GRADE A GEMİ SACININ ÇİFT-FAZLI ÇELİĞE ÜRETİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ INVESTIGATION OF PRODUCABIL OF DUAL-PHASE STEEL FROM GRADE A SHIP PLATE STEEL

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GRADE A GEMİ SACININ ÇİFT-FAZLI ÇELİĞE ÜRETİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ INVESTIGATION OF PRODUCABIL OF DUAL-PHASE STEEL FROM GRADE A SHIP PLATE STEEL"

Transkript

1 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), Mayıs 2009, Karabük, Türkiye GRADE A GEMİ SACININ ÇİFT-FAZLI ÇELİĞE ÜRETİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ INVESTIGATION OF PRODUCABIL OF DUAL-PHASE STEEL FROM GRADE A SHIP PLATE STEEL Hüseyin UZUN a*, Fatih HAYAT b ª*Sakarya Üniv. Teknik Eğitim Fak. Metal Eğitimi Böl.,Karabük, Türkiye, E-posta:huzun@sakarya.edu.tr b Karabük Üniv. Teknik Eğitim Fak. Metal Eğitimi Böl.,Karabük, Türkiye, E-posta:fhayat@karabuk.edu.tr Özet Bu çalışmada, çift faza dönüştürülmek amacıyla %0.125C, %0.71Mn, %0.149Si, %98.85Fe kimyasal bileşime sahip Grade A gemi sacı kullanılmıştır. Çelik, kritik sıcaklıklar arasındaki bölgede (α+γ, o C ve γ, 900 o C) tavlandıktan sonra suda su verme işlemine tabi tutularak, çift-fazlı çelik haline dönüştürülmüştür. Dönüştürülen çift fazlı çeliklerde kritik tavlama sıcaklığına bağlı olarak martensit hacim oranının nasıl değiştiği tespit edilmiştir. Dönüştürülen çift fazlı çeliğin mikroyapı, mikrosertlik ve çekme mukavemeti özellikleri, kırılma şekilleri incelenmiş ve Grade A çeliğinin özellikleri ile karşılaştırılmıştır. Yapılan deneysel çalışmalar sonunda üretilen çift-fazlı çeliklerin çekme mukavemetleri orijinal (Grade A) ferrit+perlit çeliklerine nazaran daha yüksek ve yüzde uzama değerlerinin ise daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çift-fazlı çeliğin MHO arttıkça dayanım ve sertlik değerleri de artmakta fakat uzama değerleri ise azalmakta olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Grade A gemi sacı, Çift-fazlı çelik, Çekme özellikleri, Martensit hacim oranı (MHO) Abstract In this study, grade A ship steel having chemical composition of 0.125% C, 0.71% Mn, 0.149% Si and 98.85% Fe has been employed to transverse dual-phase steel. In order to produce the dual-phase steel, Grade A steel was accomplished by intercritically annealing at intercritical temperatures area (α+γ, o C and γ, 900 o C) and following by water quenching. It was determined how the martensite volume fraction (MVF) depending on the intercritical annealing temperatures can change. The results show that the tensile strength and elongation of dual phase steels is higher and lower than that of the original (as-recieved) Grade A steels, respectively. While the martensite volume fraction of dual phase steel increase, also the tensile strength increases but the elongation decreases. Keywords: Grade A ship plate, Dual-phase steel, Tensile properties, Martensite volume fraction (MVF) 1. Giriş Ülkemizde gün geçtikçe gemi imalatı büyük bir önem kazanmaktadır. Ülkemiz gemi üretim sanayi son yıllarda önemli büyümeler göstermiş ve dünya gemi imalat sanayinde önemli bir yer almıştır. Son yıllarda dünyanın en gelişmiş ülkeleri de dahil olmak üzere bir çok ülke çok büyük tonajlara sahip olan gemiler ülkemizde de büyük başarı ile üretilmekte ve pazar payı geliştirilmektedir. Gemi imalatında ağırlıktan ve yakıttan tasarruf sağlamak için konstrüksiyon ağırlığı oldukça önemli olup, bu amaçla farklı malzeme çeşitlerinin kullanımı hedeflenmiştir [1-7]. Alüminyum ve kompozit malzemeler bu alternatiflerin başlarında gelmektedir. Çift-fazlı çelikler YMDA (yüksek dayanımlı düşük alaşımlı) çeliklerinin gelişmiş bir çeşididir [8-11]. Kritik sıcaklıklarda (α+γ bölgesi) tavlama sonrasında yeteri hızda soğutma işlemi ile üretilirler. Çift-fazlı çelikler üzerindeki çalışmalar 1970 li yılların sonunda başlamış ve bu çelikler günümüz uygulamalarında özellikle otomotiv endüstrisinde geniş bir kullanım alanına sahip olmuşlardır. Pekleşme oranlarının yüksek olması şekillendirme sonrası dayanımlarının yüksek olmasını sağlamaktadır. Üretildikleri çeliklere oranla parça ağırlığını %15-20 miktarında azaltarak taşıt ağırlığının azalmasını dolayısıyla yakıt tasarrufu sağladıkları için otomotiv endüstrisinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadırlar [16]. Örneğin çift fazlı çeliklerin yüksek dayanım ve iyi şekillenebilirlik özelliklerinden yararlanılarak dış oto gövdesi panelleri, tampon, tekerlek jantları, jant kapakları, kayış kasnakları, kapı panelleri ve koltuk çerçevesi vb. gibi otomobil parçaları imal edilmektedir [17]. Gemi saclarından üretilecek çift-fazlı çelikler gemi ağırlığını düşürerek mukavemetin artmasına, yakıtta tasarrufa ve yükte artışına katkıda bulunacaktır. Gemi yapımında mukavemet özelliklerini sağlayabilmek için daha kalın sac kullanım yoluna gidilmektedir buda ağırlıkta artışa neden olmaktadır. Belirtilen ihtiyacın karşılanmasına hizmet etmek için, düşük karbon ve düşük alaşımlı Grade A çelikleri ısıl işlem yoluyla çift-fazlı çeliğe dönüştürerek; daha dayanıklı çelik oluşturmak, ağırlıktan tasarruf sağlamak (mukavemet/ağırlık oranı), yükte artış sağlamak ve dayanım özelliklerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Kimyasal bileşimi verilmiş Grade A gemi çeliği yaklaşık olarak 132 o Clik bir kritik bölgeye sahiptir. Ayrıca gemi endüstrisinde orta ve yüksek dayanımlı çelik sac olarak kullanılabilecek çift-fazlı çelik üretimi ile mikroyapı çeşitliliğinin sağlaması ve kırılma davranışlarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. 2. Deneysel çalışmalar Deneylerde ASSAN Çelik A.Ş den tedarik edilmiş 8mm kalınlığında Grade A gemi sacı kullanılmıştır. Kullanılan malzemenin kimyasal bileşimi Çizelge 1 de verilmiştir. Isıl işlem için 15x15x8 mm numuneler hazırlanmıştır. Kritik IATS 09, Karabük Üniversitesi, Karabük, Türkiye

