Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Teknik Yardım Projesi

Transkript

1 Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Teknik Yardım Projesi Technical Assistance for Increasing Enrolment Rates Especially for Girls Council/EDUSER Danışmanlık Hizmetleri Konsorsiyumu sorumludur. Materyalin içeriği Avrupa Birliği nin görüşlerini yansıtmamaktadır. This compendium has been published with the financial assistance of the European Union. The content of

2 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM

3 Hazırlayan - Prepared by: Jâle Velibeyoğlu Editörler - Editors: Gülden Özel, Tuba Çameli Tasarım - Design: Didem Durukan, Aslı Tanrıkulu Mart - March 2013 Bu kitap Avrupa Birliği nin mali desteği ile üretilmiştir. Materyalin içeriğinden GET German Education and Training GmbH/British Council/EDUSER Danışmanlık Hizmetleri Konsorsiyumu sorumludur. Materyalin içeriği Avrupa Birliği nin görüşlerini yansıtmamaktadır. This compendium has been published with the financial assistance of the European Union. The content of this document are under the sole responsibility of the GET German Education and Training GmbH/British Council/EDUSER Educational Consultancy Services Consortium and can in no way be taken to reflect the views of the European Union.

4 BU KİTAP; BU YÜZLERCE BİNLERCE DENİZYILDIZINA, DENİZYILDIZLARINI DENİZE KAVUŞTURAN EĞİTİMCİLERE VE PROJELERE DESTEK VEREN KURUM -KURULUŞLARA ADANMIŞTIR. THIS BOOK IS DEDICATED TO HUNDREDS AND THOUSANDS OF STARFISH, TO EDUCATORS WHO RETURNED THESE STARFISH TO THE SEA AND ORGANISA- TIONS AND INSTITUTIONS WHICH SUPPORT EDUCATORS AND PROJECTS.

5

6 İÇİNDEKİLER TABLE OF CONTENT SAYILARLA HİBE PROGRAMI GRANT PROGRAM IN NUMBERS ÖNSÖZ - MİLLÎ EĞİTİM BAKANI PREFACE - MINISTER OF NATIONAL EDUCATION ÖNSÖZ ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANI PREFACE MINISTER OF LABOUR AND SOCIAL SECURITY ÖNSÖZ - AVRUPA KOMİSYONU TÜRKİYE DELEGASYONU BAŞKANI PREFACE - HEAD OF THE DELEGATION OF THE EUROPEAN UNION TO TURKEY ÖNSÖZ- MEB, MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİM GENEL MÜDÜRÜ PREFACE- GENERAL DIRECTOR OF VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATIONOF THE MINISTRY OF NATIONAL EDUCATION GENEL DEĞERLENDİRME GENERAL OVERVIEW İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ OPERASYONEL PROGRAMI HUMAN RESOURCES DEVELOPMENT OPERATIONAL PROGRAMME ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI OPERASYONU INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS OPERATION ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI HİBE BİLEŞENİ INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT SCHEME COMPONENT HİBE PROJELERİ LİSTESİ LIST OF GRANT PROJECTS HİBE PROJELERİ GRANT SCHEME PROJECTS 5

7 KIZIM BENİM KIYMETİM, OKUMASI GELECEĞiM... ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT

8 MY DAUGHTER IS MY TREASURE, HER EDUCATION IS OUR FUTURE... ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ RATES ESPECIALLY FOR GIRLS

