Hizmet Ticaretinin Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Yeri 1
|
|
- Gizem Özen
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Hizmet Ticaretinin Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Yeri 1 Doç. Dr. Hamza Çetepe Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, BF, ktisat Bölümü hamzac@hotmail.com Ar. Gör. Havanur Ergün Bartın üniversitesi, BF, ktisat Bölümü havanurergun@bartin.edu.tr Özet: Ekonomideki üç temel sektörden biri olan hizmetler sektörü, günümüzde birçok ülke için balıca üretim ve istihdam kaynaıdır. Bilgi teknolojisindeki gelimelerin ticarete konu mamul malların hizmet içeriini artırması, bu sektörün dünya ticaretindeki payını da sürekli artırmaktadır. Hizmet ticaretinin uluslararası ticaretteki aırlıı anlaıldıktan sonra, bu alanda hem gelimi hem de gelimekte olan ülkeler dikkat çekici bir gelime sürecine girmilerdir. Hizmet ticareti Türkiye ekonomisi açısından da her zaman etkin bir role sahip olmutur. Birçok dönemde Türkiye nin dı ticaret ve cari açıklarının dengelenmesinde özellikle turizm, inaat gibi hizmet sektörlerinden elde edilen döviz gelirleri kullanılmıtır. Türkiye nin uluslararası hizmet ticaretindeki payının daha da artırılabilmesi için, geleneksel rekabet gücünün olduu sektörlere potansiyeli olan yeni alt sektörler eklenmeli ve çalımalar bu alanlarda daha fazla younlatırılmalıdır. Anahtar Kelimeler: Hizmet, Hizmet Ticareti, Türkiye Ekonomisi. The Role of Service Trade in Economies of the World and Turkey Abstract: The sector of services, one of the three main sectors in economy, is the main source of production and employment today. The increase in the service content of manufactured goods, subject of trade, by developments in information technology, increases this sector s share in international trade. After getting awareness about the importance of trade of services in international trade, both developed and developing countries have been 1 Bu çalıma Ergün (2010) kaynaındaki tez çalımasından türetilmitir. 49
2 improving their situation remarkably in that area. International trade in services has always had an effective role in terms of Turkish economy. During the last periods, foreign exchange earnings obtained from service sectors were used in balancing of Turkey's foreign trade and current account deficits, especially ones from tourism and construction sectors. In order to increase Turkey s share in international trade in services, new sub-sectors should be added to this sector in which there is customary competitive advantage; and further studies should be intensified in these areas. Key Words: Services, Service Trade, International trade, Turkish Economy. Giri Ekonomileri oluturan temel sektörlerin zaman içinde gelimesi, bunların ekonomi içindeki aırlıklarının da deimesine neden olmutur. Nitekim tarım sektörünün toplam üretim içindeki aırlıının azalması tarımsal üretimin özelliklerinden kaynaklanan büyüme hızı deiimlerinin etkisini azaltmı; buna karılık genel büyüme hızı daha çok hizmetler sektörünün özelliklerini yansıtmaya balamıtır. te bu noktada hizmetler tüm ülkeler için büyümenin temel bir unsuru haline gelmitir. Hizmetler sektörü gerek gelimi, gerekse gelimekte olan ülke ekonomilerinde önemli rol oynamaktadır. Çünkü ülkeler uluslararası ticaretten pay elde edebilmek amacıyla, kendi piyasa yapılarına uygun sektörlere aırlık vermektedir. Örnein, gelimi ülkeler sigortacılık ve finansal hizmetlere aırlık verirken, gelimekte olan ülkeler taımacılık ve mühendislik hizmetlerinde younlamıtır. Bu balamda dı ticaret açısından da hizmetlerin önemi gittikçe artmaktadır. Taımacılık, turizm, inaat gibi eskiden beri dı ticarette önemli bir yere sahip hizmetlere son yılda yenilerinin eklenmesi, hizmet ticaretini birçok ülke için önemli bir döviz kaynaı haline getirmitir. Özellikle Türkiye gibi dı ticaret bilançosu genelde açık veren birçok gelimekte olan ülke, hizmet ticaretindeki fazlalıklarla bu açıkları dengelemektedir. Ülkeler, ticaretteki paylarını arttırdıkça ve liberalizasyon derecelerini yükselttikçe, beklenen tahmini gelir seviyeleri de yükselmektedir. Bu çerçevede gelimekte olan ülkeler hizmet ticaretine daha fazla önem vermeye balamıtır. Sektörlere yönelik destekleyici ve tevik edici ekonomik politikalar gelimekte olan ülkelere dünya piyasalarında rekabet edebilme özellii kazandırmıtır. Böylece sayısı giderek artan gelimekte olan ülkeler dünya piyasasında hizmet ticaretinde rekabet edebilme özellii kazanmıtır. Bu ise ülkelerin uluslararası ticarette kendi yapılarına uygun 50
3 hizmet sektörlerine aırlık vermesine ve ticari paylarının da artmasına neden olmutur. Türkiye açısından da hizmetler sektörü oldukça önemli bir konumdadır. Sektörün GSMH ve toplam istihdam içindeki payı bu durumu açıkça ortaya koymaktadır. GSMH da %60 ın üzerinde bir paya sahip olan hizmetler sektörü Türkiye nin dı ticaretinde de etkin bir role sahiptir. Yıllardan beri mal ticaret bilançosu sürekli açık veren Türkiye, bu açıklarını kapatmada ya da azaltmada hizmet ihracatından elde ettii döviz gelirlerini kullanmaktadır. Baka bir ifadeyle, hizmetler sektörü Türkiye nin cari açıklarının en önemli ve salam finansman kaynaklarından biri durumundadır. Hizmetler sektörü ve hizmet ticareti ülke ekonomileri için gittikçe önem kazanmakla birlikte bu konuyla ilgili çalımaların sayısı mal ticaretine göre çok azdır. Özellikle Türkiye de bu konuda yapılan çalımaların sayısı sektörün ülke için önemi göz önüne alındıında oldukça yetersizdir. Bu konuyla ilgili çalımalar daha çok hizmet ticaretinin serbestletirilmesi ve turizm sektörü ile ilgilidir. Bu çalımada, hizmet ticaretinin dünya ve Türkiye açısından önemi tespit edilmeye çalıılmaktadır. Çalımada güncel istatistiksel veriler kullanılarak sektördeki ticaretin dünya ve Türkiye ekonomisine etkileri ele alınmaktadır. Giri ve sonuç bölümü dıında üç bölümden oluan çalımanın ikinci bölümünde hizmet ve hizmet ticaretinin tanımları yapılarak, hizmetlerin sınıflandırma ekilleri ele alınmıtır. Üçüncü bölümde hizmet ticaretinin genel olarak ekonomideki yeri ve önemi üzerinde durulmutur. Dördüncü bölümde istatistiksel veriler ve sektörel analizlerle hizmet ticaretinin dünya ve Türkiye deki geliimi ve etkinlii ortaya konulmutur. Çalımanın sonunda ise ulaılan genel sonuçlar yer almıtır. 1. Hizmet Ve Hizmet Ticaretinin Tanımı, Hizmetlerin Sınıflandırılması 1.1 Hizmet ve Hizmet Ticaretinin Tanımı Günümüzde hizmetler sektörü, ekonomilerin en temel sektörlerinden biri durumundadır. Ancak, dünya iktisadi tarihi açısından düünüldüünde yakın zamanlara kadar hizmet sektörü ülkeler tarafından ikinci, hatta üçüncü derecede bir faaliyet alanı olarak görülmekteydi. Birçok ülkede hizmet sektörlerinin daha çok emek youn ve verimlilii düük sektörler olduu, dolayısıyla büyüme ve kalkınmada sanayi sektörüne aırlık verilmesi gerektii yönünde yaygın bir düünce hâkimdi. 51
