Türkiye de islamofaşizm: ekonomik açıdan olumsuz etkileri ve çözüm önerileri. Islamofaschism negative effects of economy and solutions in Turkey

Transkript

1 Türkiye de islamofaşizm: ekonomik açıdan olumsuz etkileri ve çözüm önerileri Mehmet Emin AKKAYA a a South Russian University (IMBL) PhD Student eminakkaya@eminakkaya.com.tr Özet. Türkiye' de azınlıklar ciddi baskılara maruz kalmaktadırlar. İnançlarını özgürce yaşamakta zorlanmaktadırlar. Ortadoks, Musevi, Hristiyan, Alevi gibi azınlık grupların yaşadıkları baskılar temel insan ihtiyacı olan inanç özgürlüğünü kısıtlamaktadır. Türkiye' nin dini demografik yapısı, din hürriyetine saygı durumu, dinsel konulara hukuki ve politik yaklaşımı, İslamofaşizm kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir. İslam dinine mensup olanların baskın olduğu bir toplumun örgütlenmesi ve diğer inanç mensuplarına yönelik baskıcı tavırları ele alınmıştır. Bu baskıcı tavırların; global dünyaya açılamayan, uluslararası ilişkilerde zayıf kalan, içe kapanık bir Türkiye yarattığının, aynı zamanda ülkeyi diplomatik ve ekonomik anlamda başarısız bir konuma getirdiğinin üzerinde durulmuştur. Anahtar Kelimeler : İslamofaşizm, Türkiye de islamofaşizm, islami faşizm, müslüman faşizmi, islami bezdiri, azınlıklar. Islamofaschism negative effects of economy and solutions in Turkey Abstract. Minorities in Turkey are exposed to serious pressures. Are forced to live their faith freely. Orthodox, jewish, christian, Alawite minority groups their basic human pressures restricts the freedom of belief in the need. Turkey's religious demography, to respect the right to freedom of religion status, religious issues the legal and political approach, within the framework of the concept of Islamofascism have been evaluated. Those who belong to the religion of islam that is dominated by a repressive attitudes towards members of other faith and the organization of society are discussed. This repressive attitudes; can not be opened in a global world, remaining weak in international relations, introverted create a Turkey that is also focused on diplomatic and economic terms, a position that brought fail. Keywords: Islamofaschism, Islamofaschism in Turkey, Islamic fascism, Muslim fascism, Islamic mobbing, minorities. 1 İSLAMOFAŞİZM KAVRAMI İslamofaşizm teriminin kökeni belirsizdir. Türk Dil Kurumu na göre İslam; Müslümanlık anlamındadır. Faşizm ise; yetkinin tek partide toplandığı düzen anlamına gelmektedir. 1 İlgili kavramlara göre İslamofaşizm; demokrasideki kuvvetler ayrılığı olmaksızın, yasama yürütme ve yargı organlarının tamamına ait yetkilerin tek partide toplandığı, yönetimi İslami kuralların belirlediği, İslam tabanlı teokratik düzen anlamına gelmektedir.yeni Oxford Amerikan Sözlüğü (New Oxford American Dictionary) de; bu tartışmalı terim, bazı modern İslami hareketler ile erken dönem yirminci yüzyıl başlarındaki, Avrupa daki Faşist hareketleri bir 1 Türk Dil Kurumu resmi web sitesi: (Erişim Tarihi: 23/02/2015)

2 tutmaktadır. 2 Bu terim ilgili sözlük anlamına göre Stephen Schwartz ve Christopher Hitchens isimli yazarlar tarafından yazılan makalelerde kullanılmıştır.yazar Stephen Schwartz; "İslami Faşistler" teriminin Amerikan Başkanı George W. Bush tarafından 11 Eylül komplocuları için saldırı sonrası kullandığını makalesinde belirtmiştir. Stephen Schwartz'a göre İslamofaşizm; Başlangıçta doğrudan 11 Eylül saldırılarını, İslami baskı altındaki toplulukları ve totaliter İslami rejimi anlatmaktadır. Bunlar; radikal, fenomen, Suudi finanslı Vahabiler gibi köktendinciler tarafından Sünni Müslümanlar safında yer alan, Pakistanlı mücahitler ve Mısır'daki Müslüman Kardeşler, Cihatçı ve Cemaatçiler olarak bilinen topluluklar ve taraftarlarıdır. Şii Müslümanların saflarında ise, Lübnan'da Hizbullah ve İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, çevresindeki kliği anlatmaktadır. 3 Christopher Hitchens El Kaide, Hamas ve Hizbullah gibi terörist gruplar dâhil olmak üzere aşırı İslamcıları tanımlamak için kullanmıştır. 4 William Safire; İslamofaşizm teriminin ilk kez 1990 yılında, Malise Ruthven tarafından kullanıldığını yazmıştır. Ruthven Otoriter yönetim demek, İslamofaşizm demek değildir, bunun istisnası Fas ve Pakistan dır. Şeklinde belirtmiştir. 5 Mobbing kavramı bilinen en genel tanımı ile, ingilizce mob kökünden türemiş olup, mob sözcüğü, aşırı şiddetle ilişkili ve yasaya uygun olmayan kabalık anlamına gelmektedir. 6 Türk dil kurumuna gore Türkçe anlamı bezdiri dir. 7 Kendisini Müslüman olarak tanımlayan, islamcıların, islam inancına mensup olmayanlara yönelik, uygulamış olduğu dinsel şiddet veya aşırı şiddetle ilişkili, yasaya uygun olmayan kabalık, alaycı tavırlarla aşağılama, hor görme, islami unsurları önplana çıkararak baskı kurmaya çalışma durumu; islami bezdiri anlamına gelmektedir. 2 DİNİ DEMOGRAFİ Türkiye İstatistik Kurumu nun 2011 yılı nüfus tahmini 74,7 milyondur. 8 Yapılan araştırmaya göre,devlet nüfusun %99.2 si Müslüman dır. Bunlardan %77,5 i Hanefi %11,1 i Şafii dir. %9,3 ü mezhepsizdir. %1 i Caferi dir. 9 Dini grupların temsilcileri, Müslümanların gerçek yüzdesinin biraz daha düşük olduğunu beyan etmektedir.akademisyenler, hem Şii hem de Sünni İslam ın unsurlarını içine alan ve bölgedeki diğer yerli dini grupların geleneklerine de dayanan bir inanç sisteminin takipçisi olan 15 ile 20 milyon arasında Alevi olduğunu tahmin etmektedirler. Alevi vakıf liderleri bu sayının 20 ile 25 milyon arasında olduğunu beyan etmektedir.kesin rakamlar mevcut olmamakla beraber, bu gruplar içinde yaklaşık olarak Şii Caferi Müslüman, Ermeni Ortodoks Hristiyan (bunların tahminen kadarı vatandaş, kadarı da Ermenistan dan gelen kayıt dışı göçmenlerdir), The New Oxford American Dictionary, Second Edition, Erin McKean (Editor), 2096 pages, May 2005, Oxford UniversityPress, ISBN Schwartz, Stephen. "What Is 'Islamofascism'?". TCS Daily (Erişim tarihi: 23/02/2015) 4 Hitchens, Christopher: DefendingIslamofascism: It's a validterm. Here'swhy, Slate, scism.html (Erişim tarihi: 23/02/2015) 5 William Safire (2006). "IslamofascismAnyone?"The New York Times, Opinion-Editorial (Erişim Tarihi:23/02/2015) 6 (Erişim Tarihi:23/02/2015) 7 Türk Dil Kurumu resmi web sitesi: (Erişim Tarihi: 23/02/2015) 8 (Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015) 9 TÜRKİYEDE DİNİ HAYAT ARAŞTIRMASI DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI ANKARA 2014 (www2.diyanet.gov.tr/stratejigelistirme/afisalanlari/dinihayat.pdf, Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015)

3 Katolik Hristiyan (bunların çoğu yakın tarihlerde Afrika ve Filipinler den gelmiş göçmenlerdir), Musevi, Ortodoks Süryani Hristiyan, Rus Ortodoks Hristiyan (bunların çoğu yakın tarihlerde Rusya dan gelmiş ve oturma iznine sahip göçmenlerdir), Bahaî, Yezidi, Yehova Şahidi, başka Protestan mezheplerinden Hristiyan, Irak Keldani Hristiyan ve Rum Ortodoks Hristiyan bulunmaktadır. Ayrıca, sayıları tam olarak bilinmeyen Bulgar Ortodoks, Nasturi, Gürcü Ortodoks, Süryani Katolik ve Maruni Hristiyanlar da vardır DEVLETİN DİN HÜRRİYETİNE SAYGI DURUMU Türkiye'de bazı yasalar dini özgürlükleri kısıtlamaktadır. Ancak Anayasadaki Laiklik ilkesi din özgürlüğünü genel olarak korumaktadır. Başörtüsü yasağı resmi kurumlar, okullar ve üniversitelerde serbesttir. Bu durum diğer inanç sahiplerini baskı altına almaktadır. Müslümanlara cami inşa etmek için ücretsiz olarak arazi tahsis edilmektedir. Ancak diğer inanç sahipleri; Aleviler, Ortodoks, Katolik, Protestan Hristiyanlara ve Musevilere ibadethane açmaları için devlet tarafından arazi tahsis edilmemektedir. Diğer inanç sahipleri kendi paraları ile arazi satın alarak kendi ibadethanelerini gayri resmi olarak inşa etmektedir. Müslümanlara ait camiler dışındaki yerler ibadethane olarak tanınmamaktadır. Cami inşa eden Müslümanlar caminin masraflarını vergi borcundan düşebilmektedir. Bu durum, vergi borcu olan işadamlarının sürekli camii inşa etmesine sebebiyet vermektedir. Cami için ücretsiz arazi tahsis edildiğinden, vakıf kurmak suretiyle, camiye ait arazide alışveriş merkezi gibi gelir getirici işler yapabilmek için sürekli arazi talep etmekte ve cami yaptırmaktadırlar. İş adamları vergi borcunu nakit ödemek yerine cami yaptırmayı daha karlı görmektedir. Çünkü yüksek fatura karşılığında cami maliyetini yüksek göstermektedir. Bu durum nakit vergi ödemekten daha avantajlıdır. Diğer inanç sahiplerine bu imkânlar devlet tarafından sunulmamaktadır. Arazi dahi tahsis edilmemekte, ibadethaneler, resmen tanınmadığı için, masrafları da karşılanmamaktadır. Oysa Müslümanlara ait camilere atanan din görevlilerinin maaşını dahi devlet ödemektedir. Diğer inanç sahipleri, din görevlilerinin maaşını kendileri karşılamaktadır civarında İmam Hatip Lisesi nde Müslümanlar için Camilere ve Kuran kurslarına, imam ve din adamları yetiştirmektedir. Bu okullar devlete aittir ve devlet bu okulların tüm masrafların karşılamaktadır. Ancak diğer inanç sahiplerine din adamlarını yetiştirmeleri için kendi paraları ile dahi okul açmalarına izin verilmemektedir. Türkiye' deki tüm okullarda zorunlu din dersi vardır. Zorunlu din dersi, diğer inançlara ait insanlar üzerinde asimilasyona sebep olmaktadır. Diğer inanç sahipleri asimilasyona uğradıklarını kabul etmektedir. Ancak başka alternatiflerinin olmadığını söylemektedir. Devlet diğer inanç sahibi çocuklara, okullarda din dersi almamak gibi bir alternatif sunmaktadır. Ancak böyle bir durum çocuğun mobbinge maruz kalmasına sebebiyet vermektedir. Dışlanmasına neden olmaktadır. Bazı dini gruplar; mülk edinmek, üye ve din adamlarını eğitmek ve devlete resmi olarak kayıt yaptırmak gibi güçlüklerle karşılaşmaktadırlar. Dini propaganda ve din değiştirme yasal olsa da, bazı Müslüman, Hristiyan, Bahaî ve Aleviler hükümetin kısıtlamalarıyla, zaman zaman tacize varan din propagandası ve çocuklara dini eğitim verme suçlamalarıyla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bir dine mensup olma, inanç ve ibadet konularında sosyal taciz ve ayrımcılık yapıldığına dair haberler basında görülmektedir. Hristiyanlar, Bahaîler, yüksek sayıdaki Alevilerin de içinde bulunduğu Sünni olmayan birçok Müslüman ve diğer dini azınlık grupları tehdit ve toplumsal kuşkuya maruz kalmaktalar. İnançlarını özgürce yaşayamayarak asimilasyona maruz kalmaktadırlar. Musevi karşıtı düşünceler Müslüman toplumun her kesiminde yer etmiştir. Bir dine mensup olma, inanç ve ibadet konularında sosyal taciz ve ayrımcılık yapılmaktadır. İnanç özgürlüğü yoktur ve bu 10 ABD ULUSLARARASI DİN ÖZGÜRLÜKLERİ RAPORU 2012: TÜRKİYE KISMI ( Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015)

