Süs Bitkilerinin Sağlanmasında Kamu KuruluĢlarının Artan Rolü; Erzurum Kenti Örneği

Transkript

1 Süs Bitkilerinin Sağlanmasında Kamu KuruluĢlarının Artan Rolü; Erzurum Kenti Örneği Metin Demir *, Beyza Ersoy Doğu Anadolu Ormancılık AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yakutiye/Erzurum * metindemir25@ogm.gov.tr Özet Sıcaklık ortalaması en düģük yerleģim yerlerinden biri olan Erzurum kentinde, karasal iklim hüküm sürdüğü ekstrem ilkim koģulları, süs bitkilerinin geliģmesini sınırlandırmaktadır. Buna karģın iklimin bütün olumsuz koģullarına rağmen, kamu kuruluģlarının süs bitkilerinin sağlanması ve bakımında yaptıkları önemli katkılar sonucunda, halkın süs bitkilerine olan ilgi ve sevgisi artmaktadır. Bu çalıģmada, yıllarında kamu kuruluģlarının, Erzurum kent merkezi yeģil alanlarında kullanılan süs bitkisi türlerinin kullanım oranları ve eksiklikleri belirlemek amacıyla yapılmıģtır. ÇalıĢmanın ana materyalini, Erzurum BüyükĢehir, Palandöken, Yakutiye ve Aziziye Belediyeleri ile Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğü oluģturmaktadır. AraĢtırma alanında yapılan etüt analiz çalıģmaları sonucunda, dıģ mekân süs bitkilerinin, kullanım potansiyelinin sektörel bazda geliģtirilmesinin olanakları üzerinde durularak, uygulayıcılara yararlı olacak öneriler getirilmeye çalıģılmıģtır. Anahtar kelimeler: Süs bitkileri, yeģil alan, Orman Bölge Müdürlüğü, belediye, Erzurum The Increasing Role of Government Agencies on Providing Ornamental Plants; Sample of Erzurum Province Abstract Extreme continental climate conditions have limited development of the ornamental plants in Erzurum, the settlement which has the lowest average temperature. However, in spite of the negative climate, the interest and love of people for ornamental plants have increased because of the important contributions of the public institutions for the provision and maintenance of the ornamental plants. The study was carried out to determine utilization rates and deficiency of the ornamental plants used by public institutions in the green areas of Erzurum city center in The main materials of the study were Erzurum Metropolitan, Palandöken, Yakutiye and Aziziye Municipalities and Erzurum Nursery Directorate of Forestry. As a result of the analysis and survey in the field, useful advices have been given practitioners emphasizing sectorial development opportunities of the potential use of the outdoor ornamental plants. Keywords: Ornamental plants, green area, Regional Directorate of Forestry, municipality, Erzurum GiriĢ Sürekli değiģim içinde bulunan bir çağda yasayan günümüz toplumları, hızlı bir endüstrileģme ve kentleģme sürecinden geçmektedir. KentleĢmenin beraberinde getirdiği stres, gürültü, hava kirliliği, vb. gibi olumsuz etkiler, kent insanını, kentleri daha yaģanabilir mekânlara dönüģtürebilmek için kent içi ve çevresinde kaybolan doğal alanları yeniden oluģturma çabası içine sokmuģ ve bu ortamlarda serbest zamanlarını geçirmeye yöneltmiģtir (Gül ve Küçük 2001; Ekici ve SarıbaĢ, 2006; Ay, 2009; Bekçi ve ark., 2010). KentleĢme ile yapılaģmanın ön plana çıkartılıp çevre ve yeģil alan planlanmasının önemsenmemesi, kentleģme hızının planlama sürecinden daha hızlı geliģmesi beraberinde kentsel mekânları