14 ORMANI VEJETASYONUNUN FLORISTIK VE BAZI TOPRAK ÖZELLIKLERI Dr. Münevver ARSLAN Yrd. Doç. Dr. Neslihan ERDOĞAN Prof. Dr. Osman KETENOĞLU ODAMIZDAN

Transkript

1

2 İÇİNDEKİLER Ali KÜÇÜKAYDIN 2BAŞYAZI Prof. Dr. Devlet TOKSOY Okan ÇANÇİN Sevda ERGİZ Hüseyin AYTAÇ Serkan ERİKGENOĞLU Ali İzzet BAŞER Fatih SARAÇ Emre TOPBAŞ Prof. Dr. Ender MAKİNACI Prof. Dr. Erol BURDURLU Prof. Dr. Mustafa AVCI Prof. Dr. Özden GÖRÜCÜ Prof. Dr. Selman KARAYILMAZLAR Prof. Dr. Semra ÇOLAK Prof. Dr. Sezgin AYAN ORMAN MÜHENDİSLİĞİ ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ AĞAÇ İŞLERİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ 4 ODAMIZDAN KASTAMONU DA KONGRE PROJE DÖNGÜ YÖNETİMİ ÇALIŞTAYININ İLK ETABI Antalya da Gerçekleştirildi 3ncü DÖNEM MESLEKİ DENEYİM KAZANMA ÇALIŞMALARI BAŞLADI GENEL BAŞKAN ALİ KÜÇÜKAYDIN ORMANCILIĞIMIZIN SON ON YILINI DEĞERLENDİRDİ SDÜ ORMAN FAKÜLTESİ NDE KONFERANS AĞAÇ TÜRÜNÜN MDF LEVHALARDA PÜRÜZLÜLÜĞE ETKİSİ Prof.Dr. Turgay Akbulut Enüs Koç (Mba) 16 YAYLACIK 14 ARAŞTIRMA ORMANI VEJETASYONUNUN FLORISTIK VE BAZI TOPRAK ÖZELLIKLERI Dr. Münevver ARSLAN Yrd. Doç. Dr. Neslihan ERDOĞAN Prof. Dr. Osman KETENOĞLU

3 SIĞLA (LIQUIDAMBAR ORIENTALIS MILLER) DA ALTERNATİF VEJETATİF ÜRETİM YÖNTEMİ Dr. Salih PARLAK 24 TOROS İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ORMANCILIKTA YAPILMASI GEREKENLER Dr. Ali ÖZKURT 31 DÜNYA ÜYELERİMİZDEN Dr. Celal TAŞDEMİR Refik ULUSOY Sıtkı ÖZTÜRK Yusuf BAYIR Lütfiye BARUT KARADENİZ Erdoğan ÖZEVREN 20 SEDIRININ (CEDRUS LIBANI A. RICH.) ÜLKEMIZIN EN BATISINDA, MUĞLA- KÖYCEĞIZ DE YENI TESBIT EDILEN YAYILIŞ ALANI - I Dr. Said DAĞDAŞ Mehmet İŞÇİ 28 VE TÜRKİYE KÂĞIT ENDÜSTRİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME Doç.Dr. Halil Turgut ŞAHİN Orman End. Müh. Cihan BOZKURT Eşref GİRGİN 34 Değerli meslektaşlarımız, Sevgili okurlarımız 2013 ün ilk günlerinde 2012 nin son sayısı ile yeniden birlikteyiz. Dileğimiz yeni başlayan yılın sağlık, mutluluk ve huzur içinde geçmesi. Geçtiğimiz üç aylık dönem içinde Genel Merkezimizce yürütülen çalışmalardan bazılarını dergimizin bu sayısına taşıdık. Kastamonu da orman fakülteleri ve uygulamacılar ile biraraya gelerek Yasamızın ormancılık eğitimine yansımalarını ele aldıkları Kongre, Isparta da Orman Fakültesi Öğrencilerine düzenlenen Konferans ve Türkiye Ormancılar Derneği nin kuruluşunun 88inci yılı nedeniyle düzenlenen Panel bunlardan öne çıkanlar oldu. Yürütülen diğer çalışmaları ve ayrıntılarını odamızın genel ağ sayfasından takip edebilirsiniz. Uzman Sahası bölümünde, orman fakültelerinde ve ormancılık araştırma enstitüsü müdürlüklerinde araştırmalarını yürüten arkadaşlarımızın ulaştıkları sonuçları, sizlerle paylaşıyoruz. Bir önceki sayımızda yer alan AĞAÇ TÜRÜNÜN MDF LEVHALARDA PÜRÜZLÜĞE ETKİSİ başlıklı makalenin yazarları, basım aşamasında yaşanan dikkatsizlik nedeniyle ne yazık ki hatalı yayımlandı. Bunun için Prof Dr. Turgay Akbulut ve Enüs Koç ile siz okurlarımızdan özür diliyoruz. Meslektaşımız Dr. Ali Özkurt, ormancılık çalışmalarının yanısıra; farklı bir alanda, iş güvenliği konusunda uzmanlık alarak, çalışmalarını sürdürüyor. Ormancılıkta gerekli iş sağlığı ve güvenliği bilgilerini, bu sayımızda bizlerle paylaştı. Odamız Genel Merkezinde Genel Sekreter olarak görev yapan değerli meslektaşımız Yücel Alım ı kaybetmek, hepimizi derinden üzdü. Kendisine Allah tan rahmet, meslektaşlarımıza başsağlığı diliyoruz. Siz değerli okurlarımızın, Dergimizin bir sonraki sayısında paylaşmak üzere katkılarını beklediğimizi hatırlatıyor, saygılarımızı sunuyoruz... YAYIN KURULUNDAN 44HABERLER Orman Mühendisliği Dergisi Yayın Kurulu 1

4 BAŞYAZI Saygıdeğer Meslektaşlarımız, Bilindiği üzere Odamız tarafından, Bugün Gazetesinde Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği (TMMOB) mevzuatının değiştirilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nda çalışmalar yapıldığına dair çıkan haberler üzerine, 09 Mayıs 2012 tarihinde basına ve kamuoyuna BUGÜN GAZETESİNİN MANŞETLERİ, MESLEK ODALARINI DİZAYN ETMENİN HABERCİSİ Mİ? başlıklı açıklama yapılmıştı. Demokratik yollarla meslek odalarını ele geçiremeyenlerin, mevzuat değişiklikleriyle bu kuruluşları baskı altına almak istedikleri ifade edilerek; seçimle gelenlerin seçimle gitmesi gerektiği, bunun demokrasinin temel kurallarından olduğu, seçimle gelen bağımsız kuruluşların kural değişiklikleri ile dizayn edilemeyeceği belirtilmişti. Bugün gelinen nokta itibariyle, 6235 sayılı TMMOB Yasası değişikliği ile demokratik yollarla ele geçirilemeyen meslek örgütleri, böl-parçala-küçült-yönet-etkisizleştir metoduyla merkezi kamu yönetimine bağlanmak istenmektedir. Kanunlar elbette günün ihtiyaçlarına göre değiştirilebilir. Ancak değişiklik talepleri meslek örgütlerinden gelmelidir. Meslek örgütleri ve üst birliği olan TMMOB nin kuruluş yasası değişikliği odalardan ve TMMOB den gizli olarak kapalı kapılar ardında yapılmamalıdır. Yasa değişiklikleri ülkeyi yönetenlerin amaçları doğrultusunda meslek örgütlerini dizayn etmeye yönelik olmamalıdır. Orman Mühendisleri Odası olarak hazırlanış süreci, şekli ve içerik itibarıyla TMMOB siz, TMMOB Yasası değişikliğinin kabul edilebilir yanının olmadığını bilmenizi isteriz. Saygıdeğer Meslektaşlarımız, Orman Mühendisleri Odası olarak, özellikle son dönemlerde uluslararası platformlarda daha çok yer almak, bu platformlarda mesleğimizi ve meslektaşlarımızı etkin biçimde temsil etmek ve mesleğimize, meslektaşlarımıza kazanımlar elde etmek gayesi ile yoğun çaba sarf etmekteyiz. Bu çabalarımız neticesinde 09 ŞUBAT 2011 tarihinde Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile özellikle meslektaşlarımızın kapasitelerini arttırıcı çalışmalar yapmak ve faaliyetlerde bulunmak amacıyla bir protokol imzalanmıştı. UNDP ile yapmış olduğumuz protokol neticesinde FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) nün de katkılarıyla, Odamızın faaliyet alanına giren konularda projeler üretilmesine katkıda bulunmak ve diğer mali kaynaklardan projeler vasıtasıyla faydalanılmasını sağlamak amacıyla, proje hazırlama konusunda bireysel kapasiteyi arttırıcı nitelikte Proje Döngü Çalıştayı düzenlenmiştir. Çalıştay dört aşamalı olarak planlanmış ve ilki Aralık 2012 tarihleri arasında Antalya da gerçekleştirilmiştir. Diğer üç aşamasının da 2013 Ocak, Şubat, Mart aylarında yapılmasını öngörmekteyiz. Orman Mühendisleri Odası olarak bu Çalıştaydan, özellikle kamuda ve özel sektördeki meslektaşlarımızın proje hazırlama, uygulama, denetim ve değerlendirme konularında bilgi ve deneyim sahibi olmalarına katkıda bulunulması amaçlanmıştır. 2 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

