Hatay'da yeni bir potansiyel meyve ve bag zararhsi: Siyah bag thripsi, Retithrips syriacus (Mayet) (Thysanoptera: Thripidae)

Transkript

1 TUrk. entornol. derg., 2002,26 (4) : ISSN Hatay'da yeni bir potansiyel meyve ve bag zararhsi: Siyah bag thripsi, Retithrips syriacus (Mayet) (Thysanoptera: Thripidae) Miktat DOGANLAW Abdurrahman yigit Summary A new potential pest for orchards and vineyards: Black vine thrips, Retithrips syriacus (Mayet) (Thysanoptera: Thripidae) in Hatay In September-November 2001, the black vine thrips, Retithrips syriacus (Mayet) was found as widely distributed in home gardens of Antakya center, Samandag and iskenderun districts of Hatay. The infestation ratios of the pest for grapevines varied in leaves and clusters as 20-80% and 50%, respectively. In nature, grapevines (Vitis vinifera L.), kaki fruit (persimmon) (Diospyros kaki L.), walnut (Juglans regia L.), Brazil pepper (California pepper) tree (Schinus molle L.), wild apple (Malus sylvestris Mill.), Ampelopsis orientale (Lam.) Plane., Myrtus communis L. and rose (Rosa spp.) were found as host plants. The thrips was also found feeding on avocado fruits (Persea americana Mill.) and cotton plants (Gossypium hirsitum L.) under the laboratory conditions.. On grapevine, adults and nymphs feed mainly on old leaves, sucking the plant sap. The adults and young stages were described and some body parts of the thrips were photographed from microscopes and SEM. Some biological information for the species were given. In our opinion, if the thrips spread to commercial orchards, economic crop losses will be encountered. Key words: Retithrips syriacus, pest, orchards, vineyards, Hatay Anahtar sozcillder: Retithrips syriacus, zararh, meyve behcesi, bag, Hatay Giri~ Turkiye Thysanoptera faunas: Ilzerinde 1930'lu yillarda cesitli torlerin bulunduguna iliskin bilgiler vardir (Bodenheimer, 1939). Daha sonraki yillarda cesitli Mustafa Kemal Oniversitesi, ZiraatFakUltesi, Bitki KorumaBolumn, Hatay-Tlirkiye ayigit@mku.edu.tr Alnus (Received):