yaģanmaz duruma getirmiģtir. Bu nedenle, çevre düzenlemesi ve peyzaj planlama çalıģılmalarında kullanılacak bitkilerin seçimi seçimi oldukça önemlidir. Planlamaların sürdürülebilir kullanımının sağlanması için fiziksel planlama kararlarının ekolojik mekan planlaması temelinde, iģlevsel ve estetiksel tasarlanması ancak peyzaj planlamasının ve tasarım sürecinin doğru ve eksiksiz uygulanması ile gerçekleģtirilmektedir. ġayet bu süreç ekolojik niteliklerinin ortaya konulmadığı, önem verilmediği, göz ardı edilen süreç ise baģarılı olması beklenemez (Yücel, 1992; Schwets ve Brown 2000; Yılmaz, 2006; ġiģman ve ark., 2008). Uygulama alanın ekolojik özellikleri dikkate alınarak adaptasyonda sorun yaģayan bitki türlerinin alternatif türlerle değiģtirilmesi planlamanın baģarısını artırmaktadır. Estetik ve fonksiyonel mekânların oluģturulmasında bitkilerin rolü 373

2 büyük olmakta ve peyzaj tasarımında kullanılan taģ, duvar, yapı gibi sert zemin ve malzemelerin yumuģatılmasında önemli yer almaktadırlar. Kentlerde, peyzaj mimarları için önemli olan bir sorumluluk mekânlar ve binalar arasındaki geçiģlerin yaratılmasıdır. Bitkiler, insan ölçekli mekânlar ile büyük yapı gruplarının oluģturduğu mekânları birbirine bağlamakta ve bunları birbirinden ayırmaktadırlar. Bitkilerin, estetik ve iģlevsel mekânların tasarlanmasında önemli etkileri vardır. Nitekim peyzaj mimarlığını çalıģmalarında kullanılan taģ, beton, demir vb. donuk ve cansız görünümleri sıcak bir görünüme kazandırılmasında önemli önemeli iģlevleri bulunmaktadır (Kuter ve Erdoğan, 2010). Ġklim bileģenleri olan sıcaklık, bağıl nem ve rüzgâr planlamayı etkiler. Çünkü insan sağlığı ve rahatı açısından uygun olan bölgelerin tasarlanmasında iklim değerlendirilmesi önemli parametrelerden biridir. (Yılmaz, 2006; Önder ve Akbulut, 2011). Ülkemizin en düģük hava sıcaklığına sahip Ģehirlerinden olan Erzurum da, karasal iklimin bütün özellikleri görülmektedir. Ekstrem iklim koģulları, birçok odunsu süs ağaç ve çalısının geliģmesini engellemektedir. Ġklimin bitki adaptasyonu üzerindeki olumsuz koģullarına karģın, halkın süs bitkilerinin yetiģtirilmesine yönelik ilgi ve sevgisi, uygun bakım koģullarında adaptasyonları izledikçe artmaktadır. Dünyanın 2000 m yükseklikteki üç büyük yerleģim merkezlerinden biri olan Erzurum, odunsu süs bitkilerinin geliģmesi bakımından oldukça zayıf durumdadır. Yöre, odunsu bitki türleri bakımından en gerilerde yer almaktadır. Genel itibariyle 2000 m odunsu bitkilerin yayılma alanlarının üst sınırını oluģturmaktadır (Güçlü, 1991; Yılmaz ve Zengin, 2003; Yılmaz ve Irmak, 2004). Soğuk bölgelerde süs bitkilerinin yetiģmesinde birçok faktör etkilidir. Arazinin morfolojik yapısı ile karasal iklimin etkisi, bitki yetiģmesini sınırlayan en önemli etmendir. Bu nedenle peyzaj çalıģmalarında kullanılacak süs bitki çeģitliliği çok azdır (Güçlü, 1994). Bu çalıģmada, yıllarında Erzurum kentinde, kamu kuruluģlarının peyzaj düzenleme çalıģmalarında kullandığı süs bitkileri ihtiyaçlarını nasıl karģıladıkları tespit edilerek, bitkisel düzenleme çalıģmalarında baģarı oranının yükseltilmesi için uygulayıcılara yararlı olacak öneriler getirilmeye çalıģılmıģtır. Materyal ve Yöntem Bu çalıģmanın ana materyalini, Erzurum kenti sınırları içerisinde