5 Değerli Meslektaşlarımız; Türkiye de ki ormancılık eğitimi ve orman fakültelerinin durumu özellikle son yıllarda yaşanan kalite düşüklüğü nedeniyle önemle üzerinde durduğumuz konuların başında gelmektedir yılında Antalya da düzenlediğimiz panelin ardından, üç yıl sonra Kastamonu da yine tüm orman fakültelerinin katılımıyla düzenlediğimiz kongre ve sonuç bildirisiyle tarihi bir sorumluluğu yerine getirdiğimizi düşünüyoruz. Ormancılık mesleğinin geleceği açısından hayati öneme haiz bu konunun tüm paydaşlarca aynı özen gösterilerek takip edilmesinin gerektiğine inanıyoruz. Saygıdeğer Meslektaşlarımız, Bilindiği üzere; geçtiğimiz Aralık ayı içerisinde Orman Genel Müdürlüğü makamında görev değişikliği olmuş, mevcut Genel Müdür yaş haddinden dolayı emekliliğe ayrılmış ve yerine Sayın İbrahim ÇİFTÇİ atanmıştır. Sayın Genel Müdürü tebrik eder yeni görevinde başarılar dileriz. Bu vesile ile mesleğimiz ve meslektaşlarımızın menfaatine yapılacak tüm faaliyetlerde Oda olarak üzerimize düşen görevi, sorumluluk bilinciyle tereddüt etmeden yerine getirmenin gayreti içerisinde olacağımızı, meslek ve meslektaşlarımız aleyhine olacak gelişmelerde de meslek örgütü dilinin kullanılmasında ve gerektiğinde de hukuki mücadeleden geri kalınmayacağının bilinmesini isteriz. Orman Genel Müdürlüğü nün yeni yönetiminden, öncelikle Orman Genel Müdürlüğü kampüsünün biran evvel inşa edilerek; dağınık vaziyetteki merkezi birimlerin bir araya getirilmesi ve çalışanların moral motivasyonlarının bir nebze de olsa yükseltilmesini; Teknik Personel Atama Yönetmeliği nin hakkaniyete ve liyakata dayalı olacak şekilde yeniden düzenlenmesini ve atamalarda bu hususa azami derecede uyulmasını; ormancılık hizmetlerinde kurumsal kapasitenin arttırılması hedeflerinin gerçekleştirilmesi, hizmet standardının yükseltilmesi amacıyla KİK mevzuatı çerçevesinde, İdarenin denetiminde 5531 sayılı Yasa ile kurulan ormancılık büro ve şirketleri kanalıyla, hizmet alımlarına dayalı sistemin şeffaf olarak kurulmasını öncelikle beklediğimizi belirtmek isteriz. Saygıdeğer Meslektaşlarımız; Yeni bir yıla başlarken, 2013 ün mesleğimiz, meslektaşlarımız başta olmak üzere Yüce Milletimize ve tüm insanlığa huzur ve barış getirmesini diliyoruz. Saygılarımızla Yönetim Kurulu 2012 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 3

6 ODAMIZDAN KASTAMONU DA KONGRE Orman Mühendisleri Odası Genel Merkezi tarafından 5531 Sayılı Kanun, Yüksek Öğretim ve Eğitime Yansımalarının İrdelenmesi ve Hedefler Konulu Kongre Kasım 2012 Tarihlerinde Kastamonu da Gerçekleştirildi O rman Mühendisleri Odası Genel Merkezi tarafından, 16-19/11/2009 tarihlerinde Antalya da gerçekleştirilen 5531 Sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanun un Yüksek Öğretim ve Eğitim ile Uygulamaya Yansımaları, Alınması Gereken Önlemler konulu panelin sonuç bildirisinde; 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Mühendisliği Hakkında Kanunun, ormancılık yüksek öğretim ve eğitime yansıtılmasına yönelik tavsiye kararları alınmıştı. Ormancılık yüksek öğretimine ilişkin tavsiye kararlarının, ormancılık yüksek öğretim ve eğitimine ne ölçüde yansıtıldığını irdelemek amacıyla, düzenlenen kongrenin açılış konuşmasında, Genel Başkan Ali Küçükaydın; Bu kongre ile 2009 yılında Antalya da gerçekleştirilen panelin ardından geçen üç yıl içinde alınan kararların ne oranda uygulandığının irdeleneceğini, Karabük Üniversitesi Orman Fakültesini örnek göstererek, yeni orman fakülteleri ile bölümlerin açılmasında, YÖK Yasasının hiç dikkate alınmadığının altını çizmiştir. Kongreye katılan, Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Seyit Aydın konuşmasında, Orman Mühendisleri Odası nın böyle bir kongre düzenlemekle yüksek öğretime önemli katkı yaptığını vurgulayarak, bu etkinliğin Kastamonu da yapılmış olmasının kendilerini 4 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

7 fızoğlu, Prof. Dr. Kenan Ok, Prof. Dr. İbrahim Turna, Prof. Dr. Nedim Saraçoğlu, Prof. Dr. Ümit Cafer Yıldız, Prof. Dr. Hasan Vurdu, Prof. Dr. Erol Burdurlu, Doç. Dr. İlker Usta, Yrd. Doç. Dr. Üstüner Birben, Yrd. Doç. Dr. Hasan Serin, Or. End. Y. Müh. Enüs Koç ve Ağaç İşleri End. Y. Müh. Fatih Kısacık katılmışlardır. Ayrıca çok sayıda orman bilimcisi, Orman Mühendisleri Odası, Türkiye Ormancılar Derneği, Emekli Ormancılar Derneği, ORKOOP Temsilcileri, orman mühendisleri, orman fakültesi öğrencileri, Orman Genel Müdürlüğü ve ÇEM Genel Müdürlüğü yetkilileri de kongreyi izlemiş ve tartışmalara katılmışlardır. Sunulan tebliğlerde başlıca; Orman Mühendisleri Odası AR- GE Komisyonu başkanı Eşref Girgin, Antalya Panel sonuç bildiriçok memnun ettiğini ve sonuç beklentilerinin yüksek olduğunu ifade etmiştir. Kongreye oturum başkanı ve konuşmacı olarak; Prof. Dr. Seyit Aydın, Prof. Dr. Ramazan Özen, Or. Y. Müh. Eşref Girgin, Prof. Dr. Azize Toper Kaygın, Prof. Dr. Ahmet Yeşil, Prof. Dr. Temel Sarıyıldız, Selman Karayılmazlar, Prof. Dr. Cahit Balabanlı, Prof. Dr. Cantürk Gümüş, Prof. Dr. Harzemşah Ha- Orman Mühendisleri Odası AR-GE Komisyonu başkanı Eşref Girgin, Antalya Panel sonuç bildirisinde yer alan ormancılık yüksek öğretime ilişkin önerilerin tam olarak gerçekleştirilmediğini, ancak 5531 sayılı Kanunun önemli ölçüde yansıtıldığını gözlemlediğini anlatmışlardır. sinde yer alan ormancılık yüksek öğretime ilişkin önerilerin tam olarak gerçekleştirilmediğini, ancak 5531 sayılı Kanunun önemli ölçüde yansıtıldığını gözlemlediğini; Prof. Dr. Cantürk Gümüş ormancılık yüksek öğretiminin tarihsel gelişimini; Prof. Dr. Kenan Ok ormancılık yüksek öğretiminin akreditasyonunun gerekliliğini; Prof. Dr. Harzemşah Hafızoğlu yeni fakültelerin açılması ve öğrenci kontenjanlarını irdelemiştir. Fakülte temsilcileri de Antalya-2009 Paneli sonuç bildirisinde yer alan hususlar hakkında fakültelerinde yapılan çalışmaları anlatmışlardır. Yapılan tartışmalar sonucunda, kongre sonuç bildirisinin en önemli çıktısı olarak; ormancılık yüksek eğitim ve öğretimi kapsamında yer alan orman mühendisliği ile orman endüstri mühendisliği lisans eğitimlerinde uzmanlaşmanın gerekli olduğu, orman mühendisliği uzmanlık alanlarının OMO nun koordinasyonunda orman idaresi, orman fakültelerinin birlikte yapacakları toplantılarda belirlenmesinin, aynı şekilde orman endüstri mühendisliği uzmanlık alanlarının OMO nun koordinasyonunda özel sektör temsilcileri ile orman fakültelerinin birlikte yapacakları toplantılarda belirlenmesinin gerektiği vurgulanmıştır EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 5

