GAZ ALIŞ VERİŞİ ÜN TE 13

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GAZ ALIŞ VERİŞİ ÜN TE 13"

Transkript

1 ÜN TE 13

2 Enerji veren besin maddeleri sonuna kadar metabolizmaya uğrarsa, yani tam okside olurlarsa, son ürün ve H 2 O dur. Bu nedenle moleküler oksijene ihtiyaç vardır. Bazı bir hücreli anaerob canlılar oksijensiz ortamda yaşayabilirler. Bunların dışında kalan bütün canlılar yaşamak için oksijene muhtaçtırlar. Canlı hücre ile ortam arasında gaz alışverişi daima gazların hücre zarından içeri veya dışarı difüzyonu ile olur. Tek hücreliler dış ortamla doğrudan doğruya temas halinde olduklarından alma ve verme kolaylıkla yapılır. Bu nedenle özel bir solunum sistemine ihtiyaç yoktur. Bitkilerde Solunum : Stoma Lentisel (Kovucuk) Kök şeklinde yapılarla yapılır. Hayvanlarda Solunum : Sünger ve sölenterelerde özel bir solunum yoktur. Bulunduğu ortamla temas halinde olduğu için gerekli gaz alış verişi hücre zarından difüsyonla gerçekleşir. Sünger Sölentere 1. Deri Solunumu : Deri solunumu yapan canlılarda vücut yüzeyi nemli olmalıdır. Deri yüzeyi tek katlı epitelle örtülüdür. Gaz alış verişi difüzyon kurallarına göre gerçekleşir. Örn: Halkalı solucan, bazı yuvarlak solucanlar, kurbağa ve semenderler gibi... Deri solunumu yapanlarda derinin nemliliği mukoza tabakası tarafından salgılanan mukus ile olur. Ergin kurbağada akciğer yüzey alanı yeterli olmadığı için deri solunumu ile solunum kapasitesini artırırlar. Deri solunumu yapan hayvanlar genellikle yüzey alanının vücut hacmine oranını artırmak için küçük, ince ve yassı vücuda sahiptir. 351

3 2. Solungaç Solunumu : Bazı solucanlarda, yumuşakçalarda, bazı kabuklularda, balıklarda ve kurbağanın larva döneminde solungaç solunumu görülür. Solungaçlar bulundukları yere göre dış ve iç solungaç olarak ikiye ayrılır. Dış solungaçlar ipliksi, tüysü ve yaprak şeklindedir. Kurbağanın larva dönemininin ilk başlarında, akciğerli balıklarda görülür. İç solungaçlar kemikli balıklarda, kıkırdaklı balıklarda bazı yumuşakça ve kabuklularda görülür. Kemikli balıkların solungaçları başın iki yanında solungaç boşluklarında bulunur. Solungaç boşluklarının ön tarafı ağza, arka tarafı yutağa bağlıdır. Üzerleri de kemikten yapılmış, açılıp kapanabilen solungaç kapaklarıyla (operklum) örtülüdür. Kıkırdaklı balıklarda solungaç kapağı yoktur. Dikenli sırt yüzgeci Yumuşak sırt yüzgeci Kuyruk yüzgeci Burun delikleri Solungaç Göz Ağız Yan yüzgeçler Yanal çizgi Kuyruk Karın yüzgeçleri Pullar Anüs Anal yüzgeci Her solungaç boşluğunda dörder tane solungaç yayı bulunur. Bu yayların iç kısmında bulunan solungaç dikenleri yutulan sert cisimlerin ve besinlerin solungaç yapraklarına girmesini önler. Her bir solungaç yayı ikişer sıra halinde dizilmiş solungaç yayprağından oluşur. Bir solungaç yaprağı ise, geniş yüzeyler oluşturmak amacıyla, tek sıralı epitel hücreleriyle çevrilmiş, bir tane atar damar, bir tane toplar damar ve aralarındaki bol miktarda kılcal damardan oluşur. Solungaçlar bu yüzden kırmızı görünür. Balık solunum yaparken ağız açılır ve solungaç kapakları kapanır. Bu bir çeşit su pompalama işlemidir. İçinde çözünmüş olarak bulunan su, ağızdan girip solungaç yaprakları arasından geçer. Suda çözünmüş olarak bulunan oksijen, solungaç yaprağındaki epitele, oradan da kılcallara difüzyonla geçer. Aynı şekilde, kılcallardaki kanda bulunan karbondioksit solungaç yaprağındaki epitele ve oradan da suya geçer. Çözünmüş oksijeni azalmış ve karbondioksit içeriği artmış olan su, balığın ağzının kapanıp solungaç kapaklarının açılmasıyla dışarı verilir. Bazı balıkların bu şekilde verimli bir pompalama sistemleri yoktur. Bu yüzden ağızları açık biçimde sürekli yüzmeleri gerekir. Havadaki % 20'lik oksijene karşılık sudaki oksijen oranı % 2 3'tür. Balıklar bu az miktardaki oksijenden en etkin biçimde faydalanmak için, "ters akım alışverişi" olarak bilinen bir mekanizma geliştirmişlerdir. 352

4 Su Solungaç Kulakç k Kar nc k Bu mekanizmada kılcaldamarlar içindeki kanın akış yönü ile dışarıdaki suyun akış yönü birbirine zıttır. Bu sayede oksijen bakımından zengin olan su, her zaman oksijen bakımından fakir olan kanla karışırlar. Bu durum da çözünmüş gazın kan ve su arasındaki değişim hızını artırır. Balık, bu mekanizma sayesinde suda bulunan oksijenin % 85'ini alabilir. Solungaçlar kıvrımlı yapıya sahiptir. 3. Trake Solunumu : Karada yaşayan eklem bacaklılardan böcekler ve çokayaklılarda görülür. Örümceklerde kitapsı akciğer ile solunum yap l r. (Trakeler kitap sayfaları gibi yan yana dizilim gösterir.) ¾ Böceklerin kanında O2 ve taşınmaz. Böceklerin kanında solunum pigmenti bulunmaz. Trake solunumu evrime göre karaya uyum adaptasyonlarındandır. Trakeoller ince, geniş ve nemlidir. Böceklerin karın bölgesinin altında bulunan stigma adlı açıklıktan gaz alış verişi gerçekleştirilir. Vücut kasları gevşediği zaman atmosfer oksijeni içeri alınır, vücut kasları kasıldığı zaman doku hücrelerinden trake borularına geçen karbondioksit amosfere verilir. Trakeol Trake borusu Dallanm trake sistemi Hava keseleri Kas Stigmalar Trakeler S v dolu trakeoller Hava dolu trakeoller 353

