Belediyelerin Yetki ve Görevleri

Transkript

1 Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısında Belediyelerin Yetki ve Görevleri Süheyla Alıca * Belediyeler tarafından zehirlenerek itlaf edilmiş sahipsiz hayvan cesetleri gazete sayfalarına ve televizyon kanallarına sıkça yansıyan bir haber olarak görülmektedir. Çevre değerlerimizin ve doğal kaynaklarımızın önemi giderek daha iyi anlaşılırken bunlardan biri olan hayvanlara gereken önem verilmemektedir. "Hayvan sevgisi, uygarlığın göstergelerinden biri olarak görülmektedir. Hayvanları koruma, insanlığımızın mihenk taşıdır. Avrupa ülkelerinin pek çoğu yıldan beri çıkardıkları Hayvanları Koruma Yasalarının en başında insanların hayvanlara karşı sorumluluğu ilkesini açıkça vurgulayarak hayvanların yaşama hakkını yasal güvenceye bağlamışlardır."1 Çevre Bakanlığı'nca hazırlanan ve TBMM Genel Kurulunda görüşülmeyi beklemekte olan "Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı", hayvanların korunma Si ve yaşama haklarının güvence altına alınması amacıyla hazırlanmıştır. Ülkemizde 2872 sayılı Çevre Kanunu çerçevesinde tür korunması, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu çerçevesinde de alan koruması biçiminde hayvan varlığımızın korunmasına ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Bu kapsama ise özellikle nesli tehlikede olan bayvanlarımız girmektedir. Ancak, dünyadaki gelişmeler hayvanların daha geniş kapsamda korunması yolundadır. Bu amaçla Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi metni,ı Uluslararası Hayvan Hakları Birliği ve ona bağlı ulusal birlikler tarafından 2 ı -23 Eylül 1977 tarihinde Londra'da hayvan hakları konusunda yapılan üçüncü uluslararası toplantıda kabul edilmiştir. Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi ise, Paris'te UNESeO Sarayında 15 E kim ı 978 tarihinde törenle ilan olunmuştur. Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, insan türü ile başka türler arasındaki ilişkiler konusunda felsefi bir görüşü ifade etmektedir. Bu görüş, bundan sonra en Çevre Bakanlığı Hukuk MUşaviri. ı İsmet Sungurbey, Hayvan Hakları (Bir insanlık Kitabı), İstanbul, s. III. 2 Bkz. a.k. s Çağdaş Yerel Yönelimler, Cilı 7 Sayı 3 Temmuz /998, s. <)4 101.

2 Hayvan/art Koruma Kanunu Tasarısı 95 yeni bilimsel bilgiler ışığında, yaşam karşısında bütün türlerin eşitliğini kabul eder: 1 Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin eşitlikçiliği ne anlam taşır? Bildirgenin ilk maddesinde yer alan "bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğar ve aynı var olma hakkına sahiptir" hükmü hayvanlar arasındaki hukuki eşitliği ifade etmektedir. Evrensel eşitlik hayvanlar arasında açıkça var olan biçim ve yetenek farklarını inkar etmek demek olmayıp, bütün türlerin doğal denge içinde yaşama hakkına sahip olduğunu kabul etmektir. "Yaşam yalnızca insan türünün değildir, insan yaşamın ne yaratıcısı, ne de elinde bulundurandır; yaşam aynı ölçüde böceklerin, balıkların, memelilerin ve kuşlarındır da. Eşekarısı hamamböceği kadar, köpek balığı kırmızı balık kadar, engerek yılanı kara yılan kadar var olma hakkına sahiptir. İnsan, canlılar dünyasında yalııızca kendi çıkarlarını düşünerek, doğalolarak var olmayan kendi keyfine göre bir hiyerarşi yaratmıştır." Evrensel Bildirgenin amacı, insanlığın evrenle uyumunu yeniden kurmasına yardımcı olmaktır. Bu eşitlikçilik, insanı ilkel duruma getirmek, hayvanları evcilleştirmekten, çalıştırmaktan, hatta beslemek için onları öldürmekten alıkoymak için değildir. Bu eşitlikçilik, insanın yaşama karşı saygı duymasını amaçlar. Hayvan haklarına saygı zorunlu olarak insan haklarına da saygı demektir. İnsan için yaşamın bütün biçimlerine saygı ödevi olmalıdır. Bu saygı, bütün can lı varlıkların birliğine ve çeşitliliğine olduğu gibi, hayvanm onuruna karşı da kendini göstermektedir. Bildirgenin 14. maddesi, "hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla konınmalıdır" hükmüne yer vermiştir. Almanya, İsviçre, Avusturya, Hollanda, İsveç gibi ülkeler hayvanları koruma kanunlarıııı çıkarmışlardır. Taraf olduğumuz ve taraf olma çalışmalarımızın devam ettiği uluslararası sözleşmeler (Nesli Tehlikede Olan Yabani Bitki ve Hayvan Türlerinin Ticaretinin Düzenlenmesi Sözleşmesi, -CITES-; Özellikle Su Kuşları Korunması Sözleşmesi, -RAMSAR-; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi -BERN-) özellikle nesli tehlikede olan hayvan türlerinin korunmasını öngörmekte olup, uluslararası sözleşmelerdeki yükümlülüklerimizin yerine getirilmesini, hayvan varlığı ve zenginliğimizin korunmasını sağlama amacını gütmektedir. Belediyelerin Konuyla İlgili Yetki ve Görevleri Basında ve televizyon kanaııarında son zamanlarda sıkça rastlaııılan haberlerde, belediyelerce sokak hayvanlarının zehirlendiği, vurulduğu ve hatta çöp arabalarının içine atılmak suretiyle preslenerek öldürüldüğü gözlenmektedir. J "Fransız Hayvan Hakları Birliği'nin Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin Anlamı ve Biyolojik Temelle rinc ilişkin Açıklamaları", (Çev. Kemal Sungurbey), Hayvan Hakları. İstanbuL, 1993, s. 44. ~ A.k., s

3 96 Çağdaş Yerel Yönetimler, 7 (3) Temmuz 1998 Belediyelerin bu konudaki yetki ve görevleri 1580 sayılı Belediye Kanunu'nda düzenlenmiştir. Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin 4. bendinde, "salgın ve bulaşıcı insan ve hayvan hastalıklarının önüne geçmek, yayılmasma mani olmak için mahsus kanun, nizamname veya talimatnameleri mucibince tatbik edilen tedbirler hakkmda hükümet teşkilatı ile birlikte çalışmak;" 14. bendinde "Kanun ahkamma tevfıkan başıboş hayvanları tutmak, muhafaza etmek"; 29. bendinde "Kanun ve Belediye kararlannm mecbur tuttuğu ahvalde veya ihtiyari olarak müracaat vaki olduğu taktirde insan, hayvan, eşya ve emlak hakkında harçlı, harçsız, tıbbi, baytari fenni muayeneler yapmak ve şeraiti sıhhiye raporu vermek"; 53. bendin B alt bendinde, varidati ikiyüzbin liradan fazla belediyeler için, "Ehli hayvan hastalıklarının tedavisi için hayvan hastanesi tesis etmek ve işletmek"; 59. bendinde, "Hayvanat bahçeleri yapmak ve idame etmek ve yaptırıp işletmek", hükümleri ile belediyelere konuyla ilgili yetki ve görevler verilmiştir. Kanunun yürürlüğe girdiği 1930 tarihi göz önüne almırsa, bu hükümlerin oldukça çağdaş ve korumacı düzenlemeler olduğu anlaşılmaktadır. Diğer taraftan 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu sadece kuduz çıkan yerlerde hayvanlarla ilgili düzenlemeleri kapsamakta olup, hayvanların rutin itlafı ile ilgili herhangi bir hüküm taşımamaktadır. Tüm hayvanların potansiyel kuduz muamelesine tabi tutulması, onların yaşama haklarmı hiçe sayan kabul edilemez bir anlayıştır. Bu çerçevede hayvanların yaşama haklarına saygılı, ancak onların aşırı derecede üremelerini de kontrol altma alacak çözümlerin uygulanması gerekmektedir. Ayrıca, kuduz ihtimali bulunan durumlarda belediye ve köylerde ilgili veteriner müdürlükleri ve sorumlu veterinerlerin bilgisi dahilinde öncelikle teşhis ve müşahede ile işlemleri yapmaları ve söz konusu sorumlu birimlerin, hayvanların insanlık dışı şekilde imhalarına fırsat tanımamalan için gerekli takibatta bulunmalarının sağlanması gerekmektedir. Diğer taraftan, bazı belediyelerde uygulanmakta olan, hayvanların toplanarak şehir dışına bırakılmaları da hayvanların yiyecek bulmaları ve yaşama alışkanlıklarının devamını sağlamasını engelleyecek bir uygulama olup, böyle bir uygulama sonucu yiyecek bulamayan hayvanların ya açlık nedeniyle ölecekleri veya diğer vahşi hayvanlar taraflıldan telef edileceği açıktır. Böyle bir uygulama, hayvanlarm uyuşturularak ya da vurularak itlafından daha vahim sonuçlar doğuracaktır.

4 Hayvan/art Koruma Kanı ınıi Tasartsı 97 Ayrıca ülkemizde başıboş hayvanların zehirlenmesinde kullal1llan "striknin" maddesi, hayvanların iskelet kaslarında kas titremeleri ve tetanik spazmlara yol açarak, sonucunda da solunum kaslarının felç olması ile ölüme neden olmaktadır. Ölüm süresi 1-2 saat içinde olduğu gibi 2 gün içinde de olabilmektedir. Diğer yandan, bazı zehirii maddeler de hayvanın iç organlarının parçalanmasına sebebiyet vererek ölümü oluşturmaktadır. Bu yönleriyle zehir kullanılarak hayvan itlafı, hayvanlara büyük acı ve ızdırap vermekte olup, hazırlanmış olan Hayvanları Koruma Kanunun Tasarısı ile bu tür uygulamalar yasaklanmıştır. Ayrıca zehirlenen hayvanların diğer hayvanlar tarafından tliketilmesi sonucunda istenmeyen yaygın ölüm vakaları olabilmekte ve ekolojik zincire zarar veren uygulamalar sergilenmektedir. Türk Ceza Kanunu'nda Hayvanların Korunmasına İlişkin Düzenlemeler Türk Ceza Kanunu'nun Genel Ahlaka İlişkin Kabahatlerİ bölümünde, "Hayvanlara Kötü Muamele" başlıklı 577. maddesi, hayvanlara karşı insafsızca hareket eden veya lüzumsuz yere döven veya yaralayan, açıkça haddinden fazla yorulacak derecede zorlayan kimselere kanunda belirtilen hafif para cezasının verileceğini hükmetmiştir. Bu hüküm hayvanların korunmasına yönelik olarak Çıkarılmış olmasına rağmen bugün için çok yetersiz kalmaktadır. Bunun yal1l sıra, kanunun Mal Aleyhine Cürümler bölümünün 521. maddesi, başkasına ait bir hayval1ln sebepsiz yere öldürülmesi veya işe yaramayacak hale konulması durumunda sahibinin şikayeti üzerine dört aya kadar hapis ve kanunda belirtilen ağır para cezasını öngörmektedir. Görüldüğü üzere kanun başkasına ait bir hayvanın öldürülmesini mala karşı cürümler bölümünde düzenlemiş ve daha ağır ceza ile (hapis cezası dahil) cezalandırmıştır. Ceza Kanunu hayvanları maddi değeri olan malolarak düşünmekte, bu durumda mülkiyeti daha kutsal bir hak olarak görerek mülkün korunmasına önem vermektedir maddede düzenlenen fiil ise kabahat niteliğinde olup daha hafif değerdedir. Türk Ceza Kanunu öntasarısının Malvarlığına Karşı Suçlar bölümünün 206. maddesinde de hayvanlar malolarak değerlendirilmiş ve malvarlığında meydana gelen azalma nedeniyle maddi tazmini yoluna gidilmiştir. Maddeye göre; "haklı bir sebep olmaksızın, başkasına ait bir hayval1l öldüren veya işe yaramayacak hale getiren kimseye, sahibinin şikayeti üzerine değerinin on katı ağır para cezası verilir. "Sadece hayvanın değeri azalmış ise, meydana gelen değer noksanınm on katı ağır para cezasına hükmolunur. Ayrıca, fiilin mahiyetine göre hayvan değerinin ve noksanlığının ödettirilmesine mahkemece res' en karar verilir.

5 98 Çaltdaş Yerel Yönelim/er. 7 (3) Teııımuz /998 "Ekilmiş ve etrafı işaretlendirilerek sınırlandırılmış arazisine girmiş olan kümes hayvanlarını, verdikleri zarara son vermek için öldüren kimseye ceza verilmez." Madde metninden anlaşılacağı üzere, suçun oluşması için bir hukuka uygunluk sebebi mevcut bulunmayacaktır. Örneğin vahşi, yırtıcı. hastalıklı ve başıboş bırakılmış bir hayvanın öldürülmesi halinde faile ceza verilmeyecektir. Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı Neler Getirmektedir? Kanun tasarısmın amacı, başta evcil hayvanlar olmak üzere tüm hayvanların, insan ve doğa kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesini, gözetilmesini, bakım larını, kötü muamelelerden uzak tutulmalarını, üremelerini, canlarınm ve sağlıklarının korunmasmı sağlamaktır. Bu amaca ulaşmak için hayvanların korunmasına ilişkin temel ilkeler getirilmektedir. Bu ilkeler şunlardır: Bütün hayvanlar eşit doğar ve bu kanun hükümleri çerçevesinde yaşama hakkına sahiptir. Ancak kanuni istisnalar ve insan gıdası olarak yararlanılan hayvanlar bu hükmün dışmda tutulmuştur. Gelenekselolarak İnsanlarm çevresinde yaşayan türden olan evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamalan desteklenir. İnsanlar, hayvanların korunmaları, gözetilmeleri, bakımıarı ve kötü muamelelerden uzak tutulmaları için gerekli önlemleri alırlar. Hiçbir maddi kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin sadece insani ve vicdani sorumluluklarla hayvan besleyen ve koruyan gerçek ve tüzel kişilerin desteklenmesi esastır. Nesli yok olma tehlikesi altmda bulunan tür ve bunlarm yaşama ortamlarının korunması esastır. Yabani hayvanların yaşama ortamlarmdan koparılmaması, doğada serbestçe yaşayan bir hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır. Tasarıda yer alan düzenlemelerden bazıları şunlard ır: Hayvan sahiplenen veya ona bakan kişi, hayvanı barındırmak, türüne ve ü reme yöntemine uygun olarak ihtiyaçlarını temin etmek, sağlığına dikkat etmek ve aşılarını yaptırmakla yükümlüdür. Hayvanı sahiplenecek kişi, hayvanın sağlığı ve yaşam koşulları ile ilgili insan-hayvan etkileşimi ve çevre sağlığı açısmdan sorumludur.

