SO.YILDÖNÜMÜNDE ANKARA ANTLAŞMASI
|
|
- Erol Keser
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 k Telgraf ve mektup adresi: Telefonlar: Cumhuriyet İstanbul Posta Kutusu: İstanbul No Ekim Çarşamba 1971 i YENİ YAZI DİZİM İZ \ SO.YILDÖNÜMÜNDE ANKARA ANTLAŞMASI Yazanr TA H A TOROS
2 SAYFA DÖRT CÜMHURtYET 20 Ekim 1971 T AKVİMİN b a n yaprakları vardır ki, m illetlerin tarihinde ya karanlık bir geçmişi, ya göğüs kabartıcı Talerlerinden birini hatırlatır. T ürklerin bayatında, tarihin himayesine bırakılmış nice olaylar vardır. Sırası gel dikçe hatırlanan, bir kaçı bile, geçmişi şan ve zaferlerle dolu milletimizi duygulandırmaya kâfidir. Vesilelerle anılan bu gibi yıldöniimleri, geçmişten acı, tatlı örnekler vermesi, tecrübelerden ders alınması, hele millet birliğini güçlendirmesi bakımından büyük önem taşır. Bugün 50. yıldönümü münasebetiyle sunduğumuz «Ankara Andlaşması» öliim-dirim savaşının ilk barışı olması itibariyle, Milli Mücadele tarihimizin parlak bir vesikasıdır. Üzerinden tam 50 yıl geçen bu andlaşma, K urtuluş Savaşında, millî kuvvet leri Batıya tanıtan m üstesna b ir belgedir. Birinci Cihan Savaşından yenik çıkan milletimizin, yok olm a tehlikesi aşikârken, geçmişinden, kanından aldığı güçle bir ölüm çemberinden sıyrılması, dünya ta rihinin nadir kaydettiği b ir olaydır. Kolu, ayağı kırılarak ağır şekilde sakatlanm ış hasta bir m illetin üzerine, büyüklü küçüklü galip devletlerin çullandığı yıllar ve yurdun düşm anlar tarafından muhtelif yerlerinden K U B T B L tş SAVAŞININ İlıK BARISI SO. YILDÖNÜMÜNDE nftür 7 i7i F LuilliKl; 11:lı 1 Yazarı. TA H A TOROS Ortaya bir Mustafa paylaşıldığı günler, ortaya bir M ustafa Kemal çıktı. Onunla ayni fikirde olan ve milletimizin istiklâline kendini adayan arkadaşları ile birlikte, bu hastanın nabzım eline aldı. Bu hastanın düşm anları çoktu. Tedavisi için ilâç yerine, zeh ir vermek isteyen îstanbuldaki padişahın ve etrafındakilerin ters tutumları, Türkün hem yurdunu, heri bağımsızlığını tehlikeye sokuyordu. Fakat iç ve dış düşmanların gücü ve gayreti ne olursa olsun Ankarada tüten o- cak, Milli Mücadele ruhunu, bütün vatan sathında ısıttı, alevledi. Macera NAYURT her köşesinden düş man orduları ile sarılmışken 1Mustafa Kemal, askerî ve GENERAL PELLE Kemal çıkıyor siyasi konulardaki ileri görüşü ile geniş ve değişik savaş cephelerini m üm kün m ertebe, daraltmak istedi. Önce Sovyet Rusya ile dostluk andlaşması yaptı. K urtuluş Savaşının ilk imzalanan andlaşması ile, milli kuvvetler ve «Misakı Millî» şimal komşumuz tarafından siyaseten tanınm ış oldu. Ancak, galip devletlerden söz sahibi üç büyüğü karşımızdaydı. H er türlü modern harb vasıtalariyle yurdumuzun muhtelif bölgelerini işgal etm işlerdi. En önemlisi, îngilizlerin üzerimize saldırttığı Yunanlılar FRANKLİN BOUILLON O devirde millet, eli ayağı tutmaz hale gelm iş bir hastadan farksızdı. Padişah ve çevresi,, tedavi şöyle dursun bu hastaya ilâç yerine zehir verm ekle m eşguldüler. dı. Türklerle bir çatışma yapmadan bazı bölgeler, İtalyanların işgali altında idi. Fransızların haksız işgal ettikleri güney illerimizde, çetin muharebeler oluyor ve Türkler büyük kahram anlıklarla yurtlarından işgalcileri kovmak için çarpışıyorlardı. Urfadan Mersine ve Silifkeye kadar geniş bir cephede Fransızlarla yapılan muharebelerde dökülen Türk kanlan, vatanım müdafaa etm esini bilenlerin kanlarıydı. Eski bir karagiin dostu olan Fransızlar ise, tarihin kendilerine yakıştırmadığı tutum ları ile ve beyhude yere kan kaybediyorlardı. Geçmişte Şarl Ken in esir aldığı krallarını kurtarm ak için Türklere başvurarak yardım dileyen büyük dost Fransa, haksız saldırıları ile T ürk topraklarım nasıl çizmeleri altına alabilirlerdi? Uğradıkları başarısızlıklar, mal ve can kayıpları sağduyulu münevver Fransızların, hele Fransız Parlamentosundaki milletvekillerinin hayli kükremesine yol açtı. Fransızların şarktaki bu macerası, kendilerine fazla kurban verdirmiş, Kilikyayı ikiye bölen Sevr Andlaşması b ir avantaj sağlamamıştı. Kilikyadan çekilmek, yaralı arslanı daha fazla yaralamadan serbest bırakm ak, hattâ, yarasını sarm ak gerektiği görüşü, Paristeki Fransız siyaset adamlarının. fikir ve kalem sahiplerinin, hattâ büyük askerlerinin kafalarında filiz verm eye başladı. İki büyük asker Çanakkalede karşı karşıya gelmiş bulunan iki kumandan bu sağduyuyu olgunlaştırdılar. B unlar Mustafa Kemal Paşa ile General Guro idi. Karagün dostu FRANSIZ Generali Guro, milli hüküm etin başındaki Mustafa Kemalin nasıl bir kumandan olduğunu Çanakkaleden biliyordu <T>. Nitekim Guro nun gerçekleri gören telkini ile Fransızların Îstanbuldaki işgal kumandanı General Pelle (2) de Ankaradaki m illi kuvvetlerle anlaşma yolunda Başbakan Brivan üzerinde etkiler yapmaktan geri kalmadı. Ankarada son müzakereleri yürüten ve Fransızlar adına yaptığı andlaşmayı imzalayan eski Propaganda Bakanı ve Fransız Parlam entosunun Dışişle ri Komisyonu Başkanı Franklen Buyyon ile. Türklerin karagün dostu Piver Loti, Klod Farer, Pa risteki yayımları ve temasları ile Fransız, kamuoyunu ve politikasını bu yola yöneltmekte faydalı roller oynadılar. G eneral G u ro ; T ü rk le rle u zlaşıln ıası fik rin i ilk d e fa o rta y a a ta n la rd a n d ır. B ir k o lu n u M arn m u h a re b e s in d e ; b ir b a c a ğ ın ı Ç a n a k k a le d e; T ü rk le r k a rş ıs ın d a k a y b e tm iş ti. A ta tü r k 'ü n sam im i d o s tla rın d a n d ı. (O rta d a ) sa ğ ın d a k i G eneral C ongreve; so lu n d a k i de L ord A lleııby'dir. mu ile onn ayaklandırdı. Elde edilen yegâne netice, T ürkiye de milliyetçiliği, son derecesine yükseltm ek oldu... Sevr A ntlaşmasının yeniden incelenmesi meselesinde, Îngilizlerin gösterm ekte oldukları çekingenliğin birkaç sebebi vardır, önce, izzetiılefs meselesidir. Nasıl ki, Versay Antlaşm asının müellifi Tardieu, bu antlaşm a hakkında hiç bir tetkik yapılm asını kabul etm iyorsa, Sevr A ntlaşm ası m n m üellifi bulunan Lord G ürzon un da bu antlaşm ayı bir haftada altü st edilmesini kabul eylememesi pek tabiidir. İkinci sebep, henüz uygulanm ayan bir antlaşm anın yeni baştan incelen m eşinden bahsedilmesi, Ingilte. re H üküm etini ürkütüyor. Ü- çüncüsü, İngiltere, kamuoyuna dayanan Ingiliz Hükümeti, T ürklerin elinden alınan araziyi kendilerine geri verm ek suretiyle antlaşm anın değiştirilmesini arzu etm em ektedir. Y u nanlılara karşı, Fransa da m evcut olan em niyetsizliği, İngiltere de T ürklere karşı besliyor... Şarkta sulh ve sükûnet ve te rakki binasını kurabilm ek için yegâne sağlam tem elin, yine bir bataklık İçerisinde bulunalı T ürk idaresinden başka bir şey olamayacağını ne Londra ve ne de ÎVashington a anlatabilm ek pek güçtür.» (1) G ouraud Henri Joseph E u gène (1867 _ 1946) Birinci Cihan Savaşında Çanakkalfiefeki Fransız K uvvetleri Kıı mandanı iken sağ ayağını T ürkler karşısında kaybetti. Sağ kolunu Marn M uharebesinde kaybeden Guro, sağ gözünü de V erdun Muharebesi sırasında sakatladı. G uro yıllarında Fransızların Suriye Yüksek Komiseri idi yıl ları arasında P aris K um andanlığmı yaptı Haziranında A tatü rk ün misafiri olarak A nkara ya geldi. Bursa ve Y alova'ya giderek A tatürk ün evinde misafiı oldu. Bu seyahatinde, bacağını kaybettiği Çanakkale yi ziyaret etti. (2) Pellé (M aurice - César. Joseph) ( ) M ütarekede Fransa nın îstanbuldaki Yüksek Komiseri idi General Pellé daha sonra Lozan Konferansında F ransa yı tem sil etti. (3) De G ontaut-b iron (Fransa S uriye ye Nasıl Girdi?) P a ris (4) Le M atin gazetesi - 28 K a sım 1920 Y A R I N : Türkler, Londra konferansına çağırılıyor TÜRK ve Fransız kaynaklarında, özellikle Fransız gizli haber alma ve belgeleri değerlendirm e görevlisi olarak işgalde bir m üddet T ürkiye de çalışan, ayrıca Kilikya'ya dair takm a adla büyük b ir kitap da yayınlayan R em uzat ın, P aris teki özel kütüphane ve arşivinde incelediğimiz notlarında, Fransızların A nkara daki millî hüküm etle ilk defa, nerede, nasıl tem asa geçtikleri konusunda değişik bilgiler m evcuttur. «Fransa Suriye ye nasıl yerleşti?» adlı kitapta (3) Fransızların M ustafa Kemal Paşa ile ilk te ması 5-6 Aralık 1919 olarak gösteriliyor. F ransa nın Suriye ve Erm enis tan Fevkalâde Komiseri General George Picot. P aris e d ö n er, ken Sivas ta iki gün kalmış, M ustafa Kemal le iki gizli görüşm e yapm ıştır. Mustafa K e mal. Fransız Generaline, K ilikya nın rehine olarak, asla F ran - sızlara bırakılam ıyacağım katî bir dille ifade etm iştir. İkinci temas, 1920 Mayısında S uriye deki Fransız ordusundan Kom iser Duke başkanlığındaki b ir heyetin A nkara ya gelmesi ile yapılm ıştır. Bu görüşmeler sonucunda Fransızlarla T ürkler arasında güney hududundaki çarpışm aların 20 gün m üddetle durdurulm ası ile ilgili bir anlaşm a imza edilm iştir. Fransızların, Millî Mücadele yıllarında, ilk defa İstanbul daki padişah hüküm etini bırakarak, A nkara H üküm eti ile böylesine b ir m ütareke görüşmesine girişmesi. Batı âleminde, ö- nemli b ir olay olarak nitelendirilm iştir. En sonunda T ürklerle F ransızlar arasındaki yakınlaşma, Ankara A ntlaşması ile neticelenen ve hâlâ devam eden bir dostluğun yaratılm ası olm uştur. Bu dostluğun o sırada iki fikir babası vard ı: M ustafa K em al le Fransa nın Suriye Yüksek Komiseri General Guro... General Guro, A nkara ya Mösyö K eks i göndererek daha önce Mustafa Kemal le giz.li bir tem as kurmuştu. T ürklerin Batı dünyası ile bir anlaşm aya varm ası için «Londra Konferansı» na çağrılmasında kendi hüküm etini bu yola m eylettiren yine bu General olm uştur. Lehte yayın TÜRKİYE NİN idam ına karar veren S evr Antlaşması. Fran sa kamuoyunda eleştirilm e ye başlanırken, Paris basını da bağımsız ve hür bir T ürkiye nin lüzum undan ve antlaşm anın ta dilinden bahsetm eye başladılar Daha sonra büyük bir Türk dostu olacak ve Ankara A ntlaşm asını Fransa adına im zalayacak olan Franklen Buyyon, 0 günlerde yayınladığı bir m akalede şöyle diyordu (4) : «... M üttefiklerim iz Ingîlizlcr. Osmanlı İm paratorluğunun b ü tünlüğünü m üdafaa ettikten sonra, onu taksim e karar verdiler, Ancak Ingiltere, hesaplarında vahim surette aldanm ış, tır. Ingiltere. Türkiye'yi dize getirm ek Utcdi. Halbuki tu tu.
3 SAYFA DÖRT CtmiHÜRİ l'et Zİ Ekim * yıhrıds 91 yadında ölen T erfik Paça, öm rünün 60 yılını devlet hizm etinde geçirm iştir. Oamanlı İm paratorluğunun son Sadrazam ı idi. L ondra Kon feranaı sırasında Loyd Corc a şöyle dem işti: Siz bizi d e ğil. A nkara'dan gelen M inicileri dinleyiniz. Söz onlanndır. K URTULUŞ Savaşında güney yurdum uzu işgal etm iş olan Fransızlarla savaşın durdurulm ası bu cephedeki askerlerim izin Yunan cephesine kaydırılarak tek cephede yalnız Yunanlılarla çarpışılm ası, Ankara hüküm etinin tek gayesi idi. Mustafa Kemal Paşa nabız yoklamasından faydalanarak galip devletlerin, doğuda b ir barış temeli atm ak için T ürkleri Londraya b ir konferans m asasına çağırmasını büyük b ir fırsat bildi. Ne var W, îstanbuldaki Padişahın Sadrıâzamı Tevfik Paşa da bu dâvete uyarak genişçe b ir heyetle Londraya gidiyordu. H attâ el altından ve hazan açıkça İs tanbul hüküm eti, Ankaradaki millî hüküm etin böyle b ir konferansa katılm asına asla n z a gös termiyordu. Fakat Ankara, kararlıydı. Türkiye Büyük Millet TÜRK HEYETİNE BEKİR SAM İ BEY BAŞKANLIK EDİYORDU KURTULUŞ SAVAŞININ İLK BARISI 5 0. YILDÖNÜMÜNDE Yazan TAH A TOROS Türkler, Londra konferansına çağırılıyor Meclisi H üküm eti, Londra da söz sahibi olm ak arzusunda idi. Bu m aksatla, Hariciye Vekili Bekir Sam i Bey başkanlığındaki heyeti Antalya üzerinden Londraya gönderdi. Hariciye Vekili Bekir Sami Beyin başkanlığındaki murahhas heyetimiz ve müşavirleri şöyle seçilm işti: BEKİR SAMİ BEY: (Heyet Reisi, Amasya mebusu Hariciye Vekili) CÂMt BEY (Aydın mebusu, Romadaki Ankara hükümeti mümessili ve daha sonra Dahiliye Vekili) TUNUS NADİ BEY <î& m ir mebusu daha sonra Cumhuriyet gazetesi kurucusu) HÜSREV BEY (Gerede) (Trabzon mebusu «Askeri mütehassıs olarak heyete katılmıştır» daha sonra Berlin Büyükelçisi) ZEKA1 BEY (Apaydın) (Adana mebusu, daha sonra Millî Müdafaa Vekili ve Londra, Moskova Büyükelçisi) MAHMUT ESAT BEY (Bozkurt) (İzm ir mebusu, daha sonra Adliye Vekili) VEHBİ BEY (Bolak) (Karesi = Balıkesir mebusu, daha sonra Maarif Vekili) SIRRI BEY (Belli) (İzmit m ebusu, daha sonra İktisat Vekili) Müşavirler: MUVAFFAK BET (Menemencioğlu) (Eski Saruhan mebusu, daha sonra Anadolu Ajansı Umum Müdürü) NİYAZİ BEY (Ramazanoğlu Hariciye H ukuk Müşavir lerinden, daha sonra Mersin mebusu) YÜMNÜ BEY (Üresin) (Kurmay yüzbaşı, daha sonra General ve U laştır (Londra K onferansı)na katılan B ekir Sami Bey ve arkadaşları, vapura binerken. (G özlüklü, kalpaklı zat. B ekir Sami B eydir) m a Bakam). Heyete dahil murahhaslardan B alıkesir mebusu Mehmet Vehbi Bey, yolda bir ihtilâf yüzünden, istifa ederek geri döndüğünden, yerine E rzurum mebusu Süleym an Necati Bey seçilmiştir. H e yete o sıralarda Pariste oturan D r. N ihat Reşat Bey (Belger) de katılm ıştır. Londra heyetine h a r cırah olarak, o zamanki parayla lira tahsis edilmiştir. Antalyadan hareket eden h e yet, Şubatın sonuna doğru Komaya varm ış, orada İtalya H ariciye Nazırı Kont Sforza ile hazırlık tem asından sonra Londraya geçmiştir. OSMANLI MÜMESSİLLERİ İLE ANKARA MÜMESSİL LERİNİN LONDRADA KAR ŞILAŞMASI VE SDRIÂZAM TEVFİK PAŞANIN MEŞ- HUR SÖZÜ... I ONDRADAKİ görüşm eler 27 Şubat 1921 tarihinde başlam ış 12 M art 1921 de son bulmuştur. Bu görüşm elerin ilk gününde, Türkiye Büyük Millet Meclisi hüküm etinin temsilcileri, İstanbul hüküm etini temsilen gelen. Sadrıâzam Tevfik Paşa reisliğindeki heyetle karşılaşmışlardır. Sadrıâzam Tevfik Paşa, ihtiyar ve hasta haliyle dizlerine battaniye örterek Londraya gitmiştir. İhtiyar diplom at Londra konferansı haşlarken tarihe geçen meş hur jestini yaptı. Vatanperverlik duygulan ile konferansın daha ilk gününde gözleri yaşararak, Loyd Corc a şöyle hitap etmişti: «Siz bizi değil. T ürk m illetinin hakiki m üm essilleri olan ve Ankaradan gelen milifcileri dinleyiniz. Söz hakkı onlanndır.» Tevfik Paşanın bu sözü Loyd Corc un rengini değiştirdi. Tiirklerin sıkısık hallerde vatan ve bağımsızlık uğrunda birlik olabileceğinin örneğini veren bu cümle, o gün için pek önemli ve mânalıydı. LONDRA ANDLAŞMASININ 11 m enfaatlere uygun düşm ediğini büyük nutukta uzun uzadıya İzah etm iştir. M ustafa Kem al özetle şöyle diyordu: «...Hariciye Vekili B ekir Sami Bey ln başkanlığındaki heyet, A ntalya üzerinden Roma ya harek et ettirildi. İtalya Hariciye N azın K ont Sforza vasıtasiyle, konferansa resm en davet olun, dukları kendilerine tebliğ o- lunduktan sonra L ondra ya g ittiler. Londra K onferansı 27 Şubat 1921'den 12 M art 1921 e kadar devam etti, netice alınam a dı (3). 11 M art 1921'de B ekir Sami Beyle Fransız Başvekili Briyaıı arasında bir m ukavele im za e- dildi. Buna göre Fransa ile m illî hüküm et arasındaki düşm anlığa son verilecek, Fransızlar silâhlı çeteleri, biz de m ücahitlerim izi silâhsızlandıracağız. Zabıta kuvvetlerim ize Fransız subayları da alınacak. F ransızlarca teşkil olunan zabıta, m uhafaza edilecek. Fransa nın tah liye edeceği yerlerle. Elâzığ, Diyarbakır ve Sivas vilâyetlerinin ekonomik gelişmesi için yapılacak teşebbüslerde Fransa ya rüçhan hakkı tanınacak ve F.rgani maden im tiyazı FTansızlara verilecek v.s.» (4). B ekir Sami Bey, M ustafa Kemal P aşa ya, imzaladığı andlaşm alarm m em leketin yüksek men faatlerine uyduğunu söylüyordu. inkılâpçı mecliste böyle bir andlaşm anın tasvip edilmesi m üm kün değildi. B ekir Sami Bey istifa ettirildi. Bununla beraber, barışın sağlanmasında faydalı olacağı düşüncesiyle Bekir Sami Bey A vrupa da bir geziye çıktı. İstanbul ile A nkara H üküm et yetkilileri L ondra da Fransa Başvekili B riyan ve İngiltere Başvekili Loyd Corc ile görüştüler, ö te kinin gururu yanında Briyan, T ürklcrc daha m üsait davranıyordu. (1) (Echo de Paris) gazetesi - 12 M art (2) Damar Arıkoğlu (H atıralarım ). (3) M ustafa Kemal (N utuk baskısı S. 359) (4) M ustafa Kemal (N utuk baskısı S. 366) Y A R I N : Mustafa Kemal in dilinden Ankara Andlaşması FRANSA DAKİ AKİSLERİ 6 ÖRÜŞME sonunda Türkiye Hariciye Vekili Bekir Sami Bey, Fransa Başvekili Briyan ile 11 M art 1921 tarihinde bir andlaşma imzaladı. Fransızlar gerek Kilikya havalisinde, gerek onun doğusundaki topraklarda Türklerle yapılan ve kendilerine bir şeref, bir maddi men faat sağlamıyan çarpışm anın so-. na ermesine m em nundular. Parts ğ U? * J e le r rtm m Aticöasmâsini, büyük m anşetlerle kamuoyuna bildiriyordu. (1) «Türkiye, Fransa andlaşması uzun oir görüşmeden sonra dün akşam 9,5 da imza edilm iştir. Görüşm eler birçok müşküller içerisinde cereyan etm iştir. Müşküllerin başlıcası, Bekir Sami beyin, başkanlık ettiği m urahhas heyetine hâkim olamamasından doğm uştur. 10 sene evvel, Londra sefiri olan Tevfik Paşa nasıl Gençtürklerin tedbirsizliğinden ve inadından şikâyet eylemişse, şimdi de B ekir Sami bey, önemli meselelerde, reyi alınması gereken m üfrit unsurlarla çevrilidir. Dün akşam imza edilip bu sabah Mösyö Briyan tarafından tasdik olunan andlaşma konuları ö- zetle şöyledir: 1. M ütareke faslı 2. E sirlerin mübadelesi 3. Türkiye Suriye hududu meselesi 4. Kilikya da emniyet ve asayişin temini re İktisadî durum la jandarm a teşkilâtı 5. Fransız mekteplerine ve muhtelif azınlıklara bahşoiıuıan teminat» LONDRA ANDLAŞMASININ DLNYA DAIvl AKİSLERİ B EKİR Sami Beyin Ingiliz, Fransız başvekilleri ile ve İtalya temsilcileri ile yaptığı görüşm eler tam metin halinde Ankara hükümetinin eline geçmeden yabancı ajanslar telsizlerle bunların kapsadığı konuları Dünya'ya duyurm uşlardır. Güney Anadoludaki T ürk Fransız cephelerinde sükûnet vardı. Ankara hükümeti, b ir taraftan Fransızlar karşısındaki askerî birlikleri batı cephesine kaydırmaya başlam ıştı. Ancak Londraya giden heyetimiz, dönmeden ve andlaşma metni görülmeden herhangi bir açıklama yapılmasından kaçınılıyordu. Bununla beraber Dünya basını ile politika adam ları, T ürkiye Büyük Millet Meclisi Hükü metinin, Londradaki barış masasına kabulünü, Ankara hükümetinin tanındığı yönünde yorumladılar. Hattâ bu andlaşma haberi bütün Islâm devletlerini sevindirdi. Bir taraftan Mustafa Kemal Paşa ya tebrik telgrafları geliyordu. MUSTAFA KEMAL PAŞA BEKİR SAMİ BEY GÖRÜŞ. MESt: BAŞARISIZ SAYILAN ANDLAŞMA BSKÎR Sami Beyin başkanlık ittiği heyet Ankaraya gelmelen Londra Andlaşmasının lehimize olmayan bazı maddeleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi kulislerine ulaşmıştı. Bunlar Misaki Milli nin, yapılan savaşın, akıtılan kanların amacına uygun düşmüyordu. H attâ, Bekir Sami Beyin - refakatindeki heyete dahi bilgi vermeden - sorumluluğu üze rine alarak andlaşmayı imzaladığı şayiaları Büyük Milİet Meclisini karıştırıyor ve dönecek heyetin (istiklâl Mahkemesi) ne verilmesini bile lstiyenler oluyordu. (2) Sonunda Londra Andlaşması başarısız sayılıp, tasvip edilm e di. M ustafa Kemal, Bekir Sam i'nin yaptığı andlajm anm mil»
4 SAYFA DÖRT: scumhtjrtyet 22 Ekim 1971 A n k a r a d a teşekkül eden millî hükümetin hariciye vekilliğini yapan, Moskova ve Londra ya müzakereler için gönderilen Bekir Sami Bey, eski bir politika ve devlet adamıdır. Babası Dağıstan beylerindendi. Çarlık Rusyasında süvari generali iken, Osmanh-Türk muharebesi sırasında alayı ile bize iltica etmiş ve (Musa Paşa) olmuştur. Bekir Sami Bey -elyazm İle Bulduğumuz kendi biyografisine göre Kaîkasyanın tanınm ış Konduk denilen ailesine m ensuptur de doğdu. Babası Ferik Musa Paşa, 1866'da Kafkasyadan Türkiyeye hicret ederken beraberinde 61 kişilik bir aile topluluğu vardı. Bunlar Tokat a yerleştiler. Bekir Sami 1883 yılında Galatasaray Lisesinden, 1886 yılında Paristeki Siyasî İlim ler Fakültesinden diploma aldı. Devlet hizm etine hariciye m em urluğu ile başladı yılında Petresburg elçiliği kâtipliğine tâyin edildi. Daha sonra Batum, Mesina, Kermanşah. Malta başkonsolosluğunda bulundu. Bu hizmetlerinden sonra mülkiye mem urluğuna geçti. Mektupçuluk ve m utasarrıflık görevlerinde bulundu Meş rutivet ilânından sonra Van, Trabzon, Bursa, Beyrut, Halep Valiliklerinde bulundu. Millî Mücadelede Sivas Kongresine katıldı. Heyeti temsiliyede vazife aldı. Amasya ve Tokat me busluklarında bulundu. Millî hüküm etin hariciye vekilliğini yaptı. Moskova ve Londra müzakerelerinde görev aldı. Ankara hükümetinin hariçte ilk temasını yapan hariciye vekili Bekir Sami Bey olm uştur. Padişah Vahdettin tarafından ida- KURTULUŞ SAVAŞININ İLK BARIŞI SO. YILDÖNÜMÜNDE î Vazon M TAHA TOROS Mııstaia Kemarin dilinden «Eski Osmanlı İmparatorluğundan yeni bir Türkiye devleti vücuda gelmiştir. Bu yeni Türkiye, her bağımsız millet gibi bütün haklarını da tanıtacaktır.» ma mahkcım edilenler arasında o da vardı (1). Ttirkçeyi biraz kekeme konuşmasına mukabil Fransızcayı bir Fransız hatibi gibi konuşm ası meziyetleri arasında yer almıştı yılında siyasi hayattan çekilerek çiftliğine yerleşti, 1932 yılında öldü. Eski Moskova elçisi Galip Kemali Bey, hatıratında, Bekir Sami Beyden bahsederken, garazkârlann kurbanı olarak kötülenip gözden düşürüldüğünü, aslında kıymetli, yetişmiş bir hariciyeci olduğunu belirtmektedir (2*. SÜNGÜNÜN ÇİZDİĞİ SINIR: MİSAKI MİLLİ A NKARA Hükümeti Fransızlarla yapılacak andlaşmanm behemehal «Misakı Milli.ye uygun olmasında kararlıydı. M ustafa Kemal, K urtuluş Sava şm da milli hududu Türk süngüsünün çizdiği hat diye haritada gösterm iş ve Türkçe konu şan halkın sakin bulunduğu yerleri alan bir bölgeyi işaretlem işti. O 27 A ralık 1919 da Ankaraya girerken Misakı Milli' yi söyle izah etm iştir: «Dünyada bir hak vardır. Bu hak, kuvvetin üstündedir. Toroslarla Antakya arasında Türklerle meskûn topraklar, bin seneden beri Türkün kanı ile yoğrulmuştur. Sivas gresi kararlarında, milli Kon hudut olarak mütarekenin akdi sırasında ordularımızın işgali altında bulunan yerlerin hudutları gösterilmiştir. Bu sınır, İskenderun Körfezinin güneyinden başlayarak Antakya'dan ve Halep ile Katma istasyonu arasındaki bir noktadan geçer ve Cerablus köprüsünün güneyinde Fırat'a varır...» FRANKLEN BUYYON ANKARA'YA GELİYOR FRANSIZLARLA Bekir Sami Beyin yaptığı Londradaki andlaşma Ankara H ükümetince reddedilince Türklerle bir barışa varılması Pariste günün konusu olmuştu. Piyer T.oti, Klod Farer gibi Türk dostları, Fransız devlet adam ları ile temaslarını kesmediler. Beri yandan Fransanm Suriyedeki Yüksek Komiseri General Guro ile Istanbuldaki Yüksek Komiseri General Pelle görüş itibariyle Türklerle b ir andlaşmaya varılmasını Başvekil Briyan a tekrar telkin etmeye başladılar. Bu iki kumandanın m ütalâalarını samimi surette değerlendiren büyük Fransız diplomatı Briyan, doğu âlem inde ve Türk Ankara mmmmmmmmmmmmrnmmmmr Anllasmas;! lerin kalplerinde Fransanm itibarını koruyacak bir barışın esaslarını görüşmek üzere, Franklen Buyyon u Ankara ya gönderdi (3). Franklen Buy.von, Türk Hariciye Vekili Yusuf Kemal 'Tengirşekı ile İneboluda buluştu. Birkaç gün sonra birlikte Ankaraya geldiler. Yusuf Kemal Tengirşek 1967 yı lında yayınlanan «Vatan Hizmetinde» adlı hâtıra kitabindi? Fran sızlarla yapılan müzakereleri ay rıntıları ile anlatmaktadır. Franklen Buyyon ile Ankaradaki görüşmeler 13 Haziran 1921 gününde başladı. Toplantıya sık sık Mustafa Kemal Paşa ile Fevzi Paşa da katıldılar. Esaslar üzerinde mutabık kalınan konuları, Franklen Buyyon - tam yetkisi bulunmadığından - hükümetine bildirmek istedi. Pozantı (o zamanki muii kuvvetlerin Adana vilâyet merkezi olarak kullandığı kasâba) yoluyla Adanaya gitti ve Türklerin Sakarya muzafferiy d i üzerine anlaşmayı imzalamak maksadiyle Ankaraya döndü. Franklen Buyyon ile yapılan görüşmelerde, o sırada Malta sürgünlerinin kurtarılmasından faydalanarak Ankaraya gelen Fet hi Bey de hazır bulundu. Mustafa Kemal Paşa, Yusuf Kemal Bey e müzakerelere Fethi beyin de katılmasını uygun bulduğunu söyledi. Çetin görüşmelerden sonra Franklen Buyyon bir aralık kapitülasyonlar bahsinde direnecek gibi oldu. Türk Hariciye Vekili Yusuf Kemal beyin şu sert cevabı ile karşılaştı: 14) Alilli mücadele, arazi iciıı yapılmıyor. Osmanlı topraklarının dörtte üçiinü oralardaki halkın iradesine bıraktık. Biz ancak istiklâl için mücadele ediyoruz. Za man zaman sert meclis dediğiniz Riiyiik Millet Meclisi, kapitülasyonların kalktığının, devletlerce kabulünü görmedikçe kılıcını kı ıııııa koymaz...» MUSTAFA KEMAL İN DİLİNDE ANKARA ANTLAŞMASI â.nkara ANTLAŞMASI nın ne gibi şartlar ve görüşler içerisinde yapıldığını Mustafa Kemal'den özetleyerek dinleyelim. Mustafa Kemal, Franklen Bııyyon a görüşünü şöyle anlatmıştı: (5). «Eski Osmanlı İm paratorluğundan, yeni bir Türkiye devleti vücuda gelmiştir, bunu tanımak lâzımdır. Bu yeni Türkiye her bağımsız millet gibi haklarını tanıtacaktır. Sevr Andlaşması, Türk milleti için o kadar kötü bir idam kararnamesidir ki. onun bir dost ağzından çıkmamasını is teriz. Bu konuşmamız esnasında dahi Sevr Andlaşmasıııı ağzıma almak istemem. Sevr andlaşmasını. kafasından çıkarmayan milletlerle. giivrnc dayanan muamelelere girişenleyiz. Bizim nazarımızda böyle bir andlaşma yoktur. Londraya giden murahhas heyetimizin reisi, bundan bahsetmemiş ise verdiğimiz talimat ve yetki çerçevesinde hareket et menıiş demektir. Hata yapmıştır. Bu lıata yüzünden, Avrupa ve bilhassa Fransa kamu oyunda ak si tesirler hâsıl olduğu görülüyor. Bekir Sami beyin gittiği yoldan hareket edersek, biz de aynı şekilde hata etini«oluruz. Avv nıpapıfr ıvrf«iikr ynrm ten haberdar olmamasına imkân yok. Avrupa. Misakı Millî tâbirini öğrenmemiş olabilir. FRkat. senelerden beri kan döktüğümüzü gören Av rupa ve bütün diinya. şu kanlı çarpışmaların ııedcıı ileri geldiğini elbette düşünmektedirler. Misaki Alilli ve millî hareket hakkında İstanbulini haberi olmadığına dair beyanları, doğru değildir. İstanbul halkı, biitün Tiirk milleti gibi, milli harekete vâkıf ve onun taraftarıdır. Buna vâkıf olmayan ve karşı görünen kimse ve ona bağlı olanlar, mahdut ve milletçe malûmdur.» Atatürk büyük nutkunda. Frank len Buyyon un Bekir Sami beyle Briyan arasında imzalanan andlaşmadan ayrılmak istemediğini belirtmektedir. Bu bakımdan Franklen Buyyon a Misaki Millî maddeleri izah olunmuş ve taraflar arasında en mühim çatışma konusu olan ve Türkiyenin yıllardır ekonomik ve politik istiklâline aykırı düşen kapitülasyon lar üzerinde geniş görüşmeler ya pılmıştır. Mustafa Kemâl bu konuda Fransız mümessiline şun ları söylemiştir: «... Tam istiklâl, bizim bugün, üzerimize aldığımız görevin ruhudur. Bu görev, bütiin millete ve tarihe karşı yürütülmektedir. Biz, yaşamak isteyen, haysiyet ve şerefi ile yaşamak isteyen bir milletiz. Bir hataya uymak yüzünden bu vasıflardan mahrum kalmaya tahammül edemeyiz. Bil gili ve cahil, istisnasız tekini! mil (etimizin fertleri, belki içinde bulunduğumuz müşkülleri tamamen kavrayamıyarak, bugün yal nız bir nokta etrafında toplanmış ve fakat sonuna kadar kanını akıtmaya karar vermiştir. O nokta, tanı bağımsızlığımızın kazanılması ve devam ettirilmesidir. Tam bağımsızlık denildiği za nıan, normal olarak politik, mali, ekonomik, adiî, askeri her şey ve her hususta tam bağımsızlık ve tam serbestlik demektir. Bıı saydıklarımın herhangi birinde istiklâlden mahrum olmak, millet ve memleketin hakiki mânâda bütiin istiklâlinden mahrum olması demektir. Biz bunu temin ve elde etmeden sulh ve sükûna kavuşacağımız kanaatinde değiliz. Seklcıı, usûlen barış yapabiliriz. Anlaşma yapabiliriz, fakat tanı istiklâlimizi sağlamıya- eak olan bu gibi hükümler ve anlaşmalarla milletimiz hiç bir vakit hayatına ve sükûnete kavuşmayacaktır. Belki, maddî mücadelesini terkederek harap olma ya sürüklenmeye doğru gidecek tir. Eğer milletimiz, buna razı olsaydı, bunu kabule yanaşsaydı, ıkl seneden beri savaşa biç de lüzum yoktu, Daha mütarekenin ertesi gününde sessiz kalınabilirdi.» _ Atatürk. Franklen Buyyon ile önemli ve ayrıntılı meseieler üze rinde sık sık temaslar yaptı. Hazırlanan andlaşma, Türk - Yunan cephesinde esecek rüzgârın lınnçi tarafın lehine olacakı gö- rülmeden Fransızlarca imzalanmadı. Sonunda Yunanlılara vurulan zafer darbesinin rüzgârı. Fı-ansızlar üzerinde beklenilen ılık havayı yarattı ve Ankara Andlaşması 20 Ekim 1021 de imzalandt yılının Haziran ayı içinde bir barış yapmak üzere A nkara ya gelen Franklen Buyyon başkanlığındaki heyet samimi vetle karşılanm ıştı. mma karar verm iştir ( Belleten 7 8 S. 186). (21 Galip Kemali Söylemezoğlu (30 Senelik Siyasi Hâtıralarım ın Üçüncü Kısmı) S. 498 (3) Franklin Bouillon Henry ( ) Fransa Ayan âzasından ve eski propaganda bakaıılarındandı. O sırada Fransa Parlam entosunun Dışişleri Komisyonunun başkanlığını yapıyordu. (4) Yusuf Kemal Tengirşek (Vatan H.Vmctiııde) S. 231 (5) Mustafa Kemal (Nutuk) 1927 baskısı S Y A R I N : Ankara Antlaşmasının hükümleri ( 1) İstanbul Dlv»n, Harbi * Ha- te» JMü â s «ç j t e a ida-.
