Erkek incirlerin boga meyvelerinde incir iv viiriikliigii hastaligunn bulunma oranlarmin belirlenmesil

Transkript

1 BiTKi KORUMA BC1LTENi 2011, 51(3): Erkek incirlerin boga meyvelerinde incir iv viiriikliigii hastaligunn bulunma oranlarmin belirlenmesil Ozlem DOGAN2 Seher BENLIOOLU3 SUMMARY Determination of disease incidence of fig endosepsis in mamme fruits of caprifigs There are important diseases affecting fruit quality in fig production which is an important crop for Turkish economy. Fig endosepsis caused by Fusarium spp. is one of the most important factors causing reduction in marketing value of fig. This disease is transmitted to the female (edible) fig fruits by means of an insect Blastophaga psenes L. which lives in caprifig fruits and is also responsible from pollination. Therefore, the contamination rates of fig endosepsis in mamme fruits in caprifig collection orchard of Erbeyli Fig Research Institute were determined with the studies carried out between To determine the contamination of Fusarium spp., mamme fruits of two different caprifig cultivars (Yanako-2 and Kibrish) were divided into two pieces, and fruit tissues near the ostiole were placed on PDA medium. Disease rates were also visually assessed immediately after cutting the fruits. Concerning disease incidence based on visual assessments, the percentage of mamme fruits showing fig endosepsis symptoms were 89.4, 70.6, 59.3 and 44.7 in 2005, 2006, 2007 and 2008, respectively. Based on isolations from fruit sections, the infestation rates of mamme fruits were found to be 57.4, 64.7, 40.3 and 30.3 % in 2005, 2006, 2007 and 2008, respectively. Fusarium spp. were isolated from 64% of the mamme fruits showing disease symptoms in 2005, while the isolation rates of Fusarium spp. were 91%, 68%, 68% in 2006, 2007 and 2008, respectively. These results suggest that sanitation of mamme fruits could substantially reduce the contamination of fruits. Key words: Caprifig, mamme fruits, fig endosepsis, Fusarium spp. I Bu calisma `Bazi Fungisitlerin Incir Ic cumklugu Hastaligi Etmeni Fusarium spp.' ye Etkilerinin Saptanmasi' isimli doktora tezinin bir Calisma, TAGEM ye ADU, BAP (ZRF proje) tarafmdan desteklenmistir 2 Erbeyli Incir Arastirma Enstitiisii, Aydm. 3 Adnan Menderes Universitesi Ziraat Fakiiltesi Bitki Koruma Bolumu, Aydm. Yazar (Corresponding author) okacar@hotmail.com Yazmm Yaym Kuruluna Gelis Tarihi (Received):

2 (VET Ulkemiz ekonomisi acismdan son derece onemli olan incir iiretiminde meyve kalitesini etkileyen onemli hastahklar bulunmaktadir. Fusarium cinsine bagli bazi tiirlerin olu*turdugu Incir Ic curukluga Hastaligi, pazar degerini dii*iiren en onemli unsurlardan birisidir. Hastahk, incirin dollenmesinde araci rolu oynayan ye erkek incir meyveleri icerisinde ya*amlarnn siirdiiren, ilek ansi Blastophaga psenes L. yam-tam ile incir (yenilebilen) meyveleri icerisine ta*mmaktadm Bu nedenle, Erbeyli incir Ara*tirma Enstitusii, erkek incir koleksiyon bahcesinde, yillan arasmda yiiriitiilen cah*malarda; erkek incir meyvelerinde (boga), incir ic Hastalfg1 etmeni Fusarium spp.'nin bulaoklik oranlan belirlenmi*tir. Bu amacla, denemeye alman iki erkek incir ce*idine ait (Yanako-2 ye Kibosh) boga meyvelerinin, ikiye kesilerek ostiole yakm lasimlarmdan alman meyve dokularmm PDA'ya ekilmesi