4 Geçmite, uygulamada hizmet sektörünün öneminin geri plana atılmasına paralel olarak uluslararası ticaret teorilerinde de hizmetlerin rolü ve önemi ihmal edilmitir. Bu ihmalin nedenlerinin baında hizmetleri tanımlamadaki zorluk ve hizmetleri ticari mallardan ayırt etmenin zorluu gelmektedir. Çünkü hizmetler malların tersine görünmez ve dayanıksızdır (Melvin, 1989: 1180). Ancak bilgi ve iletiim teknolojisinde meydana gelen gelimelerle hem ulusal hem de uluslararası düzeyde hizmetlerin öneminin artması, bu alanda da teorik yaklaımların gelitirilmesine yol açmıtır. Tarihsel süreç olarak incelendiinde hizmetlerin farklı ekillerde tanımlandıı görülmektedir. Tablo 1 de görüldüü gibi, Fizyokratlar tarım sektörü dıındaki sektörleri kısır sektör olarak kabul ettikleri için hizmetleri tarımsal üretim dıında tüm faaliyetler olarak tanımlarken, Adam Smith somut bir ürünle sonuçlanmayan tüm faaliyetler olarak tanımlamaktadır. Benzer ekilde J.B. Say, Alfred Marshall gibi iktisatçılar da hizmete dair çeitli tanımlar gelitirmilerdir. Hizmete ilikin bu tanımlara geçmiten bugüne dein bakmak, hizmetin tarih boyunca nasıl algılandıına bir bakıma fikir oluturmaktadır. Tablo 1: Hizmetin Tarihsel Tanımları Fizyokratlar ( ) Tanımsal üretim dıındaki tüm faaliyetler Adam Smith ( ) J.B. Say ( ) Alfred Marshall ( ) Batı Ülkeleri ( ) Çada Ülkeler Somut (dokunulabilir) bir ürünle sonuçlanmayan tüm faaliyetler Ürünlere fayda ekleyen, tüm imalat dıı faaliyetler Yaratıldıı anda varlık bulan mallar (hizmetler) Bir malın biçiminde deiik Bir malın biçiminde deiiklie yol açmayan bir faaliyet Kaynak: Donald Cowell (1984); The Marketing of Heinemann Ltd., London, s.21. Services, William Hizmetler homojen yapıda olmadıı için tanımlanması zor faaliyetlerdir. Basitçe tanımlamak gerekirse, hizmetler mal imalatı, madencilik ya da tarımla dorudan ilikilendirilemeyen çeitli ekonomik faaliyetler grubudur. Bu faaliyetler genellikle emek, danıma, yöneticilik vasfı, elence, eitim, aracılık ve benzeri ekillerde insan katma deeri tedarikini içerirler (OECD, 2000:7). Hizmet tanımına ilikin en önemli nokta, 52
5 hizmetleri mallardan ya da dier ekonomik faaliyet türlerinden farklı yapan özelliklerin mevcut olmasıdır. Bu özellikler unlardır (Miles-Boden, 2000:5): Hizmetlerin maddi bir yapısının olmaması, Depolanamaz ve transfer edilemez olması, Üretici ve tüketici arasında dorudan bir etkileim yaratmasıdır. Hizmetin temini, tedarikçiler ile tüketicilerin karılamalarını gerektirmekte ve bu durum hizmetlerin ticaretinde belirleyici rol oynamaktadır. Bu balamda hizmet ticareti çeitli ekillerde gerçeklemektedir. Üretici ve tüketicinin hareket edip etmemesine balı bu ekiller Tablo 2 de görülmektedir. Tablo 2: Hizmet Ticaretinin Gerçeklemesi Tüketici hareket etmiyor Tüketici hareket ediyor Üretici hareket etmiyor A B Üretici hareket ediyor C D Kaynak: Hanifi Aslan (1998); Hizmet Ekonomisi, Alfa Yayınevi, stanbul, s.150. Hem üretici hem de tüketicinin hareketsiz kaldıı A tarzı ticarette, bir uzmanın hazırladıı rapor veya disketteki bir yazılım örneinde olduu gibi, ticarete konu olan hizmet mal biçimine dönütürülerek ülkelerarası ticareti salanır. Üreticinin hareket etmeyip, tüketicinin hareket ettii B tarzı hizmet ticaretine örnek olarak turizm, eitim ve salık hizmetleri verilebilir. C tarzı hizmet ticareti sermayenin ve igücünün serbest dolaımını içerir. Yabancı sermaye yatırımları ve igücünün serbest dolaımı bu tip ticarete örnek tekil etmektedir. D tarzı hizmet ticaretine örnek olarak bir turistin, gittii üçüncü bir ülkede yerleik uluslararası bir irketin ilettii bir otelde konaklaması gösterilebilir. 53
6 1.2 Hizmetlerin Sınıflandırılması Ekonomik ve sosyal gelimelere balı olarak yeni hizmetlerin ortaya çıkıı, bunların istatistiksel olarak sınıflandırılmasını gerekli kılmaktadır. Dolayısıyla bu gereklilik çeitli yaklaımları da beraberinde getirmektedir. Bunlardan ilki klasik yaklaım dır. Klasik yaklaım endüstri temellidir ve hizmetleri 11 temel bölüme ayırmaktadır. Bunlar: Toptan ve Perakende Ticaret; Salık ve Restoranlar; Ulaım, Depolama ve letiim; Finansal Aracılık; Emlak, Kiralama ve letmecilik Faaliyetleri; Kamu Yönetimi ve Savunma; Zorunlu Sosyal Güvenlik Hizmetleri; Öretim; Salık ve Sosyal Çalıma; Dier Toplumsal ve Kiisel Hizmetler; Özel Ev Hizmetleridir (UN, 1990). Ekonomide hizmetlerin çeitlilii, hizmet sektörünün çeitli açılardan sınıflandırılmasına neden olmutur. Bu sınıflandırmaları u ekilde sıralamak mümkündür: Üretim ve Tüketime Göre Hizmet: Üretim ve tüketime göre sınıflandırıldıında, üretimde etkili olan ülke içindeki mallarken, tüketimde etkili olan ise hane halkının yapmı olduu harcamalardır (Nicolaides, 1989: 12). Teknolojik çeriine Göre Hizmet: Teknolojik içeriine göre bilgiye dayalı olanlar ve geleneksel hizmetler diye ikiye ayrılır: Birinci grupta bankacılık, sigortacılık, bilgi teknolojisi, danımanlık ve reklamcılık yer alır. kinci grubu oluturanlar ise ticaret, turizm, taımacılık, sosyal hizmetler gibi daha basit yöntemler içeren geleneksel faaliyetlerdir (Seyidolu, 2003: 790). Genel Yapısına Göre Hizmet: Tablo 3 de görüldüü ekilde hizmetin kimlere yöneltildii ve bu hizmetlerin maddi ya da maddi olmayan hizmetler oluu bu sınıflandırılmanın yapılmasına neden olmutur. Tablo 3: Hizmetin Yapısına Göre Sınıflandırma Hizmet Yapısına 1. nsanların 2. Mal ve Dier Fiziksel Göre Hareketler dokunulabilir Vücuduna Yöneltilen Hizmetler Salık Güzellik Salonları Restoran Yolcu Taıma Saç kesimi Nesnelere Hizmetler Mal Taıma Kuru Temizleme Bahçe Bakımı Veterinerlik Endüstriyel bakımı, tamiri Yöneltilen makine 54
7 Hizmet Yapısına 3. nsanların 4. Dokunulmayan Aktiflere Göre dokunulmaz Zihinlerine Yöneltilen Yöneltilen Hizmetler Hareketler Hizmetler Eitim Tiyatro Müze Yatımcılık Bankacılık Sigortacılık Muhasebecilik Hukuki Hizmetler Kaynak: Aye Öztürk (1998); Hizmet Pazarlaması, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No:3, Eskiehir 2. Hizmet Ticaretinin Ekonomideki Yeri Ve Önemi Uluslararası ekonominin geliim süreci incelendiinde, imalat sanayinin geliimi ile ortaya çıkan refah artıı ve yüksek gelir düzeyine eriilmesi sonucunda zamanla hizmet sektörünün öneminin arttıı ve hizmet sektörü içinde yer alan bankacılık, pazarlama, daıtım, iletiim, turizm gibi pek çok faaliyetin kendi baına ekonomik gelime sürecini etkileyen yaamsal önemde girdiler olduunun anlaıldıı görülmektedir. Bu balamda, hizmet sektörünün geliimini genel ekonomik gelime ve refahın sonucu olarak deil de, daha çok ekonomik gelimenin ön koullarından biri olarak deerlendirmek gerekir (DPT, 2000: 8). Sanayi toplumlarında üretim mallarına sahip olmak zenginliin göstergesiyken, sanayi ötesi toplumlara geçi sürecinde üretim sektörü yerini hizmet sektörüne bırakmıtır. Dolayısıyla zamanla oluan yeni hizmetler ekonominin en önemli sektörleri haline gelmitir. Multimedya teknolojisinden finans sektörüne, eitimden turizm alanına kadar hizmetler sektöründeki gelimeler, dünya ekonomisinin can damarı haline gelmitir. Hizmet sektörlerinde bilgi teknolojisiyle adeta bir devrim yaanmakta, özellikle iletiim alanında youn ölçüde bilgisayarın kullanılması, iletiim maliyetlerini hızla düürmektedir (Kurtulmu, 1996: 21). letiim maliyetleriyle birlikte ulaım maliyetlerinin dümesi dı ticareti artırmakta, bu durum da doal olarak üretim, istihdam ve refah artıını beraberinde getirmektedir. Günümüzde ekonomik gelimiliin göstergelerinden biri olarak hizmet sektörünün ekonomideki aırlıı gösterilmektedir. Bu konuda ülke örneklerine bakıldıında gelimi ülkelerde ekonomik gelimenin ilk dönemlerinde sanayi sektörünün üretim ve istihdamda aırlıa sahip olduu, ancak gelime ilerledikçe hizmetler sektörünün ilk sırayı aldıı görülmektedir. 55
