Þizofreninin Genetiði
|
|
- Aygül Köse
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Þizofreninin Genetiði Ýbrahim ATEÞ*, Ercan ABAY** ÖZET Þizofreni ailesel kümelenme göseteren bir hastalýktýr. Aile, ikiz ve evlat edinme çalýþmalarý þizofreni giriþiminde kalýtsal genetik etkenlerin önemli olduðunu göstermiþtir. Buna raðmen, kalýtým þekli karmaþýktýr ve þizofrenide görülen ailesel kümelenmenin tek bir gene mi, birçok gene mi baðlý olduðu açýklýða kavuþmamýþtýr. Þizofrenideki katýlým þeklini araþtýrmak için, baðlantý ve iliþki çalýþmalarý gibi genetik çalýþmalar yürütülmektedir. Moleküler genetik yöntemlerindeki önemli ilerlemeler, araþtýrmacýlarýn genetik çalýþmalara yoðunlaþmalarýný saðlamýþtýr. Bu nedenle, þizofreninin genetik temeli önümüzdeki yüzyýlda daha iyi anlaþýlacaktýr. Bu yazýda, öncelikle klasik çalýþma yöntemlerinden aile, ikiz evlat edinme çalýþmalarý gözden geçirilmiþtir. Geçiþ þekli ile ilgili kuramlar tartýþýlmýþ ve baðlantý ve iliþki çalýþmalarý anlatýlmýþtýr. Genetik danýþma konusundaki deneyimler ve yaklaþým ilkeleri sunulmuþtur. Anahtar Sözcükler: Þizofreni, genetik, aile çalýþmalarý, ikiz çalýþmalarý, evlat edinme çalýþmalarý, baðlantý çalýþmalarý, iliþki çalýþmalarý, genetik danýþma. SUMMARY Genetics of Schizophrenia Schizophrenia is a disorder which runs in families. Family, twins and adoption studies have demonstrated that inherited genetic factors are important in the development of schizophrenia. * Dr., **Prof. Dr., Trakya Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, EDÝRNE However, the pattern of inheritance is complex and it is not clear whether familial clustering in schizophrenia is due to one gene, a few genes or many genes. Genetic studies such as linkage and association studies are being carried out to explore the pattern of inheritance in schizophrenia. Great progress achieved in molecular genetic methods have motivated the researchers to engage in genetic studies. Therefore, genetic basis of schizophrenia will be better understood in the following century. In this article, first of all family, twins and adoption studies which are the classic methods of study have been reviewed. Theories about the mode of transmission is discussed and linkage and association studies are discussed. Experiences in genetic counselling and the principal approaches are presented. Key Words: Schizophrenia, genetics, family studies, twin studies, adoption studies, linkage studies, association studies, genetic counselling. GÝRÝÞ Þizofreninin ailesel kümelenme gösteren bir hastalýk olduðu uzun zamandan beri bilinmektedir. Bu hastalýða bazý ailelerde normal populasyondan daha fazla rastlanmasýnýn yetiþtirme þeklinden mi, yoksa genetik geçiþten mi kaynaklandýðý uzun süre tartýþýlmýþtýr. Aile çalýþmalarý sonrasýnda yapýlan ikiz ve evlat edinme çalýþmalarý sonucu þizofrenide genetik geçiþ kesinleþmiþ gibidir (McGue ve Gottesman 1991). Konu üzerinde çalýþan araþtýrmacýlar önceleri aile, ikiz ve evlat edinme çalýþmalarý yapmýþlardýr, ancak 1980'li yýllarda moleküler genetik alanýnda gerçekleþen ilerlemeler sonrasýnda çalýþmalar bu yöne kaymýþtýr. Þizofreninin genetik temellerini belirlemek için, halen 53
2 ATEÞ Ý, ABAY E. çok sayýda araþtýrmacý yoðun bir þekilde moleküler genetik çalýþmalarý yürütmektedir. AÝLE ÇALIÞMALARI Ýlk sistematik aile çalýþmasý 1916 yýlýnda Rudin tarafýndan yapýlmýþtýr. Rudin, probandlarýn kardeþleri arasýnda demans prekoks yaygýnlýðýný genel populasyona göre daha yüksek oranda bulmuþtur. Bunu izleyen çalýþmalarda da (Kallman 1938, Baron ve ark. 1985, Gershon ve ark. 1988) þizofren hastalarýn akrabalarýnda þizofreni sýklýðý genel populasyona göre daha yüksek oranda bulunmuþtur. Tablo 1'de þizofren hastalarýn akrabalarýnda bu hastalýðýn görülme sýklýklarý özetlenmiþtir. Þizofren hastalarýn birinci derece akrabalarýnda þizotipal kiþilik bozukluðu yüksek oranda bulunurken (Baron ve ark. 1985, Kendler ve ark. 1993), þizoid kiþilik bozukluðu ile þizofreni arasýnda anlamlý bir iliþki kurulamamýþtýr (Fulton ve Winokur 1993). Benzer þekilde sanrýsal bozukluk ile þizofreni arasýnda da iliþki gösterilememiþtir. Ayrýca þizofren hastalarýn akrabalarýnda anksiyete bozukluklarý, alkol baðýmlýlýðý ya da psikotik olmayan duygudurum bozukluklarýnda artma saptanmamýþtýr (Kendler ve ark. 1993). Yapýlan bazý aile çalýþmalarýnda, þizofren hastalarýn birinci derece akrabalarýnda, özellikle deprese tip olmak üzere, þizoaffektif bozukluk sýklýðý genel populasyonun üzerinde bulunmuþtur (McGlashan ve Williams 1987). Tablo 1. Þizofren hastalarýn akrabalarýnda bu hastalýðýn görülme sýklýklarý (Gottesman 1991) Genel Toplum %1 Hasta Eþleri %2 Üçüncü derece akrabalar Ýlk kuzenler %2 Ýkinci derece akrabalar Amca-teyze %2 Yeðenler %4 Torunlar %5 Anne ya da babadan birisi ayný olan kardeþ %6 Birinci derece akrabalar Anne-baba %6 Kardeþler %9 Bir ebeveyni þizofren olan çocuklar %17 Ýki ebeveyni de þizofren olan çocuklar %46 Çift yumurta ikizi %17 Tek yumurta ikizi %48 ÝKÝZ ÇALIÞMALARI Bu çalýþmalarda, monozigotik ikiz çiftleri ile dizigotik ikiz çiftleri arasýndaki hastalýk konkordansý kýyaslanmaktadýr. Monozigotik ikizler ayný genleri taþýrken, dizigotik ikizler genlerin yarýsýný paylaþtýklarý için, monozigotik konkordansýn dizigotik konkordanstan yüksek olmasý genetik etkiyi yansýtmaktadýr. Yapýlan ikiz çalýþmalarýnda, monozigotik ikizlerde dizigotik ikizlere göre þizofreni konkordansý yüksek olarak bulunmuþtur (Kendler 1983, Gottesman 1991). Konkordans oranlarý monozigotik ikizlerde ortalama %48 iken, dizigotik ikizlerde %17 bulunmaktadýr. Monozigotik ikizlerin ve dizigotik ikizlerin yaþam koþullarýnýn farklý olmasýnýn, monozigotik ikizler arasýndaki konkordans oranýnýn artmasýna neden olabileceði þeklinde bir varsayým ortaya atýlmýþtýr. Bu varsayýmý destekleyen kanýtlar bulunmamakla beraber, karþýt kanýtlar ortaya atýlmýþtýr: Gottesman ve Shields (1982), tüm ikiz çalýþmalarýný gözden geçirerek, ayrý büyütülen 12 monozigotik ikiz bulmuþlardýr. Yedi tanesi (%58), beraber büyütülen monozigotik ikizlere benzer þekilde bozukluk için konkordan bulunmuþtur; bu sonuç paylaþýlmýþ çevrenin bozukluðun geliþimi için oldukça az bir katkýsýnýn bulunduðunu göstermektedir. EVLAT EDÝNME ÇALIÞMALARI Evlat edinme çalýþmalarý þizofrenide genetik ve çevresel etkenlerin etkisini ortaya çýkarmada önemlidir. Ýlk önemli evlat edinme çalýþmasý 1966'da Heston tarafýndan yürütülmüþtür. Heston, 47 þizofren anne ve ayný yaþ ve sayýdaki saðlýklý anne ile çalýþmýþ ve þizofren annelerin biyolojik çocuklarýnda þizofreni riskini artmýþ olarak bulmuþtur. Kety ve arkadaþlarý (1968) ile Tienari ve arkadaþlarý (1987) tarafýndan yapýlan çalýþmalarda da benzer sonuçlar bulunmuþtur. Þizofren olmayan biyolojik anne-babasý bulunan, ancak evlat edinilerek þizofren anne ya da baba tarafýndan büyütülen çocuklar, Wender ve arkadaþlarý (1974) tarafýndan incelenmiþlerdir: Bu çocuklarda þizofreni riskinde artma saptanmamýþtýr. Kety'nin yürüttüðü bir çalýþma, 1968 yýlýndan bugüne kadar halen devam etmektedir. Bu çalýþmaya göre, biyolojik anne ya da babada þizofreni bulunuyorsa, evlatlýk verilen çocukta þizofreni görülme riski artmaktadýr. Son yürütülen çalýþmalardan biri olan Tienari'nin (1990) çalýþmasýnda, þizofren anne ya da babadan olma evlatlýk çocuklarda %9.4 olan þizofreni oraný, %1.2 olan 54