5 4. Akciğer Solunumu : Ergin kurbağa, sürüngen, kuş ve memelilerde görülür. Akciğerlerin yüzey alanı genişliği enerji ihtiyacına göre değişir. SEMENDER KURBAĞA SÜRÜNGEN KUŞ MEMELİ Kuşlarda hava kesesi vardır. Kuşlarda alınan havanın akım yönü ile kanın akım yönü terstir. Kuşlarda zarsı diyafram vardır. ¾ Kuşlarda kemiklerin için hava ile doludur. Şekilde; Ön hava keseleri Hava Ön hava keseleri Hava Arka hava keseleri Trake Arka hava keseleri Trake Soluk alma : Hava keseleri dolar. Soluk verme : Hava keseleri bo al r akci erler dolar. Soluk alma sırasında arka hava keseleri oksijen ile dolarken, ön hava keselerine akciğerlerden karbondioksit geçer. Soluk verme sırasında arka hava keselerindeki oksijen akciğerlere geçerken, ön hava kesesindeki karbondioksit atmosfere verilir. 354

6 Memelilerde akciğerlerinde alveoller vardır. Alveoller solunum yüzey alanını artırırlar. Memelilerde kaslı diyafram vardır. Memelilerin olgun alyuvarları çekirdeksizdir. Bunun sağladığı avantaj daha fazla solunum gazı taşımaktır. ¾ Alınan hava emme kuvveti ile akciğerlere iletilir. İnsanda Solunum Yollar : Göğüs boşluğunda yer alan memeli akciğerleri, süngerimsi ve nemli epitel yapıya sahiptir. Dallanmalar gösteren bir borucuklar sistemi havayı akciğerlere iletmektedir. Burun deliklerinden giren hava ısıtılır, nemlendirilir ve filtre edilerek yutak bölgesine gelir. Yutakta bulunan kapak yemek borusunu kapatarak havanın sadece nefes borusuna yönlendirilmesini sağlar. Hava larinksle (ses tellerinin bulunduğu bölge) nefes borusuna gelir. Nefes borusuna gelen hava bronş bronşcuk alveollere gelir. Yutak Yemek borusu Soluk borusu Epiglot K k rdak K k rdak Larinks Bron cuk atar toplar Sa bron Bron cuklar Plevra Sol bron Alveol Alveoller aras bölme Ses telleri Diyafram Nefes borusunda bulunan hiyalin kıkırdak nefes borusunun açık kalmasını sağlar. Alveoller ince, geniş ve nemlidir. Gaz alışverişi alveollerle kılcallar arasında difüzyon kurallarına göre yapılır. Açıklama: Hava dışarı verildiğinde, larinksteki bir çift ses teli, buradaki kasların istemli olarak kasılması sonucu gerilir ve titreşir. İnce sesler, tellerin iyice gerilmiş durumdaki hızlı titreşimler sonucu oluşur, kalın sesler gevşek ve yavaş titreşim yapan tellerden oluşur. Açıklama: Akciğerleri saran zara plevra adı verilir. Akciğerle plevra arasında kaygan sıvı ve negatif basınç vardır. Açıklama: Alveollerden ekzositozla salgılanan lipoprotein kompleksi; Alveollerin yüzey gerilimini azaltır. Alveollerin pörsümesini önler. Kılcallardan alveollere daha az su geçer ve solunum yoluyla su kaybı azalır. Alveollere esneklik kazandırması sayesinde havanın dışarı atılması daha kolay olur. Kan sıvısının alveol boşluğuna dökülmesini önler. Yabancı partiküllerin atılmasına yardımcı olur. Oksijenin çözünmesine yardım eder. Bronşial mukusta kayganlık sağlar. 355

7 Solunum pigmentleri: Hemoglobin Fe 2 K rm z renk Hemosiyanin Cu 2 Mavi renk solunum pigmenteri protein yap l d r. En önemli özellikleri Hemoerittin Fe 2 K rm z renk solunum gazlar ile tersinir reaksiyona girmeleridir. Klorokrourin Fe 2 Yeflil renk Bütün omurgalılarda solunum pigmenti hemoglobindir. Omurgalılarda hemoglobin alyuvar içerisinde bulunur. Omurgasızlarda genellikle solunum pigmenti plazmadadır. Hemoglobin plazmada bulunsaydı, çözünürlük özelliğinden dolayı kanın yoğunluğunun aşırı artması sonucu kalbin çalışma gücü pompalamaya yetmez ve dokulara gerekli oksijenin taşınması gerçekleşmezdi. Solunum merkezi omurilik soğanıdır. Yükseklere çıkıldıkça; Atmosfer basıncı azalır. Atmosferdeki oksijen azalır. ¾ Kandaki CO2 Kanın ph ı düşer. Omurilik soğanının uyarımı artar. Kalbin çalışması artar. Nefes alış verişi artar. Kırmızı kemik iliğinin uyarımı artar. Alyuvar üretimi artar. Akciğerin etrafını çeviren zar plevradır. Akciğerler ile akciğer zar arasında bulunan sıvı akciğerlerin esnemesini kolaylaştırır. Atmosfer ile akciğerler arasında gerçekleşen gaz alış verişine dış solunum adı verilir. Akciğerlerle hücre arasındaki gaz transferine de iç solunum adı verilir. Nefes alışveriş mekanizması : Atmosfer Atmosfer N 2 Su buhar N 2 Su buhar Akciğerdeki basınç atmosfer basıncından az olduğunda nefes alma gerçekleşir. Akciğerdeki basınç atmosfer basıncından büyük olduğunda nefes verme gerçekleşir. Nefes vermede akciğerlerin geri yaylanma basıncının etkisi vardır. Geri yaylanma basıncı akciğerlerin yapısındaki elastik lifler etkisiyle ve pleura boşluğundeki sıvı tabakasının oluşturduğu yüzey gerilimi ile sağlanır. Atmosferden alınan oksijenin yakşalık %30 u akciğerden kılcallara difüzyon eder geriye kalan oksijen atmosfere verilir. Alınan havadaki azotun tamamı tekrar atmosfere verilir. ¾ Atmosfere verilen havadaki CO ve su buharı oranı yüksektir

