XIV. Prof. Dr. Kenan ÖZDEN Haliç Üniversitesi Müh. Fak. Endüstri Mühendisliği Bölümü Şubat Önsöz

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "XIV. Prof. Dr. Kenan ÖZDEN Haliç Üniversitesi Müh. Fak. Endüstri Mühendisliği Bölümü Şubat Önsöz"

Göker Aldemir
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Bu kitap, ilk baskısı 1989 yılında Hava Harp Okulu Basımevinde yapılan ve günümüze dek Hava Harp Okulu nda birçok kez basılarak ders kitabı olarak kullanılan Yöneylem Araştırması kitabındaki bazı konuların geliştirilmesi, genişletilmesi, güncelleştirilmesi, yeni konular eklenmesi ve işletmecilik sorunlarına ve problem çözümlerine yönelik olarak zenginleştirilmesiyle basıma hazır edilmiştir. Bilindiği gibi Yöneylem Araştırması dersi, geniş kapsamı nedeniyle Üniversitelerin ve Harp Okullarının başta Endüstri, İşletme ve Sistem Mühendislikleri bölümleriyle İşletme, İktisat, Ekonometri ve Matematik gibi bölümlerinde Yöneylem Araştırması-1, Yöneylem Araştırması-2, Nicel Karar Verme Teknikleri, Karar Analizi, Stokastik Süreçler, Matematiksel Modelleme, Oyun Teorisi, Dinamik Programlama, Matematiksel Programlama, Optimizasyon, ve Sezgisel Algoritmalar gibi isimler altında bir ya da daha çok ders olarak verilmektedir. Böylesine geniş bir içeriğe sahip Yöneylem Araştırması konularını tek cilt altında toplamanın taşınabilirlik, alınabilirlik, ulaştırılabilirlik, özümsenebilirlik ve isteklendirme bakımlarından gerek öğrencilere, gerekse öğretim elemanlarına ve yayınevine karşı bir haksızlık olacağı düşüncesindeyiz. Bu nedenle başta öğrencileri kalın ve ağır kitap taşıma zorluğundan da kurtarmak amacıyla kitap, temel olarak Yöneylem Araştırması I ve Yöneylem Araştırması II isimleriyle iki cilt olarak planlanmış ve ilk cildi yayına hazır edilmiştir. YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI I: Bilgisayar Destekli Doğrusal ve Parametrik Programlama isimli kitabımızın bu ilk cildinde 10 Bölüm hâlinde Yöneylem Araştırmasına Giriş, Yöneylem Araştırmasında Bilgisayar Kullanımı ve QM Programının Kurulumu, Doğrusal Programlama: Model Kurma Grafiksel ve Cebirsel Çözümler, Simpleks Yöntem ve uyarlamaları, Dualite ve Primal-Dual İlişkileri, Duyarlılık Analizleri, Parametrik Doğrusal Programlama, Ulaştırma Modeli ve Çözüm Yöntemleri, Atama Modeli ve Çözüm Yöntemleri ve Gezgin Satıcı Modeli ve Çözümü konuları yer almaktadır. XIII

