TÜRKİYE TOHUM SEKTÖRÜ TURKISH SEED SECTOR

Transkript

1 TÜRKİYE TOHUM SEKTÖRÜ TURKISH SEED SECTOR

2

3 SUNUŞ Türkiye tohum sektörüne bakış... Her coğrafya kendi ruhunda hayat bulur. Toprağın her parçası yaratılan değerler üzerinde anlam kazanır. Doğunun ve batının kardeşliğini, medeniyetlerin hoşgörüsünü anlatır Türkiye. İnsanlık tarihi kadar eski, o tarih kadar görkemli hayatları anlatır Türkiye. Sevginin, diyaloğun, barışın, ilerlemenin, merakın, bilimin, aklın, tassavufun, coşkulu bakan gözlerin ülkesidir Türkiye. Dünyanın 16. büyük ekonomisi olan Türkiye; kıtaları birbirine bağlayan stratejik konumu, genç ve eğitimli nüfusu, topraklarının bereketi, dört mevsim dolu turizmi ile yeni dünyanın yükselen yıldızı olma yönünde hızla ilerliyor. Bu ilerleyiş aynı zamanda daha güzel bir dünyayı da müjdeliyor. Bu elinizdeki kitap; Türkiye Tohum Sektörü nü özet olarak anlatmayı hedefliyor. Sektörün temel özelliklerine baktığımızda dahi görüyoruz ki; sürekli büyüyen ve gelişen Türk Tohum Sektörü gelecek dönemde önemi daha da artacak bir zemin üzerinde duruyor. Gerek akademik gerekse saha uygulamaları ile bilincini, bilgisini, birikimini sürekli artıran Türk Tohum Sektörü aynı zamanda kurduğu işbirlikleri, tarihsel deneyimleri ve Türkiye topraklarının bereketi ile büyük bir potansiyeli de içinde taşıyor. Bu kitap tarihe düşeceğimiz not olacak. Türkiye Tohum Sektörünün büyümesini, gelişmesini, verimliliğini anlatmak için şimdi sayfaları karıştırma zamanı. Türk - Ted Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mete Kömeağaç Outlook on Turkish seed industry Each geographical region strengthens in its own spirit. Every little part of the soil gain importance on the values created. Turkey tells us the fellowship of the east and the west, and mutual tolerance of the civilizations. Turkey explains us such magnificent lives that are as old as the history of the humanity. It is the country of love, dialogue, peace, progression, curiosity, science, mind, mysticism and the eyes looking enthusiastically. Turkey, which is the 16th biggest economy of the world, is improving towards being the rising star of the new world thanks to its strategic position bridging continents, young and educated population, plentiful lands and lively tourism for four seasons. This progress also heralds the dawn of a better world. This booklet aims to briefly give information on the Turkish Seed Industry. Even when we consider its very basic characteristics, we recognize that continuously growing and developing Turkish Seed Industry is standing on a ground whose importance will reach to new heights in the near future. Turkish Seed Industry, which constantly improves its consciousness, knowledge and experiences both with academic studies and field implementations, at the same time improves an enormous potential through its collusive approach, historical experiences and plentiful lands. This booklet will be perceived as a note made by us on the history. Now, it is time to rotate the pages to overview the growth, development and efficiency of the Turkish Seed Industry. Türk - Ted Chairman Dr. Mete Kömeağaç İmtiyaz Sahibi Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği Adres Mithatpaşa Caddesi Fazilet Apt. No:50/4 Yenişehir/ANKARA Web: turkted@turkted.org.tr Yayına Hazırlayan Tel: Fax:

4 İÇİNDEKİLER Bölüm I Tohumculuk Endüstrisinin Dünya ve Türkiye deki Gelişimi 1.1. Dünya Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi, 1.2. Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi, 1.3. TÜRKTED Çatısı Altında Toplanma ve Tohumcular Birliğine giden yol. Bölüm II Tohum Ticareti 2.1. Dünya Tohum Ticareti, 2.2. Türkiye Tohumluk Ticareti, 2.3. Dünya Tohumluk Dış Ticareti, 2.4. Türkiye Tohumluk Dış Ticareti, 2.5. Dünya ve Türkiye Tohumluk Dış Ticaretinin karşılaştırılması. Bölüm III Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin Güçlü ve Zayıf Yönleri 3.1. Sektörün güçlü yönleri, 3.2.Sektörün zayıf yönleri, Bölüm IV Ürün Gruplarına Göre Tohumculuk Pazarı 4.1. Sebze Tohumluğu Pazarı, 4.2. Endüstri Bitkileri ve Patates Tohumluğu Pazarı, 4.3. Kışlık Hububat Tohumluğu Pazarı 4.4. Yem ve Çim Bitkileri Tohumluğu Pazarı. Bölüm V Türkiye Tohumculuk Mevzuatı Bölüm VI Türkiye nin Temel Tarım Özellikleri * Tarım Ürünleri, * İstatistikler ve bilgiler. Bölüm VII TÜRKTED Üyesi Kuruluşlar Bölüm VIII En çok sorulan sorular * f1 Hibrid tohum nedir? * f 1 Hibrid Melez tohumlar kısır mıdır? * Hibrid - melez tohumlar lezzetsiz midir? * Hibrid - melez tohumlar olmasaydı daha mı iyi olurdu? * Hibrid Melez f1 tohumlar insan ve çevre sağlığına açısından zararlı mıdır? * Transgenik - Aktarma genli tohum nedir? * Transgenik - Aktarma genli bitkilerin kanitlanmiş zararlari var midir? * Transgenik - Aktarma genli bitkilerin ülkemizde ki durumlari nedir? * Transgenik veya Aktarma genli bitkiler olmasa ne olur? * Tohum stratejik bir silah mıdır? * Yabancılar gen kaynaklarımızı ele geçiriyor mu? * Tohum sektörü ne bekliyor?

5 CONTENTS Part I The Progress of the Seed Industry in the World and in Turkey 1.1. The Progress of the World Seed Industry, 1.2. The Progress of the Turkish Seed Industry, 1.3. Integration under the TURK-TED Roof and the Way to the Seed Producers Association Part II Seed Trade 2.1. International Seed Market 2.2. Turkish Seed Market 2.3. International Seed Trade 2.4. Turkey Foreign Trade of Seeds 2.5. The Comparison between the International Seed Trade and Turkey Foreign Trade of Seeds Part III Strengths and Weaknesses of the Turkish Seed Industry 3.1. Powerful Points Of Sector 3.2. Weak Points Of Sector Part IV The Structure of the Seed Market Based-On the Product Groups 4.1. Vegetable Seed Market, 4.2. Industrial Seeds and Potato Seeds Market, 4.3. Winter Cereals Seeds Market, 4.4. Forage Crops Seeds and Grass Seeds Market, Part V Seed Industry Legislation in Turkey Part VI Main agricultural specialities of Turkey * Agricultural Products * Statistics and Informations Part VII Türkted Members

6

7 BÖLÜM I Tohumculuk Endüstrisinin Dünya ve Türkiye deki Gelişimi The Progress of the Seed Industry in the World and in Turkey

8 1.1 Dünya Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi Tohumluk mübadelesi tarım tarihi kadar eskidir; bununla beraber, ticari amaçlı tohumluk alışverişinin geçmişi hayli yenidir ve ancak son birkaç yüzyılı kapsamaktadır. Mahsulden ayrılan tohumluk kullanımı, ABD ve bazı AB ülkelerinde 19 uncu yüzyıldan itibaren çoğu ürünlerde giderek azalmış ve tohumluk ticari nitelikli bir özellik kazanmaya başlamıştır. 20 nci yy ilk çeyreğinden sonra gelişmiş ülkelerde özel sektör girişimciliğine dayalı tohumculuk kuruluşları yaygınlaşmış ve de özellikle son çeyreğinde pek çok ülke ve ürün grubunda kamu, tohumluk üretim ve dağıtım sistemlerinden çekilerek yerini özel kuruluşlara bırakmıştır. Bunu izleyen benzer bir eğilim çeşit geliştirme alanında gözlemlenmiş ve 1970 lerden sonra özel tohumculuk kuruluşları Ar-Ge konusunda önemli yatırımlar yapmaya girişmiştir. Günümüzde özellikle gelişmiş ülkelerde yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesi veya biyolojik yenilikler çok geniş ölçüde özel tohumculuk şirketleri tarafından sağlanmaktadır. Dünya tohumculuğunun gelişmesinde bilimsel ve teknolojik gelişmeler daima önemli ve belirleyici olmuştur. 19 uncu yy da temelleri atılan genetik bilimi, sistematik bitki ıslahı ve çeşit geliştirme faaliyetlerine giden yolu açmıştır. 20 nci yy başında uygulamaya konulan hibrid (melez) teknolojisi ise özel sektör girişimciliği ve ticari tohumculuk arasındaki en etkili ve güçlü köprülerden birini kurmuştur. Tohumluk işleme ve ilaçlama teknolojilerindeki hızlı ve etkileyici gelişmeler tohumculuk için başka bir yenilikçi alanı teşkil etmiştir. 20 nci yy sonunda ise modern biyoteknoloji ve rekombinant DNA teknolojileri ile tohumculuk yeni ve çok güçlü bir ivme kazanmıştır. Tohumluk ticaretinin gelişmesine paralel olarak, tohumculuk sektörünün ve tohumluk ticaretinin denetim altında tutulmasına olan ihtiyaç en başından itibaren kendisini hissettirmiş ve 19 ncu yy sonuna doğru ilk ulusal tohumluk laboratuarları ve beraberlerinde kalite güvence sistemleri görülmeye başlamıştır. Zaman içerisinde başta ıslahçı hakları ve uluslararası tohumluk üretim ve sertifikalandırma sistemleri gibi bir dizi yeni kurum ve organizasyonlar ortaya çıkarak uluslararası çeşit ve tohumluk ticaretini hızlandırmıştır. Günümüzde tohumluk endüstrisi artan nüfusun gıda güvenliğinin sağlanması ve modern tarım teknikleri uygulanabilmesi açılarından tartışılmaz ve vazgeçilmez bir yenilik ve verimlilik kaynağı haline gelmiştir. 1.1 The Progress of the World Seed Industry Seed exchange is as old as the history of agriculture; on the other hand, the history of seed merchandising for commercial purposes is fairly new and only covers the last few centuries. The use of seeds reserved from the harvest has gradually decreased in many products beginning from the 19th century in the USA and some EU countries, and seeds have started to gain a commercial character. Seed production enterprises founded through the private sector entrepreneurship became widespread in the developed countries after the first quarter of 20th century; and especially in the last quarter of the same century, in many countries and product groups, the public sector withdrew from seed production and distribution networks and gave place to the private sector, instead. A similar trend was also observed in the field of developing new varieties and private seed enterprises began to make significant R&D investments after 1970s. At the present, the development of new plant varieties or biological innovations are mostly provided by private seed production companies, especially in developed countries. Scientific and technological improvements have always been important and determinative in the development process of world seed industry. Science of genetics, whose foundation was laid in the 19th century, paved the way to systematic plant breeding and variety improving activities. By the way, the hybrid technology put into practice at the beginning of the 20th century created one of the most effective and powerful bridges between private sector entrepreneurship and commercial seed production. The fast and effective developments seen in the seed processing and disinfection technologies also emerged as another innovative branch of seed production. On the other hand, seed breeding activities gained a new and very influential acceleration thanks to the modern biotechnology and recombinant DNA technologies, at the end of the 20th century. In parallel with the progress of the seed trade, the need for keeping the control of the seed industry and seed trade inevitably made itself apparent from the beginning, and the first national seed labs and accompanying quality guarantee systems were began to be seen towards the end of the 19th century. In time, several new institutions and organizations like breeders rights associations and international seed production and certification systems have appeared and accelerated the international trade of seeds and varieties. Today, seed industry has become an inarguable and essential source of innovations and efficiency in terms of providing food safety for the gradually increasing population and implementing modern agricultural techniques.