8 Nefes borusu Nefes alma Nefes verme Diyafram kas düzle ir. (Kas l r) skelet kas kas l r. Gö üs içi bas nç azal r. hacmi artar. Kar n iç bas nc artar. Kar n iç hacmi azal r. Diyafram kas kubbele ir. (Gev er) skelet kas gev er. Gö üs içi bas nç artar. hacmi azal r. Kar n iç bas nc azal r. Kar n iç hacmi artar. Solunum Gazlarının Taşınması : 1. Oksijen Taşınması : Oksijen ta nmas % 98 Hemoglobin ile (Hb = Oksihemoglobin eklinde) % 2 Plazmada çözünmü halde Alveol Alyuvar k lcaldamar Doku k lcaldamar KHb KHb KHb KHb Çözünmü Aç klama : Hemoglobinin oksijen bağlaması kah ph'ının yükselmesi gerekir. Bu durumda kandaki karbondioksitin alveole geçmesi ile gerçekleşir. 357

9 2. Karbondioksit Taşınması : Karbondioksit HCO 3 (Bikarbonat iyonlar ) Plazmada çözünmü halde Hb (Karbominohemoglobin) H 2 CO 3 (Karbonik asit) Proteinlere ba l halde ¾ Karbondioksitin en önemli taşınma şekli HCO 3 iyonları şeklindedir. Bikarbonat iyonları doku alyuvarlarında oluşur, kan plazmasında taşınır. H Hb Hb HCO 3 HbH HbCO2 Doku k lcal Alveol H Hb Hb HCO 3 HbH HbCO2 k lcal H HCO 3 H HCO 3 H 2 CO 3 H 2 CO 3 Karbonik anhidraz enzimi Karbonik anhidraz enzimi H 2 O H 2 O H 2 O H 2 O H 2 O Alveol Açıklama: Suların derinliklerine dalındıkça dış basınç artmaya başlar. Dış basıncın artmasına bağlı olarak kandaki gazların çözünürlüğü artar. Ani olarak su yüzeyine çıkılırsa dış basıncın hızla azalması sonucunda kanda çözünmüş olan gazlar (özellikle azot) serbest hale geçer. Gazların serbest hale geçmesi sonucunda kanın pompalanması zorlaşır, kalp kanı daha kolay pompalayabilmek için daha güçlü kasılmaya başlar. Bunun sonucunda artan kan basıncı ince damarlarda patlamaya neden olur. Bu olaya vurgun adı verilir. Açıklama: Aktif dokularda bol oksijen kullanmayı sağlayan faktörler şunlardır Oksijenin hemoglobinden ayrılmasını kolaylaştıran faktörler, Kan ph'ının düşmesi Oksijen oranının azalması Vücut ısısının artması Kılcal damar sayısının ve çapının artması. Dokuda kan akımının artması. Açıklama: Karbonmonoksit hemoglobinle oksijene göre daha kolay birleşir, fakat daha zor ayrılır. Bu nedenle sigara içerlerde hemoglobinin oksijen taşıma kapastesi azalır. 358

10 Solunuma Ba l Asidozis : Kanda birikimi : Solunumun felç olmas. Bronş ve bronşcukların daralmas. Alveollerin elastikiyetini kaybetmesi. Alveollerin s v ile dolmas. (Akci er ödemi) Solunuma Ba l Alkalozis : ¾ Solunumun çok artmas ile fazla CO2 at lmas, kanda dolay s yla H 2 CO 3 deriflimi düfler. Ateflli hastal klar Enfalitis (Viral enfeksiyon) Salisilik asit zehirlenmesi hiperventilesyona (Daha h zl ve derin nefes al nmas na) neden olurlar. Metabolizmaya Ba l Asidozis : Metabolik bozukluk sonucu kanda asit bilefliklerin artmas. (Şeker hastal nda ketoasitlerin meydana gelmesi gibi) ¾ Afl r ishal sonucu sindirim yolundan HCO 3 kayb. (HCO 3 kana giren asitleri nötralize eder.) Düzeltme reaksiyonlar : ¾ Asidozis ya CO2 birikimi ya da kana metabolik asitlerin fazla girmesi sonucu ortaya çıkar. ki yolla düzeltilir. Solunumla: ¾ Solunum art r larak fazla CO2 uzaklaflt r l r. ¾ Metabolik asitlerin ürünü H kan n depo alkalisini HCO 3 taraf ndan tutulur ve solunumla ortadan kald r l r. Böbreklerle: ¾ Böbrekler daha çok H uzaklaflt r l rlar ve daha çok HCO 3 emerler. Böylece kan n alkali deposu ( HCO 3 ) kana kazand r l r. (Asit azalt l r, alkali ço alt l r.) Metabolizmaya Ba l Alkalozis : ¾ Fazla H kayb. Devaml kusma sonucu HCI asidi kayb. Haz ms zl k ve ülser için fazla antasit (anti asit) ilaçlar n al nmas. Vücut s v lar na (kana) fazla alkali bilefliklerin ilavesi. Düzeltme reaksiyonları : 1. CO2 kaybı ile H azalınca solunum yavaşlar. 2. H iyonu azalınca böbrek kanallarına yeteri kadar H verilemez. HCO 3 emilimi azalır. HCO 3 beraberinde Na iyonlarınıda götürür. Kanın depo alkalisi olan NaHCO 3 azalır. Solunum yavaşlaması ile kaybı azalır. ve H 2 O alyuvarda reaksiyona girerek. H 2 CO 3 oluşturarak H ve HCO 3 iyonlarına ayrışır. Böylece kan ph'ı normale dönüştürülür. Bu evrede idrar alkaliktir. Solunum merkezini etkileyen merkezler: ¾ Kanda ve beyin omurilik sıvısında H artışı. ¾ Bazı reseptörleri etkileyen kan pco2 2, ph'ı. Akciğerin gerilme reseptörleri. Acı ve ağrı reseptörleri. Vücut sıcaklığı. Derideki sıcaklık reseptörleri. Kaslardaki mekanik ve kimyasal reseptörler. Bazı hormonlar. 359

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi A. GAZ ALIŞ VERİŞİ Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi Canlılarda hayatsal olayların sürdürülebilmesi için gerekli olan enerji hücresel solunumla elde edilir. Genellikle oksijenli olarak gerçekleşen

Detaylı

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir.

