pecya Kronik Şizofreniklerde Negatif/Pozitif Belirtiler ve Yumu şak Nörolojik İşaretler
|
|
- Osman Yüce
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Kronik Şizofreniklerde Negatif/Pozitif Belirtiler ve Yumu şak Nörolojik İşaretler Erdoğan Özmen*, Şahap Erkoç*, Oğuz Arkonaç*, Cem Atakh*, Ersan Kantarcı*, Dilek Atakh* dzet Şizofrenide pozitif/negatif ay ırım ı son on yıldır üzerinde bir hayli durulan konulardan birisi olmuştur. Ayn ı biçimde nörolojik işaretlerin şizofrenik bozuklukta görülme s ıklığı, anlam ve önemi de oldukça araştırılm ış ancak değerlendirme yöntemlerindeki değişkenlik nedeniyle elde edilen sonuçlar ı birleştirme imkan ı bulunamam ıştır. Bu çalışmada şizofrenideki pozitif ve negatif belirtiler SAPS ve SANS ile; nörolojik işaretler de NES ile değerlendirilerek pozitif/negatif belirtiler ile nörolojik işaretler arasındaki ilişkiler araştırılm ıştır. Anahtar sözcükler: Şizofreni, Pozitif/Negatif Belirtiler, Nörolojik i şaret. Düşünen Adam, 1991, 4 (3): SUMMAR Y Negative/positive distinction in schizophrenia have been studied extensively for ten years. Also, schizophrenic patients have been observed to manifest a variety of abnormal neurological signs. But the significance of neurological signs in schizophrenia is poorly understood. In part, this may reflect the marked variability in the methods of ascertainment in previous studies. We used the SAPS, SANS and NES for the assessment of positive and negative symptoms and neurological signs in schizophrenic patients. In this study, The relationship between positive/negative symptoms of schizophrenia and neurological signs in schizophrenia have been evaluated. Key words: Schizophrenia, Positive/Negative Symptoms, Neurological Signs. Düşünen Adam, 1991, 4(3): GIRI Ş Şizofrenik bozuklu ğun klinikteki çok-çe şitliliği bağlam ında hangi anlaml ı biyolojik ve semptomatik özelliklerin olas ı bir şizofreni tiplemesine yard ımc ı olaca ğı sorusu; Kraepelin'den beri araşt ırmacıların peşinden gittiği önemli konulardan birisini olşturmu ştur. Bu alandaki en önemli geli ş- me negatif ve pozitif belirtiler ayr ımında ve bu belirtilerin değişik düzeylerdeki izdü şümlerine ili şkin olarak sağlanm ıştır. İlk kez Johnstone ve ark. (19), şizofrenideki negatif belirtilerin, morfolojik olarak azalm ış beyin dokusu hacmi ile karakterize bir sinir sistemi bozukluğunun davran ışsal izdü şümü olduğunu ileri sürmüşlerdir. Ardından özellikle Crow (11, 12, 13, 14) ve Andreasen ve ark.'n ın (1, 2, 6, 7) yapt ıklar ı araşt ırmalarla bu varsay ım desteklenmiştir. Ayn ı ara ştırmacılar pozitif belirtilerin de sinir sisteminde yap ısal deği şikliklerle birlikte olmas ı gerekmeyen biyokimyasal bozukluklardan kaynakland ığını varsaymışlard ır. Keza negatif/pozitif aynm ırun patofizyoloji ve etyoloji ara ştırmalar ın kolaylaştıra- * Bak ırköy Ruh ve Sinir Hastal ıklar ı Hastanesi 32 cak bir şizofreni tipolojisi yaratmak üzere kullanılmaya elveri şli olduğunu savlam ışlard ır. Diğer taraftan şizofrenik hastalarda nörolojik muayenede bir dizi anormalli ği ortaya koyan bir hayli literatür mevcuttur. Yap ılan araşt ırmalar nörolojik işaretlerin kapsam ı bak ımından iki ana grupta toplanmaktad ır: Kapsaml ı nörolojik değerlendirme yöntemi kullanılarak yap ılan araşt ırmalarda şizofrenik hastalardaki nörolojik anormalliklerin iki uçlu duygulan ım bozukluğu ve madde kötüye kullan ım bozukluğu gruplar ına (28) ve normal kontrollere (20) göre daha yayg ın olduğu bulunmu ştur. Keza seçici bir değerlendirme yöntemi kullan ılarak yap ılan ara ştırmalarda; şizofrenideki yumu şak nörolojik bulgular ın gelişimsel anormalliklerle ilgili oldu ğu (21) sakkadik göz hareketlerinin iradi kontrolünde normal kontrollere göre güçlükler oldu ğu (17), düz takip göz hareketlerinin anormal oldu ğu bulunmuştur. Rossi ve ark. (23) yapt ıklar ı bir ara ştırmada şizofrenik grupta yumu şak nörolojik bulgu skorunun normal
2 Kronik şizofreniklerde negatif/pozitif belirtiler Özmen, Erkoç, Arkonaç, Atakh, Kantarc ı, Atak!: ve yumu şak nörolojik işaretler kontrollere göre belirgin olarak yüksek oldu ğunu bulmu şlard ır. Şizofrenideki pozitif ve negatif belirtilerin nörolojik i şaretlerle ili şkisinin ara ştırıld ı- ğı bir çal ışmada da, Negatif semptomatoloji ile prefrontal bozulmaya ait nörolojik i şaretler aras ında belirgin bir birliktelik bulunmu ştur (22). Literatürde yo ğun ara şt ırmalara konu olan bu verileri ve negatif belirtilerin beyindeki yap ısal deği şiklikler ve hücre kayb ı ile olan ili şkisine ait verileri kullanan bir ak ıl yürütme çizgisi izlenerek bu çal ışmada; negatif belirtili şizofrenik hastalarda, sinir sisteminin i şlev bozukluğuna ait klinik i şaretlere rastlanmas ı olas ılığın ın hayli yüksek olaca ğı varsay ılmışt ır. Bu amaçla; şizofrenideki negatif ve pozitif belirtilerle nörolojik i şaretler (Özellikle yumuşak nörolojik i şaretler) aras ındaki ili şkinin niteliği ve boyutlar ı ara ştırılmıştır. YÖNTEM Bu çal ışmada, ara ştırmaya al ınan 51 hasta (31 Kad ın, 20 Erkek) Bak ırköy Ruh ve Sinir Hastal ıklar ı Hastanesi kronik servislerinde yatan hastalar aras ından "geli şigüzel örnekleme" yöntemi ile