4 durum muhafazakâr İslamcı hükümetlerin genellikle işine gelmektedir. Bu durumu siyasi olarak kullanmaktadırlar. İktidarda kalmanın yolu olarak görmektedirler. Hristiyanlar, Bahaîler, yüksek sayıdaki Alevilerin de içinde bulunduğu Sünni olmayan birçok Müslüman ve diğer dini azınlık grupları, geçmişte olduğu gibi, günümüzde tehdit ve toplumsal kuşkuya maruz kalmaktadırlar. Dini ayrımcılık ve dini gruplar üzerindeki kısıtlamaları kaldırmaya yönelik hükümet yetkilileri herhangi bir çaba sarf etmemektedir. Aynı zamanda bu durum siyasi iktidar olmalarına sebebiyet verdiği için gayri resmi çalışmalarla desteklemektedir HUKUKİ VE POLİTİK YAKLAŞIM Anayasa ve diğer kanun ve politikalar din hürriyetini genel olarak korumaktadır, ancak bazı kanun, politika ve anayasal hükümler din hürriyetini kısıtlamaktadır. Anayasa ülkeyi laik bir devlet olarak tanımlar ve inanç, ibadet ve dini fikirlerin özel olarak ifadesi hürriyetini öngörür. Anayasa dini ayrımcılığı yasaklamaktadır. Sosyal yaşamı düzenleyen diğer yasalar Anayasaya aykırıdır. Yalnızca camilerin ibadethane olarak kabul edilmesi anayasaya aykırıdır. Anayasa tüm inançlara aynı mesafede yaklaşan Laiklik ilkesi üzerinde durmaktadır. Bu konuda yargı organını ilgilendiren bir sorumluluk söz konusudur. Ancak Türkiye' de yargı bu konuda işlem tesis etmemektedir. Buna yargı mensuplarının Laiklik ilkesini benimsememiş olması ve Müslüman olması etkendir. Türkiye' de yalnızca kâğıt üzerinde kalan bir inanç özgürlüğü söz konusudur. Türkiye' de dini işleri yürütmek ile ilgili bir kurum olan; Diyanet İşleri Başkanlığı' nın görevi, kuruluş kanunu olan 3 Mart 1924 tarihli ve 429 sayılı Kanun da İslam dininin itikat ve ibadet alanıyla ilgili işleri yürütmek ve dini kurumları idare etmek şeklinde ifade edilmiştir. İlgili kurumun kuruluş maddesi Anayasa' ya aykırılık teşkil etmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Laiklik ilkesi ile tüm inançlara eşit mesafede yaklaşılması gerektiğinden söz ederken; Yalnızca İslam dininin ibadet alanı ile ilgili bir kurumun kurulmuş olması Anayasaya aykırıdır. Kaldı ki; Din işleri ile ilgilendiği iddia edilen Diyanet işleri yalnızca Müslümanlara ait camilere din görevlisi atamaktadır. Sadece Müslüman topluluklara ait inançsal maliyetleri karşılamaktadır. Müslüman toplum için çalışmalar yapmaktadır. Aynı vergiyi ödeyen Museviler, Hristiyanlar ve Aleviler insansı bir ihtiyaç olan tapınma ihtiyacını vergi ödedikleri halde karşılayamamaktadırlar. Devletin inanç ile ilgili masrafları; diğer inanç sahiplerinin ödediği vergiler ile karşılanmaktadır. Devlet sadece Müslümanlara ve İslam dinine harcama yapmaktadır. Diyanet İşleri Başkanlığı den çok kayıtlı caminin işleyişini düzenler ve hepsi devlet memuru statüsüne sahip den çok imam, Kuran Kursu öğreticisi, müezzin ve başka dini personel istihdam eder. Tüm maaşları ve maliyetleri vergiden karşılar. Vergiyi tüm halktan toplar ancak diğer inanç sahiplerine dini hizmet vermez. Sadece Müslümanların dinsel ihtiyaç giderlerini karşılar. Diyanet pek çok camilerin mülkiyetine sahiptir. Camilerin Elektrik su ve diğer giderlerini karşılar. Din adamlarını istihdam eder. Din adamlarının maaşı da vergiden karşılanır. Tamamı tüm halkın vergisinden karşılanır. Diğer inanç sahipleri de vergilerini öderler. Ancak inanç hizmeti alamazlar. Bu hizmet yalnızca Müslümanlara sağlanır. Devlet, Aleviliği heterodoks bir İslam mezhebi olarak görür ve Alevi Müslümanlar için dini ibadete mali destek sağlamaz. Ceza kanununa göre tüm din adamlarının devlet aleyhine konuşmaları yasaktır. Kabul edilen bir dine hakaret etme, böyle bir dini cemaatin hizmetlerine engel olma veya onun mülklerini tahrip etme fiillerine karşı hukuki yaptırımlar vardır. Hukuki olarak yaptırımlar kağıt üzerinde mevcuttur ancak uygulamada zayıf kalmaktadır. Örneğin 6-7 Eylül 1955 tarihinde; İstanbul' da Rumlara ve diğer azınlıklara inançlarından ötürü yapılan pogrom türü tahrip ve yağma hareketinde, ev, işyeri, 73 kilise, bir sinagog, iki manastır, 11 ABD ULUSLARARASI DİN ÖZGÜRLÜKLERİ RAPORU 2012: TÜRKİYE KISMI ( Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015)

