SAĞLIK ANTROPOLOJİSİ TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

Transkript

1 SAĞLIK ANTROPOLOJİSİ TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİLİMSEL HAZIRLIK I. DONEM K ANT 101 Sosyal ve Kültürel Antropolojiye Giriş 3 ANT 131 Biyolojik Antropoloji 3 ANT 211 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri 3 ANT 303 Uygulamalı Antropoloji 3 Toplam 12 II. DONEM K ANT 212 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri ve 3 Uygulamaları ANT 202 Aile ve Akrabalık Sistemleri 3 Toplam 6 Genel Toplam 18 YÜKSEK LİSANS DERSLERİ 1. YIL I. DONEM K ANT 511 Kültürlerarası Etik 3 ANT 521 Sağlık ve Hastalığın Antropolojisi 3 ANT 581 Seminer: Zihin, Beden ve Kültür 3 Seçmeli 3 Toplam 12 II. DONEM K ANT 512 Etnografik Alan Araştırması ve Yazın 3 ANT 542 Türkiye de Halk Sağlığı 3 Seçmeli Seçmeli 3 Toplam 12 TOPLAM 24 I.DÖNEM 2. YIL ANT591 Yüksek Lisans Tezi 3 II. DÖNEM ANT592 Yüksek Lisans Tezi 3 TOPLAM 30 Kredi Bilimsel Hazırlık Dersleri: ANT 101 Sosyal ve Kültürel Antropolojiye Giriş (3-0-3)

2 Bu derste sosyal ve kültürel antropoloji temel kavramlarıyla ve kapsamlı bir bakış açısıyla ele alınacaktır. Öğrenciler bu derste insanların farklı yaşam biçimlerini keşfedecekler, kültürel çeşitliliği yerel ve küresel bağlamıyla inceleyeceklerdir. Ders kapsamında, etnografik alan araştırması yöntemleri, kültür kuramı ve temel kuramsal yaklaşımlara giriş yapılacak, sosyal yapı, aile ve akrabalık sistemleri, toplumsal cinsiyet, din, inanç ve ritüeller, insan ve çevre, siyasi yapılanma, ekonomi ve alışveriş, dil, sanat gibi temel kültür kavramları irdelenecektir. ANT 131 Biyolojik Antropoloji (3-0-3) Biyolojik antropoloji ya da insan biyolojisi olarak da adlandırılan fizik antropolojinin temel inceleme konusu insanlar arasındaki genotip ve fenotip farklılıklarının zaman ve mekân içinde incelenmesi, insanoğlunun biyolojik tarihinin ve evrimin kavranmasını, geçmişte ve günümüzde insan biyolojisini ve nüfusu şekillendirmiş olan ve hala da şekillendirmekte olan biyokültürel etkenlerin anlaşılmasını sağlamaktır. Bu ders kapsamında, evrim teorisinin gelişimi, kalıtımın temelleri, populasyon genetiği, türlerin oluşumu, omurgalı evrimimin basamakları, primatların evrimi, eski ve yeni dünya maymunları ve sosyal davranış örüntüleri ile fizik antropolojinin kullandığı anatomik ve jeolojik terimler hakkında bilgiler verilecektir. hakkında bilgiler verilecektir. ANT 211 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri (3-0-3) Bu dersin amacı sosyal bilimlerde ve sosyal/kültürel antropolojide kuram ve yöntem arasındaki ilişkiyi kavramaktır. Ders kapsamında öğrenciler sosyal bilimlerde alan araştırması tekniklerini tanıyacaklar, bu tekniklerin kullanım biçimleri ve araştırma etiği konularında genel bilgi edineceklerdir. Araştırma sorunsalı belirleme, literatür taraması yapma, bilgi kaynaklarına ulaşma ve kullanma teknikleri, araştırma sorularının biçimlendirilmesi gibi temel araştırma aşamalarını öğreneceklerdir. ANT 212 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri ve Uygulamaları (3-0- 3) Niteliksel araştırmalar, inançları, kabulleri ve uygulamaları, aynı zamanda değişimin izlerini ve olanaklarını şekillendiren özel simgeleri, tarihleri, zamansal ve mekânsal bağlamları tespit etmelerini ve belgelemelerini sağlar. Uzmanlar ve planlamacılar, planlamada, tutum belirlemede ve uygulamada, toplumsal pazarı ve davranış değişikliklerini tespitte, program geliştirmede, politika belirlemede ve çözüm üretme aşamalarında, zaman içerisindeki değişimi izlemeyi ve değerlendirmede niteliksel araştırma tekniklerinden yararlanırlar. Farklı yöntem ve teknikleri uygulama yoluyla öğrencilerin, kendi toplumsal cinsiyetlerinin,

3 ekonomik arka planlarının ve hayat deneyimlerinin kendi araştırmalarını nasıl etkilediğini keşfetme ve değerlendirme farkındalığına ulaşmaları hedeflenmektedir. Derslerde, alan araştırmalarının güçlükleri, hassas yönleri, tehlikeleri, araştırılan öznelerin korunması üzerinde durulacak ve her araştırmada öğrencilerin bu konuları dikkate alarak çalışmaları ve proje geliştirmeleri sağlanacaktır. ANT 202 Aile ve Akrabalık Sistemleri (3-0-3) Bu ders aile ve akrabalık sistemlerini sosyal ve kültürel antropoloji bakış açısıyla inceler. Ders kapsamında, akrabalık sistemleri ve temel kavramları, antropoloji tarihindeki kuramlar ışığında ele alınacaktır. Bunun yanı sıra, aile ve akrabalık sistemleri konusunda güncel yaklaşımlara ve tartışmalara yer verilecek, feminist antropolojinin bakış açısıyla irdelenecektir. ANT 303 Uygulamalı Antropoloji (3-0-3) Uygulamalı antropoloji, belirli bir amacı gerçekleştirmek için antropolojinin bakış açısını, kuramsal yaklaşımını ve yöntemini gerçek yaşama uyarlamak şeklinde tanımlanabilir. Bu dersin bir amacı da, öğrencilere antropolojinin, özellikle uygulamalı antropolojinin sunduğu kariyer olanakları hakkında pratik bilgi sağlamaktır. Antropolojinin bakış açısı, günümüzde yönetim, siyaset, hukuk, iş dünyası, endüstri, kalkınma, kentleşme, küreselleşme, iletişim, medya, eğitim, sağlık ve hastalık, ekoloji ve çevre koruma, güvenlik, askeriye gibi pek çok alanda kullanılmaktadır. Bu derste, uygulamalı antropolojide yürütülen çalışma örnekleri, plan-program analizleri, ihtiyaç değerlendirmesi, program geliştirme, sosyal ve çevresel etki değerlendirmesi, kültürler arası uzlaşma gibi kavramlar çerçevesinde irdelenecek, uygulamalı antropoloji politikaları ve etiği tartışılacaktır. Ders kapsamında öğrencilerin kendi seçtikleri bir sorunsal hakkında antropoloji bakış açısı ve yöntemlerini kullanarak uygulama önerileri geliştirmeleri beklenecektir. YÜKSEK LİSANS DERSLERİ ANT 511 Kültürlerarası Etik (3-0-3) Bu derste görelilik kuramlarının değerlere yaklaşımı ve toplumsal kuramları incelenecek, evrensel etik yaklaşımları ile karşılaştırılacaktır. Kadın genital organlarının mutilasyonu gibi insan haklarını ihlal ettiği kabul edilen ve etik kavramı çerçevesinde tartışmalı uygulamalar ve

