CEM I 42,5 R PORTLAND ÇİMENTO PORTLAND ÇİMENTO

Transkript

1 Sayfa No: 1/22 1. MADDE VE FİRMA TANITIMI 1.1 Madde Hakkında Bilgiler Ticari Adı Ürün Kodu/No Kullanımı/Uygulama Alanı Her türlü betonarme yapılar, kayar kalıp, tüner kalıp, ön germeli beton uygulamaları,, köprüler, viyadükler, prefabrik betonarme elemanları, betonarme borular, beton yollar, demir yolu traversler ve genel amaçlı olarak kullanılır. Çimento kâğıt torba veya dökme olarak silobazlarla dağıtılmaktadır. 1.3 Üretici / İthalatçı/ Teslimatı yapan: Üretici Firma Adı BURSA CIMENTO FABRIKASI A.S Adresi P.K: /Kestel-BURSA Telefonlar Fax bim@bursacimento.com.tr Web 1.4 Güvenlik Bilgi Formu Hakkında Bilgi Veren M.Bilgin ATAÇ - b.atac@bursacimento.com.tr 1.5 Acil Hallerde Danışma Acil Danışma Acil İlk Yardım Merkezi 112 Zehir Danışma Merkezi 114 İtfaiye BİLEŞİMİ/İÇERİK HAKKINDA BİLGİ 2.1 Kimyasal Tanımlama Tarifi: CEM I 1 ; Portland Çimentosu klinker (%95-100) ve minör bileşenler (%0-5) karışımı, toz. Çimento ürünleri, topraktan çıkarılan malzemeler ile yakıtlardan sağlanan enerji kullanılarak üretildiği için, doğal olarak kimyasal analiz esnasında eser miktarda ve potansiyel olarak zararlı kimyasallar gösterebilir. Çimentoların ana unsurları kalsiyum silikat, aluminat, ferro aluminat ve sülfatlardır. Az miktarda alkaliler, magnezyum ve klorürler mevcuttur. Ayrıca eser miktarlarda krom bileşikleri bulunur. Tras, kalker ve kalite artırıcı gibi ilave unsurlarda mevcuttur İhtiva ettiği tehlikeli maddeler: NAME EINECS NO CAS NO. İçerik (%) SINIFLANDIRMA Portland Çimentosu % 90 Xi;R38,R41 Kireç Taşı % 0-20 Xi;R37/38,R41

2 Sayfa No: 2/22 Xn; R22 Demir Sülfat, FeSO4.H2O < % 1 Xi; R36/38 Bu madde 67/548/EEC, 1272/2008/EC Alçı Taşı % 0-3 ve yerel yönetmelikler uyarınca tehlikeli olarak sınıflandırılmamıştır. Trikalsiyum Silikat; CAS# , 3CaOSiO 2, % ; Dikalsiyum Silikat; CAS# , 2 CaOSiO 2, % ; Aluminyum Dikalsiyum Demir Pentaoksit; CAS# , 4CaOAl 2 O 3 Fe 2 O 3, % ; Dialuminyum Trikalsiyum Hekzaoksit; CAS# , 3CaOAl 2 O 3, %3-10 ; Magnezyum Oksit; CAS# , MgO, % 0-4; Kalsiyum Oksit; CAS# , CaO,% 0-3; uvarz;cas# , SiO 2 % < 1. Portland çimentosu, esas olarak kalsiyum karbonat,aluminyum oksit, silika ve demir oksit hammaddelerinin yüksek sıcaklıklarda (1200 C den fazla) yanması ve sinterlenmesi ile üretilir. Üretilen ürün içerisindeki kimyasal maddelersınırlı miktarda kristal yapı içinde bulunur. Portland Çimento içerisinde aşağıda belirtilen kimyasalların karışımı olarak üretilir. Ca2SiO4, Ca3SiO5, CaAl2O4, Ca2Al2SiO7, CaAl4O7, Ca4Al6SO16, CaAl12O19, Ca12Al14Cl, Ca3Al2O6, Ca12Al14F2, Ca12Al14O, Ca4Al2Fe2, CaO, Ca6Al4Fe2, Ca2Fe2O5. Çimento içinde yer alan kireç, kalsiyum silikatlar ve alkaliler kısmi çözünürlüğe sahiptir, suyla karıştırıldığında potansiyel tehlike riskleri arz eden alkali çözeltileri meydana getirirler. Çimentolardaki 6 değerli krom tuzları suda çözünür ve su ile karıştırıldığında potansiyel tehlike risklerine haiz çözeltiler meydana getirirler Ek uyarılar: Konu ile ilgili risk tanım cümlelerinin tamamı 16. bölümde verilmektedir. 3. TEHLİKELERİN TANIMLARI 3.1 Sınıflandırma / Tehlike tanımı: Tehlike Sınıflandırması: Yerel yönetmelikler 2 ve AB direktifleri 99/45/EC 3 çerçevesinde aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır; Xi;R41 Xi;R Tehlike tanımları/uyarıları: Xi Tahriş edici R38 Cildi tahriş eder. R41 Gözde ciddi hasar riski. 3.2 Sağlık Üzerindeki Potansiyel Akut Etkileri Portland çimento kuru olduğu sürece zararlı değildir. Kuru çimento solunduğunda üst solunum yollarını tahriş edebilir. Nemlendiğinde (vücut nemi ve gözyaşı ile), beton ve harç yapımı esnasında su ile karıştırıldığında yakıcı hale gelerek göz ve deride 3. derece yanığa neden olabilir. Gözde Bu malzeme, gözle teması halinde şiddetli göz hasarına yol açar. Malzemenin göz ile doğrudan teması sonrasında kimyasal yanıklar oluşabilir. Buharları veya dumanları aşırı derecede tahriş edici olabilir. Toz, göz rahatsızlığı ve aşındırıcı göz iltihaplanmasına neden olabilir

3 Sayfa No: 3/22 Deride Deri ile temasında tahrişe sebep olur. Malzemenin, ciltle doğrudan teması sonrasında kimyasal yanıklar oluşabilir. Kesik, aşınma veya lezyonlar gibi yollarla kan dolaşımına girişi; zararlı etkilerle birlikte sistemik hasar oluşturabilir. Malzemeyi kullanmadan önce cildi inceleyiniz ve herhangi bir harici yaralanmanın uygun bir şekilde korunduğundan emin olunuz. Malzemeye uzun süreli veya tekrarlı bir şekilde maruz kalma şiddetli cilt tahrişine neden olabilir; teması halinde ciltte kızarıklık, şişme, vezikül oluşumu, ciltte pul pul dökülme ve kalınlaşma oluşturabilir. Tekrarlı maruziyetler şiddetli ülser oluşumuna yol açabilir. Solunması Halinde Malzemenin normal kullanımı esnasında oluşan tozların inhalasyonu, kişinin sağlığına zarar verebilir. Malzeme bazı kişilerde solunum tahrişine neden olabilir. Vücudun böyle bir tahrişe karşı tepkisi, daha fazla akciğer hasarına yol açabilir. Solunabilir partiküllerin mevcudiyetinde akciğerler üzerindeki etkiler önemli derecede artar. Akut silikoz, özellikle toz partikül ebatı küçük olduğunda aşırı derecede yüksek silis tozlarına maruz kalınması şartlarında oluşur. Hastalık hızla ilerler, ilk maruziyetten sonra birkaç ay içinde akciğerlere yaygın şekilde yayılır ve 1-2 sene içinde ölüme neden olur. Yutulması Halinde Malzeme, ağız yoluyla alınması müteakibinde ağız boşluğunda ve gastrointestinal kanalda kimyasal yanıklara yol açabilir. Ticari/endüstriyel çevrelere giriş yolunun olası olmadığı düşünülür Ağız yoluyla alınımı mide bulantısı, abdominal tahriş, ağrı ve kusma sonucunu doğurabilir. Kronik Etkiler Çimento eser miktarda (%0,006 dan az) +6 değerlikli krom (Cr+6) ihtiva eder. Krom tuz ve bileşikleri diğer metallerin toksik ve tehlikeli bazı kimyasal formlarını bünyelerinde taşıyabilir. Bu formlar hassasiyeti yüksek kişilerde alerjik dermatitlerin oluşmasına neden olabilir. 3.3 Çevre Üzerindeki Etkileri Kaza durumunda (dökülme/sızıntı) Çevreye yayılmaması için gerekli önlemleri alınız ve yerel yönetmeliklere göre hareket ediniz. Malzemenin su ile temasından itibaren 2 ile 5 saat süre içinde donacağından ötürü kanalizasyon ve benzeri su tahliye kanallarına bırakılmaması gerekmektedir. Donmuş malzeme kanalizasyon ve su tahliye kanallarını tıkayabilir. 3.4 Sınıflandırma sistemi: Sınıflandırma, tehlikeli maddeler ve hazırlanışlarıyla ilgili mevcut AB ve Türkiye yerel yönetmelikleri ile uyumludur. 3.5 Ek bilgiler:

4 Sayfa No: 4/22 Ürün yerel yönetmelikler uyarınca bu belgede belirtilen esaslara göre etiketlenmiştir. Toksikoloji bilgileri için 11. Bölüme bakınız. 4. İLK YARDIM ÖNLEMLERİ 4.1 İlk yardım önlemlerinin tanımları Genel uyarılar: Gözde ve deride oluşabilecek iritasyon ve yanıklar için doktora başvurun Solunum: Dumanları veya yanma ürünleri solunduğunda kirlenmiş alandan uzaklaştırın. Hastayı yatırın. Sıcak tutun ve dinlendirin. Takma diş gibi protezler hava yolunu tıkayabileceğinden uygun olduğu durumlarda ilk yardıma başlamadan önce çıkarılmalıdır. Solunum durmuş ise sunni solunum uygulayın, tercihen (zehirlenmiş şahıslarda solunumu temin eden) istek valfli (demand valve) canlandırma maskesi, balon maske sistemi (bag-valve mask) cep maske sistemi kullanılmalıdır. Gerekiyorsa CPR uygulayın. Hastaneye veya doktora ulaştırın Deri ile temas: Bu ürünün cilde veya saçlara teması halinde: Hızlıca vücudu ve giysileri bol miktarda su ile varsa güvenlik duşu altında yıkayın. Vakit geçirmeden bulaşık giysileri ve ayakkabıları çıkartın. Cildi ve saçları akan su ile yıkayın. Zehir Bilgi Merkezi tarafından durmanız söylenene kadar yıkamaya devam edin. Hastaneye veya doktora ulaştırın Göz ile temas: Bu ürünün gözle teması halinde: Hemen göz kapaklarını ayırın ve gözleri vakit geçirmeden akan su ile yıkayın. Gözün her tarafının iyice yıkandığından emin olmak için göz kapakları açık tutulmalı ve sık sık alt ve üst kapak kaldırılmalıdır. Zehir Bilgi Merkezi veya doktor tarafından durmanız söylenene kadar veya en azından 15 dakika süreyle gözü yıkamaya devam edin. Vakit kaybetmeksizin hastaneye veya doktora ulaştırın. Gözlerde meydana gelen yaralanmadan sonra kontak lenslerin ancak yetkili personel tarafından çıkartılması gerekir.

5 Sayfa No: 5/ Yutma: Öncelikle tavsiye için Zehir Bilgi Merkezi veya doktora danışın. Muhtemelen acil hastane tedavisi gerekecektir. Yutulmuş ise KUSTURMAYIN. Şayet kusma meydana gelirse, hava yolunu açmak için ve kusmuğun aspire edilmesini önlemek için hastayı öne doğru eğin veya sol tarafına yaslayın (mümkünse başı aşağıda olacak şekilde). Hastayı dikkatlice gözlemleyin. Uykulu veya şuursuzluk veya bilinç azalması gibi belirtiler gösteren hastaya hiçbir zaman sıvı vermeyin. Ağzı yıkamak için su verin daha sonra kişinin rahatça içebileceği kadar yavaşça su verin. Vakit kaybetmeksizin hastaneye veya doktora ulaştırın Doktor İçin Not: Semptomatik tedavi uygulayın (belirtilere göre tedavi edin). Yüksek derecede alkalin malzemelere akut veya kısa süreli tekrarlı maruziyetler halinde: Solunum zorluğu nadirdir, ancak yumuşak doku ödeminden ötürü arasıra görülür. Endotrakeal entübasyonun başarılı bir şekilde uygulanabileceği öngörülmemesi halinde, cricotiroidotomi veya trakeotomi gerekebilir. Belirtiye göre oksijen verilir. Şok halinde perforasyon önerilir, entravenöz hat ve sıvı uygulanması gerekir. Alkalin aşındırıcıların neden olduğu hasar sıvılaşma nekrozu yoluyla meydana gelir, burada yağların sabunlaşması diye tabir edilen yağ asitlerinin sodyum veya potasyum tuzlarını oluşturması ve proteinlerin çözülmesi doku içine doğru derin penetrasyon oluşumuna izin verir. Alkaliler maruziyet sonrasında da zarar vermeye devam ederler. Ağız Yoluyla Alınması: Süt ve su tercih edilen seyrelticilerdir. Yetişkin bir kişiye 2 bardaktan fazla su verilmemelidir. Nötralize edici maddeler asla verilmemelidir zira ekzotermik ısı reaksiyonu yarayı şiddetlendirebilir. Katarsis ve kusturma kesinlikle kontrendikedir. Aktif kömür alkaliyi absorbe etmez. Gastrik lavaj kullanılmamalıdır. Destekleyici bakım aşağıdakileri içerir: İlk olarak ağızdan beslemeyi kesiniz. Endoskopide transmukozal yara saptanırsa, sadece ilk 48 saat içerisinde steroitlere başlayınız. Cerrahi müdahale gerekliliğini değerlendirmeden önce, doku nekrozunun miktarını dikkatli bir şekilde değerlendiriniz. Yutma zorluğu (disfaji) oluşan hastalar, tıbbi müdahaleye yönlendirilmelidir. Cilt Ve Göz: Yara dakika boyunca yıkanmalıdır. Göz yaralanmalarında tuzlu su (saline) gerekir. [Ellenhorn & Barceloux: Medical Toxicology]