5 26 okul ile aralarında fabrika, otel, bar gibi yerlerin bulunduğu mekân saldırıya uğramıştır. O günün rakamları ile; Maddi hasarın, 150 milyon - 1 milyar Türk Lirası arasında olduğu tahmin edilmektedir. "Asıl suçlu, Türkleri provoke eden Rumlardır" şeklinde basında çıkan haberler ve propagandalar neticesinde olaya karışan failler devlet tarafından kollanmış ve tamamı beraat etmiştir. Her ne kadar bu konuda Anayasa Laiklik ilkesinden söz etsede, Laiklik ilkesini benimsememiş Müslüman çoğunluğun, tüm kurumlarda yer alıyor olması sebebiyle, devlet eli ile ilgili yasanın uygulanmaması söz konusu olmakta yasaya aykırı davranışlar inanç sahipleri tarafından göz ardı edilmektedir. 12 Net bir ifade olmaksızın gayrimüslim azınlıklara atıfta bulunan 1923 Lozan Antlaşması, sadece kabul gören üç cemaate özel hukuki azınlık statüsü vermektedir. Bunlar Ermeni Ortodoks Hristiyanlar, Museviler ve Rum Ortodoks Hristiyanlardır. Ancak, devlet bu cemaatlerin idari yapılarını, liderlik organlarını resmi olarak tanımadığı için mülk satın almalarına da izin vermediğinden, yasal olarak mahkemelerde hak aramaları mümkün olmamakta ve devlet eli ile müsaade edilmemektedir. Türkiye' de devlet Müslümanlar için din adamı yetiştirmek üzere okullar açmaktadır.2074 İmam hatip lisesi mevcuttur. 13 Camilere din adamı yetiştirmekte ve maaşlarını ödemektedir. Diğer azınlıkların din adamı yetiştirmek için faaliyet gösteren okulları yoktur. Bu konuda faaliyet yürüten Rum Ortodoks Ruhban Okulu 1971 yılında özel yüksekokulların bir devlet üniversitesine bağlı olmalarını gerektiren bir yasa ile kapatılmıştır. Rum Ortodoks cemaati ülke içinde din adamı yetiştiren okulundan mahrum bırakılmıştır. 14 Bunun sonucunda Rum Ortodoks cemaati, ülke dışından din adamı getirmeye çalışmışsa da, İstanbul Valiliği emri neticesinde, Ermeni Apostolik ve Musevi cemaatlerinin liderlerinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma zorunluluğu getirtilerek, Yurtdışından din adamı temini engellenmiştir. Yani sistem; diğer inanç sahiplerinin, ülke içinde okul açarak din adamı yetiştirmesine engel olmakla birlikte aynı zamanda yurtdışından getirtilmesini de engelleyerek sert bir asimilasyon çalışması yürütmektedir. Aynı zamanda Türkiye' de Din adamları için vize kategorisi olmadığından yurtdışından din adamı getirtmeye çalışmaları halinde idari sorunlar yaşanmaktadır. 15 Devlet, dini sebeplerle askerlik hizmetinde vicdani ret talebini kabul etmemekte ve hapis cezası ile cezalandırmaktadır. Askerlik hizmetine karşı olanlar sivil ve askeri mahkemelerde yargılanmaktadır. 16 Bu yargılamalar Anayasa'nın Laiklik ilkesine aykırıdır.devlet Süryanileri Lozan antlaşması kapsamında korunan azınlıklar arasında tanımadığından, Süryani çocuklarını okutacak okullar açılamadığından, Süryani Ortodoks çocuklar kendi dilleri olan Arami de eğitim alma hakkından mahrumdurlar. Yeni eğitim sisteminde modeli getirilmiş ve 2074 civarı İmam Hatip Lisesi açılmış veya mevcut okullardan dönüştürülmüştür. Bir önceki sistemde olduğu gibi 8 yıllık eğitim sonrası değil, 4 12 ABD ULUSLARARASI DİN ÖZGÜRLÜKLERİ RAPORU 2012: TÜRKİYE KISMI ( Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015) 13 (Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015) 14 T.B.M.M ARAŞTIRMA MERKEZİ, HEYBELİADA RUHBAN OKULU (HAZİRAN 2009) (Erişim: 17/02/2015) 15 RADİKAL GAZETESİ-Misyonerlere Gizli Fişleme Ve Sürgün Mü Var? (Erişim: 17/02/2015) 16 Vicdani Red Aktivisti Mehmet Tarhan a emre itaatsizlik cezası zasi (Erişim: 17/02/2015)

6 yıllık eğitim sonrası çocuklar din temalı bir okula yani İmam Hatip okullarına gidebilmektedir. Okulların yaklaşık %50' si imam Hatip okuludur. Çocuklar Temel Eğitimden ortaöğretime geçiş isimli TEOG Sınavından aldıkları puan ile okullara yerleşmektedirler. Mevcut okulların yarısının İmam Hatip Okulu olması ve sistemin puanlamaya göre atama yaptığı durumdan ötürü, gayri Müslim azınlığın İmam Hatip okullarına düşme ihtimalini yükseltmekte ve bu durum da imam hatip okullarında gayrimüslim çocukların eğitim alma zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Böyle bir durumda gayrimüslim bir aile, çocuğunun asimilasyona maruz kalmasının önüne geçememekte aynı zamanda gayrimüslimler devlet eliyle böyle bir asimilasyona maruz kalmaktadır. 17 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası hiç kimsenin dini inançlarını açıklamaya zorlanamayacağını ifade etmektedir. Oysa yine Anayasa' ya aykırı olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartlarında din hanesi mevcuttur. Devlet tüm resmi kurumlara, üniversiteler dâhil mescit açmış ancak Alevilerin; sadece Cami bulunan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde küçük bir Cemevi yaptırma talebini reddetmiştir. 