6 Hayvanlan Koruma Kanunu Tasansı 9)) Hayvan sahipleri çevreye ve insanlara verecekleri zararları ve rahatsızlıkları tazmin etmekle yükümlüdür. ile rahatsızlıkları Çevre Bakanlığı, hayvan bulundurma ve sahiplenme şartları önleyici tedbirleri, çıkaracağı bir yönetmelikte belirleyecektir. Sağlık nedenleri ile gerekli olmadıkça, bir hayvana zor kullanarak yem yedirmek, acı, ızdırap ya da zarar veren yiyecekler ile alkollü içki, sigara, uyuşturucu vb. bağımlılık yapan yiyecekler veya içecekler verilmesi yasaktır. Hayvanları taşıyan ve taşıtanlar, onları türüne ve özelliğine uyguıı ortamlarda ve şartlarda taşımak, taşıma esnasında bakmakla yükümlüdür. Hayvanların kendi mekanlarında yaşamalarının desteklenmesi esas olup, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların öldürülmesi yasaktır. Hayvanlarda acı veren müdahalelerin uyuşturmaksızın yapılması yasaktır. Sadece veteriner hekimler acil ve zorunlu müdahalelerde bulunabilirler. Hayvanların bilimselolmayan tedavi ve deneylerde kullanılması yasaktır. Hayvanlara acı, ızdırap, korku veren tıbbi, ticari ve bilimsel deneylerin yerine alternatif yöntemlerin kullanılması esastır. Hayvanların ticareti esnasında sağlıklarının iyi, satıldıkları ve yaşadıkları yerin temiz ve sağlık şartlarına uygun olması zorunludur. Hayvanların doğal kapasitelerini veya gücünü aşacak ve yaralanmalarına ya da acı çekmelerine yol açacak yöntemlerle eğitmek, başka bir hayvan üzerinde şiddetini denemek, onların acı çekmesine, yaralanmasına, sakatlanmasıııa ve ö lümüne neden olabilecek şekilde dövüştürmek yasaktır. Her ilde valinin veya görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlığında, ilgili bakanlık ve gönüllü kuruluşların da temsil edildiği "il hayvan koruma kurulu" oluşturulacaktır. Kanunun yürürlüğünü müteakiben her türlü hayvan bulunduran tüzel kişiler, işletmeleri ile ilgili belgelere dayalı bilgileri altı ay içerisinde il hayvan koruma kumluna bildireceklerdir. Denetim konusunda Çevre Bakanlığı ve mülki amirler yetkilidir. Hayvanları koruma amacıyla kontrollerde bulunarak bu kanuna aykırı hususları tespit, görevlilere haber vermek ve kötü muameleyi engellemek üzere hayvan koruma gönüııüıeri görevlendirilecektir. Kanunun amaç ve kapsamına uygun faaliyet ve çalışmalarda bulunmak ve finansmanı sağlamak için Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı kurulacaktır. Eğitici yayınlar, trafik kazaları, hayvanat bahçeleri, yasak ve izinler, koruma alanları, koruma altına alma ile ilgili düzenlemeler yapılacaktır.

7 100 Çağdaş Yerel Yönetimler, 7 (3) Temmuz 1998 Kanun hükümlerine uyulmaması durumunda para cezalarını içeren ceza hükümleri devreye girecektir. Tasarı ile Belediyelere Getirilen Yetki ve Görevler Tasarının "sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların korunması" başlıklı 7. maddesinde, sahipsjz ya da güçten düşmüş hayvanların öldürülmesinin yasak olduğu ifade edilerek, bu hayvanların piyasaya sürülemeyeceği, ticari ve gösteri amaçlı çalıştırılamayacağı, binicilik ve taşımacılık gibi faaliyetlerde kullanılamayacağı belirtilmiştir. Maddede, sahipsiz hayvanların kendi mekanlarında yaşamlarının desteklenmesinin esas olduğu, kullanım talebi olduğu takdirde, resmi ya da özel her kuflımun yemek atıklarını, hayvan koruma amaçlı kuruluşlara vereceği hükme bağlanmıştır. Söz konusu maddeye göre; sahipsiz hayvanların bu kanun ve yönetmelikleri çerçevesinde bakımının, gözetiminin, tedavilerinin, aşılanmalarının, kısırlaştırılmalarının sağlanması ve kendi mekanlarında yaşamlarının desteklenmesi a macıyla belediyelerce, öncelikle hayvan seven, gönüllü ve güvenilir kişilerden olmak üzere çalışma alanı belediye tarafından tanımlanmış, görevleri yönetmelikle tarif edilen yerel hayvan koruma görevlileri görevlendirilir. Çalışma alanı içerisindeki