2 tavlama sıcaklıkları (A 1 ve A 3), Andrews [18] formülü kullanılarak 711 o C-843 o C olarak tespit edilmiştir. Isıl işlem deneyleri; martensit hacim oranının (MHO) kritik sıcaklığına bağımlılığının tespiti için 10 farklı sıcaklıkta yapılmıştır. Ayrıca çekme deney numunelerinin üretilmesi için orijinal numuneyle birlikte 4 farklı sıcaklık belirlenmiştir. Çizelge 1. Deneylerde kullanılan malzemenin kimyasal bileşimi (%Ağırlık) C Mn Si Ni P Cu Cr S 0,125 0,71 0,149 0,013 0,016 0,005 0,031 0,015 Mo Sn Al Nb V W Co Ti 0,005 0,002 0,044 0,002 0,001 0,01 0,01 0,001 Yapılan deneysel çalışmalar sonunda Grade A çeliğinin çift faza dönüştürülmesi işleminde, kritik tavlama alt (A 1) sınırına en yakın sıcaklık değerinde (730 o C) en düşük martensit hacim oranı %18±10 elde edilmiştir. 760 o C de %26±10, 800 o C de %55±10MHO na erişilmiştir. Kritik tavlama sonrasında su verme ile tavlama sırasındaki östenitin aynı miktarda martensite dönüşümü gerçekleşmektedir. Dolayısıyla burada elde edilen MHO ları levye kuralı ile ifade edilen östenit hacim oranına eşit olduğu kabul edilebilir [12]. Şekil 2(a,b,c,d) de çeliklerin mikroyapıları gösterilmektedir. Isıl işlemler sırasında sıcaklık ölçümünde K tipi termokapıl kullanılmıştır. Numuneler sabitleme çubuğuna, ısıl çiftler de numune merkezine 1mm çapında delik açılarak yerleştirilmiştir. ABB COMMANDER marka kayıt cihazı, kompenzasyon kablosu ve klemens ile ısıl çift tellerine bağlanarak sıcaklık ölçüm %±2 hassasiyette olacak şekilde sistem tamamlanmıştır. Üretilen çift-fazlı çeliklerin metalografik incelemelerinde optik mikroskop kullanılmıştır. Çift-fazlı çelik mikroyapılarını incelemek için dağlama çözeltisi olarak %2 lik Nital kullanılmıştır. Mikrosertlik ölçümlerinde SHIMADZU marka HMV-2 model mikro sertlik ölçüm cihazı kullanılmıştır. Uygulanan yük bütün numunelerde 200gr olarak belirlenmiştir. Grade A gemi sacı, ısıl işlemle çift faza dönüştürülmüş çeliklerinin artan MHO ile sertlik değerlerindeki değişim incelenmiştir. Şekil 2a. 730S numunesinin mikroyapı fotoğrafı Çekme deney numuneleri standartlara uygun olarak 3 er adet hazırlanmıştır (TSE 138). Orijinal yapı o C lerde kritik tavlamanın suda soğutma ile 4 farklı MHO na sahip çift-fazlı çelik üretilmiştir. Çekme deneyi ZWICK test cihazında 2dk/mm çekme hızında gerçekleştirilmiştir. 3. Deney Sonuçları ve Tartışma 3.1. Martensit Hacim Oranı (MHO) ve Mikroyapı Şekil 1 de herhangi bir ısıl işleme tabi tutulmayan Grade A çeliğinin mikroyapısı gösterilmektedir. Mikroyapı fotoğrafında görüldüğü gibi Grade A çeliği, ferrit ve perlit yapısına sahiptir. Şekil 2b. 760S numunesinin mikroyapı fotoğrafı Ferrit Perlit 10µm 10µm Şekil 1. Isıl işlem görmemiş Grade A gemi sacının mikroyapı fotoğrafı. Şekil 2c. 800S numunesinin mikroyapı fotoğrafı

3 hv ölçülmüştür. Mikrosertlik 760 o C de ise 229±5 hv değerindedir. Kritik tavlama üst (A 3) sınırına en yakın sıcaklık değerinde (800 o C) ise 258±5 hv değeri ölçülmüştür. 900 o C su verilen numunede ise sertlik değeri 350 ±5 hv ye kadar çıkarak en yüksek değere ulaşmıştır. M.A. Maleque (2004), at al. yapmış olduğu çalışmada 0,15C, 0,9Mn kimyasal bileşiminde olan AISI 3115 çeliğiyle yapmış olduğu deneyde artan tavlama sıcaklığıyla sertlik değerlerinin arttığını rapor etmişlerdir Çift-Fazlı Çeliklerin Çekme Özellikleri ve Kırılma Davranışları Şekil 4 de işlem görmemiş Grade A çeliğine ve farklı tavlama sıcaklıklarında üretilen çift-fazlı çeliklere ait gerilim-gerinim eğrileri gösterilmektedir. Şekil 2d. 900S numunesinin mikroyapı fotoğrafı Mikroyapılar incelendiğinde, koyu renk tonunda (kahverengi) görülen kısımlar martensiti ve açık renk tonunda görülen kısımlar da ferrit fazını ifade ettiği görülmektedir. Mikroyapılar incelendiğinde, ferrit+martensit yapı dışında herhangi farklı bir faza, örneğin; beynit+perlit yapısına rastlanılmamıştır. Ayrıca MHO nın artması ile martensit parçacıklarının boyutunun da büyüdüğü ve aralarındaki bağlantıların da arttığı tespit edilmiştir. Yapılan bazı çalışmalarda [12-14] ifade edildiği gibi çift-fazlı çeliklerde %2-9 arasındaki hacim oranlarında kalıntı östenit oluşabilmektedir Mikrosertlik Sonuçları Grade A çeliği ve farklı tavlama sıcaklıklarında çift faza dönüştürülmüş çeliklerin mikrosertlik değerleri karşılaştırılarak Şekil 3 te verilmektedir. Tavlama sıcaklığı dolayısıyla MHO arttıkça sertlik değerlerinin de arttığı tespit edilmiştir. Bu sertlik artışı, artan sıcaklıkla birlikte sert martensit fazının oranının artmasına bağlanmaktadır. Martensit sementit fazından sonra en sert faz olarak nitelendirilmiştir. Mikrosertlik (hv 0,5) ±5 200±5 229±5 258±5 350±5 Gr.A Tavlama sıcaklığı ( C) Şekil 3. Grade A çeliği ve farklı tavlama sıcaklıklarında çift fazlı yapıya dönüştürülmüş çeliklerin mikrosertlik değerleri. Orijinal numunenin sertlik değeri 142±5 Hv olarak ölçülmüştür. Kritik tavlama alt (A 1) sınırına en yakın sıcaklık değerinde (730 o C) en düşük sertlik değeri 200±5 Çizelge 2. Grade A gemi sacından üretilen çift-fazlı çeliklerin MHO ve çekme deney sonuçları Sıcaklık ( o C) M.H.O (%) Çekme Day. (σ Ç), MPa Akma Day. (σ A0.2 ), MPa Kopma Day. (MPa) Toplam Uzama (U T,%) Grade A S 18 ± S 35 ± S 55 ± S Grade A çeliği belirgin bir akma sınırı gösterirken Grade A nın kritik sıcaklıklar arasında ısıl işlemiyle üretilen çiftfazlı çelikler belirgin bir akma noktası göstermemiştir. Çizelge 2 de çekme deneyi sonucu elde edilen %0,2 lik uzamaya karşı gelen akma mukavemeti (σ A 0..2), çekme mukavemeti (σ Ç), kopma mukavemeti ve %uzuma (U T) değerleri ile birlikte MHO ları da verilmiştir. Şekil 4 te grafik gösterilmiştir. Stress(N/mm2) Gerilme,MPa S 800S 760S 730S o C Grade A Stroke Strain(%) Gerinim (%) Şekil 4. Grade A gemi sacı ve çift-fazlı çeliklerin çekme eğrileri