18 Yeni kiliselerin açılmasının reddedilmesi neticesinde, 1923' ten beri sadece 1 kilise tanınmış, dolayısıyla Protestan gruplar halen gayri resmi olarak toplanmakta ve ibadetlerini gayri resmi olarak yapmaktadırlar. Gayri resmi ibadetlere bazen polis müdahalesi olmakta, polisler gayri resmi ibadetleri dağıtmakta ve ilgili toplantıları düzenleyen cemaat liderlerinin defalarca gözaltına alınma durumu söz konusu olmuştur. Yerel yetkililer Camilerden istemedikleri ve çok küçük yerlere dahi istenilen büyüklükte arazi üzerine kurulabilen Camileri kabul ettikleri gibi, kiliselerden 27 bin m2 şartı öne sürmüş, talepte bulunan cemaatler, küçük cemaatler olsa bile imar şartlarındaki asgari mekân gereğini öne sürmüşlerdir. Cami inşa etmek isteyenlere kolaylıklar sağlanmış ancak diğer ibadethaneler için, bürokratik engeller öne sürülmüş, dilekçeler cevaplanmamış, aksatılmış, işlemler kasıtlı olarak yavaşlatılmıştır. 19 Devletin içerik olarak tüm dinleri kapsadığını iddia ettiği, İçerik olarak Hanefi Sünni inancını yansıtan din dersleri, zorunlu olarak okullarda dayatılmıştır. İçeriğinde tamamen Hanefi Sünni inancı yansıtılmakta olan dersler aynı zamanda diğer inançlar hakkında olumsuz içeriklere sahiptir. Devlet muafiyet hakkı verdiğini söylemesine rağmen, okullarda; Alevilere, Ortodoks, Katolik ve Musevi vatandaşlara derslerden muaf olmayı talep etmeleri halinde sorunlar çıkarmış ve muaf olmalarına engel olmaya çalışılmıştır. 20 Müslüman; zorunlu din dersinde din eğitimi alan öğrencilere yönelik hazırlanan ders müfredatında Alevi öğretileri veya inançlarına yer vermeyerek ayrımcılık yapıldığı görülmektedir yılında verilen bir AİHM kararında, bu dayatmanın yanlış olduğuna karar verilmiş, bunun neticesinde Alevilik öğretileri kitaba eklenmiş ancak yine de Alevi Dernekleri tarafından bu eklentilerin hatalı, yanlış ve eksik olduğu yeterli olmadığı ileri sürülmüştür. Alevi liderler, derse katılmak istemeyen öğrencilerin tokatlandığını, mobbinge uğradığını aynı zamanda toplumdan dışlandığını, pek çok kez okuldaki öğretmenler tarafından sınıf içerisinde "Sen Alevi misin? Buraya Gel, Dinimizi Yanlış Biliyorsunuz. Yanlış Öğreniyorsunuz. Yüksek sesle kelime-i şehadet getir." şeklinde rencide edici, aşağılayıcı, topluma hedef gösteren, psikolojisini bozan tarzda yaklaşımlarla, baskı ve asimilasyona maruz kaldığı görülmektedir. 21 Savcı ve polisler, dini konuşma ve faaliyetlere kuşku ile bakmış, ders kitaplarında, misyonerlik faaliyetleri ile ilgili bilgiler yer almış ve takip gibi unsurlarla baskı altında tutulmuş zaman zaman ailelerine 17 HÜRRİYET GAZETESİ: Gayrimüslimlere İmam Hatip Şoku (Erişim: 18 Mecliste Cemevi Talebine Redhttp:// (Erişim: 19 HÜRRİYET GAZETESİ: Kilise Açmak İçin Yargıda Hak Arıyor (Erişim: 20 Protestan Kiliseler Derneği 2012 Hak İhlalleri Raporuhttp:// (Erişim: 21 Habertürk Gazetesi:

7 ihbara varan tacizlerle karşı karşıya kalmışlardır. 22 Birçok yabancı azınlık mensubu din adamları oturma izni alamadıklarını veya süresini uzatamadıklarını bu sebeple ülkeyi terk etmek zorunda kaldıklarını bilgi edinme haklarını kullanarak sorduklarında ise cevaben bir din adamı oturma izninin mevcut olduğunu resmi makamların bildirdiğini ancak uygulamada nasıl alınabileceği konusunda bilgi verilmediğini bildirmiştir. Askerlik hizmetinde vicdani retçiler zorluklarla karşılaşmaktadır. Yehova Şahitleri yetkilisi, yaptığı açıklamada, bu grubun üyelerinin askerlik hizmetini reddetmesi halinde hapis ve para cezası aldığını söylemektedir. Barış Görmez adında bir vicdani retçi emirlere itaatsizlik suçlamasıyla 2007 den beri 13 defa cezai takibata uğramıştır. 23 Piyanist Fazıl SAY, İran şairi olan Ömer Hayyam ın bir şiirini kaynak gösteren ve cennetteki Kevser ırmakları vaadini bir meyhane olarak tasvir edip öbür dünyada bakireler vaat edilmesini de bir genelev ile kıyaslayan tweet mesajları göndermek yoluyla dini değerleri aşağılama ve halk arasında kin ve düşmanlığı tahrik etme suçlamasıyla kamu davası açıldı. Fazıl Say, bundan başka, akşam ezanını 22 saniyede okuyan bir müezzin hakkında bir tweet göndermiş ve sevgilisiyle buluşmak için mi yoksa rakı içmeye gitmek için mi bu kadar acele ettiğini sormuştu. Fazıl Say ın 18 aya kadar hapisle cezalandırılması talep edilmektedir. 24 Sünni olmayan Müslümanlara karşı tehditler, dini azınlık gruplarının bazı üyeleri için bir korku atmosferi yaratmaya devam etmektedir. Temmuz ayında, Malatya nın Sürgü köyünde öfkeli bir kalabalık bir Alevi ailenin evine taşlar fırlatmış ve ahırını yakmıştır. Aile, Ramazan davulcusundan onları sahur için uyandırmamasını istemiş ve olay bundan sonra olmuştu. 25 Olayın ardından, savcılar hem Alevi aileye hem de Sünni kitleye karşı dava açtılar. Savcılar, kendi ahırlarını yaksın diye kalabalığı tahrik etme suçlamasıyla aile üyelerinin 14 yıl; davulcunun 10 yıl ve 48 protestocunun altı buçuk yıla kadar hapisle cezalandırılmasını istediler. Protesto demokratik bir hak olmasına rağmen, savcıların antidemokratik taleplerinin yargı tarafından kabul görmesi ayrı bir handikaptır. Protesto demokratik bir hak olmasına rağmen böyle bir protestoda altı buçuk yıl hapis cezası ile yargılanma talep eden savcı Anayasa'yı ihlal etmiş, bununla da kalmayıp mahkeme savcının talebini kabul edip dava açmıştır. Ekim ayında savcılar, Alevi aileye karşı yalancılık suçlamasıyla bir başka dava açtılar ve ilk ifadelerinde saldırının tarihini yanlış verdikleri iddiasıyla aile üyelerinin 15 yıl hapisle cezalandırılmasını talep ettiler. Musevi liderler anti-semitizm hakkında endişelenmektedirler. 