6 Sayfa No: 6/22 5. YANGINLA MÜCADELE ÖNLEMLERİ 5.1 Genel bilgiler Çimentolar yanıcı değildir ve diğer maddelerle beraber patlama, yanma riski taşımaz. Hiçbir yanıcı ve patlayıcı madde içermezler. Malzemenin su ile temasından itibaren 2 ile 5 saat süre içinde donacağından ötürü kanalizasyon ve benzeri su tahliye kanallarına bırakılmaması gerekmektedir. Donmuş malzeme kanalizasyon ve su tahliye kanallarını tıkayabilir. 5.2 Uygun söndürücü maddeler: Çevredeki uygun söndürücü maddeleri kullanabilirsiniz. 5.3 Maddenin, yanarken oluşturduğu özel tehlikeler: Bilgi yok 5.4 Özel koruyucu donanım: Tozdan uzak durun, yaş çimentoya cildinizi temastan kaçının. Yangınla mücadele esnasında görevli personel koruyucu ekipman ve pozitif basınç moduna yüze tam ve rahat oturan solunum cihazı (SCBA 4 ) kullanın. 5.5 Diğer bilgiler Personeli güvenli alana çıkartın. Yangına maruz kalan konteynerleri su ile soğutunuz Gereğinden fazla yangın söndürücü kullanarak çevreyi kirletmekten kaçının Yangınla mücadele artıklarının kanalizasyona ve yer altı sularına ulaşmasına izin verilmemelidir. 6. KAZA SONRASI YAYILMAYA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER 6.1 Kişisel güvenlik önlemleri/personelin Korunması: Kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılarak şahsi önlemler alınmalıdır. Dökülme durumunda mümkünse kuru olarak temizleyin. Tozumayı en az düzeyde tutun. Geri kazanılan malzemeye bir miktar su ilavesi yapılabilir, fakat akabinde donma meydana gelecek ve sertleşecektir. Çocukları temizlik esnasında uzak tutun. Koruyucu ekipman kullanın. Korunmasız personeli uzaklaştırın. Maruziyet kontrolü ve 8.bölümde detayları açıklanan kişisel koruyucu önlemleri uygulayınız. AZ MİKTARDAKİ DÖKÜNTÜLER Tüm tutuşturma kaynaklarını uzaklaştırınız. Dökülen malzemenin tümünü hemen temizleyiniz. Cilt ve gözler ile temasından kaçınınız. Koruyucu donanım kullanarak personelin temasını kontrol altına alınız. Kuru temizleme usulleri kullanınız ve toz oluşmasını engelleyiniz. Atıkların bertarafı için etiketlenmiş uygun bir kaba yerleştiriniz. Ortamda dağılmış çimento tozu bulunuyorsa solumayın ve cilde temas ettirmeyin.

7 Sayfa No: 7/22 BÜYÜK DÖKÜLMELER Orta derecede tehlike. DİKKAT: Alandaki personeli bilgilendir. Acil Servisi ara ve konum ile tehlikenin niteliğini bildir. Koruyucu elbise kullanmak suretiyle kişisel teması kontrol ediniz. Mümkün olan her türlü imkanı kullanarak dökülen maddenin drenaj veya su şebekesine sızmasına engel ol. Mümkünse ürünün geri kazanılmasını sağlayınız. KURU: Kuru temizleme prosedürlerini kullanınız ve toz oluşumunu önleyiniz. Kalıntıları toplayınız ve bertarafı için sıkıca kapatılmış plastik torbalara veya diğer kaplara yerleştiriniz ISLAK: Vakumlu elektrik süpürgesiyle/kürekle temizleyiniz ve bertarafı için etiketlenmiş kaplara yerleştiriniz. DAİMA: Alanı aşağıya doğru bol miktarda su ile yıkayınız ve akan suyun direnaj kanallarına girmesini engelleyiniz. Drenaj sistemine veya su yollarına bulaşma halinde Acil Servislere danışınız. 6.2 Çevreyi koruyucu önlemler: Kanalizasyona/Yüzeysel suya/yeraltı suyuna karışmasını önleyiniz. Sulara ya da kanalizasyona karışması halinde yetkili resmi makamlara haber veriniz yetkilileri bilgilendiriniz. Donmuş malzeme kanalizasyon ve su tahliye kanallarını tıkayabilir. 6.3 Temizleme/Toplama/İmha yöntemleri: Dökülme durumunda mümkünse kuru olarak temizleyin. Tozumayı en az düzeyde tutun vakumlu araçlarla temizleyerek etrafa dağılmasına engel olun. Bölümde bahsedilen koruyucu ekipmanları kullanın. Eğer yayılan çimento yaşsa donmasını, kurumasını bekleyin. Büyük yayılmalarda çevresini koruma altına alıp dökülmüş malzemeyi çevirin ve suyollarına ulaşmadığından emin olun. Toplanmış malzemeyi uygun atık ambalajlarda toplayın. Yerel yönetmeliklere uygun hareket ediniz. Zararlı madde karışmış malzemeyi uygun bir konteynere yerleştiriniz ve madde 13'e göre tasfiye ediniz. 6.4 Ek uyarılar: Güvenli kullanım ile ilgili bilgileri 7. bölümden alınız. Kişisel koruyucu teçhizat ile ilgili bilgileri 8. bölümden alınız. Tasfiye ile ilgili bilgileri 13. bölümden alınız. 7. KULLANIM/ELLEÇLEME VE DEPOLAMA 7.1 Kullanım/Elleçleme: Sağlık, güvenlik ve çevrenin korunmasını teminen, tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerde ve işyerlerinde alınacak tedbirlere ilişkin 26/12/2003 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak hareket edilmeli, işyerindeki çalışma usullerinin planlanmasına ve örgütsel tedbirlerin alınmasına özen gösterilmelidir.

8 Sayfa No: 8/22 Güvenli kullanım için uyarılar: Solunum dahil olmak üzere her türlü bireysel temastan kaçının. Kullanırken, yemek YEMEYİN, İÇMEYİN VE SİGARA KULLANMAYIN. Kullanımdan sonra elleri daima sabun ile yıkayın. İş elbiselerinin tekrar kullanımdan önce ayrı olarak yıkanması gerekir. Kullanırken iyi çalışma yöntemlerini uygulayın. Göz ve deri ile temasından kaçının. Kimyasalların kullanımı sırasında yutulmasını, göze ve cilde temasını önlemek için endüstriyel hijyen standartlarına uyulması zorunludur. Çalışma sonrasında sonra ellerinizi bol su ve sabun ile yıkayınız. Güvenlik Önlemleri Maruz kalma riski bulunduğunda, koruyucu giysi kullanın. Maddenin insanlarla gıdalarla ve gıda ekipmanları ile temasına İZİN VERMEYİN. Uyumlu olmayan malzemeler ile temasından kaçının. İşyerinde iyi bir havalandırma olduğundan emin olun. Teknik Önlemler Boşluklarda ve çukurlarda birikmesini önleyin. Ortamdaki derişimi kontrol edilmeden kapalı alanlara GİRMEYİN. Kullanılmadıklarında kapları emniyetli bir şekilde sızdırmaz olarak muhafaza edin. Kapların hasar görmesini engelleyin. Üreticinin depolama ve kullanma önerilerini dikkate alın. Güvenli bir çalışma ortamının sağlanması için ortam havasının maruziyet standartları bakımından düzenli bir şekilde kontrol edilmesi gerekir. Çevre için önlemler Kanalizasyona/Yüzeysel suya/yeraltı suyuna karışmasını önleyiniz. Sulara ya da kanalizasyona karışması halinde yetkili resmi makamlara haber veriniz ve yetkilileri bilgilendiriniz Elle Taşıma için Özel Kurallar Çimento torbaları ağır olduğundan taşınma sırasında sırtta, kollarda, bacaklarda, omurlarda burkulma gerilme riskleri yaratarak ağrı ve sızlamalara neden olabilir, taşırken dikkatli olun. Madde ile doğrudan teması önleyin. Göz ve cilt ile temasından kaçının. Yangın ve patlamadan korunmak için uyarılar: Yangın ile mücadele ekipmanlarını hazır tutunuz. Ek Bilgiler Orijinal ambalajının zarar görmemesi için gerekli tedbirleri alınız. 7.2 Depolama: Depolarda ve ambalajlarda aranan özellikler: Maddeyi orijinal ambalajında kapatılmış olarak nemden uzak olarak depolayınız. Dökme olarak depolanıyorsa kapalı silobaslarda taşıyın. Depo kuru, serin ve iyi havalandırılıyor olmalıdır. Laboratuvar uygulamalarında çeker ocakta hazne içinde saklayınız.