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir. GAZ ALIŞVERİŞİ O2'li solunum yapan canlıların bazılarında O2'in alınıp CO2'in atılmasını sağlayan yapılar bulunur.bu yapı ve organlar solunum sistemini oluşturur. solunum ------>solunum organlarıyla dış

Detaylı

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır.

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. SOLUNUM SİSTEMLERİ Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. 1. Dış Solunum Solunum organlarıyla dış ortamdan hava alınması ve verilmesi, yani soluk alıp vermeye

Detaylı

Mekanik zedelenmelerde nazik olan solunum yüzeylerinin korunması

Mekanik zedelenmelerde nazik olan solunum yüzeylerinin korunması SOLUNUM SİSTEMLERİ Hücre işlevlerinin yürütülmesi için gerekli enerji, genellikle biyolojik oksidasyonlardan elde edilir. Hücresel solunumda besin maddeleri parçalanarak enerji elde edilir. Burada O 2

Detaylı

HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu

HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU asli.memisoglu@deu.edu.tr kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu GAZ ALIŞVERİŞİ Oksijenli solunum yapan hücreler besinlerle alınan monomerlerden

Detaylı

GAZ ALIŞVERİŞİ. Bir Hücrelilerde Solunum: Bir hücreli canlılar gaz alışverişini hücre yüzeyinden difüzyonla gerçekleştirirler.

GAZ ALIŞVERİŞİ. Bir Hücrelilerde Solunum: Bir hücreli canlılar gaz alışverişini hücre yüzeyinden difüzyonla gerçekleştirirler. GAZ ALIŞVERİŞİ Canlıların hayatsal olaylarını sürdürebilmeler için enerjiye ihtiyaçları vardır. Bu enerji organik besin maddelerinin yıkılmasıyla elde edilir. Hücrelerin besin olarak alınan organik moleküllerdeki

Detaylı

GAZ ALIŞVERİŞİ. Uyarı: Canlılar O 2 ve CO 2 i zardan aktif taşıma ile değil, tamamen difüzyon ile geçirirler.

GAZ ALIŞVERİŞİ. Uyarı: Canlılar O 2 ve CO 2 i zardan aktif taşıma ile değil, tamamen difüzyon ile geçirirler. GAZ ALIŞVERİŞİ Canlılar yaşamlarını sürdürmek için enerji elde etmek zorundadır. Bu enerjiyi organik monomerlerden sağlarlar. Organik monomerlerin hücrelerde oksijenli veya oksijensiz olarak parçalanması

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ Halkalı solucanlar çift cinsiyetli olmalarına rağmen döllenme kendi kendine değil, iki ayrı

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi 1 2 3 4 5 6 7 Solunum Sistemini Oluşturan Yapılar Solunum sistemi burun, agız, farinks (yutak), larinks (gırtlak), trakea (soluk borusu), bronslar, bronsioller, ve alveollerden

Detaylı

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır. SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,

Detaylı

Solunum: Solunum sistemi" Eritrositler" Dolaşım sistemi"

Solunum: Solunum sistemi Eritrositler Dolaşım sistemi Solunum Fizyolojisi Solunum: O 2 'nin taşınarak hücrelere ulaştırılması, üretilen CO 2 'in uzaklaştırılması." Bu işlevin gerçekleştirilebilmesi için üç sistem koordinasyon içinde çalışır:" " Solunum sistemi"

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR ADIM ADIM YGS LYS 174. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR Dolaşım Sisteminde görev alan damarlar şunlardır; 1) Atardamarlar (arterler) 2) Kılcal damarlar (kapiller) 3) Toplardamarlar (venler) 1) Atardamar

Detaylı

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır.

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun boşluğu iki delikle dışarı açılır. Diğer taraftan

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON)

12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) 12. SINIF KONU ANLATIMI 24 STOMA VE TERLEME (TRANSPİRASYON) STOMA Genellikle yaprakta bulunan bitkide gaz alışverişini sağlayan küçük gözeneklerdir. Bitkinin yaşadığı iklim koşuluna bağlı olarak konumu

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMLERİ 1

SOLUNUM SİSTEMLERİ 1 SOLUNUM SİSTEMLERİ 1 Yer yüzündeki tüm canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaçları vardır..bu enerji hücresel solunumla karşılanır.canlılar hücresel solunumda kullandıkları oksijeni hücre

Detaylı

Canlılarda Solunum ve. Solunum Sistemleri ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazarlar Doç.Dr. A. Yavuz KILIÇ Yrd.Doç.Dr. A.

Canlılarda Solunum ve. Solunum Sistemleri ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazarlar Doç.Dr. A. Yavuz KILIÇ Yrd.Doç.Dr. A. Canlılarda Solunum ve Solunum Sistemleri Yazarlar Doç.Dr. A. Yavuz KILIÇ Yrd.Doç.Dr. A. Banu ASLANARGUN ÜNİTE 8 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; hayvanlarda solunum organı çeşitlerini bitkilerde gaz

Detaylı

Solunum Sistemi Ne İş Yapar?