26 Birçoğu antisemitik duvar yazılarını ve tehditleri Orta Doğu da yaşanan olaylara bağlamaktadır. Yerel resmi makamlar, Musevi ibadet yerlerini korumak için, cemaat liderleri ve sinagog yetkilileriyle beraber çalışmaya devam etmektedirler. Ancak Museviliği düşmanca gören halkın bilinçlendirilmesi için hiçbir çalışma yapmamaktadır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan' ın Soma' da maden çökmesi neticesinde bölgeye intikal edip, öfkeli kalabalığın tepkisi ve yuhalaması sonucu, teskin etmek için oraya gidip, bir madenci yakınına "İsrail dölü" şeklinde hakaret edip üzerine saldırması, devletin Museviliğe bakış açısının 22 Milliyet Gazetesi: İncil Dağıtımına Polis Müdahale Etti (Erişim: 23 Habertürk Gazetesi: Yehova Şahidi ne Askerlik Tazminatı 24 Vatan Gazetesi: Savcı Fazıl Say İçin 1,5 Yıl Hapis İstedi (Erişim: 25 Habertürk Gazetesi: Malatya da Tehlikeli Gerginlik (Erişim: 26 Hamburghaber: Türkiye de Antisemitizm Endişesi (Erişim:

8 göstergesidir. 27 Bazı Protestan rahipler ve cemaat üyeleri yıl içinde tehdit telefonları veya mesajları aldıklarını, bazı Protestan kiliseler ise tahribat ve hasar verici saldırılara uğradıklarını bildirdiler. Ülkenin muhtelif yerlerinde tehditler sebebiyle bazı Protestan rahipler, kilise hukuk danışmanları ve kiliselere yönelik polis koruması arttırılmıştır. Paskalya sabahında, İstanbul da bir Protestan rahip, kendi kilisesinde, üç kişinin saldırısına uğradı. Rahibi döven bu kişiler, Hristiyanlık hakkında aşağılayıcı sözler ederek, rahibi buradan gitmesi için tehdit etti, bir Müslüman mahallesinde bulunmaya hakkı olmadığını söylediler DEĞERLENDİRME Türkiye'nin Ortodokslar, Aleviler, Museviler gibi diğer azınlık inanç grupları ve cemaatleri üzerinde ciddi bir baskı kurduğu gerçektir. Ancak siyasi olarak bu politikanın doğru olduğu kanaatine varılamaz. Türkiye de bulunan azınlık gruplarına ait inanç mensuplarının inancını özgürce yaşayamıyor olması, baskı altında olması, Yurtdışında yaşayan Müslüman Türk vatandaşların, aynı muameleyi görmesine sebebiyet vermektedir. Türkiye de, Cemevleri resmi ibadethane olarak tanınmamakta, Din adamlarına maaş ödememektedir. Ortadoks din adamlarının yetiştirilmesine ve Ortadoksların inançlarını özgürce yaşamasına izin vermemektedir. Aynı şekilde vergi ödeyen Ortadoks ve Musevi vatandaşların da inancını yaşaması ve insansı bir ihtiyaç olan tapınma ihtiyacını karşılaması için maddi olarak herhangi bir destekte bulunmamaktadır. Bu durumu her ne kadar Türkiye kendi içerisinde meşru görse de; Yurtdışında azınlık konumunda olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Müslüman toplulukların dinini özgürce yaşaması konusunda diplomatik darbeler almaktadır. Avusturya meclisinin aldığı karar ile, Türk din adamları İmamların sınırdışı edilmesi bunun en bariz örneğidir. 29 Almanya nın da aynı kararı almak üzere olduğu bilinmektedir. Yasa ile ilgili olarak; her ne kadar, dönemin Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez Bu yasa tasarısıyla, aslında; Avusturya dini özgürlükler konusunda 100 sene geriye gitmiş olur diye endişe ediyorum şeklinde açıklama yapsa da, olaylara evrensel yaklaşamamakta ve aynı sorunu Türkiye de yaşayan azınlık gruplar için aynı ifadeleri kullanmamaktadır. Türkiye deki azınlıkların inançsal ihtiyaçlarını karşılaması konusundaki talepleri geri çevrilmektedir. Türkiye artık yalnız başına olmadığının; dünya üzerinde tek dil, tek ırk, tek inanç olarak yaşamadığının farkına varmalıdır. Olaylara evrensel yaklaşılmalı, çözüm önerileri objektif olmalıdır. Türkiye' de halk ve yönetim; 600 yıl boyunca, Mutlak Monarşi ile yöneten Osmanlı döneminin etkisinde kalmakta, Stockholm sendromu yaşamaktadır. Baskı ile yönetmeyi atalarından gelen bir gelenek olarak tanımlamaktadır. Bundan haz duymakta ve zevk almaktadır. Bu tavır normal bir toplum psikolojisinin çok ötesindedir. Psikolojik baskı ve olumsuzluk yaşamamış topluluklar, huzur ve barışın temin edilmesini, barışçı yaklaşım içerisinde yaşamayı teminat olarak görür, diğer inançlara verilen hakları empati yaparak değerlendirir toplum içerisindeki farklı inançlara mensup toplulukların da inancını özgürce yaşamasını barışın ve özgürlüğün teminatı olarak görürler. Ancak Türkiye de durum farklıdır. Müslümanlar için Cami açılırken sevinen topluluk, Hristiyanlar için Kilise açılmasına şiddetle karşı çıkmakta, saldırgan tavırlar sergilemekte, baskı kurmaya ve engel olmaya çalışmaktadır. Bu baskı anlayışının kökeni Mutlak Monarşi ile yönetilen Osmanlı dan gelen bir gelenektir. 27 Sözcü Gazetesi: Erdoğan dan Vatandaşa İnanılmaz Hakaret (Erişim: 28 Radikal Gazetesi: Hristiyan Din Adamına Tekmeli Saldırı (Erişim: /(Erişim: )