bulunan, Erzurum BüyükĢehir, Palandöken, Yakutiye ve Aziziye Belediyeleri ile Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğünün yıllarında süs bitkisi üretim ve kullanım miktarlarını oluģturmaktadır. Erzurum Ģehir merkezi (ġekil 1), m yükseklikte kurulmuģ olup, 3200 m yüksekliğinde dağlarla çevrilmiģtir. Erzurum un topoğrafik yapısı ve coğrafik konumu il genelinde Ģiddetli bir karasal iklim yaratır. Erzurum kentinin iklim verileri incelendiğinde Erzurum Meteoroloji Bölge Müdürlüğünden alınan yılları arası 52 yıllık ortalama verilere göre; Türkiye nin sıcaklık ortalaması en düģük illerden biri olan Erzurum da kıģlar oldukça soğuk ve sert, yazlar ise sıcak ve kurak geçmektedir yılları arası ortalama sıcaklığı 5.5 o C olan Erzurum, yıllık ortalama mm yağıģ değerlerine sahiptir. Kar yağıģlı günler Ekim ayının sonlarında baģlamakta Mayıs ayına kadar sürmektedir. (Anonim, 2013a). AraĢtırmada veri toplama, analiz, sentez ve değerlendirme metodu kullanılmıģtır. Alanların fotoğrafları çekilerek, sörvey çalıģmaları yapılmıģtır. Kurumlardan elde edilen rapor ve dokümanlardan yararlanılmıģ mevcut durum analizleri için de kurum yetkilileri ile röportajlar yapılmıģtır. Elde edilen veriler değerlendirilerek, araģtırmada ele alınan kamu kuruluģlarının süs bitkisi üretim ve kullanım miktarları saptanmıģ, Peyzaj Mimarlığı temel prensiplerine uygun olup olmadığı değerlendirilerek eksiklikler belirlenip, önerilerde bulunulmuģtur. Bulgular Erzurum Ġlinde süs bitkisi kullanımının mevcut durumunu ortaya koyabilmek için Ġl de süs bitkisi üretim ve kullanımına sektörel bazda yön veren baģlıca kurumlar olan Erzurum BüyükĢehir, Palandöken, Yakutiye ve Aziziye Belediyeleri ile Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğü incelenmiģtir. Bu kurumlardaki süs bitkisi üretim miktarları aģağıda aktarılmıģtır. 374

3 Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğü; Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğü, Merkez Fidanlığı ve Horasan Fidanlığı olmak üzere 2 Ģeflik olarak hizmet vermektedir. (ġekil 2) de merkez fidanlığından görünümlere yer verilmiģtir. Fidanlıkların bulundukları alan ve denizden yükseklikleri (Çizelge 1) de verilmiģtir. Erzurum Orman Fidanlığında yılları arasında süs bitkisi üretimi (Çizelge 2) de gösterilmiģtir. Süs bitkisi üretimi toplam yapraklı fidan üretiminin %20 lik kısmını oluģturmaktadır (Anonim, 2013b). Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrollü Seferberliği çerçevesinde yapılan çalıģmalar için ihtiyaç duyulan fidanlar orman fidanlıklarında üretilirken, aynı zamanda da köylüler, tarımsal kalkınma kooperatifleri, küçük çiftçilere istihdam oluģturmak ve özel sektör fidancılığını geliģtirmek gayesiyle Satın Alım Garantili SözleĢmeli Fidan Üretimi kapsamında birçok orman fidanlığında gerçekleģtirilmiģtir. Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğünde de Satın Alım Garantili SözleĢmeli Fidan Üretimi kapsamında yıllarında Sarıçam (Pinus slyvestris) ve HuĢ (Betula verrucosa) bitkileri için ağırlıklı olarak uygulanmıģtır. Bu uygulamalarda süs bitkisi bulunmamaktadır. Ancak artan talep doğrultusunda 2013 yılı satın alım garantili fidan üretim programına meyve fidanı ve süs bitkisi çeģitleri alınmıģtır (Çizelge 3). Erzurum BüyükĢehir Belediyesi; Belediyeler, bünyelerinde kentlerin doğal ve mimari çevresini korumak, kentin estetiğini geliģtirmek ve daha yaģanır bir kent kimliği kazandırmak amacıyla yasal dayanağını 5393 sayılı kanundan alan Park ve Bahçeler Müdürlükleri kurmaktadırlar. Erzurum BüyükĢehir Belediyesi de yıllarında yeģil alan düzenlemesinde süs bitkileri ihtiyaçlarını nasıl karģıladıkları ve mevcut durumları (Çizelge 4) de gösterilmiģtir (Anonim, 2013c). Erzurum Yakutiye Belediyesi; Yakutiye Belediyesinin görev ve sorumluluk alanı, Erzurum un çekirdek noktasını teģkil etmektedir. Belediyenin hizmet verdiği nüfus kiģidir. Yakutiye Belediyesi nde yıllarında yeģil alan düzenlemesinde süs bitkileri ihtiyaçlarını nasıl karģıladıkları, mevcut durumları (Çizelge 4) de ortaya konulmuģtur (Anonim, 2013d). Erzurum Palandöken Belediyesi; Palandöken Belediye sınırları içerisinde 39 mahallesi 3 köyü bulunmaktadır. Hizmet alanı hektar alandan oluģmaktadır. Palandöken Belediyesi nde yıllarında yeģil alan düzenlemesinde süs bitkileri ihtiyaçlarını nasıl karģıladıkları, mevcut durumları (Çizelge 5) de gösterilmiģtir (Anonim, 2013e). Erzurum Aziziye Belediyesi; Erzurum ovası üzerinde kurulu bulunan Aziziyenin Belediyesinin batısında Daphan Ovası bulunmaktadır. Aziziye Belediyesinin hizmet ettiği alan toplamda yaklaģık 300 km 2 olup, rakımı ise 1812 m. dir. Aziziye Belediyesi nde yıllarında yeģil alan düzenlemesinde süs bitkileri ihtiyaçlarını nasıl karģıladıkları, mevcut durumları (Çizelge 5) de ortaya konulmuģtur (Anonim, 2013f). Çizelge 4 ve 5 de Erzurum Belediyeleri arģivlerinde kayıtlı bulunan süs bitkilerine yer verilmiģtir. BoĢ bırakılan senelere ait envanter kaydı bulunmamaktadır. Erzurum Belediyelerin süs bitkisi üretim baģarısı, iklim koģullarından dolayı geçmiģten günümüze istenilen düzeyde olmamıģtır. Palandöken Belediyesi 2005 yılında kontrollü sera inģa edip bir iki yıl üretim yaptıktan sonra ısıtma maliyetinin yüksek olmasından dolayı üretimden vazgeçmiģtir. Erzurum Belediyeleri yeģil alan düzenlemelerde gereksinim duyduğu tüm süs bitkilerini kamu ya da özel fidanlıklardan satın alarak karģılamaya çalıģmaktadır. Erzurum Belediyelerinin açık yeģil alanlarda ve kent estetiği çalıģmalarında kullandığı süs bitkilerinin uygulamalarından örnekler ġekil 3 de verilmiģtir. TartıĢma ve Sonuç Kentsel dıģ mekânların biçimlenmesinde mekânı oluģturan ve belirleyen ögeler olarak bitkisel materyalin kullanımı büyük önem taģımaktadır. Bir kentteki bitki türü sayısı ve kullanımı, doğal koģullara, sosyoekonomik yapıya, coğrafik geliģmeye, alan kullanımlarına, yerel yönetimlerin tutumlarına ve kiģisel tercihlere bağlı olarak değiģir (Önder ve Akbulut, 2011). Süs bitkileri yetiģtiriciliği için Erzurum Ġlinin ekolojik koģulları çok uygun olmaması ile birlikte, iģletme sermayelerinin sınırlı oluģunun üretim yapılmasını engellediği tespit edilmiģtir. 375