seçilmi ştir. Hastalar ın seçim ölçütleri a) D ışlama ölçütleri 1)DSM-III-R şizofreni tan ı ölçütlerini tam olarak kar şılamayan ruhsal bozukluklar 2) Şizofreni gidi şi kronik seyirli olmayanlar 3) Oykülerinde veya tetkiklerinde herhangi bir organik etmen saptananlar 4) Psikoaktif madde kullan ım öyküsü olanlar 5) Son iki y ıl içinde EKT yap ılm ış olanlar 6) EPS bulgusu saptananlar b) Kabul ölçütleri 1) DSM-III-R tan ı ölçütlerine göre " şizofreni, kronik seyirli" tan ısını koydurtacak ölçütleri tamamen dolduranlar Bilgi kaynaklar ı Ara şt ırma kay ıtlar ına esas olmak üzere isim, doğum yeri ve tarihi, cinsiyeti, ya ş, meslek, ö ğrenim durumu, protokol numaras ı, hastal ığın ba şlang ıç tarihi, hastanede kald ığı süre, şimdiye kadar gördüğü ve halen gördü ğü tedaviler için resmi kay ıtlardan yararlan ılmış ve hastalarla görü şülerek ara ş- t ırma için haz ırlanan ki şisel bilgi formu doldurulmu ştur. Değerlendirme a) Psikiyatrik görü şme Ara şt ırmaya al ınan tüm hastalar ile DSM-III- R tan ı ölçütleri temel al ınarak yap ılandırılmış klinik görü şme formu SCID-IP kullan ılarak görü şülmü ştür. b) Psikiyatrik tan ı Ara şt ırmaya al ınan tüm hastalara " şizofre- ni, kronik seyirli" tan ısı DSM-III-R tan ı ölçütleri kullanılarak konmu ştur. c) Uygulanan ölçekler Mevcut çalışmada hastalar ın pozitif ve negatif belirtilerinin değerlendirme ve derecelendirilmesi için Andreasen taraf ından geliştirilen SANS (Negatif belirtileri değerlendirme ölçeği) ve SAPS (Pozitif belirtileri değerlendirme ölçeği) kullan ılmıştır. Söz konusu ölçeklerin Türkçe versiyonlar ının görü şmeciler-aras ı ve test-retest güvenilirlik çal ışmalarının yapılmış olmas ı nedeniyle bu ölçekler seçilmi ştir (15, 16). Nörolojik i şaretler için ise; Buchanan ve Henrichs (10) taraf ından geliştirilen ve şizofrenideki nörolojik i şaretlerin değerlendirilmesinde yapıland ır ılmış bir araç olan NES (Nörolojik değerlendirme ölçeği) kullan ılmışt ır (Bkz. Ek 1). d)araşt ırmaya al ınan her hasta için fizik ve nörolojik muayene yap ılmışt ır İstatistiki yöntemler Bu çal ışmada değişkenler aras ı korelasyonlar ın ara şt ı r ılmas ında "Pearson's correlation coefficient" testi, bunlardan elde edilen korelasyon katsayılarının anlaml ılığı da Student's t-testi ile hesaplanm ışt ır. HASTALAR Araştırmaya al ınan hastalar ın 31'i kad ın, 20'si ise erkektir. Hastalar ın en genci 24, en ya şlıs ı 66 yaşındad ır. (Dağılım aralığı : 24-66). Ya şların aritmetik ortalamas ı: (standart sapma: )'dir. Hastalar ın öğrenimleri, okula gittikleri y ıl olarak değerlendirilmi ştir. Hiç öğrenim görmeyenlerin sayısı 10'dur. En uzun süre e ğitim görenlerin eğitim süresi 15 y ıld ır (Dağıl ım aralığı : 0-15 y ıl). Öğrenim yılının aritmetik ortalamas ı : ± (standart sapma: 4.099)'dür. Hastalar ın hastal ık süreleri, 4 y ıl ile 40 yıl arasında değişmektedir (Dağılım aralığı: 4-40 yıl). Hastalık süresinin aritmetik ortalamas ı : (standart sapma: 8.752)'d ır. Hastalar ın hastanede yat ış süreleri, 1 y ıl ile 38 yıl aras ında deği şmektedir (Da ğıl ım aralığı : 1-38 yıl). Hastanede yat ış süresinin aritmetik ortalamas ı : (standart sapma: 9.235)'tür. Hastalar ın kulland ıkları nöroleptiklerin mg/gün olarak dozlar ı, AMA 1986'ya göre hesaplanan nöroleptik terapötik e şdeğer dozlar ına göre mg/gün olarak klorpromazine çevrilerek hesaplanm ıştır (100 mg klorpromazin = 2 mg haloperidol = 100 mg tioridazin = 2 mg flufenazin dekonat = 1 mg pimozid). Hiç ilaç kullanmayan hasta say ısı 4'tür. Kullan ılan en yüksek nöroleptik dozu 6000 mg/gün klorpromazin e şdeğeridir (Dağılım aral ığı:
3 Kronik şizofreniklerde negatif/pozitif belirtiler özmen, Erkoç, Arkonaç, Atakh, Kantarc ı, Atak!: ve yumu şak nörolojik işaretler. mg/gün). Kullan ılan ilaç dozunun aritmetik orta- Tablo 3 lamas ı: ± (standart sapma: )'dir (Bkz. Tablo 1). Ortalama Std. Sap. Tablo 1: Yürüyü ş Hastalar ın özellikleri Değişken Ortalama Standart sapma Yaş Öğrenim durumu (y ıl) Hastalık süresi (y ıl) Hastanede yat ış süresi (yıl) Klorpromazin dozu mg/gün BULGULAR 1) Değerlendirme ölçeklerinin sonuçlar ı a) SAPS' ta yer alan her bir ana itemin bütünsel derecelendirilmeleri itibariyle sonuçlar ı, ortalama say ı (5 üzerinden) ve standart sapma olarak tablo 1' de gösterilmi ştir. Tablo 1 Ortalama Std. Sap. Varsan ı Hezeyan Gar. D Form. DB b) SANS' ta yer alan her bir ana itemin bütünsel derecelendirilmeleri itibariyle sonuçlar ı ortalama sayı (5 üzerinden) ve standart sapma olarak tablo 2' de gösterilmi ştir Tablo 2 Ortalama Std. Sap. Aff. Künt Alogia Apati Anhedoni Dikkat c) NES' te yer alan her bir ana itemin sonuçtan ortalama say ı (sağ ve sol vücut yar ısı için değerlendirilen itemler için 4 üzerinden, di ğerleri için 2 üzerinden) ve standart sapma olarak Tablo 3' te gösterilmi ştir. 34 Romberg Den. Har Tremor İşit. Gör Stereo Grafes Yum. Halt Yum. Kent Ozerets Hafıza Ritm. A Ritm. B Ard ı. Har Par. B. Pa Ayna Söndürme Sağ. Sol Sinkines Konverj Bak. Sürd Par. Burn Glabella Burun Yakalama Emme )NES ile SAPS aras ındaki Pearson's korelasyonlar ı tablo 4'de gösterilmi ştir. 3)NES ile SANS aras ındaki Pearson's korelasyonlar ı tablo 5'de gösterilmi ştir.