4 En düşük akma ve çekme dayanımı, Grade A esas numunede görülmüştür. Grade A gemi sacının çekme dayanımı 440 MPa, %uzama değeri ise %33 olarak tespit edilmiştir. Isıl işlemli numunelerde ise en düşük akma ve çekme dayanımı, en yüksek uzama değerlerini 730S numunesi göstermiştir (Çizelge 2, Şekil 4). Kritik tavlama sıcaklığının artması ile artan MHO na bağlı olarak akma ve çekme dayanım değerlerinde artış ve yüzde uzama değerlerinin ise düşüş görülmüştür. Kritik tavlama üst (A 3) sınırına en yakın sıcaklıkta (800S) ise çekme mukavemeti 824 MPa ya kadar çıkmıştır. MHO nın artmasına bağlı olarak martensit parçacıkları irileşirken aralarındaki bağlantılarda artmaktadır. Sonuç olarak dayanım artarken uzama düşmektedir. Dolayısıyla daha az ferrit ve daha fazla bağlantılı martensit tanesi içeren yüksek MHO nına sahip numuneler yüksek dayanımla birlikte daha erken kopma ve dolayısıyla daha düşük toplam uzama göstermişlerdir. Klas kuruluşlarının DH36 gemi sacı için dayanım değerleri çekme dayanımı için 560 MPa ve %22 uzama olarak verilmektedir. Deneylerde kullanılan Grade A gemi sacından 730 o C de yapılacak kritik tavlama ısıl işlemiyle DH36 gemi sacının değerlerinin daha da geliştirilmiş olduğu görülmüştür. Numunelerin toplam % uzama değerleri, MHO na bağlı olarak değişmektedir. MHO arttıkça dayanım değerleri artarken toplam %uzama değerleri azalmaktadır. Düşük MHO larında yüksek olanlara göre martensit taneleri daha küçük ve daha az bağlantılıdır. Ayrıca deformasyon için daha fazla ferrit hacim oranı mevcuttur [12]. Çift-fazlı çelik numunelerin orijinal malzemeye oranla oldukça yüksek akma ve çekme dayanımına sahip olmaları önceki araştırmalar ile uyum göstermektedir [10,12,16-24] Şekil 4 de görüldüğü gibi üretilen çift fazlı çelikler orijinal (Grade A) daha yüksek pekleşme göstermiştir, bununla birlikte deformasyonda devam edebilmiştir. Bu sonuç çift fazlı çeliklerin şekillendirme kabiliyetinden ileri gelmektedir. Bu şekilde üretilen parçalarda üretim sonrası %2-10 şekil değişimi yüksek pekleşmeden dolayı dayanım artışı oldukça fazladır. Buda parçanın dayanımını oldukça artırmaktadır. Literatürde çift fazlı çeliklerin şekillendirilmesi sonucunda MPa artış sağlayabileceği bildirilmiştir. Bununla birlikte HSLA çeliklerinde artış MPa seviyesinde kalır [24]. Düşük karbonlu çeliklerin tersine çift-fazlı çeliklerin sürekli akma davranışı göstermeleri, martensitik dönüşüm sırasında meydana gelen hacim artışı ve gerilmelerin sonucunda, martensite sınır ferrit içerisinde oluşan yüksek yoğunluktaki mobil dislokasyonlar ile ilişkilendirilmektedir. Yüksek yoğunluktaki mobil dislokasyonlar orijinal malzemeye göre daha erken gerilme düzeylerinde kaymaya sebep olmaktadır. Ayrıca çok yoğun mobil dislokasyonların varlığı C ve N gibi arayer atomlarının deformasyonda kesikliğe sebep olacak şekilde yeterli Cotrell atmosferi oluşturmalarını önlemektedir. Bu nedenle deformasyonda herhangi bir kesiklik olmadan sürekli akma davranışı görülmektedir [25, 26]. H.C.Chen and Chenge (1989) at al. 0,10-0,14-0,19C içeriğine sahip 3 farklı malzemeyle yapmış oldukları çalışmada artan MHO ile çekme ve akma mukavemetlerinin arttığını tespit etmişlerdir. Bu 3 malzemede aynı sıcaklıklarda en yüksek MHO oranının en yüksek karbon içeriğine sahip 0,19 C numunesinde olduğu bildirilmiştir. Bolvadin ve Tekin (1991), karbon oranları %0,23-%0,37 arasında değişen 6 farklı yapı çeliklerini değişik sıcaklıklarda 740, 750, 770 o C de sabit sürede tavlayarak çift-fazlı çelik elde etmişlerdir. MHO nın kritik bölgedeki sıcaklık artışından dolayı arttığını belirlemişlerdir. Karbon oranı 0,30 dan fazla olan çeliklerde matris martensit olduğunu rapor etmişlerdir. Ayrıca MHO nın artışı ile akma, çekme ve sertlik değerlerinin arttığını, tokluk değerinin azaldığını bildirmişlerdir. Sudhakar and Dwarakadas (2000), deneylerinde %0.14 C içeriğine sahip C1003 çeliği kullanmış olup, östenitleme işleminin ardından numunelere 730 ila 850 o C arasındaki 8 farklı sıcaklıkta 1 saat tavlamanın ardından %9 tuzlu suda su vermişlerdir. En üst sıcaklık değerinde 850 o C de en yüksek MHO (%76) elde edilmiştir. Bu en üst sıcaklık değerinde akma mukavemeti (630 MPa) ve kopma mukavemetinin (940 MPa) en yüksek değerine ulaştığını, %uzamanın ise en düşük değerde (%12) olduğu saptanmıştır. B. Demir (2004), yapmış olduğu çalışmada Ç4140 ıslah çeliğini 743 o C, 748 o C, 752 o C, 760 o C ve 770 o C kritik sıcaklıklarda tavlama+suda su vermiştir. Bu çalışmada diğer çalışmaların aksine orijinal malzemeye göre akma, çekme mukavemetlerinde bir düşüş olurken %uzamada artış meydana geldiği tespit edilmiştir. Buda karbon içeriğin yüksek oluşuna bağlanmıştır. Burada sert martensit partiküllerinin yüksek uzama değerlerine kadar dayanımlarını koruyarak kopmayı geciktirdikleri rapor edilmiştir. Şekil 5 deki şekilde deney numunelerinin kırılma şekilleri verilmiştir. Kırılan yüzeyler genelde çanak ve koni kırılma tarzı sergilemişlerdir. Çanak ve koni kırılma ile birlikte mikroboşluk oluşumları sünek kopma karakteri için tipik göstergelerdendir [19,20]. Streinbrunner et.al. [20] mikroboşlukların öncelikle martensit üzerinde çekirdeklendiğini inklüzyonlar üzerindeki çekirdeklenmenin ise ikincil bir olay olduğunu bildirmiştir. Kırılma yüzeyine doğru mikroboşluk yoğunluğu artmaktadır. Mikroboşluk yoğunluğunun kırılma yüzeyine yaklaştıkça artması bu bölgedeki gerinimin yüksek olması ile açıklanmaktadır. Bölgesel boyun veren numunelerde mikroboşluk yoğunluğu fazladır [20-22]. Grade A 730S, 760S 800S 900S Şekil 5. Çekme numunelerinin kırılma tipleri Numunelerin hiçbirinde düzgün yüzey ayrılma tipi kopma

5 modu (cleavage, klivaj) gözlenmemiştir. Speich ve Miller [3] düşük MHO ve yüksek karbon içerikli martensite sahip çift-fazlı çeliklerin, yüksek MHO ve düşük karbon içerikli martensite sahip çift-fazlı çeliklere oranla daha kolay çatladığını belirtmişlerdir. Genel olarak karşılaştırıldığında çift-fazlı çelikler HSLA çeliklerine oranla daha sünek bir kırılma karakterine sahiptirler [4,18,22]. Ferritin akma mukavemeti, martensitten çok daha düşüktür, bu nedenle martensit henüz elastik olduğu halde yumuşak ferritte plastik deformasyon başlar. Ferritteki bu plastik deformasyon komşu martensit tarafından zorlanır ve bu durum ferritteki gerilim konsantrasyonunu yükseltir. Böylece bu lokal deformasyonlar ve ferritteki gerilim birikmeleri onların farklı morfolojilerine bağlı olarak boşluk çekirdeklenmesi ve büyümesi biçiminde sünek kırılma yada klivaj türü gevrek kırılma biçiminde ferrit matrisin kırılması ile oluşur. Çift fazlı yapıların klivaj türü gevrek kırılması pek az miktarlarda plastik deformasyon ile ferritteki yüksek bölgesel gerilim birikimlerine bağlıdır [30]. Şekil 5 de görüldüğü gibi 900 o C numunesi düşük düzgün uzama ve yüksek heterojen uzama göstermiştir. Şekilde çanak koni görüntüsü bunun bir göstergesidir. Martensitin klasik olmakla birlikte şekil değiştirme yeteneğinin düşük olduğu kabul edilmektedir. Buradaki uzama %2-9 arasında olabileceği düşünülen kalıntı östenit miktarı ile açıklanabilir. Kalıntı östenitin plastik deformasyona katkısı (TRIP) olduğu düşünülmektedir. Ayrıca gerilme rahatlamasının da martensitin deformasyon yönünde gerilmesiyle de toplam deformasyon miktarı artabilir. Çekme deney sonucunda numunelerin mikroyapısal şekil değişimleri Şekil 6 ve Şekil 7 de verilmiştir. Şekil 6 da görüldüğü gibi orijinal Grade A çeliği numunelerinde boyun bölgesinde, kırık yüzeye yakın bölgelerde anayapı ferrit ve uzunlamasına oluşan ikinci faz perlit tanelerinin deformasyon yönünde yönlendiği görülmektedir. Eşeksenel perlit tanelerinde deformasyon yönünde bir yönlenme görülmemiştir. Deneyde kullanılan Grade A çeliğinde mikroyapıda deformasyon yönünde uzama ve yönlenmenin belirginleşmeside yüksek toplam uzama değerinin etkili olduğu düşünülebilir. Bunun yanında Şekil 7 de görüldüğü gibi orijinal malzemeye göre daha düşük toplam uzama değeri gösteren 800S numunesinde yine kırık yüzeye yakın bölgelerde anayapı ferrit ve ikinci faz martensitin her ikisinde de kısmen deformasyon yönünde uzama ve yönlenme görülmüştür. 4. Sonuçlar 1- Maliyet açısından diğer gemi saclarından daha ucuz ve düşük çekme mukavemetine sahip Grade A gemi sacı, ısıl işlem uygulayarak çift-fazlı çeliğe başarıyla dönüştürülmüştür. 2- Grade A gemi çeliklerinin kritik bölgedeki (α+γ) tavlamanın ardından suda soğutulan numunelerde sıcaklık arttıkça çift-fazlı çeliklerin mikro yapısındaki yüzde martensit hacim oranları artmıştır. 3- Tavlama sıcaklığı arttıkça martensitin tane boyutunun büyüdüğü ve ferriti çevrelediği görülmüştür. 4- Çift-fazlı çeliklerde martensit hacim oranı artarken akma ve çekme dayanımları artmış, %uzama değerleri ise düşmüştür. 5- Yüksek martensit içeren çift-fazlı çeliklerde dâhil olmak üzere üretilen çift-fazlı çelikler tipik sünek kırılma davranışı göstermiştir. 6- Çekme deneyi sonucunda kırılmış yüzeyler incelendiğinde çekme yönüne doğru yönlenmeler oluşmuştur. Sonuç olarak Grade A gemi sacı ısıl işlem yoluyla sertleştirilerek daha hafif ve yakıttan tasarruf sağlanarak daha iyi mekanik özelliklere sahip gemiler üretilebilir. 20µm 10µm Şekil 6. Çekme deneyi sonucunda mikroyapıdaki değişim (Grade A) 20µm 10µm Şekil 7. Çekme deneyi sonucunda mikroyapıdaki değişim (800S) Teşekkür ASSAN Çelik A.Ş. adına başta Ekrem KARAGÖZ olmak üzere tüm yetkililerine desteklerinden dolayı teşekkür ederiz. Ayrıca FERSAC Ltd. Şti adına Mustafa ERTANCAN a yardımları için teşekkür ederiz. Her türlü katkılarından dolayı Sayın Bilge DEMİR e teşekkürlerimizi sunarız. Kaynaklar [1] Arıkan, M.M., Onay, B. ve Bozkurt S., Türkiye gemi inşa sanayi ve demir çelik kullanımı. III. Demir Çelik Kongre ve Sergisi, Eylül 2005, Zonguldak [2] DPT IX. Kalkınma Planı ( ) Gemi İnşa Sanayi Özel ihtisas Komisyonu Raporu, Nisan [3] Chrzanowski, I., Krzyzanowski, M., Luks, K., Shippping economics and policy. Fairplay Publications, London, 25-43, [4] Stopford, M., Maritime Economics, Routledge, New York, , 1997.

