İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

Transkript

1 0.0.0 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ T.C. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi DERS İKY - Teknik (Fonksiyonel) Kapsamı. Fonksiyon: İŞ DEĞERLEME İŞ DEĞERLEMESİ İşletme yönetiminin ücret sisteminin belirlenmesinde izlemesi gereken en önemli ilkelerden birisi, eşit işe eşit ücret ilkesidir. Ancak, organizasyondaki işler, maharet, sorumluluk, çaba ve iş koşulları gibi kriterlere göre sıralanmamış ve eşit statüde kabul edilecek işler belirlenmemişse, bu ilkenin izlenmesinden söz etmek yersizdir. Eşit işe eşit ücret ilkesinin uygulamaya aktarılmasındaki en önemli araçlardan birisi iş değerlemesi çalışmalarıdır. İş değerlemesi, ücret düzeyini saptamak amacıyla, organizasyondaki işlerin birbirleriyle karşılaştırılarak, göreceli değerlerinin sistematik biçimde belirlenmesi ve bir hiyerarşi dahilinde sıralanması sürecidir.

2 0.0.0 Ücret sistemine etkisi açısından bakıldığında iş değerlemesi İş değerlemesi, personeli değil, işi diğer işlerle karşılaştırarak göreceli bir değerlendirme yapmayı amaçlar. Önemli olan zor işle kolay işleri doğru biçimde tanımlamak ve ücret yönetiminde eşitlik ilkesini gerçekleştirmeye yardımcı olmaktır. Mevcut işler arasındaki göreceli ilişkiyi sistematik biçimde saptayarak, işletme için güvenilir ve adil bir ücret yapısının belirlenmesini ve ücretlendirmede rasyonelliği sağlar. Ücretlendirmenin belirli bir sisteme dayandırılması, işçi, işveren ve sendika arasında olumlu ilişkilerin kurulmasına yardımcı olduğu gibi; ücretlendirmede adalet, personelin moral düzeyini olumlu yönde etkiler. Çoğu ülkede benzer değerdeki görevleri yapan kişilerin, benzer biçimde ücretlendirilmesini zorunlu kılan yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Bu açıdan iş değerlemesi, yasal gerekliliklere uyum sağlama konusunda da katkıda bulunur. İş Değerleme Süreci İş Değerleme Yöntemleri. İşletmede İş Değerlemeye Uygun Ortamın Hazırlanması. İş Değerleme Komitesinin Oluşturulması. İş Değerlemesi Kapsamına Alınacak İşlerin Belirlenmesi. İş Değerlemesinde Yararlanılacak Yöntemin Belirlenmesi. Değerleme Aşaması. Değerleme Sonucunda Her İşin Göreceli Değerinin Saptanması A. Sayısal Olmayan Yöntemler. Sıralama ve İkili Karşılaştırma Yöntemi. Sınıflandırma (Dereceleme) Yöntemi B. Sayısal Yöntemler. Faktör Karşılaştırma Yöntemi. Puanlama Yöntemi

3 0.0.0 Sıralama Yöntemi İş Değerleme Yöntemlerinin Karşılaştırılması KARŞILAŞTIRMA ESASLARI Bir Bütün Olarak İş (Sayısal Olmayan) KARŞILAŞTIRMA ALANI İş Öğeleri ve Etmenleri (Sayısal) İş ile İş Sıralama Yöntemi Puanlama Yöntemi İş ile Ölçek Sınıflandırma Yöntemi Faktör Karşılaştırma Yöntemi Sıralama yöntemi; en eski, uygulanması en kolay ve hızlı olan iş değerleme yöntemidir. Bu yöntem; () İşleri öğelerine ve faktörlerine ayırmaması, () İşleri bir bütün olarak ele alması ve () İşler arasındaki farklılık derecesini sayısal olarak belirlemeye yönelik olmaması açılarından sayısal olmayan bir iş değerleme yöntemidir. 0 İş Tanımlarına Göre Basit Sıralama İkili Karşılaştırma İş Tanımlarına Göre Basit Sıralama Yöntemi İşler Önem Sırası Yazı İşleri Müdürlüğü Editörlük Görsel Yönetmenlik Sayfa Tasarımcılığı Muhabirlik İkili karşılaştırma tekniğinde; yine iş tanımlarından yararlanılarak işler tek tek değerlenecek diğer işlerle karşılaştırılır. Değerleyici, ele alınan her iş çiftini inceler ve iki işten hangisinin diğerinden ölçüt olarak ele alınan etmenler açısından önemli olduğunu belirler ve önem derecesine göre üstün olan işi işaretler.

4 0.0.0 Kart Uygulaması İle İkili Karşılaştırma İkili Karşılaştırma Matrisi Uygulaması Ambar İşçiği Kamyon Şoförlüğü Presçilik Tornacılık Makine Bakımcı. TOPLAM-I Ambar İş. - 0 Makine Bakımcılığı X X Tornacılık X / Presçilik X Kamyon Şoförlüğü / Ambar İşçiliği Kamyon Ş. - Presçilik - Tornacılık - Mak.Bak. - TOPLAM-II 0 - Sıralanmaların istatistiksel olarak incelenmesi Sıralama Yönteminin Yararları İş No. 0 Sıralama Yönteminde Derecelendiricilerin Yaptıkları Sıralamaları Bütünleme Tablosu Derecelendiriciler D. D. D. D Toplamlar Ortalama Son Sıra Durumu 0 Yöntem oldukça basittir, hızlı ve kolayca uygulanabilir. Daha az zaman ve kişi ile gerçekleştirilebileceğinden ucuz bir yöntemdir. Yöntem ve sonuçlar hem yönetim hem de personel tarafından kolayca anlaşılabilir. Az sayıda işi değerlendirmek için kullanıldığında oldukça iyi sonuçlar verebilir. Çalışmaların ön hazırlıkları dikkatli biçimde yapılırsa, iş tanımlarına dayanarak yapılan karşılaştırmalardan olumlu sonuçlar elde edilebilir.

5 0.0.0 Sıralama Yönteminin Sakıncaları Sıralama Yönteminin Sakıncaları İşleri sıralamada kesin ve somut standartlar bulunmamaktadır. Değerleme sonuçları büyük ölçüde değerleyicilerin öznel yargılarını yansıttığından, yönetim ve personel kesiminden yöneltilen eleştirilere doyurucu yanıtlar verilememektedir. Değerlenecek işlerin tür ve sayısı artıkça, değerleyicinin tüm işleri tanıması güçleşeceğinden yöntemin sonuçları güvenilirliğini yitirebilir. Değerleyiciler işleri değil, işgören personeli değerler duruma düşebilirler. Değerlemede nesnel ölçütler kullanılmadığı için yeni işlerin veya mevcut işlerdeki değişikliklerin değerlemesinde güçlüklerle karşılaşılabilir. Değerlemeler yapılırken, çalışan kişilerin ve aldıkları ücretlerin etkisi altında kalınarak karşılaştırma yapılması, yanlışlıklara neden olur. Ücret yönetimin ilke ve temellerinin kurulmasını gerçekleştirecek sonuçlar elde edilemez. İş sıralarının, ücret derece veya kademelerine dönüştürülmesinde kullanılacak temel ölçütler yoktur. Bir sonraki dersimizde görüşmek dileğiyle T.C. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi