye daha fazla önem vermesi gerektiği açıktır. 2 TUBITAK 3 AR-GE ye ayrılan genel harcamalar 4 Türkiye de Bilimsel Atıf İndeksi(SCI) yayınları kapsamındaki makale sayısını artırarak, sıralamada yükselmek, bilimsel yayınlara katkıyı artırmak 5

6 6. Çerçeve Program kapsamında konsorsiyumda yer alabilmek için hazırlanan projelerde aşağıda ana başlıklar halinde belirtilen tematik öncelikler göz önünde bulundurulmalıdır. V. TEMATİK ÖNCELİKLER 1) Bütünleştirici Araştırma (AAA nın Bütünleştirilmesi) 1. Yaşam Bilimleri, Genom Bilimi, Sağlık Biyo-Teknolojisi 2. Bilgi Toplumu Teknolojileri 3. Nano-Teknolojiler ve Nano-Bilimler, Akıllı Materyaller ve Yeni Üretim Süreçleri Ve Aygıtları 4. Aeronotik (Havacılık) ve Uzay 5. Gıda Güvenliği ve Sağlık Riskleri 6. Sürdürülebilir Kalkınma, Küresel Değişimler ve Ekosistemler 7. Bilgi Toplumunda Vatandaşlık ve Yönetişim Daha geniş bir araştırma alanını kapsayan Özel faaliyetler : 8. AB'nin Bilimsel ve Teknolojik İhtiyaçlarının Öngörülmesi 9. KOBİ ler için Özel Araştırma Faaliyetleri 10. Özel Uluslararası İşbirliği Faaliyetleri 11. Ortak Araştırma Merkezi Faaliyetleri 2) AAA nın Yapılandırılması 1. Araştırma ve Yenilik 2. Marie Curie Eylemleri- İnsan Kaynakları ve Araştırmacıların Dolaşımı 3. Araştırma Altyapısı 4. Bilim/Toplum 3) Avrupa Araştırma Alanı'nın Temellerinin Güçlendirilmesi 1. Faaliyetlerin Koordinasyonuna Destek Sağlanması 2. Tutarlı Politika Üretiminin Teşvik Edilmesi 6

7 VI. TEMATİK ÖNCELİK ALANLARI 6. Çerçeve Programı nda 7 tematik öncelik alanı yer almaktadır. Öngörülen proje için, doğru tematik önceliği ve aracı seçmek, başarılı bir proje teklifi yazmak için elzemdir. TEMATİK ALAN I: Yaşam Bilimleri, Genom Bilimi, Sağlık Biyo-teknolojisi: Bu tematik öncelik alanı, insan sağlığına uygulamaları destekleyecek genom bilgisinin tam potansiyelini harekete geçirecek olan disiplinler arası temel araştırmayı teşvik edecek ve sürdürecektir. Hayat kalitesini yükseltme ve tıp alanında gelişmeyi sağlamak ve çeşitli uygulamalar aracılığıyla temel bilgiyi oluşturma konusuna ağırlık veren araştırmalara özel önem atfedilecektir. Bahsi geçen araştırmaların, aynı zamanda, çevre ve tarım gibi araştırma alanlarına da çeşitli etkileri olabilecektir. A. Geliştirilmiş Genom Bilim ve Sağlık Alanına Uygulamaları Temel bilgi ve tüm organizmalarda fonksiyonel genom bilimler için temel araçlar Bu bölümün stratejik amacı genom bilimin temel kavranışını desteklemektir. Bu kavrama, gerek genlerin fonksiyonları ve insan sağlığına uyumlu gen ürünlerinin deşifre edilmesi, gerekse birbirleri ile veya çevreleriyle aralarındaki eylemlerin araştırılması için gerekli kaynakların, araçların ve bilgi temelinin geliştirilmesi yoluyla sağlanacaktır. Araştırma eylemleri şunları ihtiva edecektir: Gen ifadesi ve Proteomikler (proteomics): Protein fonksiyonunu ve protein arası eylemleri tespit edebilmek amacıyla protein profillerinin ve gen ifadesinin izlenmesi için yüksek hassasiyet düzeyinde üretilmiş araçların ve yaklaşımların geliştirilmesi. Yapısal Genom Bilimleri: Makromoleküllerin 3-D yapılarının yüksek çözünürlüklerinin tespit edilmesi için yüksek hassasiyet düzeyinde üretilmiş yaklaşımlarının geliştirilmesi. Karşılaştırmalı Genom Bilimler ve Nüfus Kalıtım Bilimleri: Transgenik araçların ve model organizmaların geliştirilmesi; genetik epidemioloji araçları ve standartlaştırılmış genotip protokollerinin geliştirilmesi. Biyoenformatik: Biyoenformatik araçların ve data saklama, nirengi saptama ve süreçlendirme için kaynakların geliştirilmesi; gen fonksiyonunun siliko tahmini ve karmaşık düzenleyici ağların teşviki için bilişimsel biyoloji yaklaşımlarının geliştirilmesi. 7

8 Temel Biyolojik Süreçlere Çok-Disiplinli Fonksiyonel Genom Bilim Yaklaşımları: Temel hücresel süreçlerin esasını oluşturan mekanizmaların izahı, ilgili genlerin tanımlanması ve yaşayan organizmalarda biyolojik fonksiyonların deşifre edilmesi. Genom bilim ve sağlık için biyoteknoloji alanlarına bilgi ve teknoloji uygulamaları: Bu bölümün stratejik amacı, biyoteknolojideki gelişmeler ve genom bilim tarafından üretilen biyolojik verilerin zenginliğinin kullanılması yoluyla Avrupa biyoteknoloji endüstrisinin rekabetçi yapısının güçlendirilmesidir. Araştırma eylemleri şunları ihtiva edecektir: Teşhis Yöntemleri, Önleme ve Tedavi Araçları Alanlarında Yeni Gelişmeler için Teknolojik Platformlar: - Farmako-genom bilim yaklaşımları dahil daha etkili, güvenli ve yeni ilaçların hızlandırılmış ve akılcı gelişimi; - Yeni teşhis yöntemlerinin geliştirilmesi; hayvanlar üzerinde yapılan deneylerin yerini almak üzere yeni tip deneylerinin geliştirilmesi - Bağışıklık sistemi tedavileri ve hücre terapileri (hususi dal hücre terapileri dahil kök hücre terapileri ) ve somatik gen gibi yeni önleyici ve tedavi araçlarının test edilmesi ve geliştirilmesi; uygulama açısından yüksek potansiyele sahip genom bilim alanında yenilikçi araştırma. B.Belli başlı hastalıklarla mücadele Halk sağlığı ve tıp alanındaki teknolojiler ve tıbbi bilgilere uygulama merkezli genom bilim yaklaşımları Sağlıklı yaşama ve yaşlanma, insana dair hastalıkların yönetimi ve önlenmesi için ilerlemiş stratejileri geliştirmek bu bölümün stratejik amacıdır. Bu bölüm, yalnızca, sağlık ve hastalık determinantlarının araştırılması için kabul edilmiş tıbbi yaklaşımlara, tüm uygun organizmalar aracılığıyla genom bilim yaklaşımının bütünleştirilmesi alanına yoğunlaşacaktır. Klinik uygulamalar aracılığıyla temel bilginin oluşturulmasını hedefleyen ulus üstü araştırmaya özel önem atfedilecektir. Araştırma eylemleri şunlara yoğunlaşacaktır: Kardiyovasküler Hastalıklar, Diyabetler ve Nadir Hastalıklarla Mücadele: Bu hastalıkların önlenmesi ve yönetiminde ilerleme kaydedilmesi amacıyla fonksiyonel genom bilimlerinde gelişmiş araçları ve uygun model sistemleri ile kaynakların ve klinik uzmanlığın bütünleştirilmesi. Antibiyotiklere ve Diğer İlaçlara Direnç Konusuyla Mücadele: Patojen unsurları barındıran etkileşimde anti mikrobiyal ve diğer ilaçlara karşı direnç sorununun üstesinden gelmek amacıyla alternatif tedavi stratejilerinin ve aşıların geliştirilmesi için ve mikrobiyal genom bilimlerin bilgilerinin kullanılması; anti mikrobiyalların 8

9 optimum kullanımı için strateji geliştirme; bulaşıcı hastalıklar düzeyinde gözetim ve bulaşıcı hastalıkların kontrolü için Avrupa Topluluğu ağını desteklemek. Beyin Üzerinde Çalışmalar ve Sinir Sistemi Hastalıklarıyla Mücadele: Beyin fonksiyonunun, beyin hasarının, beynin esnekliğinin ve onarımının, öğrenebilmenin, hafıza ve kavramanın moleküler ve hücresel temellerinin anlaşılabilmesi; nörolojik ve akli bozuklukların ve hastalıkların önlenmesi ve yönetilmesi için strateji geliştirme. İnsan Gelişimi ve Yaşlanma Süreci Çalışmaları: Ceninin ana rahmine düşmesinden ergenliğe kadar insan gelişiminin incelenmesi; sağlıklı yaşlanmanın moleküler ve hücresel determinantlarının ve bu determinantların çevresel, davranışsal ve cinsel etkenler ile etkileşimini de içeren araştırmalar yapılması. Kanserle mücadele Bu başlığın amacı, kanserle mücadele için, hastalığın önlenmesinden, teşhisine ve tedavisine kadar ilerletilmiş hasta-merkezli stratejilerin geliştirilmesidir. Araştırma, genom bilimler ve diğer temel araştırmanın diğer alanları tarafından yaratılan yeni bilginin, halk sağlığı ve klinik tatbikini geliştiren uygulamalara dönüştürülmesine yoğunlaşacaktır. Hasta-merkezli yaklaşım birbirine bağlı üç bileşeni içerecektir. Araştırma şunlara odaklanacaktır: Avrupa da kanser üzerine araştırmaların verimli yönlendirilmesi için çeşitli olanaklar oluşturmak; varolan araştırma sonuçlarının uygulamaya dönüştürülmesini hızlandırarak, ilerletilmiş halk sağlığı stratejileri ve iyi klinik tatbikler için ispata dayalı kılavuz ilkelerin geliştirilmesinin teşvik edilmesi. Klinik araştırmaların, özellikle yeni ve geliştirilmiş müdahalelerin amaçlandığı klinik deneylerin desteklenmesi. Klinik tatbikler ve halk sağlığında uygulamalara yönelik temel bilgi oluşturmayı amaçlayan ulusüstü araştırmaların desteklenmesi. Yoksullukta doğan önemli bulaşıcı hastalıklara karşı savaş Bu bölümün stratejik hedefi, belli başlı üç bulaşıcı hastalığın HIV/AIDS, sıtma, tüberküloz - neden olduğu küresel buhranla, özellikle gelişmekte olan ülkelerde kullanılmak üzere etkin müdahale yöntemlerinin geliştirilmesi yoluyla hastalıkla mücadele etmektir. Bu bölümün yürütülmesinde gelişmekte olan ülkelerin, çok önemli ortaklıklar oluşturacağı düşünülmektedir. Gelişmekte olan ülkelerin uygun olduğu takdirde özellikle klinik deneyler programı yoluyla Özel faaliyetlere doğrudan katılacakları tahmin edilmektedir. Araştırmalar şu noktalara odaklanacaktır: Basit moleküler araştırmalardan mikrobiyal genom bilimlerinin avantajını kullanarak ilke kanıtı (proof-of-principle) ve klinik öncesi deneylere kadar yelpazenin tamamında 9

10 yer alan araştırmaları finanse ederek hedefteki hastalıklara karşı ümit verici müdahale yöntemlerini (aşılar, tedaviler ve HIV mikrop öldürücüleri) geliştirmek; Gelişmekte olan ülkelerin kullanımı için hedeflenen Özel müdahaleleri ile Avrupa klinik deney faaliyetlerinin birleştirilmesi ve geliştirilmesi için bir klinik deneyler programının oluşturulması; AIDS tedavileri klinik deneylerinin istikrarının ve tamamlayıcılığının artırılması için Avrupa nın kullanımına yönelik bir Avrupa AIDS Tedavi Deneyleri Ağı kurulması Bu tematik alanda yürütülecek olan araştırma faaliyetleri, kapsamı dahilindeki bir veya daha fazla başlığı yakından ilgilendiren konularda bilginin sınırlarını genişletmeye yönelik bir keşif araştırmasını içerecektir. TEMATİK ALAN II: Bilgi Teknolojileri Toplumu Bilgi Teknolojileri Toplumu sektörü, 2000 milyar cirosu ve Avrupa da 2 milyon kişiye istihdam yaratması ile günümüzde ekonominin en önemli alanlarından biridir. A. Belli başlı toplumsal ve ekonomik sorunlara ilişkin uygulamalı Bilgi toplumu teknolojisi araştırmaları Bu bölümün amacı, belli başlı toplumsal ve ekonomik mücadelelere hitap eden Bilgi Toplumu Teknolojisi temelli çözümlerin etkinliğinin ve kapsamının genişletilmesi ve bu çözümlerin, herhangi bir yerde ve herhangi bir zamanda, en güvenilir ve en doğal şekilde vatandaş, iş dünyası ve örgütlere açık hale getirilmesi. Güven ve Emniyet ile İlgili Teknolojiler: Emniyet mekanizmaları ve bu mekanizmaların birlikte işlerlikleri, gelişen emniyet süreçleri, gelişmiş kriptografi, kişisel gizliliği/mahremiyet artırıcı teknolojiler, dijital varlıkları idare edecek teknolojiler, dinamik ve hareketli sistemlerde iş dünyası ve organizasyonel fonksiyonların desteklenmesi amacıyla güvenilirliğe değin teknolojiler. Toplumsal Sorunları Konu Alan Araştırmalar: Bilgi toplumuna vatandaşların daha geniş katılımı için odaklanılan çevresel zeka şu alanları içerecektir: - E-içerik üzerine araştırma faaliyetleri, herkesin erişimini mümkün kılacak sistemler üzerine odaklanacaktır. - Sağlık: Çalışmalar, sağlık çalışanlarını desteklemek, hastalara kişiselleştirilmiş sağlık bakımı ve bilgiler sağlamak, genel nüfusa yönelik hastalık önleme ve sağlık teşviklerinin canlandırılmasını amaçlayan akıllı sistemlere yoğunlaşacaktır. - Kişi ve malların korunmasını geliştirmek ve kamu altyapılarının sağlamlaştırılması, himaye altına alınması için amacıyla akıllı sistemler - Hareketlilik: Araştırmalar, bütünleştirilmiş emniyet, etkinlik ve rahatlık sağlayacak, mevki temelli servisler ve gelişmiş lojistik bilgi hareketliliği hükümlerine izin verecek taşınabilir sistemlere ve araç altyapılarına odaklanacaktır. 10