6 [5] Uyanık, T. ve Sarı, A., Gemi İnşa Sektörü. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi 2007 [6] Ay, T., Özsaraç, U. ve Aslanlar, S., Gemi Saçlarına Uygulanan Kaynaklı Bağlantıların Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Sakarya [7] Devlet Planlama Teşkilatı VIII-8A Ankara [8] Speich, G.R., Dual Phase Steels. Heat Treating, ASM Handbook, Fifth Printing, , [9] Arıkan, M.M., Başman G. Otomotiv Endüstrisi İçin Yeni Çelik Ürünler ve Özellikleri, 1. D.Ç. Sempozyumu ve Sergisi Bildiriler Kitabı, , Ekim [10] Davies R.G., Influence of Martenzite Composition and Content on The Properties of Dual-Phase Steels. Met. Trans., Vol:18A, , [11] Çimenoğlu, H. ve Kayalı E.S., Otomotiv Endüstrisinde Kullanılan Çift-Fazlı Çelikler. İ.T.Ü Kimya-Metalurji Fak. Metalurji Mühendisliği Böl., 7-14,1985. [12] Demir B., ve Erdoğan M., Çift-Fazlı Çeliklerde Martensit Hacim Oranı ve Morfolojisinin Çekme Özellikleri Üzerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Ekim, Cilt:11, No:4, , [13] Magnabosco, R. and Rossetto L. C., Toughness of Two HSLA Steel Sheets. Journal of The Brazilian Society of Mechanical Sciences and Engineering (2003). [14] Çimenoğlu H. ve Kayalı E.S., Ticari Çift-Fazlı Çelik Üretimi. İ.T.Ü Kimya-Metalurji Fakültesi Metalurji Mühendisliği Bölümü, 13-15, [15] ASM Metal Handbook, Properties and Selection: Irons, Steels and High Performance Alloys. 10th Edition, Vol.1., [16] Hayat, F., Demir, B., Acarer, M.,, Tensile Shear Stress and Microstructure of Low-Carbon Dual-Phase Mn -Ni Steels after Spot Resistance Welding. Metal Science and Heat Treatment, Vol. 49, Nos. 9-10, [17] Arıkan M.M., Başman G., Otomotiv Endüstrisi İçin Yeni Çelik Ürünler ve Özellikleri. 1. D.Ç. Sempozyumu ve Sergisi Bildiriler Kitabı, Ereğli, Sy [18] Andrew K.W., Empirical Formulae for the Calculation of Some Transformation Temperatures. Journal of The Iron and Steel Institute, 203, , [19] Erdoğan M., The Effect of New Ferrit Content on Tensile Fracture Behaviour of Dual Phase Steels. Journal of Materials Sci., 37, , [20] Steinbrunner D.L.,Matlock D.K. and Krauss G., Void Formation during Tensile Testing of Dual-phase Steels. Met.Trans., 19 A, , [21] Chen, H.C. and Chenge, G.H., Effect of Martensite Strength on the Tensile Strength of Dual Phase Steels, Journal of Materials Science, 24, , [22] Tavares, S.S.M. and Pedroza, P.D., Mechanical Properties of A Quenched and Tempered Dual Phase Steel. Scripta Materalia, 40, 8, , [23] Demir B., Ç4140 Çeliğinden Çift-Fazlı Çelik Üretilebilirliğinin İncelenmesi. Teknoloji, Cilt 7, Sayı 1, , [24] Demir B, Ereğli D.Ç. Fabrikalarında Sürekli Tavlama Hatlarında Çift-Fazlı Çelik Üretimi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enst,. Ankara, [25] Speich G.R., Physical Metallurgy of Dual Phase Steels, Fundamentals of Dual Phase Steels, Ed By R.A. Kott and B.L. Bromfitt, AIME, pp:3-45 Newyork, [26] Mould. P.R. and Skena C.C., Structure and Properties of Cold Rolled Ferrit Phase Martensite (Dual-Phase) Steels Sheets. Formable HSLA and Dual-Steels. Ed. By. A.T. Davenport, AIME, pp: , [27] Sudhakar, K.V. and Dwarakadasa, E.S., A Study on Fatigue Crack Growth in Dual Phase Martenzitic Steel in Air Environment. Academy Of Science, Vol:23, İndian, pp , 2000 [28] Bolvadin, H. ve Tekin, E., Çift Fazlı İç Yapı Oluşturma İşleminin Yapı Çeliklerine Etkileri. 4. Malzeme Sempozyumu, sy , [29] Tayanç, M. ve Toktaş, A., Dual-Faz Edilen 3936 Kalite Erdemir Özel Jant Çeliğinin Mikroyapı-Mekanik Özellik İlişkisinin Araştırılması. 1.Demir Sempozyumu ve Sergisi Bil.Kitabı-2 sy [30] Bakkaloğlu, A. and Yaman, C., İki Fazlı Malzemelerde Kırılma Morfolojisinin İncelenmesi, 4. Uluslar Arası Kırılma Konferansı, YTÜ, İstanbul18-20, Ekim [31] Maleque, M.A., Poon, Y.M., Masjuki, H.H., The effect of intercritical heat treatment on the mechanical properties of AISI 3115 steel. Journal of Materials Processing Technology , , 2004.

Ç4140 ÇELİĞİNDEN ÇİFT-FAZLI ÇELİK ÜRETİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

Ç4140 ÇELİĞİNDEN ÇİFT-FAZLI ÇELİK ÜRETİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ TEKNOLOJİ, Cilt 7, (2004), Sayı 1, 121-127 TEKNOLOJİ Ç4140 ÇELİĞİNDEN ÇİFT-FAZLI ÇELİK ÜRETİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ Bilge DEMİR Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Karabük Teknik Eğitim Fakültesi, 78200,

Detaylı

Geleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler

Geleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler Yeni Malzemeler ve Üretim Yöntemleri Geleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler Yrd.Doç.Dr. Aysun AYDAY İleri Teknoloji Ürünü Yüksek Mukavemetli Çelikler Otomobil endüstrisinde yüksek mukavemetli çeliklere önemli

Detaylı

DIN17CrNiMo6 Çeliğinin Mikroyapı Özelliklerine Kritik Sıcaklıklararası Isıl İşlemlerin Etkisi

DIN17CrNiMo6 Çeliğinin Mikroyapı Özelliklerine Kritik Sıcaklıklararası Isıl İşlemlerin Etkisi Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 3, 2009 (79-88) Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 6, No: 3, 2009 (79-88) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141

Detaylı

INFLUENCE OF NEW FERRITE CONTENT ON TENSILE PROPERTIES OF DUAL PHASE STEEL

INFLUENCE OF NEW FERRITE CONTENT ON TENSILE PROPERTIES OF DUAL PHASE STEEL 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), 13-15 Mayıs 2009, Karabük, Türkiye YENİ FERRİT HACİM ORANININ ÇİFT FAZLI ÇELİKTE ÇEKME ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ INFLUENCE OF NEW FERRITE CONTENT

Detaylı

Çift Fazlı Çeliklerde Martensit Morfolojisinin Statik Deformasyon Yaşlanmasına Etkisi

Çift Fazlı Çeliklerde Martensit Morfolojisinin Statik Deformasyon Yaşlanmasına Etkisi 6 th International Advanced Technologies Symposium (IATS 11), 16-18 May 2011, Elazığ, Turkey Çift Fazlı Çeliklerde Martensit Morfolojisinin Statik Deformasyon Yaşlanmasına Etkisi M. Türkmen 1, S. Gündüz

Detaylı

DUAL FAZLI ÇELİKLERDE MARTENZİT VE YÜKLEME HIZININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİ

DUAL FAZLI ÇELİKLERDE MARTENZİT VE YÜKLEME HIZININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİ PAMUKKALE ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K FAKÜLTESİ YIL PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE CİLT MÜHENDİ SLİ K B İ L İ MLERİ DERGİ S İ SAYI JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES SAYFA : 1998 : 4 : 3 : 692-697

Detaylı

TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ

TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ TAHRİBATLI MALZEME MUAYENESİ DENEYİ MAK-LAB15 1. Giriş ve Deneyin Amacı Bilindiği gibi malzeme seçiminde mekanik özellikler esas alınır. Malzemelerin mekanik özellikleri de iç yapılarına bağlıdır. Malzemelerin

Detaylı

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.org ISSN:1304-4141 Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2006 (2) 1-9 TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR Makale 4 Farklı Çeliğin Bazı Mekanik Özelliklerine Fe-Fe 3 c Faz Diyagramında

Detaylı

ÇİFT FAZLI ÇELİĞİN ÇEKME ÖZELLİKLERİNE MİKROYAPININ ETKİSİ

ÇİFT FAZLI ÇELİĞİN ÇEKME ÖZELLİKLERİNE MİKROYAPININ ETKİSİ Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 26, No 2, 263-272, 2011 Vol 26, No 2, 263-272, 2011 ÇİFT FAZLI ÇELİĞİN ÇEKME ÖZELLİKLERİNE MİKROYAPININ ETKİSİ Elmas SALAMCI * ve Fikret

Detaylı

Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi Alptekin Kısasöz 1,a, Ahmet Karaaslan 1,b 1 Yildiz Technical University, Department of Metallurgical

Detaylı

FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 3 Sayı: 3 sh. 65-73 Ekim 21 FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ ( THE INVESTIGATION

Detaylı

DENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik. AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi.

DENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik. AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi. DENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi. TEORİK BİLGİ: Kritik soğuma hızı, TTT diyagramlarında burun noktasını kesmeden sağlanan en

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler. MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.

Detaylı

Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan

Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ISIL İŞLEMLER Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleridir. İşlem

Detaylı

15 th International Materials Symposium (IMSP 2014) 15-17 October 2014 Pamukkale University Denizli - Turkey

15 th International Materials Symposium (IMSP 2014) 15-17 October 2014 Pamukkale University Denizli - Turkey 15 th International Materials Symposium (IMSP 14) ARAKRİTİK ÖSTENİTLEME SICAKLIKLARINDAN KADEMELİ ÖSTEMPERLEME ISIL İŞLEMİNİN KÜRESEL GRAİTLİ DÖKME DEMİRLERİN MİKROYAPI VE MEKANİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Detaylı

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem

Detaylı

ÇİFT FAZLI ÇELİKLERDE MARTENZİT MORFOLOJİSİNİN STATİK DEFORMASYON YAŞLANMA DAVRANIŞI ÜZERİNE ETKİSİ

ÇİFT FAZLI ÇELİKLERDE MARTENZİT MORFOLOJİSİNİN STATİK DEFORMASYON YAŞLANMA DAVRANIŞI ÜZERİNE ETKİSİ Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University Cilt 28, No 2, 353-362, 2013 Vol 28, No 2, 353-362, 2013 ÇİFT FAZLI ÇELİKLERDE MARTENZİT MORFOLOJİSİNİN

Detaylı

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels)

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels) 3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR Karbon çelikleri (carbon steels) Çelik, bileşiminde maksimum %2 C içeren demir karbon alaşımı olarak tanımlanabilir. Karbon çeliğin en

Detaylı

Bir cismin içinde mevcut olan veya sonradan oluşan bir çatlağın, cisme uygulanan gerilmelerin etkisi altında, ilerleyerek cismi iki veya daha çok

Bir cismin içinde mevcut olan veya sonradan oluşan bir çatlağın, cisme uygulanan gerilmelerin etkisi altında, ilerleyerek cismi iki veya daha çok Bir cismin içinde mevcut olan veya sonradan oluşan bir çatlağın, cisme uygulanan gerilmelerin etkisi altında, ilerleyerek cismi iki veya daha çok parçaya ayırmasına "kırılma" adı verilir. KIRILMA ÇEŞİTLERİ

Detaylı

DUAL-FAZ ISIL İŞLEMİ UYGULANMIŞ BETONARME ÇELİĞİNİN ÇEKME EĞRİSİNE TEMPERLEME ISIL İŞLEMİNİN ETKİSİ ÖZET

DUAL-FAZ ISIL İŞLEMİ UYGULANMIŞ BETONARME ÇELİĞİNİN ÇEKME EĞRİSİNE TEMPERLEME ISIL İŞLEMİNİN ETKİSİ ÖZET ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2009, Volume: 4, Number: 1, Article Number: 1A0002 ENGINEERING SCIENCES Received: June 2008 Accepted: January 2009 Series : 1A ISSN : 1308-7231 2009

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 95-100 Mayıs 2004

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 95-100 Mayıs 2004 DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 95-1 Mayıs 24 FARKLI KARBON İÇERİKLİ ÇELİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN ISIL İŞLEMLERLE DEĞİŞİMİ (DIFFERENCES IN MECHANICAL PROPERTIES

Detaylı

YÜKSEK KARBONLU ÇELİKLERE SU VERME İŞLEMİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

YÜKSEK KARBONLU ÇELİKLERE SU VERME İŞLEMİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2014 ARAŞTIRMA YÜKSEK KARBONLU ÇELİKLERE SU VERME İŞLEMİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Hande GÜLER * Reşat ÖZCAN ** Özet:

Detaylı

THE PRODUCTION OF AA5049 ALLOY SHEETS BY TWIN ROLL CASTING

THE PRODUCTION OF AA5049 ALLOY SHEETS BY TWIN ROLL CASTING AA5049 ALÜMİNYUM ALAŞIMI LEVHALARIN İKİZ MERDANELİ SÜREKLİ DÖKÜM TEKNİĞİ İLE ÜRETİMİ Koray TURBALIOĞLU Teknik Alüminyum San. A.Ş., İstanbul koray.turbalioglu@teknikaluminyum.com.tr ÖZET AA5049 alaşımı

Detaylı

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER Malzemelerin mekanik özelliği başlıca kimyasal bileşime ve içyapıya bağlıdır. Malzemelerin içyapısı da uygulanan mekanik ve ısıl işlemlere bağlı olduğundan malzemelerin

Detaylı

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri K O C A E L İ ÜNİVERSİTESİ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri 3 Şekillendirmenin Metalurjik Esasları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-2013 Güz Yarıyılı 3. Şekillendirmenin

Detaylı

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak

Detaylı

METALURJİ VE MALZEME MÜH. LAB VE UYG. DERSİ FÖYÜ

METALURJİ VE MALZEME MÜH. LAB VE UYG. DERSİ FÖYÜ METALURJİ VE MALZEME MÜH. LAB VE UYG. DERSİ FÖYÜ ALIN KAYNAKLI LEVHASAL BAĞLANTILARIN ÇEKME TESTLERİ A- DENEYİN ÖNEMİ ve AMACI Malzemelerin mekanik davranışlarını incelemek ve yapılarıyla özellikleri arasındaki

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır.

Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır. Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır. Bütün metal ve alaşımlarda bulunan dislokasyonlar, katılaşma veya plastik deformasyon sırasında veya hızlı soğutmadan

Detaylı

ÇELİKLERİN VE DÖKME DEMİRLERİN MİKROYAPILARI

ÇELİKLERİN VE DÖKME DEMİRLERİN MİKROYAPILARI GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MEM-317 MALZEME KARAKTERİZASYONU ÇELİKLERİN VE DÖKME DEMİRLERİN MİKROYAPILARI Yrd. Doç. Dr. Volkan KILIÇLI ANKARA 2012 Fe- Fe 3 C

Detaylı

AISI 1010 ÇELİĞİNE KAYNAK SONRASI UYGULANAN ÇİFT FAZ OLUŞTURUCU ISIL İŞLEMLERİN MİKROYAPI VE TOKLUK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

AISI 1010 ÇELİĞİNE KAYNAK SONRASI UYGULANAN ÇİFT FAZ OLUŞTURUCU ISIL İŞLEMLERİN MİKROYAPI VE TOKLUK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ TEKNOLOJİ, Cilt 7, (2004), Sayı 3, 387-394 TEKNOLOJİ ÖZET AISI 1010 ÇELİĞİNE KAYNAK SONRASI UYGULANAN ÇİFT FAZ OLUŞTURUCU ISIL İŞLEMLERİN MİKROYAPI VE TOKLUK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ Ahmet GÜRAL Bülent BOSTAN

Detaylı

Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği

Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri 1. Basit ve yayınma esaslı dönüşümler: Faz sayısını ve fazların kimyasal bileşimini değiştirmeyen basit ve yayınma esaslı ölçümler.

Detaylı

JOMINY DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

JOMINY DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1. DENEYİN AMACI: Bu deney ile incelenen çelik alaşımın su verme davranışı belirlenmektedir. Bunlardan ilki su verme sonrası elde edilebilecek maksimum sertlik değeri olup, ikincisi ise sertleşme derinliğidir

Detaylı

DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi. AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi.

DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi. AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi. DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi. TEORİK BİLGİ: Metal ve alaşımlarının, faz diyagramlarına bağlı olarak

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Dökme Demirlerin Korozyonu DÖKME DEMİR %2,06-%6,67 oranında karbon içeren Fe-C alaşımıdır. Gevrektirler. İstenilen parça üretimi sadece döküm ve talaşlı şekillendirme ile gerçekleştirilir. Dayanım yükseltici

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 20132014 Güz Yarıyılı Genel yapı çelikleri esasta düşük ve/veya orta karbonlu çelik olup

Detaylı

MALZEME BİLİMİ. Mekanik Özellikler ve Davranışlar. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR. (DERS NOTLARı) Bölüm 5.

MALZEME BİLİMİ. Mekanik Özellikler ve Davranışlar. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR. (DERS NOTLARı) Bölüm 5. MALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARı) Bölüm 5. Mekanik Özellikler ve Davranışlar Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR ÇEKME TESTİ: Gerilim-Gerinim/Deformasyon Diyagramı Çekme deneyi malzemelerin mukavemeti hakkında esas dizayn

Detaylı

Kırılma nedir? Bir malzemenin yük altında iki veya daha fazla parçaya ayrılması demektir. Her malzemede kırılma karakteri aynı mıdır? Hayır.

Kırılma nedir? Bir malzemenin yük altında iki veya daha fazla parçaya ayrılması demektir. Her malzemede kırılma karakteri aynı mıdır? Hayır. KIRILMA İLE SON BULAN HASARLAR 1 Kırılma nedir? Bir malzemenin yük altında iki veya daha fazla parçaya ayrılması demektir. Her malzemede kırılma karakteri aynı mıdır? Hayır. Uygulanan gerilmeye, sıcaklığa

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ

CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ Faz dönüşümlerinin çoğu ani olarak gerçekleşmediğinden, reaksiyon gelişiminin zamana bağlı, yani dönüşüm hızına bağlı olarak gelişen yapısal özelliklerini dikkate almak gerekir.

Detaylı

ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ. (Devamı)

ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ. (Devamı) ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ (Devamı) c a a A) Ön ve arka yüzey Fe- atomları gösterilmemiştir) B) (Tetragonal) martenzit kafesi a = b c) Şekil-2) YMK yapılı -yan yana bulunan- iki γ- Fe kristali içerisinde,

Detaylı

NOKTA DİRENÇ KAYNAK SÜRESİNİN IF 7114 ÇELİĞİ BİRLEŞTİRMELERİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

NOKTA DİRENÇ KAYNAK SÜRESİNİN IF 7114 ÇELİĞİ BİRLEŞTİRMELERİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ IV.Demir Çelik Kongresi NOKTA DİRENÇ KAYNAK SÜRESİNİN IF 7114 ÇELİĞİ BİRLEŞTİRMELERİNİN MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ Fatih HAYAT 1, Bilge DEMİR 1, Salim ASLANLAR 2 1 Karabük Üniversitesi, Teknik Eğitim

Detaylı

İKİZ MERDANELİ SÜREKLİ DÖKÜM TEKNİĞİ İLE AA5754 MALZEME ÜRETİMİ. Koray TURBALIOĞLU

İKİZ MERDANELİ SÜREKLİ DÖKÜM TEKNİĞİ İLE AA5754 MALZEME ÜRETİMİ. Koray TURBALIOĞLU İKİZ MERDANELİ SÜREKLİ DÖKÜM TEKNİĞİ İLE AA5754 MALZEME ÜRETİMİ Koray TURBALIOĞLU Teknik Alüminyum San. A.Ş., İstanbul koray.turbalioglu@teknikaluminyum.com.tr ÖZET Yüksek mekanik özellikleri ve korozyon

Detaylı

Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME

Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME Doç.Dr.Salim ŞAHİN SÜRÜNME SÜRÜNME Malzemelerin yüksek sıcaklıkta sabit bir yük altında (hatta kendi ağırlıkları ile bile) zamanla kalıcı plastik şekil değiştirmesine sürünme denir. Sürünme her ne kadar

Detaylı

Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 3, 2009 (100-113) Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 6, No: 3, 2009 (100-113)

Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 3, 2009 (100-113) Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 6, No: 3, 2009 (100-113) Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 3, 2009 (100-113) Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 6, No: 3, 2009 (100-113) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141

Detaylı

KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ

KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MEM-317 MALZEME KARAKTERİZASYONU KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Volkan KILIÇLI ANKARA 2012 KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net BÖLÜM IV METALLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ GERİLME VE BİRİM ŞEKİL DEĞİŞİMİ ANELASTİKLİK MALZEMELERİN ELASTİK ÖZELLİKLERİ ÇEKME ÖZELLİKLERİ

Detaylı

Statik ve Dinamik Yüklemelerde Hasar Oluşumu

Statik ve Dinamik Yüklemelerde Hasar Oluşumu Statik ve Dinamik Yüklemelerde Hasar Oluşumu Hazırlayan Makine Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi 1 Metalik Malzemelerde Kırılma Kopma Hasarı 2 Malzeme Çekme Testi Malzemede sünek veya gevrek kırılma-kopma

Detaylı

Emre Yalçın (Odöksan ELBA) 7.Oturum: Süreçler ve Kontrol 7th Session: Process and Control

Emre Yalçın (Odöksan ELBA) 7.Oturum: Süreçler ve Kontrol 7th Session: Process and Control «İnce ve Kalın Kesitli SiMo Küresel Dökme Demirlerin Isıl İşlem Öncesinde ve Sonrasında Mikroyapı ve Mekanik Özellikleri» «The Effect of Heat Treatment To Microstructure and Mechanic Properties of Thin

Detaylı

İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Journal of Advanced Technology Sciences ISSN:

İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Journal of Advanced Technology Sciences ISSN: İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Journal of Advanced Technology Sciences ISSN:2147-3455 ORTA KARBONLU AISI1040 İMALAT ÇELİĞİNE UYGULANAN SICAK DÖVME İŞLEMİNİN MALZEMENİN MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ Gültekin

Detaylı

Ösferrit Hacim Oranın Çift Fazlı Küresel Grafitli Dökme Demirlerin Yüzey Pürüzlülüğü Üzerindeki Etkisi

Ösferrit Hacim Oranın Çift Fazlı Küresel Grafitli Dökme Demirlerin Yüzey Pürüzlülüğü Üzerindeki Etkisi 6 th International Advanced Technologies Symposium (IATS 11), 16-18 May 2011, Elazığ, Turkey Ösferrit Hacim Oranın Çift Fazlı Küresel Grafitli Dökme Demirlerin Yüzey Pürüzlülüğü Üzerindeki Etkisi İ.Ovalı,

Detaylı

Shigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett

Shigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett Shigley s Mechanical Engineering Design Richard G. Budynas and J. Keith Nisbett Hazırlayan Makine Mühendisliği Bölümü Sakarya Üniversitesi 1 2 Sürekli mukavemeti azaltıcı etkenler 3 Sürekli mukavemeti

Detaylı

Mühendislik Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

Mühendislik Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü ÇEKME DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Mühendislik malzemeleri rijit olmadığından kuvvet altında deforme olup, şekil ve boyut değişiklikleri gösterirler. Malzeme özelliklerini anlamak üzere mekanik testler yapılır.

