Önceki. Başkanları. Av. Soner ALPER Stj. Av. Erdal ARAP. 12 Hukuk Gündemi 2013/2

Transkript

1 Önceki A N K A R A B A R O S U N U N Başkanları Av. Soner ALPER Stj. Av. Erdal ARAP 12 Hukuk Gündemi 2013/2

2 İlkler yazı dizimize Ankara Barosunun Önceki Başkanları ile devam ediyor. Avukatlığın Cumhuriyet Tarihindeki gelişim süreci ve meslek teşekküllerinin oluşumu açısından bir girizgâh yaparak, Ankara Barosunun ilk on başkanını hep birlikte tanıyalım. İlk Osmanlı Barosu olan İstanbul Barosu, 62 avukatın bir araya gelmesiyle tarihinde kurulmuştur. Bu tarihten sonra ülkemizin değişik yerlerinde dernek statüsü ile barolar oluşmuştur. Ankara da bu anlamda bir baro kurulmuştur. Dernek statüsündeki bu oluşumun kuruluş tarihini, kurucularını, süreç içinde görev alanlarını saptama çalışmalarımız sürmektedir. Bu bağlamda Ankara Barosunca yayımlanan Albümlerde, Önceki Başkanlarımız bölümlerinde 1924 ten önceki mesleki teşekkülden söz edilmekte ve başkanın Salih SIRRI olduğu belirtilmektedir. Burada başkanlık döneminin başlangıcı, 1920 olarak belirtildiğine göre, önceki mesleki teşekkülün de 1920 yılında var olduğunu kabul etmemiz gerekmektedir. Ayrıca Baromuz arşivindeki eski kayıtlarımızda Baro mührünün üzerinde 1923 tarihi okunmaktadır. Buradan da baronun 1924 ten önce faaliyetini sürdürdüğü ortaya çıkmaktadır. 1 Cumhuriyetin ilanıyla yüzünü modern dünyaya çeviren Türkiye de, modern avukatlığın düzenlemeleri de hızla yapılmaya başlanmıştır. Cumhuriyetin birinci yılına gelinirken tepe norm olan Anayasa dahi çıkarılmadan önce 3 Nisan 1924 te, 460 Sayılı Muhamat Kanunu çıkarılmıştır. Savunmanın önemini bilen yüce önder Atatürk bu konudaki düzenlemeyi gecikmeksizin yaparak mesleği layık olduğu konuma taşımayı hedeflemiştir da 708 Sayılı Yasa ile bu kanun avukatlık kanuna dönüştürülmüş, muhami kelimesi yerine de avukatlık kelimesi getirilmiştir. Bu kanunla avukat tanımı yapılmış, avukatlık yapabilme Türk vatandaşı olma şartına bağlanmıştır. Lozan antlaşmasının 4.maddesi gereği ise Kasım 1923 ten önce kazanılmış hakları bulunan yabancılar mesleğe devam edebilmişlerdir. Ancak avukatlık kanunen Türk vatandaşına tanınmış bir ayrıcalık haline getirilmiştir. Yine bu kanuna göre avukat olabilmek için 3 yıllık bir staj hükme bağlanmıştır. 2 Kuşkusuz bu kanunun büyük katkılarından biri de meslek teşekküllerinin kurulması yönünde olmuştur. Kanuna göre 10 ve üzeri avukatın bulunduğu illerde bir meslek örgütünün (baro) kurulması ve mesleğin bu kuruluşa bağlı olarak icrası zorunlu kılınmıştır. Bu gelişmeler neticesinde Ankara da bulunan avukat üstatlarımız bir araya gelerek 14 Temmuz 1924 (1 Temmuz 1340) te Ankara Barosunu kurmuşlardır. Geçilen sancılı süreçlerin ardından bir de yeni bir oluşumun içine giren üstatlarımız, devrin ileri beyinleri olarak meslek aşklarıyla yıllara yayılan iyi işlere imzalarını atmış, Ankara Barosunu en iyi yerlere taşıma yoluna baş koymuşlardır. İşte kuruluş sürecinde yer alan ve baromuzun önceki başkanı olan avukat üstatlarımızdan ilk onu; Semih GÜNER, Avukatlık Hukuk, Ankara 2009, sayfa Av. İbrahim Rauf AYAŞLI ( ) ( ) Av. Mustafa Kemal OLGUN ( ) Av. Cemal Hazım GÖRKMEN ( ) Av. Hayrullah ÖZBUDUN ( ) Av. Emin Halim ERGUN ( ) Av. Saim DORA ( ) Av. Asım RUACAN ( ) Av. Saffet Nezihi BÖLÜKBAŞI ( ) ( ) Av. Muhittin KILIÇ ( ) Av. Mehmet NOMER ( ) 2013/2 Hukuk Gündemi 13