8 ODAMIZDAN 5531 Sayılı Kanun, Yüksek Öğretim ve Eğitime Yansımalarının İrdelenmesi ve Hedef ler Kongresi Sonuç Bildirgesi Orman Mühendisleri Odası tarafından düzenlenen ve Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), Kastamonu Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Bartın Üniversitesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakülteleri, Hacettepe Üniversitesi Mesleki Teknoloji Yüksek Okulu, Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, serbest orman endüstrisi ile ağaç işleri endüstrisi sektörleri ve TMMOB Orman Mühendisleri Odası temsilcilerinin konuşmacı olarak katıldığı 5531 SAYILI OR- MAN MÜHENDİSLİĞİ, ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ VE AĞAÇ İŞLERİ ENDÜSTRİ MÜHEN- DİSLİĞİ HAKKINDA KANUNUN YÜKSEK ÖĞRETİM VE EĞİTİME- YANSIMALARININİRDELENMESİ VE HEDEFLER konulu kongre Kasım 2012 tarihlerinde Kastamonu da gerçekleştirilmiştir. Kongrede; Kasım 2009 tarihleri arasında Antalya da gerçekleştirilen 5531 SAYILI OR- MAN MÜHENDİSLİĞİ, ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ VE AĞAÇ İŞLERİ ENDÜSTRİ MÜHEN- DİSLİĞİ HAKKINDA KANUNUN YÜKSEK ÖĞRETİM-EĞİTİM VE UYGULAMAYAYANSIMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER konulu panelin, 5531 sayılı Kanunun yüksek öğretim ve eğitime yansımalarına ilişkin sonuç bildirisindeki tavsiye kararlarına yönelik olarak18(onsekiz) adet bildiri sunulmuştur. Kurumların temsilcisi konuşmacılar, oturum başkanları, uzmanlar ve diğer katılımcılar olarak; kongre oturumlarında yapılan sunumlar, vurgulanan temel hususlar, tartışmalar, kurum temsilcilerinin kurumları adına sundukları görüş ve öneriler dikkate alınarak, aşağıda belirtilen çıktıların, Yüksek Öğretim Kurulu na, ilgili kurumlara, meslek kuruluşlarına, eğitim kurumlarına ve kamuoyuna duyurulması hususunda görüş birliğine varılmıştır. 1. Orman ekosisteminin bütüncül yönetiminin, Orman Mühendisliğinin temel mesleki faaliyet konularından olduğu ve bu konulara ilişkin hak ve yetkilerin 5531 sayılı Kanunla yasal güvenceye alındığı vurgusu yapılarak; bütüncül orman ekosistem yönetiminin, mesleki hak ve yetkiler bölünmeden, bilimsel temele dayalı ve bu Kanun esas alınarak daha rasyonel biçimde sürdürülebilmesi için; a. Lisans düzeyindeki ormancılık yüksek öğretim eğitiminde, seçmeli ders uygulamasının uzmanlaşmada yeterli olamayacağı dikkate alınarak; Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman Fakülteleri temsilcilerinin, Orman Mühendisleri Odasının koordine edeceği toplantılarda, en fazla dört başlıkta uygulamaya yönelik uzmanlık alanları belirlenmeli, b. Belirlenecek uzmanlık alanlarında çalıştırılmak üzere ve uygulamanın istediği niteliklere sahip orman mühendisi yetiştirilmesi için ormancılık yüksek öğretim-eğitim programları şekillendirilmeli, c. Ormancılık yüksek öğretim ve eğitimi yine dört yıl olarak sürdürülmeli, bunun ilk iki yılı müşterek derslerden ve son iki yılı ise uzmanlık alanlarına yönelik derslerden oluşturulmalı, d. Her Orman Fakültesinde, fakültenin teknik alt yapısı ve coğrafi konumu dikkate alınarak ve tüm uzmanlık alanlarından olmamak koşuluyla belirlenecek alanlarda öğretim ve eğitimler yapılmalı, e. Mezunlara, Orman Mühendisi unvanı altında ve uzmanlık alanlarını içerecek şekilde lisans diplomaları verilmeli, 2. Ormanların tamamına yakını Devletin tekelinde olduğu, 6 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

9 hizmet satın alımlarında yeterli arzın bulunmadığı tespitleri yapılarak; orman mühendisi istihdam sorunlarını hızla büyüten yeni Orman Fakülteleri ve bölümler açılmamalı, henüz öğrenci kaydı yapılmayan Bursa Teknik Üniversitesi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi ve Karabük Üniversitesi Orman Fakülteleri ya kapatılmalı, ya da mesleki istihdam sorunları çözümleninceye kadar öğrenci kontenjanı verilmemeli, mevcut orman fakültelerinden öğretim elemanı desteği sağlanmamalı, 3. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültelerinde öğretim-eğitim yapan, kontenjanları istenilen düzeyde dolmayan orman mühendisliği ve orman endüstri mühendisliği ikinci öğretimleri kapatılmalı, 4. Orman ekosisteminin bütüncül yönetimi ve Orman Mühendisliği mesleki haklarına zarar verecek nitelikte programa dayanarak öğretime açılan ve rağbet edilmemesi nedeniyle kontenjanı dolmayan, Karadeniz Teknik Üniversitesi ile henüz öğrenci almayan Süleyman Demirel Üniversitesi ve Düzce Üniversitesi Orman Fakülteleri Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümleri kapatılmalı, 5. Orman Fakültelerinin ilgili bölümlerinin eğitim ve öğretim programlarının, Ulusal Yeterlikler Çerçevesi (TYYÇ), Bologna süreci ve 5531 Sayılı Kanun hükümlerinde öngörülen bilgi ve becerileri de kazandıracak şekilde müfredat programı çalışmalarına, fakülteler ortak paydada anlaşarak aralıksız devam etmeli, 6. Dokuz Orman Fakültesindeki Orman Mühendisliği bölümleri öğrenci kontenjanları; hizmet alımı arzı çeşitlendirilip geliştirilinceye kadar, orman idaresi ile özel sektör ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla, günümüz şartlarında tüm fakülteler için yılda en fazla 450 öğrenciyi geçmeyecek şekilde planlanmalı, 7. Orman İdaresi ile diğer kamu kurum ve kuruluşları; orman yönetim sistemi ve üretim zincirinin, yerli uzmanlarca yapılacak dış denetimi ve sertifikasyonuna yönelik Orman Mühendisleri Odasının girişimlerine destek vermeli, 8. Orman Fakülteleri programlarının akreditasyonuna yönelik olarak fakülte bütçelerinden gerekli kaynak ayrılmalı, akreditasyon için ön koşul olan on ölçüte dayalı süreç başlatılmalı; Orman Mühendisleri Odası, Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (MÜDEK) ile denetici eğitimlerinde işbirliği yapmalı, üyelerini teşvik etmeli ve fakülte dekanları süreci kolaylaştırmalı,3 9. Orman Endüstri Mühendisliği bölümlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile serbest piyasadaki gelişmelere uygun olarak ve piyasa isteklerini karşılayacak niteliklere haiz orman endüstri mühendisi yetiştirecek biçimde uzmanlaşmaya gidilmeli, uzmanlık alanlarının belirlenmesinin özel sektör temsilcileri ile orman fakültelerinin Orman Mühendisleri Odasının koordinesinde yapacakları toplantılarda kararlaştırılmalı, 10. Orman Fakültelerindeki Orman Endüstri Mühendisliği bölümleri öğrenci kontenjanları, özel sektörün aradığı nitelikler ve nicelikler dikkate alınarak belirlenmeli, 11. Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği alanında, 1973 den buyana eğitim yapan ve Türkiye nin en eski yüksek öğretim kurumu olan, Hacettepe Üniversitesi Mesleki ve Teknoloji Yüksek Okulu Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Bölümünün fakülte olarak öğretimine tekrar başlatılması için Odanın koordinasyonunda yapılan girişimlere devam edilmeli, 12. Teknoloji Fakültelerine dönüştürülen Teknik Eğitim Fakülteleri Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi Bölümlerinin, 5531 sayılı Kanuna dayanarak Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği olarak yapılandırıldığı gözlemlenerek, bu yeni yapılanmada, teknik alt yapı yeterliliği ve mesleki kıstaslar göz ardı edilmemeli, yeni istihdam sorunlarına neden olunmamalı, Gerektiği sonucuna varılmıştır. Kongre katılımcıları 24 Kasım 2012 Kastamonu 2012 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 7