2 XIV Önsöz Kitabın önemli bir özelliği de, bölüm sonlarında konulara ilişkin örnek çözümlerin QM yazılımının ilgili modülleri eşliğinde açıklamalı olarak verilmesidir. Bu amaçla Yöneylem Araştırmasında Bilgisayar Kullanımı ve QM (Software for Quantitative Methods, Operations Research and Management Science) Programının Kurulumu konusu, kitabın 2. Bölümünde ayrı bölüm olarak ele alınmıştır. Burada hemen belirtilmesi gereken bir nokta vardır ki o da, Yöneylem Araştırmasının, özellikle II. Dünya Savaşı sırasında askeri sorunların çözümünde ilk uygulamalarını bulmuş olmasıdır. Bu nedenle operasyon-harekât sözcükleriyle bağlantılı olarak Operations Research ve Türkçe de başlangıçta Harekât Araştırması ismini almıştır. Yöneylem Araştırması, işletme ve diğer örgütlerin yönetiminde olduğu gibi Silahlı Kuvvetler yönetimi için de önemli bir karar verme aracıdır. Bu bakımdan kitapta, bu bilim alanının askeri kökenine saygının yanında, kitaptan Harp Okullarında da ders yardımcısı olarak yararlanılabileceği göz önünde bulundurularak örnek işletme problemlerinin yanında zaman zaman askeri örnek problemlere ve kavramlara da yer verilmiş bulunmaktadır. Sonuçta tüm sorunlar yönetim sorunları olup, Yöneylem Araştırması model ve tekniklerinin endüstri ve hizmet işletmelerinde, kamu kuruluşlarında, silahlı kuvvetlerde ve diğer örgütlerde karar verme sorunlarının çözümünde kullanılabileceği kuşkusuzdur. Bu kitabın bazı bölümlerindeki düzeltmelerin yapılmasında emeği geçen Haliç Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü nden Arş.Gör. Hafize Yılmaz a; kitabın basıma hazırlanmasında emek harcayan NOBEL Akademik Yayıncılık yönetimi ve çalışanlarına; ayrıca bilgisayar destekli uygulamalar için QM yazılımının kitabımızda kullanılmasına izin veren Temple Üniversitesi (Amerika Birleşik Devletleri) Yönetim Bilimi / Operasyonlar Yönetimi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Howard J. Weiss a *yürekten teşekkürü bir borç biliriz. *We are indebted to Prof. Dr. Howard J. Weiss from Temple University Management Science / Operations Management Department (USA) for providing his meritorious permission regarding QM software that was utilized for computer-aided applications of this book. Kitabın sorun çözümlerinde, doğru ve etkin kararların verilmesinde yararlı ve yardımcı olması dileğiyle Prof. Dr. Kenan ÖZDEN Haliç Üniversitesi Müh. Fak. Endüstri Mühendisliği Bölümü Şubat 2014 Arş. Gör. Sait GÜL Haliç Üniversitesi Müh Fak Endüstri Mühendisliği Bölümü Şubat 2014

3 (Hava Harp Okulu Basımı) 1974 Eğitim-Öğretim yılı öncesinde Harp Okulları nın lisans düzeyinde eğitimöğretim yapmalarına olanak sağlayan yasal düzenlemeler sürdürülürken, çağdaş bir eğitim için temel unsurları oluşturan program, öğretim üyesi, öğrenci seçimi, eğitim ortamı, ölçme ve değerlendirme gibi konularda da gerekli planlama ve uygulamalara girişilmiş ve geçen yıllar boyunca önemli gelişmeler sağlanarak eğitim-öğrenimde esas olan dinamizm sürdürülmüştür. Anılan faaliyetler çerçevesinde Hava Harp Okulu muzda da eğitim teknolojisinin tüm gerekleri bir süreç hâlinde devamlı olarak ön planda gözetilerek gerçekleştirilmiş ve Hava Harp Okulu, bugün, Hava Kuvvetlerimizin ihtiyaçları doğrultusunda devamlı olarak geliştirilen programı, gerekli alan bilgisine ve öğretmenlik formasyonuna sahip öğretim üyeleri, her geçen günle gelişen ve modern hâle getirilen eğitimöğretim tesisleri, sürekli olarak geliştirilen kayıt-kabul sistemi ve her yıl hazırbulunuşluk düzeyi yükselen öğrencileri ve bunlar yanında, eğitim-öğretimi destekleyen ders yardımcıları ile yükseköğretim kurumları arasında seçkin bir yere gelmiş bulunmaktadır. Ancak Harp Okulları, eğitim amaçları doğrultusunda öğrencilerine kazandıracakları davranışlar, eğitim ortamı ve uygulamaları, daha doğrusu uyguladıkları programları bakımından diğer yükseköğretim kurumlarına göre farklı özelliklere sahiptirler. Bu nedenle de kendilerine özgü bilgi üretmek ve bilgi birikimi sağlamak durumundadırlar. Nitekim son yıllarda, çeşitli bilimler ile özellikleri Hava Kuvvetlerimizin gerçek ve gereksinimlerini bağdaştıran ve uyarlayan, öğretim üyelerimizin niteliklerinin gelişmesiyle daha da artacağını umduğumuz bilgi üretimi çabalarına ve bunun göstergesi olan yayım etkinliklerine tanık olmaktayız. XV