9 1.2 Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi Türkiye de ilk bitki ıslah çalışmaları ve kaliteli tohumluk üretimleri 1926 yılında tohum ıslah istasyonlarının kuruluşu ile başlamış, ancak 1950 lere gelinceye kadar yalnızca serin iklim tahıllarına odaklanan çeşit geliştirme ve tohumluk üretim çalışmaları oldukça sınırlı kalmıştır. İzleyen yıllarda, kamu araştırma programlarına hem daha çok sayıda tür dahil edilmiş, hem de üretilen tohumlukların miktarı artmıştır. Türkiye 1980 li yılların başlarında tohumculuk sektörü ile ilgili temel politikalarında önemli değişiklikler yaparak, kamu esaslı bir tohumluk tedarik sisteminden özel girişimi esas alan bir tohumluk endüstrisi modeline geçmiştir. Ekonominin serbestleştirilmesi ve tohumluk dış ticaretindeki kısıtlamaların kaldırılması sonucunda özel sektör yatırımlarının önü açılmış, yerli veya yabancı pek çok tohumluk firması ya doğrudan ya da ortaklıklar yoluyla sektöre girmiş, sonuçta özel tohumculuk firmalarının sayısı,kapasitesi ve faaliyetleri kısa sürede hızla artarak ulusal tohumculuk endüstrisi özel sektör ağırlıklı bir konuma gelmiştir. Türkiye tohumluk tedarik sistemi içerisinde kamu tohumculuk kuruluşları halihazırda buğday, arpa ve bazı yem bitkileri gibi açık tozlanan bitkilere odaklanan sınırlı bir üretim ve dağıtım faaliyeti içerisindedir. Son yıllar itibariyle, özel tohumculuk şirketleri bu türlerde de pazar paylarını önemli ölçüde arttırmaya başlamışlardır. Türkiye de 250 kadar tohumculuk şirketi faaliyetini sürdürmekte olup bunlar arasında sermaye yapısı, istihdam durumu, üretim ve işleme kapasitesi, çeşit geliştirme ve temini, ürün yelpazesi ve endüstriyel entegrasyon derecesi bakımından önemli farklılıklar bulunmaktadır. Türkiye çok uzun zamandan beri global ve bölgesel tohumculuk organizasyonları ile yakın temas ve etkileşim içerisindedir. Ülkemiz 1963 yılında ISTA (Uluslararası Tohum Test Birliği), 1968 yılında ise (tarla bitkileri ve yem bitkileri kategorilerinde olmak üzere) Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) sertifikasyon sistemine dahil olmuştur yılında bazı türlerde AB ile eşdeğerlik statüsü alındıktan sonra 2001 yılında Ankara da konuşlanmış olan Çeşit Tescil ve Tohumluk Sertifikasyon Merkezi, ISTA tarafından akredite laboratuar kabul edilmiştir. Bazı üçgüller hariç, Türkiye halen OECD tarla ve yem bitkileri tohumluk programlarının tümüne iştirak etmektedir yılında ise Türkiye bazı sebze tohumluklarında OECD sistemine dahil olmuş ve AB eşdeğerliği 2012 yılına kadar uzatılmıştır. Türkiye 2007 yılından beri UPOV (Uluslararası Yeni Bitki Çeşitleri Islahçı Hakları Kuruluşu) üyesidir. Diğer yandan özel sektörün tek temsilcisi olarak 1986 yılında tamamen özerk bir yapıda kurulmuş olan TÜRK-TED, önce 1998 yılında Uluslararası Tohumculuk Federasyonu (ISF) ve sonrasında 2007 yılında Avrupa Tohumculuk Derneği (ESA) üyesi olmuştur. TÜRK-TED aynı zamanda Doğu Avrupa Tohumculuk Ağı (EESTNET) ile Asya Pasifik Tohumculuk Derneği (APSA) ile yakın ilişki içerisindedir The Progress of the Turkish Seed Industry The first plant breeding and high-grade seed production studies in Turkey started in 1926 with the establishment of the seed breeding stations. However, variety development and seed production studies were only focused on cold climate cereals and remained very limited till 1950s. In the following years, not only more varieties were included to public research programs, but also the amount of the seeds produced was increased. Turkey applied important changes on its basic politics related to seed industry at the beginning of the 1980s, and made transition from a public-based seed supply system to a seed industry structure based on primary enterprises. Thanks to the of the economic liberalization thrust and abolition of the limitations in seed foreign trade, private sector investments took courage and several local and foreign seed production companies stepped to the market either directly or via establishing partnerships, and the national seed industry became dominated by the private sector through the rapid increase of the number and capacity of private companies.within the Turkish seed supply system, public seed production institutions actually perform limited production and distribution activities focused on open-pollinated plants such as wheat, barley and some forage crops. In recent years, private seed production companies have begun to increase their market shares significantly in these kinds of varieties, too. While there are nearly 250 seed production companies operating in Turkey, significant differences are observed among these companies in terms of capital structure, employment structure, production and processing capacities, variety development and supply, product range and level of industrial integration. Turkey has been in a very close contact and communication with the global and regional seed production organizations for long time. Our country became member of ISTA (International Seed Testing Association) in 1963 and Organization for OECD (Economic Co-operation and Development) Certification System (in the arable crops and forage crops categories) in After equivalence with EU were approved for some varieties of seeds In 1989; iety Registration and Seed Certification Center established in Ankara in 2001 was included amongst the accredited labs by ISTA. Except some clovers, Turkey is still taking part in all of the OECD arable crops and forage crops seed programs. In 2007, Turkey also get involved in the OECD system for some vegetable seeds and equivalence with EU has been extended to Turkey has been a member of UPOV (International Union for the Protection of New ieties of Plants) since TURK-TED, which was established in 1986 as an autonomous organization and as the sole representative of private seed industry, firstly became the member of the International Seed Federation (ISF) in 1998, and then participated in the European Seed Association (ESA) in TURKTED is also in close relationship with the Eastern European Seed Network (EESNET) and Asia & Pacific Seed Association (APSA).