suretiyle Fusarium spp. ile bula*iklik oranlan belirlenmi*tir. Boga meyveleri kesildigi esnada makroskobik olarak yapilan gozlem ile de hastahk oranlan tespit Sonuc olarak gorse! incelemeler dikkate almarak yapilan degerlendirmede incir ic curuklugu belirtisi gosteren boga meyveleri oranlan 2005, 2006, 2007 ye 2008 yillarmda sirasiyla %89A, 70.6, 59.3, 443 olarak bulunmu*tur. Meyve kesitlerinden izolasyonlar sonucu yapilan degerlendirmede ise bulaolchlik oranlarmm 2005, 2006, 2007 ye 2008 yillarmda sirasiyla 57A, 643, 40.3 ye 30.3 oldugu bulunmu*tur yilmda hastahk belirtisi gosteren boga meyvelerinin %64'iinden, 2006 yilmda %91'inden, 2007 ye 2008 yillarmda %68'inden Fusarium spp. izole Bu veriler bize boga meyvelerine uygulanacak sanitasyonun bulaokligi onemli oranda azaltacagml gostermi*tir. Anahtar kelimeler: erkek incir, boga meyvesi, incir ic giiriilcliigii, Fusarium spp. GIRIS Tiirkiye, hem taze hem de kuru incir iiretim miktan bakimindan diinyada hakim Incir varligi yonfinden Ege Bolgesi hatta yalmzca Aydin ( adet agac) ve Izmir ( adet agac) illeri iilkemizdeki toplam adet olan meyve veren incir agacimn yaklasik %50'sini biinyesinde banndirmaktadir (Anonim 2009). Bu bolgedeki plantasyonlann biiyiik kismi ustun kuru meyve niteliklerine sahip Sanlop cesidinden olusmaktadir (Ozen ve ark. 2007). Incir meyveleri, Ficus carica domestica (disi incir) ve Ficus carica caprificus (erkek incir) olmak iizere iki alt turn icermektedir. Erkek ve disi ciceklerin ayn ve kapali meyveler icerisinde yer almasi nedeniyle riizgarla miimkiin olmayan dollenme sadece, ilek ansi olarak adlandinlan Blastophaga psenes L. araciligiyla gerceklesmektedir. Bu nedenle erkek incir meyveleri, partenokarp olmayan cogu incir cesidinin dollenmesi icin gereklidir (Oncel 1969). Incir agaclan bir yil icerisinde birbirini takip edecek sekilde iicer mahsul vermektedir. Erkek incir agacimn bir yil icerisindeki uc iiriinii; ilek (bahar meyvesi), ebe (yaz meyvesi) ve boga (kis meyvesi) meyveleri olarak 278

3 siralanmaktadir. Disi agaclarda ise erkek incir agacimn bu iiriinlerine paralel olarak yellop (bahar iiriinii), iyilop (yaz iiriinii) ve sonlop (kis iiriinii) meyveleri bulunmaktadir (Oncel 1969, Ozen ve ark. 2007). Erkek incirin bahar meyvelerinden (ilek) cikan ilek arilari incir meyvesine girerek viicudundaki polen tozlanm incirin disi ciceklerine bulastirmakta ve bu sekilde dollenme gerceklesmektedir (Aksoy 1981, Oncel 1969). Ulkemiz ekonomisi aosindan son derece onemli olan incir iiretiminde iiriin miktan ve kalitesini etkileyen onemli hastaliklar bulunmaktadir. Soz konusu hastaliklar icerisinde Fusarium cinsine bagli bazi tiirlerin olusturdugu Ic curuklugu Hastaligi, pazar degerini dosfiren en onemli unsurlardan birisidir (Ozar ye ark. 1986, Smith and Hansen 1931). Hastaliga farkli Fusarium spp. tiirleri neden olup, Fusarium verticillioides (Syn: F. monilifonne, Teleomorph: Gibberella fujikuroi Wollenw) ye Fusarium solani (Teleomorph: Nectria haernatococca)' nin en yaygin tuner oldugu tespit edilmistir. Hastaligin, incirin dollenmesinde araci rolii oynayan ilek ansimn kanat, ayak gibi viicut parcalaniyla meyve icerisine tasindigi belirtilmektedir (Michailides et al. 1996). Hastalik etmeni fungus, normalde erkek incir agaclanmn boga meyvesinde kislamakta fakat patojenin propagiilleri