2 kultur bitkilerinde zarar yapan thrips turleri verilmis, bunlann bir kismi tarumlanarak biyolojileri ve zarar sekilleri aciklanrms (Cengiz, 1974; Demirsoy, 1990, Lodos, 1993; Tunc 1988; 1989 a.b, 1996; 1999; Ozbek et al., 1998), predator olarak belir/enen turler de liste halinde verilmistir (Lodos, 1993). Bu cahsmalarda Turkiye'nin cesitli bolgelerindeki baglarda zaman zaman zararh olan U<; onernli tur, Anaphothrips vitis Priesner, Drepanethrips reuteri Uzel, Haplothrips globiceps (Bagnall) olarak bildlrilmistlr (Cengiz, 1974; Lodos, 1993; Ozbek et al., 1998). California {ABD)'da yukanda belirtilen turlerin dismda Scirtothrips citri (Moulton), Caliothrips fasciatus (Pergande), Scolothrips sexmaculatus (Pergande), Frankliniella occidentalis (Pergande) ve F. mineeta {Moulton)'nm baglarda bulundugu kaydedilmis ve bunlann tarusmda kullamiabileeek bir anahtar veriimlstir (Jensen et al., 1992). Siyah bag thripsi, Retithrips syriacus (Mayet) (Thysanoptera: Thripidae) ile ilgili bilgiler cok fazla degildir. Bodenheimer (1939) bu turu Thysanoptera takimmda yer alan, larvalan kirrruzi, erginleri siyah bir tur olarak belirtmistir. Preisner (1960) turun taksonomisi ile ilgili bilgileri vermis, Lodos (1993) ise TUrkiye'de meveut oldugunu bildirmistir. Aneak bu arastmcilar ne konukcusu, ne de yayildlgi bolgelerle ilgili bilgiler vermislerdir. Rivnay (1939) ve Avidov & Harpaz (1969) orijininin Orta Afrika oldugunu, yayill!? alanlanm, konukculanrn ve cesitli biyolojik ozelliklerini; Hamas Avas & Edward (1994) ise boeegin orijininin Hindistan olduqunu, daha soma Asya ve Afrika'nm tropik bolgelerine ve Amerlka'da Brezilya ve Florida {ABD)'ya yayildlgml bildirmistir. Rosales (2000) turun tarurruru yaprrus, kanat ve anten yapilanru gostermi!?, biyolojisi ve konukculan hakkmda bilgiler vermistir. israil'de avokado meyvelerinde onernli zararlar olusturdugu bildirilmis ve mueadelesi icin cesitli bitkisel orijinli ilaclar denenmistir (Rivnay,1939; Izhar et al., 1992). Tamil- Hindistan'da yapilan cahsmada pamuk cesitlerinden "Surin" ve "LRA 5166"01n hassas oldugu (Gopiehandran et al., 1992),Venezuela'da okaliptus'larda beslendigi (Rosales, 2000), Orissa-Hindistan'da gullerde zarar yaptigl (Dash & Naik, 1998) bildirllmistir, Bu cahsma ile Eylul-Kasim 2001'de yeni bir meyve-bag zararhsi olarak tespit edilen R. syriacus'un Hatay'da yayili!? alanlan ve konukculan bellrlenmis, aynea bazi biyolojik ozellikleri ortaya konmustur. Materyal ve Metot R. syriacus'un cesitli donemlerine ait materyal Antakya (Merkez), Sarnandag ve iskenderun (Merkez ve Ulucmar) ilcelerinin cesitli yorelerindeki ev bahcelerinden elde edilmistir. Zararhnm Hatay'da yayihsiru tespit etmek arnaciyla Antakya, Samandaq, iskenderun, Yayladag, Belen, Dortyol, Kmkhan, Hassa ve Altmozu'nde incelemeler yapilmistir. Bunun icin adi gecen ilceler ve cevreslndeki yerlesim alanlannda ev bahcelerindeki degi!?ik bitkilerin her ineeleme yerinde en az 50 yapragm alt ve ust yuzleri incelenmis, zararhmn ergin veya larvalannm tespit edildigi yerler bulasik olarak kabul edilmistir. 284