10 1.3. TÜRK-TED Çatısı Altında Toplanma ve Tohumcular Birliği ne Giden Yol Türkiye de 1980 li yılların ortalarına kadar kamu ağırlıklı bir tohumluk üretim, tedarik ve pazarlama sistemi hakimken; özelleştirme sürecinin başlaması ile özel tohumculuk şirketlerinin sayısı kısa süre içerisinde artmıştır. Tohumculuk sektöründeki yapısal değişim, özel sektörün de ağırlıklı olarak yer aldığı yeni tohumculuk endüstrisini temsil etmek üzere, mesleki bir örgüt kurulmasını gerektirmiştir. Bazı özel tohumculuk şirketleri sahip veya yöneticilerinin girişimi üzerine, 1986 yılında İstanbul da Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği (TÜRK-TED) kurulmuştur. Dernek, Temmuz 1991 de Ankara ya taşınmış ve bu tarihten beri faaliyetlerini başkentte sürdürmektedir. Zaman içerisinde, TÜRK-TED çatısı altındaki şirketlerin sayısı sürekli artarak 2008 yılı itibari ile sektörün en önemli mensuplarını bünyesinde toplayarak üye sayısını 80 e ulaştırmıştır. TÜRK-TED üyelerinin toplam cirosu Türkiye deki toplam özel sektör tohumluk üretim ve tedarik tutarının yaklaşık % 90 ını oluşturmaktadır. Dernek kuruluşundan itibaren Türkiye tohumculuk işkolunun geliştirilmesi, üyelerinin menfaatlerinin korunması çalışmaları yanında yurt dışı mesleki organizasyonlar ile olan ilişkilerini de yürütmektedir. Yönetim Kurulu ve derneğin diğer seçilmiş kişi ve organlarına yardımcı olmak üzere, TÜRK-TED bünyesinde kuruluşundan itibaren profesyonel çalışanlardan oluşan bir Sekreterya da yer almaktadır yılında TÜRK-TED önderliğinde çıkarılan yeni Tohumculuk Yasası, Türkiye deki tüm tohumculuk kuruluşlarının kamu kuruluşu niteliğindeki bir meslek kuruluşu çatısı altında zorunlu olarak bir araya gelmesini öngörmüştür. Tohum Sanayici ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB), 2008 yılında bu amaçla kurulmuş ve tohumluk üretimi ve sanayisi iş kolunda faaliyet gösteren şirketlerin bu birliğe üye olması yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. TSÜAB üyeleri bitki ıslahı ve çeşit geliştirme, yeni bitki çeşitlerinin verim ve performans denemelerinin yapılması ve adaptasyon alanlarının belirlenmesi, yeni ve üstün çeşitlerin tescil ve kaydı, bu çeşitlere ait kaynak ve sertifikalı tohumlukların çoğaltımı, işlenmesi, ambalajlanması, yurt içi ve yurt dışında pazarlanması ve yurt dışından yeni bitki çeşitleri ve tohumlukların tedariki konularında faaliyet göstermektedir. Halen 223 şirket TSÜAB üyesi olup bunlar arasında, çeşit geliştirmeden tohumluk dağıtım ve pazarlamasına kadar uzanan tüm aşamaları kendi bünyesinde toplayan entegre şirketlerin yanı sıra, iş kolunun yalnızca üretim, tedarik veya dağıtım gibi aşamalarında aktif olan şirketler de bulunmaktadır Integration under the TURK-TED Roof and the Way to the Seed Producers Association In the Turkish seed market, which was dominated by the public based seed production, supply and marketing system until mid-way through the 1980s, number of private seed companies has increased in a relatively short period after the privatization process got started. Structural change in the seed industry required the establishment of a professional organization representing the new seed industry, whose major player was the private sector. Upon the attempts of some private seed company owners and administrators, Turkey Seed Industry Association (TURK-TED) was established in İstanbul in The association, which was moved to Ankara in 1991, has been performing its activities in the capital city since then. In time, the number of the companies taking place under the roof of TURK-TED consistently increased and the number of the members, among whom we see the most important players of the industry, reached to 80 in Total annual turnover of TURK-TED members constitutes approximately 90% of the whole private sector seed production and supply volume. Since its establishment, the association has been dealing with developing the Turkish seed industry, protecting the interests of its members, and also carrying on and improving the relations with foreign commercial organizations. From the beginning, a secretariat composed of professionals is also incorporated by TURK-TED, in order to support the board of directors and other elected individuals and bodies of the association in their activities. New Seed law enacted under the leadership of TURK- TED in 2006 required all seed production enterprises operating in Turkey to gather under a professional public institution. Subassociation of Seed Industrialists and Producers (TSUAB) was established in 2008 with this purpose and the companies performing in the seed industry legally required taking part in this organization. TSUAB members conduct activities in the fields of plant breeding and variety development; fertility and performance tests for new plant varieties; determination of the adaptation areas for new plant varieties; registration and record of new and superior varieties; reproduction, processing, packaging, domestic and foreign marketing of source seeds and certificated seeds for these varieties; and supply of new plant varieties and seeds from abroad. Among 223 members of TSUAB s actual members, there are both integrated companies dealing with a range of activities from variety development and seed production to distribution, and companies focused on certain branches of the industry such as production, supply or distribution. 10

11 BÖLÜM II Tohum Ticareti Seed Trade

12 2.1 Dünya Tohumluk Ticareti Bir girdi olarak ele alındığında, tohumluk ticareti 1970 lere kadar dünya ticaretinde önemsiz seviyelerde kalmıştır. Bir yandan ülkelerin çoğunun tohum konusunu stratejik ve milli bir konu olarak değerlendirmesi, diğer yandan tohumculuk endüstrisinin o zamanki uluslararası organizasyon yapısının zayıflığı, karantina konularına farklı yaklaşımları, Ar-Ge imkanları, deniz aşırı üretim kapasitesi ile uluslararası dağıtım, pazarlama vasıtaları ve ülkesel tohumculuk düzenlemelerinin farklılığı tohumluk dış ticaretini kısıtlayıcı unsurlar olarak öne çıkmışlardır lerden sonra dünya tohumculuğu pek çok bakımdan değişim göstermiştir. Gelişmiş Batı ülkelerindeki tohumculuk firmaları araştırma, üretim ve pazarlama faaliyetlerini diğer ülkelere doğru genişletmişler ve de özellikle 1980 lerden sonra başlayan küreselleşme olgusu sonucu birçok ülke tohumculuk sektörünü geliştirme ve güçlendirme yönünde politikalar geliştirerek, uygulamaya başlamış, sonuç olarak 21 inci yüzyılın ilk yıllarında tüm dünyada kaliteli tohumluk üretimi, kullanımı, pazarlaması ve ticaretinde önemli sıçramalar olmuştur. Dünya toplam ticari tohumluk pazarının 2007 yılında 36.5 milyar USD civarında olduğu ve bu değerin 2010 yılında 40.0 milyara çıkacağı tahmin edilmektedir. Bu miktar gerek ülkesel, gerekse ürün grubu temelinde asimetrik bir dağılım göstermekte olup dünya toplam tohumluk ticaretinin yaklaşık 2/3 ü ABD, AB ve Japonya gibi ekonomisi gelişmiş ülkeler ile sınırlı kalmakta, diğer yandan dünya tohumluk ticaretinde ağırlıklı olarak tahıllar, yağlı tohum bitkileri, sebzeler, çiçekler ve çim bitkileri yer almaktadır li yılların sonunda ülkeler arasındaki tohum ticareti yani dünya tohumluk ticareti yaklaşık 10 milyar USD iken 2007 yılında 36.5 milyara çıkarak yaklaşık 3 kat artmıştır. 2.1 International Seed Market When considered as an input, seed trade stayed at an insignificant level in the international trade till 1970s. On one hand, most of the countries were taking the seed trade as a strategic and national issue and the weak structure of the seed industry s international organization, different approaches to the quarantine measures, R&D possibilities, overseas production capacities, international distribution and marketing instruments and national differences on seed regulations were the leading causes restricting the international trade of seeds. However, after 1970s, the global seed industry underwent a serious process of change in many respects. Seed production companies of developed countries started to extend their research, production and marketing activities to less-developed markets and particularly the globalization process, which started to make its effects felt in 1980s, forced many countries to launch new policies with the aim of improving and strengthening their seed industries. As a result, significant leaps were observed in all over the world in terms of high-grade seed production, use, marketing and trade at the dawn of the 21st century. The global commercial seed market is estimated to reach a volume of 36.5 billon USD as of 2007, and this figure is expected to hit 40.0 billion USD until However, this volume represents an asymmetric distribution both on country and product group basis and 2/3 of the total world seed trade is controlled by economically developed countries such as the USA, EU and Japan. Cereals, oilseeds, vegetables, flowers and grass seeds are seen to be the mostly traded seeds on the international market. International seed trade is calculated to triple its volume between the end of 1970s and 2007, from 10 billion to 36.5 billion USD. 12