4 bu uygulamaların kültürel görelilik kuramları tarafından savunulması gibi dilemmalar ders kapsamında tartışılacaktır. Ayrıca, kültüraşırı alan araştırmaları ve sağlık araştırmalarındaki etik konular, ihlaller, dilemmalar ve çözümler ders kapsamında tartışılacak konular arasındadır. ANT 512 Etnografik Alan Araştırması ve Yazın (3-0-3) Bu dersin amacı öğrencilerin kültür analizi yapma ve analizleri yazına aktarabilme becerilerini geliştirmektir. Bu derste etnografik yazın ile örtüşen alan araştırması tekniklerine ağırlık verilecektir. Öğrenciler, katılarak gözlem ve etnografik mülakat tekniklerinin uygulanması, analizi ve yazına aktarılması konularında deneyim kazanacaklardır. Ders kapsamında, etnografik araştırma yönteminin tarihçesi, güncel eleştirilerine ve etik tartışmalar ele alınacaktır. ANT 521 Sağlık ve Hastalığın Antropolojisi (3-0-3) Bu derste kültür aşırı bakış açısıyla çeşitli toplumların sağlık ve hastalık algılamaları ve kalıpları, ekolojik sistemleri, sağlık ve hastalık konusundaki inançları, hastalıkla başa çıkma yolları ve şifa anlayışları araştırılacaktır; tıbbi antropolojinin teorik çerçevesi ve güncel tıbbi antropolojide çalışma alanları öğrencilere tanıtılacaktır. Dersin bir amacı da, antropolojide niteliksel araştırma yöntemlerinin ve etnografik yaklaşımın sağlıkla ilgili çalışmalarda, tıp alanında, hemşirelikte ve halk sağlığında nasıl yararlı olabileceğini öğrencilerin kavramasını sağlamaktır. ANT 542 Türkiye de Halk Sağlığı (3-0-3) Bu dersin amacı, Türkiye de halk sağlığını incelemektir. Ders kapsamında Türkiye de genel sağlık konuları ve bu alanda verilen kamu hizmetleri, hizmet alan hastaların hizmetleri algılama biçimleri, memnuniyeti, hekimlerin sağlık personelinin hastalarla kurdukları iletişim ve ilişki türleri ve bu alandaki benzer konular işlenecektir. Ayrıca Türkiye de uygulanan tıbbi tedavi ve programların yeterliliği, erişebilirliği ve maddi olarak karşılanabilirliği hakkında çalışılacaktır. Kültür değişimi içinde halk sağlığı sistemindeki mevcut durumu ve değişimi incelenecektir. ANT 581 Seminer: Zihin, Beden ve Kültür (3-0-3) Bu derste öğrenciler sosyal ve kültürel kuramın temel metinlerini, klasik ve modern etnografyaları okuyacak ve analiz edeceklerdir. Seminer kapsamında haftada bir gün buluşulacak ve her öğrencinin o hafta için hazırladıkları çalışmaları takip etmeleri

5 beklenecektir. Seminerin sonunda her öğrenci seçtiği kuramsal bir konu, ve/veya sorunsal doğrultusunda incelediği eserler üzerine resmi bir sunum yapacak ve rapolarını teslim edeceklerdir. ANT 594 Bitirme Projesi (KZ) Öğrenciler gerekli kredileri tamamladıktan sonra, Yüksek Lisans bitirme projesi çalışmalarına başlarlar. Yüksek Lisans bitirme projesi çalışması için, kuramsal ve literatür çalışmalarının dışında alan araştırması zorunluluğu vardır. Öğrenciler, alan araştırması konularını teklif olarak anabilim dalına sunarlar. Proje danışmanı, alan araştırması, veri analizi ve yazın sürecinde öğrenciye rehberlik yapar. Seçmeli Dersler: ANT 522 Toplumsal Cinsiyet ve Kültür İlişkileri (3-0-3) Türkiye deki kültürel değişimin pek çok yönünü ele alırken toplumsal cinsiyetler arasındaki ilişkinin değişimini ve dönüşümünü göz ardı etmek mümkün değildir. Öte yandan, yaşlanmakta olan kadın nüfusun ileri düzeydeki ihtiyaçlarını da göz ardı edemeyiz. Kültürel değişim sadece toplumsal cinsiyetler arası ilişkileri etkilemekle kalmamış, ayrıca Türk kültürü içinde yaşlanan kadınların bakım ve sağlık hizmetlerine dair sorunları da etkilemiştir. Günümüzün genç kadınları, geleneksel olarak kendilerine yüklenen toplumsal rolleri nedeniyle görevlerini ve sorumluluklarını artık yerine getirmek zorunda değildirler. Kadınların giderek daha eğitimli olmaları ve kariyerlerine odaklanmaları ile kendilerine tanımlanan toplumsal rollerle ilgilenmemekte ve/veya yerine getirememektedirler. Geleneksel kadınlar kendilerine bakmada başkalarına muhtaç hale geldiklerinde onlarla kimin ilgileneceği, bu kadınların bakmakla yükümlü oldukları kişilere kimlerin bakacağı bir sorunsal olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorulara Türk toplumundaki kadın-erkek ilişkilerinin dönüşümüne dair derin bir paradigma ile yaklaşılması gerekmektedir. Her ne kadar ortaya çıkan bu soruna odaklanan pek çok çalışma olsa da, Türk kadınları tarafından geleneksel olarak sağlanan sağlık ve bakım hizmetleri günümüzde büyük bir dikkati hak etmektedir. Sistematik olarak biçimlenmiş olan bu değişim belki de hali hazırda değişen kültürel davranış ile yer değiştirecektir. ANT 523 Psikolojik Antropoloji (3-0-3)