ayrica erkek ve disi incir agaclanmn dal, yaprak ve meyveleri illerinde de bulunmaktadir. Patojenin konidileri, sonbaharda ilek ansimn neslini devam ettirmek iizere boga meyvesine, yumurta birakmak amaciyla girmesi sonucu tasimr. Etmen aym sekilde ilek ansi araciligiyla ilek meyvesine daha sonra da ebe meyvelerine tasimr. Bu sekilde birbirini takip eden turn erkek incir meyveleri Incir Ic curuklugu Hastaligi etmeni ile bulasarak, hastalik yildan yila tasinmaktadir. Bunun sonucunda incir meyvesinde acik kehribar renkte bir sivi olusmakta, meyve akmakta ve eksimektedir. Ic ciirlikliigii, meyvelerin kalitesini dosorerek pazar degerini olumsuz sekilde etkilemektedir. Aynca hastaligin, diger etmenlerin de neden oldugu hastaliklarla beraber yaklasik % 50 verim kaybina neden oldugu da bildirilmistir (Hansen 1928'e atfen, Michailides et al. 1996). Olkemizin en onemli ihracat iiriinlerinden bin olan incirde Ic curuklugu Hastaligi, ciddi kalite kapplanna sebep olmakta buna karsin iilkemizde hastalikla ilgili cok az calisma bulunmaktadir. Olkemizde ilk calisma, Bremer (1948) tarafindan yapilmis ve F. moniliforme, F. solani ve bazi diger funguslann incirde curumeye neden oldugu belirtilmistir. Ozar ve ark. (1986), 1981 ve 1984 yillan arasinda Izmir ve Aydin illerinde kurutmalik incir meyvelerinde ciiriikliik yapan etmenleri belirlemek amaciyla yaptiklan calismalarda, Aspergillus niger'in orneklerdeki bulunus oram bakimindan % 98 ile birinci strap aldigim, bunu sirasiyla Mucor ye Rhizopus turlerinin (%90,4), Penicillium spp. (%26,9), F. moniliforme (%23,8), Alternaria sp. (%22,2) ye Aspergillus tiirlerinin (% 20,6) izledigini bildirmistir. Benlioglu ve ark. (2004)'mn yapmis olduklan calismada, 1999 yilinda E.I.A.E.'deki erkek incir koleksiyon bahcesinde cesitlere gore ilek meyvelerinin Fusarium spp. ile bulasiklik orammn %10-90, ebe meyvelerinin %20-100, boga 279

4 meyvelerinin ise %70-95 arasinda degi*tigi, ayni yil Aydin Ili' ne ait bazi ilcelerde boga meyvelerinde bula*iklik rani= %50-85 arasinda bulundugu belirtilmi*tir. Yildiz et al. (2008), yillannda Aydin ilinde Erbeyli Incir Ara*tirma Enstitiisiinde bulunan 10 farkli di*i incir coidinde Incir Ic ciiriikliigii Hastaligfna neden olan Fusarium tiirlerinin bulunma oranlanni saptamak amaciyla yiiriittiikleri cali*mada, di*i incir meyvelerinden 284 Fusarium spp. izolati elde etmi*lerdir. Elde edilen patojenik Fusarium izolatlanndan 196' si F. verticillioides (onceki ismi F. monilifonne) ve 48'i F. solani olarak tanilanmi*tir. F. verticillioides izolatlannin % 11.7'si virulent, % 41.3'ii yiiksek oranda virulent olarak tespit edilirken, bu oranlar F. solani icin sirasiyla % 22.9 ve 29.2 olarak tespit edilmi*tir. Izolatlann elde edildikleri incir ce*itleri dikkate almmaksizin yapilan degerlendirmede, F. solani izolatlannin virulensinin F. verticillioides'e gore onemli oranda daha yiiksek oldugu da bulunmu*tur. Iki yillik calimalar sonucunda, patojenik Fusarium izolatlannin Bursa Siyahi coidinde % 19.7, Sultan Selim'de % 15.2, Morgiiz'de % 13.5, Beyaz Orak'da % 12.7, Siyah incir'de % 9.8, Yoilgiiz'de % 9, Sarilop'ta % 7.4, Siyah Orak'ta % 5.7, Horasan'da % 4.5 ve Sari Zeybek'te % 2.5 oranlarmda bulundugu belirlenmi*tir. Benlioglu ve ark. (2008), 2005 yilinda, Aydin Ili' nden ihrac edilen kuru incir orneklerindeki