13 2.2 Türkiye Tohumluk Ticareti Türkiye de özel sektör tohumculuğunun geçmişi oldukça yenidir yılından önce ülkede yalnızca iki özel şirket faaliyet göstermekte ve bunların toplam sertifikalı tohumluk ticareti içerisindeki payları % 1 ila 2 civarında iken her türlü tohumluk üretim ve dağıtımı kamu kuruluşları tarafından yapılmakta ve fiyatlar devlet denetiminde idi. Çoğu türlerde mahsulden tohumluk kullanımı yaygındı ve hibrid tohumluk kullanımı bilinmiyordu. Kamu tarafından hemen hemen bedelsiz dağıtılan ticari tohumlukların genelde genetik kaliteleri çok düşüktü ve de ülkemizde tohum ticareti hacmi diye bir rakamdan bahsetmek anlamsızdı ile 1985 yılları arasında bir dizi yasal düzenleme ile tohumculuk faaliyetleri serbest bırakıldıktan sonra ülkemiz tohumculuk endüstrisi hızla büyüyerek, 2008 yılı itibarıyla toplam ticari tohumluk hacminin 375 milyon USD civarına ulaştığı tahmin edilmektedir. Geçen 25 yıllık süre içerisinde Türkiye yurt içi tohumluk ticareti her yıl yaklaşık 10 milyon USD lik bir artış göstermiştir. Tahminler bu artış trendinin önümüzdeki yıllarda da devam edeceği yönündedir. Hükümet politikalarına bağlı olarak, tohumluk pazarımızda önümüzdeki yıllarda özellikle yem bitkileri ve serin iklim tahıllarında artışlar görülecektir. Türkiye tohumluk pazarını oluşturan en önemli ürün segmentleri tahıllar, endüstri ve yem bitkileri ile sebzelerdir. 2.3 Dünya Tohumluk Dış Ticareti Uluslararası ticaretteki genel artışa paralel olarak, uluslararası tohumluk ticareti de son çeyrek yüzyılda önemli artışlar göstermiştir. Bu artışta farklı ekolojilere uygun yeni çeşitler, tohumluk üretiminde ihtisaslaşma ve güney yarım kürede üretim gibi ögeler önemli olmuştur yılları arasında uluslararası tohumluk ticaretinin 5 kat arttığı tahmin edilmektedir. Aynı dönemde iç piyasaları da kapsayan toplam dünya tohumluk pazarındaki artışa (yaklaşık 3 kat) nazaran uluslararası tohumluk ticaretindeki artış hızı (yaklaşık 5 kat) daha yüksek olmuştur yılı itibarıyla uluslararası toplam tohumluk ticaretinin yaklaşık 6.2 milyar USD olduğu tahmin edilmektedir li yılların sonunda yaklaşık 1.3 milyar USD civarında olan uluslararası tohumluk dış ticareti, 1980 li yılların ortasından itibaren hızla artmaya başlamış ve yılları arasında her yıl ortalama milyon USD kadar artarak 2006 yılında 6.2 milyar USD seviyelerine ulaşmıştır. Bu artış trendi halen aynı hızla devam etmekte olup, uluslararası tohumluk ticaretinin en önemli iki ayağı ABD ve AB ülkeleridir. 2.2 Turkish Seed Market The history of private seed industry is fairly new in Turkey. There were only two private seed companies in the country before 1980 and their share in the total certificated seed trade was only about 1 or 2%. Seed production and distribution businesses were completely being carried out by the public sector and the prices were under the control of the government. In many varieties, the common practice was reserving seeds among the harvest, and hybrid seed utilization was not a known process. Commercial seeds, which were distributed almost free of charge by the public, were generally of very low quality and it was not possible to talk about a seed trade volume figure in Turkey. Between years 1982 and 1985, Turkish seed industry gained a high rate of growth after seed production business was liberated through a number of legal regulations. Total volume of the commercial seed market is anticipated to reach about 375 million USD as of During the following 25 years, domestic seed trade volume has represented an annual growth of 10 million USD in average and this trend is predicted to continue in the next years. Depending on the governmental policies, the near-future growth of the seed market is expected to be observed particularly in the sectors of forage crops and cold-climate cereals. The most important product segments constituting the Turkish seed market are cereals, industrial and forage crops and vegetables. 2.3 International Seed Trade In parallel with the general growth of international trade, international seed market has also presented significant growth figures in the last 25 years. New varieties appropriate for different ecologies, specialization in seed production and the volume of production in the southern hemisphere have played important roles in this growth process. International seed trade volume is anticipated to have increased 5 times between 1979 and Within the same period, the growth rate of the international seed market (fivefold growth) is known to be higher than the growth rate of the global seed market including domestic markets (threefold growth). International seed trade is calculated to reach a total volume of 6.2 billion USD as of This figure, which was approximately 1.3 billion USD at the end of 1970s, started to display rapid growth beginning from the middle of 1980s and a steady annual increase of million USD was observed between 1985 and This trend is set to continue with full speed in the near future. Two major players of the international seed trade are the USA and the EU. 13