9 Dünya üzerinde hiçbir topluluk baskıyı sevmez. Bunun tek istisnası, Stockholm sendromu yaşayan topluluklardır. Bilimsel olarak bu sendrom; insanın kendisini zora sokan, üzen koşulları benimsemesi, savunması ve bu koşulları yaratan nedenleri görmemesi, ezenin yanında yer alması olarak tanımlanmıştır. İlgili sendrom belli başlı gruplardan; yoğun dini (tarikat benzeri) ve siyasi baskı uygulanması durumlarında (brainwashing durumlarında) (takipçi-lider) gruplarında yoğun bir şekilde görülmektedir. 30 Görüldüğü üzere psikolojide ezenin yanında yer almak psikolojik bir rahatsızlıktır. Baskının gelenek halini alması, bu geleneğin devam ediyor olması, toplumun mevzubahis sendromu yaşamaya devam etmekte olduğunun göstergesidir. Bu politikanın hatalı bir politika olduğunun, yönetim de, halk da farkında değildir. Görüldüğü gibi devlet yöneticileri halen bu konuda köklü çözümler üretecek adımlar atmamaktadır. Halkın düşünce yapısı da değişmemektedir. Yetkililerin; bu konuda halkı aydınlatan, dış politikayı zora sokan bu durumları ortadan kaldıracak duyarlılığı göstermesini talep edecek bir pozisyonda olması gerekirken, aksine baskıcı tavırları başarı gibi lanse ettirmekte ve bunları bir zafer edası ile halka yansıtmaktadır. Psikolojik olarak ezilen bir gelenekten gelen, ve ezenin yanında yer almayı kabullenmiş, zafer addetmiş bir topluluğun, daha fazla baskı uygulayan ve baskının şiddetini gün geçtikçe arttıran yönetimden, daha da memnun olma sorunsalı ortaya çıkmaktadır. Kendisini demokrat olarak tanımlayan yönetim, halkın çoğunluğunun memnun olduğunu gördükçe baskıya devam etmektedir. Bu durum kısır bir döngüye dönüşmekte; seçim, ülke ve toplum politikası halini almaktadır. Tüm bu durumlar diplomatik ilişkiler içerisinde bulunulan ülkelerin, Türkiye ye karşı olumsuz bakış açısına sahip olmasına sebebiyet vermektedir. Yurtdışında yaşayan azınlık Türk ve Müslüman yurttaşları risk altına almaktadır. Avrupa Birliği sürecini sekteye uğratmakta, Türkiye ekonomisini olumsuz yönde etkilemektedir. Yurttaşlarının baskı gördüğünü düşünen devletler, Türkiye ye hasmane tavır takınmaktadır. Özellikle Avrupa Birliği defalarca din özgürlüğü üzerinde durmuştur. Ancak Türkiye bu konuda Avrupa Birliği nin taleplerini yerine getirmekten uzak hareket etmiştir. Örneğin; okullardaki zorunlu din dersinin kaldırılması talebi ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu durum ülkenin ticaret sahasını daraltmakta, yeni pazarlara açılmasını engellemekte, ekonomik kayıplar vermesine neden olmaktadır. İslam dünyası olarak tabir edilen, geri kalmış Ortadoğu ülkelerinin dar pazarında faaliyetini yoğun bir şekilde sürdürmekte, ancak mevzu bahis nedenlerden ötürü Avrupa ligine bir türlü yükselememektedir. 6 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Türkiye artık yeni dünya düzeninde, baskıcı tavırları bir kenara bırakmalı, Osmanlı geleneğinden gelen despot uygulamalardan sıyrılmalı, evrensel bir bakış açısı ile sorunlara diplomatik çözümler üretecek potansiyeli yakalamalıdır. Madımak ta Alevileri yakan islamofaşizmin, Filistin i söndüremeyeceğini kabullenmelidir. İnanç konusunda özgürlükçü yaklaşımlar sergilemelidir. Tüm inançlara eşit mesafede yaklaşmak, Devlet geleneği haline getirilmeli, toplumda diğer inançlara saygı duyulması gerektiğini, azınlıkların ve ezilenlerin yanında yer almanın sosyal sorumluluk olduğu aşılanmalı, öncelikle azınlıkların sorunlarının çözülmesinden başlanmak üzere tüm insanların insansı ihtiyacı olan tapınmanın engellenmeye çalışılmasının Yaratan ile kul arasına girmek olduğunu bilmeli ve tüm toplulukların kendi topraklarında özgürce inançlarını yaşayabilmesinin önünü açmalı aynı zamanda maddi ve manevi anlamda desteklemelidir. Toplumun, diğer inançlara bakış açısının empati kurarak, objektif ve evrensel düzeye gelmesi sağlanmalı bu konuda farkındalık yaratılmalıdır. Baskı ve yasaklar daima illegali doğurur. Resmi olarak azınlıklara ait inanç merkezleri ve ibadethanelerin yasaklanması, toplumların illegal ortamlarda ibadet etmesine neden olmakta, merdiven altı, bodrum kat şeklinde tabir edilen yerlere itmektedir. Böylelikle 30 (Erişim Tarihi: )

10 denetleme sorunsalı ortaya çıkmaktadır. Bugün yasal olarak 20 ibadethane olduğunu iddia edenler bu rakamın illegal olarak 200 ün üzerinde olduğunu bilmemektedir. Bunun neticesinde denetleme mekanizması çalıştırılamamakta, gayri resmi görünen ve devlet kontrolünde olmayan ibadethanelerin illegal faaliyetler yürütmesinin önüne geçilememektedir. Yasal zemine oturtmak daima kontrol ve denetim demektir. Zaten var olan azınlıkların görmezden gelinmesi onları yok etmemekle birlikte, illegal yollarla ve baskıyla daha da çoğaldığı gerçeğini değiştirmeyecektir. Yasal düzenlemeler yapılması, tüm inançlara ait yasal izinlerin verilmesi, tüm azınlıklara ait ibadethanelerin tamamının resmi olarak tanınması, ibadethane açmak isteyen azınlıklara arazi tahsisi, din adamlarının maaş ödemelerinin yapılması gerekmektedir. Resmi olarak kontrol ve denetleme