Geriatrik Yafl Grubunda Check-up
|
|
- Tülay Uyanık
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 DERLEME/REVIEW Akad Geriatri 2009; 1: Gelifl Tarihi/Received: 28/07/ Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 03/08/2009 Geriatrik Yafl Grubunda Check-up Asl Çurgunlu, Deniz Suna Erdinçler, Tanju Be er, Vecdet Tezcan stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul, Türkiye Department of Internal Medicine, Cerrahpasa Faculty of Medicine, Istanbul University, Istanbul, Turkey ÖZET Koruyucu hekimlik her yafl grubunda oldu u gibi geriatrik yafl grubunda da büyük önem tafl maktad r. Yafll bireylerde hastal klar önlemek, yaflam kalitesini art rmak ve geriatrik sa l k harcamalar n kontrol etmek için koruyucu sa l k hizmetleri gerekmektedir. Bu amaçla tarama testlerine ihtiyaç vard r. Geriatrik yafl grubunda tarama testleri planlan rken kiflinin fonksiyonel kapasitesi, genel durumu, efllik eden ek hastal klar n olup olmad, yaflam beklentisi; taranmas planlanan hastal n veya durumun o toplumdaki s kl ; ülkenin ekonomik durumu ve sa l k sistemi gibi faktörler de göz önünde bulundurulmal d r. Anahtar Kelimeler: Yafll, check-up. ABSTRACT Preventive medicine is very important in the geriatric age group, and such health interventions are needed to prevent diseases, improve quality of life and control health care expenditure. Screening tests are needed in this regard. In the geriatric age group, screening tests should be planned according to the patient s functional capacity and general condition, the presence of comorbid illnesses, and the incidence of the illness in that population, keeping in mind the economic status of the country and the local health system. Key Words: Elderly, Check-up. Hastal klar n önlenmesiyle sa l n art r lmas genç eriflkinlerde oldu u gibi geriatrik yafl grubunda da önemli bir sa l k hizmetidir. Yafll bireylerde hastal klar önlemek, yaflam kalitesini art rmak ve geriatrik sa l k harcamalar n kontrol etmek için koruyucu sa l k hizmetleri gerekmektedir. Koruyucu hekimli in amac ; hastal n ortaya ç k fl n engellemek, erken tan koyarak hastal n ilerlemesini ve komplikasyon geliflimini azaltmakt r. Primer korunma; asemptomatik kiflilerde hastal n ortaya ç k fl n önlemek için yap lan giriflimlerdir (örn. influenza afl s uygulamas ). Sekonder korunma; hastal klar semptomatik hale gelmeden önce teflhis ederek morbidite ve mortaliteyi azaltmay hedefler. Tersiyer korunma; var olan bir hastal n rehabilitasyonudur. Çok yafll larda bile koruyucu hekimlikle hastal klar önlemek, ilerlemesini yavafllatmak ve komplikasyonlar azaltmak mümkündür (1). Koruyucu hekimli in sa lanmas için yafll bireylerde baz laboratuvar testlerinin belirli aral klarla yap lmas gerekmektedir. Bu yaz da geriatrik yafl grubunda önerilen tarama testlerinden bahsedilecektir. Yafll lar n tümü koruyucu giriflimden fayda görmez. Prevansiyonun etkinli i yafll n n fiziksel sa l, fonksi- Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Doç. Dr. Asl Çurgunlu stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul/türkiye e-posta: acurgunlu@gmail.com 119
2 yonel kapasitesi ve kognitif durumuna ba l olarak de- iflir. Sa l kl yafll da, kronik hastal olan yafll da ve k - r lgan yafll da seçilecek giriflimler farkl d r. Sa l kl yafll da kronik hastal k yok veya az msanacak kadar azd r ve kiflilerin fonksiyonel kapasiteleri iyidir. Bu grupta tarama testleri hastal klar n primer ve sekonder prevansiyonunu ve k r lganl n önlenmesine yönelik giriflimleri içermelidir. Kronik hastal olan yafll larda tarama testleri normal sa l kl yafll larda önerilenlerin yan nda mevcut hastal klar n takibi ve oluflabilecek komplikasyonlar n önlenmesine yönelik olanlar içermelidir. TARAMA TESTLER YLE LG L GENEL PRENS PLER 1. Taranan hastal k veya durum mortalite ve morbidite aç s ndan önemli bir sorun teflkil etmelidir. Kardiyovasküler hastal klar, inme, kanserler, pnömoni, grip, kronik obstrüktif akci er hastal önemli morbidite ve mortaliteye neden olan hastal klard r. 2. Taranan hastal k yeterince yayg n olmal d r. Hastal n insidans ve prevalans yafl grubuna göre de- erlendirilmelidir. Örne in; genç eriflkinlerde kolorektal kanser taramas önerilmezken, yafll larda s kl n art - fl na ba l olarak tarama önerilir. Yine serviks, meme, kolorektal kanser gibi preklinik dönemi uzun olan hastal klar taramak daha uygundur. 3. Erken tedavi, semptomlar ortaya ç kt ktan sonra yap lan tedaviye göre daha iyi sonuç vermelidir. Fizik muayene ve mamografi ile tespit edilen meme kanserinin erken tedavisi ile mortalite ve morbiditeyi azaltmak mümkün olabilir. Over ve akci er kanseri için tarama endikasyonu yoktur; çünkü teflhis hastal n prognozunu etkilemeyecektir. 4. Tan koyulan hastal n kabul edilen bir tedavisi olmas gerekir. Örne in; 85 yafl üstü yafll larda prostat kanseri tedavisine yönelik giriflim uygun olmayabilir. Tedavinin kabul edilebilir ve uygulanabilir olmas tarama ifllemlerinden önce göz önünde bulundurulmal ; hastan n yafl, efllik eden hastal klar ve genel durumu göz önüne al narak yap lmal d r. 5. Hastal k tan s nda kullan lan test, hastal k varl - ve yoklu u konusunda ay r m yapabilmeli; yalanc pozitif ve yalanc negatif sonuçlar kabul edilebilir düzeyde olmal d r. 6. Tarama testi makul fiyatta olmal ve elde edilen fayda testin maliyetini hakl ç karmal d r. 7. Tarama testinin komplikasyonu düflük olmal ve hastaya verdi i rahats zl k düflük seviyede olmal d r. Kolonoskopi ile kolon kanseri taramas düflünüldü ünde perforasyon riski göz önünde bulundurulmal ; kolonoskopi ile tarama ba rsak kanseri riskinin yüksek oldu u bireylerde planlanmal d r. Ayr ca, hastaya rahats zl k veren testler hasta