11 - Çevre alanındaki araştırmalar doğal kaynak yönetimi, risk önlenmesi, ve - personel mayını temizleme faaliyetleri de dahil - kriz yönetimi için bilgi temeli sistemlere eğilecektir. - Boş zaman etkinlikleri alanında, araştırmalar daha çok eğlence ve turizm için akıllı ve hareketli sistemler ve uygulamaları alanında gerçekleşecektir. - Kültürel miras konusunda ise, gerek maddi gerekse manevi kültürel ve bilimsel kaynakların muhafazası ve dinamik giriş için akıllı sistemler üzerinde çalışılacaktır. İş Dünyası ve Çalışma Hayatına Dair Sorunları Konu Alan Araştırmalar: Bu bölümün amacı, iş dünyasının, bireylerin, kamu yönetimlerinin ve diğer organizasyonların özellikle iş kalitesinin yükseltilmesi ve çalışma hayatına dair vasıflarını geliştirmek için hayat boyu öğrenimin desteklenmesi yollarıyla e- teknolojilerden yararlanmalarını sağlamaktır. Araştırmalar, e-iş, e-yönetim, elektronik ve hareketli ticaret, e-çalışma sistemleri ve e-eğitim üzerine yoğunlaşacaktır. Toplum için bilim, mühendislik ve iş hayatında karmaşık problem çözümü: Coğrafi olarak dağınık bölgelere dağıtılmış bilgi-işlem ve saklama kaynakları oluşturmak ve bilim, endüstri, iş hayatı ve toplumda karmaşık problemlerin çözümü için bu kaynaklara kolay erişimin sağlanması amacıyla teknoloji geliştirmek bu bölümün amacıdır. Başvuru alanları çevre, enerji, sağlık, nakliye, endüstri mühendisliği, finans ve yeni medyadır. B. İletişim ve bilgi-işlem altyapıları ve yazılım teknolojileri Mobil iletişim, tüketicinin günlük kullanımına giren elektronikler, entegre yazılımlar ve sistemler ve performans alanlarında Avrupa nın gücünü daha etkin hale getirmek, mali verimlilik, fonksiyonellik, gerek iletişim gerekse bilgi işlem teknolojilerinin intibak yeteneğini geliştirmek gibi bir takım hedefler konmuştur. Çalışmalar yeni kuşak internete de yön verecektir. İletişim ve Ağ Teknolojileri: Ağ haline getirilmiş işitsel-görsel sistemlere kişisel erişim için teknolojiler ve ağ işletimlerini ve intibak yeteneğini geliştirmek için çözümler ve ağ şeffaflığını ve yeteneğini artırmak amacıyla tümüyle optik ağlar da dahil olmak üzere herhangi bir yerde optimal servis bağlantısına izin verecek hareketli ve kablosuz sistemlerin ve ağların yeni jenerasyonlarını geliştirmek bu bölümün amacıdır. Yazılım Teknolojileri, Sistemlere Entegre Hizmetler ve Dağıtılmış Sistemler: Hedef, uygulama ve hizmetlerin beklenen yayılması ve büyümesi ile uyum sağlamak için ve çevrede bulunan bilgi altyapısının gerçekleştirilmesi için karmaşık dağıtılmış sistemlerin kontrolü amacına dönük araçlar kadar çok fonksiyonlu hizmet veren ortamların ve yeni yazılım teknolojilerinin geliştirilmesidir. 11

12 C. Bileşenler ve mikro-sistemler Mikro, Nano ve Opto-Elektronikler : Araştırmalar, CMOS süreçlerinin ve donatım teknolojilerinin sınırlarının zorlanması ve fonksiyonların bütünleştirilmesi, performans ve aygıt fonksiyonelliğinin geliştirilmesi üzerine eğilecektir. Optik, opto-elektronik ve fotonik fonksiyonel bileşenler üzerine çalışmalar, bilgi işleme, iletişim, değiştirme, saklama, algılama ve görüntüleme için sistemlere ve aygıtlara yönelik olacaktır. Elektron temelli nano-aygıtlar üzerine araştırmalar, aynı zamanda moleküler elektronik aygıtlar ve teknolojiler üzerine olduğu gibi, bütünleşme ve seri üretim kapasitesine sahip, geniş fonksiyonellik vaat eden alanlara eğilecektir. Mikro ve Nano Teknolojiler, Mikro Sistemler, Gösterimler : Amaç, ağ haline getirilmiş hizmet ve servisler ile geliştirilmiş ara yüz işlemine ve bu ara birimleri çevreleyenlere izin verecek bütünleşme ve minyatürleşme seviyelerini artırmak; gerek mikro sistemler gerekse alt sistemin fonksiyonelliğini, performansını ve maliyet verimliliğini geliştirmektir. Araştırmalar mikro ve nano yapıların kullanımı ile yeni materyalleri birleştiren çok disiplinli etkileşimlerin (elektronikler, mekanikler, kimya, biyoloji vb) avantajını kullanan fonksiyonlar ve yeni uygulamalar üzerine yoğunlaşacaktır. D. Bilgi ve Ara Yüz Teknolojileri Bu bölümde hedef, Bilgi Toplumu Teknolojisi uygulamalarının ve hizmetlerinin kullanılabilme kapasitelerini geliştirmek; daha geniş kabulünü, daha hızlı yayılmasını teşvik etmek için şekillendirilmiş bilgiye erişimi artırmaktır. Bilgi Teknolojileri ve Dijital İçerik: Bu başlık altında amaç, sanal bilgi alanları yaratmak ve düzenlemek için kendiliğinden çalışır çözümler üretmek, karşılıklı işletimi kolaylaştırmak ve gelecek nesil semantik-web uygulamalarını mümkün kılmaktır. Kökten yeni içerik ve medya hizmetleri ve uygulamaları teşvik edilecektir. Akıllı Ara Yüzler ve Yüzeyler: Araştırmalar çoklu-duyumsal (multi-sensorial), doğal ve kolay intibak eden İnteraktif yüzeyler ve ara yüzler üzerine yoğunlaşacaktır. Kültür ve dil temelli muhtelif toplulukların tüm üyelerinin kişisel, profesyonel ve iş hayatına dair ihtiyaçlarını karşılayan interaktif bilgi zengini hizmetlerin vakitlik ve uygun maliyete dair hükümlerini destekleyen çok dilde ve çok kültürde erişim ve iletişim için gerekli teknolojilerin sağlanması, yapılan çalışmaların hedeflerini teşkil edecektir. Gelecek Bilgi Toplumu Teknolojisi ve Yükselen Teknolojiler: Amaç yeni Bilgi Toplumu Teknolojisi ne ilişkin bilim ve teknoloji alanlarındaki gelişmelere yardım etmektir. TEMATİK ALAN IV: Nano-teknolojiler ve Nano-bilimler, Çok fonksiyonlu Akıllı Materyaller ve Yeni Üretim Süreçleri ve Aygıtları 12