3 Ornekler bag ve diger konukcu yapraklan ile birlikte bol miktarda toplanarak polietilen torbalarla laboratuvara getirllmistir. Orneklerden bir kisrm %70'lik ethyl alkol icine almrrus, bir kismmm preparatlan yapilarak etiketlenrnistir. Zararlmm tilr teshisi Stellwaag (1928), Anonymous (1967) ve Rosales (2000)'e gore yapilrrus, cesitli geli!?me donemlerinin resimleri trinoki.iler stereoskopik mikroskop ve vilcut bolumlermin morfolojik yapilen Scanning Elektron Mikroskop (SEM)'tan cekilen fotograflarla belirlenmistir. Aynca R. syriacus'un biyolojik ozelliklerl ile ilgili gozlemler yapilrmsnr, Arasnrma Sonuclarr ve Tartisma Retithrips syriacus (Mayet) Dish Boy mm; en mm. Renk: vilcutsiyah, ilk iki anten segmenti san, bunu takip eden i.i<; segment gri-siyah, 6.segment beyaz, 7. ve 8. segmentler gri; kanatlar san renkli, uc beyaz, costal damar ile birinci damar arasmda uca dogru birbirinden esit arahklarla dizili uc koyu kirrmzi lekeli; tibiae ve tarsi aciksan; 8. abdomen segmenti lateralde san lekeli. Vi.icut (Sekil 1) ag seklinde desenli; bas (Sekil 2) dorsalde boyu eninin yansi kadar, frontal gori.ini.imi.inde konik, uzunlugu eninin 1.57 kati, maxillary palpler 3, labial palpler 2 segmentli (Sekil 3); uc ocelli var, ocelli gozler arasmda ileri dogru olusmus bir kabank i.izerinde; anten bas uzunlugunda, ilk iki anten segmenti yuvarlak, eni boyuna esit: 3. segment konik, boyu eninin iki kati, 4. segment boyu eninin 1,5 kati, 5. segment eninden biraz daha uzun, 6.'nm boyu eninin 1.6 kati, 7. kesik koni seklinde taban geni!?l@nin 1.6 kati uzunlukta; 8.segment ucu, tabarun 1.4 kati uzunlukta, 3. ve 4. segmentlerde cift sensillae var; 2-4. segmentler geni!? ag seklinde desenli (Sekil 4); ocelli arasmda setae yok, occiput duz kenar olusturmus Prothorax eni boyunun 2.5 kati, i.izeri setasiz, dorsalde mesothorax arka 1/3'i.inde desensiz, metathoraxtan belirgin olarak aynlrms (Sekil 5); metathorax on 2/3'i.inde uc kisma bolunmus ortada scutellum ag seklinde desenli, ventralde (Sekil 6) prothorax dar, mesothorax ortada yan uzunlugunun yansi uzunlukta, metathorax genis, ortada yan uzunlugunun 2 kati uzunlukta, arka kenar coxae arasmda duz, On kanat (Sekil 8) tabanda geni!?, uc yuvarlak, abdomenin 7. segmentine kadar uzarnr: costal kenar kilsiz: ucta 4-5 kahn setae var; anal kenar uzun kirpikli, kirpikler istirahat halinde abdomen ucuna ancak erisir, Kanat kenarlan kahn damarh ortada bir cift boyuna damar var. Arka kanat (Sekil 9) tabanda kahn, ucta hafifce sivri tek damarh, kenarlar kirpikli. Bacaklar (Sekil 1) normal sl<;raylcl degil, femur tibia kalmhgmda, tibia ucunda tarsi bir segmentli. Abdomen (Sekil 1,7) konik, taban geni!?, boyu eninin 1.3 kati, ilk 2 taban segmentleri esit uzunlukta, 2. segment 3-4 segmentler toplam uzunlugunda; segmentler esit uzunlukta, 2-8. segmentlerin arka kenarlannda ortasi haricindeki bolumlerde tarak seklinde uzantilar var. Abdomen dorsalde 2-8. segmentlerde 6 sira halinde dizilmis, her segmentte 6'!?ar kucuk setae var, ventralde 8. segmentin arka kenan bir sira setah (Sekil 7), 10. segment ucu ikiye aynlrrus, segmentin ventralinde konik sekilde cinsiyet orgam olusmus, ovipozitor ucu testere gibi disli, 285

4 Sekil 1-7. Retithrip syriacus (Mayet)'a ait kisunlann SEM altmdaki gorunu~leri. 1. Vucut(dorsal); 2. Bas ve pronotum (dorsal); 3. Aglz kismi; 4. Antenin 3-8 segmentleri; 5. Meso- ve metathorax ile abdomenintaban kisrru (dorsal); 6. Thorax (ventral); 7. Abdomen(ventral). 286

5 $eki18-9. Retithrip syriacus (Mayet)'un on (8) ve arka (9) kanat yapisr, Erkek: Boy mm, en 0.35 mm; di!?iye benzer; farkhhklan abdomen segmentlerinin yanlarmda ve dorso-iateralinde acik renkli sanmsi Iekeler var; abdomen ince uzun, boyu eninin 4 kati, segmentlerde genitalya olusmus, aedeagus tabam kahn, ucu ince igne seklinde. I. Donem Larva (Erken Donem) ($ekil 10): Boy mm, en mm. Vucut genel olarak parlak acik san renkli, bas ve prothorax grimsi - esmer renkli, gozler kirrruzi antenin ilk 2 segmenti san 3. ve 4. segmentler beyaz, uctaki 3 segment grimsi esmer renkli, bacaklar seffaf, anal segmentin ucu 287