6 Bu derste psikolojik antropolojinin gelişiminde rol oynayan başlıca kuramlar incelenecektir. Ders kapsamında evrensellik tanımlanacak ve tartışılacak, kültürel farklılıklar ve evrenseller, bireyin gelişiminde rol oynayan uygulamalar açısından incelenecektir. Öğrencilerin, anahtar simgeler in ve sosyal kurumların psikolojik açıdan analizini gerçekleştirmeyi öğrenmeleri hedeflenmektedir. ANT 524 Ergenlik ve Yaşlılığın Antropolojisi (3-0-3) Bu ders ergenlik ve yaşlılık konusunda güncel biyolojik, tıbbi ve psikolojik araştırmaları konu almaktadır. Aynı zamanda çeşitli kültürlerde kültürel değerlerin erişkinler ve yaşlılar için normal davranış tanımının ne olduğunu, kuşaklar ararı çatışmaları ve yasal düzenlemeleri inceler. Kültürel değerlerde farklılıklar, yasalar ve kuşaklar arası çatışmalar veya işbirlikleri ergenlik ve yaşlılık konusundaki bilimsel çalışmaların ışığında değerlendirilecektir. ANT 525 Gıda, Beslenme ve Kültür (3-0-3) Bu derste dünyadaki güncel gıda ve beslenme konuları incelenecektir. Türkiye de güncel olarak önemli bir gündem maddesi olan beslenme konuları (doğumda, ergenlikte, yaşlılıkta beslenme vb.), kültür ve beslenme arasındaki ilişki, gıda ve beslenmenin kültürlere göre sembolik anlamları, küresel ve yerel beslenme alışkanlıkları, küreselleşme beraberinde gelen beslenme sorunları (obezite, blumia, anoreksiya, alkolizm, vb.) ve medyanın beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkisi gibi konular işlenecektir. ANT 526 Antropoloji ve Hukuk (3-0-3) Sağlık hizmetlerinin ve sağlık hukukunun gerek kültürel gerek uluslararası temelde yasal bir standarta sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu ders kapsamında, kültürümüzde sağlık hukukunun hasta sorunları ve sağlık kurum/kuruluşlarına yaklaşımı incelenecek ve uluslararası hukukun evrensel insan hakları çerçevesinde evrensel hasta haklarına yaklaşımı değerlendirilecektir. Gerek kültürel değişim, gerek sağlık tesislerinin bu değişime ayak uydurma zorunluluğu, yürürlükteki yasaların değişen ihtiyaçları karşılaması hususunda yeni çalışmaları gerektirmektedir. Örneğin, özellikle gerontolojiye ve artan yaşlı nüfusa baktığımızda yasaların toplumun söz konusu kesimin haklarıyla ihtiyaçlarını ve bakımlarından sorumlu olacak/olan kişi/kurumların kimler olacağı konusunda görüşlerin tekrar gözden geçirilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. ANT 527 Antropoloji ve İktisadi Kalkınma (3-0-3)

7 Tüm ekonomilerde sistemli ve örgütlü bir biçimde meta üretimi ve toplumun bireylerine dağıtımı mevcuttur. Üretimin amacı temel insan ihtiyaçlarını karşılamaktır. İktisadi antropologlar bahsi geçen kültürlerdeki iktisadi etkinlikleri analiz etmek amacıyla tüketim modellerini araştırmaktadırlar. Son yıllarda kültüraşırı işletmelerin ve pazarların incelenmesi konusunda iktisadi antropologlar önem kazanmıştır. İktisadi antropologlar aynı zamanda insanların/tüketicilerin örneğin bir ürünü seçerken olduğu gibi, ekonomiyi ilgilendiren faaliyetlerini sürdürürken hangi kültürel tututmlara sahip olduklarını da anlamaya çalışırlar. İktisadi antropoloji ile sağlık arasındaki ilişki ele alındığında, hangi türde sağlık ürünlerinin ya da hizmetlerinin kullanıldığı, tercih edildiği, gerekli olduğu, kim için hangi kurum/kuruluşlar tarafından sağlandığı, nüfusun sağlığını iyileştirme konusunda tatmin edici olup olmadığını modelleyen ilişki örüntüleri görülmektedir. Sağlık ekonomisi açısından sağlık hizmetlerinin karşılanabilirliği, ulaşılabilirliğinin anlaşılması gibi konular çerçevesinde sağlık antropolojisinin önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz. ANT 544 Orta Asya ve Şamanizm (3-0-3) Bu ders, Orta Asya daki çeşitli toplulukları, Şamanların şifa ve tedavideki rollerini, ritual güçlerinin kaynaklarını, toplumsal dayanışmada ve halk sağlığındaki rollerini geçmişteki ve günümüzdeki boyutlarıyla ele alacaktır. Amerikan Yerlilerinin Şamanları, güç kazanma teknikleri ve bu gücü savaş alanında, avcılık ve cenaze ritüellerinde ve tedavide kullanma biçimleri de ders kapsamında yer alacaktır. ANT 561 Kentsel Antropoloji ve Sağlık Sorunları (3-0-3) Tarih boyuncatüm dünyada insan nüfusunun göçü çeşitli nedenlerle var olagelmiştir. Bununla birlikte Türkiye de son 50 yılda başlayan ve gelişen sanayileşme hareketiyle başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere kırsal kent merkezlerine doğru kitlesel ve yoğun göç hareketleri de gözlemlemekteyiz. Öte yandan kentlerin sakinlerinin ve göçmenlerinin davranış ve tutum kalıpları şehirden şehire farklılık göstermektedir. Büyük kentlerin gelişminin yanı sıra göç eden ve yerleşik olan toplulukların farklı hastalıklarla da karşı karşıya kalması söz konusudur. Bu hastalıklar büyük oranda stres, çevresel etkiler, diyet ve egzersiz, çalışmaya ilişkin sorunlar ve bireyler arası agresyonla ilgilidir. Sosyal ve tıbbi bilimler alanında çalışan bilim insanları büyük değişimler nedeniyle ortaya çıkan bu sorunlarla başa çıkmak zorundadırlar. Daha sağlıklı bir yaşam için kentsel nüfusun koşullarını iyileştirici yöntemlerin geliştirilmesi bir gereklilik haline gelmiştir.