8 Nitekim ngiltere, ABD, Almanya gibi ülkelerde sanayilemenin balarında hizmetler sektörünün milli gelirden aldıı pay %10-15 ler civarındayken günümüzde bu oran %60-70 lere kadar yükselmitir. Benzer durum toplam istihdamdaki pay için de geçerlidir. Tabi hizmet sektörünün zamanla ekonomiler için öneminin artması hizmet ticaretinin de buna balı olarak önem kazanmasına yol açmıtır. Uluslararası ticaret denilince ilk akla gelen mal ticareti yani mal alım ve satımlarıdır. Hizmetler nitelikleri gerei mallar kadar dı ticarete konu olmamıtır. Özellikle bilgi teknolojilerindeki gelimelerle birlikte hizmet ticareti gelimeye balamıtır. Ancak tarihsel olarak bakıldıında bazı hizmet türleri üzerindeki dı ticaretin oldukça eski tarihlere dayandıı görülmektedir. Örnein taımacılık, turizm, sigortacılık ve bankacılık gibi hizmetler uzun zamandan beri dı ticarete konu olmaktadır. Bunlara ilaveten teknolojik gelimeler mamul malların üretiminde daha fazla oranda hizmet kullanılması sonucunu dourmu, böylece youn hizmet içerikli mallarla birlikte dolaylı olarak hizmetler de önemli ölçüde dı ticarete konu olmaya balamıtır. Nitekim yapılan aratırmalar sanayilemi ülkelerde mal ihracatında hizmetlerin payının %60-80 ler civarında olduunu göstermektedir (Seyidolu, 2009: 693) Zamanla gerçekleen birçok gelime hizmet ticareti önündeki engelleri kaldırmakla birlikte, hizmetlerin ticarete katılımını daha da arttırmıtır. Bu gelimeler öyle sıralanabilir (Aslan, 1998: 140): Üreticinin ve tüketicinin fizikî yakınlıını mecburî olmaktan çıkaran teknolojik deimeler. Bilgi ve iletiim teknolojilerinde meydana gelen gelimeler hizmetlerin üretim ve tüketiminin aynı yerde ve birlikte gerçekletirilme zorunluluunu ortadan kaldırmıtır. Günümüzde reklamcılık, bilgisayar programları gibi hizmetler internet gibi araçlarla uzaktan salanabilmektedir. Hizmetlerin uluslararası planda üretilme ve arz edilme biçimini deitiren organizasyonel yenilikler. Günümüzde bazı hizmet türleri tıpkı mallar gibi dünya çapında çok uluslu irketler tarafından üretilmekte ve uluslararası pazarlara sunulmaktadır. Özellikle bankacılık, iletiim, taımacılık gibi hizmet türleri teknolojinin youn ekilde kullanıldıı sektörlerin baında gelmektedir. Uluslararası hizmet ticaretinin serbestletirilmesini hedefleyen GATS ın (Hizmet Ticareti Genel Anlaması) oluturulması. GATS ın yürürlüe girmesiyle birlikte mal ticaretinden sonra hizmet ticareti de Dünya Ticaret Örgütü nün kapsamına alınmıtır. GATS 2000 yılından itibaren düzenledii çok yanlı görümelerle dünya hizmet ticaretini 56
9 serbestletirme yönünde önemli çalımalar yapmı ve günümüzde de bu çalımaları sürdürmektedir. Bunun yanında Ticaretle lgili Fikri Mülkiyet Hakları (TRIPs) ve Ticaretle lgili yatırım Önlemleri (TRIMs) gibi anlamalar ve AB, NAFTA gibi bölgesel entegrasyonlar hizmet ticaretinin serbestletirilmesinde etkili olan dier unsurlardır. Doalarında yenilikçi unsur taıyan hizmetler, ekonomide dier alanlardaki yenilikleri tevik edici rol oynamaktadır. Örnein, i hizmetleri oldukça gelimi ülkelerde, balantı kurma ve algılama anlamında haberleme kabiliyetleri de oldukça güçlü olmaktadır. Bunun yanında kaliteli hizmetlerin sunulması, insanların çalıma yaamındaki etkinlik ve verimliliklerini de artırmaktadır. 3. Dünya Ve Türkiye de Hizmet Ticareti 3.1 Dünyada Hizmet Ticareti kinci Dünya Savaı sonrası oluan bölgeselleme hareketleri, bata ulaım ve iletiim olmak üzere hizmet sektörlerinde yaanan teknolojik gelimeler, gümrük tarifelerinin kaldırılması veya azaltılması gibi çok sayıda faktör dünya ticaretinin yapısını önemli ölçüde deitirmitir. Dünya ticaretindeki bu deiikliklerden hizmet ticareti de etkilenmi, geleneksel hizmetler yanında yeni birtakım hizmet türleri de youn bir ekilde uluslararası ticarete konu olmaya balamıtır. Tabi bu konuda 1994 GATT Uruguay Görümelerinde kabul edilen GATS, hizmet ticaretinin geliimine önemli bir ivme kazandırmıtır. Bunun yanında, özellikle 1980 li yıllardan sonra bata ngiltere, Fransa, Belçika, Danimarka, spanya ve talya olmak üzere Batı Avrupa da önemli sayıda gelimi ülke ile Latin Amerika, Güneydou Asya ülkeleri gibi birçok gelimekte olan ülkedeki özelletirme uygulamalarının da hizmetler ve hizmet ticaretinin geliimindeki rolünü unutmamak gerekir. Dünyada hizmet ticaretinin boyutunu ortaya koyan istatistiksel verilere bakıldıında 2007 yılında dünya hizmet ihracatı Tablo 4 de görüldüü gibi 3,29 milyar dolar olarak gerçeklemitir. Bu deer söz konusu yıla ait mal ihracatının (13,9 milyar dolar) yaklaık dörtte birini oluturmaktadır yılları arasında dünya hizmet ticareti yaklaık %9 büyümütür. Dünyada bazı bölge ve ülkeler hizmet ticaretinden özellikle hizmet ihracatından büyük kazançlar elde etmektedir. Bu konuda en önemli örneklerden biri Avrupa Birlii (AB) dir. AB nin 2008 yılında dünya hizmet ihracatındaki payı %27 dir (WTO, 2010a). Baka bir ifadeyle dünya hizmet ihracatının yaklaık ¼ ünü AB gerçekletirmektedir. Yine alt sektörler 57
10 açısından bir örnek vermek gerekirse turizm sektöründe 2008 yılında spanya ya gelen turist sayısı 57,2 milyon, elde edilen döviz geliri ise 61,6 milyar dolardır (UNWTO, 2010). Bu rakamı spanya nın toplam ihracatına (253,7 milyar dolar) oranladıımızda %24,2 ye tekabül etmektedir ki bu, turizm sektörünün bu ülke için ne kadar önemli bir sektör olduunu açıkça ortaya koymaktadır. Hizmet ticareti içinde yer alan faaliyetlerin kesinlemesiyle dünyada sektörel bazda hizmet rakamları dikkat çekmeye balamıtır. Dünya hizmet ticaretinin 2007 yılındaki seyrine bakıldıında Tablo 4 de görüldüü gibi, öncelikle hizmet ihracatının hizmet ithalatından fazla olduu görülmektedir. Sektörel açıdan incelendiinde ise, 2007 yılında hizmet ihracatı ve hizmet ithalatı açısından en yüksek payı dier hizmetler almıtır. Tablo 4: Dünyada Sektörel Hizmet hracat ve thalatı (Milyon Dolar ve Yüzde) (2007). Dünyada Deer Dünyada Deer Pay Pay Hizmet (milyon Hizmet (milyon (%) (%) hracatı dolar) thalatı dolar) Tüm Hizmetler Ticareti Tüm Hizmetler Ticareti Ulatırma Ulatırma Seyahat Seyahat Dier Hizmetler Ticareti Dier Hizmetler Ticareti Kaynak: Hazine Müstearlıı (2010c); docs/documents/ (Eriim tarihi: ). Dünyada sektörel bazda incelemenin önemli olmasının yanında, ülke grupları açısından yapılacak olan kıyaslama da önem tekil etmektedir. Ülke grupları açısından hizmet sektörü analiz edildiinde, Gelimi Ülkelerin etkin olduu ortaya çıkmaktadır. Nitekim Kuzey Amerika ülkelerinin 2005 yılı hizmet ihracat hacmi 422 milyar Dolar, ithalât hacmi ise 366 milyar Dolar dır. Hizmet ihracat ve ithalât hacmindeki esas pay Avrupa ülkelerine aittir. Bu 58
11 ülke grubunun hizmet ihracat ve ithalât hacmi sırasıyla milyar Dolar ve milyar Dolar dır. Afrika ülkelerinin hizmet ihracat ve ithalât hacmi sırasıyla 57 milyar Dolar ve 69 milyar Dolar dır. Orta Dou ülkelerinde bu meblalar sırasıyla 55 milyar Dolar ve 85 milyar Dolar dır. Asya ülkelerinin payları ise daha fazla olup, sırasıyla 525 milyar Dolar ve 573 milyar Dolar dır (WTO, 2007a) yılı hizmet ticaretinde ihracatçı ülke olarak ilk sırayı Tablo 5 den de görülecei gibi ABD almaktadır. Dünya hizmet ihracatının yaklaık %14 ünü gerçekletiren ABD yi sırasıyla ngiltere, Almanya ve Fransa gibi dier gelimi ülkeler izlemektedir. Ancak Çin, Hindistan, Singapur gibi bazı gelimekte olan ülkeler turizm, inaat, taımacılık gibi karılatırmalı üstünlüe sahip oldukları geleneksel hizmetler yanında çarı merkezi, yazılım, bilgisayarlı muhasebe gibi nispeten daha teknoloji youn hizmetlerde önemli ihracatçı ülkeler arasına girmilerdir. Bu açıdan Hindistan ve Çin özellikle ABD ye yaptıkları hizmet ihracatıyla dikkat çekmektedirler. thalatçı ülkeler açısından ABD yine ilk sırayı alırken onu Almanya, ngiltere ve Japonya izlemektedir. Türkiye ise dünya hizmet ihracatında 28 Milyar dolarla 29. sırayı almaktadır. Ancak Türkiye nin gerçekletirecei yeni atılımlarla ilerleyen yıllarda hizmet ihracatçısı ülke olma açısından kayda deer gelime salaması beklenmektedir. Tablo 5: Dünya Hizmet Ticaretinde thalatçı ve hracatçı Ülkeler (Yüzde) (2007). Dünya hracatçılar Deer Dünyada thalatçılar Deer Dünya daki Sırala ması (milyon dolar) (%) ki Payı (milyon dolar) (%) daki Payı 1 ABD ABD ngiltere Almanya Almanya ngiltere Fransa Japonya spanya Çin Japonya Fransa Çin talya talya spanya Hindistan rlanda