9 8

10 GRANT PROGRAMME IN NUMBERS 9

11 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI ÖNSÖZ Prof. Dr Nabi AVCI, Mi llî Eğiṫiṁ Bakanı Türkiye yeni bin yıla birinci önceliği eğitime tanıyarak ve bu doğrultuda en büyük yatırımları eğitime yaparak girdi. Bu süreçte bütün çocuklarımız için eğitimde fırsat eşitliği ve kaliteli eğitime erişimi sağlamak üzere bir seferberlik ruhuyla sürdürülen çalışmaların, gerçekleştirilen sayısız kampanyanın en güzel sonuçlarından biri de, eğitimin her kademesinde kız çocuklarının okullulaşma oranlarının artmış olmasıdır. Eğitimin tüm paydaşlarının gayret göstermesiyle kız çocuklarının eğitimi ve meslek edinmesinin önemine ilişkin toplumda önemli bir farkındalık oluşmuş olmakla birlikte, cinsiyetler arası ve bölgesel farklılıklar önemini korumaya devam etmektedir. Bu farklılıkların giderilmesine yönelik çalışmalarımıza hız kazandıran projelerden biri de Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Projesi olmuştur. Proje, özellikle kız çocuklarının eğitime her düzeyde katılım oranlarının arttırılmasının yanında, eğitimin kalitesinin arttırılması, eğitim ve iş piyasası arasındaki bağın güçlendirilmesi, okul terk oranlarının düşürülmesi gibi kritik önem taşıyan alanları da kapsamaktadır. İlk aşamada sonuçlandırılan 89 hibe proje kapsamında yüzlerce çocuğumuzun okullulaşması sağlandı. Okuldan ayrılma riski taşıyan çocuklarımıza ve gençlerimize ulaşıldı. Ümit ediyorum ki, bu çalışmalardan süzülüp gelen değerli birikim ve deneyimler bundan sonra atılacak adımlara, yürütülecek proje ve faaliyetlere örnek olacaktır. Çocuklarımızın hayatını değiştiren ve onlara daha iyi geleceğin kapılarını aralayarak bu çabaya katkı sağlayan bütün kişi ve kuruluşlara, hibe proje ekiplerine, öğretmenlerimize ve eğitim gönüllülerine, sayfalarını çevirdiğimizde geleceğe dönük umut ve beklentilerimizi çoğaltan Hibe Programı Final Kitabı nın hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederim. 10

12 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM PREFACE Prof. Nabi AVCI, Minister of Education Turkey has given the first priority to education and made sizeable investments for education on the path towards the new millennium. One of the greatest results of the numerous campaigns and the work carried out with a spirit of mobilization to ensure equal opportunities for all the children and to enable their access to quality education has been the increase in enrolment rates of girls at every stage of education. While a certain degree of awareness has been raised in society regarding the education of girls and their gaining of a profession with the efforts of all related parties of education, regional differences and gender inequality remain crucial. One of the projects that accelerate the elimination of these differences and inequalities is the Project for Increasing Enrolment Rates Especially for Girls. Besides increasing the enrolment rates especially for girls, the Project also covers areas of critical importance such as the improvement of the quality of education, strengthening the link between the education and the labour market, and decreasing the drop-out rates. With the completion of 89 grant projects concluded in the first stages of the project, hundreds of our children have enrolled to schools. We have reached the children and the youngsters who were at risk of drop-out. I hope that the invaluable knowledge and experience based on this work will constitute an example for our future steps, projects and activities. I would like to extend my thanks to all the persons and the institutions changing the lives of our children and, accordingly, contributing to these efforts by enabling a better future for them, as well as to the grant project teams, to our teachers, education volunteers and those who have contributed their efforts for the preparation of the Grant Program Compendium which raises our hopes and expectations from the future whenever we look through its pages. 11