10 ODAMIZDAN PROJE DÖNGÜ YÖNETİMİ ÇALIŞTAYININ İLK ETABI Antalya da Gerçekleştirildi Orman Mühendisleri Odası Genel Merkezi ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı nın (UNDP) Ortaklaşa Düzenlediği ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü nün (FAO) da katkıda bulunduğu Proje Döngü Yönetimi Çalıştayı nın ilk etabı Antalya da Gerçekleştirildi M eslektaşlarımızın kapasitelerini arttırıcı çalışmalar yapmak ve faaliyetlerde bulunmak amacıyla OMO ile UNDP arasında 09 ŞUBAT 2011 tarihinde imzalanan protokol çerçevesinde, Proje Döngü Yönetimi Çalıştayı nın ilk etabı FAO nun da katkılarıyla Aralık 2012 tarihinde Antalya da gerçekleştirildi. Dört farklı oturumda yürütülen Çalıştayda; UNDP ve FAO uzmanları tarafından sorun analizi, paydaş analizi, mantıksal çerçeve, proje izleme ve değerlendirme ile proje yürütme süreçleri detaylı ve uygulamalı olarak ele alınmıştır. Ekrem Yazıcı ve Yıldıray Lise nin ana eğitimci olduğu çalıştaya Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ormancılık Büro ve Şirket sahipleri ve çalışanları ile yeni mezun orman mühendislerinden oluşan toplam 102 kişi katılmıştır. UNDP, FAO ve OMO yöneticilerinin açılış konuşmaları ile başlayan Çalıştaya; arazi bozulması, iklim değişikliği, su yönetimi, biyolojik çeşitlilik ve sürdürülebilir orman yönetimi konularında grup çalışmaları ile devam edilmiştir. Odamız II.Başkanı İsmail Hakkı Barı yaptığı konuşmada özetle; Orman Mühendisleri Odası olarak bu Çalıştaydan, mühendis kariyerine sahip kişiler (öncelikli olarak yeni mezun, genç mühendisler) ile 8 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

11 Orman Mühendisleri Odası olarak bu çalıştaydan, mühendis kariyerine sahip kişiler (öncelikli olarak yeni mezun, genç mühendisler) ile kamu ve diğer kurumlarda projelerle ilgili birimlerde çalışan veya serbest çalışan Odamız üyelerinin ve diğer mühendislerin proje hazırlama, uygulama, denetim ve değerlendirme konularında bilgi ve deneyim sahibi olmalarına katkıda bulunulmasının amaçlandığını belirdi. kamu ve diğer kurumlarda projelerle ilgili birimlerde çalışan veya serbest çalışan Odamız üyelerinin ve diğer mühendislerin proje hazırlama, uygulama, denetim ve değerlendirme konularında bilgi ve deneyim sahibi olmalarına katkıda bulunulmasının amaçlandığını belirterek bu çalıştaydan Oda olarak; proje hazırlama, kontrol ve değerlendirme konularında bilgi sahibi mühendis sayısını artırmayı; bu alanda güncel teknik ve metodolojiler hakkında bilgi sahibi olmayı, UNDP ve FAO gibi deneyimli kurumların deneyimlerinden ve proje ve finans fırsatlarından yararlanmayı, orman mühendislerine iş/istihdam fırsatları yaratmayı, serbest meslek mensuplarının ve serbest meslek bürolarının proje hazırlama ve finans temini konularında bilgi sahibi olmalarını, proje hazırlama ve değerlendirmede beklenen sonuçlara daha çabuk ulaşmayı, muhtelif projelerde taşeron veya proje ortağı olarak çalışma imkanlarını sağlamayı, proje hazırlama, uygulama, kontrol ve değerlendirme konularında olabilecek talepleri karşılayabilmeyi beklediklerini ifade etmiştir. Belirlenen grupların her dört aşamaya katılımının sağlanacağı ve ikinci aşamaya ön çalışmalar yapılarak gelinmesinin önemi belirtilen çalıştayın ikinci aşaması, Ocak 2013 tarihinde Antalya da yapılacaktır EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 9

12 ODAMIZDAN Mesleklerimize, Odalarımız ve Birliğimize Sahip Çıkıyoruz Son yıllarda gündeme gelen Odalarımız ve üst Birliğimiz Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği- TMMOB nin mevzuatını düzenlemeye yönelik adımlar, bugün doğrudan TMMOB Yasasını değiştirmeye yönelmiştir. Anayasa nın 123, 124 ve özellikle 135. maddelerinden hareketle yayımlanan 6235 sayılı TMMOB Yasasının değiştirilmesi yoluyla TMMOB örgütlülüğü ve mühendis, mimar, şehir plancılığı disiplinlerinin meslek örgütlülükleri, kapalı kapılar ardında yapılan hazırlıklarla tasfiye edilmek üzeredir. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu nun ülkemizdeki bütün meslek kuruluşlarıyla ilgili tarihli, 799 sayfa ve sayfa eki bulunan raporunun Başbakanlığa gönderilmesinin ardından 2011 yılında çıkarılan birçok Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kamu yönetimi tekelci otoriter bir tarzda yeniden düzenlenmiştir. Bu kapsamda gerek mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı hizmetleri ve gerekse TMMOB mevzuatının Anayasa ve yasalara açıkça aykırılık oluşturacak bir şekilde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından düzenlenmesi öngörülmüştür. Bu düzenlemeler, Anayasa ve İdare Hukuku çerçevesinde merkezi idare ile özerk yerinden yönetim kuruluşları arasında olması gereken vesayet denetimini aşan, tekelci otoriter bir yönetim anlayışı ile bazı özerk kamu tüzel kişiliklerinin özerkliği ortadan kaldırılmış, bazıları da doğrudan bazı bakanlıkların bünyesine katılmıştır. Bugün ülkemizde egemen olan sermaye birikim politikaları, sanayide gerçekleşen dönüşüm, fason üretimin artması, 2B ile kamu arazileri ve kentsel dönüşüm süreçleri, bütün ülkenin imara açılması gibi rant yönelimli politikalar, mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı hizmetlerini doğrudan olumsuz olarak etkilemektedir. Bu meslek disiplinleri ile kamusal hizmet ve kamusal mesleki denetim esaslı örgütlülüklerinin, şekli yapılara dönüştürülerek tasfiye edilmesi amaçlanmaktadır. Kamuoyuna tarafsız ve bilimsel temellerle gerçeklikleri aktaran; gerektiğinde etkin bir biçimde hukuk yolunu kullanarak yapılan yanlışlarla mücadele eden TMMOB ye yönelik tasfiye politikaları da bu kapsam içindedir. Bu noktada öncelikle belirtmek isteriz ki, TMMOB Yasasını değiştirme ya da ortadan kaldırmaya yönelik girişimler mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı hizmetlerini kamusal niteliğinden arındırarak rant politikalarına açma amacını gütmektedir. Ayrıca hazırlanış süreci, şekli ve içerik itibarıyla TMMOB siz TMMOB Yasası değişikliklerini yüz binlerce üyemizin ve bizlerin asla kabul etmeyeceği bilinmelidir. Yapılacak yeni değişikliklerle mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı hizmetleri ve ilgili meslek örgütleri, böl-parçala-küçültyönet-etkisizleştir yaklaşımıyla demokratik ve merkezi yapılardan rekabetçi yerel yapılara dönüştürülerek merkezi kamu yönetimine bağlanacaktır. Odalarımız ve Birliğimiz TMMOB, bugüne kadar izin vermediğimiz siyasi iktidarların ve siyasi partilerin rant ve rekabet temelli müdahalelerine açık bir yapıya ve arka bahçelerine dönüştürülecektir. Diğer yandan belirtmek isteriz ki, mühendislik bilimleri ile mimarlık ve şehir plancılığı bilim ve disiplinleri, multi disipliner (çok disiplinli-çokbilimli) mesleki hizmetleri gerektirmekte ve gerek kendi içlerinde gerekse aralarında mesleki, bilimsel, teknik geçiş gereklilikleri bulunmaktadır. Dolayısıyla meslek alanlarının ve hizmetlerinin tarifi, sınırı ve ülke genelindeki ortak uygulamaları, ancak TMMOB nin mevcut yapısı gibi bütünsel bir kurum tarafından gerçekleştirilebilir. Bu nedenle meslek alanlarımızın ve aralarındaki ilişkilerin düzenlenmesi otoriter ve rekabetçi bir kanun yapma zihniyeti ve bölparçala-küçült-aşırı parçalı yapıları yönet yaklaşımıyla düzenlenemez. Meslek alanlarımız ve aralarındaki ilişkilerin, bilim, teknik ve toplumsal yarar doğrultusunda ancak TMMOB ve Odalarımızın demokratik işleyişi içinde belirlenebilir, düzenlenebilir bir konu olduğu unutulmamalıdır. Mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı hizmetleri gerçekte bilim, teknoloji, Ar-Ge, inovasyon, sanayi, tarım, orman, enerji, ulaşım, madenler, tüm doğal kaynaklar, gıda, çevre ve kentleşme politikalarının dinamik gücüdür, böyle olması gerekir. Ancak ne yazık ki bu gerçekler hemen hemen tüm siyasi iktidarlar tarafından hep ikinci plana itilmiş, bazı alanlarda yetkiler uluslararası sermaye kuruluşlarına devredilmiş, bazı alanlar ise nere- 10 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