14 2.4 Türkiye Tohumluk Dış Ticareti Türkiye de 1980 öncesinde hem ithalat hem de ihracat olarak son derece sınırlı bir tohumluk dış ticareti söz konusuydu. Toplam birkaç milyon dolarlık bir hacme sahip olan tohumluk ithalatı ise geniş ölçüde kamu kuruluşları tarafından yapılmaktaydı Ticari tohumluk ithalatı son 25 yılda hem miktar hem de parasal değer olarak önemli oranda artmıştır. İthalatta en önemli kalemi sebze tohumları oluştururken, bunu çim ve yem bitkileri izlemektedir. Ancak bazı yıllarda mısır gibi diğer türlerin ithalatı da söz konusu olabilmektedir. Sebze tohumluklarında doğrudan doğruya ticari tohumluk ithalatı yapılırken, tarla bitkilerinde yerli üretim ve çoğaltım için gerekli anaç tohumluk ithalatı ağır basmaktadır yılı toplam ithalat bedeli 130 milyon USD yi geçmiştir. Ancak bu tutarın tamamı ticari tohumluk olmayıp yaklaşık 1/5 lik bir kısmı anaç (kaynak) tohumluk ithalatıdır yılları arasında yapılan toplam ithalatın, parasal değer olarak en önemli kısmını (yaklaşık % 60) sebze tohumlukları teşkil etmektedir. Son yıllarda patates ve çim bitkileri ithalatı da artma eğilimindedir. Buna karşılık sebze tohumluğu ithalatı parasal değer olarak son 5 yılda neredeyse hiç değişmeksizin aynı kalmıştır öncesinde Türkiye tohumluk ihracatı neredeyse yok denilecek kadar azdı. Zaman içerisinde tohumluk ihracat kapasitesi yavaş da olsa bir gelişme göstermiş ve 2007 itibarıyla 50 milyon USD ye çıkmıştır. Türkiye tohumluk ihracatı daha ziyade mısır, ayçiçeği, pamuk ve sebze türlerinde yoğunlaşmıştır. Hibrid mısır, ayçiçeği ve pamukta sözleşmeli olarak üretilen sertifikalı tohumluklar yüksek kalite özelliklerine sahiptir ve yabancı alıcılar tarafından tercih edilmektedir. Son yıllarda domates, biber, hıyar, kavun, karpuz olarak sebze tohumluğu ihracatı da hızla artmaya başlamıştır. 2.5 Dünya ve Türkiye Tohumluk Dış Ticareti nin Karşılaştırılması Türkiye net tohumluk ithalatçısı bir ülkedir yılları arasındaki ithalat ve ihracat değerleri esas alındığında ihracatın ithalatı karşılama oranı yılına göre % 30 ila % 45 nispetindedir. Ülkemiz dünya toplam tohumluk ithalatının yaklaşık % 2 sini, ihracatının ise yaklaşık % 1 ini gerçekleştirmektedir. Toplam tohumluk dış ticareti, tohumluk ithalat ve ihracat artış trendleri devam etmekle birlikte tohumluk ithalatındaki artış hızı tohumluk ihracat artış hızından daha yüksektir. Dünyadaki genel trendin aksine Türkiye daha ziyade sebze tohumlukları ithalatı yapmakta buna karşılık ihracatının yaklaşık % 80 ini ise tarla bitkileri tohumlukları oluşturmaktadır. 2.4 Turkey Foreign Trade of Seeds Both import and export of seeds were extremely limited in terms of volume in Turkey until On the other hand, total seed export of a few million USD was used to be done largely by the public sector. Commercial seed import of Turkey has significantly increased in the last 25 years both in volume and financial value. The most important import item is seen to be vegetable seeds, while grass and forage plants seeds follow it. However, in some years, importing other seed types like corns may become necessary. While commercial vegetable seeds are directly imported, in arable crops, seed importation is based on mainly foundation stocks used for reproduction and domestic cultivation. Total import expense in year 2007 was calculated to exceed 130 million USD. However, the said expenditure was not completely made for commercial seeds, since 1/5 of the total import was constituted by foundation stocks. The most important import item recorded between years 2002 and 2007 was vegetable seeds (approximately 60%), in terms of market value. In recent years, the amount of potato and grass plant import has proven to be in a trend of growth. However, the volume of the vegetable seeds import has stayed almost at the same level during the last 5 years. As mentioned above, seed importation was almost nonexistent in Turkey before In time, total financial volume of seed export has developed slowly and hit 50 million USD as of Seed export activities of Turkey are largely concentrated on corn, sunflower, cotton and vegetable seeds. Certificated hybrid seeds of corns, sunflowers and cottons produced through contract-production carry high-grade characteristics and are heavily preferred by foreign buyers. In recent years, export volumes for vegetable seeds such as tomatoes, peppers, cucumbers, melons and water melons have also displayed a rapid growth. 2.5 The Comparison between the International Seed Trade and Turkey Foreign Trade of Seeds Turkey is a net importer of seeds. When the export and import figures in the period are considered, export-import ratio is seen to change between 30% and 45%, depending on the years. Turkey has shares of approximately 2% and 1% respectively in the global seed import and export markets. While growth trends continue to dominate the total foreign trade, seed import and seed export figures, the rate of growth in the field of seed import is observed to be higher than the rate of growth in export. Contrary to the general trend in the world, Turkey largely imports vegetable seeds, while 80% of its export is constituted by arable plant seeds. 14

15 BÖLÜM III Türkiye Tohumculuk Endüstrisinin Güçlü ve Zayıf Yönleri Strengths and Weaknesses of the Turkish Seed Industry

16 3.1. Sektörün güçlü yönleri, Güçlü yönleri: 3.1 Powerful Points Of Sector Strengths: * Türkiye zengin tarım topraklarına ve tohumluk üretimi için elverişli çok değişik ekolojilere sahiptir, * Kamuya ait izolasyon sorunu olmayan geniş tarım işletmeleri özel şirketlere tohumluk üretimi için kiralanabilmektedir, * Orta Doğu nun en zengin su kaynaklarına ve gelişmiş bir sulama alt yapısına sahiptir, * Şeker şirketi ile yaklaşık 80 yıl önce başlayan firma üretici arası bir sözleşmeli üretim geleneği bulunmaktadır, * Coğrafi konumu itibarıyla uluslararası ticari geçiş yolları üzerinde, Avrupa, Avrasya ve Ortadoğu daki pazarlara yakındır, * Gelişmiş bir ulaşım ağı ile Avrupa nın en büyük lojistik altyapısına sahiptir, * Ekonomik ve ticari ilişkiler bakımından tüm dünya ülkeleri ile irtibat halinde bulunmakta, uluslararası işbirliği için elverişli yetişmiş insan gücü ile iletişim ve finans altyapısı bulunmaktadır, * Genç ve dinamik nüfusu, artan refah seviyesi yanında, büyük tüketici komşu ülkelerin varlığı nedeni ile sürekli artan tarımsal ürün dış satımı sonucunda tarım sektörü büyüme ve gelişme yolunda olup yurt içi tohumluk pazarı sürekli genişlemektedir, * Ekonominin diğer alanlarında olduğu gibi tohumculuk sektöründe de örgütlü, deneyimli, gelişmiş dünya ile yakın ilişkili dinamik bir özel sektör ve nitelikli işgücü bulunmaktadır, * Sahip olduğu küçük ölçekli firmalar değişen şartlara hızla uyum sağlayabilmekte, gelişmiş ülke firmalarına göre çok daha dinamik davranabilmektedir. * Turkey is rich of agricultural lands and different ecologies suitable for seed production. * Public-owned wide agricultural facilities with no isolation problem can be rented by the private sector in order to be used for seed production. * The country has the richest water sources of the Middle East and an advanced irrigation infrastructure. * There has been a company-producer contract manufacturing tradition for nearly 80 years. * Turkey is on the international trade routes and at a close position to European, Asian and Middle Eastern markets. * It has the most comprehensive logistic infrastructure of Europe with its advanced transportation network. * Turkey has close contact with every country of the world in terms of economical and commercial relations and provides a developed communication and finance infrastructure and qualified workforce suitable for international cooperation. * In addition to the young and dynamic population and increasing level of welfare, Turkish agriculture industry is on the way of growth with the gradually increasing agricultural export volume thanks to presence of the big neighboring countries. * As in other fields of the national economy, it is easy in seed production to find qualified workforce and a well-organized, experienced private sector environment in close relationship with the developed world. * Small-scaled companies of the country are capable of rapidly accommodating themselves to the changing conditions and following a more dynamic approach than countries based in developed countries. 16