3 ÞÝZOFRENÝNÝN GENETÝÐÝ kontrol grubundaki orana göre oldukça yüksek bulunmuþtur. Sonuç olarak, bugüne kadar yapýlmýþ olan evlat edinme çalýþmalarý, þizofrenide genetik geçiþ bulunduðu görüþünü desteklemektedir. GEÇÝÞ ÞEKLÝ Aile, ikiz ve evlat edinme çalýþmalarýnýn þizofrenide genetik geçiþin bulunduðunu göstermesinden sonra, çalýþmalar ve tartýþmalar bu geçiþin ne tipte olduðunu saptama konusuna odaklanmýþtýr. Yapýlan çalýþmalardan þizofrenide basit bir Mendelian geçiþ þeklinin olamayacaðý açýkça anlaþýlmaktadýr. Þizofrenide kalýtým þekli karmaþýk ve düzensizdir ve tek bir genin mi, birkaç genin mi, yoksa pek çok genin mi sorumlu olduðu halen bilinmemektedir. a. Tek Gen Geçiþi: En basit geçiþ þekli olan tek gen geçiþine göre, hastalýðýn kalýtýmýndan tek gen sorumludur. Eðer þizofrenide böyle bir genetik geçiþ sözkonusu ise, karmaþýk ve düzensiz geçiþ nasýl açýklanabilir? Deðiþken görünüm nedeniyle böyle bir durumun ortaya çýktýðý söylenebilir. Örneðin, tuberoz sklerozda, etkilenen bireyde gizli cilt lezyonlarýndan çoklu cilt tümörlerine kadar deðiþebilen derecede cilt tutulumu olabilmektedir. Tek gen geçiþli bir bozuklukta düzensiz geçiþin bir baþka nedeni de, azalmýþ penetransýn bulunmasý olabilir. Diskordan monozigotik ikiz çalýþmalarýnýn sonuçlarý böyle bir durumun olabileceðini göstermektedir, çünkü etkilenmeyen ikiz çiftinin nesillerinde de risk, etkilenen ikiz çiftinin nesilleri kadar yüksek bulunmaktadýr (Gottesman ve Bertelsen 1989). McGue ve arkadaþlarý (1985), tek gen geçiþinin matematiksel olarak yeterli bir açýklamasýnýn yapýlamadýðýna ve istatistiksel olarak reddedilebileceðine iþaret etmiþlerdir. Sonuç olarak, yapýlan son çalýþmalar ve tartýþmalar ýþýðýnda þizofrenide tek gen geçiþi gibi basit bir genetik geçiþ þeklinin olamayacaðý düþünülmektedir. b. Çoklu Gen Geçiþi: Bu geçiþ þekline göre, birden fazla genin herbirisi küçük bir etki ile additif etki yaratarak, çevresel etkenlerin de etkisi ile þizofreni tablosunu ortaya çýkarabilir. Konu ile ilgili ilk ortaya atýlan kuram "kesintisiz fenotipik deðiþim kuramý"dýr. Bu kurama göre; çok sayýda gen toplam etki ile þizofreni tablosunu ortaya çýkarýr ve tablonun aðýrlýðý katýlan gen sayýsý ile orantýlýdýr. Ýkinci olarak ortaya atýlan kuram "yarý kesintili deðiþim kuramý"dýr. Bu kurama göre; tek baþlarýna etki gösteremeyen genler, toplam etki ve belli bir eþiðin üzerinde etki ile çevresel etkilerin de katkýsýyla þizofreni tablosunu ortaya çýkarýrlar. "Ýki eþikli model"e göre ise, ilk eþiði aþanlar orta derecede, ikinci eþiði aþanlar ise þiddetli derecede klinik tablo ortaya çýkarýrlar. Çok farklý klinik þekli ve þiddeti bulunan þizofreni için "iki eþikli model" daha uygun görünmektedir. Ýlk kez Meehl (1973) tarafýndan ortaya atýlan ve sonradan "karýþýk model" (Morton ve Macclean, 1974) olarak adlandýrýlan modele göre; þizofreni tablosu bir tek ana gen ve tek baþýna sadece küçük bir etki gösteren bir dizi genin beraber etkisi ile ortaya çýkmaktadýr. c. Etiyolojik Heterojenite: Þizofreniyi açýklayabilen bir genetik model halen bulunamamýþtýr. Bugüne kadar yapýlan çalýþmalarda þizofreni tek bir hastalýk olarak kabul edilerek genetik geçiþ þekli açýklanmaya çalýþýlmýþtýr, ancak birçok genetik hastalýkta olduðu gibi þizofrenide de genetik heterojeniteden söz edilmektedir. Etiyolojik heterojenite sonucunda bu hastalýðýn deðiþik formlarý, karýþýk genetik ve çevresel etkiler sonucunda ortaya çýkabilir. Örneðin, bazý soyaðaçlarýnda etkilenen bireylerin sayýsý oldukça fazladýr ve baskýn geçiþ benzeri bir geçiþten sözedilebilir. Þizofreniden sorumlu genleri belirlemek için baðlantý ve iliþki çalýþmalarý yapýlmaktadýr: BAÐLANTI ÇALIÞMALARI Bu çalýþmalar en azýndan iki þizofreni olgusu bulunan soyaðaçlarýnda yapýlabilmektedir. Baðlantý analizlerinde bir hastalýðýn bilinen bir genetik belirleyiciye baðlý olup olmadýðý araþtýrýlmaktadýr (Ott 1991). Bir hastalýk geni ile bir genetik belirleyici birbirine ne kadar yakýnsa, sonraki nesillere birlikte aktarýlma olasýlýðý da o kadar yüksek olur yýlýndan önce eritrosit antijenleri (ABO, MNS ve rhesus) ve insan lökosit antijenleri (HLA) gibi belirleyiciler kullanýlýrken (McGuffin 1991); moleküler genetik alanýndaki ilerlemeler sonucunda, genomik DNA içerisindeki varyasyonlarý ölçen tekniklerin bulunmasý ile, hastalýk genlerini lokalize etmede DNA belirleyicileri kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Restriksiyon parça uzunluk polimorfizmleri (=restriction fragment length polymorphisms) ve 1980'li yýllarýn sonlarýna doðru polimeraz zincir reaksiyonunun (=polymerase chain reaction) kullanýma girmesi ile DNA belirleyicilerinin sayýsý ve niteliði hýzla artmýþtýr. Son yýllarda insan genomunun her bölgesi için DNA belirleyicileri geliþtirilmiþtir. 55
4 ATEÞ Ý, ABAY E. Basset ve arkadaþlarýnýn (1988) bir bildirisi ile, DNA belirleyicileri ile yapýlan çalýþmalar hýz kazanmýþtýr. Yazarlar, Kanadalý bir ailede þizofren bir genç ve onun þizofren dayýsýnda dengesiz translokasyona baðlý 5. kromozomun uzun kolunda parsiyel trizomi saptamýþlardýr. Sherrington ve arkadaþlarýnýn (1988) çalýþmasýnda da, 5. kromozom üzerinde þizofreniye yatkýnlýk saðlayan baskýn bir genin varlýðý konusunda önemli deliller ortaya çýkarýlmýþtýr. Ancak bunu izleyen çalýþmalarda bu baðlantý doðrulanamamýþtýr (Kennedy ve ark. 1988, McGuffin ve ark. 1990). Psikotik hastalýðý bulunan üç ailede yapýlan baðýmsýz çalýþmalarda, 11. kromozomun uzun kolunda dengeli bir translokasyonun varlýðýndan bahsedilmiþtir (Smith ve ark. 1989, Holland ve Gosden 1990, St Clair ve ark. 1990). D 2 reseptör geninin bu bölgeye yakýn yerleþtiði saptanmýþtýr (Grandy ve ark. 1989). Bunu izleyen çalýþmalarda ise herhangi bir baðlantýya rastlanmamýþtýr (Moises ve ark. 1991, Wang ve ark. 1993a). Þizofreninin ailesel geçiþinde ayný cinsiyetten kardeþlerin daha sýk etkilenmesi gözlemi, X kromozomunun psödootozomal bölgesinin sorumlu tutulmasýna neden olmuþtur (Crow 1988). Ancak bunu izleyen çalýþmalarda (d'amato ve ark. 1992, Wang ve ark. 1993b) bu olasýlýðýn zayýf olduðu anlaþýlmýþtýr. Fensiklidinin þizofreni benzeri psikotik tablo ortaya çýkarmasý nedeniyle, fensiklidinin baðlandýðý glutamat reseptör alttipi olan N-metil-D-aspartat (NMDA) reseptör genleri üzerinde çalýþýlmýþtýr. Beþ farklý NMDA reseptör geni tanýmlanmasýna karþýn (Seeburg 1993), baðlantý kurulamamýþtýr (Chen ve ark. 1996). Dopamin nörotransmitter sistemi ile þizofreni arasýndaki baðlantý bilinmektedir. Bu güne kadar yapýlan çalýþmalarda 5q34-35 noktasýna lokalize olmuþ D 1 reseptör geni ve 11q'ya lokalize olmuþ D 2 ve D 4 reseptör genleri ile þizofreni arasýnda baðlantý saptanmýþtýr. Ancak böyle bir baðlantýnýn bulunduðunu gösteremeyen çalýþmalar da bulunmaktadýr (Kendler 1983). Kalsi ve arkadaþlarýnýn (1993) çalýþmasýnda, D 5 reseptör geni ile þizofreni arasýnda herhangi bir bað kurulamamýþtýr. Benzer þekilde, Hallmayer (1992) tarafýndan yapýlan bir çalýþmada da, 5-HT 2 reseptör geninin lokalize olduðu 13. kromozom ile þizofreni arasýnda baðlantýya rastlanmamýþtýr. Birçok psikotik bozuklukta 18 ile 1, 11 ile 1, 2 ile 18, 6 ile 11 ve 9 ile 11 no'lu kromozomlar arasýnda translokasyonlar bulunmuþtur (Arveiler ve ark. 1997). Farklý kromozomlar arasýndaki translokasyonlarýn þizofreni alt tiplerine neden olabileceði düþünülmektedir. 