13 deyse ortadan kaldırılmıştır. Mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı hizmetlerinin ana sektörleri kamusal fayda anlayışından çıkarılıp serbestleştirme, özelleştirme, ticarileştirmenin arpalıkları haline getirilmiştir. Kentler, tarım arazileri, kamu arazileri, madenler, enerji ve tüm alanlar rantlara göre şekillendirilmiş ve plansızlık egemen kılınmıştır. Aynı zamanda çalışma yaşamının büyük kısmı işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin dışında tutulmakta, insanca barınma hakkı ve deprem gerçeğinin gerektirdiği yapı denetimi, enerji, tarım, orman, su kaynakları ve kentlerin yönetimi gibi alanlarda mühendislik-mimarlık-şehir plancılığının mesleki denetim ve bilimsel-teknik kriterleri devre dışı bırakılmakta, KHK lerle, yasa ve yönetmeliklerde yapılan düzenlemelerle bilimsel-teknik mesleki gereklilikler tasfiye edilmektedir. Bu nedenle iş cinayetlerinden yapı denetimsizliğine, depremlerin toplumsal yıkımlara dönüşmesine dek bir dizi acı olay artık kanıksanır hale gelmektedir. Bu koşullarda ülkemize, halkımıza, mesleklerimize karşı bilimsel-toplumsal sorumluluklarımızı terk etmeyeceğimizi, TMMOB siz TMMOB Yasasını değiştirmeye yönelik girişimlere karşı biz aşağıda imzası bulanan TMMOB ye bağlı Odalarımız olarak, birlik içinde karşı çıkarak mücadele edeceğimizi, bağımsız ve demokratik meslek kuruluşlarının tasfiyesine dur demenin kamusal bir görev olduğunu; iktidarın söz konusu girişimleri askıya alarak sesimize kulak vermesi gerektiğini kamuoyuna duyururuz. Gemi Makinaları İşletme Mühendisleri Odası Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Tekstil Mühendisleri Odası 3ncü DÖNEM MESLEKİ DENEYİM KAZANMA ÇALIŞMALARI BAŞLADI SMM adayı orman mühendisi ile orman endüstri mühendisleri; 2012/3 üncü dönem Mesleki Deneyim Kazanma Çalışmaları na, 3 Aralık 2012 günü Temel Eğitim ve Merkezi Deneyim Kazanma Merkezin de başladılar. M esleki Deneyim Kazanma Çalışmaları; Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanun un 6ncı maddesine dayanarak çıkarılan, 6/5/2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Orman Mühendisleri Odası Mesleki Deneyim Kazanma ve Meslek Mensupluğu Sınav Yönetmeliği ile Oda yönetim kurulunca yürürlüğe konulan Temel Eğitim ve Mesleki Deneyim Kazanma Merkezi (TEMDEM), Mesleki Deneyim Kazanma ve Serbest Meslek Mensupluğu Sınav Yönergesi esasları uyarınca başladı. Mesleki deneyim kazanma çalışmasına, 205 orman mühendisi ile 2 orman endüstri mühendisi katılmaya hak kazanmıştır. Genel Merkez Binamızda yapılan açılışa, Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ali Küçükaydın, mesleklerinin birinci aşamasını tamamlayan genç meslektaşlarımza bir konuşma yapmıştır. AR-GE Komisyonu Başkanı Emekli Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Eşref Girgin, meslek mensupluğu hukuku konusunda bir sunum ve uygulama tezlerine yönelik bilgilendirme konuşması yapmıştır. SMM adayı mühendislerin sorularının cevaplandırılmasıyla toplantı sona ermiştir EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 11

14 ODAMIZDAN GENEL BAŞKAN ALİ KÜÇÜKAYDIN ORMANCILIĞIMIZIN SON ON YILINI DEĞERLENDİRDİ Türkiye Ormancılar Derneği nin kuruluşunun 88. yılı kutlamaları nedeniyle Ankara da TÜRKİYE ORMANCILIĞININ SON 10 YILINI TARTIŞIYORUZ konulu panel düzenledi. Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ali Küçükaydın,Tarım Orman İş Sendikası Genel Başkanı Şükrü Durmuş, Prof. Dr. Kenan Ok ve Orman Yüksek Mühendisleri Yücel Çağlar ve Nafi Altınöz panele konuşmacı olarak katıldı. Paneli Or. Yük. Müh. Muzaffer Doğru yönetti. Genel Başkan Ali Küçükaydın, son on yılı; çıkarılan meslek yasası, ormancılıkta eğitim ve öğretim, Bakanlığın yapılanması, Anayasa da ormancılık, 2B, orman köylüsü, ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları, orman kadastrosu ve mülkiyet, orman yangınlarıyla ve zararlılarıyla mücadele, uluslararası ilişkiler, orman idaresinde personel özlük hakları ve Gazi Yerleşkesi başlıkları altında değerlendirdi. Küçükaydın özetle; 2006 yılında çıkarılan 5531 Sayılı yasa ile birlikte uygulama yönetmelikleri ve Tüzüğe karşılık Orman İdaresinin ikincil mevzuatının ve yasaya uyumu ve uygulamaya yansımasın çok yavaş olduğunu bu yavaşlıktan en çok meslektaşlarımızın mağdur olduğunu, Kalkınma plan ve programlarının ilke ve hedefleri doğrultusunda sağlıklı planlaması yapılmadan, altyapı ve donanımdan uzak kurulan ya da kurulacak orman fakültelerinin, ormancılık hizmetlerinin sürdürülebilirliğinin önündeki en büyük tehditlerden biri olduğunu, 2003 yılında kurulan Çevre ve Orman Bakanlığı, 2011 yılında birikimleriyle kapatıldığını, kurulan Çevre, Orman ve Şehircilik Bakanlığının bir ay geçmeden Orman ve Su İşleri Bakanlığı kurulduğunu. bu kuruluşta geçmiş deneyimler göz ardı edilerek, iç yapılanmalar ve görevlere yapılan atamalar ormancılık açısından tahrip edici olduğunu, Bakanlığın görev konularının yaklaşık üçte ikisinin ormancılık olmasına, ormanların %16 sının münhasıran su üretimi yani hidrolojik fonksiyonlu ormanlar olarak ayrılmasına rağmen, ne yazık ki, üst düzey atamalarda ormancıların hiç dikkate alınmadığını, Bakanlığın ana hizmet birimi olarak kurulan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nde her türlü planlama, tescil ve onay yetkilerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilerek, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünü vesayet altında iki başlı hale getirildiğini, Orman ve Su İşleri Bakanlığının hazırladığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Eylem Planı projesinin, 1995 yılında çıkarılan 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa dayandığını, ve doğru bir proje olduğunu ancak yeterli kaynak ve iş gücü ayırmadan, sadece reklam amaçlı rakamlarla oynanmasının inandırıcılığını yitirdiğini, Ormancılarımız, İstanbul-Terkos, Adana-Akyatan, Antalya-Belek, Adana-Çakıt, Aydın- Menderes, Korudağ projeleri gibi bu ülke için hayati öneme sahip birçok projeye imza attıklarını ama son on yılda bu projelerin benzerini görmemizin mümkün olmadığını, Fidancılık sektörünün gelişmesi için son yıllarda özel sektör fidancılığının desteklenirken, piyasaya özellikle de belediyelere bedelsiz fidan tahsisi yapılmasını anlayamadıklarını, Orman Genel Müdürlüğü nün son on yılda arsa ofisi gibi görüldüğünü, eğitim ve sosyal tesislerin ardından Taşbina, orman fidanlıklarının bir kısmı, Söğütözünde Ana Tamirhane, taşrada onlarca yerin son yıllarda elden çıkarıldığını, son olarak da ormancılığın kalbi, kimliği olan Gazi Yerleşkesinde inşaat hızla devam ederken çalışanların büyük çoğunluğu kiralık olan 6 ayrı binada hizmet yürütmeye çalıştığını ve yöneticilerin verdiği sözler üzerine yapılacak yerlerini beklediklerini söyledi. 12 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