Detaylı

DARBE DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Metalik Malzemelerin Darbe Deneyi

DARBE DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Metalik Malzemelerin Darbe Deneyi 1. Metalik Malzemelerin Darbe Deneyi Darbe deneyi gevrek kırılmaya neden olabilecek şartlar altında çalışan malzemelerin mekanik özelliklerinin saptanmasında kullanılır. Darbe deneyinin genel olarak amacı,

Detaylı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM VE ANALİZ (ANSYS)

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM VE ANALİZ (ANSYS) BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM VE ANALİZ (ANSYS) MALZEME ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Bir tasarım yaparken öncelikle uygun bir malzemenin seçilmesi ve bu malzemenin tasarım yüklerini karşılayacak sağlamlıkta

Detaylı

Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması.

Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması. 1 Deneyin Adı Çekme Deneyi Deneyin Amacı Çekme deneyinin incelenmesi ve metalik bir malzemeye ait çekme deneyinin yapılması. Teorik Bilgi Malzemelerin statik (darbesiz) yük altındaki mukavemet özelliklerini

Detaylı

SEMENTE EDİLMİŞ 8620 KALİTE ÇELİĞİN ÖZELLİKLERİNE SIFIRALTI İŞLEMİN ETKİSİ

SEMENTE EDİLMİŞ 8620 KALİTE ÇELİĞİN ÖZELLİKLERİNE SIFIRALTI İŞLEMİN ETKİSİ SEMENTE EDİLMİŞ 862 KALİTE ÇELİĞİN ÖZELLİKLERİNE SIFIRALTI İŞLEMİN ETKİSİ B. ULUĞ, M. BAYDOĞAN, E. S. KAYALI, H. ÇİMENOĞLU İTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü, 34469, Maslak / İstanbul Tel:(212)

Detaylı

ÇEKME DENEYİ. Şekil. a) Çekme Deneyi makinesi, b) Deney esnasında deney numunesinin aldığı şekiler

ÇEKME DENEYİ. Şekil. a) Çekme Deneyi makinesi, b) Deney esnasında deney numunesinin aldığı şekiler ÇEKME DENEYİ Çekme Deneyi Malzemenin mekanik özelliklerini ortaya çıkarmak için en yaygın kullanılan deney Çekme Deneyidir. Bu deneyden elde edilen sonuçlar mühendislik hesaplarında doğrudan kullanılabilir.

Detaylı

AN INVESTIGATION ON THE PRODUCIBILITY OF TRAIN WHEELS BY CASTING METHOD

AN INVESTIGATION ON THE PRODUCIBILITY OF TRAIN WHEELS BY CASTING METHOD 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), 13-15 Mayıs 2009, Karabük, Türkiye DÖKÜM YÖNTEMİ İLE TREN TEKERLEĞİ ÜRETİLEBİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI AN INVESTIGATION ON THE PRODUCIBILITY OF TRAIN

Detaylı

Faz dönüşümünün gelişmesi, çekirdeklenme ve büyüme olarak adlandırılan iki farklı safhada meydana gelir.

Faz dönüşümünün gelişmesi, çekirdeklenme ve büyüme olarak adlandırılan iki farklı safhada meydana gelir. 1 Faz dönüşümlerinin çoğu ani olarak gerçekleşmediğinden, reaksiyon gelişiminin zamana bağlı, yani dönüşüm hızına bağlı olarak gelişen yapısal özelliklerini dikkate almak gerekir. Malzemelerin, özellikle

Detaylı

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008 MAKİNA * ENDÜSTRİ Prof.Dr.İrfan AY Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU Öğr. Murat BOZKURT * Balıkesir - 2008 1 PLASTİK ŞEKİL VERME YÖNTEMLERİ METALE PLASTİK ŞEKİL VERME İki şekilde incelenir. * HACİMSEL DEFORMASYONLA

Detaylı

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır.

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır. PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Metallerin katı halde kalıp olarak adlandırılan takımlar yardımıyla akma dayanımlarını aşan gerilmelere maruz bırakılarak plastik deformasyonla şeklinin kalıcı olarak değiştirilmesidir

Detaylı

Sürünme ; Yüksek sıcaklıklara dayanıklı malzemelerde görülen hasar dır. Yük veya gerilme altında zamanla meydana gelen plastik deformasyona sürünme

Sürünme ; Yüksek sıcaklıklara dayanıklı malzemelerde görülen hasar dır. Yük veya gerilme altında zamanla meydana gelen plastik deformasyona sürünme SÜRÜNME HASARLARI 1 Sürünme ; Yüksek sıcaklıklara dayanıklı malzemelerde görülen hasar dır. Yük veya gerilme altında zamanla meydana gelen plastik deformasyona sürünme denir. 2 Günümüzde yüksek sıcaklık

Detaylı

Temperleme İşleminin Yağda Soğutulan Çeliklerin Mikroyapı ve Sertlik Özelliklerine Etkisi

Temperleme İşleminin Yağda Soğutulan Çeliklerin Mikroyapı ve Sertlik Özelliklerine Etkisi 2016 Published in 4th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 3-5 November 2016 (ISITES2016 Alanya/Antalya - Turkey) Temperleme İşleminin Yağda Soğutulan Çeliklerin

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA DEMİR ESASLI ALAŞIMLAR DEMİR DIŞI ALAŞIMLAR METALLERE UYGULANAN İMALAT YÖNTEMLERİ METALLERE UYGULANAN ISIL İŞLEMLER

Detaylı

Dr. F. Can Akbaşoğlu, Serhat Adışen, Uğur Gürol, Eylem Subaşı (Akmetal) Prof. Dr. S. Can Kurnaz (Sakarya Üni.)

Dr. F. Can Akbaşoğlu, Serhat Adışen, Uğur Gürol, Eylem Subaşı (Akmetal) Prof. Dr. S. Can Kurnaz (Sakarya Üni.) «Kalın Kesitli G18NiMoCr3-6 Test Bloklarının Farklı Isıl İşlem Koşullarında Kenar ve Orta Bölgelerindeki Mikro Yapı ve Mukavemet Değerlerinin İncelenmesi» «The Effect of Different Heat Treatment Conditions

Detaylı

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Dislokasyonlar ve Güçlendirme Mekanizmaları Bölüm - 2 Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KRİSTAL KAFES NOKTALARI KRİSTAL KAFES DOĞRULTULARI KRİSTAL KAFES DÜZLEMLERİ DOĞRUSAL VE DÜZLEMSEL YOĞUNLUK KRİSTAL VE

Detaylı

YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN

YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN Yüksek Mukavemetli Yapı Çelikleri ve Zırh Çeliklerinin Kaynağı (09 Aralık 2016) YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN ODTÜ Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız Muayene

Detaylı

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR: BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma

Detaylı

KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü

KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü FAZ DİYAGRAMLARI DERS NOTLARI İçerik KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Denge Dışı Reaksiyonlar ve Oluşan Yapılar (Martenzitik ve Beynitik Yapı) Bu güne kadar işlenen konularda denge veya yarı

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Fırın Ön hadde Nihai hadde Soğuma Sarma Hadde yolu koruyucusu 1200-1250 ºC Kesme T >

Detaylı

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ BURSA - 2016 1. GİRİŞ Eğilme deneyi malzemenin mukavemeti hakkında tasarım

Detaylı

Ark Kaynağı ile Kaynatılan Ferritik Küresel Grafitli Dökme Demirlere Öntav Sıcaklığının Mikroyapı ve Mekanik Özelliklere Etkisi

Ark Kaynağı ile Kaynatılan Ferritik Küresel Grafitli Dökme Demirlere Öntav Sıcaklığının Mikroyapı ve Mekanik Özelliklere Etkisi Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt:11 Sayı: 2 s.153-159, 2008 Vol: 11 No: 2 pp.153-159, 2008 Ark Kaynağı ile Kaynatılan Ferritik Küresel Grafitli Dökme Demirlere Öntav Sıcaklığının Mikroyapı

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI I DERSİ ISIL İŞLEM (NORMALİZASYON, SU VERME, MENEVİŞLEME) DENEY FÖYÜ DENEYİN ADI: Isıl İşlem(Normalizasyon,

Detaylı

Metalografi Nedir? Ne Amaçla Kullanılır?