6 daire seklinde dizilmis uzun 19 adet setaeh, abdomen ucu yukan kalkik, e;:ogunlukla ucta kure seklinde seffaf sindirim atigl var. I. Donem Larva (Ge~ Donem) (Sekil Ll): Boy mm, en mm. Vucut acik kiremit kirrruzisi renkte; gozler san, orta kirrmzi noktah; ocelli yok, ancak ocelli bolgesi kabarcik seklinde olusmus, anten rengi 1. donemdeki gibi, 7 segmentli, uc segmentler style seklinde uzun; bas ve prothorax esmer, ortada kenarlan zikzakh bir san band var. Femora ucu ve tibiae tabam siyah cizqili, abdomen ucu 18 setae iceren daire seklinde tach, c;:ogunlukla abdomen ucu yukan kalkik ve bu killar arasmda siyah ktlrernsi sindirim atigl var; abdomenin 6. ve 7. tergit arasi beyaz bandh. II. Donem Larva (Sekil 12) : Boy rnrn, en mm. Renk ve vucut yapisi buyukluk dismda 1. gee;: donem larvaya benzer. Kaide anten segmentleri yuzeyinde genis gozenekli ag seklinde kabarciklar var; abdomen ucundaki killar Uzerinde sindirim atigl yok. Prepupa (Sekil 13): Boy mm, en 0.50 mm. Vucut knrmzi, anten san; femora san, tibiae ve tarsi acik san; anten serbest, kanat primordumlan thorax yanlarmdan geli mi, abdomen ucundaki setae yok, U<;: kisrru dairemsi tabana dogru daralan tup seklinde; ocelli yerinde bir cift setae; prothorax yanlannda 3'er setae, kanat primordiumlannda 6 sira setae; vilcut Ustilnde 4, yanlarda birer olmak Uzere toplam her segmentte 6 sira setae var. Pupa (Sekil 14): Boy; diside mm, en 0.60 mm; erkekte boy mm, en 0.50 mm. Prepupa donemine benzer, ancak bilesik gozlerde facet belirgin, anten geriye donuk, basa yapisrk, kanat primordiumlan abdomenin yansma kadar uzarur, setae belirgin. Zararlmm yukanda aciklanan geli~me donernlerinln morfolojik ozelliklerl Stellwaag (1928), Anonymous (1967), Avidov & Harpaz (1969) ve Rosales (2000)'in bildirisleri ile uyum icerislndedir. YaytIl l ve Konukculari R. syriacus Antakya-Merkez'e bagh Armutlu, Esenler ve Orgen Pasa mahallelerinde, Samandaq ve cevresindeki Tavla, Cevlik-Kapisuyu beldeleri ile iskenderun Merkez ve Ulucmar'da ev bahe;:elerinde bulunmustur (Sekll 15). Avidov & Harpaz (1969) Orta Afrika kokenli bir tur olan bu thrips'in tropik Afrika'dan baska Kuzey Afrika (Libya ve Misir), Israil, Suriye ve Brezilya'da, Anonymous (1967) bu bildirilenlere ek olarak Gana, Hindistan, Kenya, LUbnan, Libya, Malawi, Somali, Sudan, Tanzanya ve Uganda'da, Nakahara (2001)* ise Irak, iran, Kolombia, Venezuela, ABD (Florida), Fas, Mozambik, GUney Afrika, Zaire, Nijerya, Togo, Gana ve Senegal'de yaytlml oldugunu bildirmektedir. Nakahara, S Ktsisel haberlesrne, 288