15 SDÜ ORMAN FAKÜLTESİ NDE KONFERANS Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi nde 5531 Sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanun ve İstihdam konulu konferans düzenlendi.. SDÜ Orman Fakültesi tarafından düzenlenen 5531 Sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanun ve İstihdam konulu konferans Orman Fakültesi Konferans Salonu nda gerçekleştirildi. Konferansa OMO Genel Başkanı, II. Başkanı, AR-GE Komisyon Başkanı, Orman Fakültesi öğretim üyeleri, Isparta Orman Bölge Müdürlüğü Yetkilileri ve Orman Fakültesi Öğrencileri katıldı. Konferans, Orman Fakültesi öğrenci temsilcisi Uysal Utku Turhan, Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cahit Balabanlı, SDÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hüseyin Akyıldız ve Odamız Genel Başkanı Ali Küçükaydın ın konuşmaları ile başladı. Konferansın açılış konuşmasını yapan Orman Fakültesi öğrenci temsilcisi Uysal Utku TURHAN, öğrencileri mezun olduktan sonra istihdamla ilgili zorlu bir mücadelenin beklediğini belirterek bu konferansın kendileri için çok faydalı olacağına duyduğu inancı dile getirdi. Konuşmasında, Türkiye ekonomisini değerlendiren Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cahit Balabanlı ise günümüzde rekabet kavramının önem kazandığını belirterek 5531 sayılı Yasa ile orman mühendislerinin ve orman endüstri mühendislerinin istihdam olanaklarının arttığını söyledi. SDÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hüseyin Akyıldız ise dünyada soğuk savaş döneminin sona ermesiyle birlikte, liberal ekonomilerin ağırlıklı hale geldiğini belirterek; kamu sektörünün yanı sıra özel sektör girişimciliğinin de önemli olduğunu vurguladı. Bu kapsamda, 5531 sayılı Yasanın dünyada gelişmelerin bir yansıması olarak ortaya çıktığını belirten Akyıldız, dünyada birçok sektörde otomasyon istihdam olanaklarının daraldığını, istihdam açısından orman kaynaklarında çalışan orman mühendislerinin ise önlerinin açık olduğunu belirtti. Genel Başkan Ali Küçükaydın, orman kaynaklarının yaklaşık % 99 unun devlete ait olduğunu belirterek, bu kaynakların devletçe yönetilip işletilmesine devam edilmesi, ormancılıkta bazı iş ve işlemlerin serbest ormancılık büro ve şirketlerine yaptırılmasının artan iş yükünün hafifletilebilmesi açısından önemli olduğunu, ormanların özelleştirilemeyeceğini ancak, hizmetlerin özelleştirilmesi gerektiği, bu tür faaliyetlerin ormancılık büro ve şirketleri tarafından yapılarak devletin denetleme görevini yapması gerektiğini söyledi sayılı Meslek Yasamız ile ilgili olarak 2006 yılından bu yana çok büyük mesafeler kat edildiğini ancak, orman camiası olarak Yasanın çıkmasında göstermiş olduğumuz birliğimizi, beraberliğimizi ve performansımızı uygulanmasında gösteremediğimizi, halbuki Yasanın çıkartılması kadar uygulanması için de özellikle ormancı kuruluşlarımızdan gayret beklediklerini özellikle vurgulamıştır. Orman Mühendisleri Odası AR-GE Komisyon Başkanı Eşref Girgin ise örnekler vererek Yasayı anlattı. Konferansın sonunda Odamız Genel Başkanı Ali Küçükaydın ve AR-GE Komisyonu Başkanı Eşref Girgin tarafından öğrencilerin soruları yanıtlandı EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 13

16 UZMAN SAHASI AĞAÇ TÜRÜNÜN MDF LEVHALARDA PÜRÜZLÜLÜĞE ETKİSİ * Prof.Dr. Turgay Akbulut İ.Ü.Orman Fakültesi Orman End. Mühendisliği Enüs Koç (Mba) Orman End.Yük.Müh. Kastamonu Entegre Kastamonu ve Samsun Fab. Direktörü Özet Direkt boyama veya ince laminasyon işlemlerinde, MDF levhalarında yüzey ve profil alanlarının pürüzlülüğünün, işlem kalitesi üzerine büyük etki yaptığı görülmektedir. Bu çalışmada, bir tek ağaç türünden ve farklı ağaç türlerinden elde edilen lifler çeşitli karışım oranlarında kullanılarak üretilen MDF lerin yüzey pürüzlülüğü üzerine ağaç türünün etkisi araştırılmıştır. Ağaç türünün MDF lerin yüzey ve özellikle profil alanlarındaki pürüzlülük üzerine önemli derecede etki yaptığı tespit edilmiştir. GİRİŞ MDF üretiminde pek çok faktör nihai ürünün özelliklerine tesir etmektedir. Bunlar arasında ağaç türü, lif boyutu ve tipi, tutkal türü ve miktarı, kullanılan katkı maddeleri, taslak rutubet miktarı ve presleme şartlarını sayabiliriz. Bu faktörler içerisinde ağaç türü en önemli değişkendir. Bazı ağaç türleri istenilen levha özelliklerinin elde edilmesi açısından daha uygundur (Akbulut et al. 2000, Anonim 1993, Koç 2002, Maloney 1993). Dünya genelinde MDF üretiminde düşük kaliteli yumuşak ağaçlar ve sert ağaçlar tek tür veya karışım halinde kullanılmaktadır. Gelecekteki eğilim, yumuşak ve sert ağaç türlerinin karışım halinde kullanılmasıyla farklı yoğunluklarda levha üretiminin yaygın hale geleceği yönündedir. Karışık ağaç türlerinin farklı varyasyonlarda kullanımıyla gelecekte karşılaşılacak zorlu süreçlerle başa çıkmak daha kolay olacaktır (Maloney 1993). Tek bir tür kullanımı halinde, üretim süreçlerinde gerekli ayarlamaların yapılması daha kolaydır ve levha özellikleri büyük oranda homojen tutulabilir. Farklı ağaç türlerinin birlikte kullanılması halinde üretim sürecinde daha hassas düzenlemeler yapmak gerekir. Günümüzde odun hammaddesi temin etme zorlukları da dikkate alındığında, üreticilerin istediği miktar ve kalitede tek bir ağaç türünü bulması mümkün olmadığından, farklı türleri birlikte kullanma bir zorunluluk haline gelmektedir. Yapraklı ve iğne yapraklı ağaçların levha endüstrisinde lif olarak adlandırılan hücre yapıları birbirinden oldukça farklılık arz etmektedir. Bu farklı hücre tipleri son ürün olan MDF levhalarının fiziksel ve mekanik özelliklerinin yanı sıra yüzey pürüzlülüğü üzerine de etki yapmaktadır. Yüzey pürüzlülüğü derecesi hammadde ve üretim şartlarına bağlı olarak değişen bir değerdir. Pürüzlülük açısından hammadde özelliklerinden başında lif boyu ve geometrisi gelmektedir. Ayrıca tutkal miktarı, presleme ve zımparalama işlemleri MDF lerin yüzey kalitesine tesir eden en önemli üretim parametrelerindendir. MDF lerin yüzey düzgünlüğü kağıt/pvc laminasyon işlemlerinde aranan önemli bir özelliktir. Yüksek yoğunluktaki MDF lerin daha pürüzsüz yüzeyler elde edilecek şekilde kesilir ve daha kaliteli direkt boya uygulamalarına imkân verir. MDF profillerinin ince kaplama veya boyama işleminde başarılı olabilmesi için yüzey ve profil alanlarının düzgün ve stabil olması gerekmektedir. MALZEME VE YÖNTEM Ağaç türleri ve levha üretimi MDF levhaları 488*210 cm ve 18 mm kalınlıkta yapılmıştır. Meşe, Kayın, Çam, Kavak ve Dişbudak cinslerinden elde edilen lifler tek veya değişik oranlarda karıştırılmak suretiyle 750 kg/m³ yoğunluğunda 20 adet levha üretilmiştir. *) Bu yazı, yazarların The effect of the wood specıes on the roughness of the surface and profıled areas of medıum densıty fıberboard (Wood Research, 51 (2): 2006 p.75-84) isimli makalesinden özetlenerek hazırlanmıştır. 14 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