uyumunu azaltacakt r (1,2). Yafll larda tarama testleriyle ilgili baz farkl l klar vard r. Yafll larda hastal k s kl klar nda gençlere göre farkl l k vard r. Taramada bu göz önünde bulundurulmal d r. Testlerin önerilmesinde hastan n yafl ndan ziyade kiflinin genel özellikleri dikkate al nmal d r. Örne- in; yaflam beklentisinin az oldu u kiflilerde o yafl grubu için yap lan testler uygun olmayabilirken; kendi yafl tlar ndan çok daha genç bir fizyolojik yafla sahip yafll larda ise daha genç yafllarda önerilen testlerin de yap lmas gerekebilir. A r demans, terminal dönemdeki kanser, ileri derecede kalp yetmezli i gibi yaflam beklentisi az olan yafll larda tarama testlerinin faydas azd r. Bu nedenle bu grup hastada asemptomatik hastal k için tarama testleri önerilmez. Kognitif fonksiyon bozuklu u olan hastalara yap lacak testler hasta yak nlar ile tart fl lmal ; tarama testi sonucunda flüphe uyand takdirde daha invaziv testler gerekebilece i ve hastal k saptan rsa hangi tedavi uygulanaca konusunda hastan n yak nlar önceden bilgilendirilmelidir (3). Koruyucu hekimlik ve tarama testlerinin planlanmas nda maliyet-etkililik analizi önemlidir. Bir testin veya uygulaman n maliyet-etkili olup olmad n n de erlendirilmesinde ülkenin ekonomik koflullar göz önünde bulundurulmal d r. Y llar içinde tan ve tedavideki de iflikliklere ve bunlar n ücretindeki de iflikliklere ba l olarak maliyet-etkililik analizleri de de iflecektir. TARAMA TESTLER Geriatrik yafl grubunda hipertansiyon, dislipidemi, diyabet, obezite gibi kardiyovasküler risk faktörlerinin taranmas ; ba rsak, meme, prostat, serviks kanseri, tiroid fonksiyon bozukluklar, osteoporoz, depresyon, kognitif fonksiyon bozuklu u ve bunun yan nda iflitme ve görme fonksiyonlar n n de erlendirilmesine yönelik taramalar önerilmektedir. Hipertansiyon Yafll larda hipertansiyon tedavisinin konjestif kalp yetmezli i, miyokard infarktüsü ve inmeye ba l mor- 120 Akad Geriatri 2009; 1:
3 Geriatrik Yafl Grubunda Check-up bidite ve mortalitenin önlenmesinde önemli rol oynad gösterilmifltir (4-6). Ayr ca, 80 yafl üstü hipertansif yafll larda tedavinin yararl oldu u bilinmektedir. Genç eriflkin yafllardan itibaren kan bas nc düzenli olarak takip edilmelidir. Birleflik Ulusal Komite [Joint National Committee (JNC) nin 7. raporunda normotansif kiflilerin (sistolik kan bas nc <120 mmhg, diyastolik kan bas nc <80 mmhg) iki y lda bir, prehipertansif kiflilerin (sistolik kan bas nc mmhg, diyastolik kan bas nc mmhg) y ll k kan bas nc ölçümleri ile takibi önerilmektedir. JNC 7 raporuna göre yafll larda da hedef kan bas nc de erleri gençlerdeki gibidir (sistolik kan bas nc < 140 mmhg, diyastolik kan bas nc < 90 mmhg). Hipertansif hastalara egzersiz, kilo kontrolü, sigaran n b rak lmas, tuz k s tlamas ve alkol al m n n azalt lmas gibi yaflam tarz de ifliklikleri anlat lmal ; ilaç tedavisi uygun flekilde yap lmal d r (7). Dislipidemi Geriatrik yafl grubunda düflük dansiteli lipoprotein (LDL) düflürücü tedavinin primer ve sekonder korunmada faydal etkileri oldu u görülmüfltür. Bu nedenle USPSTF (United States Preventive Services Task Force-Birleflik Devletler Koruyucu Hekimlik Çal flma Grubu) kolesterol taramas nda üst yafl s n r n kald rm flt r. Risk faktörü yoksa kad nlarda 35 yafl ndan, erkeklerde 45 yafl ndan sonra; e er bilinen kardiyovasküler risk faktörleri varsa kad n ve erkekte 20 yafl ndan sonra total kolesterol ve yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterol düzeylerinin ölçülmesi ile taramay önermektedir (8). Türk Kardiyoloji Derne inin 2002 k lavuzunda 20 yafl üstü kiflilerde total kolesterol düzeyinin befl y lda bir ölçülmesi önerilmektedir. Total kolesterol > 200 mg/dl saptananlarda HDL kolesterol, LDL kolesterol ve trigliserid düzeyleri de ölçülmelidir (9). Hedeflenen LDL düzeyine ulaflmak için diyet ve egzersizi içeren yaflam tarz de iflikli inin yan nda gerekirse ilaç tedavisi planlanmal d r. Yafll bireyler yo un lipid düflürücü tedaviden fayda görmektedir (10,11). Tip 2 Diyabet Amerikan Diyabet Cemiyeti (ADA) 45 yafl üstü kiflilerde özellikle beden kitle indeksi > 25 kg/m 2 olanlarda üç y lda bir açl k plazma glukozuna bak lmas n önermektedir. Bu k lavuza göre Tablo 1 de belirtilen risk faktörleri varl nda taramaya daha genç yafllarda bafllanmal d r. Tip 2 diyabet risk faktörleri Tablo 1 de verilmifltir (12). Kolorektal Kanser Kolorektal kanserden kaynaklanan ölümlerin %75 i 65 yafl üstü kiflilerde meydana gelmektedir. Kolorektal kanserin erken teflhisi için bir konsensus oluflmamas na ra men taraman n 50 yafl sonras nda, ailesinde 60 yafl ndan önce kolorektal kanser öyküsü bulunanlarda taraman n daha erken yafllarda bafllanmas önerilmektedir. Amerikan Kanser Cemiyeti (ACS) ve USPSTF nin Tablo 1. Tip 2 diyabet risk faktörleri Beden kitle indeksi > 25 kg/m 2 Yafl > 45 Birinci derece akrabalarda diyabet varl Daha önce tespit edilen bozulmufl açl k glukozu ya da bozulmufl glukoz intolerans Gestasyonel diyabet öyküsü veya iri bebek do urmufl olmak Hipertansiyon varl HDL < 35 mg/dl Trigliserid > 250 mg/dl Polikistik over sendromu gibi insülin direncinin oldu u klinik durumlar Sedanter yaflam Zenci, Amerikan yerlisi, Hispanik, Asya veya Pasifik Adalar ndan olanlar HDL: Yüksek dansiteli lipoprotein. Akad Geriatri 2009; 1:
4 Tablo 2. Yafll popülasyonda kolorektal kanser taramas için öneriler ACS k lavuzu USPSTF k lavuzu Rektal tufle 5 y lda bir Önermiyor D flk da gizli kan Y lda bir Y lda bir Sigmoidoskopi 5 y lda bir Periyodik olarak Kolonoskopi 10 y lda bir Önermiyor Çift kontrastl 5-10 y lda bir Önermiyor kolon grafisi ACS: Amerikan Kanser Cemiyeti, USPSTF: United States Preventive Services Task Force-Birleflik Devletler Koruyucu Hekimlik Çal flma Grubu. kolorektal kanser taramas için önerileri Tablo 2 de gösterilmifltir (13,14). Meme Kanseri Meme kanseri taramas n n en etkin yolu mamografi ile taramad r. Uzun süreli takipte mamografi ile taraman n sa kal m art rd gösterilmifltir. Tüm k lavuzlar yafl grubunda 1-2 y lda bir tarama önermektedir. Ailede menopoz öncesi ortaya ç kan meme kanseri varl olan yüksek risk grubundakilere 30 yafl sonras nda y ll k mamografi önerilmektedir. Kiflinin ayl k periyodlarda kendi kendini muayenesi de yararl bir metoddur; ayr ca hekim taraf ndan y lda bir kez meme muayenesi yap lmal d r (15,16). Yetmifl yafl üstü kad nlarda mamografi takibi, e er takip gerektiren herhangi bir patoloji yoksa kiflinin iste i ve kar-zarar oran hesaba kat - larak planlanmal d r. Serviks Kanseri Serviks kanserinin erken teflhisi hayat kurtar c olabilir. Bu nedenle seksüel olarak aktif kad nlara y ll k Papanicolaou testi önerilmektedir. En az üç ard fl k servikal sitolojik incelemesi normal olana kadar Pap smear testi uygulanmal d r. Son 10 y l içindeki sitolojilerin hiçbirinde patoloji olmayan 70 yafl üstü kad nlarda da taramay sonland rmak uygundur (17). Prostat Kanseri Prostat kanserinin erken tan ve tedavisinin yaflam süresini art rd na dair yeterli kan t yoktur. Prostat spesifik antijen (PSA) testinin daha yayg nlaflmas yla prostat biyopsi s kl artm flt r. Ancak biyopsi sayesinde sessiz gidiflat gösteren prostat kanseri tan s n n s kl artm flt r. USPSTF, PSA n n rutin olarak bak lmas - n önermemektedir (18). ACS ise, 50 yafl n üstünde olup yaflam beklentisi 10 y ldan fazla olan erkeklere parmakla rektal muayene ve PSA tayini ile tarama önermektedir. Tiroid Fonksiyon Bozukluklar Yafll larda hipotiroidi ve hipertiroidi de iflik klinik bulgularla ortaya ç kabilir. Tiroid fonksiyon bozukluklar kad nlarda daha s kt r. Amerikan Doktorlar Derne- i (American College of Physicians) 50 yafl n üstündeki asemptomatik kad nlar n tiroid stimüle edici hormon (TSH) ile taranmas n önermektedir (19). Amerikan Klinik Endokrinologlar Birli i, Amerikan Tiroid Birli i ve Endokrin Cemiyeti genel toplumda tiroid fonksiyonlar n n taranmas n önermifl; subklinik hipotiroidide TSH > 10 mu/l ve subklinik hipertiroidide TSH< 0.1 mu/l ise tedavi gereklili ini vurgulam fllard r (20). Osteoporoz Osteoporoz riski yaflla beraber artmaktad r ve osteoporoza ba l k r k, yafll da önemli morbidite ve mortaliteye neden olur. Femur boynu ve kolon vertebralisin DEXA (dual-energy X-ray absorbtiometry) ile kemik mineral yo unlu u tayini en iyi göstergedir. USPSTF 65 yafl üstü tüm kad nlarda DEXA ile rutin tarama önermektedir. Düflük beden kitle indeksi, k r k veya düflme öyküsü, beyaz rktan olmak, afl r alkol, sigara tüketimi gibi risk faktörlerinin varl nda osteoporoz taramas - na USPSTF ye göre 60 yafl ndan sonra, Ulusal Osteoporoz Kuruluflu (NOF) na göre ise postmenopozal dönemde bafllanmal d r (21-23). Hipertiroidide, benzodiyazepin, antikonvülzan ilaçlar veya glukokortikoid kullananlarda da tarama yap lmal d r. Kemik mineral yo- unlu u normal olanlarda DEXA 3-5 y l sonra tekrarlan r. Osteopeni saptan rsa DEXA n n 2 y l sonra tekrar uygundur (22). Depresyon USPSTF depresyonun taranmas ve tedavisi ile morbiditede azalma saptanaca görüflündedir. Taraman n etkinli ini inceleyen çal flmalar ise farkl sonuçlar vermektedir. USPSTF ye göre ki hafta içinde kendinizi umutsuz, üzgün hissettiniz mi? ve ki hafta içinde yapmakta oldu unuz fleylere ilginizde azalma oldu mu? gibi iki soru flekliyle yap lan taramalar di er uzun 122 Akad Geriatri 2009; 1:
5 Geriatrik Yafl Grubunda Check-up tarama yöntemleri kadar baflar l olmaktad r. Taramada pozitif saptanan kiflilere di er kapsaml testler yap lmal d r (24). Demans Demans prevalans 65 yafl nda %5 iken 85 yafl nda %25-35 lere yükselir. Ciddi bir depresyon kognitif fonksiyon bozuklu u olarak ortaya ç kabilir. Demans taramas nda Mini-Mental Durum Testi (MMSE) kullan - labilir. Bu en çok çal fl lm fl testtir. Her hastan n demans aç s ndan taranmas ndansa unutkanl k yak nmalar olan hastalara MMSE veya saat çizme testi uygulanmal d r. Üç objeyi hat rlama testinin duyarl l ve özgüllü ü %85 tir. Yafll da tedavi edilebilen kognitif bozukluk nedenlerinden hipotiroidi, B 12 eksikli i, santral sinir sistemi etkili ilaç öyküsü ve normal bas nçl hidrosefali araflt r lmal d r (25). Görme Bozuklu u Geriatrik yafl grubunda görme bozuklu u ve görme kayb katarakt, maküler dejenerasyon, glokom, presbiyopi ve diyabetik retinopatiye ba l d r. Görme bozukluklar yaflam kalitesini olumsuz etkiler, düflme riskini art - r r ve genelde %25-50 olguda tedavi gerektirir. Görme kayb Snellen flemas gibi basit taramalarla saptanabilir ve birinci basamaktaki hekimler taraf ndan da yap labilir. Snellen testi 65 yafl üstü kiflilerde uygulanmal d r (23). Diyabetik retinopati ve maküler dejenerasyon ise fundoskopik muayene ile tespit edilir. Glokom taramas ise aile öyküsü olan hastalara yap labilir. flitme Bozuklu u flitme bozuklu una 65 yafl üstünde %33, 80 yafl üstünde ise %50 oran nda rastlan r. flitme kayb n n tespitinde odiyometri, odyoskop, anket uygulamas gibi metodlar vard r. flitme kayb olan yafll lara iflitme cihaz tak ld ktan sonra sosyal, kognitif ve duygusal fonksiyonlar nda iyileflme tespit edilmifltir (23). Difl Muayenesi Difl bozukluklar yaflla beraber artmaktad r. Geriatrik yafl grubunda difl ve a z içi patolojiler beslenme bozuklu u, difl infeksiyonlar ve akci er infeksiyonu gibi sonuçlar do urabilir. Y ll k difl ve difl eti muayenesi, difllerin düzenli f rçalanmas, difl ipi kullan m gibi difl bak m her yaflta yap lmal d r (23). Di er Tarama Testleri Yafll kiflilerde tam kan say m, idrar tahlili de istenmesi gereken rutin testlerin bafl nda gelir. Anemi saptand nda aneminin etyolojisine yönelik testler yap lmal d r. leri yaflta B 12 vitamini eksikli i s kl artar. Özellikle beslenme bozuklu u olan, bak mevinde kalan, nöropsikiyatrik bozuklu u olan veya anemi saptanan yafll larda B 12 vitamin düzeyi tayin edilmelidir. SONUÇ Geriatrik yafl grubunda koruyucu hekimli in faydal olmas için koruyucu hekimli e genç yafllardan hatta çocukluktan itibaren bafllanmal d r. Çok yafll larda bile koruyucu hekimlikle hastal klar önlemek, ilerlemesini yavafllatmak ve komplikasyonlar azaltmak mümkündür. Yafll lar n tümü koruyucu giriflimden fayda görmez. Prevansiyonun etkinli i yafll n n fiziksel sa l, fonksiyonel kapasitesi ve kognitif durumuna ba l olarak de iflir. Sa l kl yafll da, kronik hastal olan yafll - da ve k r lgan yafll da seçilecek tarama testleri ve giriflimler farkl d r. Geriatrik yafl grubunda check-up için tarama testleri planlan rken o ülkede veya toplumda hastal klar n görülme s kl, ayr ca maliyet, ülke ekonomisinin durumu ve sa l k sistemi de göz önüne al nmal ; her ülkenin ve toplumun kendi flartlar na göre haz rlanm fl tarama k lavuzlar oluflturulmal d r. KAYNAKLAR 1. Erdinçler DS. Yafll da koruyucu hekimlik. Klinik Geliflim 2004; 17: Nielsen C, Lang RS. Principles of screening. Med Clin North Am 1999; 83: American Geriatrics Society Ethics Committee. Health screening decisions for older adults: AGS position paper. J Am Geriatr Soc 2003; 51: Staessen JA, Gasowski J, Wang JG, Thijs L, Den Hond E, Boissel JP, et al. Risks of untreated and treated isolated systolic hypertension in the elderly: Meta-analysis of outcome trials. Lancet 2000; 355: Dickerson LM, Gibson MV. Management of hypertension in older persons. Am Fam Physician 2005; 71: Brown DW, Giles WH, Greenlund KJ. Blood pressure parameters and risk of fatal stroke, NHANES II mortality study. Am J Hypertens 2007; 20: Chobanian AV, Bakis GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo JL, et al. Joint National Committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure. National Heart, Lung, and Blood Institute; National High Blood Pressure Education Program Coordinating Committee. Seventh report of the Joint National Committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure. Hypertension 2003; 42: Akad Geriatri 2009; 1:
6 8. U.S. Preventive Services Task Force. Screening for lipid disorders: Recommendations and rationale. Am J Prev Med 2001; 20: Türk Kardiyoloji Derne i. Koroner Kalp Hastal Korunma ve Tedavi K lavuzu Castelli WP. Cholesterol and lipids in the risk of coronary artery disease: The Framingham Heart Study. Can J Cardiol 1988, 4: 5A-10A. 11. Lewis SJ, Moye LA, Sacks FM, Johnstone DE, Timmis G, Mitchell J, et al. Effect of pravastatin on cardiovascular events in older patients with myocardial infarction and cholesterol levels in the average range: Results of the Cholesterol and Recurrent Events (CARE) trial. Ann Intern Med 1998; 129: American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes Diabetes Care 2006; 29 (Suppl 1): S4-S Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ; American Cancer Society. American Cancer Society guidelines for the early detection of cancer, CA Cancer J Clin 2003; 53: U.S. Preventive Services Task Force. Screening for colorectal cancer: Recommendations and rationale. July Nyström L, Andersson I, Bjurstam N, Frisell J, Nordenskjöld B, Rutqvist LE. Long-term effects of mammography screening: Updated overview of the Swedish randomised trials. Lancet 2002; 359: Erratum in: Lancet 2002; 360: Humphrey LL, Helfand M, Chan BKS, Woolf SH. Breast cancer screening: Summary of the evidence. Ann Intern Med 2002; 137: Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ; American Cancer Society. American Cancer Society guidelines for the early detection of cancer. CA Cancer J Clin 2003; 53: Harris R, Lohr KN. Screening for prostate cancer: An update of the evidence for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med 2002; 137: Helfand M, Redfern CC. Clinical guideline, part 2. Screening for thyroid disease: An update. American College of Physicians. Ann Intern Med 1998; 129: Erratum in: Ann Intern Med 1999; 130: Gharib H, Tuttle RM, Baskin HJ, Fish LH, Singer PA, McDermott MT. Subclinical thyroid dysfunction: A joint statement on management from the American Association of Clinical Endocrinologists, the American Thyroid Association, and the Endocrine Society. J Clin Endocrinol Metab 2005; 90: Nelson H, Helfand M, Woolf SH, Allan JD. Screening for postmenopausal osteoporosis: A review of the evidence for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med 2002; 137: Raisz LG. Clinical practice. Screening for osteoporosis. N Engl J Med 2005; 353: Namias B. Preventive medicine in geriatrics. J Pharm Belg 2003; 58: Pignone MP, Gaynes BN, Rushton JL, Burchell CM, Orleans CT, Mulrow CD, et al. Screening for depression in adults: A summary of the evidence for the U.S. Preventive Services. Ann Intern Med 2002; 136: Patterson CJ, Gass DA. Screening for cognitive impairment and dementia in the elderly. Can J Neurol Sci 2001; 28 (Suppl 1): S42-S Akad Geriatri 2009; 1:
Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;
KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri
DetaylıYafll da Koruyucu Hekimlik
Klinik Geliflim 17 (2) - (16-24) 2004 Yafll da Koruyucu Hekimlik Deniz Suna Erdinçler stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Geriatri Bilim Dal Özet Hastal klar n önlenmesi
DetaylıSheet > > yılda 1 Yılda 1 Yılda yilda 1 Yılda 1 Yılda 1. varsa 20 yaşından. 1-2 yılda 1** 2 yılda 1**