5 sa i fa d ö r t CUMHURİYET 23 Ekim 1971 M EKİM 1921 tarihinde Ankara - da imzalanan Türkiye- Fransa antlaşmasına ait hükümler, sadeleş - tirilerek ve özetlenerek, aşağıda sunulmuştur: «Türkiye Büyük M illet Meclisi H üküm eti ile F ran sa C um huriyeti H üküm eti, iki mem leket arasında bir antlaşm a yapm ak arzusunda bulundukları cihetle, Türkiye B üyük M illet Meclisi H üküm eti: n ariciy e Vekili ve M ebus Y usuf Kemal Beyefendiyi ve Fransa Cum huriyet H üküm eti, eski vekillerden Mösyö H enry F ranklen B uyyonü m u rah has tayin etm işlerdir. B unlar, usulüne uygun olduğu görülen selahiyct belgelerini birbirlerine verdikten sonra, aşağıdaki hususları kararlaştırm ışlardır.» MADDE 1 A ntlaşm a yapan tarallar, bu antlaşm anın İmzasından itibaren, aralarında harp halinin son bulacağını beyan ederler. O rdular, m ülkiye m em urları ve ahali durum dan derhal haberdar edilecektir. MADDE 3 îşbu antlaşm a nın imzasını m üteakip ta ra f KURTULUŞ SAVAŞININ İLK BARIŞ» \ 5 0. YILDÖNÜMÜNDE ANKARA ANTLAŞMASI Yazan TAHA TOROS Ankara Antlaşmasının lar h arp esirleri İle tu tu k lu va hapiste bulam an T ü rk ve F ransız b ütün şah ıslan serbest b ı rakacak ve kendilerini tu tu k layan tarafın m asrafı ile bu hususta gösterilecek en yakın şehre sevkolunacaklardır. îş bu m adde hükm ü, tu tu k lu ve hapiste veya esirliğin tarihi ve yeri h e r ne olursa olsun, ta rafların b ü tü n tu tu k lu ve m ahpuslarına şâm ildir. MADDE 3 îşb u antlaşm a nın im zasından itibaren en çok iki ay m üddet zarfında F ran sız kıtaları 8 inci maddede yazılı hattın güneyine ve T ürk kıtaları adıgeçen hattın kuzeyine çekileceklerdir. Franstzlarla yapılan A nkara A ntlaşm asını Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti adına imzalayan Hariciye Vekili Yusuf Kemal Bey. MADDE 4 Üçüncü m addede belirtilen m üddet zarfında vukua gelecek tahliye ve işgal, tarafların askeri kum an hükümleri danlarınca tay in edilecek bir karm a kom isyon m arifetiyle tesb it olunacak, şa rtla r ve şekillere uygun olarak yapılacaktır. MADDE 5 A ntlaşm ayı y a pan taraflar, tahliye edilen arazide, bu arazinin işgalini m üteakip, tam b ir um um i af ilân edeceklerdir. MADDE 6 T ürkiye B üyük M illet Meclisi H üküm eti, M i- saki M illi den açıkça tanınan azınlıklar hukukunun, bu h u susta itilâf devletleri ile bu n ların basım ları ve bazı m ü t tefikleri arasında yapılm ış an t laşm alardaki aynı esasa dayanarak kendi tarafından teyit olunacağını beyan eder. MADDE 7 İskenderun bölgesi için bir özel yönetim k u rulacaktır. Adıgeçen bölgenin T ürk ırkından olan sâkinleri, kültürlerinin gelişmesi için, her tü rlü kolaylıktan faydalanacaklardır. T ürk dili, orada, resm î niteliği haiz olacaktır. MADDE 8 3. m addede sözü geçen hat, aşağıda tesbit edildiği şekilde açıklanm ıştır: KOMİSYON SINIR HATTI, İskenderun K örfezi üzerinde Payas m evkiinin hem en güneyinde olm ak üzere seçilecek bir noktadan başlayacak ve M eydanekbez e doğru gidecektir (K uzey şimendifer İstasyonu ve bu m evki, Suriye de k alacak tır). O radan adıgeçen hat, M arsuva m evkiini Suriye ye ve K arnaba m evkii ile Kilis şeh rin i T ürkiye de bırakmak ü - zere, güneydoğuya m eyledecektir. O radan Çobanbey ista s yonunda dem iryoluna birleşecektir. Daha sonra Bağdat d e m iryolunu takip edecek ve d e m iryolunun plâtform u N usaybin e kadar T ürk arazisi üzerinde kalacaktır. Oradan N u saybin ile C ezirei-îbni-öm er arasındaki eski yolu izleyerek C ezirei-lbni-öm er de, D icle ye ulaşacaktır. Nusaybin ve C ezirei-îbni-öm er m evkileri ile, yol, T ürkiye de kalacaktır. Bu yoldan faydalanma h u su sunda her iki memleket eşit haklara m alik olacaklardır. Çobanbey ile Nusaybin arasın daki dem iryolunun İstasyon ve durakları demiryolu p lâtform unun akşam ından sayılarak T ürkiye ye kalacaktır. îşbu antlaşm anın im zasından İtibaren bir ay zarfında adıgeçen hattı tesbit etm ek üzere, tarafların m urahhaslarından m ürekkep, bir komisyon teşkil olunacaktır. Bu k o misyon aynı m üddet zarfında işe başlayacaktır. MADDE 9 O sm anoğullarının mttessisi Sultan O sm an ın büyük babası Süleym an Şahin Caber kalesinde bulunan ve Türk m ezarı adı ile tanınan mezarı, ilâveleri ile beraber, Türkiye nin malı olarak kalacak ve T ürkiye orada m uhafızlar b ulundurarak, T ürk bayrağı çekebilecektir. MADDE 10 T ürkiye Büyük M illet Meclisi H üküm eti, Pozantı ile N usaybin arasındaki B ağdat dem iryolu parçası im tiyazının ve A dana Vilâyetinde inşa edilm iş b u lu nan şubelerinin im tiyazı ile be raber, im tiyazlara bağlı ve ö- zellikle işletm eye ve nakliyecilik ticaretine ait bütün hakları, m üsaadeleri ve m enfaatleri ile birlikte, Fransız H ü küm etinin göstereceği bir Fransız grubuna devredilm e sini kabul eder. T ürkiye, Meydanekbez'den Çobanbeye kadar Suriye arazisinden şim endiferle asker nakliyatını yapm ak hakkını haiz olacaktır. Suriye dahi Çobanbeyden N usaybin e k ad ar T ürk arazisi üzerinde şim endiferle askeri nakliyat yapm ak hakkını haiz olacaktır. îşbu parça ve şubeler üzerinde esas itibariyle hiçbir aykırı tarife konulam az. G erekirse işbu kaide hilâfına h a reket edebilmesi hususunu iki hüküm et birlikte te tk ik etm ek hakkını m uhafaza ederler. A ntlaşm anın im kânsızlığı halinde taraflardan her biri yeniden hareketinde serbest kalacak tır. MADDE 11 îşbu an tlaşm anın tasdikinden sonra T ü r kiye ile Suriye arasında b ir güm rük antlaşm ası yapılm ası için karma bir komisyon k u - rulacaktır. Sözü edilen antlaşmanın şartlan ve m üddeti bu komisyon tarafından tayin o- lunacaktır. Y ukarıda adıgeçen antlaşm a yapılıncaya kadar, ta raflar hareketlerinde serbesttirler. MADDE 12 K uvelk Suyu Halep şehri ile kuzeyde Türk bölgesi arasında h er iki ta ra fı hakkaniyete uygun bir surette tatm in edecek şekilde tevzi olunacaktır. Halep şehri bölgenin ihtiyacını sağlamak üzere kendi m asrafı ile Tiirk toprağındaki F ırat tan dahi su alabilecektir. MADDE 13 Yerli veya y a rı göçebe ahaliden, 8. maddede tesbit edilen h attın öte veya heri tarafında bulunan m eralardan faydalanm ak hakkını veya em lâk ve araziye m âlik b u lunanlar, eskisi gibi haklarını, kullanm aya devam edeceklerdir. B unlar işletm e ih tiyaçları için serbestçe ve hiç b ir güm rük veya m er a resmi ve ne de sair hiçbir resim verm eksizin belirtilen hattın b ir tarafından diğer tarafına yav ru ları ile beraber hayvanlarını. âlet ve edevatlarını, to hum larını ve toprak m ahsûllerini nakledebileceklerdir. B unlara ait vergi ve resim leri o tu rd u k ları m em lekette ödeyeceklerdir. 20 Ekim 1921 tarihinde, Ank a ra da iki nüsha olmak üzere, tanzim kılınm ıştır. Y usuf K em âl H enri F ranklen Bnyyoıı Bu antlaşm anın 12 parçadan m ürekkep eki vardır. B unlar k arşılıklı olarak aynı tarihte im zalanan m ektuplardır ve antlaşm anın ayrıntıları ile İlgili zabıtlardır. G enellikle ek antlaşm alar, bazı m adenlerin Fransızlar ta rafından işletilm esine, Suriye' nin, Osm anlı borçlarına iştirakine. İskenderun ve A ntakya (H atay) bölgesi için ahalinin hususî bir bayrak kullanm asına, Bağdat şim endifer hattının im tiyazına. trenlerle askeri nakliyat yapılm asına, İskenderun lim anından faydalanılm a sına ait konuları kapsam aktadır. YUSUF KEMÂL (TENGİRŞEK) BEYÎN KÎMLİGt H arita ile İlgili not: Bu sınır, Hatay ın anavatana bağlanması sonucu Türkiye lehine değiştirilmiş, bugünkü Türkiye Suriye arasındaki sınırlar kesin şeklini alm ıştır. kiye Büyük Millet Meclisi nde m illetvekilliği, İktisat ve Hariciye Vekilliği yaptı. T engirşek en güçlü ve önemli görevini bu yıllarda Sovyet Rusya ile b ir dostluk antlaşm ası ile biten görüşm elerde başardı ve Fransızlarla m illî m ücadenin ilk antlaşm ası olan A nkara Antlaşm asının hazırlanışında, kabulünde, özellikle uygulanm asında büyük gayret ve hizm etlerde bulundu. A tatü rk ün vefatından sonra uzun m üddet politika dışında kaldı. D em okrat P arti k u ru lu şundan sonra tek rar politika hayatına döndü. Bu partiden ayrılanlarla birlikte M illet Par tisinin kuruluşunda ve devam ında görev aldı. 27 Mayıs 1960 tarihinden sonra K urucu Meclis üyeliğine seçildi Nisan m da İstanbul da zatü rrieden öldü. Politikada tem iz kal m ış kişilerden olan Y usuf Kemâl Tengirşek, ayrıca A nkara H ukuk F akültesi nde uzun m üddet profesörlük yaptı. ö m rü n ü n sonuna doğru - bütün hizm etlerini kapsam asa bile - büyük b ir tevazu ile dolu olan (V atan H izm etinde) adlı h atıralarım yayınladı. DÜZELTME D ünkü sayım ızın, baştan 13. satırında «Osmanlı - T ürk m uharebesi» bir te rtip h a tasıdır. Bu aslında «OsmanlI - Rus m uharebesi» olacak tır. D üzeltir, özür dileriz. Y A R I N : Londra ve Ankara antlaşmaları arasındaki farklar B URADA, A nkara A ntlaşmasını T ürkiye Büyük M illet Meclisi H üküm eti adına im zalayan Y usuf Kemâl Tengirşek hakkında kısaca bilgi verm ek istiyoruz. Yusuf K e m âl, dürüst bir devlet adamı olarak Hariciye, îk tisa t ve Adliye V ekilliklerinde bulunm uş iki yıl evvel 91 yaşında vefat etm iştir. Y usuf Kemâl ( ) Boyab at ta doğdu. İstan b u l da tıp tahsili yaparken bir kaza sonunda elinden yaralandı. H u kuk sahasında yaptığı eğitim i ni, P aris te doktora verm ek suretiyle derinleştirdi. Osmanlı im paratorluğu devrinde adliye hizm etlerinde bulundu m eşrutiyetinden sonra Sinop tan m ebus seçildi. 31 M art hâdisesi ile ilişkisi bulunup bulunm adığı kesin olarak hâlâ belli olm ayan (1 Nisan 1C09 A- dana iğtişası) hakkında, OsmanlI Meclisinin verdiği karar üzerine, Edirne Mebusu Babikyan efendi ile birlikte ta h kikata m em ur edildi. M ütareden sonra A nadolu daki milli harekâta katıldı. B irinci T ü r...
6 SAYFA DÖRT: : CUMHUR İYET : 24 Ekim 1971 B EKİR ii ] Sami Beyin imzaladığı «Londra Andlaşması» ile Yu suf Kemal Beyin imzaladığı «Ankara Andlaşraası» arasındaki farklar, uzun müddet batı basınının ve politikacılarının eleştirdiği bir konu olmuştur. Bu hususta «Şarkta sulh Türk. Fransız Andlaşması» başlığı altında bir tahlil yazısında eski mebus ve Washington Sefiri Alfred Rüstem Bey, (1) (Kilikya İhtirası) adlı eserinde Paul Du Véou (2), «Fransız Asyası» adlı eserle, ayrıca 1923 yılında Pariste yayınlanan «Fransa Suriye ye Nasıl Girdi?» kitabın yazarı Comte R. De Contaut Biron un L. Le Révérend ile müştereken yazdığı bizce pek önemli olan «Ankaradan Lozana» adlı eserde (3) hayli geniş incelemeler mevcuttur. Bu arada, yabancı ve T ürk hasınma beyanat veren eski Ha riciye Vekili Bekir Sami Bey i- le, Klod Farer her iki andlaşm a arasında pek az fark bulunduğunu söylerler. Atatürke göre, aradaki fark çok m ühim dir. Büyük N utukta bu konu e- leştirilm iştir. Bekir Sami Beyin andlaşması Misaki Milliye aykırıdır ve başarısız sayılması bu nedenden ileri gelmektedir. Londra andlaşmasm da Çukurova ikiye bölünm ekte, Ceyhan nehrinden ötesi Anayurttan ayrı kalm aktadır. Ayrıca Londra Andlaşmasmda. Fransızlara kapitülâsyonların bir nevi devamı sayılabilecek ekonomik bir imtiyaz tanınm ıştır. Ankara Andlaşması bu mahzurları giderm iştir. ANKARA ANDLAŞMASIMN TARAFLARA SAĞLADIKLARI Â NKARA Andlaşması Anadoluda başlıyan ve teşkilâtlanan milli hareketin Bat ıhlar tarafından tanınması ve An- KURTULUŞ SAVAŞININ İLK BAR Ig f] 5 0. YILDÖNÜMÜNDE TïïTïïWïïTTîT Vazom TAHA TOROS Londra ve Ankara Anllaşmaiarı kara Büyük Millet Meclisinin, T ürkleri yegâne temsil eden bir organ olarak kabul edilmesi niteliğini taşım aktadır. Fransızlar tarafından işgal e- dilen Türk topraklarının asıl sahiplerine geri verilmesiyle, Fransız sömürgecilik emelleri, Türk topraklan semasından tamamen silinmiştir. Ankara Andlaşması, geçmişte derin ve tarihi ilişkilerle birbirine bağlı iki millet arasındaki geleneksel dostluğun tazelenmesini sağlamıştır. Avrupanın hasta adam olarak ölümünü beklediği, komaya giren bir milletin dirilişi ve nabzının atışı, Ankara Andlaşması ile. Batıklara gösterilmiş olmaktadır. Fransızların Çukurova ve di- KLOD FARER a ra sın d a ki farklar ğer güney bölgelerdeki askerlerini çekmesiyle bu cephedeki T ürk kuvvetleri B atı cephesine nakledilm iş, tek cephede, tek düşm anla çarpışm a imkânı yaratılm ıştır. Bu arada Fransızlar Rilikyayı terkederken Türklere ağır ve hafif hayli harb vasıtası ve malzemesi bırakm ışlar ve bu malzemenin Yunan cephesinde kullanılmasına rıza gösterm işlerdir. Bu malzemelerin bir kısmı Türklere hibe edilmiş, b ir kısmı da sembolik fiyatlarla satılm ıştır. (4). Ankara Andlaşmasımn Fransızlara sağladığı en büyük menfaat, T ürkler karşısındaki kırk bine varan askeri kuvvetini geri çekmesi ve bunları beslemekte sarfettiği maddi külfetten kurtulm uş olmasıdır. Ankara Andlaşması ile Türk siyaseti, büyük, galip devletler arasında Türkler aleyhindeki sndlaşmayı bozmuş, Fransız - İngiliz işbirliğine kuvvetli bir darbe İndirm iştir. Nitekim Ankara Andlaşması üzerine İngiliz hükümetinin Fransızlara kar şı tutum u değişmiş ve İngiliz devlet adam ları tarafından Ankara Andlaşması sert notalarla eleştirilm iştir. Ankara Andlaşmasımn en büyük tesiri, karşım ızda tek düşm an olarak kalan Yunanlıların moralini bozması, gerek siyaset adam larında, gerek kumanda heyetinde îngilizlerjn destek lemelerine rağmen büyük bir çöküntü ve hattâ korku yaratmış olm asıdır. ANKARA ANDLAŞMASIMN MÜSBET AKİSLERİ P ARİS gazetelerine Klod Fare r in verdiği beyanat olum luydu. Farer diyordu ki: «Mösyö Briyan ın Ankara ile müzakerelere girişmesi pek hak lıydı. Bundan dolayı kendisi teb rike şayandı. Türklerle yapılan aııdlasnıa kanaatimce mesut neticeler verecektir.. Fransa. 