4 Kronik şizofreniklerde negatif/pozitif belirtiler Özmen, Erkoç, Arkonaç, Atakh, Kantarc ı, Atalık ve yumu şak nörolojik işaretler. Tablo 4 varsan ı hezeyan garip davran ış form. dü ş. boz. SAPS toplam NES Tablo 5 af f künt alogia apati anhedoni dikkat SANS toplam ı NES 0.43** 0.37* 0.39* ** 0.53** **p < p < 0.01 TARTIŞMA VE SONUÇ Bu ara şt ırma SANS ile değerlendirilen şizofrenideki negatif belirti skoru ile NES ile de ğerlendirilen nörolojik i şaret skoru aras ında belirgin bir pozitif korelasyon olduğunu; ancak ayn ı pozitif korelasyonun SAPS ile de ğerlendirilen şizofrenideki pozitif belirti skoru ile olmad ığın ı göstermi ştir. SANS'daki Anhedoni-Asosyallik dışındaki bütün ana itemlerin (Affektif düzle şme veya küntle şme, Alogia, İsteksizlik-Apati ve Dikkat) toplam nörolojik i şaret skoru ile oldukça anlaml ı pozitif korelasyonlar ının olduğu gözlenmi ştir. Özellikle affektif düzle şme veya küntle şme ile Dikkat itemlerinin toplam nörolojik i şaret skoru ile gösterdikleri güçlü korelasyon dikkat çekicidir. Bu sonuçlar ın; pozitif ve negatif belirtilerin farkl ı nörolojik süreçlerle ilgili olabileceğinin bir kan ıt ı olarak yorumlanabilmesi mümkündür ve Crow'- un (11) ilk kez; şizofrenideki negatif belirtilerin, özellikle serebral bozulman ın i şaretleri ile olan birlikteliğini vurgulayan görü şü ile uygunluk içindedir. Buna ek olarak bu çal ışma; bu bozulman ın kan ıtlar ını, nöroradyolojik ve bili şsel olanlar ın ötesinde nörolojik muayene ile tespit edilebilen i şaretlere do ğru geni şletmekte ve Merriam ve arkada şlar ın ın (22) bulgular ıyla uygunluk göstermektedir. Karma şık motor eylemler dizisindeki (sequencing of complex motor acts) bozulmaya ait i şaretlerin (yumruk-halka testi, yumruk-kenar-avuç içi teste, Ozeretski testi, ritm B), di ğer nörolojik i şaretlere göre şizofreniklerde daha yayg ın olarak görüldüğü, özellikle de negatif belirtilerle pozitif bir korelasyon içinde oldu ğu dikkati çekmektedir. Literatürde, bu i şaretlerin şizofreniklerdeki s ıkl ığına ilişkin kapsaml ı araştırmalara rastlanmamaktad ır. Yap ılan bir çal ışmada, şizofreniklerde bu tür anormalliklere daha s ık rastland ığı not edilmi ştir. Şizofrenik hastalar ın bu işaretlerde öngörülen ha- reketleri yaparken, daha çok bir pozisyonda tak ı- l ıp kalma gibi (perseverasyon) bozulmalar gösterdikleri ve bu i şaretlerin as ıl olarak frontal lob ile ilgili sistemlere ait olduklar ı söylenmektedir (18). Dolayısıyla elde edilen sonuçlar, frontal lob ve/veya onun bağlant ılar ındaki i şlev bozukluklar ına ait itemlerin içerildiği çal ışmalar ın bulgulanyla da uygunluk göstermektedir (22). Elde edilen sonuçlar; motivasyon, plan yapma, içgörü ve yarg ılama yetisindeki bozulmalar; bili ş- sel ve motorperseveratif davran ışlar gibi frontal lezyonu olanlar ile belirgin negatif belirtili şizofreniklerde ortak olarak görülen bozulmalara ili şkin uzun süredir not edilen gözlemlerle de örtü şmektedir. Keza; şizofreniklerin yap ısal, işlevsel ve fizyolojik frontal bozulma ile birlikte olu şunu vurgulayan çal ışmalar ın karutlanyla da tutarl ıl ık göstermektedir. (6, 8, 9, 24, 26, 27). Sonuç olarak bu bulgular; SANS ile değerlendirilen negatif belirtilerle, prefrontal nörolojik bozulma aras ında özgül bir ilişki olabileceğini göstermektedir. Bulgular ın gösterdiği bir diğer sonuç ise; ne ana pozitif itemlerin ne de toplam pozitif ölçek (SAPS) skorunun nörolojik i şaretlerle bir korelasyon göstermeyi şidir. Bu da; pozitif belirtilerin beyindeki bir yap ısal bozukluğun veya sözkonusu i şaretlerle ilgili olabilecek bir beyin bölgesi i şlev bozukluğunun değil de, bir biyokimyasal değişikliğin (artmış merkezi D2 etkinliği) sonucu olduğunu ileri süren literatür bilgisiyle uygunluk göstermektedir (5, 11, 12, 13). Sonuç olarak; Şizofreninin nörolojik yönlerini ara şt ırmada, diğer tekniklerle kar şılaşt ır ıldığında; nörolojik i şaretleri değerlendirmeyi esas alan bir çalışma oldukça ucuzdur (ko şullar dikkate al ındığında bunun önemli oldu ğunu düşünüyoruz) ve geni ş hasta gruplar ına kolay uygulanabilme özellikleri 35
5 Kronik şizofreniklerde negatif/pozitif belirtiler ve yumu şak nörolojik işaretler Özmen, Erkoç, Arkonaç, Atakl ı, Kantarc ı, Atak!, ne sahiptir. KAYNAKLAR 1. Andreasen NC., Olsen S.: Negative and positive schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 39: , Andreasen NC., Olsen SA., Dennert JW., Smith MR.: Ventricular enlargment in schizophrenia: Relationship to positive and negative symptoms Am J Psychiatry 139: , Andreasen NC.: The scale for the assessment of negative symptoms (SANS). Iowa City, University of Iowa, Andreasen NC.: The scale for the assessment of positive symptoms (SAPS). Iowa City, University of Iowa, Andreasen NC.: Positive and negative schizophrenia: A critical evaluation. Schizophrenia Bulletin 11: , Andreasen NC., Nasrallah HA., Dunn V. et al.: Structural abnormalities in the frontal system in schizophrenia: A magnetic resonance imaging study. Arch Gen Psychiatry 43: , Andreasen NC., Flaum M., Swayze VW.: Positive and negative symptoms in schizophrenia. A critical reappraisal Arch Gen Psychiatry 47: , Berman KF., Illowsky BP., Weinberger DR.: Physiologic dysfunction or dorsolateral prefrontal cortex in schizophrenia: IV. Further evidence for regional and behavioral specificity. Arch Gen Psychiatry 45: , Braff DL.: Sensory input deficits and negative symptoms in schizophrenic patients. Am J Psychiatry 146: , Buchanan RW., Heinrichs DW.: The neurological evaluation scale (NES): A structured instrument for the assessment of neurological signs in schizophrenia. Psychiatry Research 27: , Crow TJ.: Molekülar pathology of schizophrenia: More than one disease process? Br Med J 280: 66-68, Crow TJ.: The two sydrome concept: Origins and current status. Schizophrenia Bulletin 11: , Crow TJ.: Two sydromes of schizophrenia as one pole of the continium of psychosis: A concept of the nature of the pathogen and its genomic locus. In: handbook of schizophrenia. yol 2 (eds. FA Henn, LE Delisi), Elsevier science publishers. Amsterdam. p: 17-49, Crow TJ.: A current view of the type II sydrome: Age of onset, intellectual impairment, and the meaning of structural changesin the brain. British Journal of Psychiatry 155 (suppl. 7) 15-20, Erkoç Ş., Arkonaç O., Ozmen E., Atakl ı C.: Negatif semptomlar ı değerlendirme ölçeğinin (SANS) geçerlilik ve güvenilirliği. 26. Ulusal Psikiyatrik ve Nörolojik Bilimler Kongresinde tebli ğ edilmi ştir. İzmir, Erkoç Ş., Arkonaç O., Özmen E., Atakl ı C.: Pozitif semptomlar ı değerlendirme ölçeğinin (SAPS) geçerlilik ve güvenilirliği. 