KAN BASINCI KOLESTERO L DİYABET DİŞ GÖZ FİZİK MUAYENE KENDİ KENDİNE MEME VE MAMOGRAM PELVİK MUAYENE VE PAP SMEAR 18-39 40-64 >65 18-39 40-64 >65 3-5 Yılda 1 Yılda 1 3-5 yilda 1 Yılda 1 Yılda 1 5 * BMı>25
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA SAĞLIKLI BİREYİN İZLENMESİ
BİRİNCİ BASAMAKTA SAĞLIKLI BİREYİN İZLENMESİ Doç. Dr. Ayşe Palanduz Aile Hekimliği Anabilim Dalı DERS PLANI TARİH DERS 07.09.2015 Sağlık Hizmetlerinin Basamaklandırılması ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri
DetaylıKARD YOVASKÜLER R SK PLATFORMU ORTAK B LD R S
KARD YOVASKÜLER R SK PLATFORMU ORTAK B LD R S 2 KARD YOVASKÜLER R SK PLATFORMU ORTAK B LD R S Afla da ad bulunan uzmanl k dernekleri, ülkemizde kalp damar hastal klar n n azalt lmas için, kardiyovasküler
DetaylıYÜKSEK KOLESTEROL. Hiperkolesterolemi; Yüksek kolesterol sebepleri nelerdir?
YÜKSEK KOLESTEROL Hiperkolesterolemi; Kolesterol ve kolesterole bağlı kalp damar hastalıklar en büyük ölüm sebebidir. Hiperkolesterolemi kan yağlarından biri olan kolesterolün yüksek olmasıdır. Kan yağları
DetaylıKanser Taraması. Dr. P. Fulden Yumuk Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İçHastalıkları ABD. Tıbbi Onkoloji BD. 5Aralık 2015
Kanser Taraması Dr. P. Fulden Yumuk Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İçHastalıkları ABD. Tıbbi Onkoloji BD. 5Aralık 2015 2005 ve 2030'da KANSER *IARC 11 milyon Yeni Vaka 27 milyon 7 milyon Ölüm 17 milyon
DetaylıHipertansiyon tan m ve s n flamas
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri KARD YOLOJ GÜNDEM Sempozyum Dizisi No: 64 Nisan 2008; s. 67-73 Arteryel Hipertansiyon Tedavisi Prof. Dr. Serap Erdine Dünya Sa l k Örgütü
DetaylıDr. Erdal DUMAN. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı. Şair Eşref Bulvarı No:65 Alsancak İzmir. Tel: 0232-4642932. www.erdalduman.
Dr. Erdal DUMAN Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Şair Eşref Bulvarı No:65 Alsancak İzmir Tel: 0232-4642932 www.erdalduman.com Söylenceler Erkeklerde osteoporoz olmaz Diyet yapınca vücuttaki
DetaylıJNC 8 göre Hipertansif Hastanın Tedavide Kan Basıncı Hedefi Ne Olmalı
JNC 8 göre Hipertansif Hastanın Tedavide Kan Basıncı Hedefi Ne Olmalı Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Dünyada Hipertansiyon
DetaylıÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR
ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid
DetaylıHiperlipidemiye Güncel Yaklaşım
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sık Görülen Kardiyolojik Sorunlarda Güncelleme Sempozyum Dizisi No: 40 Haziran 2004; s. 69-74 Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım Prof. Dr. Hakan
DetaylıMetabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Miraç Vural Keskinler
Metabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr Miraç Vural Keskinler Önce sentez DM ve MS Akılcı İlaç Kullanımı Oral antidiyabetik ajanlar İnsülin Glp-1 analogları Antihipertansif ilaçlar Hipolipidemik
DetaylıÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM
ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,
DetaylıBeyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;
MYELİN BASİC PROTEİN Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; Beyin Omurilik Sıvısı içinde Myelin Basic Protein miktarının araştırılmasıdır.
DetaylıTürk Hipertansiyon Prevalans Çalışması (PatenT) 2003 Türk Hipertansiyon İnsidans Çalışması (HinT) 2007 Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı
Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması (PatenT) 2003 Türk Hipertansiyon İnsidans Çalışması (HinT) 2007 Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışması (SALTurk) 2007 Türk Hipertansiyon Prevalans
DetaylıKoroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;
KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri
DetaylıEskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı
Kan Basıncında Yeni Kavramlar Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı Prof. Dr. Enver Atalar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Nabız Basıncı Nabız Basıncı: Sistolik
DetaylıKardiyovasküler hastalıklardan korunmak için 5 önemli neden :
2008 İskemik Kalp Hastalıklarında Primer ve Sekonder Korunma Doç. Dr. Mehdi Zoghi Kardiyovasküler hastalıklardan korunmak için 5 önemli neden : 1. Kardiyovasküler hastalıklar (KVH) erken ölümlerin başlıca
DetaylıEOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA
EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN
DetaylıEGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ
EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI Doç.Dr.Mitat KOZ Fiziksel Uygunluk Test Sonuçları Klinik Egzersiz Test Sonuçları Fiziksel Uygunluk Test Sonuçlarının Yorumlanması Bireyler arası karşılaştırmalar
DetaylıDiyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet
Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları
DetaylıKanserde Erken Tan. Prof.Dr. Adnan Ayd ner. Yard.Doç.Dr. Gülbeyaz Can
Kanserde Erken Tan Prof.Dr. Adnan Ayd ner Yard.Doç.Dr. Gülbeyaz Can KANSERDE ERKEN TANI Ço u insan kanseri düflünmek bile istemez. Ancak unutmay n ki, kanser ne kadar erken saptan rsa onu yenme flans n
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62
DetaylıBir ARB Olarak Olmesartan. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı
Bir ARB Olarak Olmesartan Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı PatenT (Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension
DetaylıPREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI. Prof. Dr. Engin GÜNEY
PREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI Prof. Dr. Engin GÜNEY Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı DİABETES MELLİTUS 415 milyon erişkinde diyabet var.
