OTÝZMDE DUYGU ALGILAMA ve ÝFADE ETME : BÝR OLGU SUNUMU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "OTÝZMDE DUYGU ALGILAMA ve ÝFADE ETME : BÝR OLGU SUNUMU"

Transkript

1 OTÝZMDE DUYGU ALGILAMA ve ÝFADE ETME : BÝR OLGU SUNUMU Emek Bilal SAYMAZ* ÖZET Ýlk olarak Kanner (1943) tarafýndan týp yazýnýna kazandýrýlan otizm; toplumsallaþmada, sözel ve sözel olmayan iletiþimde bozukluk, sýnýrlanmýþ, tekrarlayan davranýþ örüntüleri gibi belirtileri olan süregen bir bozukluktur. Otistik çocuklar, insanlarla kurduklarý duygusal iliþkilerde diðerlerinin duygularýný algýlama ve kendi duygularýný ifade etme zorluklarý yaþamaktadýrlar, çoðunlukla sosyal ya da duygusal karþýlýklýlýk gösteremezler. Bu zorluklarýnýn sonucu olarak da sosyal durumlarda diðerlerinin beden dillerini, ses tonlarýný, duygusal sinyallerini (yüz ifadeleri ya da postür aracýlýðýyla gönderilen) yorumlayamayabilirler. Yine sosyal etkileþim gerektiren durumlarda karþý tarafýn ne söyleyeceðini ya da ne yapacaðýný yordayamayabilirler. Otistik çocuklar duygularý algýlama ve ifade etme becerilerinde, normal geliþim gösteren çocuklardan farklý olarak dýþarýdan bir desteðe ihtiyaç duymaktadýrlar. Özellikle son yýllarda yapýlan çalýþmalarda, sosyal beceri eðitimi, sosyal öyküler, akran öðretimi gibi yöntemler otistik çocuklarýn sosyal/duygusal becerilerini geliþtirmede önerilmektedir. Bu yazýda 13 yaþýnda, yüksek iþlevli otizm tanýsý konulmuþ bir erkek çocukla, duygu algýlama ve ifade etme becerilerini geliþtirmeye yönelik yapýlan görüþmelerin genel bir sunumu bulunmaktadýr. Anahtar Sözcükler: Otizm, duygu algýlama, duygu ifade etme, duygu etiketleme-adlandýrma. SUMMARY: EMOTION PERCEPTION AND EMOTION EXPRESSION AT AUTISM: A CASE REPORT Autism, first identified and subscribed in medicine literature by Kanner (1943), is a chronic disorder characterized by symptoms as impairment in verbal, non verbal communication, social skills, limited and repetitive behavioral patterns. Autistic children lack intuition of others' feelings and have difficulty in expressing their own. They also generally lack social and emotional reciprocity. As a result of mentioned impairments they may not understand others' body language, tone of voice and emotional signals (delivered by gestures and posture). They also may not infer others' reactions in social interactions. Autistic children, divergent from normally developing children, need assistance regarding, comprehending and expressing their feelings. Recent studies suggest use of social skills education, social stories, peer education to support social/emotional skills of autistic children. In this paper, sessions to improve emotion perception and emotion expression abilities of a 13 years old boy with a diagnosis of high-functional autism is reported. Key Words: Autism, emotion perception, emotion expression, emotion labeling. GÝRÝÞ 32 Ýlk olarak 1943'te Kanner tarafýndan tanýmlanmýþ olan otizmin, temel taný ölçütlerinden biri toplumsal etkileþime girmemek olarak belirtilmiþtir (Amerikan Psikiyatri Birliði 1994). Otistik çocuklarýn birincil bakým veren annenin duygusal tepkilerine dahi kayýtsýzlýklarý, her türlü iliþkiden çabuk sýkýlmalarý, hatta iletiþim kurmaya yönelik þiddetli dirençleri, sosyal-duygusal geliþimlerini oldukça olumsuz etkilemektedir. Duygu algýlama ve ifade etme zorluklarý da önemli sosyal beceri eksikliklerindendir. Ancak otistik çocuklarda duygu algýlama becerisi üzerine yapýlan çalýþmalardaki bulgular çeliþkilidir. Bu çalýþmalarýn bir kýsmýnda, otistiklerin duygusal yüz ifadelerini algýlamada anlamlý derecede bir zorluklarý olmadýðý bulgulanýrken (Gepner ve ark. 2001), bir kýsmýnda ise algýlamada bozukluklar bildirilmiþtir (Celani ve ark. 1999, Mazefsky, ve Oswald, 2007). Otistik çocuklarda duygu ifade etme becerisi üzerine yapýlan çalýþmalar, duygu algýlama becerileri üzerine yapýlan çalýþmalarýn tersine, oldukça tutarlý sonuçlar bildirmiþtir. Genel kabul, otistik çocuklarla otistik olmayan çocuklar arasýnda duygu etiketleme ve ifade etme becerilerinde önemli farklýlýklar olduðu þeklindedir. Oysa çocuklarýn geliþimlerinde, duygularý anlama yeteneði önemli bir kavramdýr. Bu beceri, duygusal sinyaller (yüz ifadeleri ya da postür aracýlýðýyla gönderilen), duygusal durumlar ve baðlamlar arasýnda iliþki kurabilmeyi içerir. Zamanla geliþen ve karmaþýklaþan bu beceriyi, yaþamýn çok erken dönemlerinde dahi (örneðin annesinin sesine gülümseyerek tepki veren bir bebekte) görebiliriz. Ancak otistik çocuklar, * Uzm. Psk., Ýlk Günebakan Özel Eðitim ve Rehabilitasyon Merkezi, ANKARA Çocuk ve Gençlik Ruh Saðlýðý Dergisi : 15 (1) 2008

2 Otizmde Duygu Algýlama ve Ýfade Etme annelerine uzun süreli bakmamakta, sosyal gülümseme, iþaret etme ya da ilgilendiði nesneleri getirme, gösterme davranýþlarýný yapamamakta (Pehlivantürk 2004), karmaþýk duygularý etiketlemede karþýlaþtýrma grubundaki çocuklara göre daha kötü performans göstermekte (Hertzig ve ark. 1989), duygulaným harekete geçirici bazý videolarý izledikten sonra kendi duygularýný adlandýrmada oldukça zorlanmakta (Yirmiya ve ark. 1992) ve yaþadýklarý duyguyu bir nedene baðlamada ciddi sýkýntýlar yaþamaktadýrlar (Jaedicke ve ark. 1994). Özellikle 2 ya da daha fazla sayýda birey arasýnda sözel ya da sözel olmayan mesajlar gerektiren, karþýlýklý sosyal etkileþimlerde olumlu duygulaným ifade etmekte güçlükleri olduðu belirtilmektedir (Dawson ve ark. 1990). Ýletiþimde, mesaj alýþ-veriþinin ancak küçük bir bölümünü sözlü mesajlar oluþturur. Yüz ifadeleri, el kol hareketleri, ses tonu gibi sözsüz mesajlar, iletiþimde kullanýlan mesajlarýn büyük bir bölümünü kapsar (Cüceloðlu 1997). Otistik çocuklarýn duygu algýlama ve ifade etme becerilerinde yaþadýklarý zorluklarýn bir olasý nedeni de, sözel ya da sözel olmayan bilgi kaynaklarýna yönelik dikkat eksiklikleri olabilir (Sigmanve ark. 1992). Loveland ve arkadaþlarýnýn (1997) yaptýklarý bir çalýþmada düþük iþlevli otistiklerin, duygu açýkça sözelleþtirilmediyse karþýdaki kiþinin ne hissettiðini yordamada çok zorlandýklarý bulgulanmýþtýr. Yine ayný çalýþmada, yüksek iþlevli otistiklerin ise konuþmacýnýn duygusunu belirlemede (duygunun açýkça adlandýrýldýðý durumlar hariç), sözel olmayan bilgilere (gözyaþý, kahkaha, yüksek ses tonu gibi) sözel bilgilerden daha çok güvendikleri bildirilmiþtir. Bu yazýda, yüksek iþlevli otizm tanýsýyla izlenmekte olan 13 yaþýnda bir erkek çocukla, duygu algýlama ve ifade etme becerilerini geliþtirmeye yönelik yapýlan görüþmelerin genel bir sunumu amaçlanmýþtýr. OLGU A., doðumlu, ilköðretim 6. sýnýf öðrencisi, erkek, "yüksek iþlevli otizm" tanýsýyla özel eðitime devam eden bir çocuk. Orta sosyoekonomik düzeyde bir ailenin ilk çocuðu olarak 8 aylýk iken normal doðumla dünyaya gelmiþ. Annesi 34 yaþýnda ev hanýmý, babasý 35 yaþýnda astsubay. Temel bakýmýný ilk yýl anne üstlenmiþ. Doðum sonrasý 40 gün hiç aðlamamýþ. Genelde de sakin bir bebekmiþ. 3 yaþlarýnda adýna tepki vermemesi, konuþmaya baþlamamasý ve uzun süreli tekrarlayýcý ilgileri nedenleriyle polikliniðe götürülmüþ. Otizm tanýsý 3.5 yaþýnda iken Gülhane Askeri Týp Hastanesi'nde konulmuþ. 4 yaþýnda özel eðitim almaya baþlamýþ. 6 yaþ sonrasýnda konuþmaya baþlamýþ. Okula gitmeden okuma ve yazmayý öðrenmiþ, 2 yaþýnda iken kýz kardeþi F. doðmuþ. A.'la haftada iki olacak seanslara baþlamadan önce ilköðretimdeki öðretmeniyle bir görüþme yapýldý. Öðretmeni A.'nýn eðitsel performansýnýn orta düzeyde iyi olduðunu ancak 1. sýnýftan bu yana sürekli davranýþ problemleri olduðunu ifade etti. Sýnýf kurallarýna uymamasý (örneðin parmak kaldýrarak konuþmamasý, dikkati daðýldýðýnda sýnýfta gezinmesi, arkadaþlarýný sürekli konuþarak rahatsýz etmesi), onunla ilgili olmayan konuþmalarda üzerine alýnmasý ve aðlamasý, her gün birçok defa arkadaþlarýný þikâyet etmesi, arkadaþlarýna ve bazen de öðretmenlerine küsmesi öðretmenin ifade ettiði problemlerden bazýlarýydý. Öðretmeni bir kurala neden uymasý gerektiðini anlattýðýnda A.'nýn anlamýyormuþ gibi baktýðýný ve grup oyunlarýnda kurallara uymadýðý için hiçbir arkadaþýnýn A.'yý oyunlarýna almak istemediðini ifade etti. A.'nýn çoðu zaman donuk bir yüz ifadesi olduðunu ve göz temasýnýn sýnýrlý olduðunu belirtti. A.'ya ilk seansta yapýlandýrýlmýþ oyun testi uygulandý. Sahneleri canlandýrmada ve kuklalarý konuþturmada oldukça zorlandý. Sosyal alanda annenin veya babanýn çözmesi gereken bir problem olduðunda (örneðin 5. sahnede kavga eden 2 çocuða ebeveynlerden birinin müdahalesi bekleniyordu) A. "bilmem ne yapar ki" diye cevap verdi. Ýhtiyaç gideren ebeveyn olarak her sahnede anneyi kullandý. Babanýn olduðu sahnelerde baba, sahnedeki ana figürü (A.'la ayný cinsiyette olan kuklayý) kýz olan figürle kýyaslýyordu (örneðin 6. sahnenin ilk kýsmýnda yemek yemeyi reddeden çocuða babasý "Yemek yemelisin. Bak kýzým yemek yiyor. Senin gibi deðil o. Cezalýsýn." yanýtýný verdi.). Dikkat çeken bir nokta da diyaloglarý oldukça az kullanmasý ve duygu belirten bir sözcük kullanmamasýydý. 33

3 SAYMAZ Ayný seansta A.'ya bazý hayali durum örnekleri verildi ve bu durumdaki çocuðun ne hissetmiþ olabileceði soruldu. Verdiði cevaplarda hiç duygu adý kullanmadý. Örneðin "Bir hýrsýz Ali'nin en sevdiði oyuncaðýný çalmýþ. Sence Ali ne hissetmiþ olabilir?" sorusuna A. "parfüm kokusu" yanýtýný verdi. Bu noktada bir diðerinin duygularýný anlamaktan daha kolay olacaðý düþünülerek sorular doðrudan kendisinin ne hissedeceði þeklinde sorulmaya baþlandý. Cevaplar ayný oldu. Ýkinci seansta A.'nýn duygusal yüz ifadeleriyle duygu adlarýný eþleþtirip eþleþtiremediði deðerlendirildi. 3 duygusal yüz ifadesinin (mutlu, üzgün, kýzgýn) çizili olduðu kartlarý duygu adlarýyla doðru eþleþtirdi. Çalýþmada 3 kart önüne konulup, "bu yüzlerden hangisi mutlu/üzgün/kýzgýn?" diye sorulduðunda doðru kartý gösterdi. Ancak bir kart gösterilip "bu çocuk ne hissediyor/nasýl görünüyor?" diye sorulduðunda duygu adýný söylemesi birkaç dakika aldý. Daha sonraki 2.5 ay boyunca her seansta (ve terapinin sonraki aþamalarýnda 2-3 haftada bir) "Macera Ormaný" adlý oyun oynandý. Macera Ormaný, yaþ arasýndaki çocuklarýn duygularýný uygun biçimde ifade etmeyi, davranýþlarýný kontrol edebilmeyi, bir þey yapmadan önce düþünmeyi, plan yapabilmeyi öðrenmelerine yardýmcý olmak amacýyla üretilmiþ, 2-6 kiþiyle oynanabilen bir oyundur. Oyunda Duygular Vadisi, Bataklýk (Ayaðýn Kaydý), Çýkmaz Yol, Söyleneni Yap Yolu, Dur, Sýkýntý Ormaný, Gevþeme Yolu, Düþünme Tepesi ve Karmaþa Maðarasý (Kafan Karýþtý) bölümleri bulunmaktadýr. Özellikle "Duygular Vadisi" bölümü çocuklarýn duygularýný tanýmlamalarýna, uygun biçimde ifade etmelerine, duygusal yaþantýlarýný sözelleþtirmelerine yardýmcý olmak amacýný taþýmaktadýr. A. 'nýn duygularýný adlandýrma ve ifade etme becerilerini geliþtirmeye yardýmcý olabileceði düþünülen bu oyunun oynandýðý seanslarýn bazýlarýna, kendisiyle ayný yaþta olan bir erkek çocuðu da dâhil edildi. Buradaki amaç A.'nýn terapist dýþýnda bir akranýný da model alarak öðrenmesiydi. Bu süre içerisinde A.'ya gevþeme egzersizleri yaptýrýldý. Gergin olmakla rahat olmak arasýndaki ayrým pekiþtirilmeye çalýþýldý. Gevþeme eðitiminin amacý A.'ya bedenin sinyallerine dikkatini yöneltmesini öðretmekti. Yine ayný amaç için A.'ya nefes alýp veriþlerinin ve kalp atýþlarýnýn sýklýðýna dikkat etmesi öðretildi. Öðretimlerde terapist çoðu zaman model oldu. Seanslarýn 4. ayýna girildiðinde A.'ya duygu adlandýrmayý öðretmek için ilk duygu olarak "heyecan" seçildi. Bu seçimin nedeni bedensel belirtilerin en yoðun heyecan durumunda yaþanýyor olmasýydý. A.'ya her insanýn bir duyguyu yaþarken farklý davranabileceði ancak bazý davranýþlarýn bazý duygularý yaþarken benzerlik gösterdiði söylendi. Ardýndan bir kiþinin heyecanlandýðýnda yaþayabileceði beden belirtilerinden (kalbin hýzlý hýzlý atmasý, sýk nefes alýp verme, terleme, titreme, vücudun genel olarak gergin olmasý gibi) söz edildi. Daha sonra A.'dan gözlerini kapatmasý ve mümkün olabildiðince söylenecek olanlarý gözlerinde canlandýrmasý istendi. A., bir futbol takýmýnýn fanatiðiydi. Hiçbir maçý kaçýrmaz ve takýmýn oyuncularýný sýrt numaralarýyla sayardý. Bu nedenle imgelemede ilk sahne olarak tuttuðu takýmýn bir kupa için oynadýðý maç canlandýrýldý. A. tribündeydi, maç berabere devam ediyordu ve maçýn bitmesine oldukça az zaman kalmýþtý. Tuttuðu takýmýn oyuncularýndan biri topu ayaðýna aldý. Hýzla karþý takýmýn kalesine koþuyordu. Futbolcu kaleyi karþýsýna almýþtý ki sahne durduruldu ve A.'dan bu sahnede kendisinin ne yaptýðý soruldu. A. ayakta olduðunu ve hadi diyerek baðýrdýðýný söyledi. Dikkatinin bedenine yöneltmesi istendi. Neler oluyordu? A. yumruklarýný sýktýðýný, ellerinden ve alnýndan terler aktýðýný, kalbinin yerinden çýkacak gibi attýðýný söyledi. Bu cevaptan sonra A.'dan sahneyi istediði gibi canlandýrarak bitirmesi ve ardýndan gözlerini açmasý istendi. Ýmgeleme sonrasý o an ne hissetmiþ olabileceði sorulduðunda A. "heyecan" cevabýný verdi. Terapist "A. gol olup olmayacaðýný bilmediði için heyecanlanmýþ." þeklinde yansýttý bu durumu. Ve her çalýþmada ". olduðu için. hissettin" kalýbýný kullanmaya önem verdi. Buradaki amaç A.'nýn duyguyu nedene baðlama becerisini geliþtirmekti. A.duygusal yüz ifadeleri ile duygu adlarýný eþleþtirebildiði için mutluluk ve üzüntü duygularýný adlandýrmayý öðrenmede de zorlanmadý. Gülmenin mutluluðun en sýk yaþanan iþaretlerinden biri olduðu, aðlamanýn ise çoðu zaman üzüntülü olmanýn bir iþareti olduðu bilgileri tartýþýldý. Hikâye kitaplarýndaki kiþilerin yüz ifadelerine dikkat etmesinin ve kiþinin ne 34

4 Otizmde Duygu Algýlama ve Ýfade Etme hissediyor olabileceðini tahmin etmesinin istendiði çalýþmalar yapýldý. Ýlk zamanlarda "gülümsüyor mu, yüzü asýk mý?" gibi sorularla zihninden yüz ifadesine uygun duygu adýný geri çaðýrmasýna yardým edildi. Yapýlan çalýþmalardan biri de A.'yý kurgulanmýþ bazý sahnelere maruz býrakmaktý. Bu sahnelerin canlandýrýlmasýnda özel eðitim kurumundaki grup öðretmeninden yardým alýndý. Örneðin, öðretmeni bir gün habersiz küçük bir yazýlý yaptý. Ertesi gün cevap kâðýtlarýný öðrencilere daðýtýrken A.'nýn kâðýdýný en sona býraktý. A. için notlar çok önemli olduðundan (kardeþi ile de bir çeþit yarýþ içindeydi) terapistin beklentisi bekleme süresi artarsa A.'nýn heyecanlanacaðý þeklindeydi. Cevap kâðýdýný beklerken öðretmen A.'ya duygusunu sordu ve A. "heyecan hissediyorum" þeklinde cevap verdi. Öðretmen bedeninde neler olduðunu sorarak duygu adýný zihninden çaðýrýrken kullandýðý ipuçlarýný öðrendi ve ardýndan "Yazýlýdan kaç aldýðýný bilmediðin ve öðrenmeyi bekliyor olduðun için heyecan hissediyorsun" þeklinde duyguyu yansýttý. Yine grup öðretmeni, verdiði doðru bir cevaptan sonra A.'yý arkadaþlarýna alkýþlattýrdý. A. duygusunu "mutluluk" olarak ifade etti. Duygusal deðiþimleri dikkatle izlendi ve her deðiþimde A.'ya duygusu soruldu. A. ile yapýlan seanslarýn 5. ayýna girildiðinde A. mutluluk, üzüntü ve heyecan duygularýný adlandýrmada oldukça baþarýlýydý. Ancak verdiði cevaplar "mutlu oldum, üzüldüm, heyecanlandým" yerine "mutluluk/üzüntü/heyecan hissettim veya hissediyorum" þeklindeydi. Bu durum terapistin dikkatini çekmiþti. Bunun üzerine terapist çalýþmalarda kullandýðý kelimelere dikkat etmeye baþladý. Özellikle "Macera Ormaný" oyunundaki sorularda "heyecanlanýrým, üzülürüm" kalýplarýný kullandý. Duygusunu sadece sorulduðunda cevaplamak yerine bir olayý anlatýrken duygu adý kullanma becerisinin de geliþtirilmesi amaçlanarak A.'dan her gün o gün yaþadýðý bir olayý yazmasý istendi. A. olayý yazarken þu sorulara cevap verecekti: * Olay nerede oldu? * Olay ne zaman oldu? * Kimler vardý? * Ne oldu? * Sonrasýnda ne ya da neler hissetti? Bu çalýþmayla beraber öykü tamamlama çalýþmalarý da yapýlmaya baþlandý. Her iki çalýþmada da A. oldukça zorlanýyordu. Çünkü ayrýntýlarý (örneðin mekân ya da eþyalarla ilgili ayrýntýlarý) çok fazla kullanýyor ve asýl önemli noktalarý kaçýrýyordu. Örneðin, günlük yazarken çevredeki nesneleri (rengini, þeklini, büyüklüðünü belirterek) çok ayrýntýlý yazýyor, olayýn kendisine hissettirdiklerini ya yazmayý unutuyor ya da yazýnýn sonunu ". hissettim" þeklinde bitiriyordu. Öykü tamamlama çalýþmalarýnda da benzer zorluklarý yaþýyor, olayý devam ettirmek yerine son sahneyi ayrýntýlandýrýyordu. Terapist bu noktada ayrýntýlara kýsýtlama getirip, yönlendirici sorularla devam ediyordu. Bu çalýþmalar yaklaþýk 4 ay daha sürdü. A. gittikçe daha az yardým almaya baþladý. Hatta gündelik konuþmalarýnda mutlaka duygusunu söyler olmuþtu. Görüþmelerin 10. ayýnda terapiste yazdýðý bir not þu þekildeydi: " Sizi çok seviyorum. Sizinle çok gurur duyuyorum. Niye ben üzüldüm? Çünkü Birgül, Nalan ve Kezban benim hakkýmda söyledikleri için ve Birgül benden gýcýk kaptýklarý için ben çok üzüldüm. Ben sevinmem için arkadaþlarýmdan bir daha suç atmamalýyým. Ne olur? Birgül benden gýcýk kapmasýn. Onunla bir ara konuþun." Bu mektup aylarca beklenen bir becerinin kazanýldýðýna dair ilk iþaretlerden biriydi. Çünkü A. bundan sonra buna benzer oldukça fazla mektup yazdý. Þu an özel eðitime devam ediyor ve terapisti tarafýndan hala izleniyor. Karþýlaþýlabilecek durumlarda verilebilecek en uygun tepkileri modelleyen sosyal öykülere her seansta yer veriliyor. Son okul görüþmesinde sýnýf öðretmeni A.'nýn hýrçýnlýðýnýn azaldýðýný, dikkat süresinin arttýðýný ancak çok fazla ve kuralsýz cümlelerle konuþmasýnýn devam ettiðini ifade etti. TARTIÞMA Vakanýn geliþimsel öyküsü, anne-baba ve öðretmeninin bildirimleri dikkate alýndýðýnda, mevcut en önemli zorluðunun, geliþim düzeyine uygun toplumsal iletiþim kuramama olduðu görülmektedir. Yüz ifadesi ve göz temasý gibi sözel olmayan iletiþim becerilerindeki gerilik, duygu etiketleme ve adlandýrma becerilerinde yaþadýðý zorluklar oldukça belirgindir. Devrik 35

5 SAYMAZ cümle ve uygunsuz zamir kullanýmý, dil geliþiminde de otizmin getirdiði klinik açýdan anlamlý bir geriliðin olduðunun göstergesidir. Duygu algýlama becerisinde, duygusal yüz ifadeleri gibi görsel malzemenin kullanýldýðý durumlarda duygu adýný söyleyebilmesi, durumsal faktörlerden çok sözel olmayan ipuçlarýndan yararlandýðýný düþündürmektedir. Tek bir vakadan yola çýkarak genellemede bulunmak yöntem olarak yanlýþ olacaktýr. Ayrýca otistik spektrumun çeþitli alt gruplardan oluþmasý genelleme yapmayý zorlaþtýrmaktadýr. Ancak bu olgu, yüksek iþlevli otistiklerde duygu algýlama ve ifade etme becerilerini geliþtirmeye yönelik çalýþmalarýn olumlu sonuçlar verebileceðini düþündürmüþtür. Ýlgili yazýnda bulunan çalýþmalarýn önemli bir kýsmý otistiklerle otistik olmayanlar ya da yüksek iþlevli ile düþük iþlevli otistikler arasýnda, duygu algýlama ve ifade etme becerilerini karþýlaþtýrmaya yöneliktir (Celani ve ark. 1999, Gepner ve ark. 2001, Hertzig ve ark. 1989). Becerilerin karþýlaþtýrýlmasýnda standart yüz ifade kartlarý (Hertzig ve ark. 1989), akran eðitimi (Pierce ve Schreibman 1995), duygulaným harekete geçirici videolar (Yirmiya ve ark. 1992) ya da sosyal öyküler (Thiemann ve Goldstein 2001) kullanýlmýþtýr. A. ile yapýlan görüþmelerde bu tekniklerin kullanýmýna mümkün olduðunca yer verilmiþ, ek bazý yöntemler (gevþeme öðretimi, maruz býrakma gibi) terapistin iþlevsel olabileceði öngörüsü nedeniyle uygulanmýþtýr. Eðitimlerinde bu becerileri geliþtirmeye yönelik yapýlabilecek çalýþmalar konusundaki paylaþýmlarýn Türkiye'de yok denecek kadar az olmasý nedeniyle, bu olgu sunumunun bu amaca hizmet etmesi amaçlanmýþtýr. KAYNAKLAR Amerikan Psikiyatri Birliði (1994) Mental Bozukluklarýn Tanýsal ve Sayýmsal El Kitabý, dördüncü baský (DSM-IV) (çev.ed.: E.Köroðlu) Hekimler Yayýn Birliði, Ankara, Celani G, Battacchi MW, Arcidiacono L. (1999) The understanding of the emotional meaning of facial expressions in people with autism. J Autism Dev Dis 29(1): Dawnson G, Hill D, Spencer A ve ark. (1990) Affective exchanges between young autistic children and their mothers. J Abnorm Child Psychol 18(3): Gepner B, Deruelle C, Grynfeltt S (2001) Motion and emotion: A novel approach to the study of face processing by young autistic children. J Autism Dev Dis 31(1): Hertzig ME, Snow ME, Sherman M (1989) Affect and cognition in autism. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 28: Jaedicke S, Storoschik S, Lord C (1994) Subjective experience and causes of affect in high-functioning children and adolescents with autism. Dev Psychopathol 6: Loveland KA Kotoský BT, Chen YR ve ark. (1997) Emotion recognition in autism: Verbal and nonverbal information. Dev Psychopathol 9: Mazefsk CA, Oswald DP (2007) Emotion perception in Asperger's Syndrome and High-functioning Autism: The importance of diagnostic criteria and cue intensity. J Autism Dev Dis 37(6): Pehlivantürk B (2004) Otistik bozukluðu olan çocuklarda baðlanma. Türk Psikiyatri Dergisi 15(1): Pierce K, Schreibman L (1995) Increasing complex social behavioursin children with autism: Effects of peer-implemented pivotal response training. J Appl Behav Annal 28 (3): Sigman MD, Kasari C, Kwon JH ve ark. (1992) Responses to the negative emotions of others by autistic, mentally retarded, and normal children. Child Dev 63: Thiemann KS, Goldstein H (2001) Social stories, written text cues, and video feedback effects on social communication of children with autism. J Appl Behav Anal 34: Yirmiya N, Kasari C, Sigman M ve ark. (1989) Facial expressions of affect in autistic, mentally retarded and normal children. J Child Psychol Psychiatry 30(5): Cüceloðlu D. (1997) Yeniden Ýnsan Ýnsana. 14. Basým, Remzi Kitabevi, Ýstanbul. 36

Matematik ve Türkçe Örnek Soru Çözümleri Matematik Testi Örnek Soru Çözümleri 1 Aþaðýdaki saatlerden hangisinin akrep ve yelkovaný bir dar açý oluþturur? ) ) ) ) 11 12 1 11 12 1 11 12 1 10 2 10 2 10 2

Detaylı

ünite1 3. Burcu yla çocuk hangi oyunu oynayacaklarmýþ? A. saklambaç B. körebe C. evcilik (1, 2 ve 3. sorularý parçaya göre yanýtlayýn.