12 Dünya daki Sırala ması hracatçılar (milyon dolar) Deer (%) Dünyada ki Payı thalatçılar (milyon dolar) Deer (%) Dünya daki Payı 10 rlanda Hollanda Hollanda Kore Cumhuriyeti 12 Hong Kong, Kanada Çin 13 Belçika Hindistan Singapur Belçika sveç Singapur Lüksemburg Rusya Federasyon u 17 Danimarka Danimarka Kore sveç Cumhuriyeti 19 sviçre Hong Kong, Çin 20 Kanada Avusturya Avusturya Norveç Yunanistan Avustralya Norveç Tayland Avustralya Lüksembur g 25 Rusya Tayvan, Çin Federasyonu 26 Tayvan, Çin Brezilya Tayland sviçre
13 Dünya daki Sırala ması hracatçılar (milyon dolar) Deer (%) Dünyada ki Payı thalatçılar (milyon dolar) Deer (%) Dünya daki Payı 28 Polonya Suudi Arabistan 29 Türkiye Malezya Malezya Polonya Toplam Toplam Dünya Dünya Kaynak: Hazine Müstearlıı (2010c); (Eriim tarihi: ) Türkiye de Hizmet Ticareti Türkiye de hizmetler sektörü ekonominin önemli bir kısmını oluturmaktadır. I. Be Yıllık Kalkınma Planı nın yürürlüe girdii 1963 te bu pay % 46,3 düzeyindeydi. O tarihten 1987 ye kadar bu pay azalan bir hızla artmaya devam etmi ve % 57,9 a ulaılmıtır. Bu tarihten itibaren Tablo 6 dan da görülebilecei gibi hizmet gelir ve gideri kriz dönemleri hariç belli bir istikrar kazanmıtır. Tablo 6 da Türkiye nin arasındaki hizmet ticareti rakamları görülmektedir. Yıllar itibariyle verilen rakamlar incelendiinde, özellikle hizmet ihracatı gelirlerinde döneminde giderek artan bir seyir söz konusudur. Ancak 2001 yılında önemli ölçüde düü meydana gelmitir de 20 milyon dolar olan ihracat geliri, 2001 de 16 milyon dolara gerilemitir. Bunda, 1997 yılında Dou Asya da balayıp Türkiye de kendini 1999 dan itibaren hissettiren global ekonomik krizin etkisinin olduu ifade edilebilir. Daha sonra Türkiye de Kasım 2000 ve ubat 2001 krizlerinin ortaya çıkmasıyla hizmet ihracat gelirleri dümü ve deien meblalarda hizmet ihracat geliri elde edilmitir yılı itibariyle ise tekrar artı sürecine girildii görülmektedir. 61
14 Tablo 6: Türkiye de Hizmet thalatındaki ve hracatındaki Gelimeler ( ) (Milyon Dolar). Yıllar Hizmet Geliri Hizmet Gideri Kaynak: TCMB (2010), (Eriim Tarihi: ). 62
15 Hizmet ithalat giderinde de döneminde artan meblalar söz konusudur. Ancak, 2001 yılı itibariyle düü eilimine girilmitir. thalât giderindeki bu düüün nedenini, kriz dolayısıyla meydana gelen iç talep azalması seklinde ifade etmek mümkündür. Hizmet ihracatında olduu gibi, 2002 itibariyle ise tekrar artı eilimine girilmitir. Burada dikkat çekici nokta döneminde hizmet ihracat gelirinin, ithalât giderinin daima üzerinde olmasıdır. Yani ödemeler dengesinde hizmet kalemi her zaman fazla vermitir. Türkiye yi hizmet ticaretinde ithalatçı ve ihracatçı konumuna getiren balıca hizmet ticareti ilemleri öyledir: naat, ulatırma, turizm ve dier hizmetler. Bunlar arasında belki de en fazla öneme sahip olan iki sektör turizm ve inaattır. Özellikle Türkiye için bacasız endüstri nitelii taıyan turizm sektörü, dı ticarette çok önemli bir paya sahip bulunmaktadır. Benzer ekilde dünyanın birçok ülkesi açısından da bu sektör hayati derecede öneme sahip bir hizmet sektörüdür (Yücel, 2002: 50). Türkiye nin hizmet ihracatı içinde ilk sırayı alan turizm gelirinde döneminde yaklaık dört kat, yılları arasında ise 3 katın üzerinde bir artı salanmıtır.. Turizmi izleyen gelir kalemi inaattır. Bu alanda Türkiye firmaları uluslararası sözlemelerin yaklaık %9 una sahiptir. Dünyadaki mevcut konjonktüre göre zaman zaman Kuzey Afrika, Orta Asya ve Ortadou gibi bölgelerde Türk inaat irketleri büyük projeler gerçekletirerek Türkiye ye önemli dövizler kazandırmılardır. naat sektörünün ardından taımacılık sektörü, üçüncü gelir kaynaıdır. Deniz taımacılıında Türkiye, sahip olduu kapasite ile 17. sırayı almaktadır (DPT, 2000: 52). Türkiye ye döviz kazandıran hizmet sektörlerinin baında turizm sektörü gelmektedir ve 2009 yılları arasında Türkiye nin turizm hizmeti rakamlarına Tablo 7 den bakıldıında Türkiye için ne kadar önemli bir gelir kalemi olduu görülecektir. Bu sektörlerde her yıl bir öncekine göre daha fazla gelir elde edilmitir. Özellikle 1985 ve 2005 yılları arasında gelirlerde bir azalma olmadıı, tersine artı yaandıı görülecektir. En yüksek gelire ise 2008 yılında milyon dolar ile ulaılmıtır. 63
16 Tablo 7: Türkiye nin Turizm Hizmeti hracatındaki ve thalatındaki Gelimeler ( ) (Milyon Dolar) Yıllar Gelir Gider Kaynak: TCMB (2010), (Eriim Tarihi: ). Türkiye açısından öneme sahip bir dier sektör daha önce belirtildii gibi inaattır. Yüksek derecede yerli sanayiye dayanması ve dıa baımlı olmaması, inaat malzemesi sanayisinde talebin büyük kısmının iç kaynaklarla karılanması ve böylece yan sanayileri de destekliyor olması, yüksek katma deer oluturması, taıdıı yüksek istihdam potansiyeli ve yurt dıında icra edilen faaliyetlerin döviz kazandırıcı nitelii dolayısıyla inaat, lokomotif sektör olarak tanımlanmaktadır (Cantürk, 2003:6). naat sektörünün Türkiye açısından bu kadar önemli olmasının bir dier sebebi ülkeye saladıı gelirdir. Her yıl milyon dolarlar getirmesine karın neredeyse gideri yok gibidir. Tablo 8 de de görülecei gibi 1985 ve 2009 yılları arasında inaat sektöründe ithalatın hiç olmamasına karın, inaat ihracatı hemen hemen her yıl artı göstermitir. Ancak kimi yıllarda global krizler ve ülke içinde yaanan ekonomik krizlerin etkisiyle gelirlerinde düü yaanmıtır yılındaki milyon dolardan 2000 de 968 milyon 64
17 dolara düüün asıl sebebi de yaanan bu krizdir ve 2009 yılları arasında inaat gelirleri açısından yüksek gelirler elde edilmitir. Özellikle 2009 yılı 2000 li yıllardan sonra en fazla gelir elde edilen yıl olmutur. Tablo 8: Türkiye de naat Hizmeti hracatındaki ve thalatındaki Gelimeler ( ) (Milyon Dolar). Yıllar Gelir Gider Kaynak: TCMB (2010), (Eriim Tarihi: ) Türkiye nin geleneksel hizmetler kapsamında etkin olduu dier bir hizmet sektörü ulatırma hizmetleridir. Ulatırma sektörü yıllarca turizmden sonra hizmet ihracatında Türkiye ye en fazla döviz kazandıran ikinci sektör konumunda olmutur. Bu sektörle birlikte turizm, bilgisayar ve inaat sektörlerinin toplam hizmet ihracatı içindeki payı %70 ler civarındadır (Ekinci, 2010). Türkiye nin ulatırma sektöründe karayolu taımacılıının büyük bir aırlıı bulunmakta, ancak son dönemlerde denizyolu ve demiryolu taımacılıında da önemli gelimeler kaydedilmektedir. 65