4 Erzurum ilinde süs bitkilerinin temin edildiği yerler incelendiğinde ise, üretimin çoğunlukla Orman Genel Müdürlüğü ve düģük bir oranda özel fidanlıklar tarafından yapıldığı, Belediyelerin ise çoğunlukla il dıģından aldığı tespit edilmiģtir. Arazi çalıģmaları sırasında yapılan gözlemlerde, düzenlemelerde kullanılan bitkilerin alanlara adaptasyon sağladığı, ancak ağır kıģ Ģartlarına uyum sağlaması için kıģ bakımı yapılmadığı görülmüģtür. Süs bitkisi yetiģtiriciliğinin, iklimsel olarak uygun mikroklimatik bölgelerinden biri olan Uzundere bölgesinde teģvik edilmesi ve OGM tarafından verilen ORKÖY ve Orman Genel Müdürlüğünün Alım Garantili SözleĢmeli Fidan Üretimi miktarları ve koģulları kolaylaģtırılması, fidancılık sektörünün geliģtirilmesi ve istihdamın artırılması bakımından önemli katkı sağlayacağı ön görülmektedir. Erzurum kent merkezindeki süs bitkisi kullanımı ve park ve bahçeler müdürlüklerinin kendilerine yüklenen sorumlukları yerine getirebilmeleri için aģağıdaki öneriler geliģtirilmiģtir: 1. Erzurum Belediyelerde önceki yıllarda istihdam ettirilmeyen ziraat mühendisi peyzaj mimarı ve orman mühendislerinin çalıģtırma son yıllarda artıģ göstermesi, planlamaya ağırlık verildiğini de ortaya koymaktadır. Bu kapsamda nitelikli elemanların istihdamı artan talep doğrultusunda devam ettirilmelidir. 2. Belediye sınırları içerisindeki konut ve toplu konut alanlarının inģaat ruhsatı vermeden önce onaylı peyzaj projeleri zorunlu hale getirilmelidir. 3. Açık yeģil alanlarda yapılacak planlama ve uygulamalarda, kent insanın sosyal dokusu ve beklentileri dikkate alınmalıdır. 4. Özel sektörün Erzurum Ġl ine yakın mikroklimatik bölgelerde, profesyonel anlamda kurularak ve kaliteli fidan üretimi teģvik edilmelidir. 5. Erzurum ekolojik koģullarında doğal olarak yetiģen soğanlı, rizomlu ve yumrulu bitkilerin tespit edilerek, üzerinde ıslah çalıģması bulunan türlere Belediyelerin talep göstermesi gerekmektedir. Sonuç olarak, Erzurum kentini sağlıklı, modern ve yaģanılabilir bir mekan haline getirmek için, süs bitkisi üretimi, alımı, uygulamaları bilimsel ve teknik kriterler dikkate alınarak yapılması ile mümkün olabilecektir. Kaynaklar Anonim, 2013a. Erzurum Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Verileri Anonim, 2013b. Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğü, Erzurum Orman Fidanlık ġefliği, Envanter Kayıtları. Anonim, 2013c. Erzurum BüyükĢehir Belediyesi, Çevre ve Kontrol Dairesi BaĢkanlığı, Park ve Bahçeler Müdürlüğü Envanter Kayıtları. Anonim, 2013d. Erzurum Yakutiye Belediyesi, Park ve Bahçeler Müdürlüğü Envanter Kayıtları. Anonim, 2013e. Erzurum Palandöken Belediyesi, Park ve Bahçeler Müdürlüğü Envanter Kayıtları. Anonim, 2013f. Erzurum Aziziye Belediyesi, Park ve Bahçeler Müdürlüğü Envanter Kayıtları. Ay, S., Süs Bitkileri Ġhracatı, Sorunları ve Çözüm Önerileri: Yalova Ölçeğinde Bir AraĢtırma, Süleyman Demirel Üniversitesi, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14, Bekci, B., D. Dinçer, M. Var ve Z. Yahyaoğlu, Trabzon ve Yöresinde Doğal Olarak Bulunan Bazı Meyveli Bitkilerin YetiĢme Teknikleri ve Peyzaj Mimarlığında Değerlendirilmesi, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Ekici, B. ve M. SarıbaĢ, Bartın Kenti Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Bitki Materyali Üzerine Bir AraĢtırma. ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 8(9), 1 9. Güçlü, K., Erzurum ve Çevre Ġllerinde Süs Bitkileri Tüketimi. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi 22(1), Güçlü, K., Erzurum da Kültürel Çevreni GüzelleĢtirilmesinde Kullanılabilecek Süs Ağaç ve Ağaççıkların YetiĢtirilmesi. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(3), Gül, A. ve V. Küçük, Kentsel Açık YeĢil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde Ġrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi; Kuter, N. ve E. Erdoğan, Çankırı Kentsel Sit Alanının Bitki Varlığı Açısından Değerlendirilmesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2), Önder, S. ve Ç. D. Akbulut, Kentsel Açık YeĢil Alanlarda Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi; Aksaray Kenti Örneği. Selçuk Üniversitesi, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 25 (2): Schwets, T. L. ve R. D. Brown, Form and Structure of Maple Trees in Urban Environments. Landscape and Urban Planning 46,

5 ġiģman, E. E., A. Korkut ve B. Etli, Tekirdağ Valiliği Tören ve Park Alanı Peyzaj Tasarım Süreci, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2), Yılmaz, S. ve M. Zengin, 2003 Erzurum Kent Halkının Süs Bitkilerine Olan Talebinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Yılmaz, B., Bartın Ġli ve Yakın Çevresi Peyzaj Özelliklerini Etkileyen Ġklim Parametrelerinin Analizi ve Değerlendirilmesi, ZKÜ Bartın Orman Fak. Derg., 8(9), Yılmaz, H. ve M. A. Irmak, Erzurum Kenti Açık YeĢil Alanlarında Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi. Ekoloji Derg., 13(52), Yılmaz, R., Tekirdağ Halkının Tasarım Bitkilerine Olan Talebinin Belirlenmesi Üzerine Bir AraĢtırma, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 3(1), Yücel, E., 1992 EskiĢehir de YetiĢtirilen Ağaç ve Çalıların Kentsel Ekoloji Açısından Değerlendirilmesi. Anadolu Ün., Fen Ed. Fak. Dergisi, 4(1): 93 1 Çizelge 1. Erzurum Fidanlık Müdürlüğünün alansal dağılımı Fidanlık Adı Alan (ha) Rakım (metre) Erzurum Fidanlığı Horasan Fidanlığı Toplam Alan Çizelge 2. Erzurum orman fidanlık Ģefliğinde yılları arası üretilen süs bitkileri ve miktarları Üretim Yılı Türkçe Adı Latince Adı Ambalaj ġekli Miktarı Leylak Syringa vulgaris Enso Poot Salkım Söğüt Salix babylonica Tüplü Berberis Berberis x thunbergia Tüplü Toplam Leylak Syringa vulgaris Enso Poot Leylak Syringa vulgaris Tüplü Berberis Berberis x thunbergia Tüplü Toplam Frenk Üzümü Ribes aureum Enso Poot Frenk Üzümü Ribes aureum Yere Repikaj Toplam Leylak Syringa vulgaris Enso Poot Frenk Üzümü Ribes aureum Enso Poot Berberis Berberis x thunbergia Enso Poot Doğu Mazısı Thuja orientalis L. Enso Poot Mavi Ladin Picea pungens glauca Tüplü Frenk Üzümü Ribes aureum Yere Repikaj Salkım Söğüt Salix babylonica Yere Repikaj Toplam Leylak Syringa vulgaris Enso Poot Leylak Syringa vulgaris Tüplü Berberis Berberis x thunbergia Enso Poot Doğu Mazısı Thuja orientalis L. Enso Poot Mavi Ladin Picea pungens glauca Yere Repikaj Frenk Üzümü Ribes aureum Yere Repikaj Salkım Söğüt Salix babylonica Yere Repikaj Ġnci Çalısı Symphoricorpus albus Yere Repikaj Keçi Sakalı Spiraea x vanhouttei Yere Repikaj Toplam Genel Toplam