1. Fransua zamanından beri devam eden geleneksel dostluktan uzaklaşmış sayılıyordu. Bereket versin Türkler, bunun kötü niyetle yapılmadığını anladılar. Onların, Franklen Buyyon ile müzakereye oturup anlaşma yapması pek ziyade şayanı takdirdir. Asıl mesele Anadoluııun güneyinde barışı ve huzuru kurm aktı. Fransa, âlemin zaptiye vazifesini yapmakta devam edemezdi... Fransa bir barış yapmakla faydalı ve mantıklı bir iş görmüştür... Biz Kilikya yı asıl SRİıibine geri veriyoruz. tznıir i Edirne'yi işgal edenler de böyle yapmalıdır.» Istanbuldaki Fransız Yüksek Komiseri General Pelle Türk gazetelerine verdiği beyanatta Ankara uzlaşmasını, Türk Fransız dostluğunu şöyle öğüyordu. (5) «... Biz Salibin girdiği vere 1 Hilâl avdet edemez, düsturunu asla benimsemedik. Biz Kilikya yı, iade ediyoruz. Daha um u mî ve daha âdil esaslara boyun eğiyoruz. Bu hareketimizle Tür» kiyeye karşı büyük bir örnek \ e güven verm iş oluyoruz. Bu anlaşma, Fransanın Türkiye ile geleneksel bağlarını yeniden kurmaktaki azmini göstermektedir.» Yine General Pelle, Ünyon Fransez de toplanan Fransız kolonisine anlaşma dolayısiyle şunları söylemişti: (6) «...Hepinizin hatırınızda olduğu üzere, Fransa, Ankarada bir andlaşma imza ederken, T ürkler 1c geleneksel olan politikasına dönmüş bulunuyor. Bununla Fransa barış arzusunu milletlerin serbestçe tayin etmesini ve haklarını korumasını kabul etm iş oluyor. Fransa bu hareketivle dünkii düşm anlarına olan güvenini açıkça belirtm iştir. Birkaç ay evvel Başvekil Brivan bu halis niyetini, Franklen Buyyon vasıtasiyle Ankara ya aksettirm iş ti.» 7 Kasım 1921 tarihli Pöti Ju r nal gazetesinde Dr. N ihat Reşat ın. Ttirk görüşünü savunan bir demeci yayımlandı: «... Fransanın yaptığı bu barış andlaşması. zevk için harhetınrriiğini isbat etm iştir. Faştan Çin'e kadar bütün ülkeler. T ürkiye - Fransa yakınlaşmasını alkışlamaktadır. Bu andlaşma ile, Fransanın, en uzak İslâm diyarlarında bile nüfuz ve itibarı artmıştır. Ankara andlaşmasımn fikir babalarından sayılması gereken Su riye Yüksek Komiseri General G uro da. Paristeki Ekselsiyor gazetesine. 20 Aralık 1921 tarihinde şu beyanatta bulunmuştur: «Siyasetle iştigâl etmem. Yalnız hükümetin emirlerini tathik ederim. Kilikya'nm tahliyesi kabul olundu. Fransa ile Tiiıkler arasındaki ihtilâfın sebepsiz yere uzaması zaten manasızdı.» M ANKARA ANDLAŞMASI NIN İNGİLTERE'DE YARATTIĞI TEPKİ u s t a fa Kemal. A nkara' andlaşmasiyle, galip devletlerden iki büyüğünü İngiliz lerle Fransızların T ürkler aleyhine olan işbirliğini darbelemış oldu tngilizler, Fransızların Türklerle böyle bir andlaşma im zaladığını, diplomatik kanallardan değil, haber ajanslarından öğrendiler. T ürkler aleyhinde sab it fikir besleyen o zamanki İn giliz siyaset adam larında, bu and laşnıa, soğuk bir duş tesirini gösterdi Aralık ayı içerisinde m üttefikleri Fransızlara sert notalar verdiler. İngiliz görüşünü ve m utabakatım alm a dan yapılan bu andlaşma dolayı» siyle Fransızları yerdiler. Notaların birinde Ankara andlaşma* sının ileride yapılacak andlaşma» lara tesir yapmamasını talep ettiler. Lord Gürzon, Fransanın Londradaki elçisi Mösyö Duş O îer i yanma çağırarak kendi e- liyle sert bir nota vermişti. İngilizlerin yaptığı bu çıkışlara, Fransız Başvekili Briyan gerekli karşılığı verdi tngilizler, sitem kâr notalarm ı tekrarladılar. H attâ, gizli teşkilât ile Fransa Parlam entosunda, kamu oyunda, basınında hükümeti hedef tutan çalışm alar bile yaptılar (7) Tesirsiz kalan bu gayretler, 1921 Aralık ayında Fransız parlam entosunun güven oyu ile sindirilm iş oldu. Ankara Andlaşmasımn da s bahis konusu olduğu ve diğer olayların da dahil bulunduğu güven oyu sırasında büyük Fransız diplomatı Briyan gür sesi ile Fransız hüküm etinin aldığı k ararlan savundu. Sonuç olarak Briyan senatoda U e karşı 248, Mecliste 99 a karşı 450 oyla güven oyu sağladı. Bu suretle Türk - Fransız dostluğu b ir kere daha, Fransız Parlamen tosunda tescil edilmiş oldu. Y A R I N : Ankara Andlaşmasımn uygulanmasında görev alanlar O DEVRİN İN GİLİZ BAŞVEKİLİ 1.0 Y D CORC, SEVR ANDLAŞIV1ASININ TÜRKLER ALEYHİNDEKİ HÜKÜMLERİNDEN ZERRE KADAR FEDAKÂRLIK YAPMAĞA YANAŞMIYOR, FİKİRLERİNDE İSRAR EDİYORDU.. LOYD CORC Bu vazoya dokunm ayın... Ç atlak tır. <17 Nisan 1921 tarihli «Le Carnet de la Semaine» de yayınlanm ıştır.) ğini yapmış emekli kolenel Dr. Feriet iie ki İskenderun sancağı ve manda idaresi hakkında yazdığı kitapla da tanınır - dostluk kurm ak fırsatını bulmuştum. Ayrıca Fransızların harp sırasında gizil haber alma işlerinde çalıştırdığı ve Kilikya hakkında talana bir adla kitap yayınlayan Mösyö Remuzat ın geniş ve değerli arşivinden faydalanmıştım. Remuzatın notlarında, İngiliz - Fransız menfaatlerinin çarpışması ile ilgili hayli bilgiler vardı. Bunları iki ciltlik (Adananın Millî Mücadele Yılları) adıyla hazırlam akta olduğum kitapta yayınlayacağım.
7 SAYFA DÖRT: CUMHURİYET 25 Ekim 1971 K URTULUŞ SAVAŞININ İLK BAR IŞI T 50. YILDÖNÜMÜNDE Yazan. T A H A TOROS Ankara Antlaşmasının uygulanmasında 1-ski rali t» mebuslardan o devrin Dahiliye Müsteşarı Hamit Bey ANKARA Andlaşmasuwı» tahliye, devir ye uslim işleri ile ilgili hiflümlermtn tıygulanmas* için taraflar temsilcilerini seçtiler. Fransızların yetkili temsilcisi', andlaşmayı bizzat imzalayan Franklen Buyyon du. Refakatinde mütehassıs ve müşavir bir heyet balırmçyordu. B unlar Kolonel Mougen, (daha sonra général olm uş ve birkaç defa T ürkiye ye gelm iştir) Kolonel SaroU (Franklen Buyyon ile b irlik te A nkara daki m üzakerelerde hazır bulunm uştur) Layord, Sanko Lenin ile Suriye deki Fransız ordusundan gönderilen Kolonel P e- te den m ürekkepti. Selâhiyetli T ürk heyeti İki kişilikti : D ahiliye m üsteşarı Ham it beyle (daha sonra kısa m üddet Adana valiliği yapm ıştır) güneyde askeri birliklerin Ankara Antlaşmasında görev alanlardan M uhittin Paşa (Akyüz) kum andanlığına tayin edilen M uhittin Paşa... M uhittin Paşa. daha sonra, Ham it Beyin istifası üzerine kısa bir müddet vekalet suretiyle Adana Valiliğini de üzerine almıştı. B iri Fransız, ikisi Türk olan üç kişilik selâhiyetli uygulama heyeti, bütün pürüzlü konuları sağduyu içerisinde, ve dost lu k havasım yaşatarak hallettiler. E vvelâ her kasabanın, hangi tarihte, ne şekilde F ransız yönetim inden Türk yönetim ine devredileceğini k ararlaştırdılar. A ndlaşm anın genel afla ilgili hüküm lerine nezaret ettiler. M uhacirler ve bunların mal ve m ülkleri ile ilgili işlem leri im zaladıkları protokoliarla düzene koydular. U ygulama, F ransızları üç yıl süren kanlı m isafirliklerinden sonra uğurlam ayla sonuçlandı. B ü tün işler T ü rk v akarına yakışır şekilde yapıldı. V atanın bu bölgesinin ve halkının aldığı büyük yara, m illî m ücadelenin bu güçlü ve başarılı sargı bezleri ile sarıldı. Kimlikleri A.VKARA A ntlaşm asını Fran ayı tem sil ederek im zalaman Franklen Buyyon. ( ) aynı zam anda bu a n t laşmanın uygulanm asında da GÖREV ALANLAR görev aldı. Franklen Buyyon, Fransa da âyan âzası idi. D a ha evvel gazetecilik yapm ış 1904 yılında Parlam entoya girm işti yılında Propaganda B akanlığında bulundu. T ü rk i ye ile Fransa nın bir uzlaşm a yapm ası maksadiyle Fransız Başvekili Briyan tarafıncfan A nkara ya gönderildiği sırada, Fransız Parlam entosunun D ışişleri Komisyonu Başkanlığını yapıyordu. A nadolu'da millî hareketten sonra, T ürkleri Fransa da sa vunan fikir adamları arasında General Pellö. Türklerle uyuşm a fikrini Fransız hüküm etine de telkin etm işti. Ankara görüşmelerini hazırlayanlardandı. Nitekim, bu andlaşmanın Lozan da tescili sırasında da Fransızların barış heyeti başkanıydı. General Pelte, Lozan konferansı sırasında T ürk M urahhas Heyeti Başkam İsmet Paşa ile bir göl gezintisinde. (Sağda General Pelie, solda İsm et Paşa, ortada Romanya temsilcisi Diamandi) o da bulunuyordu. A nkara Ant laşması sırasında A tatü rk le çok yakın b ir dostluk kurdu. A ntlaşm anın Fransız P arlam entosunda tasdiki sırasında kendisine ve hüküm etine yöneltilen karşı hücum ları güçlü hitabeti ile tesirsiz hale getirdi. Bu samimi T ürk dostu, C um huriyetin ilânından sonra da T ürkiye ye iki defa geldi. A tatü rk ün m isafiri oldu. A tatürk, büyük nutkunda, kendisinden sitayişle bahseder. Franklen Buyyon, sağlık d u ru m u elverm ediği için, A tatü rk ün cenaze m erasim ine k atılamadı, yerine yine A tatürk'ün yakın dostu G eneral G uro bu görev için seçildi. Hamit Bey ANKARA A ntlaşm asının uygulanm asında T ürk tem - ülcisi olan H am it Bey Rodos ta doğmuş, (Deli H am it) namı ile tanınan, değerli bir mülkiye m em urudur. Uzun yıllar valiliklerde bulunm uştur. Mebusluk yapan H am it Bey, ay nı zamanda D ahiliye M üsteşarı iken, Ç ukurova nın F ransızlardan teslim alınm ası ile görevlendirildi. Millî H üküm etin (Pozantı İdaki valisi Serficeli Hilmi Bey, Adanayı teslim alacak olan m em urlarla birlikte Yenice ye geldiği sırada, sebebiyet verdiği b ir bayrak hadisesinden dolayı görevinden u - zaklaştırıldı. A nkara H üküm e tince Adana valiliği, ek görev olarak H am it Beye verildi. H a m it Bey bir Fransız hatibi gibi Fransızca konuşurdu. Bu b a kım dan Fransız tem silcisi Franklen Buyyon ile gayet kolay anlaştılar. Pürüzsüz b ir işbirliği ile devir ve teslim işlerini sonuçlandırdılar. F rap k - len Buyyon, devir ve teslim İşlerine m em ur olarak A nkara dan gelen H am it Beyi, 20 K a sım 1921 tarihinde, Yenice de karşılam ıştı. İlk görüşm ede başlayan derin dostlukları, ölüm lerine kadar devam etm iştir. ıh am it Bey AdanaMa kısa süren valiliği sırasında, Halkın binbir çeşit işlerini, y aralarını sarm ayı, yurduna hasret kalan, kitle halinde T oroslardan güneye inen ahalinin heyecanını saygı ile karşılam a sını bildi. Ancak tutum u itibariyle sert tedbirler alm aktan çekinm edi. Bu onun yöneticiliğinin belli başlı vasıflarındandı. Yönetiminin eleştirilm e si üzerine iki defa A dana valiliğinden istifa ettiyse de, F ran sızların çekilmesi ve anayurdu T ürklere teslimi sırasında yapm akta bulunduğu vazifenin üstünlüğü hatırlatılarak, gönlü alındı. Türkiye Büyük M illet Meclisine kadar akseden istifası, meclisin lehinde gösterdiği tezahürat arasında reddedildi. Y aratılışındaki ateşli ve hareketli tutum u, pervasızlığı ve vatanperverliğin son derecesini bulan hassasiyeti, onun te miz m eziyetleri arasında yer alm aktaydı. Kısa süren valilik görevini büyük b ir titizlikle yerine getirdi, istifası üzerine A dana Valiliğine bölgenin kum andam ve esasen teslim işlerinde de görevli