fungal etmenlerin bula*iklik diizeyini saptamak amaciyla yaptiklari calima; 23 incir i*letmesinden ihracat kapasitesine gore 1-24 arasinda degi*en sayilarda tesadiifi olarak alman toplam 97 partide yuriitiilmii*tiir. Bula*iklik oraninm Aspergillus niger icin % , Aspergillus flavus / Aspergillus parasiticus icin % , Fusarium spp. icin % , Penicillium spp. icin % , Cladosporium spp. icin % , Alternaria spp. icin ise % arasinda degi*tigi belirlenmi*tir. Bu calimada elde edilen 56 Fusarium spp. izolatinin 49'u Fusarium verticillioides olarak tanilanmi*tir. Kosoglu (2008) tarafindan yiiriitiilen 'San lop Incir coidinin Kurutulmu* Meyvelerinde Fumonisin Varliginin Ara*tinlmasf isimli calimada, Sanlop incir coidinde Biiyiik ve Kiiciik Menderes Havza'sini temsil eden hurda ve kaliteli kuru incir orneklerinde, Fusarium spp.'nin mikotoksinlerinden biri olan fumonisin varligi ara*tinlmi*tir. Alum orneklerde fumonisin B1 ve B2 flouresan dedektorlii yiiksek performansli sivi kromotografisi cihazi ile (HPLC) analiz edilmi*tir. Analiz edilen 262 kuru incir orneginin %66,7'sinde toksin tespit edilmi*tir. Kaliteli incir sinifina (A sinifi) dahil olan orneklerin %70'inin, hurda sinifma (H sinifi) dahil olan orneklerin %62'sinin fumonisinle bula*ik oldugu belirlenmi*tir. Bu calima ile Erbeyli Incir Ara*tirma Enstitiisii erkek incir koleksiyon bahcesinde yillarmda Incir Ic ciiriikliigii Hastaligfna neden olan Fusarium spp.'nin bula*iklik oranlarmin belirlenmesi amaclanmi*tir 280

5 MATERYAL VE METOT Erbeyli incir Arastirma Enstitiisii (E.LA.E) erkek incir koleksiyon bahcesindeki Yanako-2 ve Kibnsli erkek incir cesitlerine ait boga meyveleri calismanin materyalini olusturmustur. Bu cesitlerden Kibrish, bolgemizde ilekleme isleminde polen ve ilek ansi miktarlari acisindan onerilen cesitler arasinda yer almaktadir (Akaroglu 2003) yillan arasinda 4 yil siireyle yiiriitiilen calismalarda her reside ait 99'ar adet boga meyvesi, mart ayi icerisinde toplanmis ve %2' lik NaOC1 soliisyonunda 3 dakika bekletildikten sonra steril saf su ile durulanmis ve steril kurutma kagitlan iizerinde kurutulmustur. Bu meyveler, hastalik oranlannin belirlenmesi amaciyla temiz bir bicakla uzunlamasina kesilmis, kesilen meyveler makroskobik olarak hasta ve temiz olarak degerlendirilmis (Michailides et al. 1996) ve hastalikli meyve sayismin toplam meyve sayisina oranlanmasi suretiyle yiizde hastalik oram belirlenmistir. Makroskobik olarak meyve icerisinde kahverengi pas goriiniimiinde olan meyveler hasta, meyve icerisi dogal pembe goriiniimde olan meyveler ise temiz olarak degerlendirilmistir. Daha sonra aym meyvelerin ostiole yakin kisimlanndan steril bir pens yardimi ile kiiciik parca almarak, Patates Dekstroz Agar (PDA) iceren petri kaplanna ekim yapilmis ve petriler C' de 5 gun inkiibasyona birakilmistir. inkiibasyon sonrasi her petride gelisen Fusarium spp.'nin varligi degerlendirilerek erkek incir cesitlerine ait boga meyvelerinin Fusarium spp. ile yiizde bulasiklik oranlan tespit edilmistir. Bu calisma, her tekerriirde 33 meyve olmak iizere sic tekerriirlii olarak yiiriitiilmiistiir. Yapilan tiim calismalarda elde edilen veriler, SPSS programs araciligiyla varyans analizine (ANOVA) tabi tutulmus, yil ve merit faktorleri ile bu faktorlerin birbiri arasindaki interaksiyonlar belirlenmistir. Elde edilen sonuclara gore ortalamalar Duncan testi araciligiyla karsilastinlmistir (P<0.05). SONKLAR VE TARTISMA Yanako-2 ve Kibnsli erkek incir cesitlerine ait boga meyvelerinde, yillan arasinda yapilan degerlendirmeler (Sekil 1) ve izolasyonlar sonucunda, boga meyvelerindeki hastalik ve Fusarium spp. ile bulasiklik oranlan belirlenmis ve elde edilen veriler cizelge l'de verilmistir. 281