ünite1 3. Burcu yla çocuk hangi oyunu oynayacaklarmýþ? A. saklambaç B. körebe C. evcilik (1, 2 ve 3. sorularý parçaya göre yanýtlayýn. ünite1 Türkçe Sözcük - Karþýt Anlamlý Sözcükler TEST 1 3. Burcu yla çocuk hangi oyunu oynayacaklarmýþ? Annemle þakalaþýrken zil çaldý. Gelen Burcu ydu. Bir elinde büyükçe bir poþet, bir elinde bebeði vardý.

Detaylı

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi 1 Özet Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi Mehmet Ali MALAS, Osman SULAK, Bahadýr ÜNGÖR, Esra ÇETÝN, Soner ALBAY Süleyman Demirel

Detaylı

ünite1 Kendimi Tanıyorum Sosyal Bilgiler 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez?

ünite1 Kendimi Tanıyorum Sosyal Bilgiler 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez? ünite1 Sosyal Bilgiler Kendimi Tanıyorum TEST 1 3. 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez? A) Nüfus cüzdaný B) Ehliyet C) Kulüp kartý D) Pasaport Verilen

Detaylı

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller:

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller: Ayna-Gazetesi-renksiz-11-06.qxp 26.10.2006 23:39 Seite 2 Çocuklarda Ateþ Deðerli Ayna okuyucularý, bundan böyle bu sayfada sizleri saðlýk konusunda bilgilendireceðim. Atalarýmýz ne demiþti: olmaya devlet

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Hangi þeklin tam olarak yarýsý karalanmýþtýr? A) B) C) D) 2 Þekilde görüldüðü gibi þemsiyemin üzerinde KANGAROO yazýyor. Aþaðýdakilerden hangisi benim þemsiyenin görüntüsü deðildir?

Detaylı

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 2 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç

Detaylı

PARK YAZ OKULUNDA YAÞATIN

PARK YAZ OKULUNDA YAÞATIN YAZ OKULU Çocuklarýnýza YAZ KEYFiNi GYM PARK YAZ OKULUNDA YAÞATIN ONLINE KAYIT facebook.com/gympark instagram.com/gym_park twitter.com/gym park info@gympark.com.tr www.gympark.com.tr 0 236 233 00 55 0

Detaylı

T.C. MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI EÐÝTÝMÝ ARAÞTIRMA VE GELÝÞTÝRME DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI KENDÝNÝ TANIYOR MUSUN? ANKARA, 2011 MESLEK SEÇÝMÝNÝN NE KADAR ÖNEMLÝ BÝR KARAR OLDUÐUNUN FARKINDA MISINIZ? Meslek seçerken

Detaylı

ünite1 Sosyal Bilgiler

ünite1 Sosyal Bilgiler ünite1 Sosyal Bilgiler Ýletiþim ve Ýnsan Ýliþkileri TEST 1 3. Ünlü bir sanatçýnýn gazetede yayýnlanan fotoðrafýnda evinin içi görüntülenmiþ haberi olmadan eþinin ve çocuklarýnýn resimleri çekilmiþtir.

Detaylı

2014 2015 Eðitim Öðretim Yýlý ÝSTANBUL ÝLÝ ÝLKOKULLAR ARASI 2. Zeka Oyunlarý Turnuvasý 7 Mart Silence Ýstanbul Hotel TURNUVA PROGRAMI 09.30-10.00 10.00-10.45 11.00-11.22 11.35-11.58 12.10-12.34 12.50-13.15

Detaylı

3. FASÝKÜL 1. FASÝKÜL 4. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL 5. FASÝKÜL. 3. ÜNÝTE: ÇIKARMA ÝÞLEMÝ, AÇILAR VE ÞEKÝLLER Çýkarma Ýþlemi Zihinden Çýkarma

3. FASÝKÜL 1. FASÝKÜL 4. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL 5. FASÝKÜL. 3. ÜNÝTE: ÇIKARMA ÝÞLEMÝ, AÇILAR VE ÞEKÝLLER Çýkarma Ýþlemi Zihinden Çýkarma Ýçindekiler 1. FASÝKÜL 1. ÜNÝTE: ÞEKÝLLER VE SAYILAR Nokta Düzlem ve Düzlemsel Þekiller Geometrik Cisimlerin Yüzleri ve Yüzeyleri Tablo ve Þekil Grafiði Üç Basamaklý Doðal Sayýlar Sayýlarý Karþýlaþtýrma

Detaylı

ünite 3. Ýlkokullarla ilgili aþaðýdakilerden hangisi yapýlýr? Vatan ve ulus sevgisinin yerdir. 1. Okulun açýlýþ töreninde aþaðýdakilerden

ünite 3. Ýlkokullarla ilgili aþaðýdakilerden hangisi yapýlýr? Vatan ve ulus sevgisinin yerdir. 1. Okulun açýlýþ töreninde aþaðýdakilerden ünite 1 OKUL HEYECANIM TEST 1 3. Ýlkokullarla ilgili aþaðýdakilerden hangisi yanlýþtýr? Hayat Bilgisi Vatan ve ulus sevgisinin öðrenildiði yerdir. 1. Okulun açýlýþ töreninde aþaðýdakilerden hangisi yapýlýr?

Detaylı

ÇOK DÝLLÝ ÇOCUÐUN KONUÞMASI VE DÝLÝNÝN GELÝÞMESÝ NASIL DESTEKLENMELÝ

ÇOK DÝLLÝ ÇOCUÐUN KONUÞMASI VE DÝLÝNÝN GELÝÞMESÝ NASIL DESTEKLENMELÝ Vantaan kaupunki Sosiaali- ja terveysvirasto / Puheterapia Monikielisen lapsen puheen ja kielen kehityksen tukeminen ÇOK DÝLLÝ ÇOCUÐUN KONUÞMASI VE DÝLÝNÝN GELÝÞMESÝ NASIL DESTEKLENMELÝ turkki ÇOK DÝLLÝ

Detaylı

Asperger Sendromu ve Yüksek Fonksiyonlu Otizmin Tanýsal Ayýrýmý

Asperger Sendromu ve Yüksek Fonksiyonlu Otizmin Tanýsal Ayýrýmý Asperger Sendromu ve Yüksek Fonksiyonlu Otizmin Tanýsal Ayýrýmý Özgür YORBIK*, Hakan ERMAN**, Teoman SÖHMEN*** ÖZET Bu yazýda yüksek fonksiyonlu otistik bozukluk ile Asperger sendromunun bugünkü taný ölçütleri

Detaylı

TUM DERS LER SOR U BAN K AS I HAYAT BİLGİSİ FEN BİLİMLERİ - TÜRKÇE MATEMATİK - İNGİLİZCE

TUM DERS LER SOR U BAN K AS I HAYAT BİLGİSİ FEN BİLİMLERİ - TÜRKÇE MATEMATİK - İNGİLİZCE TUM DERS LER SOR U BAN K AS I HAYAT BİLGİSİ FEN BİLİMLERİ - TÜRKÇE MATEMATİK - İNGİLİZCE 3 Tudem Eğitim Hiz. San. ve Tic. A.Ş 1476/1 Sokak No: 10/51 Alsancak/Konak/ÝZMÝR Yazarlar: Tudem Yazý Kurulu Dizgi

Detaylı

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor Türkiye'nin insanlarý, mevcut saðlýk düzeyini hak etmiyor. Saðlýk hizmetleri için ayrýlan kaynaklarýn yetersizliði, kamunun önemli oranda saðlýk

Detaylı

Zihin Özürlü Çocuklarýn Okuma Yazma Öðrenmeleri ve Özel Eðitim Öðretmenleri: Yarý Yapýlandýrýlmýþ Görüþme Araþtýrmasý

Zihin Özürlü Çocuklarýn Okuma Yazma Öðrenmeleri ve Özel Eðitim Öðretmenleri: Yarý Yapýlandýrýlmýþ Görüþme Araþtýrmasý Zihin Özürlü Çocuklarýn Okuma Yazma Öðrenmeleri ve Özel Eðitim Öðretmenleri: Yarý Yapýlandýrýlmýþ Görüþme Araþtýrmasý Aysun ÇOLAK *, Yýldýz UZUNER ** Özet Bu araþtýrmanýn amacý, Eskiþehir ilindeki eðitilebilir

Detaylı

Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý

Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði, üyeler arasýndaki haberleþme aðýný daha etkin hale getirmek için, akademik çalýþmalar yürüten bilim insaný, antrenör, öðretmen, öðrenci ve ilgili

Detaylı

ÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum

ÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum ÇEVRE VE TOPLUM 11. Bölüm DOÐAL AFETLER VE TOPLUM Konular DOÐAL AFETLER Dünya mýzda Neler Oluyor? Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum Volkanlar

Detaylı

TEST. 8 Ünite Sonu Testi m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 K 25 6 L 30 5 M 20 7

TEST. 8 Ünite Sonu Testi m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 K 25 6 L 30 5 M 20 7 TEST 8 Ünite Sonu Testi 1. 40 m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 2. A noktasýndan harekete baþlayan üç atletten Sema I yolunu, Esra II yolunu, Duygu ise III yolunu kullanarak eþit sürede B noktasýna

Detaylı

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu ve Primer Enürezis Nokturnalý Çocuklarýn Annelerindeki Psikiyatrik Belirtiler ve Yetiyitimi

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu ve Primer Enürezis Nokturnalý Çocuklarýn Annelerindeki Psikiyatrik Belirtiler ve Yetiyitimi Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu ve Primer Enürezis Nokturnalý Çocuklarýn Annelerindeki Psikiyatrik Belirtiler ve Yetiyitimi Fevziye TOROS*, Þenel TOT*, Murat BOZLU**, Yavuz OKYAY***, Handan ÇAMDEVÝREN****

Detaylı

Otistik Belirtilerle Baþvuran Ýki Çocukta Farklý Klinik Seyir ve Bozukluklar: Olgu Sunumu

Otistik Belirtilerle Baþvuran Ýki Çocukta Farklý Klinik Seyir ve Bozukluklar: Olgu Sunumu Olgu Sunumu Otistik Belirtilerle Baþvuran Ýki Çocukta Farklý Klinik Seyir ve Bozukluklar: Olgu Sunumu Ayþegül YOLGA TAHÝROÐLU*, Sunay FIRAT**, Rasim SOMER DÝLER***, Ayþe AVCI**** ÖZET Yaygýn geliþimsel

Detaylı

ÝÇÝNDEKÝLER 1. TEMA OKUL HEYECANIM Kazaným Testi Fiziksel Özelliklerim Duygularým Haftanýn Testi...

ÝÇÝNDEKÝLER 1. TEMA OKUL HEYECANIM Kazaným Testi Fiziksel Özelliklerim Duygularým Haftanýn Testi... ÝÇÝNDEKÝLER 1. TEMA OKUL HEYECANIM Fiziksel Özelliklerim............ 10 Duygularým................... 11 1. Haftanýn Testi............... 13 Yapabildiklerim - Hoþlandýklarým.. 15 Günümü Planlarým.............

Detaylı

17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A²

17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A² EK 17-A RÝA ÝÇÝN DEÐERLENDÝRME KONTROL LÝSTESÝ ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ Hizmet verenin sorularý: Hizmet alana aþaðýdaki sorularý sorun: Hizmet veren için kurallar: Eðer yanýtlar evet sütununda ise aþaðýdaki

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Aþaðýdaki þekillerden hangisi bu dört þeklin hepsinde yoktur? A) B) C) D) 2. Yandaki resimde kaç üçgen vardýr? A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 3. Yan taraftaki þekildeki yapboz evin eksik parçasýný

Detaylı

Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler. Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung. Freie Hansestadt Bremen.

Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler. Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung. Freie Hansestadt Bremen. Gesundheitsamt Freie Hansestadt Bremen Sozialmedizinischer Dienst für Erwachsene Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung Yardýma ve bakýma muhtaç duruma

Detaylı

2003 ten 2009 a saðlýkta dönüþüm þiddet le sürüyor

2003 ten 2009 a saðlýkta dönüþüm þiddet le sürüyor TD 161.qxp 28.02.2009 22:11 Page 1 C M Y K 1 Mart 2009 Sayý:161 Sayfa 6 da 2003 ten 2009 a saðlýkta dönüþüm þiddet le sürüyor Saðlýkta Dönüþüm Programý nýn uygulanmaya baþladýðý 2003 yýlýndan bu yana çok

Detaylı

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ IPA Cross-Border Programme CCI No: 2007CB16IPO008 BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ SINIR ÖTESÝ BÖLGEDE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLÝ ÝÞLETMELERÝN ORTAK EKO-GÜÇLERÝ PROJESÝ Ref. ¹ 2007CB16IPO008-2011-2-063, Geçerli sözleþme

Detaylı

ünite1 Sosyal Bilgiler Verilenlerden kaçý sosyal bilimler arasýnda yer alýr? A. 6 B. 5 C. 4 D. 3

ünite1 Sosyal Bilgiler Verilenlerden kaçý sosyal bilimler arasýnda yer alýr? A. 6 B. 5 C. 4 D. 3 ünite1 Sosyal Bilgiler Sosyal Bilgiler Öðreniyorum TEST 1 3. coðrafya tarih biyoloji fizik arkeoloji filoloji 1. Ali Bey yaþadýðý yerin sosyal yetersizlikleri nedeniyle, geliþmiþ bir kent olan Ýzmir e

Detaylı

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn 4. SINIF COÞMAYA SORULARI 1. BÖLÜM 3. DÝKKAT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. 1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn toplamý kaçtýr? A) 83 B) 78 C) 91 D) 87

Detaylı

OTÝZMDE ORTAK DÝKKAT BECERÝLERÝ: GÖZDEN GEÇÝRME

OTÝZMDE ORTAK DÝKKAT BECERÝLERÝ: GÖZDEN GEÇÝRME OTÝZMDE ORTAK DÝKKAT BECERÝLERÝ: GÖZDEN GEÇÝRME Ýbrahim DURUKAN*, Tümer TÜRKBAY** ÖZET Amaç: Ortak dikkat kiþinin dikkati kendisi, etkileþim halinde olduðu kiþi ve nesne arasýnda düzenlemesi olarak tanýmlanmaktadýr.

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2018

Kanguru Matematik Türkiye 2018 3 puanlýk sorular 1. Leyla nýn 10 tane lastik mührü vardýr. Her mührün üzerinde 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 9 rakamlarýndan biri yazýlýdýr. Kanguru sýnavýnýn tarihini þekilde görüldüðü gibi yazan Leyla,

Detaylı

2. Kazlarýn bulunduklarý gölü terk etmelerinin nedeni aþaðýdakilerden. A. kuraklýk B. þiddetli yaðýþlar C. soðuklarýn baþlamasý

2. Kazlarýn bulunduklarý gölü terk etmelerinin nedeni aþaðýdakilerden. A. kuraklýk B. þiddetli yaðýþlar C. soðuklarýn baþlamasý TEST 2 Sözcük - Sihirli Sözler 2. Kazlarýn bulunduklarý gölü terk etmelerinin nedeni aþaðýdakilerden hangisidir? Vaktiyle bir kaplumbaða ve iki kaz arkadaþý vardý. Birlikte bir gölde yaþarlardý. Gel zaman

Detaylı

5. 2x 2 4x + 16 ifadesinde kaç terim vardýr? 6. 4y 3 16y + 18 ifadesinin terimlerin katsayýlarý

5. 2x 2 4x + 16 ifadesinde kaç terim vardýr? 6. 4y 3 16y + 18 ifadesinin terimlerin katsayýlarý CEBÝRSEL ÝFADELER ve DENKLEM ÇÖZME Test -. x 4 için x 7 ifadesinin deðeri kaçtýr? A) B) C) 9 D). x 4x ifadesinde kaç terim vardýr? A) B) C) D) 4. 4y y 8 ifadesinin terimlerin katsayýlarý toplamý kaçtýr?.

Detaylı

Yasemin Taþ**, Dr. Dilek Aslan***, Dr. Ýskender Sayek****

Yasemin Taþ**, Dr. Dilek Aslan***, Dr. Ýskender Sayek**** Doktorluk Mesleðini Çocuklar Resimlerine Nasýl Yansýtýyorlar? 7-12 Yaþ Grubu Çocuklar Arasýnda Yapýlmýþ Bir Örnek* How Do Children Reflect the "Physician" Profession to Their Drawings? An Example Conducted

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2018

Kanguru Matematik Türkiye 2018 3 puanlýk sorular 1. Ailemdeki her çocuðun en az iki erkek kardeþi ve en az bir kýz kardeþi vardýr. Buna göre ailemdeki çocuk sayýsý en az kaç olabilir? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 2. Þekildeki halkalarýn

Detaylı

70. Yılında Otizm Spektrum Bozuklukları. Dr. Sabri Hergüner Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi AD

70. Yılında Otizm Spektrum Bozuklukları. Dr. Sabri Hergüner Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi AD 1943 2013 70. Yılında Otizm Spektrum Bozuklukları Dr. Sabri Hergüner Meram Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi AD Açıklama 2012-2013 Araştırmacı: Yok Danışman: Yok Konuşmacı: 2012 Janssen Cilag

Detaylı

Simge Özer Pýnarbaþý

Simge Özer Pýnarbaþý Simge Özer Pýnarbaþý 1963 yýlýnda Ýstanbul da doðdu. Ortaöðrenimini Kadýköy Kýz Lisesi nde tamamladý. 1984 yýlýnda Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü nü bitirdi.

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 4 puanlýk sorular 1. Küçük bir salyangoz, 10m yüksekliðinde bir telefon direðine týrmanmaktadýr. Gündüzleri 3m týrmanabilmekte ama geceleri 1m geri kaymaktadýr. Salyangozun direðin tepesine týrmanmasý

Detaylı

7. ÝTHÝB KUMAÞ TASARIM YARIÞMASI 2012

7. ÝTHÝB KUMAÞ TASARIM YARIÞMASI 2012 7. ÝTHÝB KUMAÞ TASARIM YARIÞMASI 2012 KÝMLER KATILABÝLÝR? Yarýþma, Türkiye Cumhuriyeti sýnýrlarý dahilinde veya yurtdýþýnda okuyan T.C. vatandaþlarý veya K.K.T.C vatandaþý, 35 yaþýný aþmamýþ, en az lise

Detaylı

Batman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý

Batman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý ARAÞTIRMA Batman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý Symptoms and Diagnosies of Patients Referring to A Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic

Detaylı

10 Mayıs 2009 tarihinde uygulanan Pep-r Gelişimsel Ölçeği Değerlendirme Sonuçları: Kronolojik Yaş : 3 yaş 9 ay

10 Mayıs 2009 tarihinde uygulanan Pep-r Gelişimsel Ölçeği Değerlendirme Sonuçları: Kronolojik Yaş : 3 yaş 9 ay C. C. 17 Ağustos 2005 doğumlu bir erkek çocuğudur. Eylül 2008 yılında Londra da bir anaokuluna başlamıştır. Annesi, yaşıtlarıyla kıyasladığında aynı iletişim becerilerini gösteremediğini düşündüğünden

Detaylı

OKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008

OKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008 OKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008 6 Eylül 2008 CUMARTESÝ Resmî Gazete Sayý : 26989 YÖNETMELÝK Millî Eðitim Bakanlýðýndan: OKUL ÖNCESÝ

Detaylı

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný ARAÞTIRMA DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný Hüner Aydýn 1, Rasim Somer Diler 2, Ebru Yurdagül 1, Þükrü Uðuz 3, Gülþah Þeydaoðlu 4 1 Dr., 3 Yrd.Doç.Dr., 4 Uz.Dr., Çukurova Üniversitesi Týp

Detaylı

17 ÞUBAT kontrol

17 ÞUBAT kontrol 17 ÞUBAT 2016 5. kontrol 3 puanlýk sorular 1. 20,16 ile 3,17 ondalýk sayýlarý arasýnda kaç tane tam sayý vardýr? A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19 2. Aþaðýdaki trafik iþaretlerinden hangisinin simetri ekseni

Detaylı

SINIF ÖÐRETMENLÝÐÝ ÖÐRETMEN ADAYLARININ BÝLGÝ OKUR-YAZARLIÐI BECERÝLERÝ ÜZERÝNE BÝR DURUM ÇALIÞMASI

SINIF ÖÐRETMENLÝÐÝ ÖÐRETMEN ADAYLARININ BÝLGÝ OKUR-YAZARLIÐI BECERÝLERÝ ÜZERÝNE BÝR DURUM ÇALIÞMASI Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 2, Yýl: 8, Aralýk 2008 SINIF ÖÐRETMENLÝÐÝ ÖÐRETMEN ADAYLARININ BÝLGÝ OKUR-YAZARLIÐI BECERÝLERÝ ÜZERÝNE BÝR DURUM ÇALIÞMASI Türkan

Detaylı

Obsesif Kompulsif Bozukluðun Belirti Daðýlýmýnýn ve Komorbiditesinin Çocuk ve Ergenler ile Eriþkinler Arasýnda Karþýlaþtýrýlmasý

Obsesif Kompulsif Bozukluðun Belirti Daðýlýmýnýn ve Komorbiditesinin Çocuk ve Ergenler ile Eriþkinler Arasýnda Karþýlaþtýrýlmasý Obsesif Kompulsif Bozukluðun Belirti Daðýlýmýnýn ve Komorbiditesinin Çocuk ve Ergenler ile Eriþkinler Arasýnda Karþýlaþtýrýlmasý Tümer TÜRKBAY*, Ali DORUK**, Hakan ERMAN***, Teoman SÖHMEN**** ÖZET Bu çalýþmanýn

Detaylı

1 2 3 4 7 8 9 10 11 12 13 14 16 19 21 23 24 25 26 27 28 30 32 33 37 41 42 44 46 47 48 50 52 54 56 Kurum Kimliði Logo Logo Þube Logolarý Logonun Renkli Kullanýmý Logonun Siyah-Beyaz Kullanýmý Logonun Diþi

Detaylı

Fiskomar. Baþarý Hikayesi

Fiskomar. Baþarý Hikayesi Fiskomar Baþarý Hikayesi Fiskomar Gýda Temizlik Ve Marketcilik Ticaret Anonim Þirketi Cumhuriyetin ilanýndan sonra büyük önder Atatürk'ün Fýndýk baþta olmak üzere diðer belli baþlý ürünlerimizi ilgilendiren

Detaylı

İletişim ve İnsan İlişkileri Kitle İletişim Araçları Atatürk ve İletişim

İletişim ve İnsan İlişkileri Kitle İletişim Araçları Atatürk ve İletişim 1. Ünite İletişim ve İnsan İlişkileri İletişim ve İnsan İlişkileri Kitle İletişim Araçları Atatürk ve İletişim 9 Ýletiþim Benimle Baþlar a. Bugüne kadar baþardýðým en zor iþ nedir? b. En çok gurur duyduðum

Detaylı

Genel Yetenek Testi Örnek Soru Çözümleri

Genel Yetenek Testi Örnek Soru Çözümleri Genel Yetenek Testi Örnek Soru Çözümleri Genel Yetenek Testi Örnek Soru Çözümleri 1 2 1 1 2 Çok Sýcak Soðuk Sýcak Çok Soðuk D B C Çorba Kutuplar Yanardað Sonbahar Yukarýda yer alan 1. ve 2. kutudakiler

Detaylı

DENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir.

DENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. 3 2x +1 = 27 olduðuna göre, x kaçtýr? A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 4. Yukarýda

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 Kanguru Matematik Türkiye 07 4 puanlýk sorular. Bir dörtgenin köþegenleri, dörtgeni dört üçgene ayýrmaktadýr. Her üçgenin alaný bir asal sayý ile gösterildiðine göre, aþaðýdaki sayýlardan hangisi bu dörtgenin

Detaylı

Ýçindekiler. Editörden... OTÝSTÝK SPEKTRUM BOZUKLUKLARINA ÝÞLEVSEL GELÝÞÝMSEL BÝR YAKLAÞIM. Stanley I. Greenspan, Serena Wieder.

Ýçindekiler. Editörden... OTÝSTÝK SPEKTRUM BOZUKLUKLARINA ÝÞLEVSEL GELÝÞÝMSEL BÝR YAKLAÞIM. Stanley I. Greenspan, Serena Wieder. Ýçindekiler 3 Editörden... 5 OTÝSTÝK SPEKTRUM BOZUKLUKLARINA ÝÞLEVSEL GELÝÞÝMSEL BÝR YAKLAÞIM Stanley I. Greenspan, Serena Wieder 29 OTÝSTÝKLERÝN VE DÝÐER FARKLI GELÝÞENLERÝN EÐÝTÝM VE TEDAVÝSÝNDE SANATLA

Detaylı

ünite1 Destek ve Hareket Fen Bilimleri 3. vücudumuzun dik olarak durmasýný saðlayan sistemi elemanýdýr. Verilen cümledeki sembollere aþaðýdakilerden

ünite1 Destek ve Hareket Fen Bilimleri 3. vücudumuzun dik olarak durmasýný saðlayan sistemi elemanýdýr. Verilen cümledeki sembollere aþaðýdakilerden ünite1 Destek ve Hareket Fen Bilimleri 1. TEST 1 Ali, öðretmenin verdiði çizim ödevini yukarýdaki þekilde yapmýþtýr. Buna göre Ali nin çizdiði iskelet bölümü için, I. Kafatasý olarak adlandýrýlýr. II.

Detaylı

17 ÞUBAT kontrol

17 ÞUBAT kontrol 17 ÞUBAT 2016 5. kontrol 3 puanlýk sorular 1. Ahmet, Beril, Can, Deniz ve Ergün bir çift zar atýyorlar. Ahmet Beril Can Deniz Ergün Attýklarý zarlarýn toplamýna bakýldýðýna göre, en büyük zarý kim atmýþtýr?

Detaylı

1. Merkezi ve çevresel sinir sistemini oluþturan sinir hücrelerine ne ad verilir?

1. Merkezi ve çevresel sinir sistemini oluþturan sinir hücrelerine ne ad verilir? Soru - Yanýt 3 1. Merkezi ve çevresel sinir sistemini oluþturan sinir hücrelerine ne ad verilir? Yanýt: Nöron 2. Merkezi sinir sistemini oluþturan organlar nelerdir? Yanýt: Beyin, beyincik, omurilik soðaný

Detaylı

SAMSUN ÇIRAKLIK EÐÝTÝM MERKEZÝ NE DEVAM EDEN ÇIRAKLARIN DURUMLUK-SÜREKLÝ KAYGI DÜZEYLERÝNÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ*

SAMSUN ÇIRAKLIK EÐÝTÝM MERKEZÝ NE DEVAM EDEN ÇIRAKLARIN DURUMLUK-SÜREKLÝ KAYGI DÜZEYLERÝNÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ* Dr. Sevgi CANBAZ Yrd. Doç., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Tevfik SÜNTER Yrd. Doç., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Yýldýz PEKÞEN Prof., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak.

Detaylı

Araþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu

Detaylı

Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Deðerlendirme Anketi

Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Deðerlendirme Anketi Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Deðerlendirme Anketi Deðerli Öðrencilerimiz, Bu anket, Isparta Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu'nda eðitim-öðretim kalitesini yükseltmeyi

Detaylı

Kullanım kılavuzunuz NOKIA CK-1W

Kullanım kılavuzunuz NOKIA CK-1W Bu kullanım kılavuzunda önerileri okuyabilir, teknik kılavuz veya NOKIA CK-1W için kurulum kılavuzu. Bu kılavuzdaki NOKIA CK-1W tüm sorularınızı (bilgi, özellikler, güvenlik danışma, boyut, aksesuarlar,

Detaylı

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 2009-10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF Ýstanbul, 12 Mart 2009 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2009/10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 1. Genel Açýklamalar: 88/12944 sayýlý Kararnameye iliþkin olarak

Detaylı

ÝÇÝNDEKÝLER 1. ÜNÝTE 2. ÜNÝTE BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 3 BÖLÜM 4 HAKLARIMI ÖÐRENÝYORUM... 9

ÝÇÝNDEKÝLER 1. ÜNÝTE 2. ÜNÝTE BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 3 BÖLÜM 4 HAKLARIMI ÖÐRENÝYORUM... 9 ÝÇÝNDEKÝLER 1. ÜNÝTE HAKLARIMI ÖÐRENÝYORUM... 9 TOPLUMUN ÝÇÝNDEYÝM... 10 Ölçme ve Deðerlendirme... 14 Kazaným Deðerlendirme Testi - 1... 16 HAKLARIM VE SORUMLULUKLARIM... 18 Ölçme ve Deðerlendirme... 22

Detaylı

2006 cilt 15 sayý 10 179

2006 cilt 15 sayý 10 179 Ankara'da Bir Lisenin 9 ve 10. Sýnýf Öðrencilerinin Kiþisel Hijyen Konusunda Davranýþlarýnýn Belirlenmesi Determination of the Behaviours of Ninth and Tenth Grade High School Students About Personal Hygiene

Detaylı

Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri

Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri ARAÞTIRMA Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri Murat Yalçýn 1, Altan Eþsizoðlu 2, Hasan Akkoç 3, Aziz Yaþan 4, Faruk Gürgen 5 1 Dr., 4 Yrd.Doç.Dr., 5 Prof.Dr.,

Detaylı

P.Y. Tanı Süreci: Temmuz 2014 doğumlu P. nin 2,5 yaşını geçmesine rağmen konuşmaması, yerinde sallanması ailenin çocuğunda bir şeylerin yolunda

P.Y. Tanı Süreci: Temmuz 2014 doğumlu P. nin 2,5 yaşını geçmesine rağmen konuşmaması, yerinde sallanması ailenin çocuğunda bir şeylerin yolunda P.Y. Tanı Süreci: Temmuz 2014 doğumlu P. nin 2,5 yaşını geçmesine rağmen konuşmaması, yerinde sallanması ailenin çocuğunda bir şeylerin yolunda gitmediğini gösteren ilk işaretler olmuştur. Aile, bir çocuk

Detaylı

Ýzmir Ýlinde Çeþitli Kurumlarda Görev Yapan Öðretmenler ile Öðretmen Adaylarýnýn Demokratik Tutumlarý Üzerine Karþýlaþtýrmalý Bir Araþtýrma

Ýzmir Ýlinde Çeþitli Kurumlarda Görev Yapan Öðretmenler ile Öðretmen Adaylarýnýn Demokratik Tutumlarý Üzerine Karþýlaþtýrmalý Bir Araþtýrma Ýzmir Ýlinde Çeþitli Kurumlarda Görev Yapan Öðretmenler ile Öðretmen Adaylarýnýn Demokratik Tutumlarý Üzerine Karþýlaþtýrmalý Bir Araþtýrma A. Seda SARACALOÐLU *, Ýlke EVÝN **, S. Rana VAROL *** Özet Bu

Detaylı

Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Deðerlendirme Anketi

Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Deðerlendirme Anketi Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Deðerlendirme Anketi Deðerli Öðrencilerimiz, Bu anket, Isparta Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu'nda eðitim-öðretim kalitesini yükseltmeyi

Detaylı

ÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ

ÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 1, Yýl: 8, Haziran 2008 ÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ Hasan Hüseyin AKSU * ÖZET Bu araþtýrma,

Detaylı

konularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler Dairesi bir devlet kuruluºu olup, bu kuruluº ülkede yaºayan herkese ücretsiz hizmet vermektedir.

konularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler Dairesi bir devlet kuruluºu olup, bu kuruluº ülkede yaºayan herkese ücretsiz hizmet vermektedir. 1/7 AMT FÜR SOZIALE DIENSTE FÜRSTENTUM LIECHTENSTEIN Sosyal Hizmetler Dairesi Çocuk ve gençlik hizmetleri Sosyal hizmetler Terapi hizmetleri Ýç hizmetler konularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler

Detaylı

Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi

Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi Change of Smoking Prevalence among Erciyes University Students between 1985

Detaylı

Dokuz Yaþýnda Yapay Bozukluk: Bir Olgu Sunumu

Dokuz Yaþýnda Yapay Bozukluk: Bir Olgu Sunumu OLGU SUNUMU Dokuz Yaþýnda Yapay Bozukluk: Bir Olgu Sunumu Factitious Disorder at Nine Years Old: A Case Report Ýrem Damla Çimen 1, Nursu Çakýn Memik 2, Özlem Yýldýz Gündoðdu 2 1 Dr., 2 Doç.Dr., Kocaeli

Detaylı

Eðitim ve Kültür Genel Müdürlüðü. Avrupa Okullarýnda Fen Bilgisi Öðretimi. Politikalar ve Araþtýrmalar. Avrupa Komisyonu

Eðitim ve Kültür Genel Müdürlüðü. Avrupa Okullarýnda Fen Bilgisi Öðretimi. Politikalar ve Araþtýrmalar. Avrupa Komisyonu Eðitim ve Kültür Genel Müdürlüðü Avrupa Okullarýnda Fen Bilgisi Öðretimi Politikalar ve Araþtýrmalar Avrupa Komisyonu Avrupa Okullarýnda Fen Bilgisi Öðretimi Politikalar ve Araştırmalar Eurydice Avrupa'daki

Detaylı

Online Eðitim ile Engelleri Aþýyoruz Eðitim Projesi Mentorun El Kitabý Online Eðitim ile Engelleri Aþýyoruz Eðitim Projesi Mentorun El Kitabý Bu kitapçýk, Ýstanbul Kalkýnma Ajansý'nýn 2012 Yýlý Kar Amacý

Detaylı

Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý

Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý ARAÞTIRMA Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý Prevalance of Obsessive-Compulsive Disorder in High School Students in Van, Turkey Yavuz Selvi 1, Lütfullah

Detaylı

Benim adým Evþen, annem bana bu adý, evimiz hep þen olsun diye vermiþ. On yaþýndayým, bir ablam bir de aðabeyim var. Ablamla iyi geçindiðimizi pek

Benim adým Evþen, annem bana bu adý, evimiz hep þen olsun diye vermiþ. On yaþýndayým, bir ablam bir de aðabeyim var. Ablamla iyi geçindiðimizi pek Benim adým Evþen, annem bana bu adý, evimiz hep þen olsun diye vermiþ. On yaþýndayým, bir ablam bir de aðabeyim var. Ablamla iyi geçindiðimizi pek söyleyemem. Ýþlerin paylaþýmý yüzünden aramýzda hep kavga

Detaylı

HER ÝNSAN BÝRBÝRÝ ÝLE AYNI MIDIR?