8 ANT 562 Doğurganlık ve Nüfus Büyümesi/Dağılımı Sorunları (3-0-3) Türkiye deki nüfus büyüme hızı ve demografik deiğişimler belirleyici rol oynamaktadır. Buradaki temel soru: Böylesine büyük bir nüfus artışı kültürün tamamına nasıl etki ettiği ve bu durumun sağlık ve bakım kurum/kuruluşlarına ne gibi zorunlulukları getirdiğidir. Türkiye de yön değiştiren nüfus artışı profili toplum sağlığının grafiğindeki değişimi de anlamak açısından önemlidir. Artan bir nüfusun sağlık ihtiyaçlarındaki tutumlar nelerdir? Bu nüfusun beslenme ihtiyaçları nelerdir? Toplumsal ve sayısal değişimler çocuk doğumu ve yetiştirmesinde ne tür etkilere sahiptir? Örneğin, bu değişimler eğitim sistemini, inanç sistemlerini nasıl etkilemektedir? Ayrıca üretimi ve GSYİH/GSMH yi nasıl belirlemektedir? Tüm bunlara bağlı olarak iş piyasasında yeni parametreler nelerdir? Küresel olarak büyüyen ve gelişen Türkiye yi nüfus büyümesi ve değişimleri külütrel anlamda nasıl etkileyecektir ve bunun toplumun geneline etkis ne olacaktır? Soruları çerçevesinde, son dönemin sosyokültürel boyutları ve gelecek eğilimleri incelenecektir. ANT 571 Sağlık Ekonomisi (3-0-3) Her ne kadar Antropoloji ve İktisadi Kalkınma başlıklı ders ile örtüşse de Sağlık Ekonomisi dersi daha çok sağlık hizmetlerinin maliyeti, bakım hizmeti ve kurumlarıyla olan ilişkisi, sağlık alanında uygulanan politikaların hangi demografik koşullara göre biçimlenmesi gerektiği gibi sorunsallara odaklanacaktır. Bu ders, sağlık endüstrisinin parametreleri bağlamında sağlık hizmetine yoğunlaşmaktadır. Ayrıca, bireylerin sağlık/bakım seçimlerini yaparken hizmetler ve değerler bağlamında hangi kültürel tutumlara sahip oldukları da ders kapsamında incelenecektir. Sağlık ekonomisi yarara odaklanır. Örneğin hasta veya yaşlı bir kimsenin kurumsal bakımı-evde bakımı gibi ikilemlerde hangisinin yarar sağlayacağının kültür odaklı anlaşılması buna bir örnektir. Her iki durumda da hangi tip sosyo-kültürel sorunların ortaya çıktığı ve Türk kültürüne ait bireylerin ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetlerinin ihtiyaç duyduğu sistematik değişimlerin yürürlüğe girmesi gereği bir çalışma konusudur. ANT 572 Örgütsel Davranış ve Yönetim (3-0-3) Bu ders kapsamında, sağlık kurumları ve örgütlerinin, ayrıca sağlık çalışanların sorunları irdelenecektir. Örneğin, sağlık çalışanlarının motivasyonunu düşüren ve çalışma kapasitelerini alt üst eden stres kaynaklı sorunlar, sağlık kurum ve kuruluşlarının gündemde olan başlıca sorunları arasındadır. Stres kaynaklı sorunlar nedeniyle üretkenlik düşmekte ve şirketler açısından sağlık maliyeti artmaktadır. Ayrıca bu sağlık alanında çalışanlar genellikle mutsuz olmakta, mutsuz olan işçiler ise kendilerini işyerleri/şirketle özdeşleştirememekte ve tekrar bu

9 etkiler örgüt biçimini ve onun çıktılarını (ayrıca piyasa rekabeti içinde şirketin durumunu da) olumsuz yönde etkilemektedir. Bu gibi sorunlar çerçevesinde çalışan ve yöneticilerin tutumları, örgüt kültürü, sorunları incelenecek ve çözüm odaklı yaklaşımlar irdelenecektir. ANT 573 Pazarlama ve Sağlık Hizmetleri (3-0-3) Sağlık/bakım işletmelerinin, kurum/kuruluşlarının sunduğu hizmetlerin ve ürünlerin pazarlaması nitelikli ve bu alanda tecrübeli olan yöneticilere ihtiyaç duymaktadır. Sağlık konusunda en önemli ürün hizmettir. Bu derste hastalarına ve müşterilerine sağlık hizmeti sunan sağlık örgütleri incelenecektir. Antropologlar örgütleri, kendi kültürleri olan bir ortam/çevre olarak ele alır. Bu nedenle bu dersin temel odak noktası örgütsel kültürdür. Bu bağlamda sağlık endüstrisi özelinde hizmet anlayışı incelenecektir. Hizmet kavramı ve anlamı hem tedaviyi verenler ve sunanlar hem de tedaviyi alanlar ve hastalar tarafından, çift taraflı incelenecektir. Ana sorunsalımız, hizmet ekonomi ve pazar içerisinde ve Türk sağlık sektörü için ne anlama geldiğidir. Ders kapsamında; Hizmet sağlayıcıları bu alanda yeterince hizmet alıyorlar mı? Kamu Sağlığı ve Kamu Hizmeti konularında Türk kültüründe temel değerler yerleşmiş midir? Eğer varsa, kendilerini nasıl ifade etmektedirler? Eğer yoksa, bunun nedeni nedir? Sağlık örgütleri kendilerini pazarda nasıl sunmaktadırlar? Reklamlarda sunduklarını uygulamaya geçiriyorlar mı? Sorularına yaklaşımlar incelenecektir. Zira, Türk kültüründe kişisel misafirperverlikle kamu hizmetinin sunduğu arasında farklılık bulunmaktadır. Son 20 yıldır Türkiye de işletme anlayışı önemli bir değişim göstermiştir. Tüm bu nedenlerden dolayı yukarıdaki sorulara odaklanarak sağlık sektörünün gelişimi kadar, sağlık yönelimlerinin de değişimi ve yansımaları tartışılacaktır.