6 Sekil 1. Makroskobik olarak hasta (a) ye temiz goriinen (b) boga meyveleri. Her iki degerlendirme kriteri (hasta meyve ve bulasik meyve) icin yapilan varyans analizleri sonucunda hastalik-resit interaksiyonunun onemsiz, buna karsin hastalikyil interaksiyonunun onemli oldugu ortaya cikmistir. Hastalikli meyve oranlari dikkate alindiginda, 2005 yilinda boga meyvelerinde ortalama % 89,4 oraninda hastalik gozlenirken sonraki yillarda hastaligin onemli oranda azaldigi ve 2008 yilmda en diistik seviyesine (% 44,7) indigi gortilmhsthr. Izolasyonlar sonucunda elde edilen Fusarium spp. ile bulasiklik oranlari dikkate alindiginda, 2005 ve 2006 yillari ile 2007 ve 2008 yillarmdaki bulunma oranlannin birbirine benzer oldugu saptanmistir. Bununla beraber Fusarium spp.'nin yillanndaki bulunma oranlannin (sirasiyla % 57,4 ve % 64,7) yillanna (sirasiyla % 40,3 ve % 30,3) oranla onemli seviyede daha yiiksek oldugu da belirlenmistir (cizelge 1). E.LA.E.'de yillari arasmda yhriithlen bir calismada bazi erkek incir cesitlerinin boga, ilek ve ebe meyvelerinin Fusarium spp. ile bulasiklik oranlari incelenmis ve 1999 yilinda cesitler bazinda boga meyvelerinde bulasiklik rani= %70-95 arasinda degistigi, Kibrish cesidinde ise %70 oldugu tespit edilmistir. Ayni yil Aydin iline ait bazi ilcelerdeki boga meyvelerinin bulasiklik rani= %50-85 arasinda degistigi, 2000 yilinda Aydin'in Incirliova ilcesinin Karagoz koyfinde bu oramn ortalama %80 oldugu belirlenmistir (Benlioglu ve ark. 2004). calismamizda elde edilen sonuclar, gerek hasta meyve gerekse Fusarium spp.'nin bulunma oraninm yildan yila azalma egiliminde oldugunu gostermistir. Bu azalmanin, her yil ( shrecinde) deneme amaciyla soz konusu cesitlere ait agaclardan yhzlerce hastalikli meyvenin toplanmasi ve bu nedenle inokulumun giderek azalmasinin yam sera iklim degisiklikleri nedeniyle de olabilecegi dhstintilmektedir. Bu amacla denemeler shresince E.I.A.E erkek incir bahcesine yerlestirilen HOBO yardimiyla ortalama sicaklik, ortalama nispi nem, yagis verileri almmis ve kaydedilen bu veriler ile denemeler sonucunda elde edilen Fusarium spp. ile bulasiklik degerleri arasinda bir iliski olup olmadigi irdelenmeye calisilmistir. Gins kisminda da belirtildigi gibi, hastalik etmeninin, incirde dollenmede aracilik yapan B. psenes aracingiyla tasinmasi nedeniyle, soz konusu verilerin belirlenmesinde B. psenes'in erkek incirin boga meyveleri icerisinde 282

7 gelisimini siirdiirdiigii doneme ait ortalama sicaklik, nem ve yagis degerleri esas almmistir (cizelge 2). cizelge yillan arasmda denemeye alman ce*itlere ait boga meyvelerinde Incir lc curuklugu Hastaligt ye Fusarium spp. ile bula*iklik oranlart Y11 Hastalik (%)* Fusarium spp. Bulastklik (%)* Yanako-2 Kibrish Ort. Yanako-2 Kibrish Ort ,0 93,0 89,4 a 68,9 45,8 57,4 a ,2 66,0 70,6 b 68,2 61,1 64,7 a ,2 41,4 59,3 be 45,5 35,0 40,3 b ,3 45,1 44,7 c 26,4 34,2 30,3 b Ortalama 70,7 61,4 52,3 44,0 Yil ** (p<0,0001) ** (p<0,0001) Ce*it NS (p=0,27) NS (p=0,24) *I_Jc tekernir ortalamaskhr. Her sittunda aym harfle ifade edilen rakamlar arasmda istatistiki olarak fark yoktur (Duncan testi) **%1 seviyesinde onemli, NS: onemsiz cizelge yillarmda, Blastophaga psenes'in erkek incirlerdeki icerisindeki ortalama sicaklik ( C), nispi nem (%) ye yagt* (mm) degerleri Donem Ort. Steak lilt ( C) Ort. nispi nem (%) Ort. Yagis (mm) 2004 Ag-ustos-2005 Mart 17,0 59,0 103, Ag-ustos-2006 Mart 15,3 73,0 91, Ag-ustos-2007 Mart 15,0 66,0 38, Ag-ustos-2008 Mart 14,5 51,2 89,6 cizelge 2 incelendiginde, sicaklik ve nispi nem ortalamalan ytllar arasinda cok biiyiik farkliliklar gostermese de, ortalama yagis miktan 2004 Agustos-2005 Mart arasinda 103 mm olarak kaydedilmis olup ozellikle 2006 Agustos-2007 Mart arasindaki ortalama 38.7 mm yagis miktanna gore oldukca yiiksek goriinmektedir. Buna paralel olarak bu devrenin sicaklik ortalamasi da 2005 yilinda 17 C iken, 2007 yilinda 15 C'ye diismiistiir (cizelge 2). Agustos-Mart donemi B. psenes'in boga meyvesi icerisinde gelisimini siirdiirdiigii en uzun devredir (Ulkiimen ve ark. 1948) ve bu devrede gerceklesecek onemli degisiklikler hem meyve icerisindeki ilek ansinin gelisme siirecini hem de beraberinde tasidigi hastalik etmenini etkileyebilecektir. Elde edilen ortalama sicaklik, ortalama nispi nem, yagis verilerine dayanarak kesin bir kaniya varmak miimkiin olmasa da, 2005 ve 2006 yillannda boga meyvelerinin Fusarium spp. ile bulasiklik oranlannin, 2007 ve 2008 yillanna gore daha yiiksek olmasi (cizelge 1), 2005 ve 2006 yilindaki yagis ortalamalanmn 2007 ve 2008'e gore daha yiiksek olmasina baglanabilir. Incirde Fusarium spp.'nin olusturdugu hastalik ile iklim kosullan arasindaki iliskilerin arastinldigi cok fazla sayida calisma bulunmamaktadir. Literatiirde rastlanan yalnizca iki calismada da etmenlerin farkli sicakliklarda gelisimi, kolonizasyonu ve olusturdugu lezyon biiyiikliikleri arastinlmis ve calismalarda ortak sonuc olarak etmen icin optimum sicakligin tore bagli olarak C arasinda oldugu tespit edilmistir (Subbarao and Michailides 1993, Subbarao ye ark. 1993). 283

8 Aynca her iki erkek incir cesidinde makroskobik gozlem sonucu elde edilen yiizde hastalik oranlari 2005 yilinda en yiiksek degerleri gostermistir (cizelge 1). Bu oranlar Kibrish cesidi icin %93 iken, Yanako-2 cesidinde %86 olarak degerlendirilmis ancak meyvelerden izolasyon sonucu elde edilen kantitatif degerler makroskobik gozlemlere gore oldukca diisiik bulunmustur (Kibnsli'da %45,8 ye Yanako-2'de %68,9). Buna ragmen 2005 yilmda hasta olarak degerlendirilen boga meyvelerinin %64'ii, 2006 yilinda %91'i, 2007 ve 2008 yillannda ise %68'i Fusarium spp. ile bulasik olarak belirlenmistir. Bu veriler bize boga meyvelerine uygulanacak sanitasyonun, bulasikligi onemli diizeyde azaltabilecegini gostermistir. Benlioglu ve ark. (2004) tarafindan E.LA.E erkek incir koleksiyon bahcesinde Yanako-2 cesidinde yapilan calismada da hasta olarak belirlenen boga meyvelerinin (%85), %78'i Fusarium spp. ile bulasik bulunmustur. Hastaligin boga meyvelerinde gecirmesi ve San lop incirinin dollenme biyolojisine bagli olarak erkek incirden B. psenes aracingiyla tasinmasi nedeniyle, hastaligin miicadelesinde boga meyveleri esas alinarak yapilacak uygulamalar sonucunda temiz ilek