3 Av. Emin Halim ERGUN ( ) Salih Sırrı (KALAÇ)Bey (D.1878 Ö. 1936) Ankara Barosunca yayımlanan Albümlerde, Önceki Başkanlarımız bölümlerinde 1924 den önceki mesleki teşekkülden söz edilmekte ve başkanın Salih Sırrı olduğu belirtilmektedir. İlk levhalarda, teşekkülden ve başkan Salih Sırrı dan bahsedilmesine karşın, başkanlık dönemi hakkında bir tarih notu yoktur. Dava Vekilleri Nizamnamesi uyarınca Adalet Bakanlığı ile Salih Sırrı Bey arasında yazışmalar mevcuttur. Salih Sırrı Bey, Ankara Barosu sicil defterinde ve Baro Levhasında yer almamaktadır.1 Bu araştırmada üstatlarımızın arşivin tozlu raflarında kalmış sicil dosyalarında yer alan hukuk serüvenlerini sizlerle paylaşıyoruz Hukuk Gündemi 2013/2

4 Av. Cemal Hazım GÖRKMEN ( ) Av. İbrahim Rauf AYAŞLI (4) 1879 yılında Ankara nın Ayaş ilçesinde doğan AYAŞLI, İstanbul Hukuk Mektebi mezunudur. Ankara Barosuna tarihinde kaydolmuştur. Selanik ve İzmir Ticaret Mahkemeleri üyeliği, Üsküdar Mukavelat Muharrirliği, Adliye Nezareti Müdevvenat Kalemi 1. Sınıf Kâtipliği, Kütahya ve Denizli Müddeiumumî Muavinliği, Hayrabolu Hâkimliği, Bilecik Müddeiumumîliği ve Ceza Reisliği, Ankara Müddeiumumîliği ve Hâkimliği, Ankara İstinaf Müddeiumumîliği görevlerini yapmış, ve dönemlerinde Ankara Barosu Başkanlığını yürütmüştür. Ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisinde VIII. Dönem Ankara milletvekili olarak görev yapmıştır.2 AYAŞLI, tarihinde hayatını kaybetmiştir /2 Hukuk Gündemi 15