13 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI ÖNSÖZ Faruk ÇELİK, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Avrupa Birliği, standart ve politikalarının aşamalı olarak uyumlaştırılması ve uygulanmasına destek olmak amacıyla aday ülkelere yönelik Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı - IPA olarak adlandırılan bir mali yardım aracı geliştirmiştir. Bakanlığımız, IPA nın İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Bileşeni Program Otoritesidir. Bu kapsamda gençlerimiz ve kadınlarımızın istihdam oranlarının artırılması, daha kaliteli işlerde kayıtlı olarak çalışmalarının sağlanması, eğitimin her aşamasına katılan bireylerin sayısının ve genel olarak mesleki eğitimin kalitesinin arttırılması ile sosyal dışlanma ve yoksullukla mücadele alanında ülkemizde Avrupa Birliği fonları ile yapılacak tüm çalışmaların hazırlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi süreçlerini yönetmekteyiz. Millî Eğitim Bakanlığı nın Operasyon Faydalanıcısı olduğu Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Operasyonu, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı nın eğitim önceliği altında yer almaktadır. Bu operasyon; eğitimin önemi hakkında bilincin arttırılması, başta kadınlar olmak üzere insan kaynaklarının geliştirilmesi ve iş piyasasına giriş için çok değer verdiğimiz kız çocuklarımızın özellikle de orta öğrenimdeki okullulaşma oranının artırılması amaçlarına hizmet etmek üzere planlayarak uygulamaya koyduğumuz operasyonlarımızdan biridir. Kız çocuklarımızın okullulaşması söz konusu olduğunda, her ilimizde farklı tedbirler almanın başarı elde etmede önemli bir araç olduğunu görüyoruz. Kız çocuklarımızın öğrenimlerine devam etmelerini sağlamak amacıyla doğrudan ilgili il ve ilçelerde kolaylaştırıcı ve teşvik edici önlemler alınabilmesini temin etmek amacıyla bu operasyon altında bir hibe programı gerçekleştirdik. Başarılı ile yürütülen hibe programının tamamlanması ile elde ettiğimiz ve bu kitapçıkta ayrıntıları verilen neticeler hepimiz için mutluluk kaynağı olmuş ve benzer programların ülkemiz için ne kadar faydalı olabileceğini göstermesi açısından bizleri ve tüm paydaşlarımızı teşvik etmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı ile birlikte yönettiğimiz bu ve benzeri tüm projelerin başarılar ile sonuçlanmasını temenni eder, bu süreçte emeği geçen tüm taraflara teşekkür ederim. 12

14 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM PREFACE Mr Faruk ÇELİK, Minister of Labour and Social Security The European Union has developed an instrument for financial assistance called Instrument for Pre-accession Assistance - IPA for candidate countries with the aim of supporting gradual alignment and implementation of its standards and policies. Our Ministry is the responsible Operating Structure for the management of the Human Resources Development Component. In this respect, we are managing the processes of increasing employment of young people and women, enabling their formal employment in better quality jobs, increasing the number of individuals involved in every level of education and, in general, increasing the quality of vocational education and developing, conducting and evaluating all studies to be carried out through the European Union funds in the area of fight against social exclusion and poverty. The Operation for Increasing Enrolment Rates Especially for Girls, of which the Ministry of National Education is the beneficiary, is one of the educational priorities of the Human Resources Development Operational Programme. This is one of our operations to which we attach utmost importance, planned to be implemented to serve the purposes of raising awareness on the importance of education, developing human resources, particularly of women and enhancing the schooling rate of the girls, especially in secondary education, in support of their entrance into the labour market. As regards to education of our girls, we can understand that taking different measures in each province is an important means for achieving success. We have carried out a grant program under this operation with the aim of enabling the direct implementation of facilitating incentive measures in relevant provinces and districts to ensure that our girls continue their education. The results obtained with the completion of this successful grant program and detailed in this book is a source of happiness for all and have encouraged us and all our stakeholders, showing that similar programs can be very fruitful for our country. I hope that all similar projects, like this one carried out with the Ministry of National Education, would yield successful results and I wish to thank all parties who have contributed in this process. 13