Solunum Sistemi Ne İş Yapar? Solunum Sistemi Solunum Sistemi Ne İş Yapar? O 2 değişimi Havadan kana Kandan hücrelere CO 2 değişimi Hücrelerden kana Kandan havaya Kan ph sının düzenlenmesi Ses çıkartma Solunum Sistemi: Genel Bakış

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Ne İş Yapar? O 2 değişimi Havadan kana Kandan hücrelere CO 2 değişimi Hücrelerden kana Kandan havaya Kan ph sının düzenlenmesi Ses çıkartma Solunum Sistemi:

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ Egzersiz sırasında çalışan kaslar, ihtiyaç duydukları enerji için oksijen (O 2 ) kullanır ve karbondioksit (CO 2 ) üretir. Akciğerler, hava ile kanın karşılaştığı ı organlardır.

Detaylı

CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ

CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ CANLI ALEMLERİ HAYVANLAR ALEMİ HAYVANLAR ALEMİ Çok hücreli canlılardır. Süngerler hariç, hepsinde sinir sistemi bulunur ve aktif olarak yer değiştirebilirler. Heterotrof beslenirler. Besinlerini glikojen

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI 11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI DOLAŞIM SİSTEMİ İki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere kalpler dört odacıktır. Temiz kan ve kirli kan birbirine karışmaz. Vücuda temiz

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ Solunum Sisteminin Temel Anatomisi Burun veya ağız Farinks Larinks Trakea Bronşlar Bronşioller Alveoller İletim bölgesi: gaz değişimine katılmayan ağız, burun, larinks, trakea,

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ 19/11/2015 SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ 19/11/2015 SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI VE FİZYOLOJİSİ FİZYOLOJİSİ Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlılığın sürdürülebilmesi için vücuda oksijen alınması gerekir. Solunumla alınan oksijen, kullanılarak metabolizma sonucunda karbondioksit açığa

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Solunum sistemi, kan ile atmosfer havası arasında gaz değişimini oluşturabilecek şekilde özelleşmiş bir sistemdir. Solunum sistemindeki gaz değişimi ile hücrelerde

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #3

YGS ANAHTAR SORULAR #3 YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 1) Bakterilerin gerçekleştirdiği, I. Kimyasal enerji sayesinde besin sentezleme II. Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürme III. Kimyasal bağ enerjisini ATP enerjisine

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle

Detaylı

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF 6. SINIF FEN BİLİMLERİ TESTİ Bu testte, Fen Bilimleri alanına ait 20 soru bulunmaktadır. Bu testin çözümü için önerilen süre 40 dakikadır. 3. 1. I. Hücrenin enerji ihtiyacını karşılar. II. Bitki ve hayvan

Detaylı

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı

Detaylı

Sistemin Diğer Özellikleri Atar ve toplar damarlar birbirleriyle bağlantılı olduğu için devamlıdır. Bu bağlantıyı kılcal damarlar sağlar. Kan devamlı

Sistemin Diğer Özellikleri Atar ve toplar damarlar birbirleriyle bağlantılı olduğu için devamlıdır. Bu bağlantıyı kılcal damarlar sağlar. Kan devamlı DOLAŞIM SİSTEMLERİ Çok hücreli canlılarda, alınan besinlerin ve oksijenin hücrelere ulaştırmak ve artık maddeleri dokulardan uzaklaştırmak için bir taşıma sistemine ihtiyaç vardır. Hayvanlarda bu işlemleri

Detaylı

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ 1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Canlıların temel bileşenleri; inorganik ve organik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılır. **İnorganik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenemezler. Dışarıdan hazır olarak

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #4

YGS ANAHTAR SORULAR #4 YGS ANAHTAR SORULAR #4 1) Düz ve çizgili kasları ayırt etmek için, I. Kasılıp gevşeme hızı II. Oksijensiz solunum yapma III. Çekirdeğin sayısı ve konumu IV. İstemli çalışma verilen özelliklerden hangileri

Detaylı

7 Solunum Sistemi Fizyolojisi

7 Solunum Sistemi Fizyolojisi ÜNİTE 7 Solunum Sistemi Fizyolojisi Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Solunum sisteminin temel fonksiyonlarını, Solunum sisteminin fizyolojik anatomisini, Kanda oksijen ve karbondioksit taşınmasını,

Detaylı

İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Vücudun İlaçlara Etkisi (Farmakokinetik Etkiler) Farmakokinetik vücudun ilaca ne yaptığını inceler. İlaçlar etkilerini lokal veya sistematik

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #19

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #19 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #19 1) X Ağız Mide İnce bağırsak Şekildeki grafikte insanın sindirim kanalındaki X maddesinin değişimi gösterilmiştir. Buna göre X maddesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Glikojen

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN 2 Solunumun amacı, dokulara oksijen sağlamak ve karbon dioksidi uzaklaştırmaktır. Bu amaç gerçekleştirilirken, solunum dört büyük fonksiyonel olaylar

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji Homeostasi

Ayxmaz/biyoloji Homeostasi Homeostasi - Değişen dış koşullara rağmen nispeten sabit bir iç fizyolojik ortamı sürdürme sürecidir. -Böylece vücut organlarının, normal sınırlarda verimli bir şekilde çalışması sağlanır. İki ana kontrol

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU 11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan

Detaylı

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!!

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! DERS : BİYOLOJİ KONU: HÜCRE BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimidir.( Virüsler hariç) Şekil: Bir hayvan

Detaylı

Solunum Fizyolojisi. Solunum Fizyolojisi 23.05.2011

Solunum Fizyolojisi. Solunum Fizyolojisi 23.05.2011 Solunum Fizyolojisi Solunum Fizyolojisi Yrd.Doç.Dr.Tamer Albayrak Hayvan vücudunda meydana gelen her çeşit enerji, karbon taşıyan bileşikle rin oksidasyon ürünüdür. Enerji kaynağı besin maddeleri sonuna

Detaylı

HAYVANLARDA DOLAŞIM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR ASLI SADE MEMİŞOĞLU

HAYVANLARDA DOLAŞIM SİSTEMLERİ. YRD. DOÇ. DR ASLI SADE MEMİŞOĞLU HAYVANLARDA DOLAŞIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR ASLI SADE MEMİŞOĞLU asli.memisoglu@deu.edu.tr kisi.deu.edu.tr@asli.memisoglu HAYVANLAR NEDEN DOLAŞIM SİSTEMİNE İHTİYAÇ DUYAR? Çevreden alınan besinlerin ve oksijenin

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI BİYOLOJİ

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI BİYOLOJİ YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI BİYOLOJİ CEVAP 1: (TOPLAM 9 PUAN) 1.1: Eğer terleme ve su emilimi arasındaki ilişkide ortam sıcaklığının etkisini öğrenmek istiyorsa; deneyi aynı sayıda yaprağa sahip aynı tür

Detaylı

Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar. Büyük bir kısmı insan ve diğer hayvanlarda parazittir. Bilateral simetriye sahiptirler.

Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar. Büyük bir kısmı insan ve diğer hayvanlarda parazittir. Bilateral simetriye sahiptirler. Solucanlar Bu gruba dâhil olan canlılar yassı, yuvarlak ve halkalı solucanlar olmak üzere 3 ana başlık altında incelenmektedir. Yassı solucanlar Yumuşak, ince ve yassı bir vücut yapıları vardır. Serbest

Detaylı

ASİT- BAZ DENGESİ VE DENGESİZLİKLERİ. Prof. Dr. Tülin BEDÜK 2016

ASİT- BAZ DENGESİ VE DENGESİZLİKLERİ. Prof. Dr. Tülin BEDÜK 2016 ASİT- BAZ DENGESİ VE DENGESİZLİKLERİ Prof. Dr. Tülin BEDÜK 2016 Herhangi bir çözeltinin asitliği veya bazlığı içindeki hidrojen iyonunun (H + ) konsantrasyonuna bağlıdır. Beden sıvılarının asit-baz dengesi

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17 1) Memeli bir hayvanın vücudunda gerçekleşen biyokimyasal tepkimelerden bazıları aşağıdaki gibidir. I Glikojen Glikoz ATP III Buna göre I, II ve III ile gösterilen metabolik

Detaylı

Akciğerin yapısı ve görevleri

Akciğerin yapısı ve görevleri On5yirmi5.com Akciğerin yapısı ve görevleri Akciğer, karaciğer, böbrek, kalp ve gözün yapı, çalışması ve görevleri Yayın Tarihi : 15 Kasım 2012 Perşembe (oluşturma : 3/17/2017) AKCİĞERİN YAPISI VE GÖREVLERİ

Detaylı

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU Fizyolojiye Giriş Temel Kavramlar Fizyolojiye Giriş Canlıda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişikliklerin tümüne birden yaşam denir. İşte canlı organizmadaki

Detaylı

SPORTİF DALIŞ VE ETKİLERİ HYPERBARIA

SPORTİF DALIŞ VE ETKİLERİ HYPERBARIA SU İÇİ EGZERSİZ SPORTİF DALIŞ VE ETKİLERİ HYPERBARIA Deniz düzeyinden aşağılara inildikçe, yani derinlik arttıkça basınç artar. Suya dalan kimse hem suyun hem de atmosferin basıncına maruz kalır. 10 m

Detaylı

Doku kan akışının düzenlenmesi Mikrodolaşım ve lenfatik sistem. Prof.Dr.Mitat KOZ

Doku kan akışının düzenlenmesi Mikrodolaşım ve lenfatik sistem. Prof.Dr.Mitat KOZ Doku kan akışının düzenlenmesi Mikrodolaşım ve lenfatik sistem Prof.Dr.Mitat KOZ Mikrodolaşım? Besin maddelerinin dokulara taşınması ve hücresel atıkların uzaklaştırılması. Küçük arteriyoller her bir doku

Detaylı

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş

Detaylı

SİNİR SİSTEMLERİ. SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Beyin. Anatomik Olarak PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ His Motor

SİNİR SİSTEMLERİ. SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Beyin. Anatomik Olarak PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ His Motor ANATOMİ Anatomi, vücut bölümlerinin yapısını ve gelişimini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, vücut bölümlerinin yapılaşması ve biçimleri ile ilgilendiği için, Morfoloji'nin bir alt grubu veya

Detaylı

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU 13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.

Detaylı

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır.

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır. CANLILARDA ENERJİ Besinlerin Enerjiye Dönüşümü Besin öğeleri: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller Besin maddelerindeki bu öğelerin vücut tarafından kullanılabilmesi için sindirilmesi

Detaylı

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a)

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a) - Azotlu bileşikler Su ürünleri yetiştiricilik sistemlerinde oksijen gereksinimi karşılandığı takdirde üretimi sınırlayan ikinci faktör azotlu bileşiklerin birikimidir. Ana azotlu bileşikler; azot gazı

Detaylı

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistemler Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistem İskelet Sistemi İskeletin Görevleri Vücuda şekil verir. Vücuda destek sağlar. Göğüs kafes ve kafatası kemikleri

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 4) Mide Tek gözlü torba şeklinde olan, kaburgaların ve diyaframın altında karın boşluğunun sol üst bölgesinde, yemek borusu ve ince

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA

12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA 12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA BİTKİLERDE BESLENME Bitkiler inorganik ve organik maddelere ihtiyaç duyarlar. İnorganik maddeleri hazır almalarına rağmen organik maddeleri

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 54. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-14 HAYVANLAR ALEMİ 5- OMURGALI HAYVANLAR-3 SORU ÇÖZÜMÜ e) Memeliler Hayvanlar aleminin en gelişmiş sınıfıdır. Dünyanın her yerinde dağılış göstermişlerdir.

Detaylı

*Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır.

*Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır. DERS :BİYOLOJİ KONU : CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI DEVAM EDİYORUZ... B: PROTİSTA ALEMİ *Bu alemde bulunan tüm canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptirler ve genelde bir hücreli canlılardır. *Pratista alemindeki

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6 1) Canlılar soylarının devam ettirebilmek için üreyerek yeni bireyler meydana getirir. Bu üreme olaylarıyla ilgili olarak; I. Bakterinin ikiye bölünerek kendine benzer yeni

Detaylı

1- Kulakçıklar Gevşer, Karıncıklar Kasılır :

1- Kulakçıklar Gevşer, Karıncıklar Kasılır : DOLAŞIM SİSTEMİ : Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden sağlanır. Canlıların hücrelerinde enerjinin üretilebilmesi için gerekli

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 ADIM ADIM YGS LYS 184. Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 2) Geri Emilim (Reabsorpsiyon) Bowman kapsülüne gelen süzüntü geri emilim olmadan dışarı atılsaydı zararlı maddelerle birlikte yararlı maddelerde kaybedilirdi.