18 Sonuç Günümüzde hizmetler, küresel ekonominin en hızlı gelien unsurlarından birini oluturmaktadır. Bu hızlı geliimin yaanmasındaki en önemli neden ise hizmetlerin üretim, daıtım ve tüketim süreçlerinin daha geni bir corafyada yer alabilmesi, hizmet ürünlerinin piyasadaki akıının mallara göre çok daha hızlı gerçekleebilmesidir. Ayrıca hizmet sektörü, teknolojik yeniliklere ve bireylerin artan ihtiyaçlarına cevap verebilecek potansiyele sahiptir. Hizmet ticareti 1960 lı yıllardan itibaren önemli hale gelirken, özellikle 1980 lerden sonra dünya ticaretinde hiç olmadıı kadar artan bir rol oynamaya balamıtır. Bunun en önemli nedenlerinden biri, bilgi teknolojisindeki gelimelerin mamul malların üretiminde daha büyük oranda hizmet kullanımına yol açmasıdır. Bu durum ithal ve ihraç edilen malların hizmet içeriini gittikçe artırmaktadır. Bunun yanında teknolojik gelimeler, sürekli olarak yeni hizmet ürünlerinin dı ticarete girmesine sebep olmaktadır. Hizmetlerin hem ulusal hem de uluslararası arenada önem kazanması sonrasında, ticarete ilikin liberalizasyon faaliyetleri de hızlanmıtır. Dünyada farklı gelimilik düzeyine sahip birçok ülke, hizmet ticaretine ilikin serbestletirme faaliyetlerinden özellikle orta ve uzun vadede kazanç salamıtır. Böylece, ülkelerin hizmet ticaretindeki paylarında ciddi artılar gözlenmitir. Bu çerçevede bata gelimekte olan ülkeler, stratejik nitelik taıyan sektörlere birtakım tevik ve destekler salayarak, uluslararası arenada gelirlerini artırma imkanına kavumulardır. Hizmet ticaretinin uluslararası ticarette aırlıı anlaıldıktan sonra, bu alanda hem gelimi hem de gelimekte olan ülkeler dikkat çekici bir gelime sürecine girmilerdir. Günümüzde hizmet ticaretinde bata ABD olmak üzere ngiltere, Almanya, Japonya gibi gelimi ülkelerin büyük bir aırlıı olmakla birlikte Çin, Hindistan gibi bazı gelimekte olan ülkelerin de bu alanda söz sahibi olmaya baladıı görülmektedir. Geleneksel emek youn sektörler yanında bazı gelimekte olan ülkeler yazılım, bilgisayarlı finansal hizmetler gibi daha teknoloji youn hizmetlerde de son dönemlerde etkin bir konuma gelmilerdir. Hizmet ticareti Türkiye ekonomisi açısından da her zaman etkin bir role sahip olmutur. Türkiye, dı açıklarının finansmanında bir nevi emniyet supabı konumunda olan hizmet ticaretindeki liberalizasyon sürecinde de hep lehte tavır sergilemitir. Ayrıca Türkiye, mukayeseli üstün olduu turizm, inaat gibi sektörlerde uyguladıı tevik ve destekleyici politikalarla önemli döviz gelirleri salayan bir ülke konumunda olmutur. Nitekim 2000 li yıllarda 20 milyar dolar civarında olan hizmet ticareti gelirini, 2009 yılında 33 milyar 66
19 dolara çıkarmıtır. Benzer eilim turizm, inaat gibi alt sektörler açısından da salanmıtır. Hizmet ticaretindeki payını bazı yıllar dıında sürekli artıran Türkiye nin, dünya hizmet ihracatında yaklaık %1 lik bir payı bulunmaktadır. Ancak, ülkemizin uluslararası hizmet ticaretindeki payının daha da artırılabilmesi için, dünyada rekabet gücüne sahip olabilecek alt sektörler belirlenmeli ve çalımalar bu alanlarda younlatırılmalıdır. Baka bir ifadeyle geleneksel üstünlüe sahip olduumuz sektörlere yenileri eklenmelidir. 67
20 KAYNAKÇA MELVIN, James R. (1989), Trade in Producer Services: A. Heckscher-Ohlin Approach, Journal of Political Economy, Vol: 97, s COWELL, Donald (1984), The Marketing of Services, William Heinemann Ltd., London. OECD (2000), The Service Economy, OECD Publications, Paris. UNWTO (2010), World Tourism Barometer, Interim Update, April, pril_en_excerpt.pdf (Eriim Tarihi: ). MILES I., Boden M. (2000), Introduction: Are Services Special?, Services and the Knowledge-Based Economy, Edited by Boden M and Miles I, London. ASLAN, Hanefi M. (1998), Hizmet Ekonomisi, Alfa Basım Yayım, stanbul. UNITED NATIONS (1990), International Standard Industrial Classification of An Economic Activities third revision, Statistical Papers, Series M, No. 4, Rev 3, Department of International Economic and Social Affairs, Statistical Office of the United Nations, New York. NICOLAIDES, Phedon (1991), Services in Growing Economies and Global Market, Trade, Investment, and Technology in the 1990s, Paris. SEYDOLU, Halil (2009), Uluslararası ktisat, Gelitirilmi 17. Baskı, Güzem Can Yayınları, stanbul. ÖZTÜRK, Sevgi Aye (1998), Hizmet Pazarlaması, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskiehir. DPT (2000), Hizmet Ticaretinin Serbestletirilmesi 8.BYKP Özel htisas Komisyonu Raporu, Ankara, DPT:2543-ÖK:559, (Çevrimiçi) (Eriim Tarihi: ) KURTULMU, Numan (1996), Sanayi Ötesi Dönüüm, stanbul. WTO (2010), PFView.aspx? Language=E&Country=E27, (Eriim tarihi: ) 68
21 Hazine Müstearlıı (2010), go/km/docs/ documents/hazine%20web/arastirma%20yayin/raporlar/uluslararası/istatis tikler_2007.xls (Eriim tarihi: ) TCMB (2010), (Eriim Tarihi: ) YÜCEL, Sunay Ünlü (2002), WTO 2002 Yılından Umutlu, TÜRSAB Dergisi, Sayı: 215, s. 50. CANTÜRK, Güven (2003), Avrupa Birlii ne Aday En Dinamik Yeni Yıldız Türkiye, Yapı 2003 zmir Fuarı, Dünya Eki, s. 6. EKNC, M. Behzat (2010), Gelimekte Olan Ülkelerin Hizmet Ticaretindeki Yeri ve Türkiye; Hizmet Ticaretinde Türkiye nin Stratejik Sektörlerine likin Deerlendirmeler, (Eriim Tarihi: ). 69
BOSAD Boya Sanayicileri Dernei TÜRK BOYA SEKTÖRÜ. Dünya Boya Ticaretindeki Gelimeler
BOSAD Boya Sanayicileri Dernei Dünya Boya Ticaretindeki Gelimeler TÜRK BOYA SEKTÖRÜ Dünya ekonomisindeki gelimeyle paralel olarak dünya boya üretimi bugün 29,4 milyon ton civarında gerçeklemektedir ve
DetaylıPORTER MODEL: ULUSLARARASI REKABET ÖZLEM ÖZ ODTÜ LETME BÖLÜMÜ
: ULUSLARARASI REKABET ÖZLEM ÖZ ODTÜ LETME BÖLÜMÜ Genel Çerçeve Makroekonomik, Politik ve veyasal Çevre Rekabet Edebilirliliin Mikroekonomik Temelleri irket irket Stratejisi Stratejisi Mikroekonomik Mikroekonomik
DetaylıDÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU PAGEV
DÜNYA PLASTİK SEKTÖR RAPORU 2016 PAGEV 1. DÜNYA PLASTİK MAMUL SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER 1.1. DÜNYA PLASTİK MAMUL ÜRETİMİ Yüksek kaynak verimi, düşük üretim ve geri kazanım maliyeti ve tasarım ve uygulama zenginliği
DetaylıDIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ WORKİNG PAPER SERİES. Tartışma Metinleri WPS NO/ 185 / DÜNYADA ve TÜRKİYE DE MOBİLYA SEKTÖRÜNÜN ULUSLARARASI TİCARETİNİN
DIŞ TİCARET ENSTİTÜSÜ WORKİNG PAPER SERİES Tartışma Metinleri WPS NO/ 185 /2018-05 DÜNYADA ve TÜRKİYE DE MOBİLYA SEKTÖRÜNÜN ULUSLARARASI TİCARETİNİN İNCELENMESİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ Fatih ÇALIŞKAN 1 1
Detaylıe.t.t.e tüketim endeksi
Kartlı alıverie dayalı e.t.t.e tüketim endeksi.sayı Ercan Türkan (ercan.turkan@tcmb.gov.tr) 22 Ocak 09 Özet Aralık 08 itibariyle tüketim endeksi, nominal olarak yıllık bazda yüzde 3,3 oranında artı göstermitir.
DetaylıTablo 1. Seçilen Ülkeler için Yıllar İtibariyle Hizmetler Sektörü İthalat ve İhracatı (cari fiyatlarla Toplam Hizmetler, cari döviz kuru milyon $)
4.2. HİZMETLER 1. Hizmetler sektörünün ekonomideki ağırlığı bir refah kriteri olarak değerlendirilmektedir (1). (2) tarafından bildirildiği üzere, sanayileşmeyle birlikte, ulaştırma hizmetleri ve belirli
DetaylıSosyo-Ekonomik Gelimilik Aratırması
Giri Sosyo-Ekonomik Gelimilik Aratırması Taner Kavasolu Devlet Planlama Tekilatı Kalkınma Planlarımızda, ülke corafyasında ve kesimler arasında dengeli bir gelime salanması hedefi, ülke ekonomisi için
DetaylıULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ
KİRAZ RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ KASIM, 2018 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ 1.1 DÜNYA KİRAZ ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA KİRAZ İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA KİRAZ
DetaylıEndişeye mahal yok (mu?)
tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Endişeye mahal yok (mu?) Güven Sak İstanbul, 19 Ekim 2011 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Reel milli gelir (1960=100) www.tepav.org.tr
DetaylıULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ
KİRAZ RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA İHRACATI...
DetaylıFinansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 2015
Finansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 215 The Economist Intelligence Unit, Haziran 216 Küresel ticaret finansal krizden bu yana, 215 te en zayıf yılını yaşadı. Ekonomi Politikaları
DetaylıDÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ
DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Hazırlayan ve Derleyen: Zehra N.ÖZBİLGİN Ar-Ge Şube Müdürlüğü Kasım 2012 DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM yılında 9.546 milyon
DetaylıPAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı
1 DÜNYA ve TÜRKİYE POLİPROPİLEN ( PP ) DIŞ TİCARET ANALİZİ Barbaros Demirci ( Genel Müdür ) Neslihan Ergün ( Teknik Uzman Kimya Müh. ) PAGEV - PAGDER DÜNYA TOPLAM PP İTHALATI : Dünya toplam PP ithalatı
Detaylı2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU
2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU Haziran 2017 İçindekiler Yönetici Özeti... 2 1. Dünya İplik İhracatı... 3 2. Türkiye nin İplik İhracatı... 5 Yıllar İtibariyle İhracat ve Pay... 5 Başlıca Ülkeler
DetaylıİHRACATTA VE İTHALATTA TL KULLANIMI
İHRACATTA VE İTHALATTA TL KULLANIMI Gizem ERİM Araştırma Raporu Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü KONYA Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü Ağustos, 2017 1 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 3 2. DIŞ
DetaylıAB Uyum Sürecinde Türkiye nin Rekabet Gücü lerleme Raporu Üzerine Tespitler
AB Uyum Sürecinde Türkiye nin Rekabet Gücü lerleme Raporu Üzerine Tespitler Avrupa Komisyonu tarafından Türkiye hakkında hazırlanan lerleme Raporu, Türkiye ile müzakerelerin balaması yönünde olumlu bir
DetaylıBüyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 3. 2009'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi
POLİTİKANOTU Mart2011 N201126 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Ayşegül Dinççağ 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Büyüme Rakamları Üzerine
DetaylıSERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI
SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ Seramik sektörünün en
DetaylıÖzel t üket im t alebinin izlenmesinde kart lı alıveri: Yeni bir tüketim endeksi önerisi. (e.t.t.e) Er can Tür kan. (ercan. turkan@tcmb. gov.
Özel t üket im t alebinin izlenmesinde kart lı alıveri: Yeni bir tüketim endeksi önerisi (e.t.t.e) Er can Tür kan (ercan. turkan@tcmb. gov. t r) Tür kiye Bankalar Bir lii 28 Kasım 2007 Sunum içerii* Tüketim
DetaylıEkonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI. Mayıs Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli
Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI Source: Pexels Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli Ödeme Davranışları, Euler Hermes Ekonomik Araştırmalar YÖNETİCİ ÖZETİ
Detaylı24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL
24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım
Detaylıe.t.t.e tüketim endeksi
(Sayı 39 - Aralık 21) Kartlı alıverie dayalı e.t.t.e tüketim endeksi 39. sayı Ercan Türkan (ercan.turkan@tcmb.gov.tr) 26 Ocak 211 (Sayı 39 - Aralık 21) Özet Aralık ayında nominal toplam tüketim, bir önceki
DetaylıUNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL
UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü nün (UNCTAD) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar
DetaylıBerlin Ekonomi Müşavirliği Verilerle Türkiye-Almanya Ekonomik İlişkiler Notu VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU
VERİLERLE TÜRKİYE-ALMANYA EKONOMİK İLİŞKİLERİ BİLGİ NOTU Berlin Ekonomi Müşavirliği Temmuz 2011 1 İÇİNDEKİLER Yönetici Özeti...3 1. Almanya dan Türkiye ye Doğrudan Yatırım Hareketleri...4 2. Türkiye den
DetaylıUNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2008
UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2008 24 Eylül 2008 İstanbul 1 DÜNYA YATIRIM RAPORU Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü UNCTAD ın uluslararası yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım
DetaylıÇELİK BORU SEKTÖR RAPORU (2017)
ÇELİK BORU SEKTÖR RAPORU (2017) ÇELİK BORU İMALATÇILARI DERNEĞİ Sayfa 0 Çelik Boru Sanayi 1. Giriş 1.1. Sektörün Tanımı Çelikten mamul borular; kullanım alanlarına, boyutlarına ve üretim yöntemlerine göre
DetaylıMadde 1.1. in 4.paragrafı aaıdaki ekilde güncellenmitir.
YAPI VE KRED BANKASI A.. NN BANKA BONOSU VE/VEYA TAHVLLERNN HALKA ARZINA LKN SERMAYE PYASASI KURULU TARAFINDAN 3 HAZRAN 2011 TARHNDE ONAYLANAN ve TESCL ETTRLEN, 30 EYLÜL 2011 TARHNDE TADL VE 4 EKM 2011
DetaylıSERAMİK SEKTÖRÜ NOTU
1. Dünya Seramik Sektörü 1.1 Seramik Kaplama Malzemeleri SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 2007 yılında 8,2 milyar m 2 olan dünya seramik kaplama malzemeleri üretimi, 2008 yılında bir önceki yıla oranla %3,5 artarak
Detaylıizlenmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti 1949 yılında kurulmuştur. IMF'ye bağlıbirimler: Guvernörler Konseyi, İcra Kurulu, Geçici Kurul, Kalkınma Kurulu
DÜNYA EKONOMİSİ Teknoloji, nüfus ve fikir hareketlerini içeren itici güce birinci derecede itici güç denir. Global işbirliği ağıgünümüzde küreselleşmişyeni ekonomik yapının belirleyicisidir. ASEAN ekonomik
DetaylıÇimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010
Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Avrupa kıtasından Amerika kıtasına, Orta Doğu Ülkelerinden Afrika ülkelerine kadar geniş yelpazeyi kapsayan 200 ülkeye ihracat gerçekleştiren
Detaylı2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK GRANİT DIŞ TİCARET VERİLERİ
2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK GRANİT DIŞ TİCARET VERİLERİ DÜNYA DÜNYA PAZARINDA 1.406.544 2.178 0,155% DÜNYA ÇI ÇI NİN MEVCUT YE ÇI NİN DÜNYA INDAKİ ÇI MEVCUT DEKİ RAKİP ÇILAR MİKTAR 1 - Çin 521.837 0
DetaylıGTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA
GTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA TEMMUZ 2009 Hazırlayan: Mesut DÖNMEZ 1 GENEL KOD BİLGİSİ: 392310 GTIP kodunun üst kodu olan 3923 GTİP koduna ait alt kodlar ve ürünler aşağıda
DetaylıTürkiye de Hanehalkı
gücü, gelir, harcama ve yoksulluk açısından Türkiye de Hanehalkı Zaf er Yükseler Er can Tür kan TÜSAD Küresel Ekonomiye Ent egrasyon Sürecinde Büyüme Semineri 21 Mart 2008, Ankara Sunum çerii* I - gücü
DetaylıTÜRKİYE. PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2015 / 6 Ay PAGEV
TÜRKİYE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2015 / 6 Ay PAGEV YÖNETİCİ ÖZETİ : Türkiye, plastik işleme makineleri ve aksam ve parçaları talebinin % 70 80 ini ithalatla karşılayan, bu mamullerde
DetaylıSAĞLIK SEKTÖRÜ RAPORU
SAĞLIK SEKTÖRÜ RAPORU İçindekiler DÜNYA ÜRETİMİ... 3 DÜNYA TİCARETİ... 4 TÜRKİYE DE İLAÇ ve ECZACILIK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ... 5 Türkiye de Sağlık Harcamaları... 5 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET... 6 İhracat... 7 İthalat...