15 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI ÖNSÖZ Büyükelçi, Jean-Maurice RIPERT, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Eğitim, geçerliliği kabul görmüş bir insan hakkı ve bireylerin potansiyellerinin tamamını geçekleştirmeleri ile toplumsal yaşama ve sosyal hayata katılmalarını sağlayan temel araçtır. Bu, demorasinin temelidir. Dolayısıyla eğitim ve öğretime eşit erişim, Avrupa Birliği nin en önemli siyasi önceliklerinden biri olmalıdır. Tüm vatandaşların eşit hak ve fırsatların yararlanabilmesi açısından toplumsal cinsiyet eşitliği büyük önem taşımaktadır ve eğitimin ilk yıllarından itibaren bu eşitliğinin sağlanması gerekmektedir. Kız çocuklarının okullaşması ve eğitimden faydalanan kadın sayısı bakımından Türkiye net bir ilerleme kaydetmiştir. Son on yılda yaşanan bu ilerleme, Avrupa Birliği nin tam desteği ile Milli Eğitim Bakanlığı nın uyguladığı spesifik politika tedbirleri aracılığıyla sağlanabilmiştir. Bununla birlikte, eğitimde cinsiyet eşitliği genelde okul ve toplumdaki kültürel kodlardan kaynaklanan birçok kısıtlama ve engelle karşılaşmakta ve bu da kız çocuklarının ve kadınların hayattaki isteklerini yerine getirmelerini engellemektedir. Gerçek ve sürdürülebilir bir büyüme yaşamak isteyen bir toplum, nüfusunun yarısını göz ardı edemez. Bu zorlukların üstesinden gelmek amacıyla Avrupa Birliği, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı (IKG OP) ve Katılım Öncesi Mali İşbirliği Aracı (IPA) kapsamında yer alan çeşitli eğitim programları ile Türkiye nin nitelikli eğitime erişim çabalarını desteklemektedir. Halihazırdaki söz konusu bu eğitim projeleri, yaklaşık 160 milyon Avroluk bir portföy oluşturmaktadır. AB özellikle, kız çocuklarının okullaşma oranlarının artırılması ve eğitime erişimlerinin kolaylaştırılması üzerinde durmaktadır. Kamu kurumları, sosyal paydaşlar, belediyeler, üniversiteler ve STK larla yürütülen ortak faaliyetler ve eğitim programları bu amacın gerçekleştirilmesine katkı sağlamaktadır. Avrupa Birliği, Türkiye ile işbirliğimizin de temel unsurları olan, toplumsal cinsiyet eşitliği ile eğitime eşit erişime derinden bağlıdır. Bir sonraki sayfada yer alan, bir kız öğrencinin öğretmenine yazmış olduğu mektubu okumanızı isterim. Bu mektup, eğitimin insanların yaşamını değiştirmede üstlendiği inanılmaz gücü bize göstermekte ve herkesin nitelikli eğitime erişiminin sağlanması bakımından çalışmalarımızda bize güç ve ilham vermektedir. Avrupa Birliği ile Türkiye, vatandaşlarının yaşamlarını iyileştirmek için birlikte çok çaba sarf etmektedirler. Üzerimize düşeni yapmaya devam etme yönündeki kararlılığımızı temin ederiz. 14

16 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM PREFACE Ambassador, Jean-Maurice RIPERT, Head of the Delegation of the European Union to Turkey Education is a recognised human right and a basic tool in empowering individuals to reach their full potential and participate in the community and in social life. It is a core element of democracy. Therefore equal access to education and training must be one of the highest political priorities for the European Union. Gender equality is of the utmost importance to safeguard equal rights and opportunities for all citizens and should start from the early years of education. Turkey has made clear progress regarding the enrolment of girls and the number of women benefiting from education. The progress achieved over the last decade is due to specific policy measures implemented by the Ministry of National Education with the full support of the European Union. However, gender equality in education still faces many limitations and obstacles, often stemming from cultural codes both in society and in schools, preventing girls and women from fulfilling their aspirations in life. A society cannot ignore half of its population if it is to achieve genuine and sustainable growth. To overcome these difficulties, the European Union is supporting the efforts of Turkey to increase access to quality education through the Human Resources Development Operational Program (HRD OP) and various education programmes under the Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA). These education projects currently constitute a portfolio of around 160 M EUR. The EU has focussed in particular on increasing enrolment rates for girls, facilitating their access to education. Training programmes and joint activities with public institutions, social partners, municipalities, universities and NGOs have contributed to achieving this aim. The European Union is firmly committed to gender equality and to equal access to education, ever essential elements in our cooperation with Turkey. I would like you to read the letter on the next page from a schoolgirl to her teacher. This letter shows the enormous power of education in changing the lives of people and gives us strength and inspiration to continue working for a better access to quality education for everyone. Together the European Union and Turkey can do a lot to improve the life of their citizens. Please be assured of our commitment to continue to do our part. 15