13 Avrupa üretim endüstrisi bir bütün olarak kaynak temelli yapıdan bilgi temelli yapıya, daha çevre dostu yaklaşımlara, miktar odaklı zihniyetten, kalite odaklı zihniyete doğru geçiş yapmalıdır. Tek kullanımlık seri üretimden, çok kullanımlı talep üzerine üretime maddi ve elle tutulur ürünlere, süreçler ve hizmetlerden maddi olmayan katma değerli olanlara doğru kayılmalıdır. Biyo ve çevre bilimleri, bilgi teknolojileri, mühendislik, maddi ilimler, nanoteknolojilerle birleştirilen hibrid-teknolojileri ve ağları idare etme yeteneğine sahip yenilikçi işletmelerin daha güçlü mevcudiyeti ile bu değişiklikler, endüstriyel yapılarda radikal kaymalarla birleştirilmektedir. A. Nano-teknolojiler ve Nano-Bilimler Bu bölümün iki amacı vardır: Bir Avrupa nano-teknoloji endüstrisinin kuruluşunu teşvik etmek, mevcut endüstriyel sektörlerde nano-teknolojilere ivme kazandırılmasını sağlamak. Üretim süreçleri ve üretim olgusunu anlamak üzere uzun dönemli disiplinler arası araştırma ve araştırma araçları geliştirme: Moleküler ve mezoskopik ölçek olgusu, kendi kendine monte edilen materyaller ve yapılar; moleküler ve biyomoleküler mekanizmalar ve motorlar (makineler); inorganik, organik ve biyolojik materyaller ve işleme süreçleriyle gelişmeleri bütünleştirmek için çok disiplinli ve yeni yaklaşımlar. Nano-biyoteknolojiler: Biyolojik olmayan ve biyolojik varlıkların bütünleştirilmesine dair araştırmaların, üretim süreçleri ya da tıbbi ve çevre analiz sistemleri gibi bir çok uygulamada yeni ufuklar açılmasının desteklenmesi hedeflenmektedir. Materyaller ve bileşenler yaratmak amacıyla nanometre-ölçekte mühendislik teknikleri: Bu bölüm, nano-yapılarını kontrol etme yoluyla üstün performansın yapısal ve yeni işlevsel materyallerinin geliştirilmesi amacındadır. Yönetim ve kontrol aygıtlarının ve araçlarının geliştirilmesi: Nano-ölçekte (litografi veya mikroskopi temelli teknikler) üretim ve analizler için yeni nesil aygıt ve teknikler geliştirmek hedefi konulmuştur. 10nm düzeninin çözünürlüğü ya da özellik boyutu kılavuz hedefi oluşturacaktır. Sağlık, kimya, enerji, optikler ve çevre gibi alanlara uygulamalar: İlerletilmiş özelliklerle yenilikçi materyallerin geliştirilmesi; ileri üretim teknolojileri; hesaplama modelleri. B. Akıllı Çok Fonksiyonlu Materyaller, Yeni Üretim Süreçleri ve Aygıtları Yeni yararlıklar ve gelişmiş performans sağlayan yüksek bilgi içerikli materyaller; inşaat, elektronik, tıp, enerji, ulaştırma gibi sektörlerde sürdürülebilir kalkınma ve rekabetçi yapıdan istifade eden teknolojiler, aygıtlar ve sistemlerde yeniliğin kritik sürücüsü olacaktır. 13

14 Temel Bilginin Geliştirilmesi: Deneysel, teorik ve modelleme araçlarının yardımıyla akıllı materyallerin işlenmesi ve idare edilmesine uygun karmaşık psiko-kimyasal ve biyolojik fenomenleri anlamak hedef olarak konulmuştur. Araştırmalar, tanımlanmış özellikler ile yeni yapılar tasarlamak ve geliştirmek için disiplinler üstü ve uzun dönemli, yüksek endüstriyel riskli faaliyetlere yoğunlaşacaktır. Bahsi geçen tanımlanmış özellikler; moleküler üstü (supra-molecular) ve makro moleküler mühendislik, yeni ve yüksek karmaşıklıkta moleküller ve bütünleyenlerinin olası kullanımı, sentezi ve işletilmesine ilişkindir. Akıllı Çok Fonksiyonlu Materyaller ve Biyo-Materyallerin Üretimi, Dönüştürülmesi ve İşlenmesi ile İlişkilendirilen Teknolojiler: Yeni materyaller, mühendislik temelli ve kendi kendini tamir eden materyaller; yüzey bilimleri ve mühendislik gibi alanları da içeren bileşik teknolojiler. Materyal Geliştirme İçin Mühendislik Desteği: Optimize edilen materyal tasarımının, işlenmesinin ve araçlarının içsel şekilleri; mekanik deneme, onaylama ve ölçek geliştirme; çevre-etkinlik ve biyo-uyumluluk, eskime yaşam-süreci yaklaşımlarının kuruluşu. C. Yeni Üretim Süreçleri ve Aygıtları İlerletilmiş bilgi yönetimi ve uygun organizasyonel modellerin yanı sıra, etkin yaşam devri tasarımı, üretim, kullanım ve iyileşme için gerekli araçlarla geleceğin endüstriyel sistemlerini sağlamak bu bölümün amacıdır. Yeni Süreçlerin, Esnek ve Akıllı Üretim Sistemlerinin Geliştirilmesi: Yenilikçi, güvenilir, akıllı ve etkin maliyette üretim süreçleri ve sistemleri ile geleceğin fabrikasının kuruluşunun sağlanması: hibrid teknolojileri yeni materyaller ve işlenmeleri temel alınarak, mikro sistemler ve otomasyon, yüksek duyarlıklı üretim teçhizatı. Sistem Araştırması ve Risk Kontrolü: Temiz ve güvenli üretim için yeni aygıtlar ve sistemlerin geliştirilmesi; çevreyi kirletmeyen, sürdürülebilir atık yönetimi ve biyoişleme dahil olmak üzere üretimde ve imalatta riskin azaltılması;ürünler, kaynak kullanımı ve endüstriyel atık yönetimi konularında şirket sorumluluğunun geliştirilmesi. Endüstriyel Sistemler, Ürünler ve Hizmetlerin Yaşam Sürecinin Optimize Edilmesi: Hibrid teknolojiler ve yeni organizasyonel yapılardan tasarı-üretimi-hizmetömür-sonu değer zincirini optimize eden yenilikçi üretim hizmet sistemleri TEMATİK ALAN IV: Gıda Güvenliği ve Sağlık Riskleri Bu öncelikli alanda amaç, balıkçılık, su-kültürü (aquaculture) ve ziraatta ortaya çıkan tam kontrol edilmiş ve bütünleştirilmiş üretim sistemlerine dayanan, deniz ürünlerini de içeren yüksek kalitede, güvenli ve sağlıklı gıda tedarik etmek için ve insan sağlığına dair çevresel 14