26. Ulusal Psikiyatrik ve Nörolojik Bilimler Kongresinde tebliğ edilmiştir. Izmir, Fukushima J, Fukushima K, Chiba T et al: Disturbances of voluntary control of saccadic eye movements in schizoprenic patients. Biol Psychiatry 23: , Heinrichs DW, Buchanan RW: Significance and meaning of neurological signs in schizoprenia. Am J Psychiatry 145: 11-18, Johnstone EC, Crow TJ, Frith CS et al: The dementia of dementia praecox. Acta Psychiatr Scand 57: , Kinney DK, Woods BT, Yurgelun-Todd D: Neorologic ab- normalities in schizophrenic patients and their families II Neorologic and psychiatric findings in relatives. Arch Gen Psychiatry 43: , Kolakowska T, Williams AO, Jambor K, Ardern M: Schizophrenia with good and poor outcome III: Neorological "soft" signs, cognitive impairment and their clinical significanse. British Journal of Psychiatry 146: , Merriam AE, Kay SR, Opler LA, Kushner SF, Van Praag HM: Neurological signs and the positive-negative dimension in schizophrenia. Biol Psychiatry 28: , Rossi A, De Cataldo S, Di Michele V et al: Neurological soft signs in schizophrenia. British Journal of Psychiatry 157: , Shelton Rc, Karton EN, Doran AR et al: Cerebral structural pathology in schizophrenia: Evidence for a selective prefrontal cortical defect. Am J Psychiatry 145: , Thaker G, Kirkpatrick B, Buchanan RW et al: Oculomotor abnormalities and their clinical correlates in schizophrenia. Psychopharmacology Bulletin 25: , Weinberger DR, Berman KF, Zec RF: Physiologic dysfunction of dorsolateral prefrontal cortex in schizophrenia. I Regional cerebral blood flow evidence. Arch Gen Psychiatry 43: , Weinberger DR, Berman KI", Ilowsky BP: Psysiologic dysfunction of dorsolateral prefrontal cortex in schizophrenia. III A new cohort and evidence for a monoaminergic mechanism. Arch Gen Psychiatry 45: , Woods BT, Kinney DK, Yurgelun-Todd D: Neorologic abnormalities in schizophrenic patients and their families. I. Comparison of schizoprenic, bipolar, and substance abuse patients and normal controls. Arch Gen Psychiatry 43: , EK1 NES (Neurological evaluation scale) (Nörolojik değerlendirme ölçeği: Ölçek Buchanan ve Henrichs taraf ından 1989'da geli ştirilmi ştir. As ıl olarak literatürde yoğun biçimde ilgi odağı olmuş üç farkl ı işlevsel sahadaki i şlev bozukluklar ını kapsamaktad ır: 1)Bütünleştirici duyusal i şlev bozukluğu: itemleri; söndürme, agrafestezi, astereognozis, sa ğ-sol konfüzyonu ve bozulmu ş işitsel görsel bütünlük. 2) Motor enkoordinasyon: itemleri; ard ısıra yürüyü ş, parmakburun testi, parmak-ba ş parmak kar şılıkl ılığı ve disdiaodokokinezi. 3) Karmaşık motor eylemlerin dizisinde bozulma: itemleri; yumruk-halka, yumruk-kenar-avuç içi ve ozeretski testleri. Bunlara ek olarak; göz hareketlerindeki anormallikler, frontal serbestle şme işaretleri (frontal release signs), ve k ısa-süreli hafıza gibi itemleri de kapsamaktad ır. Görülece ği üzere literatürde yayg ın olarak yumu şak nörolojik i şaretler olarak an ılan işaretleri içermektedir. Ölçek 26 ayr ı itemden olu şmaktad ır ve itemlerin 14 tanesi vücudun her iki yar ısı için ayr ı ayr ı değerlendirilmektedir. Her item 3 a şamal ı bir şekilde derecelendirilir. 0: anormallik yok, 1: hafif fakat kesin bir bozulma var, 2: belirgin bir bozulma var. Sadece emme ve burun refleksleri 0 (yok) ve 2 (var) olarak derecelendirilir. Bu çalışmada; vücudun her iki yar ısı için ayr ı ayr ı değerlendirilen itemler için, de ğerlendirme bu şekilde yapılmış ancak hesaplamalar sa ğ ve sol yar ı için verilmiş sayılar ın toplamı üzerinden (4 üzerinden) yap ılmıştır. Keza haf ıza itemindeki i ş- lem 5. ve 10. dakikalarda 2 kez yerine sadece 5. dakikada 1 kez tekrarlat ılmışt ır. 36
pecya Şizofreninin Pozitif ve Negatif Belirtilerinin BBT Bulgular ı ile Olan ili şkileri*
Şizofreninin Pozitif ve Negatif Belirtilerinin BBT Bulgular ı ile Olan ili şkileri* Mehmet ÇAKICI**, A. Tamer AKER**, Ebru TANSEL**, Ahmet CO ŞKUN**, Sahap ERKOÇ**, Oğuz ARKONAÇ** ÖZET Bu çalışmada DSM-III-R
Detaylıpecya şizofrenik Hastalarda Yumuşak Nörolojik Işaretlerin Ekstramidal Bulgularla Ili şkisi
şizofrenik Hastalarda Yumuşak Nörolojik Işaretlerin Ekstramidal Bulgularla Ili şkisi Ayla YAZICI*i Erd ıığan ÖZMEN* Tamer AKER*, Şahap ERKOÇ*, Oğuz ARKONAÇ* ÖZET Bu çalışmada DSM-111-R'a göre haz ırlanmış,
Detaylıpecya Sağlıklı Bireylerde Nöropsikolojik De ğerlendirme Sonuçlarının Nörolojik İşaretlerle Ba ğıntıs ının Araştır ılmas ı
Sağlıklı Bireylerde Nöropsikolojik De ğerlendirme Sonuçlarının Nörolojik İşaretlerle Ba ğıntıs ının Araştır ılmas ı Mehmet ÇAKICI*, Serhat ÇITAK*, Ebru ÇAKICI*, İsmail KÜÇÜKAL İ**, Demet YANDIM**, Sahap
DetaylıPOZITIF SEMPTOMLARI DE ĞERLENDIRME ÖLÇEĞİNİN GÜVEN İLİRLİĞİ VE GEÇERLILIĞI
DÜŞÜNN ADAM 4 (2) 99 :20-24 POZITIF SMPTOMLARI D ĞRLNDIRM ÖLÇĞİNİN GÜVN İLİRLİĞİ V GÇRLILIĞI Dr. Şahap RKOÇ () Doç. Dr. O ğuz ARKONAÇ () Dr. Cem ATAKLI () Dr. rdoğan ÖZMN ÖZT Bu çalışmada kısa ad ıyla
DetaylıBilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok*
Bilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok* *İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.B.D. **İstanbul Üniversitesi DETAE Sinirbilim A.B.D. Şizofreni
DetaylıDr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ
Dr.ERHAN AKINCI Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Ekim 2010, İZMİR Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok GREGOR MENDEL
DetaylıFüsun ARAN-YALÇIN, Arif VERIMLI, E. Tin ıuçin ORAL, Selçuk KIRLI ÖZET
Kronik Şizofrenlerde Serebral Lateralizasyon ve Yumu şak Nörolojik Işaretler Füsun ARAN-YALÇIN, Arif VERIMLI, E. Tin ıuçin ORAL, Selçuk KIRLI ÖZET Şizofrenide lateralizasyon özelliklerini inceleyen pek
DetaylıManik Ataklı Hastalar ın Serum Sodyum-Potasyum Düzeyleri ve Lityum Tedavisinin Bu Elektrolit Düzeyleri Üzerine Etkisi ÖZET.
Manik Ataklı Hastalar ın Serum Sodyum-Potasyum Düzeyleri ve Lityum Tedavisinin Bu Elektrolit Düzeyleri Üzerine Etkisi Nedim Yargıcı*, Ferhan Yener*, Selçuk K ırlı*, Mehmet Yağlı*, Hüsamettin Güldo ğan*.
Detaylıpecya Şizofrenide Pozitif/Negatif Ayr ım ı Üzerine Erdoğan ÖZMEN*, Ersan KANTARCI*, O ğuz ARKONAÇ* SUMMARY ÖZET
Şizofrenide Pozitif/Negatif Ayr ım ı Üzerine Erdoğan ÖZMEN*, Ersan KANTARCI*, O ğuz ARKONAÇ* ÖZET Şizofrenik bozuklu ğun çok çe şitliliği psikiyatride uzun süredir araştırmacıların ilgisini çeken konulardan
DetaylıGökay AKSARAY *, Süleyman OFLU *, Cem KAPTANO ĞLU * ÖZET. pecya SUMMARY (3).