10 SAĞLIK ANTROPOLOJİSİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİLİMSEL HAZIRLIK I. DONEM K ANT 101 Sosyal ve Kültürel Antropolojiye Giriş 3 ANT 131 Biyolojik Antropoloji 3 ANT 211 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri 3 ANT 303 Uygulamalı Antropoloji 3 Toplam 12 II. DONEM K ANT 212 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri ve 3 Uygulamaları ANT 202 Aile ve Akrabalık Sistemleri 3 Toplam 6 Genel Toplam YIL I. DONEM K ANT 511 Kültürlerarası Etik 3 ANT 521 Sağlık ve Hastalığın Antropolojisi 3 ANT 581 Seminer: Zihin, Beden ve Kültür 3 Seçmeli 3 Seçmeli 3 Toplam 15 II. DONEM K ANT 512 Etnografik Alan Araştırması ve Yazın 3 ANT 542 Türkiye de Halk Sağlığı 3 Seçmeli 3 Seçmeli 3 Seçmeli 3 ANT 594 Bitirme Projesi KZ Toplam 15 TOPLAM 30

11 Bilimsel Hazırlık Dersleri: ANT 101 Sosyal ve Kültürel Antropolojiye Giriş (3-0-3) Bu derste sosyal ve kültürel antropoloji temel kavramlarıyla ve kapsamlı bir bakış açısıyla ele alınacaktır. Öğrenciler bu derste insanların farklı yaşam biçimlerini keşfedecekler, kültürel çeşitliliği yerel ve küresel bağlamıyla inceleyeceklerdir. Ders kapsamında, etnografik alan araştırması yöntemleri, kültür kuramı ve temel kuramsal yaklaşımlara giriş yapılacak, sosyal yapı, aile ve akrabalık sistemleri, toplumsal cinsiyet, din, inanç ve ritüeller, insan ve çevre, siyasi yapılanma, ekonomi ve alışveriş, dil, sanat gibi temel kültür kavramları irdelenecektir. ANT 131 Biyolojik Antropoloji (3-0-3) Biyolojik antropoloji ya da insan biyolojisi olarak da adlandırılan fizik antropolojinin temel inceleme konusu insanlar arasındaki genotip ve fenotip farklılıklarının zaman ve mekân içinde incelenmesi, insanoğlunun biyolojik tarihinin ve evrimin kavranmasını, geçmişte ve günümüzde insan biyolojisini ve nüfusu şekillendirmiş olan ve hala da şekillendirmekte olan biyokültürel etkenlerin anlaşılmasını sağlamaktır. Bu ders kapsamında, evrim teorisinin gelişimi, kalıtımın temelleri, populasyon genetiği, türlerin oluşumu, omurgalı evrimimin basamakları, primatların evrimi, eski ve yeni dünya maymunları ve sosyal davranış örüntüleri ile fizik antropolojinin kullandığı anatomik ve jeolojik terimler hakkında bilgiler verilecektir. hakkında bilgiler verilecektir. ANT 211 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri (3-0-3) Bu dersin amacı sosyal bilimlerde ve sosyal/kültürel antropolojide kuram ve yöntem arasındaki ilişkiyi kavramaktır. Ders kapsamında öğrenciler sosyal bilimlerde alan araştırması tekniklerini tanıyacaklar, bu tekniklerin kullanım biçimleri ve araştırma etiği konularında genel bilgi edineceklerdir. Araştırma sorunsalı belirleme, literatür taraması yapma, bilgi kaynaklarına ulaşma ve kullanma teknikleri, araştırma sorularının biçimlendirilmesi gibi temel araştırma aşamalarını öğreneceklerdir. ANT 212 Sosyal ve Kültürel Antropolojide Araştırma Yöntemleri ve Uygulamaları (3-0-3) Niteliksel araştırmalar, inançları, kabulleri ve uygulamaları, aynı zamanda değişimin izlerini ve olanaklarını şekillendiren özel simgeleri, tarihleri, zamansal ve mekânsal bağlamları tespit etmelerini ve belgelemelerini sağlar. Uzmanlar ve planlamacılar, planlamada, tutum belirlemede ve uygulamada, toplumsal pazarı ve davranış değişikliklerini tespitte, program

12 geliştirmede, politika belirlemede ve çözüm üretme aşamalarında, zaman içerisindeki değişimi izlemeyi ve değerlendirmede niteliksel araştırma tekniklerinden yararlanırlar. Farklı yöntem ve teknikleri uygulama yoluyla öğrencilerin, kendi toplumsal cinsiyetlerinin, ekonomik arka planlarının ve hayat deneyimlerinin kendi araştırmalarını nasıl etkilediğini keşfetme ve değerlendirme farkındalığına ulaşmaları hedeflenmektedir. Derslerde, alan araştırmalarının güçlükleri, hassas yönleri, tehlikeleri, araştırılan öznelerin korunması üzerinde durulacak ve her araştırmada öğrencilerin bu konuları dikkate alarak çalışmaları ve proje geliştirmeleri sağlanacaktır. ANT 202 Aile ve Akrabalık Sistemleri (3-0-3) Bu ders aile ve akrabalık sistemlerini sosyal ve kültürel antropoloji bakış açısıyla inceler. Ders kapsamında, akrabalık sistemleri ve temel kavramları, antropoloji tarihindeki kuramlar ışığında ele alınacaktır. Bunun yanı sıra, aile ve akrabalık sistemleri konusunda güncel yaklaşımlara ve tartışmalara yer verilecek, feminist antropolojinin bakış açısıyla irdelenecektir. ANT 303 Uygulamalı Antropoloji (3-0-3) Uygulamalı antropoloji, belirli bir amacı gerçekleştirmek için antropolojinin bakış açısını, kuramsal yaklaşımını ve yöntemini gerçek yaşama uyarlamak şeklinde tanımlanabilir. Bu dersin bir amacı da, öğrencilere antropolojinin, özellikle uygulamalı antropolojinin sunduğu kariyer olanakları hakkında pratik bilgi sağlamaktır. Antropolojinin bakış açısı, günümüzde yönetim, siyaset, hukuk, iş dünyası, endüstri, kalkınma, kentleşme, küreselleşme, iletişim, medya, eğitim, sağlık ve hastalık, ekoloji ve çevre koruma, güvenlik, askeriye gibi pek çok alanda kullanılmaktadır. Bu derste, uygulamalı antropolojide yürütülen çalışma örnekleri, plan-program analizleri, ihtiyaç değerlendirmesi, program geliştirme, sosyal ve çevresel etki değerlendirmesi, kültürler arası uzlaşma gibi kavramlar çerçevesinde irdelenecek, uygulamalı antropoloji politikaları ve etiği tartışılacaktır. Ders kapsamında öğrencilerin kendi seçtikleri bir sorunsal hakkında antropoloji bakış açısı ve yöntemlerini kullanarak uygulama önerileri geliştirmeleri beklenecektir. Zorunlu Dersler: ANT 511 Kültürlerarası Etik (3-0-3)

13 Bu derste görelilik kuramlarının değerlere yaklaşımı ve toplumsal kuramları incelenecek, evrensel etik yaklaşımları ile karşılaştırılacaktır. Kadın genital organlarının mutilasyonu gibi insan haklarını ihlal ettiği kabul edilen ve etik kavramı çerçevesinde tartışmalı uygulamalar ve bu uygulamaların kültürel görelilik kuramları tarafından savunulması gibi dilemmalar ders kapsamında tartışılacaktır. Ayrıca, kültüraşırı alan araştırmaları ve sağlık araştırmalarındaki etik konular, ihlaller, dilemmalar ve çözümler ders kapsamında tartışılacak konular arasındadır. ANT 512 Etnografik Alan Araştırması ve Yazın (3-0-3) Bu dersin amacı öğrencilerin kültür analizi yapma ve analizleri yazına aktarabilme becerilerini geliştirmektir. Bu derste etnografik yazın ile örtüşen alan araştırması tekniklerine ağırlık verilecektir. Öğrenciler, katılarak gözlem ve etnografik mülakat tekniklerinin uygulanması, analizi ve yazına aktarılması konularında deneyim kazanacaklardır. Ders kapsamında, etnografik araştırma yönteminin tarihçesi, güncel eleştirilerine ve etik tartışmalar ele alınacaktır. ANT 521 Sağlık ve Hastalığın Antropolojisi (3-0-3) Bu derste kültür aşırı bakış açısıyla çeşitli toplumların sağlık ve hastalık algılamaları ve kalıpları, ekolojik sistemleri, sağlık ve hastalık konusundaki inançları, hastalıkla başa çıkma yolları ve şifa anlayışları araştırılacaktır; tıbbi antropolojinin teorik çerçevesi ve güncel tıbbi antropolojide çalışma alanları öğrencilere tanıtılacaktır. Dersin bir amacı da, antropolojide niteliksel araştırma yöntemlerinin ve etnografik yaklaşımın sağlıkla ilgili çalışmalarda, tıp alanında, hemşirelikte ve halk sağlığında nasıl yararlı olabileceğini öğrencilerin kavramasını sağlamaktır. ANT 542 Türkiye de Halk Sağlığı (3-0-3) Bu dersin amacı, Türkiye de halk sağlığını incelemektir. Ders kapsamında Türkiye de genel sağlık konuları ve bu alanda verilen kamu hizmetleri, hizmet alan hastaların hizmetleri algılama biçimleri, memnuniyeti, hekimlerin sağlık personelinin hastalarla kurdukları iletişim ve ilişki türleri ve bu alandaki benzer konular işlenecektir. Ayrıca Türkiye de uygulanan tıbbi tedavi ve programların yeterliliği, erişebilirliği ve maddi olarak karşılanabilirliği hakkında çalışılacaktır. Kültür değişimi içinde halk sağlığı sistemindeki mevcut durumu ve değişimi incelenecektir. ANT 581 Seminer: Zihin, Beden ve Kültür (3-0-3)

14 Bu derste öğrenciler sosyal ve kültürel kuramın temel metinlerini, klasik ve modern etnografyaları okuyacak ve analiz edeceklerdir. Seminer kapsamında haftada bir gün buluşulacak ve her öğrencinin o hafta için hazırladıkları çalışmaları takip etmeleri beklenecektir. Seminerin sonunda her öğrenci seçtiği kuramsal bir konu, ve/veya sorunsal doğrultusunda incelediği eserler üzerine resmi bir sunum yapacak ve rapolarını teslim edeceklerdir. ANT 594 Bitirme Projesi (KZ) Öğrenciler gerekli kredileri tamamladıktan sonra, Yüksek Lisans bitirme projesi çalışmalarına başlarlar. Yüksek Lisans bitirme projesi çalışması için, kuramsal ve literatür çalışmalarının dışında alan araştırması zorunluluğu vardır. Öğrenciler, alan araştırması konularını teklif olarak anabilim dalına sunarlar. Proje danışmanı, alan araştırması, veri analizi ve yazın sürecinde öğrenciye rehberlik yapar. Seçmeli Dersler: ANT 522 Toplumsal Cinsiyet ve Kültür İlişkileri (3-0-3) Türkiye deki kültürel değişimin pek çok yönünü ele alırken toplumsal cinsiyetler arasındaki ilişkinin değişimini ve dönüşümünü göz ardı etmek mümkün değildir. Öte yandan, yaşlanmakta olan kadın nüfusun ileri düzeydeki ihtiyaçlarını da göz ardı edemeyiz. Kültürel değişim sadece toplumsal cinsiyetler arası ilişkileri etkilemekle kalmamış, ayrıca Türk kültürü içinde yaşlanan kadınların bakım ve sağlık hizmetlerine dair sorunları da etkilemiştir. Günümüzün genç kadınları, geleneksel olarak kendilerine yüklenen toplumsal rolleri nedeniyle görevlerini ve sorumluluklarını artık yerine getirmek zorunda değildirler. Kadınların giderek daha eğitimli olmaları ve kariyerlerine odaklanmaları ile kendilerine tanımlanan toplumsal rollerle ilgilenmemekte ve/veya yerine getirememektedirler. Geleneksel kadınlar kendilerine bakmada başkalarına muhtaç hale geldiklerinde onlarla kimin ilgileneceği, bu kadınların bakmakla yükümlü oldukları kişilere kimlerin bakacağı bir sorunsal olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorulara Türk toplumundaki kadın-erkek ilişkilerinin dönüşümüne dair derin bir paradigma ile yaklaşılması gerekmektedir. Her ne kadar ortaya çıkan bu soruna odaklanan pek çok çalışma olsa da, Türk kadınları tarafından geleneksel olarak sağlanan sağlık ve bakım hizmetleri günümüzde büyük bir dikkati hak etmektedir.