9 Sayfa No: 9/22 Ortak depolamada depolama ile ilgili uyarılar: Yiyecek, içecek ve hayvan besleme alanlarından uzak tutunuz. Kimyasalları depolamada kullanılan genel kurallara uyun. Depolama şartları ile daha fazla bilgi: Torbalı çimento kuru alan ve mekanlarda, dökme çimento su sızdırmaz silolarda muhafaza edilmelidir. Yutmak tehlikelidir, boğulmalara engel olmak için silo, bunker, silobas (dökme kamyonu) vb. kapalı yerlere gerekli tedbirleri almadan girmeyiniz. Çimento kapalı alan duvarlarına yapışarak kabuklaşabilir, yan yüzeylerde yığılmalar olabilir. Oluşan kabuklar ansızın düşebilir, yığılmalar çökebilir. Kuvvetli asitlerden kaçının. Ambalajını kapalı tutunuz. Kapalı Paket ve ambalajlarının etiketlenmiş olduklarından ve sızıntı olmadığından emin olacak şekilde depolayın Depo düzenli olarak temizlenmeli, havalandırma tertibatı, sıcaklık ve nem kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır. Tüm maddeler kullanılmadıkları zaman orijinal ambalajlarında kapalı tutulmalıdır. Depolama süresi için üreticiden bilgi alın. 8. MARUZ OLMA KONTROLLERİ / KİŞİSEL KORUNMA 8.1 Mesleki Maruziyet Limitleri: Madde adı EINECs No CAS No. Portland Çimentosu (% 90) Kireç Taşı (% 0-20) AlçıTaşı ( %5) Sınırı Değer Tipi (Ülke) TLV (ABD) PEL TLV (ABD) PEL TLV (ABD) PEL Mesleki Maruziyet Sınır Değerleri Uzun Süreli TWA 5 (8 Saat.) Kısa Süreli STEL 6 (15 Dak.) Özel açıklama mg/m3 7 ppm 8 mg/m 3 ppm (Toplam) (Solunabilir) (Toplam) (Solunabilir) (Toplam) (Solunabilir) KAYNAK ACGIH OSHA ACGIH OSHA ACGIH OSHA 8.2 Maruziyet Kontrolleri: Kişisel korunmanın gerekli olduğu yerlerde kullanılacak donanım ve uygun koruma yöntemleri tarihli ve sayılı Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği ne uygun olarak tanımlanmıştır Teknik Sistem Tasarımı Hakkında Bilgi: Ürünün mesleki maruziyet sınır değerlerinin üzerine çıkılma riskini önlemek için çalışma ortamının çok iyi havalandırıldığından emin olun. Genellikle lokal havalandırma gereklidir. Fazla maruz kalma riski bulunduğunda, onaylı hava beslemeli soluma cihazı kullanın. Yeterli koruma için cihazın doğru şekilde takılması gereklidir.

10 Sayfa No: 10/22 Özel durumlarda hava beslemeli solunum cihazı gerekli olabilir. Bazı durumlarda onaylı bir kendi kendine yeterli solunum cihazı (SCBA) gerekli olabilir. Depo veya kapalı depolama bölgelerinde yeterli havalandırma sağlanmalıdır. İşyerindeki işlemlerden oluşan hava kirleticileri değişik "kaçma" hızına sahiptir ve bu hız onları ortamdan uzaklaştırmak üzere dolaşan gerekli temiz havanın "yakalama hızını" belirler. Bölüm 7 i inceleyiniz Kirleticinin Cinsi Hava Hızı Çözücü buharları, yağ çözücüler vb.nin, ,5 m/s ( f/dak.) tanktan buharlaşması (durağan havada) Döküm işleri, kaplara kesintili dolum işleri, m/s ( f/min.) düşük hızlı taşıma bantlarında nakiller, kaynak, asitle sprey yıkama, kaplama ve dekupaj işlerinden kaynaklanan aeresoller ve dumanlar.(aktif oluşma bölgesine düşük hızda salınım) direk sprey, dar mekanlarda sprey boyama, 1-2,5 m/s ( f/min.) varil dolumu, bant dolumu, kırıcı tozları, gaz boşaltımı (hızlı hava hareketi bölgesinde aktif oluşma), öğütme, aşındırıcı kumlama, yıkılma, yüksek m/s ( f/dak.) hız tekerliği tarafından üretilen tozlar, (yüksek bir ilk hızla çok hızlı hava hareketi olan bölgeye bırakılırlar.) Her bir aralık için uygun değer aşağıdakilere göre değişir: Aralığın Alt Sınırı Aralığın Üst Sınırı 1: Oda hava akımı minimum veya yakalama 1:Oda hava akımlarını için elverişli bozmakta 2: Düşük toksikliğe sahip veya sadece 2: Çok toksik kirleticiler önemsiz etkileri bulunan 3: Ara sıra, düşük üretim kullanım 3: Yüksek üretim, yaygın 4: Büyük çeker ocak veya hareket halinde 4: Küçük çeker ocak - sadece yerel kontrol büyük hava kütlesi Basit teorik bilgilerin gösterdiği gibi, hava hızı, atılma borusunun ağzından uzaklaşıldığında hızlıca düşer. Hız genelde atılma noktasından olan uzaklığın karesi ile orantılı olarak azalır (basit durumlarda). Bu nedenle atılma noktasındaki hava hızı kirletici kaynağa olan uzaklığa göre ayarlanmalıdır. Atılma noktasından 2 metre uzaklıktaki bir tankta oluşturulan çözücülerin atılması için vantilatördeki hava hızı örneğin, en az 1-2m/s( g/dakika) olmalıdır. Dışarı atma cihazları kullanıldığında bunların yapısında performansta azalmaya neden olabilen diğer mekanik etkenler, teorik hava hızlarının 10 veya daha fazla bir faktör ile çarpılmasını gerektirir Kişisel koruyucu ekipman/donanım: Genel korunma ve sağlığa uygunluk önlemleri: Normal koruma önlemleri ürünü kullanırken ve elle taşırken alınır. Göz ve deri ile direkt temasından kaçının Kirlenmiş elbiseyi hemen çıkartın.

11 Sayfa No: 11/22 Gıda maddelerinden, içeceklerden ve hayvan yeminden uzak tutunuz. Ellerinizi iş bitiminde ve işe ara verince bol su ile yıkayınız ve temizlendiğinden emin olunuz. Bu maddeyi kullanırken herhangi bir gıda maddesi yemeyin, içmeyiniz. Sigara kullanmayınız Solunum ile ilgili önlemler: Çimento tozu bulunan ortamlarda çalışırken maske, solunum cihazı kullanın Uygun solunum yolu koruyucu ekipman (toz maskesi) kullanılarak mesleki maruziyet limitlerin (MML) de bahsedilen kişisel maruziyet değerlerinin altında kalınmalıdır Ellerin Korunması: Koruyucu eldivenler. Eldiven kimyasal madde geçirmez ve dayanıklı olmalıdır. Yeterli test yapılmadığı için eldiven malzemesi ile ilgili herhangi bir bilgi mevcut değildir. Çalışma alanlarındaki sürekli temaslarda mekanik yaralanmalara karşı uygun eldiven seçin. Eldivenler delinme ve dayanıklılık süresi, geçirgenlik oranı, parçalanabilirliği uygulamalara karşı test edilerek seçilmelidir. Eldiven Malzemesi Eldiven seçimi sadece malzeme ile orantılı değildir aynı zamanda üreticiye göre ve kalitesine göre de değişken kriterlerin değerlendirilmesi faydalıdır. Farklı maddelerin karışımından yapılan eldivenlerin uygulamalara göre test edilerek seçilmesi gerekir. Eldiven malzemesinin geçirgenlik süresi Eldiven malzemesinin geçirgenlik ve dayanıklılık süreleri net olarak üretici tarafından belirlenmelidir Gözlerin korunması: Tam yüz korumalı emniyet gözlüğü kullanınız Vücudun korunması: Genel olarak vücudu ve deriyi çimento tozu, beton ve harç çamuruyla temastan korumak için aşınmaya ve alkali reaksiyonlarına dayanıklı botlar ve koruyucu kıyafetler kullanın. Bu tip malzemelerle çalışmanın sonunda su ve sabunla duş alın. Deride hafif yanma hissi olabilir Çevresel Maruziyet Kontrolleri: Çevrenin korunmasına yönelik mevcut mevzuat çerçevesindeki hükümlülükler tam olarak yerine getirilmelidir. 9. FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLER 9.1 Genel Bilgiler Görünüm (Atmosfer Sıcaklığı) Renk Koku Toz halde katı. Gri Yok (G/D)

12 Sayfa No: 12/ Önemli Sağlık Güvenlik ve Çevre Bilgileri ph (Islak C Kaynama Noktası ( C) 760 mmhg Uygulanmaz Erime Noktası ( C) 760 mmhg Belirlenmemiştir Parlama Noktası ( C) Kapalı kap Bilinmiyor. Kendiliğinden Alevlenme Sıcaklığı ( C) Belirlenmemiştir Spesifik Gravite (H2O=1) 3,10 Dökme Yoğunluğu (kg/m 3 ) Viskozite 25 C Buhar Basıncı 20 C Belirlenmemiştir Patlama Tehlikesi Ürünün patlama tehlikesi yoktur Oksidasyon Özellikleri Bilgi yok Ortalama tane iriliği (Micron) Çözülebilme Özelliği Su içinde (%) 0, Diğer Dağılım Katsayısı log Pow Bilgi yok Not: Yukarıdaki özellikler, Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikte ek-3 Bölüm A da öngörülen yöntemlere veya karşılaştırılabilir diğer bir yönteme göre belirlenmiştir. 10. STABİLİTE VE REAKTİVİTE 10.1 Kimyasal Stabilitesi: Ürün normal şartlar altında stabildir. Kullanılana kadar kuru saklanmalıdır Tehlikeli reaksiyonlar/kaçınılması gereken malzemeler (Su, hava, asitler, bazlar, oksitleyiciler veya tehlikeli reaksiyona neden olabilecek herhangi bir başka özel maddelerle.): Bilinen herhangi bir tehlikeli reaksiyonu yoktur Termik ayrışma / kaçınılması gereken durumlar (Tehlikeli tepkimelere neden olabilecek sıcaklık, basınç, ışık, şok (çarpma) ve benzeri sakınılması gereken şartlarlar altında.): Yüksek ısıdan koruyunuz Tehlikeli ayrışım maddeleri: Bozunarak kararsız ürünlere dönüşme olasılığı Stabilizatörlere duyulan ihtiyaç ve stabilizatörlerin mevcudiyeti, Zararlı ekzotermik tepkime olasılığı Eğer varsa, fiziksel görünümündeki değişikliğin güvenlik açısından önemi Su ile temas halinde, eğer varsa, oluşacak herhangi bir zararlı ayrışma ürünü, Tehlikeli Bozunma Ürünleri Yok Uyumsuzluklar: Harç veya beton (su ile karışmış çimento) alüminyum tozu ve Alkali metallerle reaksiyona girer, hidrojen gazı çıkışına neden olur. 11. TOKSİKOLOJİ İLE İLGİLİ BİLGİLER

13 Sayfa No: 13/ Genel: Çimento içinde yer alan kireç, kalsiyum silikatlar ve alkaliler kısmi çözünürlüğe sahiptir. Suyla karıştırıldığında potansiyel tehlike riskleri arz eden alkali çözeltileri meydana getirirler. İçeriğindeki 6 değerli krom tuzları suda çözünür ve su ile karıştırıldığında potansiyel tehlike risklerine haiz çözeltiler meydana getirirler. Çimentolar beton ve harç yapımı gibi işlerde suyla karıştırıldığında veya çimento ıslandığında kuvvetli bazik bir çözelti meydana gelir. Eğer bu madde göz veya deri ile temas ederse ciddi tahrişlere sebep olabilir. Özellikle gözler daha savunmasızdır ve temas süresi ile tahribat artacaktır. Kuvvetli bazik çözeltiler, deriye zarar vermeden önce sinir uçlarını tahrip eder. Kimyasal yanıklar acı vermeden gelişebilir. Çimento harç ve betonları, donma süresi boyunca temasta alerjik ve tahriş edici egzamaya sebep olurlar. Tahriş edici egzama, ıslaklık, alkali özellik ve çimentonun içinde bulunan aşındırıcı maddelerden kaynaklanır. Alerjik egzama ise insan derisinin 6 değerli krom tuzlarına karşı hassasiyetinden kaynaklanır. Sağlık üzerindeki etkiler, maruziyete kalınma süresi ve düzeyine bağlıdır. Solunması maruziyet şiddetine göre akciğer hastalıklarına yol açabilir. Havadaki çimento tozuna maruz kalınması burun içinde tahriş, mukoza ve üst solunum yolu rahatsızlığı ile öksürme ve nefes darlığına sebebiyet verebilir. Çimento tozuna maruz kalınması durumunda kronik bronşit ve akciğer hastalıkları oluşabilir. Koku içermez. Islak çimento ile doğrudan temas dermal nekrosiz içeren deri yanıklarına sebebiyet verebilir. Maruz kalınma sırasında herhangi bir belirgin ağrı oluşmayabilir. Kuru çimentonun veya sertleşmemiş ıslak çimentonun yutulması, mide yanıkları veya özofago (yemek borusu) yanıklarına sebep olabilir. Suda toksiklik oranı tayin edilmemiştir. Fakat çimentonun suya katılması ile Ph değeri artacaktır ve bu nedenle bazı durumlarda sudaki canlı hayat döngüsüne zarar verebilir Akut Toksisitesi Portland Çimentosu (CAS# ) LD50: IDLHs 9 : 5000 mg/m3 Kireç Taşı (CAS# ) Ağız yoluyla (sıçan) LD mg/kg 11.3 Aşındırıcılık ve Tahriş etkisi (Korozivite ve İritasyon) Portland Çimentosu (CAS# ) Deride ve mukoza membranında tahriş edicidir. Gözlerde ciddi tahriş edici. Kireç Taşı (CAS# ) Cilt (tavsan): 500 mg/24 Saat - Orta düzeyli Göz (Tavşan) 0.75: mg/24 Saat Kronik Toksisite (Kanserojenik, Mutajenik ve Üremeye Toksik Etkisi) : Kanser riski maruziyetin süresi ve derecesine bağlıdır. Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), araştırma sonuçlarına göre çimentoyu kanserojen ürünler listesine almamıştır. Göz veya deri ile teması halinde, portland çimento yüksek derecede kostik haline dönüşerek, göz ve deride yanıklara neden olacaktır.