bölgelerdeki sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunmasından, il hayvan koruma kurulu ve diğer ilgililer karşısında bu kişiler sorumlu o lup, kendilerine belediye ve il hayvan koruma kurulu tarafından onaylı tanıtıcı kart verilir. Yerel hayvan koruma görevlileri görevanında tanıtıcı kartlarını takmaya mecburdurlar. Tasarıya göre, sahipsiz hayvanların kendi mekanlarında yaşamalarının sağlanamadığı durumlarda; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, bu smırlar dışında il özel idareleri, onların ihtiyaçlarına uygun koruma parkı, barınak, klinik ve hastaneler kurarak onlara bakmakla yükümlüdürler. iı özel idareleri ve belediyeler ücretsiz olarak, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların çoğalmalarını sınırlandırmak amacıyla kısırlaştırma, tedavi, insan sağlığı açısından tehlike arz eden kuduz ve diğer hastalıklara karşı aşılama ve işaretlendirme yapmak zorundadır. Aşılamalarda koruyucu niteliği en yüksek olduğu bilinen a şı kuııanılır. Bu amaçla il özel idareleri ve belediyeler bütçelerine yeterli miktarda ödenek koymakla yükümlüdür. Ayrıca Çevre Bakanlığı'nca belediyelere, Çevre Kirliliğini Önleme Fonundan gerekli yardım yapılır. Hiçbir maddi kazanç ve menfaat sağlamamak kaydıyla, sadece insani ve vicdan i amaçlarla sahipsiz ve güçten düşmüş hayvan bakan tüzel kişilere belediyeler, mülkiyeti kendisinde kalmak koşuluyla arsa tahsis eder. Tahsis edilen arsaların üzerinde bu amaçla yapı lan yatırımlardan sonra belediye, amaç dışı kullanım haricinde, tahsisatı kaldıramaz. Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanları koruma amacına yönelik ola

8 Hayvanları Konll/ıa Kanıınu TasartsılDI rak, yerel yönetimler, vakıflar ve dernekler tarafından yapılmış ve yapılacak o lan tesisler için gerekli olan araç, gereç ve ekipmanlardan gümrük, vergi, resim ve harç alınmaz. Bu muafiyetlerden yararlanacak tesisler için il hayvan koruma kurulundan izin alınır. Tasarı, sahipsiz hayvanların etkilerinin insan hayatına yönelen önlenemez tehdit boyutlarına ulaştığı durumlarda alınacak tedbirler ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın görüşü alınarak, sahipsiz hayvanların korunması ve hayvan koruma parkı, barınakları ve arsa tahsisi ile ilgili hususların, Çevre Bakanlığı tarafından çıkarılacak olan bir yönetmelikle belirleneceğini hükme bağlamıştır. Kanun tasarısı, Hayvanları Koruma Kanunu ile yönetmeliklerine aykırı hareket edenleri uyarmak ve ilgili makamlara bildirmek üzere, hayvan koruma derneklerine üye ya da bu konuda faydalı hizmetleri bulunmuş olanlar ve Çevre Bakanlığı tarafından teklif edilecekler arasından il hayvan koruma kurullarınca seçilecek kişilere "hayvan koruma gönüllüsü belgesi" verileceği hükmünü getirmektedir. Hayvan koruma gönüllüleri görevanında belgelerini taşımaya mecburdurlar. Hayvan koruma gönüllüleri belgelerinin her yıl yenilenmesi gerekir. Y ıl sonunda olumlu faaliyetleri tespit edilen kişilerin belgeleri yenilenir. Hayvan koruma gönüllülüğü görevini kötüye kullanan kişilerin belgeleri bir daha verilmernek üzere iptal edilir. Hayvan koruma gönüıımeri, hayvanları koruma amacıyla kontrollerde bulunarak, bu kanuna aykırı hususların tespiti suretiyle görevlilere haber vermeye ve kötü muameleyi engeııemeye yetkilidirler. Sonuç olarak, Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısının bir an önce kanuniaşması için kamuoyunda büyük bir destek vardır. Bu konuda yasal bir boşluğun doldurulması, sözü edilen sorunlara çözümler getirilmesi amaçlanmaktadır. Ülkemizde çevrenin, bitki-hayvan varlığı ile doğal ve tarihi zenginliklerimizin konınması konularında çalışmaların yapıldığı ve bu sonmların çözümüne yönelik düzenlemelerin yürürlüğe girdiği bir dönem, hayvanları korumak için yasal düzenlemeye gitmek için de uygun bir zamandır.