15 Sistematik olarak biçimlenmiş olan bu değişim belki de hali hazırda değişen kültürel davranış ile yer değiştirecektir. ANT 523 Psikolojik Antropoloji (3-0-3) Bu derste psikolojik antropolojinin gelişiminde rol oynayan başlıca kuramlar incelenecektir. Ders kapsamında evrensellik tanımlanacak ve tartışılacak, kültürel farklılıklar ve evrenseller, bireyin gelişiminde rol oynayan uygulamalar açısından incelenecektir. Öğrencilerin, anahtar simgeler in ve sosyal kurumların psikolojik açıdan analizini gerçekleştirmeyi öğrenmeleri hedeflenmektedir. ANT 524 Ergenlik ve Yaşlılığın Antropolojisi (3-0-3) Bu ders ergenlik ve yaşlılık konusunda güncel biyolojik, tıbbi ve psikolojik araştırmaları konu almaktadır. Aynı zamanda çeşitli kültürlerde kültürel değerlerin erişkinler ve yaşlılar için normal davranış tanımının ne olduğunu, kuşaklar ararı çatışmaları ve yasal düzenlemeleri inceler. Kültürel değerlerde farklılıklar, yasalar ve kuşaklar arası çatışmalar veya işbirlikleri ergenlik ve yaşlılık konusundaki bilimsel çalışmaların ışığında değerlendirilecektir. ANT 525 Gıda, Beslenme ve Kültür (3-0-3) Bu derste dünyadaki güncel gıda ve beslenme konuları incelenecektir. Türkiye de güncel olarak önemli bir gündem maddesi olan beslenme konuları (doğumda, ergenlikte, yaşlılıkta beslenme vb.), kültür ve beslenme arasındaki ilişki, gıda ve beslenmenin kültürlere göre sembolik anlamları, küresel ve yerel beslenme alışkanlıkları, küreselleşme beraberinde gelen beslenme sorunları (obezite, blumia, anoreksiya, alkolizm, vb.) ve medyanın beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkisi gibi konular işlenecektir. ANT 526 Antropoloji ve Hukuk (3-0-3) Sağlık hizmetlerinin ve sağlık hukukunun gerek kültürel gerek uluslararası temelde yasal bir standarta sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu ders kapsamında, kültürümüzde sağlık hukukunun hasta sorunları ve sağlık kurum/kuruluşlarına yaklaşımı incelenecek ve uluslararası hukukun evrensel insan hakları çerçevesinde evrensel hasta haklarına yaklaşımı değerlendirilecektir. Gerek kültürel değişim, gerek sağlık tesislerinin bu değişime ayak uydurma zorunluluğu, yürürlükteki yasaların değişen ihtiyaçları karşılaması hususunda yeni çalışmaları gerektirmektedir. Örneğin, özellikle gerontolojiye ve artan yaşlı nüfusa baktığımızda yasaların toplumun söz konusu kesimin haklarıyla ihtiyaçlarını ve bakımlarından sorumlu olacak/olan

16 kişi/kurumların kimler olacağı konusunda görüşlerin tekrar gözden geçirilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. ANT 527 Antropoloji ve İktisadi Kalkınma (3-0-3) Tüm ekonomilerde sistemli ve örgütlü bir biçimde meta üretimi ve toplumun bireylerine dağıtımı mevcuttur. Üretimin amacı temel insan ihtiyaçlarını karşılamaktır. İktisadi antropologlar bahsi geçen kültürlerdeki iktisadi etkinlikleri analiz etmek amacıyla tüketim modellerini araştırmaktadırlar. Son yıllarda kültüraşırı işletmelerin ve pazarların incelenmesi konusunda iktisadi antropologlar önem kazanmıştır. İktisadi antropologlar aynı zamanda insanların/tüketicilerin örneğin bir ürünü seçerken olduğu gibi, ekonomiyi ilgilendiren faaliyetlerini sürdürürken hangi kültürel tututmlara sahip olduklarını da anlamaya çalışırlar. İktisadi antropoloji ile sağlık arasındaki ilişki ele alındığında, hangi türde sağlık ürünlerinin ya da hizmetlerinin kullanıldığı, tercih edildiği, gerekli olduğu, kim için hangi kurum/kuruluşlar tarafından sağlandığı, nüfusun sağlığını iyileştirme konusunda tatmin edici olup olmadığını modelleyen ilişki örüntüleri görülmektedir. Sağlık ekonomisi açısından sağlık hizmetlerinin karşılanabilirliği, ulaşılabilirliğinin anlaşılması gibi konular çerçevesinde sağlık antropolojisinin önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz. ANT 544 Orta Asya ve Şamanizm (3-0-3) Bu ders, Orta Asya daki çeşitli toplulukları, Şamanların şifa ve tedavideki rollerini, ritual güçlerinin kaynaklarını, toplumsal dayanışmada ve halk sağlığındaki rollerini geçmişteki ve günümüzdeki boyutlarıyla ele alacaktır. Amerikan Yerlilerinin Şamanları, güç kazanma teknikleri ve bu gücü savaş alanında, avcılık ve cenaze ritüellerinde ve tedavide kullanma biçimleri de ders kapsamında yer alacaktır. ANT 561 Kentsel Antropoloji ve Sağlık Sorunları (3-0-3) Tarih boyuncatüm dünyada insan nüfusunun göçü çeşitli nedenlerle var olagelmiştir. Bununla birlikte Türkiye de son 50 yılda başlayan ve gelişen sanayileşme hareketiyle başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere kırsal kent merkezlerine doğru kitlesel ve yoğun göç hareketleri de gözlemlemekteyiz. Öte yandan kentlerin sakinlerinin ve göçmenlerinin davranış ve tutum kalıpları şehirden şehire farklılık göstermektedir. Büyük kentlerin gelişminin yanı sıra göç eden ve yerleşik olan toplulukların farklı hastalıklarla da karşı karşıya kalması söz konusudur. Bu hastalıklar büyük oranda stres, çevresel etkiler, diyet ve egzersiz, çalışmaya ilişkin sorunlar ve bireyler arası agresyonla ilgilidir. Sosyal ve tıbbi bilimler alanında çalışan bilim insanları büyük değişimler nedeniyle ortaya çıkan bu sorunlarla başa çıkmak zorundadırlar.