14 Sayfa No: 14/22 Kuru veya ıslak çimentonun göz ile teması halinde yanık veya kornea hasarı oluşabilir. Büyük miktarlarda ıslak veya kuru çimentonun gözle teması söz konusu ise gözlerde orta derecede tahrişten kimyasal yanıklara kadar uzanan etkiler oluşabilir. Portland çimentosu 29 CFR (Risk Bildirimi) de belirtildiği gibi, bu ürün, NTP 10, IARC 11 veya OSHA 12 listelendiği sekliyle, hiçbir kanserojen madde içermemektedir. Bununla birlikte içeriğinde eser miktarda kanserojen olarak sınıflandırılmış maddeler ihtiva edebilir. Portland Çimentosu Kristal silica içerebilir. Silika Kristali IARC tarafından insan üzerinde kanserojen olarak listelenmiştir. İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalar akciğer kanserine sebebiyet verebildiğini göstermiştir. Risk maruziyet miktarı, süresi ve seviyesine bağlı olarak değişir. Alçıtaşı tümerojeniktir: RTECS kriterlerine göre kanserojendir. Tümerojenik: Uygulama yerine ait tümör oluşumu (Ref: ZHPMAT 13 ) Maruziyet Yolu/Organizma : intraperitonel sıçan Doz: en düşük yayınlanan toksik doz: 450 mg/kg/3 hafta aralıklı Ürünün daha yüksek konsantrasyonlarda aktif madde içermesi durumunda dahi ; 29 CFR (Risk Bildirimi) de belirtildiği gibi, bu ürün, NTP 14, IARC 15 veya OSHA 16 listelendiği sekliyle, hiçbir kanserojen madde içermemektedir. Mutajenik etki açısından herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Üremeye toksik etki açısından herhangi bir bulguya rastlanmamıştır Diğer Toksikolojik Etkileri: Alerjik Etki Krom (VI) içerir. Alerjik reaksiyonlara sebep olur. Tekrarlanan veya uzun süren temaslar halinde dermatitis, deride kuruluk, çatlaklar ve tahriş oluşabilir. İş ortamında ince dağılımlı tozların yüksek seviyelerine tekrarlı maruziyetler, pnömokonyoz olarak bilinen vakalara sebep olabilir, pnömokonyoz, etkisine bakılmaksızın solunumla alınan her türlü tozların akciğerde birikmesidir. Bu durum, partiküllerin önemli bir miktarının 0.5 mikrondan (1/50,000 inch) daha küçük halde bulunduğunda durumda özellikle geçerlidir. Röntgen filminde akciğerde lekeler görülür. Pnömokonyoz semptomları progresif kuru öksürük, efor sarf edildiğinde nefes darlığı, artan göğüs Tekrarlanan Dozlardaki Etkisi genişlemesi, halsizlik ve kilo kaybı şeklinde olabilir. Hastalık ilerledikçe öksürük iplik benzeri mukozaya yol açar, yaşam kapasitesi gitgide azalır ve nefes darlığı daha da ciddileşir. Pnömokonyoz, tozların akciğerde birikmesi ve bunların mevcudiyetinde meydana gelen doku reaksiyonudur. Ayrıca kollajenöz ve kollajenöz olmayan tipler olarak sınıflandırılmıştır. İyi huylu özellik gösteren kollajenöz olmayan pnömokonyoz, minimal stromal reaksiyon olarak tanımlanır, başlıca retikül lifleri ve bozulmamış alveoler yapıdan meydana gelir ve imkan dahilinde geri döndürülebilirdir. Astım benzeri belirtiler, maddeye maruziyet sona erdikten sonra

15 Sayfa No: 15/22 aylarca hatta yıllarca devam edebilir. Bunun sebebi tahriş ediciliği yüksek bir maddenin yüksek dozlarına maruziyetten sonra oluşabilen reaktif havayolu difonksiyonu sendromu (RADS) olarak bilinen allerjik olmayan bir durumdur. RADS teşhisi için en önemli kriterler daha önce bir solunum yolu hastalığının bulunmaması ve atopik olmayan bireyde tahriş edici maddeye maruziyetten sonra dakikalar ve saatler içinde aniden inatçı astım belirtilerinin başlamasıdır. Metakolin yükleme testinde orta ve yüksek düzeyde bronşiyal hiperreaktivite ile birlikte spirometride tersinir bir hava akışı biçimi ve eozinofili olmadan asgari lenfatik inflamasyonun bulunmaması RADS teşhisi için kriterler arasındadır. Tahriş edici bir maddeyi solumayı takip eden RADS (veya astım) tahriş edici maddeye maruziyetin süresine ve derişimin ağırlığına bağlı olarak ortaya çıkan seyrek görülen bir bozukluktur. Diğer taraftan endüstriyel bronşit, tahriş edici maddenin yüksek derişimlerine maruziyet sonucu oluşur ve maruziyet sona erdiğinde tamamen kesilir. Bozukluk, nefes darlığı, öksürük ve mukus üretimi ile karakterize edilir. Zararlı: inhalasyon yoluyla uzun süreli maruziyetlerde sağlık için ciddi hasar tehlikesi. Solunum hassaslaşması sonucunda alerjik/astım benzeri tepkiler oluşabilir; bunlar öksürük ve küçük solunum zorluklarından hırıltılı ve güçlükle solumayla birlikte bronşite kadar değişen tepkilerdir. Hassaslaşma, çok düşük seviyelerdeki maruziyete karşı şiddetli tepkiler verebilir, örneğin aşırı duyarlılık. Hassaslaşan kişilerin, maruziyetin olabileceği durumlarda çalışmalarına müsaade edilmemelidir. Bayıltıcı Etki Bilinen bir etkisi yoktur Duyarlılık Yaratma (Sensitizasyon) Gelişimsel Toksikolojik Etkiler Bilinen bir etkisi yoktur (Teratojenik etkisi) Doğurganlık Bilinen bir etkisi yoktur 11.6 Sağlık Üzerindeki etkileri: Gözle Temasında Ciltle Temasında Bu malzeme, gözle teması halinde şiddetli göz hasarına yol açar. Malzemenin göz ile doğrudan teması sonrasında kimyasal yanıklar oluşabilir. Buharları veya dumanları aşırı derecede tahriş edici olabilir. Toz, göz rahatsızlığı ve aşındırıcı göz iltihaplanmasına neden olabilir Deri ile temasında tahrişe sebep olur. Cilt ve derinin kuru çimentoya maruz kalması sürekli orta derecede tahrişlerle birlikte deri kuruluğuna yol açar.

16 Sayfa No: 16/22 Solunması Halinde Yutulması Halinde Malzemenin, ciltle doğrudan teması sonrasında kimyasal yanıklar oluşabilir. Kesik, aşınma veya lezyonlar gibi yollarla kan dolaşımına girişi; zararlı etkilerle birlikte sistemik hasar oluşturabilir. Malzemeyi kullanmadan önce cildi inceleyiniz ve herhangi bir harici yaralanmanın uygun bir şekilde korunduğundan emin olunuz. Malzemeye uzun süreli veya tekrarlı bir şekilde maruz kalma şiddetli cilt tahrişine neden olabilir; teması halinde ciltde kızarıklık, şişme, vezikül oluşumu, ciltte pul pul dökülme ve kalınlaşma oluşturabilir. Tekrarlı maruziyetler şiddetli ülser oluşumuna yol açabilir. Malzemenin normal kullanımı esnasında oluşan tozların inhalasyonu, kişinin sağlığına zarar verebilir. Malzeme bazı kişilerde solunum tahrişine neden olabilir. Vücudun böyle bir tahrişe karşı tepkisi, daha fazla akciğer hasarına yol açabilir. Solunabilir partiküllerin mevcudiyetinde akciğerler üzerindeki etkiler önemli derecede artar. Akut silikoz, özellikle toz partikül ebatı küçük olduğunda aşırı derecede yüksek silis tozlarına maruz kalınması şartlarında oluşur. Hastalık hızla ilerler, ilk maruziyetten sonra birkaç ay içinde akciğerlere yaygın şekilde yayılır ve 1-2 sene içinde ölüme neden olur. Malzeme, ağız yoluyla alınması müteakibinde ağız boşluğunda ve gastrointestinal kanalda kimyasal yanıklara yol açabilir. Ticari/endüstriyel çevrelere giriş yolunun olası olmadığı düşünülür Ağız yoluyla alınımı mide bulantısı, abdominal tahriş, ağrı ve kusma sonucunu doğurabilir. Hedef Organlar Göz, deri, solunum sistemi Tıbbi Uyarılar Astım benzeri belirtiler, maddeye maruziyet sona erdikten sonra aylarca hatta yıllarca devam edebilir. Bunun sebebi tahriş ediciliği yüksek bir maddenin yüksek dozlarına maruziyetten sonra oluşabilen reaktif havayolu difonksiyonu sendromu (RADS) olarak bilinen allerjik olmayan bir durumdur. RADS teşhisi için en önemli kriterler daha önce bir solunum yolu hastalığının bulunmaması ve atopik olmayan bireyde tahriş edici maddeye maruziyetten sonra dakikalar ve saatler içinde aniden inatçı astım belirtilerinin başlamasıdır. Metakolin yükleme testinde orta ve yüksek düzeyde bronşiyal hiperreaktivite ile birlikte spirometride tersinir bir hava akışı biçimi ve eozinofili olmadan asgari lenfatik inflamasyonun bulunmaması RADS teşhisi için kriterler arasındadır. Tahriş edici bir maddeyi solumayı takip eden RADS (veya astım) tahriş edici maddeye maruziyetin süresine ve