15 etkenleri ve gıda alımının etkilerini daha iyi anlama yoluyla Avrupa vatandaşlarının selameti ve sağlığının temin edilmesidir. Çiftlikten çatala klasik yaklaşımını yeniden gözden geçirilmesi yoluyla, bu tematik öncelik alanı, genom bilimler araştırmalarının en son sonuçlarını değerlendirmeye alan biyo-teknoloji araçlarına dayanarak, güvenli gıda ve yiyecek üretim zincirleri geliştirmek için temel sürücünün tüketicinin korunmasının tesisi amacına sahiptir. Öncelik, bir çok Özel hedeften geçen bütünleştirilmiş araştırma yaklaşımlarına verilecektir. Küçük ölçekli işletmelerin gıda sektöründe en büyük paya sahip olduğu göz önünde tutulursa, üstlenilen faaliyetlerin başarısı küçük ölçekli işletmelerin Özel özelliklerine bilgi ve süreçlerin uyarlanmasına dayanacaktır. Araştırma öncelikleri şunlardır: Gıda ile İlintili Hastalıklar ve Alerjilerin Epidemiolojisi: Çocuklar gibi özel nüfus gruplarının ve tüketicilerin sağlıkları üzerinde diyet, yiyecek bileşimleri ve yaşam tarzı faktörlerinin etkileri hakkındaki epidemiolojik çalışmalar, belirli hastalıkların, alerjilerin veya düzensizliklerin önlenmesi veya geliştirilmesi; diyet yiyeceklerin alımı, yiyecek bileşenlerinin analizi ve ölçülmesi, risk değerlendirmesi, epidemiolojik ve müdahale modelleri üzerine metodolojiler; fonksiyonel genom bilimlerde avans kullanan genetik değişkenliklerin etkileri. Gıda Etkisi: Diyet ve sağlık arasındaki genel ilişki; gıdaların hastalık önleme ve sağlıklı yasam hakkındaki nitelikleri; gıda bileşenlerinin etkileri, hastalığa neden olan maddeler, kimyasal kirleticiler ve prion tip yeni ajanların sağlık üzerine etkileri; besin gereksinimleri ve sağlıklı yaşama yönelik müdahale stratejileri: gıda ürünleri ve üretimine yönelik tüketici yaklaşımları belirleyicileri; besinlerin ve biyo-aktif bileşenlerin risk/fayda değerlendirme metodolojileri; özellikle yaşlılar ve çocuklar olmak üzere farklı nüfus gruplarının özellikleri. Üretim Zinciri Boyunca İzlenebilirlik Süreçleri: Yiyecek zinciri boyunca izlenebilirliğini tam anlamıyla temin etmek amacıyla teknoloji ve metodolojilerin geliştirilmesi, onaylanması ve uyumlaştırılması; tüm gıda zincirlerindeki metotların yükseltilmesi, uygulanması ve onaylanması; doğruluğun ve gerçekliğin temin edilmesi; etiketlerde yazan bilgilerin doğruluğu. Analiz, Keşif ve Kontrol Metotları : Kimyasal kirleticiler ve gıda kaynaklı hastalığa neden olan faktörleri keşif ve analiz için metotlar ve standartlar; pre-normatif açılar; modelleme, mevcut ölçüm kontrol ve önleme stratejilerini geliştirme yaklaşımları; prionların coğrafi haritasının çıkartılması ve keşif testleri; maddi dönüşüm ve prionların uzun ömürlülüğü ve çevresel etkiler. Daha Güvenli, Çevre Dostu Üretim Yöntemleri ve Daha Sağlıklı Gıda Maddeleri: Genetik olarak değiştirilmiş üretim, organik tarım, daha düşük girdili tarım, ilerletilmiş olan bütünleştirilmiş üretim sistemlerinin geliştirilmesinin yanı sıra daha güvenli, besleyici ve daha yüksek kalitede gıda ve beslenme için üretim süreçleri, dağıtım yöntemleri ve yenilikçi teknolojiler; güvenlik, kalite, çevresel etki değerlendirmesi ve farklı üretim yöntemlerinin ve gıda maddelerinin rekabetçi 15