Detaylı

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)

Detaylı

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir.

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Proteinlerin yapısında; Karbon ( C ) Hidrojen ( H ) Oksijen

Detaylı

Güneş enerjisi yapraklardaki klorofil pigmenti yardımı ile kimyasal bağ enerjisine dönüşür. Fakat bu dönüşüm için, yaprağın önce ışığı soğurması

Güneş enerjisi yapraklardaki klorofil pigmenti yardımı ile kimyasal bağ enerjisine dönüşür. Fakat bu dönüşüm için, yaprağın önce ışığı soğurması Resimde fotosentezin basit bir anlatımı görülmektedir. Fotosenteze katılan karbondioksit, su gibi elemanların ışık enerjisi ile birleşmesi sonucunda açığa oksijen, glikoz gibi yan ürünler çıkar. Organik

Detaylı

A. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI

A. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI Bitkilerin Yapısı Biyoloji Ders Notları A. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI Karasal bitkiler iki organ sistemine sahiptir. Toprakların su ve mineral alınmasını sağlayan toprak altı kök sistemi ve gövde,

Detaylı

SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ

SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ SU VE HÜCRE İLİŞKİSİ Oluşturacağı her 1 g organik madde için bitkinin 500 g kadar suyu kökleriyle alması ve tepe (uç) noktasına kadar taşıyarak atmosfere aktarması gerekir. Normal su düzeyinde hayvan hücrelerinin

Detaylı

SİNDİRİM. Büyük yapılı besinlerin,hücre zarından geçebilecek yapılara dönüştürülmesi olayına sindirim denir.

SİNDİRİM. Büyük yapılı besinlerin,hücre zarından geçebilecek yapılara dönüştürülmesi olayına sindirim denir. SİNDİRİM SİSTEMİ SİNDİRİM Büyük yapılı besinlerin,hücre zarından geçebilecek yapılara dönüştürülmesi olayına sindirim denir. Sindirimin amacı: 1-Besinler hücre zarından geçebilecek hale gelir. 2-Besinler,hücre

Detaylı

Başlıca organizma sıvılarının ve salgılarının ortalama ph değerleri.

Başlıca organizma sıvılarının ve salgılarının ortalama ph değerleri. Asid-baz dengesi ph Başlıca organizma sıvılarının ve salgılarının ortalama ph değerleri. Organizma sıvıları, salgıları Ortalama ph Kan 7.4 Süt 6.7 Safra 7.8 İdrar 6.0 Pankreas özsuyu 8.0 Bağırsak özsuyu

Detaylı

Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O.

Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O. Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O. Kan Gazı Nedir? Kanın a s i t ve b a z d u r u m u n u b e l i r l e m e a m a c ı y l a kan gazı değerlerinin belirlenmesi gerekir. Ortaya çıkan

Detaylı

BOŞALTIM SİSTEMİ ÜN TE 15

BOŞALTIM SİSTEMİ ÜN TE 15 ÜN TE 15 Canlıların iç dengelerini kararlı tutmak için bazı maddeleri belirli oranlarda atmalarına boşaltım denir. Boşaltımda amaç homeostasiyi sağlamaktır. y CO2 y H2 y O2 Tuz Üre Ürik asit Amonyak Safra

Detaylı

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 2 Lokomotor sistemi oluşturan yapılar içinde en fazla stres altında kalan kıkırdaktır. Eklem kıkırdağı; 1) Kan damarlarından, 2) Lenf kanallarından, 3) Sinirlerden yoksundur.

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #5

YGS ANAHTAR SORULAR #5 YGS ANAHTAR SORULAR #5 1) 2) Yağ + Lipaz %30 Nişasta + %40 Aminoasit + Su %20 Aminoasit + %5 İyot + %5 Amilaz + Su İçinde yağ ve yağı sindiren enzim bulunan bir bağırsak parçası saf suyla dolu olan cam

Detaylı

İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir?

İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? On5yirmi5.com İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? Yayın Tarihi : 16 Kasım 2012 Cuma (oluşturma : 1/4/2017) A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların çoğunda, vücuda destek

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 27. ADIM HÜCRE 4- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ

ADIM ADIM YGS-LYS 27. ADIM HÜCRE 4- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ ADIM ADIM YGS-LYS 27. ADIM HÜCRE 4- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ Hücre zarı canlıdır ve seçici-geçirgendir. Bu özelliği nedeniyle bazı maddeler hücre zarından geçebilirken bazı maddeler geçemez. Hücre

Detaylı

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 29. ADIM HÜCRE 6- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ 3

ADIM ADIM YGS-LYS 29. ADIM HÜCRE 6- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ 3 ADIM ADIM YGS-LYS 29. ADIM HÜCRE 6- HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ 3 TURGOR BASINCI: Hücre içindeki suyun hücre çeperine yaptığı basınca TURGOR BASINCI denir. Turgor durumundaki bir hücrenin turgor basıncı

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

Fizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı.

Fizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı. Fizyoloji Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri Dr. Deniz Balcı deniz.balci@neu.edu.tr Ders İçeriği 1 Vücut Sıvı Bölmeleri ve Hacimleri 2 Vücut Sıvı Bileşenleri 3 Sıvıların Bölmeler Arasındaki HarekeF Okuma

Detaylı

Aşağıdaki ifadelerden hangisi canlı bir hücrenin zarında gerçekleşen difüzyon olayı ile ilgili yanlış bir açıklamadır?