olan M uhittin Paşa tavın edildi. H am it Bey istifasından sonra İnhisarlarda verilen bir görevde çalıştı. Çok sevdiği Trnb zon'a yerleşti ve orada eski hizm etlerinin hatırası ile yaşadı. na, kibar, cesur ve babacan bir kişiydi. Hükümlerin tescili ve tadili M EKİM 1921 t arihinde A nkara da im zalanan T ürk - Fransız antlaşması, 1922 Ağustos sonunda kazanılan büyük zaferden sonra, iki kere devam etm iş bulunan Lozan görüşm elerinde bahis konusu yapıldı. Son Lozan Antlaşması ile tescil edilm iş oldu. A nkara A ntlaşm asına - güney bölgesindeki soydaşlarım ı zın oturduğu - İskenderun ile Antakya (H atay) hakkında ö- zel bir hüküm konulm uştu. Fakat, Başkum andan Gazi M ustafa Kemal Paşa büyük zaferden sonra güney bölgesine yaptığı ilk seyahatte, antlaşm anın bu m addesinin ileride behem ahal düzeltileceğini açıkça belirtm işti. 15 M art 1923 tarihinde Başkum andan M ustafa Kemal P a şa Adanaya geldiğinde karşısında yüzbinleri buldu. Sevgi gösterileri, sevinç yaşları arasında m uzaffer kum andanın ayakları altında kurbanlar kesilirken, önüne siyahlar giymiş bir genç kız çıktı. Göğsündeki siyah kurdelada (A n- Vatanlarına kavuşan halk, Türk ve Fransız heyetini bayraklarla, coşkun sevgi gösterileriyle karşıladı.. takya) yazılıydı. Bu genç kız, B aşkum andan Gazi M ustafa K em al in önüne atıldı ve hıçk ırarak : «Paşam Paşam beni de k u r tar...» dedi. Tablo hazindi. H erkes teessüründen ağlarken, M ustafa K em al in de gözleri yaşardı va şu kesin cevabı verdi: «Kırk asırlık T iirk vatanı, düşm anlara kalam az...» işte o günden sonra her fırsatta İskenderun ve A ntakya nın ana yurda bağlanm asına ça lışıldı. A tatürk, ölüm ün eşiğinde iken bile, bu vaadini yerine getirm ek istedi. Fransızlarla yapılan H atay görüşm e sinin uzam asına sinirlenerek M ehm etçiğe hazırol em ri verdi. K endisini güçlükle önlediler ve sonunda H atay m üzakere yoluy la evvela özel b ir hüküm et h a linde tanındı. Sonra da anayurda kavuştu. Bu suretle A n kara A ntlaşm asının 7 ve 8. m addeleri hükm ü, T ürkiye nin lehine olarak ortadan kalkm ış oldu. S O N BİR AÇIKLAMA Yazı dizim izin dördüncüsünde yayınlanan haritadaki işgal sın ırına dair küçük bir açıklam a yapm ayı lüzum lu görüyorum. Bu ha. rita, (Ankara Antlaşm ası) sırasında yayınlanan pek küçük ve eski bir krokiden biraz büyültülerek çizilm iştir. Eski haritada kasaba ve sem t adları, bivbirine girmiş durum da, Arap harfleriyle yazılıydı. Yeni haritaya, sem t ve kasaba adlarından, m ünhasıran bir kaçını, yeni T ürk harfleriyle aktarm ayı uygun bulm uştuk. Ancak, yeni harflere çevrilen şehir adları, eski harflere nazaran fazla ve taşk ın yer tuttuğundan, haritada, bir ikisi, F ransız işgali d ışında kalm ış gibi gözüküyor. A slında İşgal d ı şında kalanlar, kasabaların kendileri değil, yeni harflerle yazılan ad larıd ır. Esasen F ransızların işgal ettikleri yerlerin, Urfa, Gazi, antep, M araş tan itibaren B atıya doğrıı uzanan Adana - Tarsus - Mersin (Çukurova bölgesi) dahil, bu şehirlerin şim alinden geçerek günbatıda denize doğru k ıv rılan saha olduğu, okuyucularım ızda da bilinm ektedir. H aritanın bu küçük açıklam am ız çerçevesinde m ütalâa edilm esi gerekir. T.T. Muhittin Pasa ANKARA Antlaşm asının u y - îulanm asında, T ürkiye nin iiğer tem silcisi rahm etli M uhittin Paşadır. General M uhittin Akyüz ( ) İstanbul da doğdu yılında H arbiye den mezun oldu. Osmanlı - Yunan harbine gönüllü olarak katıldı, iki defa H arp O kulunda öğretm enlik yaptı. Talebelere zararlı telkinlerde bulunduğu töhm eti ile 1905 yılında Taşkışla Divanı H arbine verildi. A skerlikten çı kartılm a kararı ile, Fizan'a sürüldü. Daha sonra sürgün yeri D iyarbakır a nakledildi. Orada da aleyhine verilen bir jurnal üzerine E rzurum 'a oradan da Erzincan'a sürüldü m eşrutiyet ilânından sonra İstanbul a geldi. M ahm ut Şevket Paşaya yaver oldu. Beyoğlu m utasarrıflığına tayin edildi. Balkan Harbinde alav kum andanlığı yaptı. Daha sonra Asir m utasar rıflığı ile birlikte oradaki kum andanlığa tayin olundu yılında general oldu. Üç vıl A sir de îngilizlere karşı m ü dafaada bulundu. İstanbul dan aldığı emir üzerine teslim oldu ve Ingilizler tarafından Mısır daki esir kampına konuldu. E saret en kurtulunca, evvela İstanbul a sonra da Milli Mücadele harekâtına katılm ak ü- zere, Anadolu ya geçti. K astamonu havalisi kum andanı oldu. Franstzlarla Ankara A ntlaşm a sının uygulanm asında Adana kumandanlığt ve vali vekilliğini yaptı. K ilikya vı teslim a- lan ordunun başında bulundu de Tahran, daha sonra Kahire elçisi oldu den son ra K ars m illetvekilliğine seçildi. ölüm üne kadar m illetvekilliği yaptı. Yabancı dile aşl- Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
MİLLİ MÜCADELE TRENİ www.egitimhane.com
MİLLİ MÜCADELE TRENİ TRABLUSGARP SAVAŞI Tarih: 1911 Savaşan Devletler: Osmanlı Devleti İtalya Mustafa Kemal in katıldığı ilk savaş Trablusgarp Savaşı dır. Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal in ilk askeri
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıMusul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı.
MUSUL SORUNU VE ANKARA ANTLAŞMASI Musul, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalanmadan önce Osmanlı Devleti'nin elinde idi. Ancak ateşkesin imzalanmasından dört gün sonra Musul İngilizler tarafından işgal edildi.
DetaylıLozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) Lozan Antlaşması, Türk Kurtuluş Savaşı nı sona erdiren antlaşmadır. Bu antlaşma ile Misak-ı Milli büyük ölçüde gerçekleşmiştir. Şekil 1. Kasım 1922 de Lozan Konferansı
DetaylıSAYFA BELGELER NUMARASI
İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... SAYFA BELGELER NUMARASI 1. 27 Ekim 1922 tarihinde İsmet Paşa nın Dışişleri Bakanlığına ve Fevzi Paşa nın Batı Cephesi Komutanlığına atanması... 1 2. İstanbul daki mevcut
DetaylıOSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: 88 OSMANLI BELGELERİNDE MİLLÎ MÜCADELE VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK A N K A R A 2 0 0 7 1 P r o j e Y ö n e t i c
DetaylıBATI CEPHESİ'NDE SAVAŞ
T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TEOG ÇIKMIŞ SORULAR - 3. ÜNİTE Batı cephesinde Kuvâ-yı Millîye birliklerinin faaliyetlerini ve düzenli ordunun kurulmasını değerlendirir.türk milletinin Kurtuluş Savaşı
Detaylı2018-LGS-İnkılap Tarihi Deneme Sınavı 9
2018-LGS-İnkılap Tarihi Deneme Sınavı 9 1. Mudanya Mütarekesi, Yunanlıların aslında Osmanlı Devleti nin paylaşımı projesinde bir alet olduğunu, arkalarındaki gücü İngiltere başta olmak üzere İtilâf devletlerinin
DetaylıSÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ
1 SÜLEYMAN ŞAH TÜRBESİ Gürbüz MIZRAK Süleyman Şah Türbesi ve bulunduğu alan Suriye'nin Halep ilinin Karakozak Köyü sınırları içerisindeydi. Burası Türkiye'nin kendi sınırları dışında sahip olduğu tek toprak
DetaylıTürkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)
Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de
Detaylı-gi de ra yak- se ve bi lir sin... Öl mek öz gür lü ğü de ya şa mak öz gür lü ğü de önem li dir. Be yoğ lu nda ge zer sin... Şöy le di yor du ken di
-gi de ra yak- se ve bi lir sin... Öl mek öz gür lü ğü de ya şa mak öz gür lü ğü de önem li dir. Be yoğ lu nda ge zer sin... Şöy le di yor du ken di ne: Sen gü neş li so kak lar da do laşı yor sun, is
DetaylıTERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 8.SINIF KAVRAM HARİTASI. Mevlüt Çelik. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER YA İSTİKLÂL YA ÖLÜM TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 19.yy.sonlarına doğru Osmanlı parçalanma sürecine girmişti. Bu dönemde
DetaylıKURTULUŞ SAVAŞI ( ) Gülsema Lüyer
KURTULUŞ SAVAŞI (1919-1922) Gülsema Lüyer KURTULUŞ SAVAŞI (1919-1922) Mondros Mütarekesi ve Mütareke Sonrası Genel Durum İşgaller ve Kurtuluş Savaşı Hazırlık Evresi T.B.M.M. nin Açılması Düzenli Ordu Hazırlıkları,
DetaylıATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ DERSİ I.DÖNEM MÜFREDAT PROGRAMI
HAFTALAR KONULAR 1. Hafta TÜRK DEVRİMİNE KAVRAMSAL YAKLAŞIM A-) Devlet (Toprak, İnsan Egemenlik) B-) Monarşi C-) Oligarşi D-) Cumhuriyet E-) Demokrasi F-) İhtilal G-) Devrim H-) Islahat 2. Hafta DEĞİŞEN
DetaylıOsmaniye Belediyesi Osmaniye Kent Konseyi Eğitim, Kültür ve Sağlık Meclisi Sayfa 44
9- ATATÜRK OSMANİYE DE İKEN ÇEKİLEN RESİMLERİ BULMA YARIŞMASI PROJESİ Osmaniye Belediyesi Osmaniye Kent Konseyi Eğitim, Kültür ve Sağlık Meclisi Sayfa 44 ATATÜRK ÜN OSMANİYE DE ÇEKİLEN FOTOĞRAFLARINI BULMA
DetaylıHÜRRİYET İLKOKULU EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 23 NİSAN ULUSAL EGEMENLİK ve ÇOCUK BAYRAMI KUTLAMA PROGRAMI
HÜRRİYET İLKOKULU 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 23 NİSAN ULUSAL EGEMENLİK ve ÇOCUK BAYRAMI KUTLAMA PROGRAMI 1 23 NİSAN ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI KUTLAMA PROGRAMI Sayın Müdürüm, Saygı Değer Öğretmenlerim,Kıymetli
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıBu durumun, aşağıdaki gelişmelerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir?
1)Birinci İnönü Savaşının kazanılmasından sonra halkın TBMM ye ve düzenli orduya güveni artmıştır. Bu durumun, aşağıdaki gelişmelerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir? A)TBMM seçimlerinin yenilenmesine
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıT.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük DİRİLİŞİN DESTANI: SAKARYA
1 Kütahya- Eskişehir Savaşı nda ordumuz Sakarya Nehri nin doğusuna çekilmişti. 2 TEKÂLİF-İ MİLLİYE NİN SAKARYA SAVAŞI NA ETKİSİ Tekâlif-i Milliye kararları daha uygulamaya yeni başlandığı için Sakarya
DetaylıTEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME
TEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME Bu sözleşme, ILO'nun temel haklara ilişkin 8 sözleşmesinden biridir. ILO Kabul Tarihi: 18 Haziran 1949 Kanun Tarih
DetaylıKURTULUŞ SAVAŞI CEPHELER
KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELER DOĞU VE GÜNEY CEPHELERİ KURTULUŞ SAVAŞI DOĞU VE GÜNEY CEPHESİ DOĞU CEPHESİ Ermeniler XIX. Yy`a kadar Osmanlı topraklarında huzur içinde yaşadılar, devletin çeşitli kademelerinde
DetaylıLozan Barış Antlaşması
Lozan Barış Antlaşması Anlaşmanın Nedenleri Anlaşmanın Nedenleri Görüşme için İzmir de yapılmak istenmiş fakat uluslararası antlaşmalar gereğince tarafsız bir ülkede yapılma kararı alınmıştır. Lozan görüşme
Detaylı36. AVRUPA BRİÇ ŞAMPİYONASI WIESBADEN / ALMANYA
36. AVRUPA BRİÇ ŞAMPİYONASI WIESBADEN / ALMANYA 1983 MİL Lİ TA IM SEÇ ME LE Rİ Al man ya, Wi es ba den 1983 Av ru pa Şam pi yo na sı için mil li ta kım seç me le ri, yi ne ba zı yö ne ti ci le rin is te
DetaylıİÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf...
İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf... 7 a. Fransız-Rus İttifakı (04 Ocak 1894)... 7 b. İngiliz-Fransız
Detaylı29 EKİM TÖRENLERİ. Cumhuriyet Bayramı Republic Day OFFICIAL HOLIDAY. Cumhuriyetin ilanı ve Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi
29 EKİM TÖRENLERİ Cumhuriyet Bayramı Republic Day OFFICIAL HOLIDAY Cumhuriyetin ilanı ve Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi 1923 Cumhuriyet ilân edildi. Mustafa Kemal Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk
DetaylıSultan Abdülhamid Han hakkında 7 itiraf
Sultan Abdülhamid Han hakkında 7 itiraf Osmanlı Devleti'nin en kritik bir devrinde otuz üç yıl hükümdarlık yapmış İkinci Abdülhamid Han için ağır ithamlarda bulunanların sayısı gittikçe azalmakla birlikte,
DetaylıII. MEŞRUTİYET DÖNEMİ
II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ 1908 II. Meşrutiyete Ortam Hazırlayan Gelişmeler İç Etken Dış Etken İttihat ve Terakki Cemiyetinin faaliyetleri 1908 Reval Görüşmesi İTTİHAT ve TERAKKÎ CEMİYETİ 1908 İhtilâli ni düzenleyen
DetaylıGü ven ce He sa b Mü dü rü
Güvence Hesabı nın dünü, bugünü, yarını A. Ka di r KÜ ÇÜK Gü ven ce He sa b Mü dü rü on za man lar da bi lin me ye, ta nın ma ya S baş la yan Gü ven ce He sa bı as lın da ye - ni bir ku ru luş de ğil.
DetaylıAvrupa Konseyi Üyesi Memleketler Arasında Gençlerin Kollektif Pasaport ile Seyahatlerine Dair Avrupa Sözleşmesi
Avrupa Konseyi Üyesi Memleketler Arasında Gençlerin Kollektif Pasaport ile Seyahatlerine Dair Avrupa Sözleşmesi 13 Ekim 1962 Karar Sayısı: 6/1011 Strazburg da 14/9/1962 tarihinde imzalanan ilişik Avrupa
DetaylıYUNAN'A BEŞ BEŞ BAKİ SARISAKAL
YUNAN'A BEŞ BEŞ BAKİ SARISAKAL YUNAN'A BEŞ BEŞ Kurtuluş Savaşı ndan 7 yıl sonra ilk kez bir Yunan Takımı; Selanik Şampiyonu Aris 1, yurdumuza gelmişti. Bu, temeli atılmakta olan Türk-Yunan Dostluğu çerçevesi
DetaylıTÜRKİYE CUMHURİYETİ ÎLE FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ ARASINDA 16 ŞU BAT 1952 TARİHÎNDE ANKARA'DA AKDEDİLMİŞ OLAN TİCARET ANLAŞMASINA EK PROTOKOL
-. '. ' J ı 156 16 Şubat 1952 tarihli Türkiye Batı - Almanya Ticaret ve ödeme Anlaşmalarına Ek 21 Aralık 1954 tarihli Protokollerle Ekleri Mektupların Tasdikine dair Kanun (Resmî Gazete ile ilâm.- 2.II.
DetaylıSTAJ ARA DÖNEM DEĞERLENDİRMESİ AYRINTILI SINAV KONULARI
22 STAJ ARA DÖNEM DEĞERLENDİRMESİ AYRINTILI SINAV KONULARI 406 A GRUBU STAJ ARA DÖNEM DEĞERLENDİRMESİ AYRINTILI SINAV KONULARI 22 A GRU BU STAJ ARA DÖ NEM DE ER LEN D R ME S AY RIN TI LI SI NAV KO NU LA
Detaylı2018-Inkilap Tarihi ve - Deneme Sınavı 7
2018-Inkilap Tarihi ve - Deneme Sınavı 7 1. Çay da toplanılmıştı. Fevzi Çakmak saldırı planını açıklamıştır. İsmet Paşa saldırıya karşıdır. Yakup Şevki Paşa, milletin varını yoğunu zar gibi atmanın tarihçe
DetaylıOsmanlı dan Cumhuriyet e Adım Adım!
Osmanlı dan Cumhuriyet e Adım Adım! Eskiden devletimizin adı Osmanlı Ġmparatorluğu idi. Başımızda padişah vardı. Egemenlik haklarımız padişahın elindeydi. Başkentimiz Ġstanbul du. 19 Mayıs 1919 da Mustafa
DetaylıMustafa Kemal Atatürk ün Hayatı
Mustafa Kemal Atatürk ün Hayatı 1881 de Selanik te doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi dir. Sırasıyla, Mahalle Mektebi, Şemsi Efendi Okulu, Selanik Mülkiye Rüştiyesi, Selanik Askeri Rüştiyesi,
DetaylıIV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU
IV.HAFTA XX.YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU Osmanlı Devleti nin 19. yüzyılda uyguladığı denge siyaseti bekleneni vermemiş; üç kıtada sürekli toprak kaybetmiş ve yeni yeni önem kazanan petrol Osmanlı
DetaylıYENİ METİN Yönetim Kurulu Madde 8:
ESKİ METİN Yönetim Kurulu Madde 8: Şirketin işleri ve idaresi Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca Genel Kurul tarafından Hissedarlar arasından seçilecek 7 üyeden oluşan bir Yönetim Kurulu tarafından
DetaylıGök ler. Uçak lar la gi di lir an cak ora la ra. İn san gök ler de do la şa bil se. Bir ak şa müs tü, ar ka daş la rıyla. Bel ki ora la ra uçak lar
Gök ler. Uçak lar la gi di lir an cak ora la ra. İn san gök ler de do la şa bil se. Bir ak şa müs tü, ar ka daş la rıyla. Bel ki ora la ra uçak lar la da gi di le mez. Çün kü uçak lar çok ya kın dan geçi
DetaylıYusuf Kemal TENGIRŞENK ( )
Yusuf Kemal TENGIRŞENK (1878 1969 ) PROFESÖR YUSUF KEMAL TENGİRŞENK Prof. Mahmut KOLOGLU Profesör Yusuf Kemal Tengirşenk'in ölümü ile, memleketin değerli evlâtlarından birisi daha tarihin sahifelerine
Detaylımer can or ma nı için de do laş mak tay dı. Ka ya la rın ara sın da ki ya rık lar da on la rın yu va la rıy dı. Ha nos de lik ler den bi ri ne bil gi
mer can or ma nı için de do laş mak tay dı. Ka ya la rın ara sın da ki ya rık lar da on la rın yu va la rıy dı. Ha nos de lik ler den bi ri ne bil gi al mak için ka fası nı sok tu. Ama içer de ki za rif
Detaylıİslam da İhya ve Reform, çev: Fehrullah Terkan, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2006.
Faz lur Rah man: 21 Ey lül 1919 da Pa kis tan n Ha za ra şeh rin de doğ du. İlk öğ re ni mi ni Pa kis tan da Ders-i Niza mî ola rak bi li nen ge le nek sel med re se eği ti mi şek lin de biz zat ken di
DetaylıMİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ MUSTAFA KEMAL İN SAMSUN A ÇIKIŞI GENELGELER KONGRELER
MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ 1919-1922 MUSTAFA KEMAL İN SAMSUN A ÇIKIŞI GENELGELER KONGRELER Milli mücadele Hazırlık Dönemi Kronoloji 19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal in Samsun a Çıkışı 28 Ocak 1919 Havza Genelgesi
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA 4. Konu MANYETİZMA ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ
10. IIF KOU ALATIMLI 2. ÜİTE: ELEKTRİK VE MAYETİZMA 4. Konu MAYETİZMA ETKİLİK ve TET ÇÖZÜMLERİ 2 Ünite 2 Elektrik ve Manyetizma 2. Ünite 4. Konu (Manyetizma) A nın Çözümleri 3. 1. Man ye tik kuv vet ler,
Detaylı8. SINIF T C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ
8. SINIF T C İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ BİR KAHRAMAN DOĞUYOR ÜNİTESİ KONU ANLATIMI HASAN DOĞAN BİR KAHRAMAN DOĞUYOR M. Kemal 1881 de Selanik te doğdu. Annesi Zübeyde Hanım, Babası Ali Rıza Efendidir.
Detaylı2. Enver Paşa. 3. Rıza Tevfik Bölükbaşı
Osmanlı Devleti nin en kritik devrinde otuz üç sene hükümdarlık yapmış İkinci Abdülhamid Han için ağır ithamlarda bulunanların sayısı gittikçe azalmakla beraber, yapılan iftiralar ve hakaretlerin kötü
DetaylıAKTAY TURİZM YATIRIMLARI VE İŞLETMELERİ A.Ş. ANASÖZLEŞME TADİL TASARISI
AKTAY TURİZM YATIRIMLARI VE İŞLETMELERİ A.Ş. ANASÖZLEŞME TADİL TASARISI ESKİ METİN YÖNETİM KURULU VE SÜRESİ: Madde 7: Şirket işlerinin idaresi, genel kurul tarafından, hissedarlar arasından en çok üç yıl
DetaylıDünyayı Değiştiren İnsanlar
Dünyayı Değiştiren İnsanlar Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler hepiniz geleceğin bir gülü, yıldızı, bir mutluluk parıltısısınız! Memleketi asıl aydınlığa boğacak sizsiniz. Kendinizin ne kadar mühim,
DetaylıAç l fl Vural Öger Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son senesinde bizim de k
Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son 10-11 senesinde bizim de katkılarımızın olması bizi her zaman çok mutlu ediyor çünkü Avrupa da yaşayan
DetaylıAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan
DetaylıTEST 1. Hareketlilerin yere göre hızları; V L. = 4 m/s olarak veriliyor. K koşucusunun X aracına göre hızı; = 6 m/s V X.
TEST 1 ÇÖZÜER BAĞI HAREET 1 40m a =3m/s 4m/s 3 1m/s 6m/s 4m/s ere göre yüzücünün hızı: = 5 m/s olur I yargı doğrudur a =3m/s y =4m/s + Hareketlilerin yere göre hızları; = 1 m/s = 6 m/s = 4 m/s olarak veriliyor
DetaylıSAMSUN BAHRİYE MEKTEBİ
SAMSUN BAHRİYE MEKTEBİ BAKİ SARISAKAL SAMSUN BAHRİYE MEKTEBİ 1880 yılının başında Samsun da açıldı. Üçüncü Ordu nun sorumluluğu altındaydı. Okulun öğretmenleri subay ve sivillerdi. Bu okula öğrenciler
Detaylıbakanlarından Rafet Bey'in ABD yetkilileri ile gizlice imzaladığı CHESTER
LOZAN ANTLAŞMASI Sevr antlaşmasını bütünüyle geçersiz kılan TBMM Ordusu nun kesin zaferi ve Lozan Antlaşmasıdır. Amerika Lozan'ı Neden Tanımaz: Yıl 1923 Lozan Konferansı görüşmeleri, İngiltere'nin çıkardığı
DetaylıGÜLER YATIRIM HOLDİNG A.Ş. ESAS SÖZLEŞMESİ
GÜLER YATIRIM HOLDİNG A.Ş. ESAS SÖZLEŞMESİ ESKİ METİN YÖNETİM KURULU MADDE 8- Şirket Yönetim Kurulu tarafından yönetilir ve temsil edilir. Şirket Yönetim Kurulu altı üyeden oluşur ve bu üyelerin tamamı
DetaylıKURTULUŞ SAVAŞI KARTPOSTALLARI MEHMED İN HİKAYESİ *
ÇTTAD, X/23, (2011/Güz), s.s.187-232 Albüm KURTULUŞ SAVAŞI KARTPOSTALLARI MEHMED İN HİKAYESİ * Kurtuluş Savaşı nın bitmesinin hemen ardından, verilen bu büyük mücadeleyi kamuoyuna anlatmanın bir aracı
DetaylıKütahya Gazeteciler Cemiyeti Ziyareti:
Türk Ocakları Genel Merkezi Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Efendi BARUTCU, Türk Ocakları nın 100 üncü kuruluş yıldönümü kutlamaları çerçevesinde, Sönmeyen Ocak Türk Ocakları ve Türkiye nin Geleceği konulu
DetaylıİÇİNDEKİLER... SUNUŞ... İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ... KISALTMALAR LİSTESİ...
İÇİNDEKİLER SUNUŞ... İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... İÇİNDEKİLER... TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ... KISALTMALAR LİSTESİ... BİRİNCİ BÖLÜM PARLAMENTO HUKUKU: KAVRAM, KAYNAKLAR VE TARİHSEL
DetaylıHER NEVİ MADEN OCAKLARINDA YERALTI İŞLERİNDE KADINLARIN ÇALIŞTIRILMAMASI HAKKINDA SÖZLEŞME
HER NEVİ MADEN OCAKLARINDA YERALTI İŞLERİNDE KADINLARIN ÇALIŞTIRILMAMASI HAKKINDA SÖZLEŞME ILO Kabul Tarihi: 4 Haziran 1935 Kanun Tarih ve Sayısı: 9 Haziran 1937 / 3229 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı:
DetaylıMİLLÎ SAVUNMA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK MÜZESİ
MİLLÎ SAVUNMA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK MÜZESİ Millî Savunma Üniversitesi Müzesi; Türk Silahlı Kuvvetlerinin en üst düzeyde eğitim, öğretim ve bilim kuruluşu olan Millî Savunma Üniversitesi (Harp Akademileri)
DetaylıESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] I. Dünya Savaşı nın 100. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu
ESAM [Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi] I. Dünya Savaşı nın 100. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu -KAPANIŞ KONUŞMASI- M. Recai KUTAN 7 Kasım 2014 I. DÜNYA SAVAŞININ 100. YILDÖNÜMÜ ULUSLARARASI
DetaylıATATÜRK. Mustafa Kemal Atatürk, 1881 yılında Selanik'te doğdu. Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde
ATATÜRK Mustafa Kemal Atatürk, 1881 yılında Selanik'te doğdu. Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanımdır. Doğup büyüdüğü Selanik, o dönemde önemli bir kültürel merkezdi. XIX. yüzyılın son çeyreğinde
Detaylı9 EYLÜL 1922 BAKİ SARISAKAL
9 EYLÜL 1922 BAKİ SARISAKAL 9 EYLÜL 1922 Güzel İzmir imizin kurtuluşu, bugün doksan birinci yılına basıyor. Bu mutlu günü anarken, harp tarihinde eşi görûlmiyen Başkomutanlık Meydan Muharebesindeki geniş
DetaylıMESLEK HUKUKU. Yahya ARIKAN Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
MESLEK HUKUKU Yahya ARIKAN Serbest Muhasebeci Mali Müşavir İSMMMO Mevzuat Yayınları 1 Grafik ve Uygulama: Evren Günay Bask ve Cilt TOR OFSET SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ Hadımköy Yolu Akçaburgaz Mah.