17 Daha sağlıklı bir yaşam için kentsel nüfusun koşullarını iyileştirici yöntemlerin geliştirilmesi bir gereklilik haline gelmiştir. ANT 562 Doğurganlık ve Nüfus Büyümesi/Dağılımı Sorunları (3-0-3) Türkiye deki nüfus büyüme hızı ve demografik deiğişimler belirleyici rol oynamaktadır. Buradaki temel soru: Böylesine büyük bir nüfus artışı kültürün tamamına nasıl etki ettiği ve bu durumun sağlık ve bakım kurum/kuruluşlarına ne gibi zorunlulukları getirdiğidir. Türkiye de yön değiştiren nüfus artışı profili toplum sağlığının grafiğindeki değişimi de anlamak açısından önemlidir. Artan bir nüfusun sağlık ihtiyaçlarındaki tutumlar nelerdir? Bu nüfusun beslenme ihtiyaçları nelerdir? Toplumsal ve sayısal değişimler çocuk doğumu ve yetiştirmesinde ne tür etkilere sahiptir? Örneğin, bu değişimler eğitim sistemini, inanç sistemlerini nasıl etkilemektedir? Ayrıca üretimi ve GSYİH/GSMH yi nasıl belirlemektedir? Tüm bunlara bağlı olarak iş piyasasında yeni parametreler nelerdir? Küresel olarak büyüyen ve gelişen Türkiye yi nüfus büyümesi ve değişimleri külütrel anlamda nasıl etkileyecektir ve bunun toplumun geneline etkis ne olacaktır? Soruları çerçevesinde, son dönemin sosyokültürel boyutları ve gelecek eğilimleri incelenecektir. ANT 571 Sağlık Ekonomisi (3-0-3) Her ne kadar Antropoloji ve İktisadi Kalkınma başlıklı ders ile örtüşse de Sağlık Ekonomisi dersi daha çok sağlık hizmetlerinin maliyeti, bakım hizmeti ve kurumlarıyla olan ilişkisi, sağlık alanında uygulanan politikaların hangi demografik koşullara göre biçimlenmesi gerektiği gibi sorunsallara odaklanacaktır. Bu ders, sağlık endüstrisinin parametreleri bağlamında sağlık hizmetine yoğunlaşmaktadır. Ayrıca, bireylerin sağlık/bakım seçimlerini yaparken hizmetler ve değerler bağlamında hangi kültürel tutumlara sahip oldukları da ders kapsamında incelenecektir. Sağlık ekonomisi yarara odaklanır. Örneğin hasta veya yaşlı bir kimsenin kurumsal bakımı-evde bakımı gibi ikilemlerde hangisinin yarar sağlayacağının kültür odaklı anlaşılması buna bir örnektir. Her iki durumda da hangi tip sosyo-kültürel sorunların ortaya çıktığı ve Türk kültürüne ait bireylerin ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetlerinin ihtiyaç duyduğu sistematik değişimlerin yürürlüğe girmesi gereği bir çalışma konusudur. ANT 572 Örgütsel Davranış ve Yönetim (3-0-3) Bu ders kapsamında, sağlık kurumları ve örgütlerinin, ayrıca sağlık çalışanların sorunları irdelenecektir. Örneğin, sağlık çalışanlarının motivasyonunu düşüren ve çalışma kapasitelerini alt üst eden stres kaynaklı sorunlar, sağlık kurum ve kuruluşlarının gündemde olan başlıca

18 sorunları arasındadır. Stres kaynaklı sorunlar nedeniyle üretkenlik düşmekte ve şirketler açısından sağlık maliyeti artmaktadır. Ayrıca bu sağlık alanında çalışanlar genellikle mutsuz olmakta, mutsuz olan işçiler ise kendilerini işyerleri/şirketle özdeşleştirememekte ve tekrar bu etkiler örgüt biçimini ve onun çıktılarını (ayrıca piyasa rekabeti içinde şirketin durumunu da) olumsuz yönde etkilemektedir. Bu gibi sorunlar çerçevesinde çalışan ve yöneticilerin tutumları, örgüt kültürü, sorunları incelenecek ve çözüm odaklı yaklaşımlar irdelenecektir. ANT 573 Pazarlama ve Sağlık Hizmetleri (3-0-3) Sağlık/bakım işletmelerinin, kurum/kuruluşlarının sunduğu hizmetlerin ve ürünlerin pazarlaması nitelikli ve bu alanda tecrübeli olan yöneticilere ihtiyaç duymaktadır. Sağlık konusunda en önemli ürün hizmettir. Bu derste hastalarına ve müşterilerine sağlık hizmeti sunan sağlık örgütleri incelenecektir. Antropologlar örgütleri, kendi kültürleri olan bir ortam/çevre olarak ele alır. Bu nedenle bu dersin temel odak noktası örgütsel kültürdür. Bu bağlamda sağlık endüstrisi özelinde hizmet anlayışı incelenecektir. Hizmet kavramı ve anlamı hem tedaviyi verenler ve sunanlar hem de tedaviyi alanlar ve hastalar tarafından, çift taraflı incelenecektir. Ana sorunsalımız, hizmet ekonomi ve pazar içerisinde ve Türk sağlık sektörü için ne anlama geldiğidir. Ders kapsamında; Hizmet sağlayıcıları bu alanda yeterince hizmet alıyorlar mı? Kamu Sağlığı ve Kamu Hizmeti konularında Türk kültüründe temel değerler yerleşmiş midir? Eğer varsa, kendilerini nasıl ifade etmektedirler? Eğer yoksa, bunun nedeni nedir? Sağlık örgütleri kendilerini pazarda nasıl sunmaktadırlar? Reklamlarda sunduklarını uygulamaya geçiriyorlar mı? Sorularına yaklaşımlar incelenecektir. Zira, Türk kültüründe kişisel misafirperverlikle kamu hizmetinin sunduğu arasında farklılık bulunmaktadır. Son 20 yıldır Türkiye de işletme anlayışı önemli bir değişim göstermiştir. Tüm bu nedenlerden dolayı yukarıdaki sorulara odaklanarak sağlık sektörünün gelişimi kadar, sağlık yönelimlerinin de değişimi ve yansımaları tartışılacaktır.