5 Av. Mustafa Kemal OLGUN (1) OLGUN, 1880 yılında İstanbul da doğmuştur. Aynı zamanda bir şair olan3 Mustafa Kemal OLGUN tarihinde Ankara Barosuna kaydolmuştur döneminde Ankara Barosu Başkanlığı görevini yürütmüştür. OLGUN, tarihinde hayatını kaybetmiştir. 3 Av. Cemal Hazım GÖRKMEN (5) 1891 de Drama da4 dünyaya gelen GÖRKMEN Selanik Ticaret Mektebini bitirmiştir te İstanbul Hukuk Fakültesinden mezun olmuş ve 14 Temmuz 1924 te baromuza kaydolmuştur yılları arasında Baro Başkanlığı görevini üstlenen Cemal Hazım GÖRKMEN Ankara Barosu nun ilk kadın avukatlarından ve meslek hayatına eşinin yanında staj yaparak başlamış olan Av. Meliha GÖRKMEN (207) ile evlenmiştir yılında vefat etmiştir. 4 Drama, Yunanistan da Doğu Makedonya bölgesinin en büyük şehri ve aynı adı taşıyan ilin merkezidir. Av. Hayrullah ÖZBUDUN (17) 1896 yılında dünyaya gelen ÖZBUDUN, Kasım 1927 de Ankara Barosuna kaydolmuştur. ÖZBUDUN, 1938 yılında Ankara Barosu İdare Meclisinde İkinci Başkanlık görevini üstlenmiş, döneminde Ankara Barosu Başkanlığı görevini yürütmüştür tarihinde hayatını kaybetmiştir. Av. Emin Halim ERGUN (39) 1899 yılında Ankara da doğan ERGUN, 1928 yılında Ankara Hukuk Mektebinden mezun olmuştur. Harp ve İstiklal Madalyası bulunan ve yılları arasında Menemen Savcılığı görevini yürüten ERGUN, 1930 yılında Ankara Barosuna kaydolmuş ve avukatlığa başlamıştır. Ankara Barosunda, 1938 yılında Baro Genel Sekreteri, 1940 yılında Baro Yönetim Kurulu üyesi, 1941 de Baro Başkan Yardımcısı, 1944 yılında Baro Yönetim üyesi olarak çalışmıştır yılları arasında Ankara Barosu Başkanlığı görevini üstlenmiştir. Ayrıca Ankara Barosu Dergisini kurmuş (o dönemdeki ismiyle: Hukuk Dergisi), daha sonra bu dergini tüm haklarını Ankara Barosuna devretmiştir da VIII. Dönem Ankara milletvekili seçilen ERGUN, yılları arasında milletvekilliği yaptığı dönemde TBMM Başkanlık Divanı kâtip üyeliği görevinde bulunmuştur. ERGUN, yılları arasında Çocuk 16 Hukuk Gündemi 2013/2

6 Esirgeme Kurumu İkinci Başkanlığı, yılları arasında da Çocuk Esirgeme Kurumu Başkanlığı yapmıştır. Enfarktüs den muzdarip 40 gün kaldığı yoğun bakımda dördüncü krizi atlatamayarak, tarihinde vefat etmiştir. 5 5 Ulus Gazetesi, ; Bazı Kaynaklarda ERGUN un ölüm tarihi, olarak geçmektedir. Av. Saim DORA (22) 1898 yılında İstanbul da doğan DORA, 1922 yılında İstanbul Hukuk Fakültesinden mezun olmuştur yılları arasında Çanakkale, Milas, İzmir, Akhisar ve Balye de hâkimlik ve savcılık yapmış, 1926 da Ankara Belediyesi Hukuk İşleri Müdürlüğü görevini yürütmüştür tarihinde avukatlığa başlamış, arasında beş dönem Ankara Barosu Başkanlığı görevini üstlenmiştir. DORA, tarihinde vefat etmiştir. Av. Asım RUACAN (73) 1906 yılında Erzincan da doğan RUACAN, tarihinde Ankara Barosuna kaydolmuştur döneminde Ankara Barosu Başkanlığını yürütmüş olan RUACAN, ABAYS ın 6 da kurucuları arasındadır. Asım RUACAN, tarihinde hayatını kaybetmiştir. 6 Ankara Barosu Avukatlar Yardımlaşma Sandığı. Ankara Barosu önceki başkanlarından Av. Atila SAV ile yaptığımız söyleşide RUACAN ın ABAYS ın kurucusu olduğu bilgisine ulaştık. Av. Saffet Nezihi BÖLÜKBAŞI (45) 1906 yılında İstanbul da dünyaya gelen BÖLÜKBAŞI, 1929 yılında Hukuk Fakültesinden mezun olmuş ve tarihinde avukatlığa başlamıştır ve dönemlerinde Ankara Barosu Başkanlığı görevini yürütmüştür. Ankara Barosu Başkanlığına verdiği tarihli dilekçesinde; gözlerindeki makula dejeneresansı 7 nedeniyle görme kaybı yaşadığı için avukatlık mesleğini randımanlı olarak yerine getiremeyeceğinden bahisle vergi kaydını kapattığını ve fakat 49 yıldır üyesi bulunmaktan onur duyduğu ve iki kez de Başkanlık görevinde bulunduğu Ankara Barosuna kaydının devam etmesini istemiştir. BÖLÜKBAŞI, tarihinde vefat etmiştir. 7 Sarı nokta hastalığı, gözün merkezi görmesinden sorumlu maküla ismi verilen bölgenin yapısının bozulması ve fonksiyonunu kaybetmesine neden olan (genellikle 60 yaş üstü) çok yaygın bir göz hastalığıdır. 2013/2 Hukuk Gündemi 17