DetaylıAdet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması;
AMENORE Adet Yokluğu; Adet Kesilmesi; Menstruasyon un Kesilmesi; Adetlerin Durması; Genç kızlarda menstruasyon 9 ila 18 yaş arasında başlar. 12 yaş averaj yaşıdır ve birçoğu bu yaşta başlar. Adetin olmamasına
DetaylıDünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)
Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya
DetaylıLipid Paneli Hangi Yaşta. Dr. Fatih BAKIR Düzen Laboratuvarlar Grubu
Lipid Paneli Hangi Yaşta Taranmaya Başlanmalı? Dr. Fatih BAKIR Düzen Laboratuvarlar Grubu Koroner kalp hastalığı-ateroskleroz ğ t Ateroskleroz çocuk yaş grubunda başlar ş ve ileri yaşlarda ş bulgu verir
DetaylıÇağın Salgını. Aile Hekimliğinde Diabetes Mellitus Yönetimi
Çağın Salgını Aile Hekimliğinde Diabetes Mellitus Yönetimi Epidemiyoloji, Tanı, İzlem Uzm. Dr. İrfan Şencan Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği Başasistanı Sunum Planı Tanım
DetaylıDİYABET TEDAVİSİNDE HEDEF KAN BASINCI:
DİYABET TEDAVİSİNDE HEDEF KAN BASINCI: Hedef ne olmalı? İntensif tedavi gereklimi? PROF.DR.TEVFİK SABUNCU Harran Üniversitesi, Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı 2003 JNC-VII Hipertansiyon Sınıflandırması
DetaylıHEPATİT C SIK SORULAN SORULAR
HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri
Detaylı.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri. Sempozyum Dizisi No: 64 Nisan 2008; s Prof. Dr. Z.
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri KARD YOLOJ GÜNDEM Sempozyum Dizisi No: 64 Nisan 2008; s. 25-42 Bir Bütün Olarak Kardiyovasküler Riskin Ele Al nmas n n Önemi Prof. Dr. Z.
DetaylıSUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM. Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği
SUBKLİNİK HİPOTİROİDİYE YAKLAŞIM Doc. Dr. Meral Mert SBÜ, Bakırkoy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği SUBKLİNİK HİPOTİROİDİ T3, T4 düzeylerinin normal, TSH
DetaylıYafll Hastan n De erlendirilmesi
Klinik Geliflim 17 (2) - (1-8) 2004 Yafll Hastan n De erlendirilmesi M. Akif Karan stanbul Üniversitesi stanbul T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Geriatri Bilim Dal Özet Geriatrik de erlendirme
Detaylı08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D
VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem
Detaylıfiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
DetaylıPOLİKİSTİK OVER SENDROMU
POLİKİSTİK OVER SENDROMU Polikistik Over Hastalığı; PCOS; Stein Leventhal Sendromu; Polifolliküler Over; Hiperandrojenik Anovulasyon; Polikistik over sendromu kronik endokrin bir hastalıktır, kadınlarda
DetaylıYAfiLIDA H PERTANS YON VE TEDAV S
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Geriatrik Hasta ve Sorunlar Sempozyumu 12-13 Kas m 1998, stanbul, s. 15-19 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıŞeker Hastalığı Nedir? Neden Önemlidir?
Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Hayatınız boyunca öngöremediğiniz ve hayat kalitenizi düşürecek pek çok sorun yaşayabilirsiniz. Şeker hastalığı(kısa olarak Diyabet diyebiliriz) ve obezite
DetaylıGeriatri ve akılcı ilaç kullanımı: Vitamin D. Doç.Dr. İlker TAŞÇI GATA İç Hastalıkları BD, Ankara İç Hastalıkları & Geriatri Uzmanı
Geriatri ve akılcı ilaç kullanımı: Vitamin D Doç.Dr. İlker TAŞÇI GATA İç Hastalıkları BD, Ankara İç Hastalıkları & Geriatri Uzmanı Akılcı ilaç kullanımı Kanıta dayalı tıp Metaanaliz RCTs Centre for Evidence-Based
DetaylıBabalar Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir
Babalar Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir Anneler ve Babalar Günlerinde Sevdikleriniz İçin Özel Programlarımız Babalarımıza Özel... 40 Yaş Üstü Erkek Sağlık Taraması
DetaylıCheck-up. dedigin. Kişiye ve yaşa özel check-up ile kontrol ü sağlamaktır.
Check-up guven dedigin ~ Kişiye ve yaşa özel check-up ile kontrol ü sağlamaktır. Erken tanı ile kontrol elimizde! Uz. Dr. Yavuz Maşrabacı Güven Çayyolu Sağlık ve Yaşam Kampüsü Uz. Dr. Bekir Yazan Güven
DetaylıYAŞLILARDA DİYABET Glisemik Hedef
YAŞLILARDA DİYABET Glisemik Hedef Doç. Dr. Ayşegül Atmaca Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı 26 Nisan 2014, Antalya 50. Ulusal Diyabet Kongresi Yaş Ortalama İnsan Ömrü Ortalama
DetaylıGEROPROF LAKS. Doç. Dr. Deniz Suna Erdinçler
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Geriatrik Hasta ve Sorunlar Sempozyumu 12-13 Kas m 1998, stanbul, s. 99-108 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıRahim ağzı kanseri; Serviks tümörü; Cerviks kanseri; Cerviks tümörü; Cervix Ca;
SERVİKS KANSERİ Rahim ağzı kanseri; Serviks tümörü; Cerviks kanseri; Cerviks tümörü; Cervix Ca; Serviks kanseri uterusun giriş kısmı olan serviks bölümünün tümörüdür. Halk arasında Rahim ağzı kanseri denir.
DetaylıTarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON
1 Tarifname Teknik Alan BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON Buluş, böbreküstü bezi yetmezliğinin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen
DetaylıDünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre,
KRONİK HASTALIKLAR *Genellikle tam iyileştirilmeleri söz konusu olmayan, *Sürekli, *Yavaş ilerleyen, *Çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan, *Oluşmasında kişisel ve genetik etkenlerin rol oynadığı, *Genellikle
DetaylıYeni Çalışmalar Hipertansiyon Kılavuzlarında Tedavi Hedeflerini Değiştirecek mi?
Yeni Çalışmalar Hipertansiyon Kılavuzlarında Tedavi Hedeflerini Değiştirecek mi? Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı JNC 8: Tedavi
DetaylıProf. Dr. Ramazan Sarı Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı
DM TEDAVİSİNDE KOMPLİKASYONLAR DM TEDAVİSİ VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR Prof. Dr. Ramazan Sarı Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Slide 1 Sunum planı DM ve kardiyovasküler hastalık-riskleri
DetaylıPeriyodik Sağlık Taramaları. Dr Nursel Çalık Başaran HÜ İç Hastalıkları Anabilim Dalı Genel Dahiliye Bilim Dalı Mart 2018
Periyodik Sağlık Taramaları Dr Nursel Çalık Başaran HÜ İç Hastalıkları Anabilim Dalı Genel Dahiliye Bilim Dalı Mart 2018 Sunum Planı Periyodik sağlık kontrolünde amaç Sağlık taramaları için genel özellikler
DetaylıSuç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu
Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin
DetaylıAnneler Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir
Anneler Gününe Özel Panellerimiz Varlıkları ve Sağlıkları Bizim İçin Önemlidir Anneler ve Babalar Günlerinde Sevdikleriniz İçin Özel Programlarımız Annelerimize Özel... Osteoporoz Kontrol Paneli (220 TL)
DetaylıVenöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma)
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Kanama ve Tromboza E ilim Sempozyum Dizisi No: 36 Kas m 2003; s. 185-189 Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil
DetaylıTürk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr
Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi
DetaylıKONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıMerkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar
Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H
DetaylıBALIK YAĞI MI BALIK MI?
BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda
DetaylıGENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL
Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading
DetaylıDeomed Yay nc l k. Birinci bask Deomed, 2011.
Deomed Yay nc l k Çifçili (Ed.) Aile Hekimleri için Yafll Sa l na Bütüncül Yaklafl m 16.5 x 24 cm, XII + 340 Sayfa 62 Resim, 49 Tablo, 17 fiekil 28 Yazar Kat l m yla ISBN 978-975-8882-36-6 Birinci bask
DetaylıHepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda
Say n Meslektafllar m z, Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda bafl döndürücü flekilde h zl ilerlemeler olmaktad r. Bu geliflmelerin en fazla oldu u
DetaylıLENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.
LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,
DetaylıÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi
KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,
DetaylıNIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI
Portal Adres NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI : www.cayyolu.com.tr İçeriği : Gündem : http://www.cayyolu.com.tr/haber/nijerya-dan-gelen-yolcuda-ebolaya-rastlanmadi/96318 1/3 SAGLIK IÇIN EGZERSIZ
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI
BİRİNCİ BASAMAKTA AKILCI LABORATUVAR KULLANIMI Doç. Dr. Ayşe Palanduz Aile Hekimliği Anabilim Dalı DERS PLANI TARİH DERS 07.09.2015 Sağlık Hizmetlerinin Basamaklandırılması ve Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri
DetaylıSTATİN FOBİSİ Prof. Dr. Mehmet Uzunlulu
STATİN FOBİSİ Prof. Dr. Mehmet Uzunlulu İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD KV olay riski (%) Statin çalışmaları: Primer koruma 10 8 6 4 2 0 1 Statin Placebo WOSCOPS WOSCOPS
DetaylıEndokrin Testler Cep K lavuzu
Deomed Medikal Yay nc l k Endokrin Testler Cep K lavuzu Prof. Dr. fiazi mamo lu Prof. Dr. Canan Özyard mc Ersoy Uzm. Dr. Sinem K y c Uzm. Dr. Metin Güçlü Uzm. Dr. Özen Öz Gül Uzm. Dr. Soner Cander Uzm.
DetaylıPrediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi
Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun
DetaylıDeomed Yay nc l k. Birinci bask Deomed, 2011.
Deomed Yay nc l k Çifçili (Ed.) Aile Hekimleri için Yafll Sa l na Bütüncül Yaklafl m 16.5 x 24 cm, XII + 340 Sayfa 62 Resim, 49 Tablo, 17 fiekil 28 Yazar Kat l m yla ISBN 978-975-8882-36-6 Birinci bask
Detaylıİntrapartum veya Postpartum Şiddetli Hipertansiyon Tedavisinde Başlangıç Olarak LABETOLOL Kullanılan Yönetim Algoritması
LABETOLOL Kullanılan Yönetim Algoritması Fetus canlı ve doğum eylemi başlamamış ise fetal izlemi başlat. 15 dk sonra ölçülen kan basıncı hala yüksek İSE 20 mg IV labetolol infüzyonunu 2 dakikayı aşan sürede
DetaylıRENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ
RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden
DetaylıÇOCUK CHECK UP PROGRAMI
ÇOCUK CHECK UP PROGRAMI Çocukların büyüme gelişmesi sırasında düzenli muayene, laboratuvar testleri ve gelişme kayıtlarının tutulması gereklidir. Bkz: çocukluk çağı aşıları ve testleri. Çocuk Check up
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,
DetaylıDiyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON
Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Ahmet KAYA 06.10.2016 TRABZON AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına
DetaylıHipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;
PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu
Detaylıİş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?
İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların
DetaylıHipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı
Chronic REnal Disease In Turkey CREDIT Hipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı Alt Analiz Sonuçları Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi CREDIT: Kilometre Taşları
DetaylıBugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi
Hipertansiyon Tedavisi: Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Sıklık Yolaçtığı sorunlar Nedenler Kan basıncı hedefleri Tedavi Dünyada Mortalite
DetaylıKORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ
KORELASON VE REGRESON ANALİZİ rd. Doç. Dr. S. Kenan KÖSE İki ya da daha çok değişken arasında ilişki olup olmadığını, ilişki varsa yönünü ve gücünü inceleyen korelasyon analizi ile değişkenlerden birisi
Detaylı4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI
4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli
DetaylıSüreç Verimliliğinde Araç ve Yöntemler
Süreç Verimliliğinde Araç ve Yöntemler Dr. Hişam Alahdab Anadolu Sağlık Departman Merkezi Tıbbi Direktör Yardımcısı Tarih Sunum Planı Sağlıkta verimliliğin her düzeydeki önemi Verimsizliğin sebepleri Verimliğiliği
DetaylıAcil Serviste Hipertansif Hastaya Yaklaşım
Acil Serviste Hipertansif Hastaya Yaklaşım Doç. Dr. Sedat YANTURALI Dokuz Eylul Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı İzmir sedat.yanturali@deu.edu.tr 1 Sunu Planı Hipertansiyona genel bakış
DetaylıEGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ
EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİ? Egzersiz reçetesi bireylere sistematik ve bireyselleştirilmiş fiziksel aktivite önerileri yapılmasıdır. EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL
DetaylıGEBELİKTE TİROİD FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
GEBELİKTE TİROİD FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Doç. Dr. Habib BİLEN Atatürk Üniversitesi Tıp fakültesi İç Hastalıkları ABD Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı SUNU PLANI Örnek olgu
DetaylıAdana da t p ö rencilerinin ziyaret ettikleri ailelerin koroner kalp hastal riskinin de erlendirilmesi
Research Article Türk Aile Hek Derg 2008; 12(3): 136-141 doi:10.2399/tahd.08.136 www.turkailehekderg.org Adana da t p ö rencilerinin ziyaret ettikleri ailelerin koroner kalp hastal riskinin de erlendirilmesi
Detaylı2011 Yılında Neden Hala Hipertansif Hastaların Çoğu Hedef Kan Basıncı Değerinde Değil? Monoterapiyle Başarmak Mümkün Mü?
2011 Yılında Neden Hala Hipertansif Hastaların Çoğu Hedef Kan Basıncı Değerinde Değil? Monoterapiyle Başarmak Mümkün Mü? Prof. Dr. Adnan Abacı Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı.
DetaylıÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I
ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE
DetaylıDİYABET ŞEKER HASTALIĞI
DİYABET ŞEKER HASTALIĞI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Ekin Koç ve Arş. Gör. Dr. Selim Güler tarafından
DetaylıYüksek riskli hastalarda güncel tarama nasıl olmalıdır? Kim, ne zaman, nasıl?
Yüksek riskli hastalarda güncel tarama nasıl olmalıdır? Kim, ne zaman, nasıl? Dr. Cengiz Erol İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD Meme Kanseri Epidemiyoloji Kadınlarda en sık görülen
DetaylıAile Hekimli i Poliklini ine Baflvuran Hastalarda Hiperlipidemi S kl ve HDL Düzeyi ile liflkili Faktörler
Türk Aile Hek Derg 2007; 11(3): 107-112 Araflt rma Research Article Aile Hekimli i Poliklini ine Baflvuran Hastalarda Hiperlipidemi S kl ve HDL Düzeyi ile liflkili Faktörler PREVALANCE OF HYPERLIPIDEMIA
DetaylıYÜKSEK KOLESTEROL. Hiperkolesterolemi; Yüksek kolesterol sebepleri nelerdir?
YÜKSEK KOLESTEROL Hiperkolesterolemi; Kolesterol ve kolesterole bağlı kalp damar hastalıklar en büyük ölüm sebebidir. Hiperkolesterolemi kan yağlarından biri olan kolesterolün yüksek olmasıdır. Kan yağları
DetaylıPostmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi
Özgün Araştırma / Original Investigation Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Effect of Body Mass Index on the Determination of Bone Mineral Density in Postmenopausal
DetaylıYAŞLANMA VE SİGARA. Hazırlayanlar. Prof. Dr. Nazmi Bilir Yrd. Doç. Dr. Nüket Paksoy Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
YAŞLANMA VE SİGARA Hazırlayanlar Prof. Dr. Nazmi Bilir Yrd. Doç. Dr. Nüket Paksoy Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Şubat - 2008 ANKARA Birinci Basım : Şubat 2008 / 3000 Adet
DetaylıSUBKLİNİK HİPERTİROİDİDE YÖNETİM 7. ULUSAL ENDOKRİN CERRAHİ KONGRESİ NİSAN 2015 ANTALYA
SUBKLİNİK HİPERTİROİDİDE YÖNETİM 7. ULUSAL ENDOKRİN CERRAHİ KONGRESİ 23-26 NİSAN 2015 ANTALYA DR GÜL DAĞLAR ANEAH GENEL CERRAHİ MEME-ENDOKRİN CERRAHİSİ KLİNİĞİ Sunum planı Subklinik hipertiroidizmin tanımı
DetaylıRipetizione del test di screening per i tumori intestinali
Ripetizione del test di screening per i tumori intestinali 6 www.bowelscreeningwales.org.uk Bağırsak Tarama Testi nin Tekrarı Bu broşür belirsiz sonuç nedeniyle bağırsak tarama testini tekrarlaması istenen
DetaylıYENİ ÇALIŞMALAR IŞIĞINDA PROFİLAKSİ
YENİ ÇALIŞMALAR IŞIĞINDA PROFİLAKSİ Dr Nur Kır İstanbul Tıp Fakültesi 1. RETİNA GÜNLERİ İSTANBUL 2013 AREDS I Çalışması (2001) Amaç: Farklı evrelerdeki YBMD hastalarında yüksek doz antioksidan ve minerallerin
DetaylıKronik böbrek hastalığı adeta bir salgın halini almıģ olan önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Kronik böbrek hastalığı adeta bir salgın halini almıģ olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Basit ve ucuz bazı testlerle erken saptandığında önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir olmasına karģın,
DetaylıFarklı Psikiyatrik Tanılı Hastalarda Glisemik Kontrol ile Serum Lipid Profili Arasındaki İlişki: HbA1c, dislipidemi'yi mi öngörüyor?
Farklı Psikiyatrik Tanılı Hastalarda Glisemik Kontrol ile Serum Lipid Profili Arasındaki İlişki: HbA1c, dislipidemi'yi mi öngörüyor? Hasan Mervan AYTAÇ, Sinem ACAR, Nazan AYDIN Bakırköy Prof. Dr. Mazhar
DetaylıDe irmendere Aile Hekimli i Poliklini ine Baflvuran Eriflkin Hastalarda Obezite S kl ve Efllik Eden Hastal klarla liflkisi: Bir Olgu Kontrol Çal flmas
Türk Aile Hek Derg 23; 7(3): 117-121 De irmendere Aile Hekimli i Poliklini ine Baflvuran Eriflkin Hastalarda Obezite S kl ve Efllik Eden Hastal klarla liflkisi: Bir Olgu Kontrol Çal flmas PREVALENCE OF
Detaylı