HER ÝNSAN BÝRBÝRÝ ÝLE AYNI MIDIR? Kendimi Tanýyorum HER ÝNSAN BÝRBÝRÝ ÝLE AYNI MIDIR? Resimdeki kiþilerin fiziksel farklýlýklarý nelerdir? Ýnsanlarý birbirinden ayýran fiziksel ve duygusal özellikleri ile ilgi alanlarý vardýr. Bu farklýlýklar

Detaylı

MALÝYE DERGÝSÝ ÝÇÝNDEKÝLER MALÝYE DERGÝSÝ. Ocak - Haziran 2008 Sayý 154

MALÝYE DERGÝSÝ ÝÇÝNDEKÝLER MALÝYE DERGÝSÝ. Ocak - Haziran 2008 Sayý 154 MALÝYE DERGÝSÝ Ocak - Haziran 2008 Sayý 154 Sahibi Maliye Bakanlýðý Strateji Geliþtirme Baþkanlýðý Adýna Doç.Dr. Ahmet KESÝK Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü Doç.Dr. Ahmet KESÝK MALÝYE DERGÝSÝ ÝÇÝNDEKÝLER Yayýn

Detaylı

Dr. Emel Ege**, Msc. Sermin Timur***, Msc. Handan Zincir**** yeterince hizmet götürülemeyen kesimdir

Dr. Emel Ege**, Msc. Sermin Timur***, Msc. Handan Zincir**** yeterince hizmet götürülemeyen kesimdir Ebelik Son Sýnýf Öðrencilerinin Aile Planlamasý Eðitimi Etkinliðinin Deðerlendirilmesi* The Evaluation of the Educational Activitres of Pregraduate Midwifery Students on Family Planning Methods Dr. Emel

Detaylı

Ýçindekiler. Editörden... OTÝSTÝK SPEKTRUM BOZUKLUKLARI (YAYGIN GELÝÞÝMSEL BOZUKLUKLAR) Margaret Strock. OTÝZMDE ERKEN MÜDAHALE Saime Tek

Ýçindekiler. Editörden... OTÝSTÝK SPEKTRUM BOZUKLUKLARI (YAYGIN GELÝÞÝMSEL BOZUKLUKLAR) Margaret Strock. OTÝZMDE ERKEN MÜDAHALE Saime Tek Ýçindekiler 3 Editörden... 5 OTÝSTÝK SPEKTRUM BOZUKLUKLARI (YAYGIN GELÝÞÝMSEL BOZUKLUKLAR) Margaret Strock 23 OTÝZMDE ERKEN MÜDAHALE Saime Tek 30 MOTOPEDÝK TERAPÝ Fehmi Kaya 39 EV ÝÇÝ ETKÝNLÝKLER YOLU

Detaylı

Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý

Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý ARAÞTIRMA Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý Patients' Who Admitted to Psychiatry Clinic in a Anatolian City Explanation Models for

Detaylı

T.C. MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI EÐÝTÝMÝ ARAÞTIRMA VE GELÝÞTÝRME DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI HANGÝ OKULDA OKUMAK ÝSTEDÝÐÝNE KARAR VERDÝN MÝ? Genel Liseler Fen Liseleri Sosyal Bilimler Anadolu Spor Güzel Sanatlar Askeri

Detaylı

Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu

Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu OLGU SUNUMU Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu Multidisciplinary Approach to Child Abuse: A Case Report Muhammed Ayaz 1, Ayþe Burcu Ayaz 1 1 Uz.Dr., Sakarya Üniversitesi Týp Fakültesi

Detaylı

Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý

Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Týp Araþtýrmalarý Dergisi 23: 1 (3): 15-2 ARAÞTIRMA Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Remzi Kutaniþ, Ömer A. Özer, Buket T. Eryonucu Yüzüncü

Detaylı

Geometriye Y olculuk. E Kare, Dikdörtgen ve Üçgen E Açýlar E Açýlarý Ölçme E E E E E. Çevremizdeki Geometri. Geometrik Þekilleri Ýnceleyelim

Geometriye Y olculuk. E Kare, Dikdörtgen ve Üçgen E Açýlar E Açýlarý Ölçme E E E E E. Çevremizdeki Geometri. Geometrik Þekilleri Ýnceleyelim Matematik 1. Fasikül ÜNÝTE 1 Geometriye Yolculuk ... ÜNÝTE 1 Geometriye Y olculuk Çevremizdeki Geometri E Kare, Dikdörtgen ve Üçgen E Açýlar E Açýlarý Ölçme Geometrik Þekilleri Ýnceleyelim E E E E E Üçgenler

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2018

Kanguru Matematik Türkiye 2018 3 puanlýk sorular. Þekildeki takvim yapraðý bir ayý göstermektedir. Maalesef üzerine mürekkep dökülmüþtür ve günlerden çoðu görülmemektedir. Bu ayýn 7 si hangi güne denk gelir? P S Ç P C C P 3 4 5 6 7

Detaylı

DOÐA KOLEJÝ 2019 BURSLULUK SINAVI VELÝ BÝLGÝLENDÝRME KÝTAPÇIÐI

DOÐA KOLEJÝ 2019 BURSLULUK SINAVI VELÝ BÝLGÝLENDÝRME KÝTAPÇIÐI 13 OCAK 2019 4, 5,, 7,, 9, ve 11. sınıflar için %0 e varan burs imkânı DOÐA KOLEJÝ 2019 BURSLULUK SINAVI VELÝ BÝLGÝLENDÝRME KÝTAPÇIÐI Değerli Anneler ve Babalar, Doða Koleji olarak ve 13 Ocak 2019 tarihlerinde

Detaylı

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Major Depresyon, Davraným Bozukluðu ve Madde Kullaným Bozukluðu olan Ergenlerde Fluoksetin ve Biliþsel Davranýþcý Terapinin Karþýlaþtýrýldýðý Randomize Kontrollü Çalýþma Riggs

Detaylı

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ MÝLLÝ EÐÝTÝM VE KÜLTÜR BAKANLIÐI TALÝM VE TERBÝYE DAÝRESÝ MÜDÜRLÜÐÜ

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ MÝLLÝ EÐÝTÝM VE KÜLTÜR BAKANLIÐI TALÝM VE TERBÝYE DAÝRESÝ MÜDÜRLÜÐÜ Bilgisi2 Hayat KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURÝYETÝ MÝLLÝ EÐÝTÝM VE KÜLTÜR BAKANLIÐI TALÝM VE TERBÝYE DAÝRESÝ MÜDÜRLÜÐÜ ÝLKOKUL (TEMEL EÐÝTÝM I. KADEME) HAYAT BÝLGÝSÝ ÖÐRETÝM PROGRAMI TASLAÐI (2. SINIFLAR) Danýþmanlar:

Detaylı

Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi 2003; 46: 317-327 Derleme Çocuk ruh saðlýðý açýsýndan prematürite Aylin Özbek 1, Süha Miral 2 Dokuz Eylül Üniversitesi Týp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Saðlýðý ve

Detaylı

1. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL

1. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL 1. Fasikül TEMA 5 Hayal Gücü TEMA 6 Eðitsel ve Sosyal Etkinlikler r, ýt lý z. Sa ma k l ra atý a S l O ek t Se ek T T ... Ýçindekiler 5. TEMA: HAYAL GÜCÜ Açelyanýn Bir Günü Harf Hece Test 1 Kelime Test

Detaylı

Sunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi

Sunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi Sunuþ Bu kitap Uluslararasý Çalýþma Örgütü nün Barefoot Research adlý yayýnýnýn Türkçe çevirisidir. Çýplak ayak kavramý Türkçe de sýk kullanýlmadýðý için okuyucuya yabancý gelebilir. Çýplak Ayaklý Araþtýrma

Detaylı

A A A A) 2159 B) 2519 C) 2520 D) 5039 E) 10!-1 A)4 B)5 C)6 D)7 E)8. 4. x 1. ,...,x 10. , x 2. , x 3. sýfýrdan farklý reel sayýlar olmak üzere,

A A A A) 2159 B) 2519 C) 2520 D) 5039 E) 10!-1 A)4 B)5 C)6 D)7 E)8. 4. x 1. ,...,x 10. , x 2. , x 3. sýfýrdan farklý reel sayýlar olmak üzere, ., 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve 0 sayýlarý ile bölündüðünde sýrasýyla,, 3, 4, 5, 6, 7, 8, ve 9 kalanlarýný veren en küçük tamsayý aþaðýdakilerden hangisidir? A) 59 B) 59 C) 50 D) 5039 E) 0!- 3. Yasin, annesinin

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 3 puanlýk sorular 1. Aþaðýdaki seçeneklerden hangisinde bulunan parçayý, yukarýdaki iki parçanýn arasýna koyarsak, eþitlik saðlanýr? A) B) C) D) E) 2. Can pencereden dýþarý baktýðýnda, aþaðýdaki gibi parktaki

Detaylı

Görsel Medyanýn Çocuk Saðlýðýna Etkileri The Effects of Visual Media on Child Health

Görsel Medyanýn Çocuk Saðlýðýna Etkileri The Effects of Visual Media on Child Health Görsel Medyanýn Çocuk Saðlýðýna Etkileri The Effects of Visual Media on Child Health Dr. Aysu Duyan Çamurdan* Öz Baþta televizyon olmak üzere bilgi ve teknoloji çaðýnýn evlerin içine kadar taþýdýðý kitle

Detaylı

014-015 Eðitim Öðretim Yýlý ÝSTANBUL ÝLÝ ORTAOKULLAR ARASI "7. AKIL OYUNLARI ÞAMPÝYONASI" Ýstanbul Ýli Ortaokullar Arasý 7. Akýl Oyunlarý Þampiyonasý, 18 Nisan 015 tarihinde Özel Sancaktepe Bilfen Ortaokulu

Detaylı

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ Ankara'da Birinci Basamak Saðlýk Kurumlarýnda Çalýþan Hekimlerin Sunulan Hizmetlere Ýliþkin Öz Deðerlendirmeleri The Self -Evaluation of Health Services by Physicians Working in Primary Health Care Units

Detaylı

Mantýk Kümeler I. MANTIK. rnek rnek rnek rnek rnek... 5 A. TANIM B. ÖNERME. 9. Sýnýf / Sayý.. 01

Mantýk Kümeler I. MANTIK. rnek rnek rnek rnek rnek... 5 A. TANIM B. ÖNERME. 9. Sýnýf / Sayý.. 01 Matematik Mantýk Kümeler Sevgili öðrenciler, hayatýnýza yön verecek olan ÖSS de, baþarýlý olmuþ öðrencilerin ortak özelliði, 4 yýl boyunca düzenli ve disiplinli çalýþmýþ olmalarýdýr. ÖSS Türkiye Birincisi

Detaylı