7 Sekll Retithrip syriacus (Mayet)'un c;e~itli donemlerlne ait larvalar Birinci donem larvalar (erken ve gec; doneml, 12. lkinci dornern larva; 13. Prepupa, 14. Pupa donemi; 16. Prepupa ve pupae'nm yaprak yuzeyinde olusturdugu kurne. Dogada yayj.1!~ alanlannda yapj.1an ineelemelerde R. syriacus'un asma (Vitis vinifera L), Trabzon hurmasi (Diospyros kaki L.), eeviz (Juglans regia), yalanci karabiber (Schinus molle L), yabani elma (Malus sylvestris Mill.), Amerikan sarma~lgl (Ampelopsis orientale (Lam.) Plane.), goi (Rosa spp.), mersin cahsi (Myrtus communis L.) gibi bitkilerde zararh oldugu belirlenmistir. 289

8 $ekil15. Retithrip syriacus (Mayet)'un Hatay'dakiyaYlh~l (e: bulunan, 0: bulunmayan). Laboratuarda yapilan incelemelerde ise pamuk bitkisi (Gossypium hirsutum L.) ve avokado (Persea americana Mill.) meyvelerinde ve <;ogaldlgl tespit edilmistir. Anonymous (1967) ve Avidov & Harpaz (1969) cesitli lilkelerde ve israil'de zararhnm asma, mango, Antepfistigi, yalanci karabiber agacl, elma, Japon erigi, Trabzon hurrnasi, kestane, pekan, ceviz, avokado, pamuk, incir, okaliptus, feijoa, armut, ayva, kahve, gill ve kavak gibi 50'den fazla konukcuda bulundugunu, Ananthakrishnan et al. (1992) Hindistan'da Ricinus communis, Eucalyptus globulus ve Manihot utilissima ve Rosales (2000), yukanda bildirilen bazi konukculara ek olarak bu turun Venezuela'da Eucalyptus urophylla'da tespit edildigtni bildirmektedirler. Biyolojisi ve Zarar ~ekli R. syriacus Antakya'da Eyllil-Ekim (2001) aylarmda bir dollinli glinde tamamlamaktadrr. Bag yapraklannm list ylizlerini <;ogunlukla alt yuzlerine tercih etmektedir. Yapilan sayimlarda 10 yapraktan ikisinde alt tarafta fazla, 290

9 $ekhi7-19. Retithrip syriacus (Mayet)'un asma (17) ve Trabzon hurrnasi yapraklan (18) He uzurn salkimmdakl koruklarda (19) olusturdugu zarar seklt. ikisinde her iki yuzdeki birey sayisr esit; diger alti yaprakta ise ust tarafta daha fazla birey sayilrmstrr. Yaprak yozeyinde gender erginlerden daha fazla sayida gorulmu~tur. Genclerden I. donem larvalann beslenmeleri sonucunda abdomen sonunda damlacik seklinde disk; gorulur. Bu diskilan yaprak yuzeyine yapistmr. Ozelhkle prepupa ve pupa donernindekiler yaprak yuzeyinde baslan aym noktaya yonelmis sekilde 6-50 bireylik kumeler olusturarak hareketsiz bir gorunomde beslenmekte ($ekil 16), rahatsiz edildiklerinde yoroyerek uzaklasrnaktadirlar. Yeni ergin alan 291