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2014 MART İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2014 MART AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU İİTKİİB GENEL SEKRETERLİİĞİİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİİ Niisan 2014 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2014 MART İHRACAT PERFORMANSI
DetaylıTÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter
TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter 2013 yılı, dünya ekonomisi için finansal krizin etkilerinin para politikaları açısından
DetaylıBAKANLAR KURULU SUNUMU
BAKANLAR KURULU SUNUMU Murat Çetinkaya Başkan 12 Aralık 2016 Ankara Sunum Planı Küresel Gelişmeler İktisadi Faaliyet Dış Denge Parasal ve Finansal Koşullar Enflasyon 2 Genel Değerlendirme Yılın üçüncü
DetaylıA N A L Z. Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2:
A N A L Z Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2: Sektör Mücahit ÖZDEM R May s 2015 Giri Geçen haftaki çal mam zda son aç klanan reel ekonomiye ili kin göstergeleri incelemi tik. Bu hafta ülkemiz
DetaylıAYDIN KESEN. ZMR TCARET BORSASI-Gazi Bulvarı No:2 35210 zmir, Tel: (0232) 425 13 70 (5 Hat), Fax: (0232) 484 29 54, www.itb.org.tr
The Developments in Production and Trade of Biotech Cotton in Turkey and Traceability Türkiye de Biyoteknolojik Pamuk Üretim ve Ticaretindeki Gelimeler ve Biyoteknolojik pamukların zlenebilirlii Aydın
DetaylıUNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2013
UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2013 26 Haziran 2013 www.yased.org.tr 1 DÜNYA YATIRIM RAPORU Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü - UNCTAD ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı
DetaylıDünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri
Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri ÜLKE Dünya Seramik Kaplama Malzemeleri Üretiminde İlk 1 Ülke 29 21 211 212 212 Dünya /212 Üretiminden Aldığı Pay Değişim (%) (%) 1 ÇİN
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2011 OCAK - ARALIK İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2011 ARALIK AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU İİTKİİB GENEL SEKRETERLİİĞİİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİİ Ocak 2012 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2011 OCAK - ARALIK İHRACAT
DetaylıSEKTÖRÜN TANIMI TÜRKİYE KOZMETİK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ
SEKTÖRÜN TANIMI Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (G.T.İ.P) esas alınarak oluşturulan Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (G.T.İ.P) ve ürün tanımları aşağıda
Detaylı(THE SITUATION OF VALUE ADDED TAX IN THE WORLD IN THE LIGHT OF OECD DATA)
H OECD VERİLERİ IŞIĞINDA DÜNYADA KATMA DEĞER VERGİSİNİN DURUMU * (THE SITUATION OF VALUE ADDED TAX IN THE WORLD IN THE LIGHT OF OECD DATA) Yusuf ARTAR (Vergi Müfettişi/Tax Inspector) ÖZ Dünyada ilk olarak
DetaylıVakko Tekstil ve Hazır Giyim Sanayi letmeleri A.. 30.06.2013 Tarihi tibarıyla Sona Eren Hesap Dönemine likin Yönetim Kurulu Yıllık Faaliyet Raporu
Sayfa No: 1 Vakko Tekstil ve Hazır Giyim Sanayi letmeleri A.. 30.06.2013 Tarihi tibarıyla Sona Eren Hesap Dönemine likin Yönetim Kurulu Yıllık Faaliyet Raporu Sayfa No: 2 Vakko Tekstil ve Hazır Giyim Sanayi
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi Aralık 2017 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017
DetaylıTürkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Dünya da ve Türkiye de Ekonomik Görünüm
Dünya da ve Türkiye de Ekonomik Görünüm M. Rifat Hisarcıklıoğlu Kartepe, 12 Nisan 2014 Dünya 2013 Yeni Küresel Trendler 1. Finans haritası değişiyor 2. Ticaretin kuralları değişiyor 3. Enerji haritası
DetaylıCAM SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
CAM SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE'DE ÜRETİM Cam sanayii, inşaat, otomotiv, meşrubat, gıda, beyaz eşya, mobilya,
DetaylıTÜRK HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ VE PAMUK
Shaping Cotton s Future COTTON USA CONFERENCE TÜRK HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ VE PAMUK CEM NEGRİN TGSD BAŞKANI TÜRK EKONOMİSİ GÖSTERGELER 2012 2013 2014 TAHMİNLERİ EKONOMİK BÜYÜME % 2,1 4,0 4,0 MİLLİ GELİR MİLYAR
DetaylıDI TCARET HADLERNDEK DEMN CAR LEMLER DENGES VE GSYH ÜZERNE ETKLER (1987-2006)
DI TCARET HADLERNDEK DEMN CAR LEMLER DENGES VE GSYH ÜZERNE ETKLER (-2006) Zafer YÜKSELER Danıman 10 Austos 2007 1. Giri: hracat ve ithalat fiyat endekslerindeki farklı deiimler, yıllar itibariyle dı ticaret
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2012 NİSAN İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ NİSAN AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU İİTKİİB GENEL SEKRETERLİİĞİİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİİ Mayııs HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN NİSAN İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA
DetaylıFORUMU 10.03.2007. A. hsan KARAMANLI. Eskiehir Organize Sanayi Bölgesi Müdürü
ESKEHR ENERJ FORUMU 10.03.2007 A. hsan KARAMANLI Eskiehir Organize Sanayi Bölgesi Müdürü Elektrik Enerjisi Sektöründe Durum *TEK *EÜA *TEA *TETA *TEDA Özel Üretim irketleri ve Otop. Grupları *Enerji Bakanlıı
DetaylıBu maddenin yürürlüe girdii tarih itibarıyla bu Kanuna göre kurulan serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almı mükelleflerin;
! "! # $% & % & ' &! ' ( )* +$' #,*,-. / - Gecici Madde 3 Bu maddenin yürürlüe girdii tarih itibarıyla bu Kanuna göre kurulan serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almı mükelleflerin; a)
Detaylı!" # $%!" ## #! " $ $ # $ %%%! &' % ()! &'
!"#$%!" #$ %!" ### $$ %%%!&' ()!&' $% &%'#& $ $()*+"" $%#,(-"./$ &(*(%*#0#"121"314*11"1"/5 %$#%%0#"3% )"$*#%* &"! *#&% '" #*#6)#" $**)%& "( *""+"'", -.'/0"""-".123!+"&,'* 4 5' ' 6 (" 6', &'* "(7 5' " 89+
DetaylıDEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİRLİĞİMİZİN BAŞLICA İHRACAT ÜRÜNLERİNE YÖNELİK HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI
DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİRLİĞİMİZİN BAŞLICA İHRACAT ÜRÜNLERİNE YÖNELİK HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI Hazırlayan: Sinem ALAN AR-GE ŞUBESİ EYLÜL 2012 Raporu PDF Formatında İndirmek İçin Lütfen Tıklayınız Türkiye'nin
DetaylıÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü
ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos 2017 1 Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Kısa Vadeli Kredi Borcu (2004-2017 Ağustos) 2 Özel Sektörün Yurtdışından
DetaylıUDY Akışları Önündeki Risk Faktörleri
ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR DEĞERLENDİRME RAPORU Ağustos 2011 TÜRKİYE YE ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM GİRİŞLERİ 2011 YILI İLK YARISINDA 6,2 MİLYAR DOLAR OLDU 2011 yılının ilk yarısında, Türkiye ye
DetaylıKUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURYET MERKEZ BANKASI ÜÇ AYLIK BÜLTEN SAYI: 2005-I
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURYET MERKEZ BANKASI ÜÇ AYLIK BÜLTEN SAYI: 2005-I A Ç I K L A M A Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Merkez Bankası tarafından hazırlanan Üç Aylık Bülten'de yer alan, bankaların
DetaylıKARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI
KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI İÇERİK -Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MRA) Nedir? -Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları
DetaylıTÜRKİYE. PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2015 / 8 Ay PAGEV
TÜRKİYE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖR İZLEME RAPORU 2015 / 8 Ay PAGEV YÖNETİCİ ÖZETİ : Türkiye, plastik işleme makineleri ve aksam ve parçaları talebinin % 80 ine yakın kısmını ithalatla karşılayan,
DetaylıTÜM OTOBÜSÇÜLER VE LETMECLER FEDERASYONU KARAYOLU YOLCU TAIMACILII SEKTÖRÜNÜN TARHSEL GELM
TÜM OTOBÜSÇÜLER VE LETMECLER FEDERASYONU KARAYOLU YOLCU TAIMACILII SEKTÖRÜNÜN TARHSEL GELM 1955 ten 1999 a kadar karayolu yolcu taımacılıının ulaım biçimleri içindeki payı Karayolu ile yolcu taımacılıının
DetaylıUNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2012
UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2012 5 Temmuz 2012 İstanbul www.yased.org.tr 1 DÜNYA YATIRIM RAPORU Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü - UNCTAD ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak
DetaylıINTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015
INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik
DetaylıUluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi. Güz 2012 Fall 2012
Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 5 Sayı: 23 Volume: 5 Issue: 23 Güz 2012 Fall 2012 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 MARDN LNDEN VERLEN
DetaylıEGE BÖLGESĐ SANAYĐ ODASI RAKAMLARLA TÜRKĐYE VE DÜNYA EKONOMĐSĐ. Ender YORGANCILAR EBSO Yönetim Kurulu Başkanı TOBB Yönetim Kurulu Üyesi
RAKAMLARLA TÜRKĐYE VE DÜNYA EKONOMĐSĐ Ender YORGANCILAR EBSO Yönetim Kurulu Başkanı TOBB Yönetim Kurulu Üyesi DÜNYANIN EN BÜYÜK 20 EKONOMĐSĐ VE SON 10 YILDA ORTALAMA BÜYÜME ORANLARI (%) ABD Çin Japonya
Detaylı!" # $! %&'(()*"!!+",$!-+ "./ #!". " " " 0$ $ 1-0!.,0! 2! $!! ""2 3 $-! 0 "$! 4 444,3,," 5!.!",
!"# $ %&'()'$*!$+$&+,!!" # $! %&'(()*"!!+",$!-+ "./ #!". "-+ -.+. " " 0$ $ 1-0!.,0! 2! $!! ""2 3 $-! 0 "$! 4 444,3,," 5!.!", -. * ",/" - 6%%( 7 "#!896: ;, +"-** "8',& ""$ + + "0*0! -! 0# 0#!* -"0 " < +"!
DetaylıİÇİNDEKİLER (*) 1- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu (2002-2015 Eylül)
İÇİNDEKİLER (*) 1- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu (2002-2015 Eylül) 2- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcunun Borçluya Göre Alacaklı Dağılımı (2002-2015
DetaylıTEKSTİL MAKİNALARI. Hazırlayan Hasan KÖSE 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
TEKSTİL MAKİNALARI Hazırlayan Hasan KÖSE 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TEKSTİL MAKİNALARI TÜRKİYE DE ÜRETİM Tanımı Tekstil makinaları, tekstil sanayinin
DetaylıLojistik. Lojistik Sektörü
Lojistik Sektörü Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 014 1 Ulaştırma ve depolama faaliyetlerinin entegre lojistik hizmeti olarak organize edilmesi ihtiyacı, imalat sanayi
DetaylıHALI SANAYİ. Hazırlayan Ümit SEVİM, Alpaslan EMEK 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
HALI SANAYİ Hazırlayan Ümit SEVİM, Alpaslan EMEK 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi ÜRÜNÜN TANIMI Armonize Sistem sınıflandırmasına göre halılar 4 ana gruba
Detaylı2013/ 2014 (%) 3301 Uçucu Yağlar 3.727.592 4.017.602 4.524.926 12,63 3,97
KOZMETİK SEKTÖRÜ HS No: 3301,3302, 3303, 3304, 3305, 3306, 3307 DÜNYA TİCARETİ Dünya kozmetik ürünler ihracatında ilk sırada güzellik/makyaj ve cilt bakımı için müstahzarları oluşturmaktadır. Bu ürün grubunun
DetaylıSEKTÖRÜN TANIMI TÜRKİYE TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ
SEKTÖRÜN TANIMI Tablo-1: Temizlik Maddeleri Sektöründe Yer Alan Ürünler GTİP Ürün Adı 3401 Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler 3402 Yıkama, Temizleme Müstahzarları-Sabunlar Hariç 3403 Yağlama Müstahzarları,
DetaylıTÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA
TÜRKĠYE DÜNYANIN BOYA ÜRETĠM ÜSSÜ OLMA YOLUNDA Nurel KILIÇ Türk boya sektörü; Avrupa nın altıncı büyük boya üreticisi konumundadır. Türkiye de 50 yılı aşkın bir geçmişi olan boya sektörümüz, AB entegrasyon
DetaylıHAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2009 OCAK - ŞUBAT İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME
HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2009 OCAK - ŞUBAT İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME 2010 Ocak- Şubat İki Aylık Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2010 yılının Ocak-Şubat döneminde Türkiye
DetaylıULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ
İNCİR RAPORU ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ AR&GE ŞUBESİ TEMMUZ, 2017 1 İçindekiler 1. DÜNYA ÜRETİMİ VE TİCARETİ... 3 1.1 DÜNYA ÜRETİMİ... 3 1.2 DÜNYA İTHALATI... 4 1.3 DÜNYA İHRACATI...