Aşağıdaki ifadelerden hangisi canlı bir hücrenin zarında gerçekleşen difüzyon olayı ile ilgili yanlış bir açıklamadır? Maddenin Halleri 3 1 YKS BİYOLOJİ Hücre Zarı ve Madde Geçişleri Testi 1 Soru 01 Aşağıdaki ifadelerden hangisi canlı bir hücrenin zarında gerçekleşen difüzyon olayı ile ilgili yanlış bir açıklamadır? A)

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 1) İnsanda döllenme sırasında, I. Spermdeki çekirdek, sentrozomun yumurtaya geçmesi II. Spermdeki akrozomun patlayarak zona pellusidayı eritmesi III. Yumurtadaki salgı maddelerinin

Detaylı

Şekil : Açık Dolaşım Şeması

Şekil : Açık Dolaşım Şeması DOLAŞIM SİSTEMLERİ Çok hücreli canlılarda, alınan besinlerin ve oksijenin hücrelere ulaştırmak ve artık maddeleri dokulardan uzaklaştırmak için bir taşıma sistemine ihtiyaç vardır. Hayvanlarda bu işlemleri

Detaylı

KOROZYON DERS NOTU. Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015

KOROZYON DERS NOTU. Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015 KOROZYON DERS NOTU Doç. Dr. A. Fatih YETİM 2015 v Korozyon nedir? v Korozyon nasıl oluşur? v Korozyon çeşitleri nelerdir? v Korozyona sebep olan etkenler nelerdir? v Korozyon nasıl önlenebilir? Korozyon

Detaylı

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler

Detaylı

BİYOİNORGANİK KİMYA. Prof. Dr. Ahmet KARADAĞ

BİYOİNORGANİK KİMYA. Prof. Dr. Ahmet KARADAĞ BİYOİNORGANİK KİMYA Prof. Dr. Ahmet KARADAĞ 2018 Biyoinorganik Kimya 8.HAFTA İÇİNDEKİLER 1. Kalsiyum Biyokimyası 2. Oksijen Taşınımı ve Depolanması 1. Kalsiyum Biyokimyası Kalsiyum, toprak alkalileri grubundan

Detaylı

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin

Detaylı

Yüzmenin Faydaları \ Kas-İskelet Sistemi \ Kas-İskelet Sistemi YÜZMENİN KAS-İSKELET SİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Yüzmenin Faydaları \ Kas-İskelet Sistemi \ Kas-İskelet Sistemi YÜZMENİN KAS-İSKELET SİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ Yüzmenin Faydaları \ Kas-İskelet Sistemi \ Kas-İskelet Sistemi YÜZMENİN KAS-İSKELET SİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ Kas gerilebilme ve kasılabilme yeteneğine sahip liflerden oluşur. Kas dokusu üçe ayrılır.

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

HÜCRE. Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi

HÜCRE. Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi HÜCRE Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi Hücre Canlıların en küçük yapı taşıdır Bütün canlılar hücrelerden oluşur Canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilir Bitki ve hayvan hücresi = çok

Detaylı

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER. Boşaltım Sistemi VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER Boşaltım Sistemi İNSANLARDA BOŞALTIMIN AMACI NEDİR? VÜCUDUMUZDAN HANGİ ATIK MADDELER UZAKLAŞTIRILIR? İDRAR SU TUZ KARBONDİOKSİT BESİN ATIKLARI ÜRE ATIK MADDELERİ VÜCUDUMUZDAN HANGİ

Detaylı

İnsanda Destek ve Hareket Sistemi

İnsanda Destek ve Hareket Sistemi İnsanda Destek ve Hareket Sistemi A. HAYVANLARDA DESTEK VE HAREKET Canlı vücuduna desteklik görevi yapan, vücudun çeşitli kısımlarını koruyan ve hareketi sağlayan sisteme destek ve hareket sistemi denir.

Detaylı

Böceklerde Boşaltım Yapıları

Böceklerde Boşaltım Yapıları Böceklerde Boşaltım Yapıları Boşaltım Boşaltım sistemi metabolik atıklar ve diğer toksik maddeleri vücut bölümlerinden ayırarak ve elemine ederek içsel çevrenin devamını sağlar. Bu atıklar çoğunlukla suda

Detaylı

9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU

9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU 9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU

ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri

Detaylı

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ

İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar. Prof.Dr.Mitat KOZ İskelet Kasının Egzersize Yanıtı; Ağırlık çalışması ile sinir-kas sisteminde oluşan uyumlar Prof.Dr.Mitat KOZ 1 İskelet Kasının Egzersize Yanıtı Kas kan akımındaki değişim Kas kuvveti ve dayanıklılığındaki

Detaylı

HAYVANLARDA BOŞALTIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU

HAYVANLARDA BOŞALTIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU HAYVANLARDA BOŞALTIM SİSTEMLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU BOŞALTIM SİSTEMİ Kan, gözyaşı, ter gibi sıvıların tadı tuzludur çünkü hücreler arası sıvı ile çok benzer içeriğe sahiptir. Bu sıvının içeriği

Detaylı

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI 1- Vücuda şekil vermek 2- Kaslara bağlantı yeri oluşturmak ve hareketlerin yapılmasına olanaksağlamak 3- Vücut ağırlığını taşımak 4- Vücudun yumuşak kısımlarını korumak

Detaylı

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ - Canlı vücudunu meydana getiren hücre, doku ve organların çıplak gözle görülemeyen (mikroskopik) yapılarını inceleyen bir bilim koludur. - Histolojinin sözlük anlamı

Detaylı

Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile

Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile Su Kimyası Tüm yaşayan organizmalar suya ihtiyaç duyarlar Çoğu hücre suyla çevrilidir ve hücrelerin yaklaşık %70 95 kadarı sudan oluşur. Yerküre içerdiği su ile canlılık için gerekli ortamı sunar. Canlıların

Detaylı

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Bitkilerde Beslenme ve Boşaltım BİTKİLERDE BESLENME VE BOŞALTIM

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Bitkilerde Beslenme ve Boşaltım BİTKİLERDE BESLENME VE BOŞALTIM BİTKİLERDE BESLENME VE BOŞALTIM Difüzyon ve Ozmos Birbiriyle karışabilen iki gaz veya sıvı kapalı bir ortama koyulduğunda, bu iki maddeye ait moleküller çok oldukları yerden az oldukları yere doğru serbest

Detaylı