10 bireyler once hareketsiz kalrnakta, 1-2 saat icinde hareket edebilrne kazanrnakta, rahatsiz edildiklerinde kisa rnesafelere ucmaktadirlar. Zararhnm yaylldlgl alanlarda yapilan incelernelerde asrna yapraklarmda %20-80 ve salkrmlarda yakla~lk % 50 oranlannda bulasma tespit edilmistir, Ergin ve ergin oncesi hareketli donemlerinin bitki ozsuyu ile beslenrneleri sonucunda yapraklarda klorofil kayb: ortaya cikmakta ve gri-aylk kahverenginde benekler olusmaktadir, Populasyonun yogun olduqu dururnlarda bu benekler birleserek zarar belirtileri yapragm Ost velveya alt yozeyinin tamarmru kaplayabilrnektedir. Asrna ($ekil I7), Trabzon hurmasi (Sekil I8), ceviz ve otaki konukculannda benzer erngi zararlan sonucunda acik kahverengine donusen yapraklar yere dokulmektedir, R. syriacus'un olgunlasma oncesi uzum salkimlannda beslenmesi sonucunda tanelerin yozeyinde benzer renk degi irnleri gorolmekte, taneler olqunlasmamakta ve kalite kaybi ortaya cikmaktadir(sekil 19). R. syriacus'un ozellikle ticari baglar ve diger konukculannm bulundugu alanlara yayilmasi dururnunda onemli dozeyde OrOn kayiplanna yol acabilecegl dusunulmektedir. ileride bu zararlmm biyolojisi ve mocadelesi Ozerinde aynntih cahsmalar yapilmasi yararh olacaktir. Ozet Hatay'm Antakya-Merkez, Samandag ve iskenderun Ilcelermde ev bahcelerindeki asmalarda Eylul-Kaslm 2001 icerisinde oldukca yaygm olarak Siyah bag thripsi, Retithrips syriacus Mayet tespit edilmistir, Asmalarda 6zellikle orta yash yapraklarda % ve salkunlarda yaklasik %50 dgzeyinde bulasik oldugu g6zlenen bu ttlriin cesitl! biyolojikdonemleri tarntilrms, ergin ve gent; donernleri tarumlanrms, morfolojik 6zellikleri stereoskopik mikroskop ve SEM'den g6rgntglenmi~ ve bazi biyolojik 6zellikleri verilmistir. Dogada asma (Vitis vinifera L.)'dan baska Trabzon hurmasi (Diospyros kaki L.), ceviz (Juglans regia L.), Yalanci karabiber (Schinus molle L.), yabani elma (Malus sylvestris Mill.), Amerikan sarmasiq; (Ampelopsis orientale (Lam.) Planc.), gul (Rosa spp.), mersin cahsr (Myrtus communis L.) gibi bitkilerde bulundugu belirienmls, laboratuarda ise zararhrun avokado (Persea americana Mill.) meyveleri ile pamuk bitkisinde (Gossypium hirsitum L.) beslendigi ve t;ogaldlgl tespit edilmistir, Bu thripsin t;e~itli tanm alanlarma yayilmasl durumunda ekonomik sorunlar ortaya cikarabilecegi dusunulmektedir. Tesekkur Cahsrna sirasmda cesitll literaturun saglanmasl konusundaki yardimlan icin Prof. Dr. irfan Tunc'a, scanning elektron mikroskop (SEM) ve arastirma mikroskoplarmdan orneklerin fotograflanrun cekiminde ve cahsmarun cesitli boitlrnlerinde yardnmm esirgemeyen Yrd. Doc. Dr. Soner Soylu'ya, konukcu bitkilerin teshisinde yardrmci olan Yrd. Doc, Dr. Ilhan Uremis'e, doga ve laboratuar cahsmalarmda yardimci olan Ars, G6r. Nevzat Evren ile ygksek lisans 6grencileri Ahmet Sahbaz ve Hikmet Yigitba~'a tesekkuru bore biliriz. Literattir Ananthakrishnan, T.N., R. Gopichadran, & G. Gurusubramanian, Influence of chemical profiles of host plants on the infestation diversity of Retithrips syriacus. Journal of Bioscienses, 17(4):