Şizofrenide Bili şsel İşlevlerde Bozulma Gökay AKSARAY *, Süleyman OFLU *, Cem KAPTANO ĞLU * ÖZET Bili şsel işlevlerde bozulma şizofreninin temel özelliklerinden biridir. Bu hastalar-da özellikle dikkat,
Detaylıpecya Sağl ıkl ı Bireylerde Nöropsikolojik De ğerlendirme Sonuçlar ının Nörolojik I şaretlerle Bağıntıs ın ın Araştırılması
Sağl ıkl ı Bireylerde Nöropsikolojik De ğerlendirme Sonuçlar ının Nörolojik I şaretlerle Bağıntıs ın ın Araştırılması Mehmet ÇAKICI*, Serhat ÇITAK*, Ebru ÇAKICI*, İsmail KÜÇÜKAL İ**, Demet YAND İM**, Sahap
DetaylıKatatoni ve Şizofrenide Pozitif ve Negatif Belirtiler Arasındaki İlişki
Klinik Psikofarmakoloji Bülteni / Cilt 9: Sayı 1, 1999 Katatoni ve Şizofrenide Pozitif ve Negatif Belirtiler Arasındaki İlişki Dr. Işıl Kaya UĞURAD1, Dr. Kemal SAYAR2, Dr. M usta fa SOLMAZ1, Dr. Derya
DetaylıSuç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU
Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Kurum ve kuruluşla ilişki bildirimi Bulunmamaktadır. Şiddet ve Suç Saldırganlık Şiddet Bireyin
DetaylıSilik Nörolojik Belirti Gösteren ve Göstermeyen Şizofren Hastalar ın Nöropsikolojik Yönden Değerlendirilmesi
Silik Nörolojik Belirti Gösteren ve Göstermeyen Şizofren Hastalar ın Nöropsikolojik Yönden Değerlendirilmesi B. Mert SAVRUN *, Songül ÖZERTÜRK **, Gül AKI ŞIK *, Alaattin DURAN * ÖZET Şizofreni, kognitif,
DetaylıAÇIKLAMA Araştırmacı:Abdi İbrahim Otsuka. Konuşmacı: - Danışman: -
AÇIKLAMA 2014-2017 Araştırmacı:Abdi İbrahim Otsuka Konuşmacı: - Danışman: - Şizofreni ve Bilişsel İşlev Bozuklukları Prof. Dr. Berna Binnur Akdede Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD OLGU
Detaylıhükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım
1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve
DetaylıSizofrenide Yasam Kalitesi. Prof. Dr. Köksal Alptekin, Dokuz Eylül Univ. Tip Fak. Izmir-TURKEY (SAYKAD 2004)
Sizofrenide Yasam Kalitesi Prof. Dr. Köksal Alptekin, Dokuz Eylül Univ. Tip Fak. Izmir-TURKEY (SAYKAD 2004) Sizofreni: Temel Belirti Kümeleri Pozitif Sanri Varsani Dezorganize konusma Katatoni Sosyal/Mesleksel
DetaylıEksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tan l Hastalarda Bölgesel Beyin Kan Ak mlar n n Karş laşt r lmas
Türk Psikiyatri Dergisi 2003; 14(4):255-262 Eksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tan l Hastalarda Bölgesel Beyin Kan Ak mlar n n Karş laşt r lmas Dr. Yakup YÜREKLİ 1, Dr. Zeynep BODUR 2, Dr. Leyla
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,
DetaylıBu bozukluk madde kullanımına veya genel tıbbi durumdaki bir bozukluğa bağlı değildir.
Psikiyatrinin en önemli hastalıklarından biridir. Bu hastalıkta gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma, acayip tuhaf davranışlar, hezeyanlar ( mantıksız, saçma, olması mümkün olmayan veya olması mümkün
DetaylıMajör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi
Majör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi Mesut YILDIZ, Sait ALİM, Sedat BATMAZ, Selim DEMİR, Emrah SONGUR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı
DetaylıTürk Toplumunda Şizofreni Tan ısı Konmu ş Hastalardaki Frontal De ğerlendirmede Renk İzleme Testi Türkçe Uyarlamas ının Geçerlili ği ve Güvenirli ği
Türk Toplumunda Şizofreni Tan ısı Konmu ş Hastalardaki Frontal De ğerlendirmede Renk İzleme Testi Türkçe Uyarlamas ının Geçerlili ği ve Güvenirli ği Hüseyin GÜLEÇ *, Önder KAVAKÇI **, Medine YAZICI GÜLEÇ
DetaylıEĞİTİM VEREN BİR DEVLET HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN TANI GRUPLARINA GÖRE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ
Kriz Dergisi 2(1): 235-240 EĞİTİM VEREN BİR DEVLET HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN TANI GRUPLARINA GÖRE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ Erol ÖZMEN, M.Murat DEMET, İlkin İÇELLİ, Gürsel
DetaylıŞizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması
Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması Suat Yalçın, Sevda Bağ SBÜ Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları EAH, 3.psikiyatri Kliniği,
DetaylıBipolar bozukluğun ve şizofreninin remisyon ve psikotik belirtili dönemlerindeki hastaların bilişsel işlevler açısından karşılaştırılması
Bipolar bozukluğun ve şizofreninin remisyon ve psikotik belirtili dönemlerindeki hastaların bilişsel işlevler açısından karşılaştırılması Deniz Ceylan, Berna Binnur Akdede, Emre Bora, Ceren Hıdıroğlu,
DetaylıAhmet TÜRKCAN *, Duran ÇAKMAK ** ÖZET. pecya
Hastaneye İlk Kez Başvuran ve Yatan Alkol Dışındaki Madde Ahmet TÜRKCAN *, Duran ÇAKMAK ** ÖZET Amaç: Hastane istatistikleri bir psikiyatrik bozuklu ğun epidemiyolojik e ğitimini tahmin etmekte ve uygun
DetaylıEksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tanılı Hastalarda İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri
Türk Psikiyatri Dergisi 2014;25(3):157-62 Eksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tanılı Hastalarda İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri Dr. Ferdi KÖŞGER 1, Dr. Hatice ŞAHİN 2, Dr. Altan EŞSİZOĞLU
DetaylıDSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)
DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı
DetaylıNöroleptiklere Rezistans Kronik Şizofrenik Olgularda Kortikosteroid ve Niiroleptik Kombinasyonu. Ramazan ÖZCANKAYA** ÖZET
Nöroleptiklere Rezistans Kronik Şizofrenik Olgularda Kortikosteroid ve Niiroleptik Kombinasyonu Ramazan ÖZCANKAYA** ÖZET Bu çalışma antipsikotiklerin immünolojik etkinlikleri ile tedavi edici etkinlikleri
DetaylıÜç Tan ı Sistemine Göre Alt Tiplendirilen Şizofrenlerde Standart Antipsikotik Tedaviye Yan ıt: Bir Ön Çalışma ÖZET. pecya T/W, SANS/SAPS SUMMARY
Üç Tan ı Sistemine Göre Alt Tiplendirilen Şizofrenlerde Standart Antipsikotik Tedaviye Yan ıt: Bir Ön Çalışma Behçet COŞAR*, Selçuk CANDANSAYAR*, Erdal I ŞIK*, Zehra ARIKAN* ÖZET DSM III-R tan ı kriterlerine
DetaylıSoCAT. Dr Mustafa Melih Bilgi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Dr Mustafa Melih Bilgi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Şizofreniye bağlı davranım bozuklukları bireyi ve toplumları olumsuz etkilemekte Emosyonları Tanıma Zorluğu Artmış İrritabilite Bakımverenlerin
DetaylıÞizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya
Þizofrenide Prodromal Belirtiler Prof. Dr. Ýsmet KIRPINAR* Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya da yazýlarýn çoðu; þizofreninin heterojen bir sendrom olduðunu, bu hastalýk için hiçbir patognomonik
DetaylıÜÇ TANI SİSTEMİNE GÖRE ALTTİPLENDİRİLMİŞ ŞİZOFRENLERDE STANDART DOZ ANTİPSİKOTİK TEDAVİYE YANIT
ANKARA TIP MECMUASI (THE JOURNAL OF THE FACULÎY OF MEDICINE) Vol. 47 : 109-118, 1994 ÜÇ TANI SİSTEMİNE GÖRE ALTTİPLENDİRİLMİŞ ŞİZOFRENLERDE STANDART DOZ ANTİPSİKOTİK TEDAVİYE YANIT Behçet Coşar* Selçuk
Detaylıpecya Şizofreni ile Anksiyete Bozukluklu Bir Grup Hastada Nörolojik Silik Işaretler retler patognomonik veya belirgin i şaretler olarak tarumlanır
Şizofreni ile Anksiyete Bozukluklu Bir Grup Hastada Nörolojik Silik Işaretler Hatice GÜZ, Nesrin DILBAZ, Göksel BAYAM ÖZET Genel olarak vücudun bozulmu ş bir işlevinin ya da rahatsızl ığın ın nesnel kan
DetaylıÜniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?
Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe
Detaylıpecya Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteliği Ölçeği: Güvenirlik ve Yap ısal Geçerlik Çal ışması
Şizofreni Hastalar ı İçin Yaşam Niteliği Ölçeği: Güvenirlik ve Yap ısal Geçerlik Çal ışması Haldun SOYGÜR *, Mehmet AYBAŞ **, Gül HINÇAL ***, Çiğdem AYDEMİR **** ÖZET Şizofreni hastalarının tedavi ve rehabilitasyonunun
DetaylıERKEN BAfiLANGIÇLI VE YET fik N T P fi ZOFREN DE KL N K BEL RT LER
Yeni Symposium 39 (3): 155-159, 2001 ERKEN BAfiLANGIÇLI VE YET fik N T P fi ZOFREN DE KL N K BEL RT LER Dr. Hatice GÜZ*, Dr. Nesrin D LBAZ** ÖZET Amaç: Son y llarda flizofrenide bafllang ç yafl na göre
DetaylıNÖROLEPTİK İDAME TEDAVİS İN İN KESILMESI Doç. Dr. Oğuz ARKONAÇ*, Dr. Faruk ASLANER**, Dr. Arif VERIMLI***
NÖROLEPTİK İDAME TEDAVİS İN İN KESILMESI Doç. Dr. Oğuz ARKONAÇ*, Dr. Faruk ASLANER**, Dr. Arif VERIMLI*** ÖZET Bak ırköy Ruh ve Sinir Hastal ıkları Hastanesi'nde en az dört y ıldan bu yana yatmakta olan
DetaylıŞizofreni de Eksiklik Sendromu Çizelgesi (ESÇ)'nin Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması *
Türk Psikiyatri Dergisi 006; 7():5-8 Şizofreni de Eksiklik Sendromu Çizelgesi (ESÇ)'nin Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması * Dr. Serhat ÇITAK, Dr. E. Timuçin ORAL, Dr. A. Tamer AKER, Dr. Mustafa ŞENOCAK
DetaylıAntipsikotik ilaçlar
Antipsikotik ilaçlar Etki mekanizmaları Dopamin blokajı yaparlar Mezolimbik yolda blokaj > pozitif belirtiler Mezokortikal yol > negatif belirtiler Dopamin ve serotonin blokajı yaparlar Dopamin blokajı
Detaylıpecya Şizofreni ve Sigara Ba ğıml ılığı Çağatay KARŞIDAĞ *, Nihat ALPAY **, Ahmet KOCABIYIK * ÖZET
Şizofreni ve Sigara Ba ğıml ılığı Çağatay KARŞIDAĞ *, Nihat ALPAY **, Ahmet KOCABIYIK * ÖZET Amaç: Sigara kullan ım ı halen ABD' de en büyük önlenebilir hastal ık ve ölüm nedenidir. Tütün Dünya Sa ğlık
DetaylıPsikiyatride dil, hem taný (inceleme) hem de
Þizofrenide Dil Yrd. Doç. Dr. Atila EROL* * Osmangazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, ESKÝÞEHÝR Psikiyatride dil, hem taný (inceleme) hem de tedavi aracýdýr. Dil, insan davranýþýnýn
DetaylıŞİZOFRENİDE ENDOFENOTİP ALTERNATİF FENOTİP ARAYIŞI:LİSAN BOZUKLUKLARI
ŞİZOFRENİDE ENDOFENOTİP ALTERNATİF FENOTİP ARAYIŞI:LİSAN BOZUKLUKLARI Uzm. Dr. Erguvan Tuğba ÖZEL KIZIL Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Nöropsikiyatri Araştırma Birimi Şizofreni, etyolojisinde
DetaylıBir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE
Bir Üniversite Kliniğinde Yatan Hastalarda MetabolikSendrom Sıklığı GŞ CAN, B BAĞCI, A TOPUZOĞLU, S ÖZTEKİN, BB AKDEDE Psikiyatrik hastalığı olan bireylerde MetabolikSendrom (MetS) sıklığı genel popülasyona
DetaylıÖZET. pecya SUMMARY. Key words: Medical students, depressive symptoms, Beck Depression Inventory
T ıp Fakültesi Öğrencilerinde Depresyon Belirtilerinin Da ğıl ımı Bilal BAKİR*, U. Reha YILMAZ**, İsmail YAVAŞ***, Mahir GÜLEÇ* ÖZET Depresyon en s ık görülen ruhsal bozukluktur. Depresif belirtilerin,
DetaylıBipolar bozuklukta bilişsel işlevler. Deniz Ceylan 22. KES Psikiyatride Güncel Oturumu Nisan 2017
Bipolar bozuklukta bilişsel işlevler Deniz Ceylan 22. KES Psikiyatride Güncel Oturumu Nisan 2017 AÇIKLAMA 2012-2017 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok Olgu 60 yaşında kadın, evli, 2 çocuğu var,
DetaylıŞeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri
ÖNEMLİ! İlaçlarınızı düzenli kullanmanız çok önemlidir. Kilonuza dikkat ediniz. Ani bir kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) durumuna karşı yanınızda her zaman birkaç adet şeker bulundurunuz. Mutlaka egzersiz
Detaylıpecya Erzurum Yetiştirme Yurdunda Kalan Gençlerde Ruhsal Belirtiler Da ğıl ımı * İsmet KARAPINAR ** SUMMARY ÖZET
Erzurum Yetiştirme Yurdunda Kalan Gençlerde Ruhsal Belirtiler Da ğıl ımı * İsmet KARAPINAR ** ÖZET Bu çal ışmada Erzurum Yeti ştirme Yard ımda ve aileleri ile birlikte lise çağındaki erkek gençler arasında
DetaylıKULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol
KULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol 1 Acibadem University Medical Faculty 2 Maltepe University Medical
DetaylıŞizofrenide negatif belirtileri değerlendirme & ölçme araçları
Şizofrenide negatif belirtileri değerlendirme & ölçme araçları Dr. Irmak POLAT NAZLI Kars Harakani Devlet Hastanesi TPD 21. Yıllık Toplantısı ve Klinik Eğitim Sempozyumu, Antalya 19-22 Nisan 2016 Negatif
DetaylıOTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU. Prof. Dr. Berna Özsungur Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU Prof. Dr. Berna Özsungur Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD 58. Türkiye Milli Pediatri Kongresi 25 Ekim 2014 TANIM Otizm Spektrum
DetaylıNihal BOSTANCI *, Nesrin AŞTI ** ÖZET. pecya ABSTRACT
Hemşirelerin Ruh Sağlığı Bozuk Olan Bireylere Karşı Tutum ve Davran ışlarının Değerlendirilmesi Nihal BOSTANCI *, Nesrin AŞTI ** ÖZET Amaç: Bu çal ışma, hem şirelerin ruh sağlığı bozuk olan bireylere karşı
Detaylıpecya EEG'de Yava ş Dalgalar ın Şizofren Hastalarda Klinik Önemi