Detaylı7. Sınıf MATEMATİK TAM SAYILARLA ÇARPMA VE BÖLME İŞLEMLERİ 1. I. ( 15) ( 1) 5. ( 125) : ( 25) 5 6. (+ 9) = (+ 14)
7. Sınıf MATEMATİK TAM SAYILARLA ÇARPMA VE BÖLME İŞLEMLERİ TEST 1 1. I. (15) (1) II. (1) (6) III. (+8) (1) IV. (10) (1) Yukarıda verilen işlemlerden kaç tanesinin sonucu pozitiftir? A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
DetaylıTARİH BOYUNCA ANADOLU
TARİH BOYUNCA ANADOLU Anadolu, Asya yı Avrupa ya bağlayan bir köprü konumundadır. Üç tarafı denizlerle çevrili verimli topraklara sahiptir. Dört mevsimi yaşayan iklimi, akarsuları, ormanları, madenleriyle
DetaylıMİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLERİ
MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLERİ SIRA ADI SOYADI BAŞLAYIŞ TARİHİ AYRILIŞ TARİHİ 1 Mehmet Cemal EYÜBOĞLU 19.08.1942 12.07.1944 19.07.1944 12.11.1945 (Vekil) 2 Mahmut Celalettin ERÇOKLU 12.11.1945 08.11.1951
DetaylıL 1 S E ... TURKIYE CUMHURiYETi INKILAP TARiHi VE ATATURKÇULUK KEMAL KARA ÖNDE YAYINCILIK
L 1 S E..... TURKIYE CUMHURiYETi INKILAP TARiHi VE...... ATATURKÇULUK KEMAL KARA Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 31.05.2006 tarih ve 233 sayılı karan ile 2006-2007 öğretim
DetaylıİÇİNDEKİLER İLKSÖZ... 1
İÇİNDEKİLER İLKSÖZ... 1 BÖLÜM 1: SEÇİLMİŞ KAVRAMLAR BÖLÜM 2: BÜYÜK DÖNÜŞÜM VE OSMANLILAR BÜYÜK DÖNÜŞÜMÜN İZLERİ...11 DEVRİMLER ÇAĞI VE OSMANLILAR...14 a) Sanayi Devrimi... 14 b) Fransız Devrimi... 17 c)
DetaylıLGS İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük Deneme Sınavı
LGS İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük Deneme Sınavı LGS(Liselere Geçiş Sistemi) deneme sınavı arayan birçok öğrenci için güzel bir hizmet Şanlıurfa MEM tarafından veriliyor. LGS deneme sınavı ile 2 Haziran
DetaylıSınıf [ B-PİSA ] 1. Dönem - 1. Uygulama
4. Sınıf [ B-PİSA ] 1 2017-2018 1. Dönem - 1. Uygulama P erformans İ zleme S üreç A nalizi 4. SINIF MATEMATİK OKURYAZARLIĞI Soru 1.1 Aşağıdaki tabloda 8 kişilik bir limonlu pasta tarifi verilmiştir. MALZEME
Detaylı15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye Salonu
Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Bashar al-assad ın Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül ve Bayan Hayrünnisa Gül onuruna verilen Akşam Yemeği nde yapacakları konuşma 15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye
Detaylı34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME
34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME Aynı konudaki 96 sayılı sözleşmenin onaylanması sonucu yürürlükten kalkmıştır ILO Kabul Tarihi: 8 Haziran 1933 Kanun Tarih ve
DetaylıYerli Malı Haftası. Dr.Didem Özgür İstanbul Teknik Üniversitesi Avrupa Birliği Merkezi Araştırma Ofisi
Yerli Malı Haftası Dr.Didem Özgür İstanbul Teknik Üniversitesi Avrupa Birliği Merkezi Araştırma Ofisi I. Dünya Savaşı ve Bağımsızlık Savaşları 1. DÜNYA SAVAŞI: 28 Temmuz 1914-11 Kasım 1918 ÇANAKKALE SAVAŞI:
DetaylıEĞİTİM EMEKÇİLERİ ÖRGÜTLENME TARİHİNDEN
EĞİTİM EMEKÇİLERİ ÖRGÜTLENME TARİHİNDEN BAKİ SARISAKAL EĞİTİM EMEKÇİLERİ ÖRGÜTLENME TARİHİNDEN Muallimler Birliği Umumi Merkezi Reisi İzmir Mebusu Necati Bey Muallimler Birliği Müessislerinden Prag Sefiri
DetaylıKRONİK 1957 YILI MEVZUATI [*]
KRONİK! 1957 yılı mevzuatı; II. Mahkeme içtihatları; m. Eser tahlil ve tenkitleri. 1 1957 YILI MEVZUATI [*] (l/vti/1957 31/XII/1957) A) Kanunlar; B) T.B.M.M. kararları; C) Tefsirler; D) Nizamnameler; E)
DetaylıEFENDİLER! YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ.
1 ALTERNATİF AKIM Excellence and innovation built into every design. EFENDİLER! YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ. ALTERNATİF AKIM 2 1914-1918 Dünya Savaşı Bu savaş dünyada bazı şeylerin değişmesine sebep
DetaylıTürkmenistan ata yurdumuz
Türkmenistan ata yurdumuz Ağustos 15, 2013-5:41:17 Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "Biz Türkiye, Türkmenistan'ı ata yurdumuz olarak görüyoruz. Türkmenistan'ın her başarısından en az Türkmenistan kadar büyük
Detaylıya kın ol ma yı is ter dim. Gü neş le ısı nan top rak üze rinde ki çat lak la rı da ha net gö rür düm o za man. Bel ki de ka rın ca la rı hat ta yağ
SAKARKÖY Uzun boy lu bir can lı ol ma yı ben is te me dim. Ben, doğ du ğum da da böy ley dim. Za man la da ha da uzadım üs te lik. Bü yü düm. Ben bü yü dük çe di ğer can lılar kı sal dı lar, kü çül dü
DetaylıDevletin Şefleri Cumhurbaşkanları
Devletin Şefleri Cumhurbaşkanları Cumhuriyetin kuruluşu Anadolu insanının iman, namus, bağımsızlık, özgürlük, vatan ve millete sevgi ile bağlılığının inancı ve iradesi ile kendisine önderlik yapan Mustafa
Detaylıİngiliz Belgelerinde Kurdistan
Derleyen Mesut Yeğen İngiliz Belgelerinde Kurdistan dipnot yayınları İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 13 İngiltere'nin Kürdistan Siyaseti 15 Osmanlı Eliti ve Kürdistan 18 KürtEliti 19 Yeni Rejim ve Kürtler 21 Şeyh Said
DetaylıKARMA TESTLER 03. A) Yalnız l B) Yalnız II. C) Yalnızlll D) I ve II E) I, II ve III. 2. Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesine,
KARMA TESTLER 03 1. Osmanlı Devleti'nde matbaanın kurulması, I. Sanayi II. Ticaret III.Kültür alanlarından hangileri ile ilgili değişikliğin hız kazanmasını sağlamıştır? A) Yalnızl B) Yalnız II C) Yalnızlll
DetaylıKafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti
Kafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti Leyla Tavflano lu Çok sıklıkla Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan a gittiğim için olsa gerek beni bu oturuma konuşmacı koydular. Oraların koşullarını
DetaylıTürkçe Dil Bilgisi B R N C BÖ LÜM SES B L G S. a b c ç d e f g h i j k l m n o ö p r s t u ü v y z TÖMER. Gazi Üniversitesi 17
B R N C BÖ LÜM SES B L G S a b c ç d e f g h i j k l m n o ö p r s t u ü v y z TÖMER Gazi Üniversitesi 17 1-ALFABE Tür ki ye Türk çe sinin alfabesinde 29 harf var d r. A a (a) ayakkab B b (be) bebek C
DetaylıBURDUR VE ISPARTA OSB LERİ İÇİN ATIKSU ARITMA TESİSİ YAPIMI İLK ADIM ATILDI
AĞUSTOS 2017 Bülten 4 AĞUSTOS 2017 BURDUR VE ISPARTA OSB LERİ İÇİN ATIKSU ARITMA TESİSİ YAPIMI İLK ADIM ATILDI Burdur 1 inci, 2 inci Organize Sanayi Bölgesi ve Isparta Süleyman Demirel Organize Sanayi
DetaylıDışişleri Komisyonu raporu
S.Sayısı: 161 Yabancı memleketlerle geçici mahiyette ticaret anlaşmaları ve Modüs vivendiler akdine ve bunların şümulüne giren maddelerin gümrük resimlerinde değişiklikler yapılmasına ve anlaşmaya yanaşmıyan
DetaylıHAKAN ÇAVUŞOĞLU: YUNANİSTAN İÇİN ELİMİZİ TAŞIN ALTINA KOYMAYA HER ZAMAN HAZIRIZ" Cumartesi, 04 Kasım :31
Video izle: http://www.dailymotion.com/video/x67kzj3 Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu, Türkiye Cumhuriyeti olarak üzerimize düşen bir şey varsa bu noktada burası için, Yunanistan için elimizi taşın
Detaylıd-italya nın Akdeniz de hakimiyet kurma isteği
I.DÜNYA SAVAŞI Sebepleri: a-almanya nın siyasi birliğini tamamlayarak, sömürgecilikte İngiltere ye rakip olması b -Fransa ve Almanya arasındaki Alsas-Loren bölgesi meselesi(fransa nın Sedan Savaşı nda
Detaylıİş ve Meslek Bakımından Ayırım Hakkında Sözleşme 44
İş ve Meslek Bakımından Ayırım Hakkında Sözleşme 44 Milletlerarası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu tarafından toplantıya çağırılarak 4 Haziran 1958 de Cenevre de kırk ikinci toplantısını yapan, Milletlerarası
DetaylıEn İyisi İçin. Cevap 1: "II. Meşrutiyet Dönemi"
Ne x t Le v e l Ka r i y e r 300ADET TAMAMIÖZGÜN ÇÖZÜMLÜAÇI KUÇLU SORU Kaymakaml ı k Sı navı nahazı r l ı k Tar i h Açı kuçl usor u Bankası En İ yi si İ çi n.. Necat i beycd.50.yı li şhanı Apt.no: 19/
DetaylıGazi Mustafa Kemal Atatürk ü Ölümünün 78. Yılında Saygı ve Minnetle Anıyoruz
ANMA PROGRAMI 1. Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı 4 2. Çeşitli Yönleriyle Gazi Mustafa Kemal Atatürk 10 (Yrd. Doç. Dr. Levent KALYON) 1. Resimlerle Atatürk 15 2. Kendi sesiyle Atatürk 18 2 Beni görmek
DetaylıTürkiye nin Yeni Anayasa Arayışı: 2011-2013 TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu Tecrübesi
Taylan BARIN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Türkiye nin Yeni Anayasa Arayışı: 2011-2013 TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu Tecrübesi AK Parti, CHP, MHP ve BDP
DetaylıBaşbakan Yıldırım, Keçiören Metrosu nun Açılış Töreni nde konuştu
Başbakan Yıldırım, Keçiören Metrosu nun Açılış Töreni nde konuştu Ocak 05, 2017-4:11:00 Başbakan Binali Yıldırım, Keçiören Belediyesi önünde düzenlenen metro açılış töreninde yaptığı konuşmada, nüfusu
DetaylıÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI. Çetin Öner. Roman GÜLİBİK. Çeviren: Aslı Özer. 26. basım. Resimleyen: Orhan Peker
Çetin Öner GÜLİBİK ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI Roman Çeviren: Aslı Özer Resimleyen: Orhan Peker 26. basım Çetin Öner GÜLİBİK Resimleyen: Orhan Peker cancocuk.com cancocuk@cancocuk.com Yayın Koordinatörü: İpek
DetaylıTürkiye - Suriye Ortak Ulaştırma Komisyon Toplantısı Mutabakat Zaptı'nın Onaylanması Hakkında Karar Karar Sayısı: 2001/2693. Bakanlar Kurulundan
01.08.2001 Çarşamba Sayı: 24480 (Asıl) YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ Milletlerarası Andlaşmalar Türkiye - Suriye Ortak Ulaştırma Komisyon Toplantısı Mutabakat Zaptı'nın Onaylanması Hakkında Karar Karar Sayısı:
DetaylıKURUCULARIMIZDAN SAYIN CEMİL PARMAN ANISINA
KURUCULARIMIZDAN SAYIN CEMİL PARMAN ANISINA TÜRKİYE MUHASEBE UZMANLARI DERNEĞİ EXPERT ACCOUNTANTS ASSOCIATION OF TURKEY (15.10.1909 İnegöl -06.11.1987 istanbul) Meslek çalışmalarımızda siz ve eserleriniz
DetaylıHAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları
HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 3.Ders Dr. İsmail BAYTAK HAÇLI SEFERLERİ Nedenleri ve Sonuçları Hristiyanlarca kutsal sayılan Hz. İsa nın doğum yeri Kudüs ve dolayları, VII. yüzyıldan beri Müslümanlar ın elinde
DetaylıMilli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler
On5yirmi5.com Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler nelerdir? Yayın Tarihi : 12 Kasım 2012 Pazartesi (oluşturma : 12/22/2018) Cemiyetler-Zararlı ve Yararlı
Detaylı626 Türkiye Cumhuriyeti ile Federal Almanya Cumhuriyeti arasında imzalanan Kültür Anlaşmasının tasdiki hakkında Kanun
626 Türkiye Cumhuriyeti ile Federal Almanya Cumhuriyeti arasında imzalanan Kültür Anlaşmasının tasdiki hakkında Kanun (Resmî Gazete ile ilâm : 14. V. 1958 - Sayı: 9906) No. Kabııl tarihi 7115 7. V. 1958
DetaylıİZOCAM TİCARET VE SANAYİ A.Ş. / IZOCM [] 19.04.2012 10:55:33 Özel Durum Açıklaması (Güncelleme) Telefon ve Faks No. : 0216 3641010-02163644531
. / IZOCM [] 19.04.2012 10:55:33 Özel Durum Açıklaması (Güncelleme) Ortaklığın Adresi : Organize San. Bölg. 3. Cad. No:4 Y.Dudullu- Ümraniye/İstanbul Telefon ve Faks No. : 0216 3641010-02163644531 Ortaklığın
DetaylıATATÜRK ün Balmumu Heykelleri
ATATÜRK ün Balmumu Heykelleri Balmumu heykellerinin en önemli özelliği; Atamızın ölümünde yüzünden alınan masktan bire bir çalışılmış olup 2008 yılından itibaren müzemizde sergilenmeye başlanmıştır. Sağ
Detaylı