11 Anonymous, Black vine thrips (Retithrips syriacus (Mayet)). In: Insects not known in the United States. U.S. Dept. Agr. Coop. Econ.Ins. Rpt. 17(17): Avidov, Z. &1. Harpaz, Plant pests of Israel. Israel Univ. Press. Jerusalem, 549 pp. Bodenheimer. F.S., TUrkiye Entomolojisi I. Entomolojiye giri!? T.e. Ziraat Vekaleti nesrlyati, sayi: 527, Nebat hastahklan: 6, Ankara, 174 s. Cengiz, F izmir ve Manisa dolaylannda baglara anz olan Thysanoptera ti.irleri,. tanmmalan, konukculan, zararlan ve tabii dusmanlan uzerinde arastirmalar. T.C. Tanm Bak. Zir. MUc. ve Zir. Kar. Gn. Md.'lugU, Ar!? Eser. Serisi, Teknik Bulten No: 22, istiklal Mat. Izmir, 86 s. Dash, P.C., & A.K. Naik, Thrips fauna associated with rose in Orissa. Insect Environment, 4(2): 59. Demirsoy, A., Yasarnm Temel Kurallan. Omurgasizlar / Bocekler. Entomoloji. Cilt-III Kisim II. Meteksan Mat. ve Tek. San. A.$. Ankara, 941 s. Gopichandran, R, G. Gurusubramanian & T.N. Ananthakrishnan, Influence of chemical and physical factors on the varietal preference of Retithrips syriacus (Mayet). Phytophaga-Madras. 4(1): 1-9. Hamas Avas, B. & G.B. Edwards, Thrips (Thysanoptera) new to Florida: I: Thripidae: Panchaeotothripinae. Entomology circular No: 365. Fla. Dept. Agrc and Consumer Service. Division of Plant Industry. Izhar, Y., B. Yehuda, E. Swirski, M. Wysoki, & M. Dagan, Occurence of the black vine thrips, Retithrips syriacus Mayet, on avocado in Israel and trials to control of the Pest by insecticides of plant origin. Alon-Hanotea, 46(8): Jensen, F.L., D.L. Flaherty & D.A. Luvlsi, 1992, Major Insect Mite Pests: Thrips. In: Grape Pest Management Second Editon (section 3) University of California, Division of Agriculture and Natural Resources (3343), p Lodos, N., TUrkiye Entomolojisi 1lI- genel, uygulamah ve faunistik. Ders Kitabi. Ege Oniversitesi Ziraat Faktiltesi Yay. No: 456, E.O. Zir. Fak. Of. Bas. Bornova/Izmir, s.. Ozbek, H., S. GU<;IU, R Hayat & E. Yildmm, Meyve Bag ve Bazi SUs Bitkileri Zararhlan. Atati.irk Oniversitesi Yay. No: 792, Ziraat Fak. Yaym No: 323, Ders Kitaplan Serisi No: 72. Atati.irk Oniversitesi Zir. Fak. Of. Tes. Erzurum, 357 s. Priesner, H A monograph of the Thysanoptera of the Egyptian Deserts. Publ. Inst. Desert d' Egypte, 13: Rivnay, E Studies in the biology and ecology of Retithirips syriacus Mayet, with special attention to its occurance in Palestine (Thysanoptera). Bull. Soc. Fouad ler Entomol Rosales, C.J., Retithrips syriacus (Mayet) (Thysanoptera: Thripidae) nuevo insecto de importancia economica en Venezuela. Bol. Entomol. Venez., 15(2): Stellwaag, F., Die Weinbauinsekten der Kulturlander Lehr-und Handbuch. Verlagsbuchhandung Paul Parey, Berlin, 884 pp. Tunc, l., Thysanoptera from Turkey and some Middle East countries. Ak, O. Zir. Fak. Derg., 1(2): Tunc, I, 1989 (a). Thysanoptera in a coastal Mediterranean winter. Ak. O. Zir. Fak. Derg., 2(1): Tunc, l., 1989 (b). Thrips infesting temperate fruit flowers. Ak. U. Zir. Fak. Derg., 2(2):

12 Tunc, L, Thysanoptera associated with fruit crops in Turkey. Folia Entomologica Hungarica 51(suppl.}: Tunc, L, Thrips infestations on field crops in Turkey. Proceedins Sixth International Symposium on Thysanoptera (Ed. G. Vierbergen and L Tunc), April 27- May 1, Orkun Ozan Med. Hizm. A.$. Antalya, Turkey, p