16 açılardan değerlendirilmesi; hayvan yetiştirme, atık-yönetimi ve barınaktan kesime hayvan sağlığının ilerletilmesi. Hayvan Gıdalarının İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri: Hayvan gıdalarından kaynaklanan gıda temelli hastalıklar üzerine epidemiolojik çalışmalar; hayvan gıdalarında kullanılan veterinerlik ilaçları, katkı maddeleri, üretim süreçleri ve farklı üretim yöntemleri ve menşelerden ürünler ve atıklar dahil ham maddelerin etkileri; geliştirilmiş atık yönetimi, gıda zincirinden yasaklanan ve yüksek risk taşıyan maddelerin hariç tutulmasının garanti edilmesi; optimum hayvan büyümesi, üretkenlik potansiyeli ve gıda ürünleri kalitesi için et ve kemik yiyecekleri hariç yeni protein, yağ ve enerji kaynakları. Çevre Sağlığı Riskleri: Sağlığa zararlı çevresel faktörleri tanımlamak, ilgili mekanizmaları anlamak ve önlemenin yollarını tespit ederek, etkileri ve riskleri asgariye indirmek: - Gıda zincirine bağlı riskler (kimyasal, biyolojik ve fiziksel); - Yerel çevresel felaketlerin ve kirliliğin gıda maddelerinin güvenliği üzerine etkileri dahil olmak üzere izin verilmiş maddelerinin ortak teşhiri. Bu bağlamda küçük dozların teşhiri, kümülatif risklere, insanlara bulaşma yöntemlerine, uzun dönem etkilerine özellikle çocuklar olmak üzere belirli hassas gruplar üzerine etkilere önem verilecektir. Araştırmalar şu alanlara yoğunlaşacaktır: çevresel ve gıda bağlantılı sağlık etkilerinin ve psikolojik mekanizmaları ve kirleticiler dahil nedensel etkenlerin tanımlanması, çevresel riskler; kümülatif, düşük doz ve çeşitli etkilere aynı anda maruz kalmanın yarattığı etkilerin tahmini, maruz kalma yollarını anlamak; hassas alt grupların tanımlanması ve korunması; Alerjileri artıran çevresel nedenler ve mekanizmalar; endokrin bölücülerin etkisi; kronik kimyasal kirlenme ve birleşik çevresel etkilere maruz kalma durumları su kaynaklı hastalıkların (parazitler, virüsler, bakteriler vb) bulaşması. TEMATİK ALAN V: Havacılık ve Uzay Bu tematik alanın öncelikli hedefi, AR-GE faaliyetlerini; Avrupa Havacılık Araştırmaları ve Avrupa Uzay Stratejisi Konseyi çerçevesinde birleştirmek ve yoğunlaştırmak ve teknolojik üstünlüğü artırmaktır. A. Havacılık Günümüzde havacılık endüstrisinin karşılaştığı temel mücadele alanı, artan hareketlilikten kaynaklanan talebe cevap verirken, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmaya da destek olmaktır. Son 30 yılda havacılık endüstrisine yönelik birçok gelişme olmuştur ve endüstrinin temel öncelikleri artık değişmiştir. Amaç artık daha yükseğe çıkmak, daha uzağa, daha hızlı gitmek değil ; daha güvenli, daha temiz, daha sessiz bir şekilde uçmak ve daha fazla kişiye ulaşmaktır. 16

17 Güvenlik, karlılık ve sürdürülebilirlik, ekonomik büyüme potansiyeli yüksek olan havacılık endüstrisinin ve ilgili araştırmaların odaklandığı temel kriterlerdir yılı Ocak ayında, Avrupalı uçak üreticileri, 2020 yılında hava taşımacılığın gelmesi gerektiği noktaya dair görüş birliğine varmışlardır. Bu çerçevede beş temel hedef bulunmaktadır: Kazaları beşte bir oranında azaltmak; Uçak sesinden kaynaklanan gürültü kirliliğini yarı yarıya azaltmak; Yakıt tüketimini azaltırken, kilometre-yolcu başına karbon dioksit emisyonlarını yarı yarıya azaltmak; Nitrojen oksit emisyonlarını % 80 oranında azaltmak; Yılda 16 milyon uçuşu, 24 saat süren havayolu operasyonlarını yönetebilecek, aynı zamanda yolcuların rahatını artıracak bir hava trafiği kontrol sistemi kurmak. Havacılık ile ilgili araştırma öncelikleri şunlardır: Gelişme maliyetlerini, havayolu direk operasyon maliyetlerini düşürmek, yolcuların rahatlığını artırmak yoluyla rekabet avantajı elde etmek, Emisyonlar ve gürültüden kaynaklanan çevresel problemleri minimuma indirmek, Uçakların güvenliğini ve emniyetini artırmak, Operasyonel kapasiteyi ve hava yolu ulaşım sistemlerinin güvenliğini artırmak. B. Uzay Uzay endüstrisinin karşı karşıya bulunduğu riskler ve fırsatlar çeşitlilik göstermektedir. Uydu teknolojileri; günümüzde meteoroloji, tarım, balıkçılık, ulaşım ve telekomünikasyon gibi farklı ekonomik sistemleri doğrudan etkilemektedir. Çevresel politikalar ve güvenlik politikaları da uydu teknolojilerini araç olarak kullanmaktadır. Öte yandan mevcut uydu sistemleri, son yirmi senede geliştirilmiş teknolojilerle şekillenmiştir ve sistemlerin yenilenmesi gerekmektedir.taşımacılık alanında kullanılan radyo navigasyonu; çevresel ve güvenlik politikaları çerçevesinde yararlanılan uydu görüntüleri ya da telekomünikasyon teknolojileri alanında, daha etkili teknolojik sistemler geliştirmek için büyük potansiyel bulunmaktadır. Uzay ile ilgili araştırma öncelikleri şunlardır: Galileo: Çok sektörlü sistemlerin, araçlar ve gereçlerin geliştirilmesi olarak tanımlanan Avrupa Uydu Navigasyon Sistemi GMES: Yeni teknolojiler geliştirerek uydu bağlantılarına dayanan bilgi sistemlerinin gelişimini teşvik etmek ( Örn: sensörler, data ve bilgi modellemeleri global çevre koruması için geliştirilmiş servisler, çölleşme ve doğal afet yönetimi) Uydu Telekomünikasyonları: Daha geniş telekomünikasyon sistemiyle özellikle karasal sistemler çerçevesinde entegre olmak. 17

18 TEMATİK ALAN VII: Sürdürülebilir Kalkınma, Global Değişimler ve Ekosistemler Amaç, Avrupa nın sürdürülebilir kalınma modelinin kısa ve uzun vadede uygulanması için bilim ve araştırma kapasitelerinin güçlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda; sosyal ekonomik ve çevresel boyutlar da modele entegre edilerek, global değişimin ters etkileri azaltılmaya çalışılmalıdır. Araştırma öncelikleri şunlardır: A. Sürdürülebilir Enerji Sistemleri Bu araştırma programının stratejik ve politik amaçları arasında sera gazları başta olmak üzere zararlı gazların emisyonunu azaltmak, (Kyoto Protokolü), enerji kaynaklarının güvenliğini artırmak, enerji etkinliği artırmak ve yenilenebilir enerjilerin kullanımı yaygınlaştırmak bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, gerek Avrupa endüstrisinde, gerek küresel ortamda rekabetçiliği ve yaşam kalitesini artırmayı teşvik etmek amaçlar arasındadır. Bu amaçlar doğrultusunda spesifik olarak şunlar hedeflenmektedir: tarihlerinde sera gazı emisyonlarını % 8 civarına düşürmek, 2012 yılı sonrasında da bu trendi Kyoto Protokolü paralelinde devam ettirmek, 2010 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynaklarını % 6 dan %12 ye çıkartmak, enerji kaynaklarının rasyonel kullanımı ve talebin azalması sonucunda % 12 oranında enerji tasarrufunda bulunmak, yabancı enerji kaynaklarına olan bağımlılığı % 70 lerden %50 lere düşürmek, Elektrik ile ilgili AB Yönergeleri doğrultusunda, yenilenebilir enerji kaynaklarını artırmak( 2010 yılına kadar yeşil kullanımını % 22 ye çıkartmak); binaların enerji performansına dair AB Yönergeleri ve likit biyo-yakıt ürünlerinin teşvik edilmesine dair düzenleyici ve ekonomik hükümler içeren Yönergeler bağlamında hareket etmek, 2020 yılına kadar, alternatif motor yakıtlarının pazara girmesine olanak sağlayacak koşulları geliştirerek, % 20 yerine koyma hedefine ulaşmak, AB enerji yoğunluğunu %18 oranında düşürmek ve küresel belirleyici Topluluk hedefi olan, ko-jenerasyon elektrik tüketiminden elde edilen enerji miktarını %18 e çıkartmak, Yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyetini uzun vade de geleneksel fosil yakıtlarından elde edilen enerji ile rekabet edebilir hale getirmek. B. Sürdürülebilir Yüzey Taşımacılığı Amaç çevre dostu ve rekabetçi taşımacılık sistemleri oluşturmaktır. Bu doğrultuda: Gelişmiş dizayn ve üretim teknikleri Kara yolu, demir yolu, su yolu gibi farklı yüzey taşıma modellerine uygulanabilecek yeni teknolojiler Diğer bir amaç ise; farklı taşımacılık modellerini birleştirerek ve yol, demir yolu, su yolu güvenliğini artırarak; daha güvenli, etkili ve rekabetçi su ve demir yolları yaratmaktır. C. Global Değişimler ve Ekosistemler 18