6 Ağaçlar Çalılar Mevsimlik Çiçekler Çizelge yılı satın alım garantili fidan üretim programı (Anonim, 2013b) Fidan Türü Latince Adı Ambalaj ġekli Adet Kullan. YaĢı Ceviz Junglas regia Kaplı (25*35) Ceviz Junglas regia Torbalı (18*30) Leylak Syringa Vulgaris Kaplı (18*30) AĢısız Kızılcık Cornus alba Kaplı (18*30) AĢısız Zerdali Armeniaca vulgaris Kaplı (18*30) Dut Morus alba Kaplı (18*30) Toplam Çizelge 4. BüyükĢehir Belediyesi ve Palandöken Belediyesinin ( ) yıllarında uygulamalarda kullandığı ağaç, çalı ve mevsimlik bitkiler Türü Latince Adı Türkçe Adı Erzurum BüyükĢehir Belediyesi Yakutiye Belediyesi Tagates erecta L. Kadife çiçeği Salvia splendens AteĢ çiçeği Petunia hybrida Petunya Antirrhium majus L. Aslanağzı Chamomilla recutita L. Papatya Begonya semperflorens Begonya 5000 Dahlia variabilis L. Yıldız çiçeği Tulipa gesneriana Lale Ageratum houstanianum Vapur dumanı 7000 Impatiens walleriana Cam güzeli 5000 Gazania rigens Gazanya 5000 Celosia ciristata Horoz ibiği Zinnia elegans Zinnina Celosia argenten Horoz ibiği Celosia ciristata Horoz ibiği Cornus australis Kızılcık 500 Spiraea x vanhouttei Briot. Keçi sakalı Berberis x thunbergia Atropurpurea Kadın tuzluğu Forsythia x intermedia Lynwood Altınçanağı Pyracantha coccinea Roemer. AteĢ dikeni 2000 Viburnum opulus L. Kartopu Cornus alba Sibirica Süs kızılcığı Prunus cerasus Süs viģnesi 200 Rosa sp. Gül Juniperus sabina L. Sabin Ardıçı Thuju accidontalis Yellow Mazı Ribben Symphoricorpus albus Ġnci çalısı Syringa vulgaris Leylak Robinia pseudoacacia Umbraculifera Top Akasya Acer negundo Flamingo Akçaağaç Acer Platanoides Crimson King Akçaağaç Malus floribundo Süs Elması Picea pungens glauca Mavi Ladin Crataegus laevigata Alıç 10 Malus x purpurea Eleyi Süs elması Betula alba HuĢ 200 Betula pendula Youngii Ters aģılı HuĢ Prunus serrulata Kanzan Süs Kirazı 50 Prunus cerasifera Pissardi Süs Eriği Pyrus calleryana Süs Armudu 5 378

7 Ağaçlar Çalılar Mevsimlik Çiçekler Çizelge 5. Palandöken Belediyesi ve Aziziye Belediyesinin ( ) yıllarında uygulamalarda kullandığı ağaç, çalı ve mevsimlik bitki miktarları Türü Latince Adı Türkçe Adı Palandöken Belediyesi Aziziye Belediyesi Tagates erecta L. Kadife çiçeği Salvia splendens AteĢ çiçeği Petunia hybrida Petunya Antirrhium majus L. Aslanağzı Rosa sp. Gül Chamomilla recutita L. Papatya Begonya semperflorens Begonya Dahlia variabilis L. Yıldız çiçeği Tulipa gesneriana Lale Ageratum houstanianum Vapur dumanı Impatiens walleriana Cam güzeli Gazania rigens Gazanya Celosia ciristata Horoz ibiği Zinnia elegans Zinnina Celosia argenten Horoz ibiği Celosia ciristata Horoz ibiği Cornus australis Kızılcık 500 Spiraea x vanhouttei Briot. Keçi sakalı Berberis x thunbergia Kadın Atropurpurea tuzluğu 1000 Forsythia x intermedia Lynwood Altınçanağı 500 Pyracantha coccinea Roemer. AteĢ dikeni 250 Viburnum opulus L. Kartopu 500 Cornus alba Sibirica Süs kızılcığı Prunus cerasus Süs viģnesi Juniperus sabina L. Sabin Ardıçı Thuju accidontalis Yellow Mazı Ribben Symphoricorpus albus Ġnci çalısı Syringa vulgaris Leylak 250 Robinia pseudoacacia Umbraculifera Top Akasya Acer negundo Flamingo Akçaağaç Acer Platanoides Crimson King Akçaağaç Malus floribundo Süs Elması Picea pungens glauca Mavi Ladin Crataegus laevigata Alıç Malus x purpurea Eleyi Süs elması Betula alba HuĢ Betula Pendula Youngii Ters aģılı HuĢ Prunus serrulata Kanzan Süs Kirazı 150 Prunus cerasifera Pissardi Süs Eriği Pyrus calleryana Süs Armudu 379

8 ġekil 1. ÇalıĢma alanı ġekil 2. Erzurum Orman Fidanlık Müdürlüğü seralarından görünüm (Anonim, 2013b) 380

9 ġekil 3. Erzurum Belediyeleri süs bitkisi uygulamalarından görünümler A)Anonim, 2013c B)Anonim, 2013e C)Anonim, 2013f 381