17 Sektörün zayıf yönleri, Türkiye de özel sektöre dayalı dinamik bir tohumculuk endüstrisi sadece 25 senedir var olduğundan dolayı sektördeki sermaye birikimi yetersiz, firmaların ölçeği ise küçüktür, * Ar-Ge yatırımlarına ayrılan sermaye görece az olup, özel sektörün gerek kamu araştırma kuruluşları, gerekse üniversiteler ile ortak Ar-Ge projeleri yapma ve sonuçlandırma geleneği yok denebilir, * Hazine, özel sektör araştırma çalışmalarına yeterli finansal ve teknik desteği verememektedir, * Bazı kendine döllenen bitkilerde görülen talep yetersizliği ve istikrarsızlığı özel sektörü sınırlı konularda çalışmaya zorlamaktadır, * Arazi kiraları ve işgücü fiyatlarının görece yüksekliği, nüve (tohum çoğaltıcı) üreticilerin örgütsüzlüğü, tohum üretimi konusunda çıkan uzlaşmazlıklara hızlı ve adil çözüm bulabilecek uzman kişi ve kuruluşların bulunmaması, * Kaliteli tohum üreten ve kullananlara yeterli destek verilmemesi, * Ağır çalışan bürokrasinin sektörün gelişme hızına ayak uyduramaması ve gereksinimlerini karşılayamaması, * Sektörü ilgilendiren değişik bakanlıklar arasındaki eşgüdüm eksiklikleri, * Üniversitelerimizin sayıca bol olmasına karşın yetiştirdikleri elemanların niteliklerinin düşük olmasıdır. Weak Points Of Sector C apital accumulation in the industry is insufficient and most of the companies are small-scaled, since the total length of the history of a private-investment based, dynamic seed industry is only 25 years. * The budgets allocated for R&D studies are relatively small and the private sector does not have a tradition of carrying out joint projects with the public research institutions or universities. * The public treasury is not able to give sufficient financial and technical support to private sector research studies. * The lack of sufficient demand for some cleistogamic plants and the unsteady demand structure forces the private sector to study on certain areas. * Relatively high expenses of land rent and workforce, the disorganized structure of seed producers and the lack of expert individuals and institutions capable of providing fast and fair solutions for the disagreements about seed production gear down the industry. * The lumbering structure of the bureaucracy cannot keep in step with the development of the industry and it is incapable of meeting the industry s needs. * Lack of coordination between different ministries related with the sector complicates the business. * Although there are a good number of Universities, the quality level of the graduated employees is rather low. 17

18

19 BÖLÜM IV Ürün Gruplarına Göre Tohumculuk Pazarı The Structure of the Seed Market Based-On the Product Groups

20 Türkiye toplam ticari tohumluk pazarı, özelleştirme ile birlikte hızlı bir gelişme göstermiş ve 2008 yılı itibari ile yaklaşık 375 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşmıştır. 4.1 Sebze Tohumluğu Pazarı Türkiye de gerek açık sahada gerekse örtü altında çok çeşitli sebze türleri yetiştirilmektedir yılındaki politika değişikliğinden sonra hibrid tohum kullanımı hızla yaygınlaşmış ve günümüzde örtü altında % 100, açık tarla yetiştiriciliğinde ise % 70 leri bulmuştur. Türkiye sebze tohumluğu pazar büyüklüğü yaklaşık 125 milyon USD olup toplam tohumluk cirosu içerisinde sebzenin payı yaklaşık % 30 dur. Bu miktarın yaklaşık % 40 ı olan 50 milyon USD açık alan sebzeleri, geri kalan 75 milyon doları ise örtü altı yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır. Tohumluk ticareti bakımından en önemli sebze türleri sırayla ve büyüklük olarak şöyledir: domates (45 milyon USD), hıyar (18), biber (14), karpuz (13), havuç (7), lahanagiller (4.8). Soğan, baş salata, pırasa, bezelye ve fasulye hariç sebzelerin çoğunda hibrid tohum kullanımı % 90 ila % 100 arasında değişmektedir yılında değeri 75 milyon USD olan ton sebze tohumu ithalatına karşın değeri 8 milyon USD olan ton ihraç edilmiştir. Ancak burada dikkate alınması gereken bir husus; bu tohumların ekilmesi sonucunda ülkemiz önemli kazanımlar sağlamaktadır. Şöyle ki ülkemizde tüketilen sebzenin tamamı bu tohumlarla üretildiği gibi her yıl ortalama yurt dışına 500 milyon USD civarında taze sebze, konserve ve sebze türevleri satılmaktadır. Bu üretim yapılırken yaratılan istihdam ve ulaştırma dahil ilgili sektörlere sağladığı yararlar da düşünülerek ithalatın gerçek bir değerlendirmesi yapılmalıdır. Total volume of the Turkish commercial seed market has showed a rapid development after the privatization thrust and reached to approximately 375 million USD as of Vegetable Seed Market ious vegetable types are grown in Turkey either on the open-area or under-cover. After the policy change applied in 1985, the use of hybrid seeds has rapidly become widespread and today, the proportion of hybrid seeds has reached to 100% for under-cover cultivation and to 70% for open-area cultivation. The volume of the Turkish vegetable seeds market is calculated to be approximately 125 million USD, and its share in the total volume of the general seed market is 30%. 40% of this amount, corresponding to 50 million USD, used for open-area vegetable cultivation and the remaining 75 million USD is used for under-cover cultivation. The most important vegetable types in terms of seed trade volumes are tomato (45 million USD), cucumber (18), pepper (14), watermelon (13), carrot (7) and cabbage (4.8). In most vegetables types except onion, lettuce, peas and beans; the share of hybrid seed change between 90% and 100%. In 2007, 1,620 tons of vegetable seeds corresponding to 75 million USD were imported, while the total export income for the same item was 8 million USD for 1,485 tons. However, an important thing that should be taken into consideration for this evaluation is that our country gets significant benefits as a result of the cultivation of vegetable seeds. All vegetables consumed in Turkey are produced with these seeds, and an additional export income of approximately 500 million USD is obtained from the sale of fresh vegetables, canned foods and vegetable derivatives. A clear evaluation for the import should be done considering other benefits of the industry including employment and transportation income. 20