17 Sayfa No: 17/22 derişimin ağırlığına bağlı olarak ortaya çıkan seyrek görülen bir bozukluktur. Diğer taraftan endüstriyel bronşit, tahriş edici maddenin yüksek derişimlerine maruziyet sonucu oluşur ve maruziyet sona erdiğinde tamamen kesilir. Bozukluk, nefes darlığı, öksürük ve mukus üretimi ile karakterize edilir Ek Toksikolojik uyarılar: Toksikolojik sınıflandırması içerik bilgisi ve elde olan mevcut bilgilere dayanılarak yapılmıştır. EC ve yerel yönetmeliklere göre sağlığa yönelik tehlike sınıflandırması: Xi-Tahriş Edici - RTECS (Portland Çimentosu) : VV EKOLOJİ İLE İLGİLİ BİLGİLER 12.1 Ekotoksisite: Kuru çimento olarak ekosistem için tehlikeli değildir. Bu ürünün çevreye zararının değerlendirilmesi için ekotoksisite ile ilgili veriler özel olarak belirlenmemiştir. Bu bölümde verilen bilgi bileşenlerine ait bilgilerle ve benzer maddelerin ekotoksisitesine aittir Akut toksisite: Akut Balık Toksisitesi (LC50 96 Saat): Akut Daphnia Toksisitesi(EC50 48 Saat): Akut Yosun Toksisitesi (IC50 72 Saat): 12.2 Hareketlilik (Mobilite) : Katı (Toz) Suda çözünebilirilik : % 0,1-1,0 Çevresel hareketliliği belirlerken, ürünün kimyasal ve fiziksel özelliklerini dikkate alınız (Bakınız 9. Bölüm) Yüzey Gerilimi: Suyu Tehdit Sınıfı İçme Suyuna Etkisi Çevresel bilinen veya tahmin edilen dağılımı 12.3 Doğada Parçalanabilirlik 12.4 Kalıcılık ve Bozunabilirlik Biyobirikim Potansiyeli: İlgili Çevresel Ortamda, Biyolojik Bozunma Potansiyeli Oksidasyon Veya Hidroliz Gibi Diğer İşlemlerle Bozunabilirlik Potansiyeli Bozunmaya İlişkin Yarılanma Ömrü

18 Sayfa No: 18/22 Atık Su Arıtım Tesisleri Üzerindeki Etkisi 12.5 Biyobirikim Potansiyeli: Ürünün biyolojik ortamda (biota) birikme potansiyeli Ürünün besin yoluyla geçme potansiyeli Log Pow veya BCF değeri 12.6 Diğer Ters Etkiler: Ozon Tabakasını İnceltme (Azaltma) Potansiyeli Fotokimyasal Ozon Üretme Potansiyeli Küresel Isıtma (Sera Etkisi) Potansiyeli Çevre Üzerindeki Diğer Ürünün; mikro organizmaların faaliyetleri üzerinde baskılayıcı etkiye sahip olup olmadığı ile ilgili bilgi olmadığından, atık su arıtım tesisleri üzerindeki muhtemel etkisi bilinmemektedir. Yoktur Olumsuz Etkileri 12.7 Ek Bilgi: Ürünün çevreye salınmasına izin vermeyin, kaza sonucu çevreye yayılıma karşı önlemler, nakliye ve atıkların bertarafına ilişkin bilgiler için 6, 7, 13, 14 ve 15 numaralı bölümleri inceleyiniz. 13. BERTARAF BİLGİLERİ / İMHASI İLE İLGİLİ KONULAR 13.1 Ürün: Öneri: Atıklar ve kullanılmış ambalajlar resmi yönetmeliklere uygun olarak tasfiye edilmelidir. Yer üstü ve yer altı sularına, içme suyu kaynaklarına, duran ve akan sulara, kanalizasyona karışmasını engelleyiniz Güvenli Bertaraf : Ürün resmi yönetmeliklere uygun olarak bertaraf edilmelidir. Ürünün ev çöpü ile birlikte atılmasına izin vermeyiniz. Ürünün kanalizasyona ve yer altı sularına karıştırılması kesinlikle yasaktır. Bu gibi durumlarda resmi makamlara haber veriniz. Yüksek miktarlarda atık söz konusu ise üretici ile iletişime geçiniz Avrupa Atık Kataloğu ve Tehlikeli Atık Listesi: Atık katalog numarası kullanım yerine göre tespit edilebilir Temizlenmemiş ambalajlar: Öneri: Temizlenmemiş ambalajları elinde bulunduranlar ambalaj içerisindeki ürün artıklarından kaynaklanabilecek zarar ve tehlikelere karşı uyarılmalıdır. Resmi yönetmeliklere uygun şekilde imha edilmesi önerilir.

19 Sayfa No: 19/ Önerilen temizleme şekli: Çimentonun tozuyarak etrafa yayılması durumunda vakumlu temizleyicilerle dağılan çimentoları kuru olarak toplayın. Tozu solumaktan kaçının, 8. Bölümde belirtilen koruyucu ekipmanları kullanın. Çimento temiz alana yayıldıysa, içerisine yabancı maddeler karışmadıysa bir bidona doldurarak, tekrar kullanılmasını sağlayın. Eğer kullanılmayacak durumdaysa, harç ve beton artıklarını inşaat atığı olarak bertaraf edin. Kullanılmış ambalajı profesyonel atık imha servisi veren kurum veya kuruluşlara teslim ediniz Ek Bilgi: Güvenli elleçleme yöntemleri için 7. Bölümü inceleyiniz. 14. TAŞIMACILIK İLE İLGİLİ BİLGİLER ADR 17 /RID 18 ADNR IMDG 19 ICAO 20 /IATA 21 TAŞIMACILIK ŞEKLİ KARAYOLU NEHİR KANALI DENİZYOLU HAVAYOLU SİSTEME UYGUN SEVK İSMİ Taşımacılık Yönetmelikleri Uyarınca Tehlikeli Olarak Sınıflandırılmaz. UN/ID No TEHLİKE SINIFI PAKETLEME GRUBU ETİKETLEME NO SINIFLANDIRMA KODU - TEHLİKE TEŞHİS NO (HIN NO) - SINIRLI MİKTAR (LQ) - TAŞIMACILIK KATEGORİSİ - TÜNEL KISITLAMA KODU - MAX. MİKTAR YOLCU VE KABİN KARGO - MAX. MİKTAR HAVAYOLU KARGO - EmS - DENİZ KİRLETİCİLİĞİ Yok Taşıma/ Ek Bilgiler: Taşımacılık yönetmeliği gereğince sınırlı miktarlarda paketlenmiş belirli sınıflardaki tehlikeli maddeler için özel hüküm içermez. Küçük miktarların serbest bırakılması/dökülmesi ile ilgili düzenlemelerine dikkat edilmesi gerekir. 15. HÜKÜMLER / YÖNETMELİK BİLGİSİ 15.1 Etiketleme: Ürün; Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikte ve AB mevzuatında öngörülen usul ve esaslara göre sınıflandırılmış ve etiketlenmiştir Etiketlendirme için tehlikeyi belirleyici bileşenler: Portland Çimentosu Kireç Taşı 15.3 Tehlike Sembolü ve Tanımı: Xi-Tahriş edici