Detaylı2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI. (40 Test Sorusu)
ZİRAAT BANKASI 2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI (40 Test Sorusu) 1 ) Aşağıdakilerden hangisi bir kredi derecelendirme kuruluşudur? A ) FED B ) IMF C ) World Bank D ) Moody's E ) Bank
DetaylıHOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015
HOLLANDA ÜLKE RAPORU 12.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Hollanda ya ihracat yapan 361 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı
DetaylıOTSTK ÇOCUKLARIN ALELERNE YÖNELK GRUP REHBERL NN ANNE BABALARIN DEPRESYON VE BENLK SAYGISINA ETKS
Bu aratırma 2005 yılında 1. Uluslararası zmir Özel Eitim ve Otizm Sempozyumu'nda poster bildiri olarak sunulmutur. OTSTK ÇOCUKLARIN ALELERNE YÖNELK GRUP REHBERL NN ANNE BABALARIN DEPRESYON VE BENLK SAYGISINA
Detaylı2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ
2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde
DetaylıMEYVE SULARI DÜNYA TİCARETİ. Dünya İhracatı. Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları
0 MEYVE SULARI Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları Ürün Adı GTP Portakal Suyu (Dondurulmuş) 2009.11 Diğer Portakal Suları 2009.12, 2009.19 Greyfurt Suyu 2009.21, 2009.29 Diğer
DetaylıAvrupa da Uyuturucu imdi Her Zamankinden Daha Ucuz
2006 YILLIK RAPORU: UYUTURUCU FYATLARINDA DÜÜ, YAKALAMALARDA ARTI Avrupa da Uyuturucu imdi Her Zamankinden Daha Ucuz (23.11.2006, LZBON) Avrupa Uyuturucu ve Uyuturucu Baımlıı zleme Merkezi (EMCDDA), bugün
DetaylıSN. YETKİLİ DİKKATİNE 25.08.2015 KONU: 2016 YILI YAPI-İNŞAAT VE ELEKTRİK FUARLARI SİRKÜ BİLGİLENDİRMESİ
SN. YETKİLİ DİKKATİNE 25.08.2015 KONU: 2016 YILI YAPI-İNŞAAT VE ELEKTRİK FUARLARI SİRKÜ BİLGİLENDİRMESİ Türkiye milli katılım organizasyonunun, T.C. Ekonomi Bakanlığı'na izin başvurusu yapılmış olup, Türkel
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2017 0 HUBUBAT ÜRÜNLERİN TANIMI Hububat grubu ürünler dünyada stratejik önemi en yüksek olan ürünler olup ilk çağlardan itibaren ekimi yapılarak üretilen besin grubudur.
Detaylı! " #$!" ## #! " $ $ # $ %%%! &' % ()! &'
!"#$!" #$ %!" ### $$ %%%!&' ()!&' $% &%'#& $ $()*+"" $%#,(-"./$ &(*(%*#0#"121"314*11"1"/5 %$#%%0#"3% )"$*#%! *#&% '" #*#6)#" $**)%& "( * ""+"'", - +./ 01"(23 4' 5 6"""/" 4 78 9!+"&,'* : ;'
DetaylıALTIN MÜCEVHERAT. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
ALTIN MÜCEVHERAT Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi ALTIN MÜCEVHERAT Türk altın mücevherat üretim geleneği çok eskilere dayanmaktadır.
Detaylı21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER
21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER KÜRESEL EKONOMİYİ ROTASINDAN ÇIKARABİLECEK 10 BÜYÜK TEHLİKE DÜNYA EKONOMİSİ VE ABD EKONOMİSİNDE OLASI MAKRO DENGESİZLİKLER (BÜTÇE VE CARİ İ LEMLER AÇIĞI) (TWIN TOWERS) İSTİKRARSIZ
DetaylıALKOLLÜ VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER
ALKOLLÜ VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER Tablo 1. Alkollü ve Alkolsüz İçeceklerin Gümrük Tarife Pozisyonları Alkolsüz İçecekler Ürün Adı GTP Mineral ve Gazlı Sular 2201 Meşrubat 2202 Alkollü İçecekler FERMENTE ALKOLLÜ
DetaylıTÜRKİYE BİLİMSEL YAYIN GÖSTERGELERİ (II) 1981-2007 TÜRKİYE, ÜLKELER VE GRUPLAR
3.2.Etki De erine Göre ABD 1981-2007 döneminde üretti i 6.634.586 adet yay na ald 137.391.957 at f say s ile 20,71 lik etki de erine sahip olup 14,17 lik DÜNYA ortalama etki de erinden yakla k % 50 daha
DetaylıSERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
SERAMİK SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE DE ÜRETİM Türkiye'de seramik ve çini yapımı, kökleri 8000 yıl öncesine uzanan
DetaylıYAKIN DÖNEM EKONOMK GELMELERN ANALZ VE BEKLENTLER
YAKIN DÖNEM EKONOMK GELMELERN ANALZ VE BEKLENTLER I. DURUM TESPT VE TANIMLAR HAZRAN 2006 1- Mayıs ayı içinde yaanan ekonomik gelimeler dalgalı döviz kuru rejimi içinde döviz kurlarının kısa sürede, yukarı
DetaylıÇELİK BORU SEKTÖR RAPORU (2017) ÇELİK BORU İMALATÇILARI DERNEĞİ
ÇELİK BORU SEKTÖR RAPORU (217) ÇELİK BORU İMALATÇILARI DERNEĞİ Türkiye Çelik Boru Üretimi Türkiye çelik boru üretimi, 2 li yılların başında sektöre yapılan yatırımlarla önemli bir ivme kazanmıştır. 2-27
DetaylıFİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME
Niyazi ÖZPEHRİZ FİNANSAL SİSTEM DÜZENLEMELERİ VE EKONOMİK BÜYÜME 1. Giriş Finansal sistemin işleyişi, ekonomik büyüme üzerinde önemli etkilere sahip olabilmektedir. İyi işleyen bankacılık sistemi ve menkul
DetaylıEkonomi Bülteni. 15 Ağustos 2016, Sayı: 32. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı
Ekonomi Bülteni, Sayı: 32 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni
Detaylıİçindekiler İçindekiler... 2 Şekil Listesi Bağ Ve Bağ Ürünleri Sektörü Dünya da Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü Bağ Alanı...
1 İçindekiler İçindekiler... 2 Şekil Listesi... 3 1. Bağ Ve Bağ Ürünleri Sektörü... 4 2. Dünya da Bağ ve Bağ Ürünleri Sektörü... 4 2.1. Bağ Alanı... 4 2.2. Üzüm Üretimi... 5 2.3. Üzüm Üretimi Verimi...
DetaylıFAO SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ FİYAT VE TİCARET GÜNCELLEME: KASIM 2014
FAO SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ FİYAT VE TİCARET GÜNCELLEME: KASIM 2014 FAO süt fiyat endeksi 184,3 ile Ekim ayında bir önceki aya göre %1,9 geriledi. Böylece geçen yıl aynı dönemin % 26,6 gerisinde kaldı. Tereyağı,
DetaylıDöviz Kuru Hareketleri ve Enflasyon Dinamii: Türkiye Örnei
Döviz Kuru Hareketleri ve Enflasyon Dinamii: Türkiye Örnei Hakan Berument Bilkent Üniversitesi Ankara Tel: + 32 266 2529 Faks: + 32 266 54 e-posta: berument@bilkent.edu.tr Mart 22 . Giri: 995 Meksika krizi
DetaylıSINIF ÖRETMEN ADAYLARININ NTERNET KULLANIMINA LKN TUTUMLARININ DEERLENDRLMES
Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007), 209-222 209 SINIF ÖRETMEN ADAYLARININ NTERNET KULLANIMINA LKN TUTUMLARININ DEERLENDRLMES Erturul USTA Ahi Evran Üniversitesi,
DetaylıUNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2011
UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2011 26 Temmuz 2011 İstanbul 1 DÜNYA YATIRIM RAPORU Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü - UNCTAD ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya
DetaylıEkonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık
Ekonomide Değişim www.pwc.com.tr 15. ÇözümOrtaklığı Platformu Temel göstergelerde neler değişti? Ortalama Büyüme, % Milli gelir hesaplama yönteminde revizyon Ekonomik Büyüme Oranları % 12.0 10.0 8.0 6.0
Detaylı