17 YÜZEY Levhaların yüzeyleri sırasıyla 50, 80 ve 120 numara zımpara bandı kullanılarak zımparalanmıştır. Tüm levhalar %65 bağıl nem ve 25 C sıcaklıkta kondisyonlandıktan sonra, her bir levha grubundan Resim 1 deki profil türünden 12 şer adet örnek kesilmiştir. ORTA YÜZEY YÜZEYE YAKIN Resim 1: Pürüzlülük ölçümü için üretilmiş profil modeli Pürüzlülük testi Hem yüzeyin hem de farklı derinliklerdeki püzüzlülüğü tespit etmek için Resim 1 de gösterilen üç noktadan (yüzey, yüzeyden 5 mm derinde (yüzeye yakın) ve profil ortası) pürüzlülük ölçümü yapılmıştır. ISO 1997 e göre pürüzlülük ölçümleri yapılmış ve değerlendirmelerde ortalama pürüzlülük (Ra) parametresi kullanılmıştır. Lif ebatları analizi Farklı ağaç türlerinden üretilen liflerin lif boyutu analizi Imal VU 100 analiz cihazında yapılmıştır. Yoğunluk profili ölçümü Her bir levha türünden üç adet 50*50 mm ölçüsünde örnekler hazırlanarak Imal DPX 100 x-ray taramalı cihazında levhaların dikey yoğunluk profil ölçümleri gerçekleştirilmiştir. İstatistik Metot Ağaç türleri ve ağaç türü karışımının MDF lerin yüzey ve profil alanlarının pürüzlülük değerleri üzerine etkisi aryans analizi (ANO- VA) ve buna bağlı olarak Duncan tesiti ile belirlenmiştir. SONUÇ VE TARTIŞMA Aynı şartlarda farklı ağaç türlerinden elde edilen liflerin boyutlarına bakıldığında, ortalama lif boyutunun ,83 mm arasında değiştiği görülmektedir. Ağaç türleri arasında lif boyutu bakımından önemli farklılıklar bulunmaktadır. MDF levhaların yüzey yoğunlukları kg/m 3 arasında değişmektedir. Levhaların orta kısmındaki yoğunlukları ise kg/m³ arasındadır. Görüldüğü gibi ağaç türü farkı hem levha yüzey yoğunluğunu hem de orta tabaka yoğunluğunu etkilemektedir. Levhaların yüzey kısımlarındaki pürüzlülük değerleri 2,5-3,53μm arasında; levha orta kısmında ise μm arasında değişmekte olup, ağaç türü ve ağaç türü karışımları pürüzlülük üzerine önemli derecede etkili bulunmuştur. En pürüzlü orta tabaka Meşe liflerinin fazla kullanıldığı levhalarda tespit edilmiştir. MDF üretim parametreleri yüzey pürüzlülüğü değerlerine doğrudan tesir etmektedir. Özellikle levhanın orta tabaka yoğunluğunun yüksek olması yüzey pürüzlülüğünün azalmasını sağlamaktadır. Endüstriyel uygulamalara göre, iyi bir yüzey işlemi için MDF levhaların orta tabakadaki pürüzlülük değerinin 8-10 μm, yüzeye yakın bölgelerde (1/3 kalınlık) 5-6 μm civarında olması uygun bulunmaktadır. Dergimizin Temmuz-Ağustos-Eylül 2012 sayısında yazar adı hatalı biçimde yer alan makaleyi bu sayıda yeniden yayımlıyoruz. Profil üretimi ve kalıp işleri için MDF dikey yoğunluk profilinin homojen olması uygundur. Orta tabaka yoğunluğunun 685 kg/m 3 ve üzerinde olması kaliteli profil açımı ve yüzey işlemleri için arzu edilmektedir. REFERANSLAR 1. Akbulut, T., Hiziroglu, S., Ayrilmiş, N., 2000: Surface absorption, surface roughness, and formaldehyde emission of Turkish medium density fiberboard. Forest Prod. J. 50 (6): Anonymous, 1993: Euro MDF Board. A users Manuel. European Association of Medium Density Fiberboard Manufacturers. Giessen, Germany 3. Desch, H. E., 1953: Timber its structure and properties. London Macmillan and Co Ltd. U.K. 4. Hiziroglu, S., 1996: Surface roughness analysis of wood composites: A stylus method.forest Prod. J. 46 (7/8): Koç, E., 2002: Effects of some factors on appearance properties of profiled MDF surface in covering. M.Sc. Thesis. Istanbul University, Institute of Science and Technology 6. Maloney, T. M., 1993: Modern particleboard and dry-process fiberboard manufacturing. Second edition. Miller Freeman Publications, Inc., San Francisco, California, USA 7. Perem, E., 1964: Tension wood in Canadian hardwoods. Forest products research branch. Dept. of Forestry Publ. No: 1057, Canada 8. Suchland, O., Woodson, G. E., 1986: Fiberboard manufacturing practices in the United States. USDA, Forest Service, Agriculture Handbook No.640, USA 9. Unsal, Ö., Kantay, R., 2002: Investigation of surface roughness of oak and beech wood parquets produced in Turkey. Review of the Faculty of Forestry, University of Istanbul, Series A, (52) 1, Turkey 10. Wang, S., Winistorfer, P. M., Young, T. M., Helton, C., 2001: Stepclosing pressing of medium density fiberboard; Part 1:Inf luence on the vertical density profile. Holz als Rohund Werkstoff (59): pp EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 15

18 UZMAN SAHASI Yaylacık Araştırma Ormanı Vejetasyonunun Floristik ve Bazı Toprak Özellikleri BÖLÜM-1 Dr. Münevver ARSLAN Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü Yrd. Doç. Dr. Neslihan ERDOĞAN Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Prof. Dr. Osman KETENOĞLU Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Özet Yaylacık Araştırma Ormanı konum itibari ile orta öksin kuşakta yer almasına rağmen kuzeye dönük yamaçları (alanın büyük bir kısmı) Karadeniz den gelen nemli hava kütlerinin etkisi altında olup, güney bakıları ise güneşlenmenin kurutucu etkisine maruzdur. Bu alanda özellikle temmuz sonu ve ağustos aylarında bir yaz kuraklığı görülmektedir. Kuzey bakılarda hakim tür Doğu kayını (Fagus orientalis) olup, saf ormanlar oluşturduğu gibi diğer türlerle özellikle Uludağ göknarı (Abies nordmannia subsp. bornmuelleriana), çam türleri (Pinus nigra subsp. pallasiana, P. sylvestris) ile karışım oluşturur. Güney bakının hakim türü sapsız meşe (Quercus petraea subsp. iberica) dir. Bu alanda farklı bakı, yükselti ve anakayadan kaynaklanan değişik orman toplumları bulunmaktadır. Bu orman toplumlarına eşlik eden bitki türleri ile toprak tipleri ve toprak ph sı hakkında kısaca bilgi verilmiştir. GİRİŞ Karabük-Yenice ile Bolu-Mengen ilçeleri arasında yer alan Yaylacık Araştırma Ormanı nın 5246 hektarı orman, 58 hektarı ise orman içi açıklık olmak üzere toplam alanı 5304 ha. dır (Anonim 2001). Yükseltisi, 700 ile 1650 m arasında değişmektedir. Fitocoğrafik açıdan Avrupa-Sibirya flora bölgesinin Öksin alanında yer alan (Zohary 1973) araştırma ormanının vejetasyon tipini yaprak döken, iğne yapraklı ve karışık ormanlar oluşturmaktadır. Bu alanda bakı, yükselti ve anakayaya göre farklı floristik bileşime ve yetişme ortamına sahip orman toplumları gelişmiştir. Alanda hem Karadeniz Bölgesi ne ait bitki toplumlarını (denize bakan yamaçlarında) hem de Karadeniz öncesi bölgenin bitki toplumlarını (güneye bakan yamaçlarında) görmek mümkündür. Alanın Biyoiklimsel Özellikleri Araştırma ormanının iklimini belirleyebilmek için çevresinde yer alan dört meteoroloji istasyonunun verileri değerlendirilmiştir (Karabük-Yenice, Zonguldak-Devrek, Bolu-Eskipazar ve Pazarköy). Alanın yükseltisi bu istasyonların bulunduğu yükseltiden daha yüksek rakımlarda yer aldığından Yenice istasyonu değerleri her 100 m için sıcaklık 0,5 C düşürülmüş (Erinç 1984), Schreiber formülü kullanılarak her 100 m yükselti artışında ise yağış 54 mm arttırılarak 1000 m yükseltiye enterpole edilmiştir (Arslan 2010). Kuzeybatı Anadolu da dağ sıralarının birbiriyle ilişkisi az olup, bunlar çoğunlukla büyük dağlara bölünmüş, hem enine hem de boyuna vadilerle birbirinden ayrılmışlardır (Mayer and Aksoy 1998). Alanın güney sınırını oluşturan dağların en yüksek tepeleri metreler arasında olup genel bakısı kuzey yöndedir. Dolayısıyla Karadeniz den gelen nemli havanın bu yükseltilerde Yenice ye göre daha fazla yağış bırakması gerekir. Bu nedenle 1000 m için hesaplanan değerler mevcut orman vejetasyonunu 140 m deki Yenice istasyonu verilerinden daha iyi yansıtmaktadır (Arslan 2010). Biyoiklimsel yorumlama Emberger metoduna göre yapılmıştır (Akman 1999). Alanın kuzey bakılarının hakim türü Fagus orientalis (Doğu Kayını) olup, Oseyanik iklimin etkisi altındadır. Güney bakılarda ise hakim tür Quercus petraea subsp. iberica (Sapsız Meşe) olup, yer yer Pinus nigra subsp. pallasiana (Anadolu Karaçamı) nın karışıma girdiği orman toplulukları yer almaktadır. Dolayısıyla bu alanların iklimini kısmen Eskipazar ve Pazarköy ilçelerinde görülen biyoiklim tipleri temsil edebilir ve bu alanlarda geçiş ikliminin görüldüğünü söylemek yerinde bir tanımlama olacaktır (Çizelge 1). E: Enterpole; P: Ortalama yıllık yağış toplamı (mm), M: En sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması ( C), m: En soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması ( C), PE: Yaz yağışı toplamı (mm), Q: Yağış-Sıcaklık emsali [Q=2000.P/ 16 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012