7 Av. Muhittin KILIÇ (534) 1921 yılında Konya nın Akşehir ilçesinde dünyaya gelen KILIÇ, ilkokul tahsili Akşehir de, orta ve lise öğrenimini Afyon da tamamladıktan sonra girmiş olduğu Ankara Hukuk Fakültesinden 1942 yılında mezun olmuştur. Öğrenciliği döneminde Adalet Bakanlığında zabıt kâtipliği yapmıştır. Hâkimlik stajını Yargıtay 1. Hukuk, 4. Ceza ve Ticaret Dairelerinde raportör olarak tamamladıktan sonra avukat olmaya karar veren KILIÇ, 5178 Sayılı Kanununun ilgili maddesi gereğince 6 aylık avukatlık stajına 1948 yılında başlamış ve aynı yıl Avukatlık Ruhsatnamesini alarak mesleğe adım atmıştır. KILIÇ, döneminde Ankara Barosu Başkanlığını yürütmüş, tarihleri arasında Konya Senatörü olarak Cumhuriyet Senatosunda görev yapmıştır. 8 Senatörlüğü döneminde Cumhuriyet Senatosu Bütçe Komisyonu Başkanlığı, Cumhuriyet Senatosu Başkanvekilliği ve Parlamentolararası Birlik Türk Grubu üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Sonrasında istifa ederek Orman Bakanlığında Hukuk ve Bakanlık müşavirliği yapmıştır. Emekli olduktan sonra bir dönem yeninden serbest avukatlık yapan KILIÇ, tarihinde hayata veda etmiştir. 8 Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 1982, Sayı: 3, s ( Siteler/ /Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/ pdf); Album/Cilt4/index.html Av. Mehmet NOMER (757) 1916 yılında Ankara da dünyaya gelen NOMER, yılında Ankara Hukuk Fakültesinden mezun olmuştur. Bir dönem Danıştay da raportörlük yapmıştır yılında Ankara Barosuna kaydolan NOMER, 1959, 1961 yıllarında Baro Başkan yardımcılığı yapmıştır döneminde de Ankara Barosu Başkanlığını yürütmüştür ve 1976 yılları arasında Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu üyeliği ve başkanlığı görevlerinde bulunmuştur. 9 NOMER, tarihinde vefat etmiştir. 9 Bu yazımızda, ülkemizin zorlu coğrafyası ve Cumhuriyet in ilk yıllarının getirdiği maddi manevi güçlüklere rağmen, adaleti tesis etmek için sağlıklarını dahi bir kenara bırakmayı göze alabilmiş, meslek üstatlarının, bütün meslek hayatları doğruluk ve feragat ile geçen, ilk temsilcilerinin mesleki yaşamları sizlerle paylaşılmıştır. İlkler yazı dizimizi bu sayımızda sonlandırıyoruz. Arşiv araştırmalarında bizlere destek olan Ankara Barosu Yönetim Kurulunun değerli üyelerine ile staj döneminde bizlerle çalışan ve şimdi avukat olan Av. Emine Hande MUTLU ya, Av. Özlem Nur YAPRAK a, Av. Özge ÜNAL a, Av. Barış SİVRİKAŞ a, Av. Gülşah YILDIRIM a, Av. Hülya KESEMEN e ve son olarak Stj. Av. Erdal ARAP a teşekkürü bir borç biliyoruz.adaletin savunucusu olmuş mümtaz ve güzide bu şahsiyetlerin adları, adalet toplumunda daima anılacak ve asla unutmayacaktır. Av. Soner ALPER 18 Hukuk Gündemi 2013/2