19 Bu tematik alanın amaçları şunlardır: Global değişimi anlama, takip etme ve tahminlerde bulunma kapasitesini artırarak, ilgili uluslararası araştırma programlar ve konvansiyonlardan yararlanarak; korunma, etki hafifletme, adaptasyon stratejileri geliştirmek Ekosistemleri ve biyolojik çeşitliliği korumak, aynı zamanda toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına katkıda bulunmak. Global değişimle ilgili olarak, tarım ve orman ekosistemlerinin bütünleştirilmiş, sürdürülebilir yönetimi, bu sistemlerin korunması için büyük önem taşımaktadır. Bütünleştirilmiş ve sürdürülebilir yönetim, Avrupa nın sürdürülebilir gelişimine de katkıda bulunacaktır. Araştırma öncelikleri şunlardır: Sera gazları Su döngüsü Biyolojik çeşitlilik Çölleşme, doğal afetler Sürdürülebilir toprak yönetimi Operasyonel modelleme ve tahminler Tamamlayıcı araştırmalar Bu amaçları gerçekleştirmek için, ekonomik, sosyal, çevresel değişimleri ve tüm ülke ve bölgeleri etkileyen global değişmeleri de dikkate alan sürdürülebilir gelişmeye yönelik ortak bütünleştirilmiş yaklaşımlar gereklidir. Bu tarz yaklaşımlar, Avrupa ve ulusal düzeydeki sürdürülebilir kalınmaya yönelik ortak tanımlar bulmaya yönelik araştırma faaliyetlerini de destekleyecektir. Buna ilaveten, global değişimlere karşı uluslararası işbirliği oluşturularak, ortak stratejiler yaratılacaktır. TEMATİK ALAN VIII: Bilgi Toplumlarında Vatandaşlık ve Yönetişim Bu tematik alanın öncelikli amaçları şunlardır: Avrupa bilgi toplumuna geçiş esnasında, bu geçişin bilimsel araştırmalar ile şekillenmesi ve yönetilmesi; bu oluşumun ulusal, bölgesel, yerel otoriteler ve vatandaşların bireysel kararları ile şekillenmesi, Bilgi toplumunun oluşumuna katkıda bulunurken, vatandaşlar, vatandaşlar ile kurumlar arasında yeni ilişki formları yaratmak, Ekonomik, siyasi, sosyal bilimler ve insanlık tarihi alanlarında Avrupa araştırmacısının dolaşımının sağlanması. Bu alanla ilgili ilk proje çağrısı 2003 yılı Aralık ayında sona ermiş olup, ikinci çağrı 13 Nisan 2005 tarihine kadar devam edecektir. 19

20 A. Bilgiye dayalı toplum ve sosyal birleşme Araştırma alanları şunlardır: Bilginin oluşumu, dağılımı ve kullanımını geliştirmek Bilgi toplumunun gelişimi için farklı seçenekler ve yöntemler Bilgi toplumuna giden farklı yollar B. Vatandaşlık, demokrasi ve yeni yönetişim modelleri Araştırma alanları şunlardır: Avrupa entegrasyonu ve genişlemesinin etkileri Yeni yönetişim modelleri Uyuşmazlık çözümü ve barış ortamı yaratılması Farklı vatandaşlık formları ve kültürel kimlikler VII. ARAÇLAR 6. Çerçeve Programı nın uygulanması sırasında yararlanılan farklı tiplerdeki proje ve eylemlere genel olarak araçlar denmektedir. 6. Çerçeve Programı na katılacak projelerin hangi etkinlik alanında girdikleri kadar, kullanılacak araçlarda önemlidir. Program çerçevesinde; çok ortaklı araştırma faaliyetlerini, bireysel ve başka bir organizasyon tarafından düzenlenen hareketlilik planlarını, KOBİ lere yönelik özel projeleri, büyük ölçekli araştırma alt yapılarının oluşumunu ve kullanımını desteklemeye yönelik farklı araçlar aşağıda yer almaktadır. 1) Yeni Araçlar Eski çerçeve programlarında yer alan geleneksel araçlardan farklı olarak, Avrupa Araştırma Alanı nın oluşuma katkıda bulunmak için, 6. Çerçeve Programı bünyesinde yeni araçlar bulunmaktadır: Bütünleştirilmiş Projeler, Mükemmeliyet Ağları ve Ulusal programların ortak yürütüldüğü programlar (Madde 169) Bütünleştirilmiş Projeler (Integrated Projects): Bütünleştirici projeler, öncelik temalarının uygulamaya konması için gerekli bilgiyi üretmelidirler. Her projenin bir araştırma bileşeni olmalıdır ve yine her proje gerek teknolojik gelişme gerekse ispat bileşenlerini de içermelidir. Proje, 3 farklı ülkeden en az 3 katılımcıyı bir araya getirmelidir. Süre her zamanki gibi, 3 yıldan 5 yıla kadar olacaktır. Ne var ki, azami bir mühlet olmayacaktır, dolayısıyla gerekli görüldüğü takdirde daha uzun bir süre verilebilecektir. 20

