KÜRESEL TİCARET ÇEVRESİ DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VE GENERAL AGREEMENT ON TARIFFS AND TRADE (GATT) DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VE GATT. III.

Transkript

1 III. Bölüm KÜRESEL TİCARET ÇEVRESİ Doç. Dr. Olgun Kitapcı Akdeniz Üniversitesi, Pazarlama Bölümü DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VE GENERAL AGREEMENT ON TARIFFS AND TRADE (GATT) Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 2 DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VE GATT Gümrük Tarifleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT): Amacı üyeler arasında ticareti teşvik etmek ve ayrıca ülkeler arasındaki ticari anlaşmasızlıkları çözmeye çalışmaktır. Yaptırım yetkisi yoktur. GATT'ın kuruluş amacı, ithalat vergilerini azaltmak, uluslararası ticaretin önündeki tüm engelleri kaldırmak ve ticarette ayırımcı uygulamalara son vermek olarak belirlenmişti. 3 1

2 DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VE GATT Dünya Ticaret Örgütü: GATT ın varisidir. 153 üyesi bulunmaktadır. 1 Ocak 1995 yılında oluşmuştur. Amacı, küresel ticaret anlaşmazlıklarında uzlaştırıcı olarak hizmet vermektedir. Yaptırım yetkisi bulunmaktadır. DTÖ nün amacı; Üyelerin hayat seviyelerini yükseltmek Dünya kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanmak Üretim ve uluslar arası ticaretin geliştirilmesine yardımcı olmak 4 Dünya Ticaret Örgütü Üye Ülkeler AYŞE SAK Olgun Kitapcı Assistant Professor of Marketing Akdeniz University, Ayşe Sak uygulamalı Bilimler YO, Pazarlama Bölümü 5 TİCARET ANLAŞMALARI Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 6 2

3 BÖLGESEL EKONOMİK BÜTÜNLEŞMENİN BİÇİMLERİ Bütünleşmenin Aşamaları Üyeler Arasında Gümrük Tariflerinin ve Kotaların Ortadan Kaldırılması Ortak Dış Tarife ve Kota Sistemi Üretim Faktörlerinin Dolaşımı Üzerine Kısıtlamaların Ortadan Kaldırılması Ekonomik ve Sosyal Politikaları ve Kurumları Uyumlaştırma ve birleştirme Serbest Ticaret Bölgesi Evet Hayır Hayır Hayır Gümrük Birliği Evet Evet Hayır Hayır Ortak Pazar Evet Evet Evet Hayır Ekonomik Birlik Evet Evet Evet Evet Önem Sırası 7 SERBEST TİCARET BÖLGESİ Caterpillar 0 Dolar Gümrük Vergisi Dolar Gümrük Vergisi çünkü ABD menşeli Dolar Gümrük Vergisi 8 GÜMRÜK BİRLİĞİ 1996 Yılı 9 3

4 ORTAK PAZAR 10 EKONOMİK BİRLİK Gerçek bir ekonomik birlik kendisini bir ulusa benzer hale getiren kapsamlı politik birliği gerektirir. Ekonomik bir birliğin tam gelişimi, Birleşmiş bir merkez bankasının yaratılması; Tek bir para biriminin kullanılması Tarım, sosyal hizmetler, sosyal yardım, bölgesel kalkınma, ulaşım, vergilendirme, ticari rekabet ve şirket birleşmeleri üzerine ortak politikaları içermelidir. 11 TİCARET ANLAŞMALARI HİYERARŞİSİ Ekonomik Birlik Ortak Pazar (Tarifelerin ortadan kaldırılması + Ortak Dış Tarife + Üretim Faktörlerinin Dolaşımı) Gümrük Birliği (Tarifelerin Ortadan Kaldırılması + Ortak Dış Tarife) Serbest Ticaret Bölgesi (Tarife Engellerinin Ortadan Kaldırılması) 12 4

5 KUZEY AMERİKA Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 13 NAFTA Ülkelerinin Haritası Kanada ile ABD i 1988 yılında anlaştı. Serbest Ticaret Anlaşması Meksika nın 1992 yılında katılımıyla NAFTA kuruldu. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 14 NAFTA nın Geliri ve Nüfusu Üye Ülkeler 2009 daki GSYİH (Milyon) 2009 daki Nüfus (Bin) 2009 daki GSMH (Kişi Başına) ABD $ $ Kanada $ $ Meksika $ $ $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 15 5

6 ABD nin 2009 Yılında İhraç Ettiği Malların Toplamı 1.27 Trilyon $ Kanada Meksika Çin Japonya Almanya Birleşik Krallık Hollanda Güney Kore Brezilya Fransa r5l r3l r3l r2l r2l r2l r2l r2l r1l r9l Milyar Dolar r1l r2l r4l r5l r7l r9l r10l Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 16 ABD e 2009 Yılında İthal Edilen Malların Toplamı 2.1 Trilyon $ Çin Kanada Meksika Japonya Almanya Birleşik Krallık Suudi Arabistan Venezüella Güney Kore Fransa r8l r5l r4l r2l r2l r2l r2l r2l r12l r11l Milyar Dolar r1l r2l r4l r5l r7l r9l r10l r12l r2l Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 17 LATİN AMERİKA Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 18 6

7 Orta Amerika Entegrasyon Sistemi (SICA) Guatemala El Savador Honduras Nikaragua Panama 1960 yılında kuruldu. Amacı; Malların serbest dolaşımını sağlamak. 100% den fazla olan gümrük vergileri 2000 li yıllarda %0-%15 aralığına düşmüştür. Kostarika Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 19 SICA nın Geliri ve Nüfusu Kostarika $ $ El Salvador $ $ Guatemala $ $ Honduras $ $ Nikaragua $ $ Panama $ $ $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 20 AND Milletler Topluluğu (Comunidad Andina De Naciones) Kolombiya Ekvator Peru Bolivya 1969 yılında kuruldu. Amacı; gerçek bir gümrük birliğine geçişin sağlanması için ortak dış tarife oluşturulmuştur. Bu birliktelik başarılı olamamıştır. Venezüella ve Şili üyelikten çıkmıştır. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 21 7

8 AND Milletler Topluluğunun Geliri ve Nüfusu Bolivya $ $ Kolombiya $ $ Ekvator $ $ Peru $ $ $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 22 Güney Amerika Ortak Pazarı (Mercado Comun del Sur, Mercosur) Venezüella Paraguay Brezilya Arjantin 1995 yılında kuruldu. Amacı; gümrük tariflerini ortadan kaldırmak, ortak dış tarifler için düzey olarak %20 si veya daha azı belirlemektir. Günümüzde mal ticaretin 90% ı serbest bir şekilde yapılmaktadır. Uruguay Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 23 Arjantin $ $ Bolivya** $ $ Brezilya $ $ Şili** $ $ Kolombiya $ $ Ekvator** $ $ Paraguay $ $ Peru** $ $ Uruguay $ $ Venezüella $ $ Mercosur un Geliri ve Nüfusu $ **Sadece serbest ticaret bölgesine katılan ortak üyeler $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 24 8

9 Karayip Topluluğu ve Ortak Pazar (CARICOM) 1973 yılında kuruldu. Amacı; ekonomik bütünleşme, ortak dış tarife ve gümrük birliği, Ortak bir para birimi ile ekonomik bir birliğin kurulması konusunda hızlı hareket etmeyi kabul etmektedir. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 25 Antigua ve Barbuda $ $ Bahamalar $ $ Barbados $ $ Belize $ $ Dominika 378 $ $ Grenada 626 $ $ Guyana $ $ Haiti $ Mevcut değil Jamaika $ $ Montserrant Mevcut değil Mevcut değil Mevcut değil Saint Kitts ve Nevis 545 $ $ Saint Lucia 945 $ $ Saint Vincent ve Grenadinler 583 $ $ Surinam $ $ Trinidadve Tobago $ $ $ $ Karayip Topluluğu ve Ortak Pazar (CARICOM) Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 26 ASYA-PASİFİK Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 27 9

10 Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) 1967 yılında kuruldu. ASEAN+6 Japonya, Çin, G. Kore, Avustralya, Yeni Zelanda ve Hindistan ı kapsayacak resmi olmayan bir şekilde genişletildi. Amacı; ekonomik, sosyal, politik ve kültürel iş birliği sağlamak. Çin-ASEAN Serbest Ticaret Bölgesi 1 Ocak 2010 da resmen kuruldu. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 28 Brunei Darussalam $ $ Kamboçya $ $ Endonezya $ $ Loas $ $ Malezya $ $ Myannar Mevcut değil Mevcut değil Mevcut değil Filipinler $ $ Singapur (İngiliz kolonisi) $ $ Tayland $ $ Vietnam $ $ ASEAN ın Geliri ve Nüfusu $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 29 Asya-Pasifik Bölgesindeki Pazarlama Faaliyetleri Japon Pazarı Pazarlama; yerel üsluba uygun hale getirilmelidir. Dağıtıcılara ziyaretlerin tekrarlanması ve dağıtıcılara olan sosyalleşmenin arttırılması, güvenin inşa edilmesi için gereklidir. Japonya da pazarlanan ve ithal edilmeyen malları içeren paketlenmiş birçok tüketici malının, kozmopolit bir imaj ve batı görünüşü izlenimi uyandırması için etiketlerin İngilizce, Fransızca veya Almanca yazıldığını belirtmekte fayda vardır. (Bu düşünce Türkiye içinde geçerlidir) 30 10

11 BATI, ORTA VE DOĞU AVRUPA Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 31 BATI, ORTA VE DOĞU AVRUPA Britanyalı, kendilerini kıtanın geri kalanından biraz farklı görmektedir. Manş Denizi nin karşısındaki Yunanistan, İtalya, Portekiz ve İspanya; kuzeydeki komşuları tarafından Club Med (Akdeniz Kulübü) ülkeleri denmektedir. 32 Genişleme Yılları Portekiz Avrupa Birliği (AB) Finlandiya İsveç Estonya İrlanda Litvanya İngiltere Danimarka Letonya Hollanda Lüksemburg Polonya Slavenya BelçikaAlmanya Macaristan Fransa Avusturya ÇekSlovakya Romanya Italya Bulgaristan İspanya Yunanistan Amacı, malların, hizmetlerin, insanların ve paranın ulusal sınırlar içerisinde boydan boya serbeste dolaşımını sağlayabilmek Malta Kıbrıs Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 33 11

12 1 Ocak 1999 da tek para birimine dönüldü. Böylece, döviz kuru belirsizliğiyle ilgili olan maliyetleri ortadan kalkmış oldu. Günümüzde Evro bölgesinin toplamda 23 üyesi bulunmaktadır. Üç Avrupa Birliği üyesi, Danimarka, İsveç ve İngiltere Euro para birimine geçmemiştir. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 34 Avusturya $ $ Belçika $ $ Bulgaristan $ $ Kıbrıs $ $ Çek Cumhuriyeti $ $ Danimarka $ $ Estonya $ $ Finlandiya $ $ Fransa $ $ Almanya $ $ AB Üyesi 27 Ülke: Geliri ve Nüfusu $ $* Devam ediyor Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 35 Yunanistan $ $ Macaristan $ $ İrlanda $ $ İtalya $ $ Letonya $ $ Litvanya $ $ Lüksemburg $ $ Malta $ $ Hollanda $ $ Polonya $ $ AB Üyesi 27 Ülke: Geliri ve Nüfusu $ $* Devam ediyor Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 36 12

13 AB Üyesi 27 Ülke: Geliri ve Nüfusu Portekiz $ $ Romanya $ $ Slovak Cumhuriyeti $ $ Slovenya $ $ İspanya $ $ İsveç $ $ Birleşik Krallık $ $ $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 37 Kanada BAE Hindistan Japonya Norveç Türkiye Rusya Çin İsviçre ABD r 1l r 1l r 1l r2l r2l r 2l r3l AB İle İhracatlar r3l r3l r 7l r1l r2l r4l r5l r7l r9l Milyar Euro Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 38 Hindistan Brezilya G. Kore Türkiye Japonya Norveç İsviçre Rusya ABD Çin AB İle İthalatlar r 1l r1l r2l r2l r2l Milyar Euro r3l r 3l r 4l r6l r8l r1l r2l r4l r5l r7l r9l Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 39 13

14 Avrupa Birliği ndeki Pazarlama Faaliyetleri Avrupa Birliği nin aldığı kararlar pazarlama karmasını şöyle etkilemiştir: ÜRÜN: Uyumlaştırma, ülkeler arasındaki çeşitli içerik ve diğer ürün standartlarının bir düzene koyulması anlamına gelmektedir. FİYAT: Tek bir para birimi, farklı ülkelerdeki aynı ürün için fiyatları mukayese etmeyi kolaylaştırmaktadır. TUTUNDURMA: Televizyon yayınına ilişkin ortak kılavuz, tv reklamları için standartları aynı yapıya getirmektedir. DAĞITIM: Sınır geçişlerinde transit belgelerini basitleştirmekte ve gümrük formalitelerini ortadan kaldırmaktadır. 40 ORTA DOĞU Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 41 ORTA DOĞU Nüfusun %95 i Müslüman, %5 i Hıristiyan ve Musevi dir. Dünyada bilinen petrol rezervlerinin %25 inde sahiptir

15 Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi 1981 yılında kuruldu. Amacı; ortak bir Arap pazarının kurulması ve Asya ile ticaret bağlantılarının artırılmasını içermektedir. Bir çok orta doğu ülkesi, cari işlem açıkları olduğunu beyan etmektedir çünkü bu ülkeler büyük ölçüde vatandaşların tükettiği mal ve hizmetlerin çoğunu ithal etmektedir. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 43 KİK in Geliri ve Nüfusu Bahreyn $ $ Kuveyt $ $ Umman $ $ Katar $ Mevcut değil Suudi Arabistan $ $ BAE $ $ $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 44 Orta Doğu daki Pazarlama Faaliyetleri Toplumda pazarlık yapma eğilimi, kültürel olarak yerleşmiştir. Şahsi olarak kurulan dostça ilişki, karşılıklı güven ve saygı başarılı bir ticari ilişkiye yol gösteren en önemli unsurlardır. Kararlar genellikle yazışmayla ve telefonla alınmamaktadır. Arap iş adamları, işletmeyle değil birey ile iş yapmaktadır

16 AFRİKA Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 46 Afrika Dünya servetinin %1.3 üne ve dünya nüfusunun yüzde 11,5 ine sahiptir. Kuzey Afrika, kıtanın diğer bölümlerine göre petrolden dolayı daha zengindir. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 47 Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) 1975 yılında kuruldu. Amacı; işlenmemiş tarım ürünleri ve el sanatları için bir serbest ticaret bölgesi kurmak ve Sanayi ürünleri üzerindeki gümrük tarifeleri yürürlükten kaldırmak Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 48 16

17 Benin $ $ Burkina Faso $ $ Yeşil Burun Adaları $ $ Fildişi Sahili 733 $ $ Gambiya $ $ Gana $ $ Gine 837 $ $ Gine Bissau $ $ Liberya 876 $ $ Mali $ $ ECOWAS in Geliri ve Nüfusu $ $* Devam ediyor Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 49 Moritanya $ $ Nijer $ $ Nijerya $ $ Senegal $ $ Sierra Leone $ $ Togo $ $ ECOWAS in Geliri ve Nüfusu $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 50 Doğu Afrika Topluluğu (DAT) 1999 yılında kuruldu. Amacı; 2005 yılında gümrük birliği uygulamaya geçilmiştir yılındaki ortak Pazar oluşumu da topluluk içerisinde insanların, malların, hizmetlerin ve sermayenin dolaşımı ile sonuçlanmıştır yılında ortak para birimine geçilmiştir. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 51 17

18 DAT ın Geliri ve Nüfusu Burundi $ $ Kenya $ $ Ruanda $ $ Tanzanya $ $ Uganda $ $ $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 52 Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) 1992 yılında kuruldu. Amacı; tam olarak gelişmiş bir gümrük birliğidir. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 53 Angola $ $ Botsvana $ $ Demokratik Kongo $ $ Lesotho $ $ Malavi $ $ Mauritius $ $ Mozambik $ $ Namibya $ $ Seyşeller 822 $ $ Güney Afrika $ $ SADC ın Geliri ve Nüfusu $ $* Devam ediyor Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 54 18

19 SADC ın Geliri ve Nüfusu Svaziland $ $ Tanzanya $ $ Zambiya $ $ Zimbabve $ $ $ $* Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 55 BÖLÜM SONU DOÇ. DR. OLGUN KITAPCI Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Pazarlama Bölümü 56 19