20 Sayfa No: 20/ Risk İbareleri R38 Cildi tahriş eder. R41 Gözde ciddi hasar riski Güvenlik uyarıları: S22 Tozlarını solumayın. S24/25 Göz ve cilt ile temasından sakının S26 Göz ile temasında derhal bol su ile yıkayın ve doktora başvurun. S36/37/39 Uygun koruyucu giysi, koruyucu eldiven, koruyucu gözlük/maske kullanın S45 Kaza halinde veya kendinizi iyi hissetmiyorsanız hemen bir doktor başvurun (mümkünse etiketi gösterin). S64 Yutulması halinde, ağzı su ile yıkayın (sadece kişinin bilinci yerinde ise) Özel Etiketleme Bilgileri Krom (VI) içerir. Alerjik reaksiyonlara sebep olur. Talep edilmesi halinde Ürün Güvenlik Bilgi Formu mevcuttur 15.7 Kullanım Sınırlamaları Ürün hakkında yasal bir kısıtlama veya bilinen bir sınırlama mevcut değildir Ek Bilgiler: Bu güvenlik bilgi formundaki hükümlerin uygulanmasına yönelik, mevzuat veya ilgisi olabilecek diğer ulusal tedbirler için aşağıdaki yönetmelikleri inceleyin. Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği 16. DİĞER BİLGİLER 16.1 Yasal Enstrümanlar: Bu doküman 91/155/EEC, 2001/58/EC, ISO uyarınca, 26 Aralık 2008 tarih ve Mük. Sayılı Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi çerçevesinde hazırlanmış ve yönetmeliğin öngördüğü şekilde belgelendirilmiş akredite uzman personel tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.

21 Sayfa No: 21/ Güvenlik Bilgi Formunu Hazırlayan/Düzenleyen/Yayınlayan: Bursa Çimento Fabrikası A.Ş Adına Doruk Kimyasal Yönetim Sistemleri San. Ve Tic. Ltd. Şti Uzman: Kimya Y. Müh. Selçuk Bilgin Uzman Akreditasyonu No: TSE GBF ; info@doruksistem.com.tr ; İletişime geçilecek kişi: Sn. M.Bilgin ATAÇ - BURSA ÇİMENTO FABRİKASI A.S 16.3 Düzenleme Tarihi: Düzenleme No: Yapılan Düzenlemeler/Yorumları: İlk düzenlemedir Güvenlik Bilgi Formu No: R- Risk Düzenlemeleri (2. Bölümde Listelenen Hammaddelerin Risk Tanım Cümleleri): R22 Yutulması halinde zararlıdır R36/38 Gözleri ve cildi tahriş edicidir R37 Solunum sistemini tahriş eder. R37/38 Solunum sistemini ve cildi tahriş edicidir R41 Gözde ciddi hasar riski Diğer Konular: Ürünün güvenli kullanımına yönelik eğitim önerilerimiz için satış departmanımızla iletişime geçiniz. Ürünün kullanımı hakkında önerilen sınırlamalar ve yasal zorunluluk olmayan tavsiyeler için satış departmanımızla iletişime geçiniz. Bu güvenlik bilgi formunun düzenlenmesinde kullanılan anahtar bilgi kaynakları; Ürüne ait hammaddelerin üreticileri tarafından hazırlanmış güvenlik Bilgi Formları Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik ve ekleri, Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik ve ekleri, UN ADR, IMDG, IATA listeleri, ECHA ve ilgili AB direktifleri, Diğer yardımcı kaynaklar Ek Bilgi: Kullanıcıların, ürünlerin emniyetli bir biçimde kullanımına ve elden geçirilmesine yönelik mevcut yasa, yönetmelik ve prosedürlere uyma ve uygulama sorumlulukları vardır. Teknik bilgi ve beceriye sahip, aldığı sorumluluk ve riskin bilincinde olan kişiler tarafından kullanılması önemle bildirilir.

22 Sayfa No: 22/22 Bahse konu çimento ürünlerinin kullanım koşullarının; firmanın kontrolü dışında, fabrika sahası dışında olması nedeniyle firma, belirtilmiş yada uygulanmış herhangi bir güvence ve garanti vermez. Ayrıca, Güvenlik Bilgi Formunun içeriğinden doğacak hiçbir sorumluluğu varsaymaz.bu Güvenlik Bilgi Formunda sağlanan bilgiler hazırlandığı tarihteki mevcut en iyi tecrübe, bilgi ve inançlarımız temel alınarak hazırlanmıştır. Verilen bilgiler, güvenli elleçleme, kullanım, işleme, depolama, taşıma imha ve bertaraf etme için rehber olması amacı ile tasarlanmıştır. Bu bilgiler, dokümanda belirtilmediği sürece, sadece belirlenmiş madde için geçerlidir ve bu maddenin diğer maddelerle birlikte kullanılması durumunda veya herhangi diğer bir proseste kullanılması halinde geçerli olmayabilir. Kullanım için Güvenlik Bilgi Formundaki bilgileri dikkate alınız. Bu bilgi mevcut bilgilerimize dayanmaktadır. Bu Güvenlik Bilgi Formu ürünü uygun güvenlik düzenlemelerine göre tanımlar ancak ürün özelliklerinin güvencesini garanti etmez. Herhangi bir teminat teşkil etmez ve ürün özellikleri yasal olarak geçerli bir sözleşme ilişkisi tesis etmez. 1 TSE EN de tarif edildiği gibi CEM I Aralık 2008 tarih ve Mük. Sayılı Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde 3 99/45/EC Avrupa Birliği Tehlikeli karışım ürünleri direktifi 4 SCBA: Self Contained Breathing Apparatus Kişisel solunum cihazı 5 TWA : A Time-Weighted Average 6 STEL : A Short Term Exposure Limit 7 Mg/m 3 : the amount of the Material in milliliters in 1 m 3 air At 20 o C & 101, 3 KPa. 8 Ppm: parts per million, the amount of the Material in milliliters in 1 m 3 air. (ml/m3) 9 IDLHs: Dangerous To Life or Health Concentrations 10 NTP: (National Toxicology Program) Ulusal Toksikoloji Programı 11 IARC: (The International Agency for Research on Cancer) Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı 12 OSHA : (Occupational Safety and Health Association) İşçi sağlığı ve güvenliği derneği 13 ZHPMAT: Zentralblatt fuer Bakteriologie, Parasitenkunde, Infektionskrankheiten und Hygiene, Abteilung 1: Originale, Reihe B: Hygiene, Krankenhaushygiene, Betriebshygiene, Praeventive Medizin. (Stuttgart, Fed. Rep. Ger.) V , For publisher information, see ZAOMDC. 14 NTP: (National Toxicology Program) Ulusal Toksikoloji Programı 15 IARC: (The International Agency for Research on Cancer) Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı 16 OSHA : (Occupational Safety and Health Association) İşçi sağlığı ve güvenliği derneği 17 ADR: European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road 18 RID: Regulations Concerning the International Transport of Dangerous Goods by Rail 19 IMDG: International Maritime Code for Dangerous Goods 20 ICAO: International Civil Aviation Organization 21 IATA: International Air Transport Association