21 4.2 Endüstri Bitkileri ve Patates Tohumluğu Pazarı Türkiye ticari tohumluk pazarının yarıya yakın bir kısmını ise başta mısır olmak üzere ayçiçeği, şeker pancarı, pamuk gibi tarla bitkileri ve patates oluşturur. Bu grup 200 ila 210 milyon USD lık bir ticaret hacmi ile toplam ülke tohumluk pazarının yarısından biraz fazlasını oluşturmaktadır yılı verilerine göre, mısır tohumluğunda doz ( ton) iç tüketim yanında yaklaşık ton dış satış gerçekleştirilmiştir yılı verilerine göre, iç pazarda ton ayçiçeği tohumu tüketilmiş ve ton dış satım yapılmıştır. Gene aynı yıl iç pazarda ton tohumluk patates ile ton şeker pancarı satılmış; pamuk tohumluğunda ise 12 ton ithalat, ton ihracat, ton iç pazara satış gerçekleştirilmiştir. Patates, pamuk ve az miktardaki soya tohumluğu dikkate alınmazsa bu grupta kullanılan tohumlukların tamamı hibrid tohumluklardır. 4.3 Kışlık Hububat Tohumluğu Pazarı Buğday ve arpa tohumluğu toplam ülkemiz tohumluk ticaretinin yaklaşık beşte birini oluşturmaktadır yılı verilerine göre ülkemizde toplam ihtiyacın yaklaşık % 30 kadarı, yani ton buğday ile % 10 kadarı, yani ton arpa tohumluğu üretilmiştir. 4.4 Yem ve Çim Bitkileri Tohumluğu Pazarı Bitki grupları içerisinde tohumluk pazarı olarak en küçük hacme sahip olanıdır yılı verileri ile ülkemizde yaklaşık toplam miktarı ton ve değeri 7 ila 8 milyon USD tutarında yem bitkileri tohumluğu ile 5 milyon USD tutarında çim tohumluğu ticareti yapılmaktadır. 4.2 Industrial Seeds and Potato Seeds Market Notably corn and other arable crops such as sunflower, sugar beet and cotton and potatoes constitute half of the Turkish commercial seed market. This group is also known to constitute more than one half of the country s total seed market with its trade volume of million USD. In 2008, 780,000 doze (11,000 tons) of crop seed was consumed domestically, and nearly 11,000 tons of the same materials was exported. According to the data gathered in 2007, 2,200 tons sunflower was consumed in the domestic market and 4,700 ton foreign sale was done. In the same year, 45,000 tons potatoes seed and 1,250 ton sugar beet was sold in the domestic market. In cotton seeds, import, export and domestic sale volumes were recorded to be respectively 12 tons, 4,300 tons and 9,300 tons. When potatoes, cotton and the small amount of soy beans seeds are not taken into consideration, it can be said that only hybrid seeds are used in this group. 4.3 Winter Cereals Seeds Market Wheat and barley seeds consist of one fifth of the seed trade volume in Turkey. According to 2007 data, 180,000 tons of wheat seed, corresponding to the 30% of the total need, and 22,000 tons of barley seed, corresponding to the 10% of the total need, were produced in our country in Forage Crops Seeds and Grass Seeds Market Forage crops seeds and grass seeds constitute the smallest group in the Turkish seed market. According to the data obtained in 2007, it is seen that forage plant seeds trade volume was tons, corresponding to a market value of 7-8 million USD, and grass seeds market volume was 5 million USD. 21

22

23 BÖLÜM V Türkiye Tohumculuk Mevzuatı Seed Industry Legislation in Turkey

24 Türkiye tohumculuk konusunda yasal ve idari bakımdan batı ülkeleri ile geniş ölçüde uyumlu mevzuat ve düzenlemelere sahiptir yılından beri yürürlükte olan 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu 2006 yılında parlamento tarafından kabul edilmiştir. Bu yeni Kanun aynı zamanda tohumculuk sektörünün organizasyonu ve yönetimi konusunda mesleki kuruluşların kurulmasını öngören ve bunlara görevler veren hükümler de içermektedir. Ayrıca bu Kanun da yer alan hükümler çok sayıda yönetmelikle uygulamaya girmiş bulunmaktadır. Türkiye 2004 yılında 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerinin Islahçı Haklarını Koruma Kanunu çıkarmış ve uygulamaya koymuştur. Ayrıca, Türkiye nin UPOV üyeliği parlamento tarafından onaylanmış ve Türkiye UPOV a 2007 yılında üye olmuştur. Çeşit tescil ve salımı, tohumluk sertifikasyonu ve tohumluk ticareti konularında Türkiye özellikle AB ülkeleri ile olmak üzere gelişmiş tohumculuk endüstrilerine sahip ülkelerinki ile uyumlu idari düzenlemelere sahiptir. Seed legislation and regulations present in Turkey are largely in compliance with the legislation applied by the western countries in terms of legal and administrative issues. Main Seed Law number 5553, which has been in force since 1963, was amended with a new law by the national assembly in The new law also includes clauses assigning duties to professional associations on the organization and management of the seed industry. In addition, the provisions of the law have been put into effect with several bylaws. Turkey enacted and put into practice the Plant iety Protection Law in 2004; and Turkey s UPOV membership was approved by the national assembly and Turkey became an UPOV member in Turkey has compatible administrative regulations with EU countries and other countries having developed seed industries, on the areas of registration and distribution, seed certification and seed trade. 24