HAFTA 8. SAĞLIK MEVZUATI VE HEMġĠRELĠK. ÖZEL HASTANELER YÖNETMELĠĞĠ VE AYAKTA TEġHĠS VE TEDAVĠ YAPILAN ÖZEL SAĞLIK KURULUġLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK

Transkript

1 ÖZEL HASTANELER YÖNETMELĠĞĠ VE AYAKTA TEġHĠS VE TEDAVĠ YAPILAN ÖZEL SAĞLIK KURULUġLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK HEDEFLER Bu üniteyi çalıģtıktan sonra; Bu konunun sonunda Özel Hastaneler Yönetmeliği nde ve Ayakta TeĢhis Ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık KuruluĢları Hakkında Yönetmelik te hemģireleri ilgilendiren durumları öğrenebileceksiniz. ĠÇĠNDEKĠLER SAĞLIK MEVZUATI VE HEMġĠRELĠK 1 1. Özel Hastaneler Yönetmeliği 2. Ayakta TeĢhis Ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık KuruluĢları Hakkında Yönetmelik Özet Değerlendirme Soruları Yararlanılan ve BaĢvurulabilecek Kaynaklar HAFTA 8

2 1. ÖZEL HASTANELER YÖNETMELĠĞĠ Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu ve Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak, özel hastanelerin açılmaları, faaliyetleri, kapanmaları ve denetlenmeleri ile ilgili kuralları düzenlemek amacıyla 2002 yılında sayılı Özel Hastaneler Yönetmeliği çıkarılmıģtır ( Madde 1 ve Madde 3) Özel hastaneler, ayakta ve yatarak muayene, tahlil, tetkik, tıbbi müdahale, ameliyat, tıbbi bakım ve diğer tedavi hizmetleri verilen ve en az on yatak kapasitesi olan tedavi kuruluģları olup ( Madde 4) genel hastane ya da özel dal hastanesi olarak faaliyet gösterebilirler ( Madde 5). Özel hastane açma izni ve iģletme ruhsatı Sağlık Bakanlığı tarafından verilmektedir. (Madde 13) Ancak, bu hastanelerin açılması, kapatılması, sınıflandırılması, ruhsatlandırılması gerekli görüldüğünde denetlenmesi gibi konularda tavsiye kararları almak üzere Sağlık Bakanlığı tarafından 9 kiģilik bir Özel Hastaneler Teknik Komisyonu oluģturulmuģtur ( Madde 11 ve 12). Bu komisyon üyeleri arasında hemģireleri temsil eden bir üye yer almamaktadır. 2 Yönetmelikte baģvuru ve ruhsat alma ile ilgili düzenlemeler, alt yapı standartları, hastanenin hizmet birimleri (muayene odaları, ameliyathaneler, yoğun bakımlar, acil servis vb.), ve bu birimlerin sahip olması gereken nitelikler ile bu birimlerin iģleyiģleri, hastanelerin birleģmesi ya da taģınmaları ilgili düzenlemeler ayrıntılı olarak yer almaktadır. Özel hastaneler, Ġl Sağlık Müdürlüğü tarafından altı ayda bir denetlenmekle birlikte Ģikayet durumunda ya da gerekli görüldüğü takdirde Özel Hastaneler Teknik Komisyonu ve Bakanlık MüfettiĢleri tarafından denetlenebilmektedir (Madde 62). Denetleme sonucunda kanuna aykırı bir durum belirlenmiģse çeģitli yaptırımlar uygulanabilmektedir ( Madde 63,64,65,66,67)

3 Hastane yönetimi ve çalışanlar: Özel hastanelerin tıbbî, idarî ve teknik hizmetleri bir mesul müdür sorumluluğunda yürütülmektedir. Hastanenin Sağlık Bakanlığı ve Ġl Sağlık Müdürlüğü ile ilgili bütün iģ ve iģlemlerinden mesul müdür sorumludur. Mesul müdürün T.C. vatandaģı, en az 5 yıllık hekimlik deneyimine sahip olması, tabip odasına kayıtlı olması ve görev yaptığı hastanenin dıģında baģka bir sağlık kurum/kuruluģunda çalıģmaması gerekmektedir ( Madde 16). Mesul müdürün görevleri yönetmeliğin 17. ve 18. maddelerinde belirtilmiģtir. Yönetmeliğe göre, özel hastanelerde görev yapan hekim dıģındaki sağlık çalıģanları, görevlerini aksatmamak ve mesul müdürce yazılı olarak uygun görülmek Ģartıyla en fazla bir özel sağlık kurum/ kuruluģunda daha çalıģabilmektedir. Hastane içinde ise hizmetin gerektirdiği önlük ya da üniforma giymek zorundadırlar. Sağlık hizmetleri sunumunda; Özel hastaneler, tedavi edici sağlık hizmetlerinin yanı sıra Sağlık Bakanlığının onayı ile koruyucu sağlık hizmetleri de verebilmektedirler ( Madde 57 ) Özel hastanelerde acil vakaların, hastanın sağlık güvencesi ya da ödeme gücü bulunup bulunmadığına bakılmaksızın kabul edilmesi ve gerekli tıbbi müdahalenin zorunludur. Hastane, acil olarak gelen hastalara yeterli personeli veya donanımı olmadığı, ilgili birimi veya boģ yatağı bulunmadığı, hastanın sağlık güvencesi olmadığı gibi nedenlerden dolayı gerekli müdahaleyi yapmaktan kaçınamaz. (Madde 39). Poliklinik hizmetlerinde hasta muayenesi sırasında bir hemģirenin bulunması gerekmektedir ( Madde 38) 3 Bu hastanelerde, en az bir yatak olmak üzere yatakların %3'ü fakir ve muhtaç hastaların tedavisi için ayrılmakta ve bu hastaların tedavileri ücretsiz olarak yapılmaktadır (Madde 56 ).

4 2. AYAKTA TEġHĠS VE TEDAVĠ YAPILAN ÖZEL SAĞLIK KURULUġLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK 2008 yılında çıkarılan sayılı bu yönetmelik ile ülke düzeyinde dengeli, verimli ve kaliteli sağlık hizmeti sunulmasını sağlamak üzere ayakta teģhis ve tedavi yapılan tıp merkezi, poliklinik, muayenehane gibi özel sağlık kuruluģlarının yapılandırılması, ruhsatlandırma iģlemleri, faaliyetleri, denetimleri ile ilgili kuralları düzenlenmiģtir ( Madde 1). Yönetmelik kapsamında ele alınan sağlık kuruluģları tıp merkezleri, poliklinikler ve muayenehanelerdir. Bu sağlık kuruluģlarını açma ve iģletme yetkisi, serbest çalıģma hakkı ve yetkisi olan hekimlere ve diģ hekimlerine verilmiģtir. Dolayısıyla hemģirelerin tıp merkezi açma yetkileri yoktur (Madde 8). Yönetmelikte Sağlık Bakanlığı tarafından sağlık hizmetleri ve sağlık insan gücü ile ilgili planlamalar dikkate alınarak ayakta teģhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluģlarının açılması ilkesi benimsenmiģtir ( Madde 9) 4 Açılacak özel sağlık kuruluģunun yerleģim yeri, ön izni ve bina durumu, hizmet birimleri ile ilgili düzenlemeler yönetmeliğin 10.,11. ve 12. maddelerinde belirtilmiģtir. Buna göre muayenehanelerde en az bir sağlık personeli istihdam edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, muayenehanede tedavi edilen hastalar ve orada çalıģanlar için hasta ve çalıģan güvenliği ile ilgili yasal düzenlemelere uygun önlemler alınması gerekmektedir ( Madde 12/D) Yönetmelik kapsamındaki sağlık kuruluģlarının ruhsatlandırılmaları, açılmaları, faaliyetlerinin denetlenmesi ve kapatılmaları ile ilgili tavsiye kararları almak üzere Sağlık Bakanlığı tarafından Teknik Ġnceleme Ekibi/Ekipleri oluģturulmaktadır.

5 Teknik Ġnceleme Ekibi içinde; a) Sağlık kuruluģlarının hizmet alanları ile ilgili uzmanlık dallarından kamu hastanelerinde çalıģan birer uzman tabip, b) Kamuda çalıģan bir hastane yöneticisi, c) Kamuda çalıģan bir yönetici hemģire, ç) Kamuda çalıģan ve sağlık kuruluģu mimarisi konusunda tecrübesi olan bir mimar, d) Bakanlıkta çalıģan bir hukuk müģaviri veya avukat, e) Bu Yönetmelik kapsamındaki sağlık kuruluģları alanında faaliyet gösteren derneklerden bir temsilci yer almaktadır (Madde 14 ) HemĢirelerin ayakta teģhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluģu açma yetkisi bulunmamaktadır. Ancak yönetmeliğe göre Bakanlık tarafından oluģturulan Teknik Ġnceleme Ekibi içinde tavsiye kararları alan ekip üyeleri arasında bir yönetici hemģire bulunmaktadır. Sağlık KuruluĢunda ÇalıĢanlar Tıp merkezlerinde mesul müdürlük yetkisi hekimlere verilmiģ olup mesul müdürün tam zamanlı çalıģması gerektiği de belirtilmiģtir. Polikliniklerde ise mesul müdürlük görevi, poliklinik ortağı hekimlerden biri tarafından yürütülmektedir. Mesul müdür, hekimlik mesleğini sadece mesul müdürlük yaptığı sağlık kuruluģunda serbest olarak yürütür; muayenehane de dahil olmak üzere, baģka bir sağlık kuruluģunda çalıģamaz ( Madde 16). Mesul müdür olarak görevlendirilecek olan hekimin sahip olması gereken koģullar ve görevleri yönetmeliğin 16. maddesinde belirtilmiģtir. 5 Sağlık kuruluģunda yönetmelikte belirtilen sayıda sağlık çalıģanı istihdam edilmesi ve kuruluģta çalıģacak tüm sağlık çalıģanları için il sağlık müdürlüğü tarafından çalıģma belgesi düzenlenmesi gerekmektedir. Adlarına çalıģma belgesi düzenlenmeyen sağlık çalıģanları, stajyerler, internler, vb. bu kuruluģlarda çalıģamaz ( Madde 31). Hekim dıģındaki sağlık çalıģanları en fazla iki sağlık kurum ve/veya kuruluģunda çalıģabilmektedirler. (Madde 18)

6 Sağlık kuruluģunda adına tam zamanlı veya kısmî zamanlı çalıģma belgesi düzenlenen hekim ve diğer sağlık çalıģanlarının herhangi bir sebeple iģten ayrılması durumunda mesul müdür, ayrılan kiģinin çalıģma belgesini ayrılıģ tarihinden itibaren en geç beģ iģ günü içinde Ġl Sağlık Müdürlüğü ne iade eder. Sağlık çalıģanının, hizmet sözleģmesinde belirlenen izin hakları ile hastalık vb. nedenlerden dolayı bir defada otuz günden fazla sağlık kuruluģundan ayrılması durumunda da, bu madde hükümleri geçerli olmaktadır ( Madde 19) Sağlık KuruluĢlarının ĠĢleyiĢi Sağlık kuruluģlarında görev yapan sağlık çalıģanları, hizmetlerine uygun olarak önlük veya üniforma giymek ve üzerinde adını, soyadını, unvanını veya mesleğini belirten fotoğraflı ve mesul müdürün imzasını taģıyan bir kimlik kartı bulundurmak zorundadır( Madde 20). Tıp merkezleri, çalıģma günlerinde sekiz saatten az olmamak üzere hizmet sunabileceği gibi, tatil günleri ve geceleri de kesintisiz hizmet verebilirler (Madde21). Sağlık kuruluģuna baģvuran hasta protokol defterine kaydedilir, teģhis ve tedavi bilgileri ile yapılan müdahaleler ise hasta dosyalarına kaydedilir ( Madde 27). 6 Tıp merkezinde cerrahi müdahale uygulanan hastaların gözlem altında bulundurulma süresi yirmi dört saattir. Hastanın sağlık durumuna göre bu süre gözlem maksadıyla en fazla altı saat daha uzatılabilir. Tıp merkezinde müdahale yapılan hastalarda müdahaleye bağlı olarak geliģen komplikasyonlar ve/veya yoğun bakım hizmetine ihtiyaç olan durumlarda tıp merkezi tarafından, önceden belirlenmiģ, koordineli olarak çalıģılan ve bu hizmetlerin alındığı özel veya kamu hastanesiyle gereken koordinasyon sağlanarak hasta transfer edilir ve hastanın tedavisi sağlanır (Madde 23). Hekim dıģındaki sağlık çalıģanları, ilk yardım ve acil tıbbi müdahaleler hariç, hekim kararı ve talimatı olmadan hangi sebeple olursa olsun hastalara doğrudan tıbbi hizmet

7 sunamaz. Sağlık çalıģanının, bu kurala aykırı olarak sunduğu hizmetlerin sonucundan kendisi ile birlikte mesul müdür ve iģleten kiģi sorumludur ( Madde 31). Sağlık kuruluģlarının denetimi ise Ġl Sağlık Müdürlüğü tarafından oluģturulan bir ekip tarafından dört ayda bir yapılmaktadır (Madde 32). Tıp merkezleri kalite ve verimliliği artırmak amacıyla birleģebilir, baģka bir yere taģınabilir ve bazı koģullarla özel hastaneye dönüģebilir (Ek Madde 1). ÖZET Bu derste Özel Hastaneler Yönetmeliği ile Ayakta Teşhis Ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik incelenmiş ve bu yönetmeliklerde hemşireleri ilgilendiren hükümler ele alınmıştır. 7

8 DEĞERLENDĠRME SORULARI 1. Özel hastanelerde çalıģan sağlık meslek üyeleri ile ilgili olarak aģağıdakilerden hangisi doğrudur? a) Hastanenin Sağlık Bakanlığı ile ilgili iģlerinden baģhemģire sorumludur. b) Hekim dıģındaki sağlık çalıģanları bir baģka sağlık kuruluģunda daha çalıģabilir. c) Sağlık çalıģanları hastane içinde serbest kıyafetle çalıģabilir. d) Özel Hastaneler Teknik Komisyonu üyeleri arasında bir hemģire üye bulunur. e) HemĢireler özel hastanelerde mesul müdür olabilmektedirler. 2. Özel hastanelerde hizmet sunumu ile ilgili aģağıdakilerden hangisi yanlıģtır? a) Özel hastaneler Sağlık Bakanlığı nın izni ile koruyucu sağlık hizmeti de verebilirler. b) Özel hastaneler sağlık güvencesi olan hastalara acil sağlık hizmeti verirler. c) Özel hastanelerde polikliniklerde muayene sırasında bir hemģire bulunmalıdır. d) Yatak kapasitesinin %3 ünü fakir ve muhtaç hastaların tedavisi için ayırmak zorundadır. e) Özel hastaneler acil olarak gelen hastalara gerekli müdahaleyi yapmak zorundadır. 3. Ayakta teģhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluģları ile ilgili tavsiye kararları alan Teknik Ġnceleme Ekibi içinde aģağıdaki üyelerden hangisi yer almaz? a) Kamuda çalıģan bir hastane yöneticisi b) Kamuda çalıģan bir mimar c) Özel hastanede çalıģan bir yönetici hemģire d) Sağlık Bakanlığı hukuk müģaviri e) Kamuda çalıģan uzman hekim 8 4. Ayakta teģhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluģlarında verilen hizmetlerle ilgili olarak aģağıdakilerden hangisi yanlıģtır? a) Tıp merkezleri gece de hizmet verebilirler b) Hekim dıģındaki sağlık çalıģanları hekim kararı olmadan hastaları muayene edemezler. c) Tıp merkezinde cerrahi müdahale uygulanan hastaların gözlem altında bulundurulma süresi yirmi dört saati aģamaz. d) Tıp merkezinde gözlem süresi hastanın durumuna göre altı saat daha uzatılabilir. e) Tıp merkezinde çalıģanlar serbest kıyafetle çalıģamazlar CEVAPLAR 1- B 2- B 3- C 4- C

9 KAYNAKLAR - 9