17 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI ÖNSÖZ Doç. Dr. Ömer AÇIKGÖZ, MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürü Günümüzde hızla gelişen teknoloji, iş gücü piyasalarının nitelikli insan gücüne ihtiyacını artırmaktadır. Değişen iş piyasalarının yapısına uyum sağlamak, Türkiye ekonomisinin rekabet gücünü artıracaktır. Rekabetçi, yenilikçi ve üretken bir ekonomi oluşabilmesi için eğitim düzeyinin yükseltilmesi, nitelikli hale getirilmesi, bölgesel ve cinsiyetler arası eşitsizliğin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Yapılan araştırmalar göstermektedir ki; refah seviyesi ancak genç kuşakların eğitim alması, meslek sahibi olmalarıyla artmaktadır. Genç kuşakların eğitim serüvenindeki başarılarını ebeveynlerinin, annelerin eğitim seviyesi veya eğitime verdikleri önem ve destekler belirlemektedir. Bu iki gerçek refah düzeyi yüksek toplumlar oluşturmak için kız çocuklarının eğitim düzeyinin yükseltilmesi gerekliliğini tartışmasız ortaya koymaktadır. Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Projesi kapsamında yapılan alan araştırması, kız çocuklarının eğitime erişimi sağlandığında, bir üst eğitim kurumuna devam etmekte akranlarına oranla daha istekli olduğunu ortaya koymaktadır. Bakanlığımız son 10 yıl içinde bu doğrultuda faaliyetler ve kampanyalar yürüterek özellikle kız çocuklarının okullulaşması açısından önemli gelişmeler kaydetmiştir. Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Operasyonel Programı kapsamında yürütülen 89 hibe projesi ile yüzlerce kız çocuğu eğitime kazandırılmış, kamu görevlilerine, gönüllülere ve ailelere eğitimler verilmiştir. Özellikle kadınlar ve kız çocuklarının temel yaşam becerilerinin yanı sıra mesleki becerilerinin de artırılması hedeflenmiştir. Bu kitap özellikle yerel seviyede uygulanan hibe projelerinin, yerel kurum/kuruluşlar, sosyal ortaklar ve gönüllüleri harekete geçirerek olumlu sonuçlar alınabildiğini göstermektedir. Projeler kapsamındaki faaliyetlerin sürdürülebilir olması temel dileğimizdir. Bölgesel ve cinsiyetler arası fırsat eşitsizliğinin ortadan kaldırıldığı, kadını ve erkeğiyle %100 okuyan ve üreten 2023 Türkiye hedefine erişmek için alanda oluşturulan bu hareketin ve enerjinin tüm aktörlerini en içten duygularımla tebrik eder, kitabın hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ederim. 16

18 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM PREFACE Associate Professor Ömer AÇIKGÖZ, General Director of Vocational and Technical Education of the Ministry of National Education Today, the rapidly developing technology increases the need for qualified people in the labour market. Adjusting to the structure of the changing labour markets will enhance the competitive power of the Turkish economy. Promoting the level of education and providing access to qualified education can only be possible through the eradication of regional and gender inequality with the aim of achieving a competitive, innovative and productive economy. According to the recent researches the prosperity level can only be increased when the young generations have access to education and vocations. The success of these young generations is marked by the education level of their parents or their support and consideration for education. These two facts undoubtedly reveal that the education levels of girls should be increased in order to achieve more prosperous societies. The field study conducted in the scope of the Project for Increasing Enrolment Rates Especially for Girls, as a project implemented by the General Directorate for Vocational and Technical Education, prove that the girls are more eager than their peers to continue their education in a higher educational institution if they have access to education. The Ministry of National Education has carried out several activities and campaigns within this respect over the last decade and has realized significant developments in terms of increasing enrolment rates, especially for girls. With 89 grant projects carried out under the Operational Program for Increasing Enrolment Rates Especially for Girls, it has been ensured that hundreds of girls have had access to education and public officers, volunteers and families have been trained. It has been aimed that the vocational skills of the women and the girls will be enhanced as well as their basic life skills. This book is a sign of the fact that the grant projects at the local level have motivated the local organizations / institutions, social partners and volunteers and have brought about positive results. We hope that these activities under the projects would be sustainable. I would like to celebrate all the actors of this movement and of the energy in this field with the aim of achieving the targets of Turkey in 2023 when the regional and gender inequality of opportunities will no longer exist and men and women as a whole will be 100% literate and active. I would also like to express my sincere thanks to everyone for their efforts in the preparation of this book. 17

19 Merhaba hocam, Öncelikle mutlu olduğumu belirtmek istiyorum. Çünkü okulda hiç bu kadar uzun süre kalmamıştım. Bir taraftan da arkadaşlara kızıyorum çünkü okulun kıymetini bilmiyorlar. Eğer tarla nedir bilselerdi okulun kıymetini anlarlardı. Sizin dediğinizi yaptım. Ne biliyor musunuz? Kitaplarımı yanımda götürdüm. Zaten her yıl götürüyorum. Fakat kitapları hiç açamıyorum. Oldukça yoğun çalışıyoruz. Size bir günümü anlatayım, eminim bana hak vereceksiniz. Her sabah 5 te kalkıyoruz, tarlaya gidiyoruz. Tarlaya da gidiş geliş yapıyoruz. Yani çadırlar tarlanın yanında değil, akşam yatsı okunduğunda çadıra varıyoruz. Sonra yemek yap, bulaşık yıka, içeriyi temizle, tarla eşyalarını hazırla, yatakları indir Daha neler neler... Değil ders çalışmak insanın aklına yemek yemek bile gelmiyor; çünkü bazı geceler yemek yemeden uyuyoruz. Herkes bilmeden konuşuyor. Hani derler ya davulun sesi uzaktan hoş gelir. Gerçekten süper bir atasözü. Eğer ben tarlaya gitmeseydim, bu ağır şartlarda çalışmasaydım ben de öyle düşünürdüm. Gündüzleri tarlaya git, akşamları da oturup ders çalış derdim. Ama imkânsız. Sanki ben ders çalışmak istemez miyim? Her akşam kendi kendime kızıp duruyorum. Ayrıca size inanmayacağınız bir şey söyleyeyim. Urfalıyım ama daha Urfa da yaz mevsimi nasıldır bilmiyorum; çünkü yaz mevsiminde hiç ama hiç Urfa da kalmadım. 1 1 Mektup hibe proje uygulanan ilköğretim okulunda 8.sınıf öğrencisi olan, eğitim/öğretim yılında 9. sınıfa devam eden bir kız öğrencinin mektubundan alınmıştır. Söz konusu kız öğrenci hibe proje ile etüt desteğine kavuşmuş ve bu sayede geçen öğretim döneminde gezici geçici mevsimlik işçi olarak çalışan bir çocuk olmasına karşın sınıf birincisi olmayı başarmıştı; tüm gayreti eğitiminin sonunda doktor olmak. 18

20 Dear Teacher, The first thing I want to say is that I am happy. I had never stayed at school for so long. Sometimes I get angry at my friends, as they do not appreciate school. If they knew what it was like in the field, they would appreciate it. I want to tell you: I did what you had told me. I took my books with me. I take them with me every year anyway. I cannot even look at them. We work very hard. Let me give you an example of one of my days and I am sure that you will agree with me. We get up at 5 o clock every morning and go to the field. We go back and forth between the field and the tents as the tents are not close to the field. We come to our tents at the time of the night prayers. Then we cook, wash the dishes, clean the tent, prepare the field equipment and take down the beds So many other things, too... Sometimes I do not even remember to eat, let alone study. We go to sleep without eating anything on some nights. People don t know what they are talking about. You know the saying The grass is always greener on the other side. This saying is so true. If I didn t work in the field, under these harsh conditions, I would probably think the same. I would say Go to the field during the day and study in the evening. But this is impossible. Why wouldn t I want to study? I get cross with myself every evening. Also, I will tell you something you won t believe. My home town is Urfa but I don t know what summer is like in Urfa because I have never lived there in summer. 1 1 The above-written is part of a letter written by an 8th grade female student in the primary school where a Grant Project was implemented who continues with 9th grade during the school year. This female student gained tutorial class support with the Grant Project and in this way, completed the past grade level as the top student of the class despite being a child working a s a temporary migrational seasonal labourer. She endeavours to be a doctor when she completes her education. 19