altında tüm azınlıkların dini faaliyetlerini özgürce gerçekleştirmelerine izin verilmelidir. Azınlık gruplara yönelik okulların devlet tarafından açılmasına izin verilmeli, dinsel eğitim almaları konusunda çalışmalar yapılmalıdır. Azınlıkların din adamlarını yetiştirmek için devlet desteği verilmelidir. Okullarda zorunlu din dersi kaldırılmalı, baskı unsuru yaratmasının önüne geçilmelidir. Devlet; din eğitimini verirken, herkese açık kamusal alan olan okullar yerine, ibadethaneleri tercih etmelidir. İbadethanelere sadece o inancı benimsemiş olan kişiler gelmektedir. Dayatma ve baskı unsuru ortadan kalmaktadır. Bizzat devlet eliyle dinler arası diyaloglar düzenlemek suretiyle halkın kin, nefret ve düşmanlık duyguları pasifize edilmeli, tüm inançların yolunun aynı yaratıcıya çıktığı irdelenmelidir. Türkiye tüm inançlara eşit yaklaşım gösteren Laiklik kavramı üzerinde durmalı, tüm dünyaya bu şekilde tanıtmalı ve inanç özgürlüğü kapsamında azınlıklar ile ilgili yürüteceği faaliyetler ile de bunu göstermelidir. Aksi durumda; ticari, ekonomik ve sosyal faaliyetleri, İslam dünyası ile sınırlı kalacak, gelişmemiş ülkeler ile aynı kategoride yer alacaktır. Batı medeniyetine yakınlaşabilmenin tek yolu, tüm dinlere eşit mesafede yaklaşmak anlamına gelen laikliktir. Laiklik tüm inançların teminatıdır. Türkiye deki yönetimin; yurtiçinde ve yurtdışında, söylemlerinde daima kullandığı, İslamcı bir politika izliyor olması dış politikada Türkiye nin inanç ırkçılığı yapan, islamofaşist bir ülke olarak tanımlanmasına sebebiyet vermekte, ticari anlamda, diğer inanç mensuplarının Türkiye den uzaklaşmasına neden olmaktadır. Bu İslamcı tavır ekonomide pazar daraltmak dışında Türkiye ye bir çıkar sağlamamaktadır. Türkiye ekonomisinin iyileşebilmesi pazarını genişletmesine bağlıdır. Bunu ancak tüm inançlara eşit mesafede yaklaşarak gerçekleştirebilir. Bireylerin inançları bireysel özgürlükler kapsamında değerlendirilmekle beraber, yalnızca tüm inançlara eşit mesafede yaklaşan, inanç özgürlüğünü benimseyen ve inanç yönünden tarafsız olan, Laik bir ülke bunu başarabilir. İyi bir ekonominin güçlü bir orduyu, güçlü bir ordunun, güçlü bir siyaseti getireceği göz önünde bulundurularak, bulunduğu coğrafyada söz sahibi olabilmesi adına, Türkiye nin öncülü iyi bir ekonomi olmalıdır. References Türk Dil Kurumu resmi web sitesi: (Erişim Tarihi: 23/02/2015) The New Oxford American Dictionary, Second Edition, Erin McKean (Editor), 2096 pages, May 2005, Oxford UniversityPress, ISBN Schwartz, Stephen. "What Is 'Islamofascism'?". TCS Daily (Erişim tarihi: 23/02/2015) Hitchens, Christopher: DefendingIslamofascism: It's a validterm. Here'swhy, Slate, scism.html (Erişim tarihi: 23/02/2015)

11 William Safire (2006). "IslamofascismAnyone?"The New York Times, Opinion-Editorial (Erişim Tarihi:23/02/2015) (Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015) TÜRKİYEDE DİNİ HAYAT ARAŞTIRMASI DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI ANKARA 2014 (www2.diyanet.gov.tr/stratejigelistirme/afisalanlari/dinihayat.pdf, Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015) ABD ULUSLARARASI DİN ÖZGÜRLÜKLERİ RAPORU 2012: TÜRKİYE KISMI ( Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015) (Erişim Tarihi: 17 Şubat 2015) T.B.M.M ARAŞTIRMA MERKEZİ, HEYBELİADA RUHBAN OKULU (HAZİRAN 2009) (Erişim: 17/02/2015) RADİKAL GAZETESİ-Misyonerlere Gizli Fişleme Ve Sürgün Mü Var? (Erişim: 17/02/2015) Vicdani Red Aktivisti Mehmet Tarhan a emre itaatsizlik cezası zasi (Erişim: 17/02/2015) HÜRRİYET GAZETESİ: Gayrimüslimlere İmam Hatip Şoku (Erişim: Mecliste Cemevi Talebine Red (Erişim: HÜRRİYET GAZETESİ: Kilise Açmak İçin Yargıda Hak Arıyor (Erişim: Protestan Kiliseler Derneği 2012 Hak İhlalleri Raporuhttp:// (Erişim: HABERTÜRK GAZETESİ: Öğretmenden Skandal Soru (Erişim: 23/02/2015) Milliyet Gazetesi: İncil Dağıtımına Polis Müdahale Etti (Erişim: Habertürk Gazetesi: Yehova Şahidi ne Askerlik Tazminatı (Erişim:

12 Vatan Gazetesi: Savcı Fazıl Say İçin 1,5 Yıl Hapis İstedi (Erişim: Habertürk Gazetesi: Malatya da Tehlikeli Gerginlik (Erişim: Hamburghaber: Türkiye de Antisemitizm Endişesi (Erişim: Sözcü Gazetesi: Erdoğan dan Vatandaşa İnanılmaz Hakaret (Erişim: Radikal Gazetesi: Hristiyan Din Adamına Tekmeli Saldırı (Erişim: Rusya ve Polonya'da dindarlık ayrıntılı karşılaştırmalı istatistikleri (Erişim: 22/02/2015) Milliyet Gazetesi: Avusturya imamları Türkiye ye yolluyor /(Erişim: ) Mobbing Nedir? (Erişim: 23/02/2015) Mehmet Emin Akkaya is a PhD student at the South Russian University (IMBL). He received his B.Sc. degree in Business Administration from the Anadolu University in 2011 and M.Sc. degree in Management Information System from the Gazi University in Continues the PhD degree in Business Administration from the South Russian University (IMBL). His current research interests include data mining, artificial intelligence, information system, management information system and knowledge systems.