elde edilmesi biiyiik Mem arz etmektedir. Hastalikli boga meyvelerinin imha edilmesi suretiyle gerceklestirilen sanitasyon isleminin hastalikla miicadelede onemli bir yeri oldugu bilinmektedir. Ozellikle ABD'nin California eyaletinde yapilan calismalarda Incir Ic chnikliigii Hastaliginin onlenmesinde sanitasyonun en etkili yontemlerden oldugu ve sanitasyonun gorsel degerlendirmelere dayali olarak yapildigi belirtilmektedir (Michailides et al. 1996). Dort yil siireyle yiiriitiilen bu calismada, erkek incir agaclanndaki hastalikli boga meyvelerinin toplanmasi nedeniyle de hastaligin onemli diizeyde azaltilabilecegi goriilmiistiir. Buna ilaveten sanitasyona ragmen olusan hastaligin miicadelesine yonelik diger miicadele yontemlerinden biyolojik veya kimyasal miicadele calismalannin da yapilmasi gerekliligi ortaya cikmistir. KAYNAKLAR Akaroglu S. N Aydin Ili Erkek tncir (Ficus carica var. Caprifig L.) Yeti*tiriciliginin Uzerine Ara*tn-malar, Tiibitak, TOGTAG-TARP no'lu proje raporu. Aksoy U Akca, Gok lop ye San lop tncir Ce*itlerinde Meyve Geli*mesi, Olgunla*masi ye Depolanmasi Uzerine Ara*tn-malar, E.U.Z.F. Doktora Tezi. Anonim FAOSTAT, FAO Tanmsal Uretim tstatistikleri ( Eri*im tarihi Benlioglu S., Ak*it T., Yildiz A., Zeybekoglu N., Sahin N. ye Onciier C tncir Meyve Bahcelerinde tc Curiikliigii Basta (Fusarium spp.) Uzerinde Cali*malar. TUBITAK, TARP-2436 no'lu proje sonuc raporu. Benlioglu S., Yildiz A. ye Ba*pinar N Aydin tli'nden thrac Edilen Kum tncirlerde Fungal Bula*iklik, ADO Ziraat Fakilltesi Dergisi, 5 (2) :

9 Bremer H Thrkiye Fitopatolojisi. Cult II, Kisim I, Giiney Matbaacilik ye Gazetecilik, T.A.O., 237 pp. DIE Devlet Istatistik Enstitiisii Kayitlan. Kosenglu I. V San lop trick (Ficus carica L.) Ce*idinin Kurutulmu* meyvelerinde Fumonisin Varligimn Ara*tinlmasi. Ege Universitesi Fen Bilimleri Enstitiisii Doktora Tezi, Izmir (yayimlanmami*tir). Michailides T.J., Morgan D.P. and Subbarao K.V Fig Endosepsis. An old disease still a dilemma for California growers. Plant Diseases, Vol: 80(8), Once! H trick Yeti*tiriciliginde tlek ye tlekleme. Aydin Bahce Kiiltiir len ye Tavukculuk Istasyonu, 50s, Dizerkonca Matbaasi-Istanbul. Ozar Cinder P., Sanbay A., Ozkut S., Giindogdu M., Azeri T., Anna Y., Emir T. ye Genc H Ege Bolgesinde Goriilen Hastalik ye Zararlilarla Savaom Olanaklannm Saptanmasi ye Uzerinde Ara*tirmalar. Dona, Tiirkiye Tarim ye Ormancilik Dergisi, 10 (2), Ozen M., Cobannglu F., Kocata* H., Tan N., Ertan B., Sahin B., Konak R., Dogan 0., Tutmu* E., Kosoglu I., Sahin N. ye Ozkan R trick Yetistiriciligi. T.C. Tarim ye Koyi*leri Bakanligi, TAGEM, Erbeyli Incir Ara*tn-ma Enstitiisii, 145 s, Incirliova-Aydin Smith R.E. and Hansen H.N Fruit Spoilage Disease of the Fig. California. Agric.Exp. Stn. Bulletin pp. Subbarao K.V. and Michailides T.J Virulence of Fusarium species Causing Fig Enosepsis In Cultivated And Wild Caprifigs. Phytopathology 83(5), Subbarao K.V., Michailides T.J. and Morgan D.P Effects Of Osmotic Potential And Temperature on Growth Of 2 Pathogens Of Figs And A Biocontrol Agent. Phytopathology 83(12), elkiimen L., Ozbek S. ye tleri M trick ye Hastaliklan (kitabi). Yiiksek Ziraat Enstitiisii Basimevi, 200 s.ankara. Yildiz A., Ben linglu S. ye Saribiyik D Fig Endosepsis in Some Cultivated Varieties. J. Phytopathology. doi: /j x 285