19 Çizelge 1. Biyoiklimsel sentez İSTASYON ADI Enlem (Kuzey) Boylam (Doğu) Yük. (m) P(mm) M m PE Q S Yağış Rejimi Devrek 41º13' 31º58' ,4 30,0 2,1 160,4 94,7 5,3 S.K.Y.İ Yenice 41º12' 32º20' ,2 31,1 1,3 152,9 76,3 4,9 S.K.İ.Y Yenice (E) 41º01' 32º12' ,2 26,9-3,0 259,5-9,6 S.K.İ.Y Denizel Biyoiklim Katı/Tipi Az Yağışlı Kışı Serin Geçiş İklimi Az Yağışlı Kışı Serin Geçiş İklimi Eskipazar 40º57' 32º32' ,1 28,4-3,9 95,7 47,8 3,4 İ.K.S.Y Pazarköy 40º56' 32º11' ,8 26,7-5,5 129,1 68,0 4,8 K.İ.S.Y Yarı-Kurak Kışı Çok Soğuk Alt Akdeniz İklimi Az Yağışlı Kışı Çok Soğuk Alt Akdeniz İklimi (M+m+546,4).(M-m)], S: Kuraklık indisi (Kurak devreyi ifade eder: S=PE/M). Daphne pontica Trachystemon orientalis Laurocerasus officinalis Galium odoratum Dryopteris flix-mas Rubus hirtus Kurak devrenin tespiti Gaussen metoduna göre yapılmıştır. Herhangi bir aydaki yağışın (P) yine o aydaki sıcaklığa eşit veya iki katından küçük olması durumunda (P 2t), kurak ay olarak kabul edilir (Akman 1999). Devrek istasyonunda ağustos ayında, Yenice istasyonunda temmuz ve ağustos, Pazarköy de ağustos ayında kısa bir kurak devre görülürken, Eskipazar da temmuz, ağustos ve eylül aylarında daha belirgin kurak bir devre söz konusudur (Arslan 2010). Bulgular Yaprak Döken Ormanlar 1-Fagus orientalis ormanı: Kayının saf olarak bulunduğu topluluklar metreler arasında, genellikle kuzey bakılarda, % meyillerde dağınık olarak yayılış göstermektedir. Genellikle granit olmak üzere riyolit anakayalar üzerinde bulunmaktadır. Toprak tipi boz esmer orman toprağı olup, şiddetli asit veya orta derecede asit (ph 4,3-5,5) reaksiyonuna sahiptir. Karadeniz den gelen nemli hava kütlelerinin etkisi altında bulunduğundan kayın ormanlarının gelişimine uygun iklim koşullarına sahiptir. Çalı katında Rhododendron ponticum subsp. ponticum (mor çiçekli 2012 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 17

20 UZMAN SAHASI b)-fagus orientalis ve diğer yapraklı türlerin oluşturduğu orman toplulukları: Kayın ve diğer yapraklı türlerin oluşturduğu karışık yapraklı, yaprak döken bitki topluğu Keçikıran T. ve Kezağılı mevkiilerinin aşağı kısımlarında, sert kireçtaşı anakayalar üzerinde, kuzey ve kuzeybatı bakılarda metreler arasında yayılış göstermektedir. Hafif asit reaksiyona (ph 6,7) sahip toprak, solgun esmer orman toprağı tipindedir. Toprak balçıklı kil türünorman gülü) biraz daha güneşli bakılarda ve Q. petraea subsp. iberica (sapsız meşe) ormanına geçiş yerlerinde Vaccinium arctostaphyllos (Trabzon çayı) çalı katında en fazla yer alan türlerdir. Laurocerasus officinalis (karayemiş) e ise kalkşist anakaya üzerinde küçük topluluklar halinde birkaç küçük alanlarda rastlamak mümkündür. Yine bu ormanlarda şimdilik çalı katında yer alan, gölgeye oldukça dayanıklı Göknar gençliklerinin bulunduğu alanlar da mevcuttur. Bu ormanların ot katında önemli derecede yer tutan türler Festuca drymeja, Rubus hirtus (böğürtlen), Trachystemon orientalis (ıspıt, kaldirik), Daphne pontica (kurtbağı, sırımbağı), Cardamine impatiens var. pectinata (kına çiçeğimsi köpükoto), Vicia crocea, Galium odoratum (tatlı yoğurtotu) ve Dryopteris flix-mas (erkek eğreltiotu) dır. Kayın ormanlarında geniş yayılışa sahip türlerle oluşturduğu alt topluluklar ise; a)-fagus orientalis-rhododendron ponticum subsp. ponticum topluluğu: Kayın ve alt tabakada yoğun bir şekilde bulunan mor çiçekli orman gülünün (R. ponticum subsp. ponticum) oluşturduğu orman toplumları, 750 ile 1250 metreler arasında kuzey ve ara yönlerinde orta derecede asit reaksiyon gösteren (ph 5) boz esmer orman topraklarında yayı- lış göstermektedir. Toprak tekstürü kumlu balçık ve balçıklı kum ile kumlu killi balçıktır. Anakaya genel olarak granit olup, riyolit anakayalarda da bulunmaktadır. Orman gülü bu topluluğun alt tabakasında egemen bir tür olduğundan diğer türlerin gelişimine yeterince imkân sağlamamaktadır. Kayın ormanında yer alan türler burada çok sınırlı bir şekilde, mor çiçekli orman gülünün gölgelemediği küçük alanlarda gelişebilmektedirler. Acer platanoides dedir. Bu toplumda kayın diğer türlere göre yer yer hakim durumda olmasına karşın, Fraxinus excelsior subsp. excelsior (Dişbudak), Tilia rubra subsp. caucasica (Kafkas ıhlamuru), Corylus colurna (Türk findığı, ağaç findığı), Carpinus betulus (yaygın gürgen), Acer platanoides (çınar yapraklı akçaağaç), A. tauvetteri (kayın gövdeli akçaağaç) Ostrya carpinifolia (gürgen yapraklı kayacık) gibi yaprak döken türlerin karışıma daha fazla girmesiyle özel bir yapı göstermektedir. Bu alanlarda dişbudakın daha baskın durumda olduğu yerlerde mevcuttur. Birçok türün birlikte bulunduğu bu alanlar tür çeşitliliği açısından oldukça zengin olup, ormanın gen kaynağını oluşturması bakımından da son derece önemlidir. 2- Carpinus betulus-ostrya carpinifolia topluluğu: Yumuşak kireçtaşı anakaya üzerinde 1020 ile 1060 metrelerde, güneydoğu bakıda yer almaktadır. Toprak tipi solgun esmer orman toprağı olup Carpinus betulus Asperula taurina subsp. taurina Brachypodium sylvaticum Staphyllea pinnata 18 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2012