Metalografi Nedir? Ne Amaçla Kullanılır? METALOGRAFİ Metalografi Nedir? Ne Amaçla Kullanılır? Metalografi, en bilinen şekliyle, metallerin iç yapısını inceleyen bilim dalıdır. Metalografi, metallerin iç yapısını inceleyerek onların özelliklerini

Detaylı

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ/İMALAT MÜHENDİSLİĞİ (DR)

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ/İMALAT MÜHENDİSLİĞİ (DR) HAYRİYE ERTEK EMRE YARDIMCI DOÇENT E-Posta Adresi : hayriyeertek@karabuk.edu.tr Telefon (İş) : 3704332005-1091 Adres : Karabük Ünv.Teknoloji Fak. İmalat Mühendisliği Bölümü 100.yıl/KARABUK. Öğrenim Bilgisi

Detaylı

Pratik olarak % 0.2 den az C içeren çeliklere su verilemez.

Pratik olarak % 0.2 den az C içeren çeliklere su verilemez. 1. DENEYİN AMACI: Farklı soğuma hızlarında (havada, suda ve yağda su verme ile) meydana gelebilecek mikroyapıların mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi ve su ortamında soğutulan numunenin temperleme

Detaylı

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ M-220 ÇEKME DENEYİ

T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ M-220 ÇEKME DENEYİ T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ M-220 ÇEKME DENEYİ 2017 ÇEKME DENEYİ Çekme Deneyi Malzemenin mekanik özelliklerini ortaya çıkarmak için en yaygın kullanılan deney

Detaylı

Malzemenin Mekanik Özellikleri

Malzemenin Mekanik Özellikleri Bölüm Amaçları: Gerilme ve şekil değiştirme kavramlarını gördükten sonra, şimdi bu iki büyüklüğün nasıl ilişkilendirildiğini inceleyeceğiz, Bir malzeme için gerilme-şekil değiştirme diyagramlarının deneysel

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ METALİK MALZEMELERİN DARBE DENEY FÖYÜ. Arş. Gör.

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ METALİK MALZEMELERİN DARBE DENEY FÖYÜ. Arş. Gör. BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ ve MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ METALİK MALZEMELERİN DARBE DENEY FÖYÜ Arş. Gör. Emre ALP 1.Metalik Malzemelerin Darbe Deneyi Darbe deneyi gevrek kırılmaya

Detaylı

Geometriden kaynaklanan etkileri en aza indirmek için yük ve uzama, sırasıyla mühendislik gerilmesi ve mühendislik birim şekil değişimi parametreleri elde etmek üzere normalize edilir. Mühendislik gerilmesi

Detaylı

FRACTURE ÜZERİNE. 1. Giriş

FRACTURE ÜZERİNE. 1. Giriş FRACTURE ÜZERİNE 1. Giriş Kırılma çatlak ilerlemesi nedeniyle oluşan malzeme hasarıdır. Sünek davranışın tartışmasında, bahsedilmişti ki çekmede nihai kırılma boyun oluşumundan sonra oluşan kırılma nedeniyledir.

Detaylı

İnce ve Kalın Kesitli SiMo Küresel Dökme Demirlerin, Isıl İşlem Öncesinde ve Sonrasında Mikroyapı ve Mekanik Özellikleri

İnce ve Kalın Kesitli SiMo Küresel Dökme Demirlerin, Isıl İşlem Öncesinde ve Sonrasında Mikroyapı ve Mekanik Özellikleri İnce ve Kalın Kesitli SiMo Küresel Dökme Demirlerin, Isıl İşlem Öncesinde ve Sonrasında Mikroyapı ve Mekanik Özellikleri Emre YALÇIN* *Elba Basınçlı Döküm San. A.Ş. Odöksan Osmaneli Şubesi ÖZET Bu çalışmada,

Detaylı

ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI

ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI 1 ELKTRİK AMAÇLI ALUMİNYUM KULLANIMI 2 Elektrik ışığı ilk kez halka tanıtıldığında insanlar gaz lambasına o kadar alışkındı ki, Edison Company talimat ve güvenceleri

Detaylı

ÇEKME DENEYİ (1) MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1. DENEYİN AMACI:

ÇEKME DENEYİ (1) MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1. DENEYİN AMACI: 1. DENEYİN AMACI: Malzemede belirli bir şekil değiştirme meydana getirmek için uygulanması gereken kuvvetin hesaplanması ya da cisme belirli bir kuvvet uygulandığında meydana gelecek şekil değişiminin

Detaylı

MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik

MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik 2.1. Tanımlar 2.2. Su verme

Detaylı

KARBON ELYAF TAKVİYELİ POLİAMİT 6 KARMALARIN ISIL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

KARBON ELYAF TAKVİYELİ POLİAMİT 6 KARMALARIN ISIL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ KARBON ELYAF TAKVİYELİ POLİAMİT 6 KARMALARIN ISIL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ N. Gamze Karslı Yılmaz, Ayşe Aytaç, Veli Deniz Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

MMM 2011 Malzeme Bilgisi

MMM 2011 Malzeme Bilgisi MMM 2011 Malzeme Bilgisi Yrd. Doç. Dr. Işıl BİRLİK Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü isil.kayatekin@deu.edu.tr Materials Science and Engineering: An Introduction W.D. Callister, Jr., John Wiley

Detaylı

İki Farklı Metodla Üretilen Çelik Boru Profillerin Mikroyapı Ve Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi

İki Farklı Metodla Üretilen Çelik Boru Profillerin Mikroyapı Ve Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi 2017 Published in 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 29-30 September 2017 (ISITES2017 Baku - Azerbaijan) İki Farklı Metodla Üretilen Çelik Boru Profillerin

Detaylı

İmal Usulleri. Fatih ALİBEYOĞLU -7-

İmal Usulleri. Fatih ALİBEYOĞLU -7- Fatih ALİBEYOĞLU -7- Giriş Malzemeler birçok imal yöntemiyle şekillendirilebilir. Bundan dolayı malzemelerin mekanik davranışlarını bilmemiz büyük bir önem teşkil etmektedir. Bir mekanik problemi çözerken

Detaylı

Çeliklerin Fiziksel Metalurjisi

Çeliklerin Fiziksel Metalurjisi Çeliklerin Fiziksel Metalurjisi Ders kapsamı Çelik malzemeler Termik dönüģümler ve kontrolü Fiziksel özellikler Ölçüm yöntemleri Malzeme seçim kriterleri Teknik ısıl iģlem uygulamaları Malzemelerin Kullanım

Detaylı

1560 ppm Bor İlave Edilmiş AISI 1020 Çeliğine Isıl İşlem Yöntemlerinin Etkisi. The Effect of Heat Treatment Methods on 1560 ppm Boron Added AISI 1020

1560 ppm Bor İlave Edilmiş AISI 1020 Çeliğine Isıl İşlem Yöntemlerinin Etkisi. The Effect of Heat Treatment Methods on 1560 ppm Boron Added AISI 1020 DOI: 10.17100/nevbiltek.284736 URL: http://dx.doi.org/10.17100/nevbiltek.284736 1560 ppm Bor İlave Edilmiş AISI 1020 Çeliğine Isıl İşlem Yöntemlerinin Etkisi Cemal ÇARBOĞA 1,*, Bülent KURT 1, Serkan DAL

Detaylı

Mikroyapısal Görüntüleme ve Tanı

Mikroyapısal Görüntüleme ve Tanı Mikroyapısal Görüntüleme ve Tanı -Ek Ders Notları- Yrd. Doç. Dr. Enbiya Türedi Aralık 2012 Kaynak: www.metallograph.de 2 Malzeme: 1.7131 (16MnCr5) ötektoid-altı ısıl işlemsiz Büyütme: 500 : 1 Dağlayıcı:

Detaylı

MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ

MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ 1 MEKANİK ÖZELLİKLER Bu başlıkta limit değeri girilebilecek özellikler şunlardır: Young modülü (Young s modulus), Akma mukavemeti (Yield strength), Çekme mukavemeti (Tensile

Detaylı

Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri

Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri Nurettin ÇALLI Fen Bilimleri Ens. Öğrenci No: 503812162 MAD 614 Madencilikte Özel Konular I Dersi Veren: Prof. Dr. Orhan KURAL İTÜ Maden Fakültesi Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik

Detaylı

MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ

MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Farklı üretim yöntemleriyle üretilen ürünler uygulama koşullarında üzerlerine uygulanan kuvvetlere farklı yanıt verirler ve uygulanan yükün büyüklüğüne bağlı olarak koparlar,

Detaylı

MalzemelerinMekanik Özellikleri II

MalzemelerinMekanik Özellikleri II MalzemelerinMekanik Özellikleri II Doç.Dr. Derya Dışpınar deryad@istanbul.edu.tr 2014 Sünek davranış Griffith, camlarileyaptığıbuçalışmada, tamamengevrekmalzemelerielealmıştır Sünekdavranışgösterenmalzemelerde,

Detaylı