4 XVI Önsöz Bu faaliyetler çerçevesinde konu, kapsam, biçim ve baskı özellikleriyle özgün bir nitelik taşıyn ders kitaplarımız giderek artmaktadır. Bu anlayış içinde, Öğ.Kd.Bnb. Dr. Kenan ÖZDEN tarafından yazılan ve bilimsel yöntemi askeri karar verme sorunlarına uygulayan örneklerle donatılmış bulunan Yöneylem Araştırması kitabının öğrencilere yararlı olmasını dileyerek; yazarına, dizgi ve baskısında emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Tahir PEK AR Hava Öğretmen Kıdemli Albay Öğretim Başkanı Ekim, 1989

5 (Hava Harp Okulu Basımı) Yöneylem (Harekât) Araştırması kitabı, Hava Harp Okulu nda ortak ve bölüm dersi olarak okutulmakta olan Yöneylem Araştırması ve Kantitatif Karar Vermek Teknikleri derslerinde izlenmek üzere hazırlanmıştır. Bilindiği gibi komutan, kendi emrindeki insan, araç-gereç, silah ve para gibi sınırlı kaynakların etkin ve verimli bir biçimde kullanımı konusunda karar veren ve bu kararları emrindeki personele uygulatan bir yöneticidir. İşte, komutanın en Önemli işlevi olan etkin ve verimli karar verebilme sorunu, bu kitapta yer alan konuların özünü oluşturmaktadır. Yöneylem Araştırması, II. Dünya Savaşında ilk kez askeri alanda kullanılan bilimsel karar verme yaklaşımı olmakla birlikte, asıl gelişmesini savaştan sonra işletmecilik alanında sağlamıştır. Bu nedenle, yerl ve yabancı literatürde yer alan kitapların hemen hemen tümü, işletmecilik sorunlarına ilişkin örnekleri içermektedirler. Dolayısıyla bu kitapların, geleceğin komutan adayı olan Hv.H.O. öğrencilerine istenen yararı yeterince sağlayamayacağı açıktır. Bu düşünceden hareket edilerek, askeri karar verme sorunlarıyla kuramı bağdaştırmak ve dersin, öğrencinin gelecekteki komutanlık yaşamı üzerindeki önemini hissettirmek için, kitapta konular, basitleştirilmiş askeri sorunları kapsayan örnekler eşliğinde özenle inmiştir. Öte yandan, konular işlenirken öğrencinin bir uygulayıcı olacağı gözetilerek, genel sorun çözme yaklaşımı, sorunun formüle edilmesi, çözüm teknikleri ve karşılaşılabilecek özel durumlar ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Kitabın hazırlanmasında her türlü olanağı sağlayan amirlerime; baskı, harman ve cilt işlemlerini gerçekleştiren Öğretim Laboratuvarı ve Ders Malzemeleri Şube Müdürlüğü personeline ve ayrıca dizgi işlemini titiz bir biçimde gerçekleştiren Sekreter Ayça Benlioğlu ve Tülin Tekin e, çizimleri özenle yapan teknik ressam Murat Şener e teşekkür eder; kitabın öğrencilere yararlı olmasını dilerim. Dr. Kenan ÖZDEN Hava Öğretmen Kıdemli Binbaşı Ekim, 1989 XVII

Benzer belgeler

Önsöz... XIII Önsöz (Hava Harp Okulu Basımı)...XV BÖLÜM 1 1. YÖNEYLEM ARAŞTIRMASINA GİRİŞ... 1

İÇİNDEKİLER Önsöz... XIII Önsöz (Hava Harp Okulu Basımı)...XV BÖLÜM 1 1. YÖNEYLEM ARAŞTIRMASINA GİRİŞ... 1 1.1. Yöneticilik / Komutanlık İşlevi ve Gerektirdiği Nitelikler... 2 1.1.1. Yöneticilik / Komutanlık