21 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI GENEL DEĞERLENDİRME Bir zamanlar, yazmaya başlamadan önce okyanus sahilinde yürüyüşe çıkmayı adet edinmiş bilge bir adam varmış. Bir gün kıyı boyunca ilerlerken yaşlı adamın gözüne dans eden bir insan figürü çarpar. Adam gülümser ve gündüz vakti sahilde dans eden bu çılgını görmek için adımlarını hızlandırır. Yaklaştıkça figürün küçük bir kız olduğunu ve aslında dans da etmediğini görür. Küçücük elleriyle kıyıdan bir şey alıp okyanusa fırlatmaktadır. Adam yaklaşır ve sorar : Günaydın küçük hanım! Acaba ne yaptığınızı öğrenebilir miyim? Küçük kız durur ve yaşlı adama bakıp bıcır bıcır sesiyle cevap verir: Okyanusa denizyıldızlarını atıyorum. Peki bunu neden yapıyorsun? der yaşlı adam şaşkınlıkla. Küçük kız gülümseyerek; Güneş tepede ve gelgit suları çekiyor. Eğer atmazsam ölecekler de ondan. Bunu duyan yaşlı adam Farkında mısın bilmiyorum ama sahil kilometrelerce uzunlukta ve denizyıldızlarıyla dolu. Bir şey değiştirmen mümkün değil! der. Küçük kız eğilip eline bir denizyıldızı daha alır ve okyanusa fırlatır. Denizyıldızının suyla buluşmasını seyrettikten sonra şöyle karşılık verir: Bunun için değiştirebildim ama! 2 Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Hibe Program I kapsamında hibeye hak kazanan 89 projeyle yüzlerce çocuğun eğitime erişimi ve devamı sağlanırken, kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği yaşama geçirildi. Hibe programı; özellikle kız çocuklarının ilk ve ortaöğretim düzeyinde okullulaşma oranlarının artırılmasına, okul terk oranlarının düşürülmesine, hedef grubun mesleki beceri ve yeterliliklerinin artırmasına ve ailelerin eğitimin önemi konusunda bilinçlenmelerine önemli katkılar sağladı. Elinizdeki bu kitap, tüm projelerin final raporları incelenerek ve projelere gönderilen anket sonuçları değerlendirilerek hazırlanmıştır. Proje sahiplerine gönderilen ve kendi projelerini değerlendirmelerine imkân sağlayan anketlerden elde edilen veriler, çıkarılan dersler programın tümüne yönelik bir değerlendirme yapabilme olanağı sunmuştur. Söz konusu değerlendirme satır başları ile şöyledir: Aralık 2010-Aralık 2011 tarihleri arasında uygulanan, her biri topyekûn bir çabanın ürünü olan hibe projeler alanda değişim, dönüşüm yarattı, ; pek çok kız çocuğunun yaşamını değiştirdi, olumlu yönde etkiledi. Sosyokültürel değişimin, eğitim alanındaki ilklerin bazıları şöyle sıralanabilir: Malatya Kuluncak ta yaşayan bir öğrenci Orta Doğu Teknik Üniversitesine yapılan gezi sonucunda değerlendirme anketine şunları yazdı: Benim köyümden farklı bir dünya da varmış. Samsun Canik te yürütülen projeye katılan kız öğrenciler Evlenme çağında değil, okuma çağındayım dediler. Kız çocukları Trabzon da çaya giderken, hasır örerken, Şanlıurfa da pamuk toplarken, isot yaparken eğitimciler lütfen onları okuldan mahrum etmeyin diyerek tek tek ailelerin kapılarını çaldılar. Erzurum Dereboğazı köyünde ilk kez kız öğrenciler Anadolu Lisesini kazandılar. Erzurum da 10 kız çocuğu Güzel Sanatlar Lisesini kazandı. Hakkâri de Yunus Emre İlkokulunda okuyan kızlar berdel veya çocuk gelin olmak yerine liseli oldular. Niksar Yolkonak ta çapa tutan eller ilk kez kalem tuttu. Çayıralan da, Gülören de, Of ta, Viranşehir de, Varto da, Başkale de, Yüksekova da, Iğdır da, Malatya da yüzlerce binlerce kız çocuğu eğitime geri dönerek hayallerine yeniden tutundu. Karlıova da Berivan 11 yaşında ilkokula başladı, yetiştirici sınıf eğitimi alarak 3. sınıfa devam etmeye hak kazandı. Osmaniye de, Şanlıurfa da mevsimlik işçi çocuklar olmazı başardılar, sınıf geçtiler, Anadolu Liselerini kazandılar. Diyarbakır da, Sivas ta kız çocukları spor kulüpleri kurdular. Proje süresince aldığı destek kurslar sonucunda Van Başkale deki kız çocuğu okulu bırakacakken Sağlık Meslek Lisesini kazandı. Kanaat önderleri, din görevlileri, muhtarlar Kayseri de, Mardin de, Trabzon da, Şanlıurfa da hep aynı istek için kapıları çaldılar, hutbeler okudular Lütfen kızlarınızı okula gönderin dediler. Projeler, sadece kız çocuklarının ve ailelerinin yaşamlarını değiştirmedi; okulların ve eğitimcilerin de farklı deneyimler yaşamasına, farklı bakış açıları kazanmasına olanak sağladı. 2 Hikâye yazar Loren Eiseley e aittir. 20