21. kromozomun özellikle uzun kolu üzerinde çalýþýlmýþtýr, ancak þizofreni ile baðlantý konusunda herhangi bir kanýta rastlanmamýþtýr (Asherson ve ark. 1993). ÝLÝÞKÝ ÇALIÞMALARI 1950'li yýllarda "O kan grubu" ile "duodenal ülser" arasýnda iliþki bildirilmesinden sonra (Aird ve ark. 1954), iliþki çalýþmalarý þizofreni konusunda da kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Ýliþki çalýþmalarý baðlantý çalýþmalarýndan daha kolaydýr: Araþtýrmacý basit bir þekilde baðýmsýz 100 þizofren hasta ve 100 kiþilik kontrol grubu üzerinde çalýþýr ve her bir grupta genetik belirleyici sýklýðýný kýyaslar. Örneðin; kontrol grubunun %10'unda O kan grubu bulunurken, þizofren grubun %50'sinde O kan grubu saptanýrsa, oldukça anlamlý bir sonuç elde edilmiþ olur ve 9. kromozom üzerindeki ABO lokusuna yakýn bir þizofreni geninin varlýðýndan sözedilebilir. Yapýlan birçok çalýþmada, paranoid þizofreni ile HLA A9 arasýnda iliþki saptanmýþtýr: Bazý çalýþmalarda HLA A9'un paranoid þizofrenide azaldýðý (Miyanga ve ark. 1984), bazý çalýþmalarda ise arttýðý saptanmýþtýr (Eberhard ve ark. 1975, Asaka ve ark. 1981). Fransa'da yapýlan bir çalýþmada ise, HLA ile þizofrenik fenotip arasýnda herhangi bir baðlantýya rastlanmamýþtýr (Campion ve ark. 1992). Sanders ve arkadaþlarý (1991) 11. kromozomun uzun kolunda yer alan D 2 reseptör genine yakýn bulunan porfobilinojen deaminaz geni ile þizofreni iliþkisini göstermiþlerdir. Bu gen þizofreni için potansiyel bir yatkýnlýk bölgesi olarak kabul edilebilir, çünkü porfobilinojen deaminaz eksikliðinde, puberte sonrasý baþlayan ve psikotik bir tablo ile ortaya çýkabilen bir hastalýk olan "akut intermitan porfiri" görülmektedir ve bu hastalýða psikiyatrik hastalýk grubunda daha sýk rastlanmaktadýr. Þizofreniden sorumlu tutulan limbik bölgelerde yoðun olarak bulunduðundan, D 3 reseptörleri üzerinde de çalýþýlmýþtýr. D 3 reseptörleri hem tipik, hem de atipik antipsikotiklerin kullanýmý ile artmaktadýr (Buckland ve ark. 1993). D 3 reseptör geni 3. kromozomun uzun kolunda yerleþmiþtir. Galler ve Fransa'dan iki baðýmsýz grubun yaptýðý çalýþmada D 3 reseptör geni ile þizofreni arasýnda anlamlý bir iliþki saptanmýþtýr (Crocq ve ark. 1992). 56
5 ÞÝZOFRENÝNÝN GENETÝÐÝ Ýlaç tedavisine yanýtla iliþkili olabilecek gen içindeki varyasyonlar da araþtýrýlmaktadýr. Klasik antipsikotik ilaç tedavisine yanýt alýnamayan olgularda etkili olduðu bilinen klozapin adlý ilacýn bazý olgularda etkisiz kalabilmesinin, D 4 reseptör geni içindeki varyasyonlardan kaynaklanabileceði ileri sürülmektedir. Çünkü klozapinin D 4 reseptörlerine oldukça yüksek affinitesi bulunmaktadýr ve D 4 reseptörleri yüksek derecede varyasyon göstermektedir (Van Tol ve ark. 1992). Þizofreni ile romatoid artrit arasýnda negatif bir korelasyon bulunmaktadýr (Eaton ve ark. 1992). Romatoid artrit HLA-DR 4 ile iliþkilidir. DR 4 'ün þizofreni için koruyucu olabileceði düþünülmüþ ve Wright ve arkadaþlarý'nýn (1996) çalýþmasýnda þizofrenlerde DR 4 normal populasyona göre yarý yarýya az olarak bulunmuþtur. Pulver ve arkadaþlarýnýn (1995) çalýþmasýnda, 8. kromozomun p21-22 bölgesinde þizofreni ile ilgili bir lokus saptanmýþtýr ve sonra yapýlan bir çalýþmada da benzer bir sonuç bulunmuþtur. Genetik Danýþma Eldeki verilerle, bir bireyde þizofreni geliþme riskini belirlemek olasý deðildir. Þizofrenide karmaþýk bir geçiþ þeklinin bulunmasý nedeniyle, danýþma amacýyla baþvuran aile üyelerine, aile çalýþmalarýndan elde edilen veriler doðrultusunda bilgi verilebilir. Genetik danýþmanlýk konusundaki önemli deneyimler sonrasýnda, çoðu danýþman yönlendirici olmayan eðitsel bir yaklaþýmý benimsemiþtir. Amaç, sözkonusu hastalýkla ilgili doðru bilgiyi vermek, danýþanýn hastalýðýn geliþme riskini ve olasý sonuçlarýný anlamasýna yardýmcý olarak, bilgilendirilmiþ bir durumda karar vermesini saðlamaktýr. En son kararý danýþanýn vermesi gerektiði özellikle vurgulanmalýdýr. Danýþma için baþvuranlarýn çoðu, çocuklarýnda ya da etkilenmemiþ birey iseler kendilerinde hastalýðýn geliþme riskini öðrenmek istemektedirler. Aile, ikiz ve evlat edinme çalýþmalarýndan edinilen bilgilerin danýþmanlýk hizmeti için kullanýlmasý uygundur. Örneðin, çocuk sahibi olmayý planlayan, ancak eþlerden birinin anne ya da babasýnda þizofreni bulunan çifte, çocuklarýnýn her birinde %3 ya da genel populasyonun üç katý kadar þizofreni geliþme riskinin bulunduðu bilgisi verilmelidir. Þizofreni tablosunun ortaya çýkmasýnda kalýtsal etkenler yanýnda, kalýtsal olmayan nedensel etkenlerin de etkili olduðu bilinmektedir. Bunlarýn bazýlarýndan korunmak bireylerin elindedir. Akrabalarý arasýnda þizofreni bulunan bireyler, LSD, kokain ve amfetamin gibi ilaçlarýn deneysel kullanýmýndan kaçýnmalarý konusunda uyarýlmalýdýrlar, çünkü bu bireyler ilaçlara baðlý ortaya çýkan psikozlara duyarlýdýrlar. Þizofreninin moleküler temellerinin daha iyi anlaþýlmasý ile, gelecekte prenatal ve presemptomatik testler kullanýma girecektir. Þizofreninin karmaþýk yapýsý nedeniyle, tek gen kalýtýmý bulunan nadir aileler dýþýnda, eldeki olanaklarla doðru tahminlerde bulunmak güçtür. Teknolojik geliþmelerle prenatal ve presemptomatik testler kullanýma girse de, danýþmanlýk hizmetinin ilkeleri deðiþmeyecektir. Danýþan en son kararý vermeden önce bilgilendirilecektir. SONUÇ Aile, ikiz ve evlat edinme çalýþmalarý þizofreninin önemli bir genetik komponentinin bulunduðunu göstermektedir. Ancak Mendelian benzeri bir geçiþin gözlendiði istisnai durumlar dýþýnda, karmaþýk bir ailesel geçiþ þekli izlenmektedir. Þizofreninin geçiþinden orta derecede etkili birkaç gen ya da sadece küçük etkiler gösteren birçok gen sorumlu olabilir. Major etki gösteren genler varsa, bunlar yakýn gelecekte baðlantý çalýþmalarý ile saptanacaklardýr. Bugüne kadar yapýlan çalýþmalarda, birbirini destekleyen sonuçlarýn sayýsý fazla deðildir, bu doðal bir sonuç olarak kabul edilmelidir, çünkü merkezi sinir sistemi ile ilgili onbinlerce genden þu ana kadar sadece küçük bir kýsmý tanýmlanmýþ ve üzerinde çalýþýlmýþtýr. DNA belirleyicileri ve aday genlerle ilgili çalýþmalar, matematiksel teknikte geliþmeler ve moleküler genetik alanýndaki ilerlemeler sayesinde, 21. yüzyýlýn ilk yarýsýnda büyük olasýlýkla þizofreninin genetiði konusunda çok daha kesin bilgiler elde edilecektir. Aird I, Bengal HH, Mehigan JA ve ark. (1954) The blood groups in relation to peptic ulceration and carcinoma of colon, rectum, breast and bronchus. BMJ, 2: Arveiler B, Boisseau P, Petit J ve ark. (1997) Gene mapping in region 1q42.1 around a translocation breakpoint associated with schizophrenia. Neuropsychiatry Genet, 74:560. KAYNAKLAR Asaka A, Okazaki Y, Namura I ve ark. (1981) Study of HLA antigens among Japanese schizophrenics. Br J Psychiatry, 138: Asherson P, Mant R, Taylor C ve ark. (1993) Failure to find linkage between schizophrenia and genetic markers on chromosome 21. Am J Med Genet, 48:
6 ATEÞ Ý, ABAY E. Baron M, Gruen R, Rainer JD ve ark. (1985) A family study of schizophrenia and normal control probands: implications for the spectrum concept of schizophrenia. Am J Psychiatry, 142: Basset AS, Jones BD, McGillivray BC ve ark. (1988) Partial trisomy chromosome 5 cosegregating with schizophrenia. Lancet, 1: Buckland PR, O'Donovan MC, McGuffin P (1993) Clozapine and sulpiride up-regulate dopamine D 3 receptor mrna levels. Neuropharmacology, 32: Campion D, Leboyer M, Hillaire D ve ark. (1992) Relationship of HLA to schizophrenia not supported in multiplex families. Psychiatry Res, 41: Chen AC, Kalsi G, Brynjofsson J ve ark. (1996) Lack of evidence for close linkage of the glutamate GluR6 receptor gene with schizophrenia. Am J Psychiatry, 153: Crocq MA, Mant R, Asherson P ve ark. (1992) Association between schizophrenia and homozygosity at the dopamine D3 receptor gene. J Med Genet, 29: Crow TJ (1988) Sex chromosomes and psychosis. The case for a pseudoautosomal locus. Br J Psychiatry, 153: d'amato T, Campion D, Gorwood P ve ark. (1992) Evidence for a pseudoautosomal locus for schizophrenia. Br J Psychiatry, 161: Eaton WW, Hayward C, Ram R (1992) Schizophrenia and rheumatoid arthritis: a review. Schizophr Res, 6: Eberhard G, Franzen G, Low B (1975) Schizophrenia susceptibility and HLA antigens. Neuropsychobiology, 1: Fulton M, Winokur G (1993) A comparative study of paranoid and schizoid personality disorders. Am J Psychiatry, 150: Gershon ES, DeLisi LE, Hamovit J ve ark. (1988) A controlled family study of chronic psychosis. Arch Gen Psychiatry, 45: Gottesman II (1991) Schizophrenia Genesis: Origins of Madness: San Francisco, W. H. Freeman. Gottesman II, Bertelsen A (1989) Confirming unexpressed genotypes for schizophrenia-risks in the offspring of Fischer's Danish identical and fraternal discordant twins. Arch Gen Psychiatry, 46: Gottesman II, Shields J (1982) Schizophrenia: The Epigenetic Puzzle. Cambridge University Press, Cambridge. Grandy DK, Litt M, Allen N ve ark. (1989) The human dopamine D 2 receptor gene is located on chromosome 11 at q22-q23 and identifies a Taq I RFLP. Am J Hum Genet, 45: Hallmayer J, Kennedy JL, Wetterberg L ve ark. (1992) Exclusion of linkage between the serotonin 2 receptor and schizophrenia in a large Swedish kindred. Arch Gen Psychiatry, 49: Heston LL (1966) Psychiatric disorders in foster home reared children of schizophrenic mothers. Br J Psychiatry, 112: Holland A, Gosden C (1990) A balanced translocation partially co-segregating with psychotic illness in a family. Psychiatry Res, 32: 1-8. Kallman FJ (1938) The Genetics of Schizophrenia. New York, Augustin. Kalsi G, Sherrington R, Mankoo B ve ark. (1993) Genomic cloning, localization and identification of a highly polymorphic microsatellite sequence for the D5 dopamine neuroreceptor gene locus (DRD5) on chromosome 4p which shows no linkage to schizophrenia, manic depression and Tourette syndrome. Am J Hum Genet, 53(Suppl): Kendler KS (1983) Overview: A current perspective on twin studies of schizophrenia. Am J Psychiatry, 140: Kendler KS, McGuire M, Gruenberg AM ve ark. (1993) The Roscommon family study I: Methods, diagnosis of proband and risk of schizophrenia in relatives. Arch Gen Psychiatry, 50: Kennedy JL, Giuffra LA, Moises HW ve ark. (1988) Evidence against linkage of schizophrenia to markers on chromosome 5 in a Northern Swedish pedigree. Nature, 336: Kety SS, Rosenthal D, Wender PH ve ark. (1968) The types and prevalence of mental illness in the biological and adoptive families of adopted schizophrenics, in the transmission of schizophrenia. Oxford, England, Pergamon, s McGlashan TH, Williams PV (1987) Schizoaffective psychosis, II: manic, bipolar and depressive subtypes. Arch Gen Pschiatry, 44: McGue M, Gottesman II, Rao DC ve ark. (1985) Resolving genetic models for the transmission of schizophrenia. Genet Epidemiol, 2: McGue M, Gottesman II (1991) The genetic epidemiology of schizophrenia and the design of linkage studies. Eur Arch Clin Psychiatry, 240: McGuffin P, Sargeant MP, Hett G ve ark. (1990) Exclusion of a schizophrenia susceptibility gene from the chromosome 5q11- q13 region: new data and a reanalysis of previous reports. Am J Hum Genet, 47: McGuffin P (1991) Genetic Models of Madness. The New Genetics of Mental Illness, Butterworth-Heinemann, Oxford: Meehl PE (1973) Pychodiagnosis: selected papers. Minneapolis, University of Minnesota Press. Miyanga K, Machiymaya Y, Juji T (1984) Schizophrenic disorders and HLA-DR antigens. Biol Psychiatry, 19: Moises HW, Gelernter J, Giuffra L ve ark. (1991) No linkage between D2 dopamine receptor gene region and schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 48: Morton NE, Macclean CJ (1974) Analysis of family resemblance III, complex segregation of quantitative traits. Am J Hum Genet, 26: Ott J (1991) Analysis of Human Genetic Linkage. Baltimore, John Hopkins University Press. Pulver AE, Lasseter VK, Kasch L ve ark. (1995) Schizophrenia: A genome scan targets chromosomes 3p and 8p as potential sites of susceptibility genes. Am J Med Genet, 60:
7 ÞÝZOFRENÝNÝN GENETÝÐÝ Sanders AR, Hamilton JD, Fann WE ve ark. (1991) Association of genetic variation at the porfobilinogen deaminase gene with schizophrenia. Am J Hum Genet, 49(Suppl): 358. Seeburg PH (1993) The molecular biology of mammalian glutamate receptor channels. Trends Neurosci, 16: Sherrington R, Brynjolffson J, Petersson H ve ark. (1988) Localization of a susceptibility locus for schizophrenia on chromosome 5. Nature, 336: Smith M, Wasmuth J, McPherson JD ve ark. (1989) Cosegregation of an 11q22-9p22 translocation with affective disorder: proximity of the dopamine D 2 receptor gene relative to the translocation breakpoint. Am J Hum Genet, 45: 220. St Clair D, Blackwood D, Muir W ve ark. (1990) Association within a family of a balanced autosomal translocation with major mental illness. Lancet, 336: Tienari P, Sorri A, Lahti I ve ark. (1987) Genetic and psychosocial factors in schizophrenia: The Finnish adoptive family study. Schizophr Bull, 13: Tienari P (1990) Gene-environment interaction in adoptive families. H Hafner, W Gattaz (Ed), Search for the causes of schizophrenia. Berlin, Springer-Verlag, s Van Tol HH, Wu CM, Guan HC ve ark. (1992) Multiple D4 receptor variants in the human population. Nature, 358: Wang ZW, Black D, Andreasen N ve ark. (1993a) A linkage study of chromosome 11q in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 50: Wang ZW, Black D, Andreasen N ve ark. (1993b) Pseudoautosomal locus for schizophrenia is excluded in 12 pedigrees. Arch Gen Psychiatry, 50: Wender PH, Rosenthal D, Kety D ve ark. (1974) Cross-fostering: a research strategy for clarifying the role of genetic and experiential factors in the etiology of schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 30: Wright P, Donaldson PT, Underhill JA ve ark. (1996) Genetic association of the HLA DRB1 gene locus on chromosome 6p21.3 with schizophrenia. Am J Psychiatry, 153:
Þizofreni ailesel kümelenme gösteren bir
Þizofreninin Genetiði Dr. Ender TANER* Þizofreni ailesel kümelenme gösteren bir hastalýktýr. Aile çalýþmalarý genetik katkýyý desteklemektedir. Þizofreniden etkilenen ailelerde hastalanma riski belirlenmiþ;
DetaylıDr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ
Dr.ERHAN AKINCI Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Ekim 2010, İZMİR Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok GREGOR MENDEL
DetaylıAffektif Bozukluklarýn Genetiði
Affektif Bozukluklarýn Genetiði Ender TANER*, Nevzat YÜKSEL** ÖZET Genetik etkinin affektif bozukluklarýn etiyolojisindeki rolü ile ilgili ilk bulgular, aile, ikiz ve evlatlýk çalýþmalarý ile ortaya konmuþ,
DetaylıGenetik veriler, duygudurum bozukluklarýnýn
Depresyonun Genetik Nedenleri Dr. Esin ERSAN*, Prof. Dr. Ercan ABAY* Genetik veriler, duygudurum bozukluklarýnýn geliþiminde önemli bir etken olarak dikkati çekmektedir. Genetik yüklülük örüntüsü karmaþýk
DetaylıÞizofrenide Nörofizyolojik ve Nörokognitif Genetik Belirleyicilerin (Endofenotip) Yeri
Þizofrenide Nörofizyolojik ve Nörokognitif Genetik Belirleyicilerin (Endofenotip) Yeri Halis Ulaþ 1, Serhat Taþlýca 2, Köksal Alptekin 3 1 Uz.Dr., 3 Prof.Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri
DetaylıYENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER
YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Major Depresyon, Davraným Bozukluðu ve Madde Kullaným Bozukluðu olan Ergenlerde Fluoksetin ve Biliþsel Davranýþcý Terapinin Karþýlaþtýrýldýðý Randomize Kontrollü Çalýþma Riggs
DetaylıÞizofreni özellikle düþünce, algý ve duygulaným
Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Þizofreni: Klinik Özellikler Doç. Dr. Selahattin ÞENOL* Þizofreni özellikle düþünce, algý ve duygulaným alanlarýnda bozulmayla seyreden ciddi bir ruhsal hastalýktýr. Ýlk
Detaylı17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A²
EK 17-A RÝA ÝÇÝN DEÐERLENDÝRME KONTROL LÝSTESÝ ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ Hizmet verenin sorularý: Hizmet alana aþaðýdaki sorularý sorun: Hizmet veren için kurallar: Eðer yanýtlar evet sütununda ise aþaðýdaki
DetaylıBir psikiyatri kliniði yataklý birimi hastalarýnda. birlikteliði: Retrospektif bir çalýþma
ARAÞTIRMA Bir psikiyatri kliniði yataklý birimi hastalarýnda psikotik bozukluk ve madde kullaným bozukluðu birlikteliði: Retrospektif bir çalýþma Comorbidity of psychotic disorder and substance use disorder
DetaylıYENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER
YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Kistik Fibrozisli Çocuk ve Ergenlerde Psikopatoloji ve Tedavi Uyumu White T, Miller J, Smith GL ve ark. (2008) Adherence and psychopathology in children and adolescents with cystic
DetaylıÞizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya
Þizofrenide Prodromal Belirtiler Prof. Dr. Ýsmet KIRPINAR* Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya da yazýlarýn çoðu; þizofreninin heterojen bir sendrom olduðunu, bu hastalýk için hiçbir patognomonik
DetaylıAnksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları
Anksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları Yrd. Doç. Dr. Neşe Direk Dokuz Eylül Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Genetik Epidemiyoloji ve Psikiyatri Genome-Wide vs. Aday Gen Asosiyasyon
DetaylıYineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri
ARAÞTIRMA Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri Selçuk Aslan 1, Esra Yancar Demir 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri
DetaylıGen ve kromozom nedir?
This information (6) on Chromosome Translocations is in Turkish Kromozom Translokasyonları (İngilizce'si Chromosome Translocations) Kromozom translokasyonu nedir? Kromozom yer değiştirmesinin (chromosome
DetaylıGen ve kromozom nedir?
This information (21) on Robertsonian translocations is in Turkish Robertsonian Kromozom Translokasyonları (İngilizce'si Robertsonian Chromosome Translocations) Kromozom translokasyonu nedir? Kromozom
DetaylıDepresif Bozukluklarda Risk Etkenleri
Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri Süheyla ÜNAL*, Levent KÜEY**, Cengiz GÜLEÇ***, Mehmet BEKAROÐLU***, Yunus Emre EVLÝCE****, Selçuk KIRLI***** ÖZET * Prof. Dr., Ýnönü Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri
DetaylıEþ hastalanma bir kiþide farklý bozukluklarýn
Þizofreni ve Madde Kullaným Bozukluklarý Doç. Dr. Hakan COÞKUNOL* Eþ hastalanma bir kiþide farklý bozukluklarýn belirli bir zaman diliminde bir arada görülme si olarak tanýmlanýr. Bu kavram için yaygýn
DetaylıDünden Bugüne Barilem Biyogen
Dünden Bugüne Barilem Biyogen Dr. Sinan Gülöksüz Bakırköy Prof Dr Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 15 Nisan 2010 TPD 14. Yıllık Bahar Sempozyumu, Antalya Bakırköy
DetaylıSýnýrda Kiþilik Bozukluðu Aslýnda Bir Bipolar Spektrum Bozukluðu mudur?
DERLEME Sýnýrda Kiþilik Bozukluðu Aslýnda Bir Bipolar Spektrum Bozukluðu mudur? Manolya Çalýþýr 1 1 Psk., Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü, Ankara ÖZET Sýnýrda (borderline) kiþilik bozukluðunun
DetaylıDEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný
ARAÞTIRMA DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný Hüner Aydýn 1, Rasim Somer Diler 2, Ebru Yurdagül 1, Þükrü Uðuz 3, Gülþah Þeydaoðlu 4 1 Dr., 3 Yrd.Doç.Dr., 4 Uz.Dr., Çukurova Üniversitesi Týp
DetaylıT.C YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ Esas No : 2005 / 37239 Karar No : 2006 / 3456 Tarihi : 13.02.2006 KARAR ÖZETÝ : ALT ÝÞVEREN - ÇALIÞTIRACAK ÝÞÇÝ SAYISI
Yargýtay Kararlarý T.C Esas No : 2005 / 37239 Karar No : 2006 / 3456 Tarihi : 13.02.2006 KARAR ÖZETÝ : ALT ÝÞVEREN - ÇALIÞTIRACAK ÝÞÇÝ SAYISI Davalý þirketin ayný il veya diðer illerde baþka iþyerinin
DetaylıDENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir.
1. Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. a, b, c birbirinden farklý rakamlardýr. 2a + 3b - 4c ifadesinin alabileceði
DetaylıÞizofreni ve Cinsiyet: Baþlangýç Yaþý ve Sosyodemografik Özellikler
Þizofreni ve Cinsiyet: Baþlangýç Yaþý ve Sosyodemografik Özellikler Hatice GÜZ* ÖZET Bu çalýþmada, DSM-IV taný kriterlerine göre þizofreni tanýsý alan 160 hastada (95'i erkek, 65'i kadýn) baþlangýç yaþý
DetaylıGenetik bilimi Gregor Mendel'in 1865'te çalýþmaya
Depresyonun Etiyolojisinde Genetik Kanýtlar Doç. Dr. Hasan HERKEN* Genetik bilimi Gregor Mendel'in 1865'te çalýþmaya baþlamasýndan bu yana önemli deðiþim göstermiþtir. Bu yazýda önce, kýsaca genetik alt
DetaylıÞizofreni týptaki tüm yeni geliþmelere karþýn
Þizofreni Epidemiyolojisi Uz. Dr. A. Giray ARIHAN* Þizofreni týptaki tüm yeni geliþmelere karþýn halen sýklýðý, yaygýnlýðý, etiyolojisi taný ve tedavisi konusunda belirsizliðini koruyan bir hastalýk ya
DetaylıÞizofrenide Cinsel Ýþlev Bozukluklarý: Kesitsel Bir Deðerlendirme
ARAÞTIRMA Þizofrenide Cinsel Ýþlev Bozukluklarý: Kesitsel Bir Deðerlendirme Sexual Dysfunction in Schizophrenia: A Cross-Sectional Evaluation Soner Çakmak 1, Gonca Karakuþ 2, Yunus Emre Evlice 3 1 Uz.Dr.,
DetaylıBipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi
ARAÞTIRMA Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi Recep Tütüncü 1, Sibel Örsel 2, M.Haluk Özbay 2 1 Uz.Dr., 2 Doç.Dr., Dýþkapý Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Psikiyatri
DetaylıKanguru Matematik Türkiye 2017
Kanguru Matematik Türkiye 07 4 puanlýk sorular. Bir dörtgenin köþegenleri, dörtgeni dört üçgene ayýrmaktadýr. Her üçgenin alaný bir asal sayý ile gösterildiðine göre, aþaðýdaki sayýlardan hangisi bu dörtgenin
DetaylıAile Hekimliðinde Genogram
Aile Hekimliðinde Genogram Prof. Dr. Ýsmail Hamdi KARA, Düzce Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði AD, Düzce Aile Hekimliði Dersleri - 02.06.2010 15:30 1 I. Tanýmlar Hastalarý yalnýz bir birey olarak
DetaylıSunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi
Sunuþ Bu kitap Uluslararasý Çalýþma Örgütü nün Barefoot Research adlý yayýnýnýn Türkçe çevirisidir. Çýplak ayak kavramý Türkçe de sýk kullanýlmadýðý için okuyucuya yabancý gelebilir. Çýplak Ayaklý Araþtýrma
DetaylıProf. Dr. Cem Atbaşoğlu AÜTF Psikiyatri AD Nöropsikiyatri Araştırma Birimi AÜ BAUM
Psikoz Sürecinin Kilometre Taşları Şizotaksi Şizotipal Kişilik Bozukluğu UPK, İzmir, 06.10.2010 Prof. Dr. Cem Atbaşoğlu AÜTF Psikiyatri AD Nöropsikiyatri Araştırma Birimi AÜ BAUM Şizotipal Kişilik Bozukluğu
DetaylıYüzyýlýn baþlarýnda E. Bleuler ve Kraepelin
Þizofrenide Gidiþ ve Sonuç Prof. Dr. A. Kemal GÖÐÜÞ* * Ankara Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, ANKARA Yüzyýlýn baþlarýnda E. Bleuler ve Kraepelin tarafýndan tanýmlanmasýndan bu yana
DetaylıTOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Açýldý TOHAV'ýn mülteci ve sýðýnmacýlara yönelik devam ettirdiði çalýþmalar kapsamýnda açtýðý SURUÇ MÜLTECÝ DANIÞM
MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 1 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç
DetaylıSuç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU
Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Kurum ve kuruluşla ilişki bildirimi Bulunmamaktadır. Şiddet ve Suç Saldırganlık Şiddet Bireyin
DetaylıTOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor
TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor Türkiye'nin insanlarý, mevcut saðlýk düzeyini hak etmiyor. Saðlýk hizmetleri için ayrýlan kaynaklarýn yetersizliði, kamunun önemli oranda saðlýk
DetaylıEþtaný (komorbidite), iki ya da daha fazla. Depresif Bozukluklarda Eþtaný (Komorbidite) Özet
Depresif Bozukluklarda Eþtaný (Komorbidite) Prof. Dr. Olcay YAZICI* Özet Diðer psikiyatrik bozukluklarda olduðu gibi depresif bozukluklarda da sýklýkla tabloya baþka organik ya da psikiyatrik hastalýklarýn
DetaylıAlzheimer Hastalarý. P r o f. D r. Ý s m a i l T u f a n
Alzheimer Hastalarý D u r u m - Ö n g ö r ü - Ö n e r i P r o f. D r. Ý s m a i l T u f a n Alzheimer hastalarý örneðinde bakýma muhtaçlýk sorunu ele alýnacak, gelecek üzerine öngörüler ortaya konulacak
DetaylıÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum
ÇEVRE VE TOPLUM 11. Bölüm DOÐAL AFETLER VE TOPLUM Konular DOÐAL AFETLER Dünya mýzda Neler Oluyor? Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum Volkanlar
DetaylıŞİZOFRENİ SPEKTRUMU KİŞİLİK BOZUKLUKLARI
Derleme / Review ŞİZOFRENİ SPEKTRUMU KİŞİLİK BOZUKLUKLARI Nilay KAHRAMAN, 1* K. Oğuz KARAMUSTAFALIOĞLU 2 1 Uzm.Dr., Malkara Devlet Hastanesi, Malkara/Tekirdağ 2 Prof.Dr., Üsküdar Üniversitesi, İstanbul
DetaylıKanguru Matematik Türkiye 2015
3 puanlýk sorular 1. Hangi þeklin tam olarak yarýsý karalanmýþtýr? A) B) C) D) 2 Þekilde görüldüðü gibi þemsiyemin üzerinde KANGAROO yazýyor. Aþaðýdakilerden hangisi benim þemsiyenin görüntüsü deðildir?
DetaylıAnksiyete Bozukluðu ve Depresyonun Tanýsal Ýliþkileri
Anksiyete Bozukluðu ve Depresyonun Tanýsal Ýliþkileri Hakan Türkçapar Doç. Dr., SSK Ankara Eðitim Hastanesi Psikiyatri Kliniði, Ankara Anksiyete bozukluklarýyla depresyonun belirtileri arasýnda belirgin
Detaylı"Þizotipal Kiþilik Özellikleri" Alt Ölçeði: Deðerlendiriciler Arasý Güvenilirlik Çalýþmasý
"Þizotipal Kiþilik Özellikleri" Alt Ölçeði: Deðerlendiriciler Arasý Güvenilirlik Çalýþmasý Suzan ÖZER*, Semra ULUSOY**, Elif KABAKÇI***, Aylin ULUÞAHÝN**** ÖZET Þizofreniden daha hafif bir klinik tablo
DetaylıThis information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders)
This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalıklara bir veya daha fazla hatalı gen
DetaylıÝntiharýn Nörobiyolojisi #
Ýntiharýn Nörobiyolojisi # Prof. Dr. Nevzat YÜKSEL* GÝRÝÞ Genel toplumda intihar sýklýðý yýllýk yüzbinde 10-20 kadardýr. Deðiþik ülkelerde bu oranlar yüzbinde 10 ile 40 arasýnda deðiþmektedir. Ýntihar
DetaylıDepresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi
Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi Dr. Sema Ýlhan Akalýn* Dr. Can Cimili**, Dr. Esma Kuzhan*** Giriþ: Depresyon birinci basamakta en yaygýn görülen ruh saðlýðý sorunudur, çok azýnýn ikinci
DetaylıDikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý
ARAÞTIRMA Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý Oya Güçlü 1, Murat Erkýran 1 1 Uz. Dr., Bakýrköy Ruh Saðlýðý ve Sinir Hastalýklarý Eðitim ve
DetaylıÞizofreni: Damga, Mitler ve Gerçekler
Þizofreni: Damga, Mitler ve Gerçekler Doç. Dr. Alp ÜÇOK* Özet Þizofreni kavramýyla ilgili önyargýlar ve bunlarýn neden olduðu damga yalnýzca hastalarý deðil yakýnlarýný ve tedaviyi üstlenen profesyonelleri
DetaylıÞizofrenide Gözlenen Biliþsel Bozukluklar ve Deðerlendirilmesi: Bir Gözden Geçirme
Þizofrenide Gözlenen Biliþsel Bozukluklar ve Deðerlendirilmesi: Bir Gözden Geçirme Nurper Erberk ÖZEN* ÖZET Kraepelin zamanýndan bu yana araþtýrmacýlar, þizofrenik hastalardaki özgül, bölgesel beyin lezyonlarýný
Detaylı1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ
1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ Burhanettin Kaya 1, Mine Kaya 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, 2 Uz.Dr., Ankara Halk Saðlýðý Müdürlüðü,
DetaylıMajor depresif bozukluk tam olarak iyileþebildiði
Depresyonun Seyri Uz. Dr. Figen Çulha ATEÞCÝ* Major depresif bozukluk tam olarak iyileþebildiði gibi, sýklýkla yineleme ve bazen de kronik gidiþ gösteren bir hastalýktýr. Baþlangýç yaþý genellikle 20'li
DetaylıÞizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katký Yapmak: Nasýl ve Neden?
Þizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katký Yapmak: Nasýl ve Neden? Tolga Binbay 1, Halis Ulaþ 2, Köksal Alptekin 3 1 Uz.Dr., Cizre Devlet Hastanesi Psikiyatri Bölümü, Þýrnak, 2 Uz.Dr., 3 Prof.Dr., Dokuz
Detaylı29 Fizik Tedavi Alan Hastalarýn Yaþam Kalitesinin Deðerlendirilmesi Assessment For Quality Of Life Of Patients Receiving Physical Therapy 1 Yrd.Doç. Dr.Birsen ALTAY 2 Yrd.Doç. Dr. H.Demet GÖNENER 1 Hemþ.
Detaylı0 KLÝNÝK ARAÞTIRMA Romatolojik Sorunu Olan Hastalarda Yaþam Kalitesi ve Bazý Semptomlarla Ýliþkisi Quality Of Life Patients With Rheumatologic Problems And Its Correlates With Some Symptoms Arþ.Gör. Seda
DetaylıDüþünce ve Dil Ölçeðinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalýþmasý
ARAÞTIRMA Düþünce ve Dil Ölçeðinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalýþmasý Halis Ulaþ 1, Köksal Alptekin 2, Deniz Özbay 3, Berna Binnur Akdede 4, Emre Çakýr 3, Mevhibe Tümüklü 6, Selçuk Þimþek
DetaylıÞizofreni Hastalarýnda Tekrarlayan Yatýþ Sýklýðý ve Öngörücüleri
ARAÞTIRMA Þizofreni Hastalarýnda Tekrarlayan Yatýþ Sýklýðý ve Öngörücüleri Frequency and Predictors of Recurrent Hospitalizations of Schizophrenic Patients Bülent Kadri Gültekin 1, Jülide Güler 1, Sermin
Detaylı2 - Konuþmayý Yazýya Dökme
- 1 8 Konuþmayý Yazýya Dökme El yazýnýn yerini alacak bir aygýt düþü XIX. yüzyýlý boyunca çok kiþiyi meþgul etmiþtir. Deðiþik tasarým örnekleri görülmekle beraber, daktilo dediðimiz aygýtýn satýlabilir
DetaylıARAÞTIRMA ÖZET SUMMARY
ARAÞTIRMA Tipik, Atipik Antipsikotik, Elektrokonvulsiv Tedavi ya da Birlikte Kullanýmlarý ile Taburcu Edilen Þizofreni Tanýlý Hastalarýn Altý Ay Ýçinde Tekrarlayan Yatýþ Oranlarý Rehospitalization Rates
DetaylıEÞÝTSÝZLÝKLER. I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik. Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik
l l l EÞÝTSÝZLÝKLER I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik Çift ve Tek Katlý Kök, Üslü ve Mutlak Deðerlik Eþitsizlik l Alýþtýrma 1 l Eþitsizlik
Detaylı3. Çarpýmlarý 24 olan iki sayýnýn toplamý 10 ise, oranlarý kaçtýr? AA 2 1 1 2 1. BÖLÜM
7. SINIF COÞMAYA SORULARI 1. BÖLÜM DÝKKAT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. 3. Çarpýmlarý 24 olan iki sayýnýn toplamý 10 ise, oranlarý kaçtýr? 2 1 1 2 A) B) C) D) 3 2 3
DetaylıÞizofreni Tedavisinde Biliþsel-Davranýþçý Yaklaþýmlar
Þizofreni Tedavisinde Biliþsel-Davranýþçý Yaklaþýmlar Mehmet Z. SUNGUR*, Özlem YALNIZ** ÖZET Psikopatolojinin temelinde, düþüncenin yapýsý ve içeriðinde bozukluk olduðu bilinmesine karþýn, biliþsel-davranýþçý
DetaylıOtozomal Baskın Kalıtım (Autosomal Dominant Inheritance) nedir?
This information (1) on Autosomal Dominant genetic disorders is in Turkish Otozomal Baskın Genetik Hastalıklar (Kadınlar İçin) (İngilizce si Autosomal Dominant Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalığa,
DetaylıÞizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma
ARAÞTIRMA Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma The Validity of Schizophrenia Subtypes: A Comperative Study Nalan Kara 1, Mehmet Hakan Türkçapar 2 1 Uz.Dr., Turgut Özal Üniversitesi
DetaylıTýp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi
1 Özet Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi Mehmet Ali MALAS, Osman SULAK, Bahadýr ÜNGÖR, Esra ÇETÝN, Soner ALBAY Süleyman Demirel
DetaylıYeme Bozukluðu ve Bipolar Bozukluk Birlikteliði
DERLEME Yeme Bozukluðu ve Bipolar Bozukluk Birlikteliði Comorbidity of Eating Disorders and Bipolar Disorder Asena Akdemir 1, Bahar Sarý Narðis 2 1 Prof.Dr., Selçuk Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri
DetaylıManyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon
ARAÞTIRMA Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Gülten Karadeniz 1, Serdar Tarhan 2, Emre Yanýkkerem 3, Özden Dedeli 3, Erkan Kahraman 4 1 Yrd.Doç.Dr., 3
Detaylıdüþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller:
Ayna-Gazetesi-renksiz-11-06.qxp 26.10.2006 23:39 Seite 2 Çocuklarda Ateþ Deðerli Ayna okuyucularý, bundan böyle bu sayfada sizleri saðlýk konusunda bilgilendireceðim. Atalarýmýz ne demiþti: olmaya devlet
Detaylı1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn
4. SINIF COÞMAYA SORULARI 1. BÖLÜM 3. DÝKKAT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. 1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn toplamý kaçtýr? A) 83 B) 78 C) 91 D) 87
DetaylıDENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir.
1. Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. 3 2x +1 = 27 olduðuna göre, x kaçtýr? A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 4. Yukarýda
DetaylıYeme Bozukluklarında Genetik Etkenler
Yeme Bozukluklar nda Genetik Etkenler Yeme Bozukluklarında Genetik Etkenler Dr. Aslı Çepik Kuruoğlu 1 ÖZET: YEME BOZUKLUKLARINDA GENET K ETKENLER Görülme s kl ve tedavi güçlükleri nedeniyle Amerika ve
DetaylıKanguru Matematik Türkiye 2018
3 puanlýk sorular. Þekildeki takvim yapraðý bir ayý göstermektedir. Maalesef üzerine mürekkep dökülmüþtür ve günlerden çoðu görülmemektedir. Bu ayýn 7 si hangi güne denk gelir? P S Ç P C C P 3 4 5 6 7
DetaylıSubklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi
ARAÞTIRMA Subklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi Yalçýn M. Yarpuz 1, Ümit Aydoðan 2, Oktay Sarý 1, Aydoðan Aydoðdu 3, Gökhan Üçkaya 4,
DetaylıPsikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi. Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital
ARAÞTIRMA Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital Eda Aslan 1, Nadya Þimþek 2 1 Yard. Doç.
DetaylıDr. Sevim Buzlu*, Nihal Bostancý**, Derya Özbaþ***, Sevil Yýlmaz****
Ýstanbul'da Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Kadýnlarýn Genel Saðlýk Anketine Göre Ruhsal Durumlarýnýn Deðerlendirilmesi Assessment of the Psychological Status of Women Who Applied to a Primary Care Unit in
DetaylıBolkar Daðlarý. AKD054 Acil Gerileme (-1)
Bolkar Daðlarý AKD054 Acil Gerileme (-1) Ali Ýhsan Gökçen Yüzölçümü : 399366 ha Yükseklik : 210 m - 3524 m Boylam : 34,46ºD Ýl(ler) : Mersin, Niðde, Konya Enlem : 37,26ºK Ýlçe(ler) : Ereðli, Pozantý, Ulukýþla,
DetaylıTýp Evrimi Açýsýndan ve Psikiyatri Özelinde Konsültasyon Kurumu #
Týp Evrimi Açýsýndan ve Psikiyatri Özelinde Konsültasyon Kurumu # Serap Þahinoðlu PELÝN* ÖZET Özellikle klinikte çalýþan hekimin uðraþý sýrasýnda tek baþýna üstesinden gelemediði vakalarda bir baþka hekimden
DetaylıÞizofreni: Klinik Özellikler, Taný, Ayýrýcý Taný
Þizofreni: Klinik Özellikler, Taný, Ayýrýcý Taný Uz. Dr. Mehmet V. ÞAHÝN* Özet Þizofreni, kiþinin düþünce, algýlama, duygulaným ve davranýþlarýný önemli derecede etkileyerek iþ, sosyal ve özel yaþamýnda
Detaylı3. Tabloya göre aþaðýdaki grafiklerden hangi- si çizilemez?