21 Bütünleştirilmiş projeler teklif çağrıları temelinde seçileceklerdir. Bütünleştirilmiş projelerin finansal rejimi büyük bir ihtimalle şu kavramlar üzerine yapılandırılacaktır: Topluluğun desteği konusunda tavan görevi görecek bir Bütçeye katkı belirlenecektir. Bu destek fiili maliyete bağış olarak yapılacak bir ödeme şeklindedir. Proje içindeki farklı tiplerdeki faaliyetler için sözleşmede desteğin azami oranlarının belirtilmiş olmasına bağlıdır. Topluluk bağışının azami oranları şöyle olacaktır: 50% projedeki araştırma ve teknolojik gelişme faaliyetleri için; 35% herhangi bir ispat faaliyeti için; Belirli projelerin yönetimi ve eğitim faaliyetleri için doğrudan maliyetlerin % 100 ü. Mükemmeliyet Ağları (Networks of Excellence) Mükemmeliyet ağları, ortak etkinlik programı çevresinde oluşturulacak bir uzman ağı sayesinde, belirli bir araştırma başlığında mükemmeliyeti güçlendirmek amacını taşımaktadır. Ağlar, ilgili başlık konusunda bilgilerin ilerletilmesini sağlarken bir yandan da, ağ ortaklarının araştırma faaliyetlerinin aşamalı ve devamlı olarak bütünleşmesi gerçekleştirilecektir. (Örn: bilgi yayma ve iletişim faaliyetleri, araştırmacıların eğitilmesi.) -Bir Ortak Etkinlik Program ı üç bileşenden oluşacaktır: Mümkünse uzun vadeli karakteri olan, ortak yürütülen bir araştırma programı; Bütünleştirici faaliyetler takımı (ortakların faaliyetlerinin eşgüdümlü olarak programlanması) Mükemmeliyet yaymak için tasarlanan faaliyetler takımı -Bütün ağ faaliyetleri, bir birleşik yönetim yapısı ile yürütülmelidir. Ağların, Topluluktan ek finansal yardım alınmadan geliştirilmesi mümkündür. Örneğin yeni ortakların alınması gibi. -Topluluğun desteğine 5 yıl boyunca belki daha fazla ihtiyaç duyulabilir. -Projeler, teklif çağrıları temelinde seçilecektir. -Finansal rejim şu kavramlar üzerine yapılandırılabilecektir: Bütünleşme için sabit bir hibe, Ağdaki araştırmacıların sayısı, veya kişi başı hasıla veya Topluluk desteğinin süresi temel alınarak hesaplanması, 21

22 Senelik taksitler şeklinde ödeme, bütünleşmeyi başarma doğrultusunda ağın gelişme göstermesine bağlı olarak yapılan ödemeler. Ulusal programların ortak yürütüldüğü programlar (Madde 169) Bir çok Üye Devlet tarafından ortak olarak üstlenilen ulusal ve bölgesel araştırma programlarına Topluluğun katılıma olanak tanıyan Antlaşma Maddesine referans olan Madde 169 dur. Çerçeve Programa ortak olan Devletler bu tip düzenlemelerde taraf olabileceklerdir. Her Madde 169 düzenlemesi, teklif için çağrılar üretmek üzere belirli bir sayıda Üye Devlet ve AB Komisyonu arasında ortak teşebbüs gerektirmektedir. 2) Geleneksel Araçlar Özel Destek Etkinlikleri (SSA) Bilgi, iletişim, bilginin yayılması faaliyetleri, işletim desteği, uzman gruplar, çalışma grupları, analizler, çalışmalar, seminer ve konferansların desteklenmesi. Eşgüdüm Etkinlikleri (CA-Coardinated Actions) Bu araç ile araştırma ve yenilik alanlarıyla ilgili bir ağ oluşturmak amacıyla yürütülen eşgüdümlü girişimlerin özendirilmesi ve desteklenmesi amaçlanmaktadır.(bütünleşmeyi ilerletmek amacıyla) Bu amaç doğrultusunda; konferanslar, toplantılar düzenlenmesi, personel değişimi, iyi uygulamaların değişimi, bilgi sistemleri ve uzman grupların oluşturulmasından yararlanılmaktadır. Bu alandaki % 100 e varan AB fonları desteği araştırma projelerine yönelik değil, koordinasyon masraflarına yöneliktir. Her biri farklı bir üye, aday ve/veya katılımcı ülkeden en az üç katılımcının olması zorunludur. Bu üç katılımcının en az 2 tanesi üye ve/veya aday ülkeden olmalıdır. Özel Hedefli Araştırma Projeleri (STREPs) Özel hedefli araştırma projeleri, yeni kavram ve yöntemlerinin yayılmasını, onaylanmasını ve test edilmesini amaçlamaktadır. 22

23 3) KOBİ ler için Özel Araştırma Projeleri KOBİ lerin 6. Çerçeve Programı ndan daha fazla yararlanabilmesi için oluşturulmuş iki temel araç aşağıda yer almaktadır. İşbirliği Araştırma Projeleri (CRAFT- Co-operative research projects), ortak menfaatleri paylaşan belirli sayıda KOBİ nin bir araya gelmesi ile oluşmaktadır. (2 farklı ülkeden minimum üç KOBİ) Bu problemlere AR-GE faaliyetlerine ilişkin spesifik problemler örnek olarak gösterilebilir. Bu aktiviteler, ileri teknoloji ve yenilikçi KOBİ lerin araştırma merkezleri ve üniversiteler ile temasa geçmesi ile yürütülebilir. Sonuçlar, KOBİ ler tarafından sahiplenilmektedir (The SMEs retain ownership of the results). Kolektif Araştırma Projeleri, KOBİ lerin öne çıktığı sektörlerde endüstriyel dernekler veya endüstri grupları için geliştirilmiştir. Amaç ise büyük KOBİ gruplarının bilgi birikimi artırmak, bilgi tabanını genişletmek, dolayısıyla genel rekabet edebilirlik standartlarını artırmaktır. Sonuçlar, endüstriyel dernekler veya endüstri grupları tarafından sahiplenilmektedir. 4) Avrupa Araştırma Alanı nın Yapılandırılmasını Destekleyen Özel Araçlar İnsan kaynakları ve değişimini geliştiren ve destekleyen eylemler (Marie Curie Faaliyetleri) Bu aracın amaçları aşağıda yer almaktadır: Uzmanlık geliştirmek, eğitim sağlamak veya bilginin aktarımı. Avrupa Araştırma takımları, bireyler ve çoklu yapılar (eğitim ağları dahil olmak üzere) tarafından yürütülen destek eylemleri. İnsan kaynakları ve değişimini geliştiren ve destekleyen eylemler, farklı deneyim yıllarına sahip araştırmacılara ve bu araştırmacıları ağırlamak isteyen araştırma kuruluşlarına çeşitli alternatifler sunmaktadır. Bu araçlardan yararlanmak için bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Farklı dolaşım planlarına erişmek ise önceden tanımlanmış deneyim kategorileriyle belirlenmektedir. ( Örn: deneyimli araştırmacılar kategorisi dahilinde bir dolaşım planına başvurmak için, en az 4 yıl deneyim ya da PHD derecesi gerekmektedir) Marie-Curie faaliyetleri genellikle uluslararası dolaşım olanakları yaratmaktadır. Araştırmacı, yaşadığı ya da vatandaşı olduğu ülke de bir burs programı için başvuramaz. Entegre Altyapı İnisiyatifleri AB seviyesinde hizmet sağlamak amacıyla araştırma altyapılarının geliştirilmesi ve takviye edilmesi. Yeni altyapıların finanse edilmesi hariç tutulmuştur. 23