EEG'de Yava ş Dalgalar ın Şizofren Hastalarda Klinik Önemi Hatice GÜZ, Ali R ıza ÖZEN, Nesrin DİLBAZ ÖZET Bu çalışmada şizofren hastaların EEG'lerinde yavaş dalga olan ile olmayanların şizofreni alt tipleri,
DetaylıPSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ
PSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ Ahmet Zihni SOYATA Selin AKIŞIK Damla İNHANLI Alp ÜÇOK İ.T.F. Psikiyatri
DetaylıT.C. IZMİR BÜYÜKŞEHIR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SATINALMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI HİZMET ALIMLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE
T.C. IZMİR BÜYÜKŞEHIR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SATINALMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI HİZMET ALIMLARI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve Kapsam MADDE 1- (1)
DetaylıSUNUM PLANI. Genel değerlendirme EKT TMU tdcs
KISSADAN HİSSE SUNUM PLANI Genel değerlendirme EKT TMU tdcs ŞİZOFRENİ TEDAVİSİNDE PSIKOFARMAKOLOJİ DIŞI YAKLAŞIMLAR Biyopsikososyal Yaklaşım Etyoloji ve Patofizyoloji Psikolojik Faktörler B i r e y s e
Detaylıpecya Parkinson Hastal ığında Psikoz
Parkinson Hastal ığında Psikoz Nesrin B. TOMRUK*, Nilgün ÇİLOĞLU*, Nihat ALPAY*, Feriha ÖZER** ÖZET Parkinson hastalığında psikotik bozukluklar antiparkinsonyen tedaviye ba ğlı gelişmektedir. Bu çal ışmada
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA GİRİŞ: Yaygın anksiyete bozukluğu, birtakım olay ya da etkinliklerle ilgili olarak, bireyin denetlemekte zorlandığı,
DetaylıDerece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Tıpta Doktora Farmakoloji Marmara Üniversitesi 1989
Adı Soyadı: Mehmet Emin Ceylan Doğum Tarihi: 25 08 1956 Unvanı: Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Diploması Lisans Eğitimi Sivas Tıp Fakültesi Hacettepe Tıp Fakültesi Cumhuriyet
DetaylıEksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Hastalarında Gri Madde Değişiklikleri
Türk Psikiyatri Dergisi 2012;23(4):237-47 Eksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Hastalarında Gri Madde Değişiklikleri Dr. Halil İbrahim ÖZDEMİR 1, Dr. Mehmet Çağdaş EKER 2, Dr. Burçak ZENGİN 3, Dr.
Detaylıpecya İlk Atak Şizofreni: Tekrarlayan Yat ışlarda Servis, Tanı ve Tedavi De ğişiklikleri
İlk Atak Şizofreni: Tekrarlayan Yat ışlarda Servis, Tanı ve Tedavi De ğişiklikleri Seher AYAN *, Aytül GÜRSU HAR İRİ **, Gülcan UZUNER ÖZER ***, Osman ÖNAL **, M. Emin CEYLAN ****, Nihal CEYLAN ** ÖZET
DetaylıKalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M.
DEPRESYON-ANKSİYETE BOZUKLUKLARI İLE ALKOL BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M. ÖZET Alkol bağımlılığı ve diğer psikiyatrik
DetaylıGAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI KLİNİĞİ YATAN HASTA DEĞERLENDİRME FORMU
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI KLİNİĞİ YATAN HASTA DEĞERLENDİRME
Detaylıpecya Şizofrenlerde Suç İşlemeyi Etkilemesi Olas ı Faktörler* Niyazi Uygur**, Mehmet I şıkh**, Kültekin Ögel**, Ali R ıza Çeliker**.
Şizofrenlerde Suç İşlemeyi Etkilemesi Olas ı Faktörler* iyazi Uygur**, Mehmet I şıkh**, Kültekin Ögel**, Ali R ıza Çeliker**. ÖZET Çalışma, şizofreni tan ısına varılm ış hastalarda suç işlemeyi etkilemesi
DetaylıŞizofreni tanılı hastada antipsikotiklerletetiklenen nonkonvulsif statusepileptikus olgusu
Şizofreni tanılı hastada antipsikotiklerletetiklenen nonkonvulsif statusepileptikus olgusu Ass. Dr. Toygun Tok İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği
Detaylıpecya Bipolar Affektif Bozuklu ğu Olan Hastalar ın Aile İşlevlerinin De ğerlendirilmesi
Bozuklu ğu Olan Hastalar ın Aile İşlevlerinin De ğerlendirilmesi Gülseren ÜNAL * ÖZET Bu çal ışmada bipolar affektif bozuklu ğu olan hasta eşlerinin aile işlevlerinin ne ölçüde sağl ıkl ı olduğunun araşnrılmas
DetaylıRisperidonun Şizofreninin Pozitif ve Negatif Belirtileri ve Bellek İşlevi Üzerine Etkisi
Risperidonun Şizofreninin Pozitif ve Negatif Belirtileri ve Bellek İşlevi Üzerine Etkisi Dr. Yarkın Özcan 1, Dr. R Işın Özışık 2, Dr. Süheyla Ünal 1, Dr. M. Erkan Özcan 1 ÖZET: RİSPERIDONUN ŞİZOFRENİNİN
DetaylıGİRİŞ İki uçlu bozukluk: Manik episod Depresif episod Ötimi (iyilik hali) Kronik gidişli Kesin ilaç tedavisi gerektirir (akut episod ve koruyucu
ÖTİMİK BİPOLAR HASTALARDA ve AİLELERİNDE YAŞAM KALİTESİ: DİYABETİK HASTALAR ve NORMAL KONTROLERLE KAŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA A. Özerdem a, B. Çakaloz a, Ş.Topkaya a, A. Koçyiğit b, M.Yılmaztürk b, B.B.
DetaylıÖZET. GiR İŞ lann diğer hastalara göre şiddet ögesi yoğun olan violent
PS İKİYATRİK HASTALIKLAR VE SUÇ * Dr. F. MANER'** Dr. Z. E.KAYATEKİN ** Dr. E. ABAY ** Dr. S. SAYGILI ** Dr. A. İ. Ş ENER ** ÖZET Suç işleyen psikiyatrik hastalar ı incelemek amacıyla yapılan bu çahşmada
DetaylıPsikofarmakolojik Tedavilerin Bilişsel İşlevler Üzerinde Etkisi
Psikofarmakolojik Tedavilerin Bilişsel İşlevler Üzerinde Etkisi Yavuz Ayhan, Ayşe Elif Anıl Yağcıoğlu Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Araştırmacı Danışman Konuşmacı
DetaylıKorelasyon. Korelasyon. Merkezi eğilim ve değişim ölçüleri bir defada sadece bir değişkenin özelliklerini incelememize imkan tanır.
Korelasyon Korelasyon Merkezi eğilim ve değişim ölçüleri bir defada sadece bir değişkenin özelliklerini incelememize imkan tanır. Biz şimdi, bir değişkenin özelliklerini diğer değişkenle olan ilişkisine
DetaylıPSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 25 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:25-30 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
DetaylıPrediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi
Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun
DetaylıÖZET. pecya ABSTRACT. Comorbidity of Anxiety Disorders in Schizophrenia
Şizofrenide Anksiyete Bozukl uklar ı Komorbiditesi Nihat ALPAY *, Ça ğatay KAR ŞIDAĞ ** ÖZET Şizofreni hastalarında anksiyete bozuklu ğu komorbiditesi beklenenden daha s ık görülen bir durum olup, kötü
DetaylıEkim Makinas ı S ı ra Üzeri Tohum Da ğı l ı m ı n ı n Görüntü işleme Yöntemi İle Belirlenmesi
TARIM BILIMLERI DERGISI 2000, 6 (4), 21-28 Ekim Makinas ı S ı ra Üzeri Tohum Da ğı l ı m ı n ı n işleme Yöntemi İle Belirlenmesi İ lknur GÖKNUR DURSUN' Ergin DURSUN' Geliş Tarihi : 09.03.2000 Özet: Ekim
DetaylıT.M.E. FONKSİYON BOZUKLUĞU AĞRI SENDROMUNA DİŞHEK. FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİ ARASINDA RASTLANMA SIKLIĞI* Cihan AKÇABOY** Sevda SUCA** Nezihi BAYIK***
G.Ü. Dişhek. Fak. Der. Cilt II, Sayı 2, Sayfa 25-32, 1985 T.M.E. FONKSİYON BOZUKLUĞU AĞRI SENDROMUNA DİŞHEK. FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİ ARASINDA RASTLANMA SIKLIĞI* Cihan AKÇABOY** Sevda SUCA** Nezihi BAYIK***
DetaylıErişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi
Erişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi *Kenar İ. Ayşe Nur, **Sezai Üstün Aydın, *Alper Zıblak *Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi
DetaylıGündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri
Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri Dr. Hasan KARADAĞ Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği Gündüz aşırı uykululukta genel popülasyonun % 4-6
DetaylıUMU ETKİLEYEN ETKİLEYEN ETMENLER ETMENL
Kurum ve kuruluşlarla ilişki bulunmamaktadır CEZA SORUMLULUĞU KALDIRILAN OLGULARDA ZORUNLU AYAKTAN TEDAVİYE UYUMU ETKİLEYEN ETMENLER Dr.Sena Yenel Özbay CEZA SORUMLULUĞUNUN KALDIRILMASI Suç eyleminin gerçekleştiği
DetaylıMS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır.
Fzt. Damla DUMAN MS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir. 1822 de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır. Kuvvetsizlik, spastisite, duyusal problemler, ataksi
Detaylıpecya Şizofrenide Sosyodemografik ve Klinik Özellikler Açıs ından Cinsiyet Farkl ılıklar ı
Şizofrenide Sosyodemografik ve Klinik Özellikler Açıs ından Cinsiyet Farkl ılıklar ı Nesrin KARAMUSTAFALIOĞLU*, Hakan ATALAY**, Figen ATALAY***, Nihat ALPAY ÖZET Şizofreni, erken ya şta başlayan, yaşam
DetaylıÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı
BULGULAR Çalışma tarihleri arasında Hastanesi Kliniği nde toplam 512 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olguların yaşları 18 ile 28 arasında değişmekte olup ortalama 21,10±1,61 yıldır. Olguların %66,4 ü (n=340)
DetaylıDeomed Medikal Yay nc l k
Deomed Medikal Yay nc l k Schiltenwolf / Henningsen Muskuloskeletal A r lar Biyopsikososyal Yaklafl mla Tan ve Tedavi Türkçe Editörü / M. Sar do an Çeviri / A. Kasabal gil 16.5 x 24 cm, XVI + 320 Sayfa
DetaylıŞizofreni Tan l Hastalar n Anne-Babalar nda Frontal Lob İşlevleri
Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15(2):98-104 Şizofreni Tan l Hastalar n Anne-Babalar nda Frontal Lob İşlevleri Dr. Alm la EROL 1, Dr. Serpil BÜYÜKÇATALBAŞ 2, Dr. Levent METE 3 ÖZET Amaç: Bu çal flmada flizofreni
DetaylıPsoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar
Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Emine Çölgeçen 1, Ali İrfan Gül 2, Kemal Özyurt 3, Murat Borlu 4 1 Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Ana Bilim
DetaylıSon 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.
Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal
DetaylıObsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji
Detaylıfiizofrenili Anababalar n Çocuklar nda Silik Nörolojik Bulgular n Araflt r lmas : Kontrollü Bir Çal flma
Olgu Sunumlar /Case reports fiizofrenili Anababalar n Çocuklarinda Silik Nörolojik Bulgular n Araflt r lmas fiizofrenili Anababalar n Çocuklar nda Silik Nörolojik Bulgular n Araflt r lmas : Kontrollü Bir
DetaylıOlaya Ġlişkin Potansiyel Kayıt Yöntemleri Kognitif Paradigmalar
Olaya Ġlişkin Potansiyel Kayıt Yöntemleri Kognitif Paradigmalar Prof. Dr. Sacit Karamürsel İstanbul Tıp Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dalı sacit@istanbul.edu.tr Elektroansefalogram (EEG), merkezi sinir
DetaylıÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI
ÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ DERSHANE : Dönem V : 5 iş günü : Cebeci Hastanesi : Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları
Detaylıpecya Şizofrenlerin Aile Bireylerinde Görülen Ruhsal Bozukluklar ın ve Belirtilerin incelenmesi
Şizofrenlerin Aile Bireylerinde Görülen Ruhsal Bozukluklar ın ve Belirtilerin incelenmesi Ferhan Yener*,Nedim Yarg ıcı*, Selçuk Kirli*, Gülay Solako ğlu*, Mustafa Soydan**, Cengiz Ataç*** ÖZET Bu çalışmada,
DetaylıBariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi
Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Selçuk Özdin 1, Aytül Karabekiroğlu 2, Arzu Alptekin Aker 2, Recep Bolat 2, Servet
DetaylıDiyabette Öz-Yönetim Algısı Skalası nın (DÖYAS) Türkçe Versiyonu: Geçerlik ve Güvenirlik Değerlendirme
Diyabette Öz-Yönetim Algısı Skalası nın (DÖYAS) Türkçe Versiyonu: Geçerlik ve Güvenirlik Değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Ayfer Bayındır Çevik Doç. Dr. Şeyda Özcan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu
DetaylıBOLU KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ YALIN HASTANE UYGULAMALARI (DENEYİMİ)
BOLU KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ YALIN HASTANE UYGULAMALARI (DENEYİMİ) Uzm.Dr.Abdullah DANIŞMAN Bolu Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Tıbbi Hizmetler Başkanı Sunum Planı Yalın
DetaylıFIRTINA SERİSİ MATEMATİK SORU BANKASI 4
FIRTINA SERİSİ MATEMATİK SORU BANKASI 4 MOBİL-PC-TABLET İNDİR Bu yayının basım, yayım ve satış hakları fotokopion.com ve site sahiplerine aittir. Bütün hakları saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, yayınların
DetaylıObsesif Kompulsif Bozuklu ğu Olan Çocuklar ın Ailelerinde Obsesif Kompulsif Belirti Puanlar ı : Karşılaştırmal ı bir klinik çal ışma* ÖZET.
Obsesif Kompulsif Bozuklu ğu Olan Çocuklar ın Ailelerinde Obsesif : Karşılaştırmal ı bir klinik çal ışma* Ayşe AVCI**, Halime ASLAN*** ÖZET Çalışmada Temmuz 1994-Aral ık 1994 tarihleri arasında Çukurova
DetaylıMedDATA SAĞLIK NET KURULUMU
MedDATA SAĞLIK NET KURULUMU 1-) MedData nın sitesinden MedData SağlıkNet Sistemi exe sini indirin. 2-) Hastane kullanıcısından bölümler kısmına 4050 bölüm numaralı sağlık net bölümü eklenir. 3-) Hastane
DetaylıAraş.Gör. Dr. Meltem Yanaş ESOGÜTIPFAK PSİKİYATRİ ABD
Araş.Gör. Dr. Meltem Yanaş ESOGÜTIPFAK PSİKİYATRİ ABD 1 Psikiyatride İlaç Etkisinin Hastalık merkezli Modeli 2 Alternatif İlaç merkezli İlaç Modeli 3 Fiziksel Tedaviler Ve Hastalık merkezli Model 1 Psikiyatride
DetaylıOrtaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i
Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i Devrim ÖZDEM R ALICI * Özet Bu ara t rmada 2002-2003
Detaylı