5. SINIF COÞMY SORULRI 1. 1. BÖLÜM DÝKKT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. Kazan Bardak Tam dolu kazandan 5 bardak su alýndýðýnda kazanýn 'si boþalmaktadýr. 1 12 Kazanýn
DetaylıBÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ
IPA Cross-Border Programme CCI No: 2007CB16IPO008 BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ SINIR ÖTESÝ BÖLGEDE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLÝ ÝÞLETMELERÝN ORTAK EKO-GÜÇLERÝ PROJESÝ Ref. ¹ 2007CB16IPO008-2011-2-063, Geçerli sözleþme
DetaylıThis information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis)
This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis) Kistik Fibroz nedir? Kistik Fibroz (Cystic Fibrosis, CF), kalıtsal bir genetik (genetic) hastalıktır.
DetaylıERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU.
ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. Sendikamýz Yönetim Kurulu Üyesi Erhan KAMIÞLI, 28 Mart 2001 tarihi itibariyle H.Ö. Sabancý Holding Çimento Grubu Baþkanlýðý'na atanmýþtýr.
DetaylıMajor Depresif Bozukluk (MDD) Dünyada maluliyete sebep olan en sık ikinci hastalık Amprik tedavi yaklaşımı İlaca yanıt Yan etki bireysel farklılıklar
Esra Arslan Ateş, Korkut Ulucan, Mesut Karahan, Kaan Yılancıoğlu, Hüseyin Ünübol, Ahmet İlter Güney, Muhsin Konuk, Nevzat Tarhan. Dr. Esra ARSLAN ATEŞ Marmara Üniversitesi Pendik EAH Tıbbi Genetik Major
DetaylıLarson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi,
5 Prof. Dr. Semih KESKÝL Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, yaþlýlarýn acil hastalýklarý diye bir durum yoktur. Bizimde burada söz konusu edeceðimiz yaþlýlar arasýndaki acil týbbi durumlardýr.
DetaylıErciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi Change of Smoking Prevalence among Erciyes University Students between 1985
Detaylı1. Nüfusun Yaþ Gruplarýna Daðýlýmý
Köylerden (kýrsal kesimden) ve iþ olanaklarýnýn çok sýnýrlý olduðu kentlerden yapýlan göçler iþ olanaklarýnýn fazla olduðu kentlere olur. Ýstanbul, Kocaeli, Ýzmir, Eskiþehir, Adana gibi iþ olanaklarýnýn
DetaylıErzurum Bölge Ýþitme Engelliler Okulundaki Öðrencilerin Klinik ve Genetik Açýdan Ýncelenmesi (Ön Çalýþma)
OTOSKOP 00; :7-77 KESÝTSEL ÇALÞMA Erzurum Bölge Ýþitme Engelliler Okulundaki Öðrencilerin Klinik ve Genetik Açýdan Ýncelenmesi (Ön Çalýþma) Yrd.Doç.Dr. Celil USLU* Uz.Dr. A. Gani TATAR** Prof.Dr. Sýtký
DetaylıAkut ve Geçici Psikotik Bozukluk Ýzleminde Taný Stabilitesi: Bir Ön Çalýþma
ARAÞTIRMA Akut ve Geçici Psikotik Bozukluk Ýzleminde Taný Stabilitesi: Bir Ön Çalýþma Diagnostic Stability in the Follow-up of Acute and Transient Psychotic Disorder: A Preliminary Study Nur Öztürk 1,
Detaylı17 ÞUBAT kontrol
17 ÞUBAT 2016 5. kontrol 3 puanlýk sorular 1. 20,16 ile 3,17 ondalýk sayýlarý arasýnda kaç tane tam sayý vardýr? A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19 2. Aþaðýdaki trafik iþaretlerinden hangisinin simetri ekseni
DetaylıDopamin tirozinden sentez edilir (Kayaalp
Þizofreni ve Dopamin Doç. Dr. M. Emin ÖNDER*, Uz. Dr. Kutsal KÜÇÜKADA** Dopamin tirozinden sentez edilir (Kayaalp 1992). Tirozin hidroksilaz enzimi dopamin sentezinde hýz kýsýtlayýcý enzim olarak rol oynamaktadýr.
DetaylıSpor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý
Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði, üyeler arasýndaki haberleþme aðýný daha etkin hale getirmek için, akademik çalýþmalar yürüten bilim insaný, antrenör, öðretmen, öðrenci ve ilgili
DetaylıKanguru Matematik Türkiye 2015
3 puanlýk sorular 1. Aþaðýdaki þekillerden hangisi bu dört þeklin hepsinde yoktur? A) B) C) D) 2. Yandaki resimde kaç üçgen vardýr? A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 3. Yan taraftaki þekildeki yapboz evin eksik parçasýný
Detaylı5. 2x 2 4x + 16 ifadesinde kaç terim vardýr? 6. 4y 3 16y + 18 ifadesinin terimlerin katsayýlarý
CEBÝRSEL ÝFADELER ve DENKLEM ÇÖZME Test -. x 4 için x 7 ifadesinin deðeri kaçtýr? A) B) C) 9 D). x 4x ifadesinde kaç terim vardýr? A) B) C) D) 4. 4y y 8 ifadesinin terimlerin katsayýlarý toplamý kaçtýr?.
DetaylıHAFTA III Bağlantı, Asosiyasyon, Haritalama
Biyoteknoloji ve Genetik I HAFTA III Bağlantı, Asosiyasyon, Haritalama Prof. Dr. Hilâl Özdağ T.H. Morgan ve A.H. Sturtevant 1911 Morgan ın soruları: 1. Gen ayrılmasının kaynağı nedir? Janssens ve ark:
DetaylıÞizofreni Tanýlý Hastalarýn Çocuklarýnda Dikkat, Bellek ve Yürütücü Ýþlevler
ARAÞTIRMA Þizofreni Tanýlý Hastalarýn Çocuklarýnda Dikkat, Bellek ve Yürütücü Ýþlevler Þahika Gülen Þiþmanlar 1, Ayþen Coþkun 2, Belma Aðaoðlu 2, Sennur Zaimoðlu 3, Iþýk Karakaya 4, Cavit Iþýk Yavuz 5
DetaylıKanguru Matematik Türkiye 2018
3 puanlýk sorular 1. Leyla nýn 10 tane lastik mührü vardýr. Her mührün üzerinde 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 9 rakamlarýndan biri yazýlýdýr. Kanguru sýnavýnýn tarihini þekilde görüldüðü gibi yazan Leyla,
DetaylıPsikotik depresyon, DSM-IV'de Major Depresif
Psikotik Özellikli Depresyon Dr. Berna ÖZEN*, Doç. Dr. E. Timuçin ORAL* Psikotik depresyon, DSM-IV'de Major Depresif Bozukluk tanýsýnýn kesitsel gidiþ tanýmlayýcýlarý arasýnda þiddet göstergesi olan psikotik
DetaylıPsikiyatrik Bozukluklarda Valproat Kullanýmý
Psikiyatrik Bozukluklarda Valproat Kullanýmý Ý. Tuncer OKAY*, Cebrail KISA**, Nesrin DÝLBAZ*** ÖZET Keþfedilmesinden yýllar sonra antikonvülzan olarak kullanýlmaya baþlanýlan valproat, ayný dönemde bipolar
DetaylıGENETİK POLİMORFİZMLER. Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER
GENETİK POLİMORFİZMLER Prof. Dr. Filiz ÖZBAŞ GERÇEKER Genomu bir kitap olarak düşünürsek... (Ridley, 2000) Kromozom olarak adlandırılan 23 bölüm Her bölüm birkaç bin hikayeden oluşur ki bunlar genlerdir.
DetaylıKahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri
ARAÞTIRMA Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Sociodemographic and Clinical Characteristics of Patients in The Kahta State Hospital Psychiatry
DetaylıTOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve
MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 2 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç
DetaylıObsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý
Týp Araþtýrmalarý Dergisi 23: 1 (3): 15-2 ARAÞTIRMA Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Remzi Kutaniþ, Ömer A. Özer, Buket T. Eryonucu Yüzüncü
Detaylı