22 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM 21 Şubat 2013 KEP Şanlıurfa İl Konferansı Öğretmenler de yetiştikleri toplumun bir parçası olmalarının sonucu olarak zaman zaman bu eşitsizliğin (kız-erkek) devamına bilerek veya bilmeyerek katkı sağlamaktadırlar. Özellikle doğudan ve güneydoğudan göç yoluyla şehrimize gelen velilerimizin töreleri ve tabuları da kız çocuklarının okula gönderilmesi önünde engel oluşturmaktadır. Bu tabuları aşabilmek için velilere nasıl yaklaşılması gerektiği konusunda öğretmenlerimizin profesyonel bir desteğe ihtiyacı vardır. Projeler sayesinde bunu yapabildik. (Bir okul müdürünün değerlendirmesi) 13 Ekim 2011 Hibe Program Kapanış Toplantısı, Şanlıurfa 21

23 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI Bu sorunların çözümü için birçok projede yapılan eğitici eğitimleri ile öğretmenlerin, empati kurmaları, aileler ve çocuklarla çok daha rahat iletişim kurmaları sağlandı; motivasyonları artırıldı. Kız çocuklarının okullulaşması konusundaki tüm taraflara (öğrenciler, öğretmenler, veliler, imamlar, muhtarlar vb.) Mor Kurdele Sertifika Programı çerçevesinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği eğitimleri verildi. Projelerin uygulama sürecinde okullar da bu başarı öykülerinden paylarına düşeni aldılar. Kimi okullar Sivas Yatılı İlköğretim Bölge Okulu gibi fiziki açıdan çocuklar için daha cazip bir hale gelirken, Muş taki Ertuğrul Gazi İlköğretim Okulu gibi bazı okulların akademik başarı oranları yükseldi. 20 Kasım 2012, İl Eylem Planı Çalıştayı /KEP İl Operasyon Koordinasyon Ekipleri Projelerin uygulanma sürecinde Van da yaşanan 23 Ekim 2011 ve 9 Kasım 2011 depremleri, projeler arasında kurulan bağların ve kapasite geliştirme faaliyetlerinin önemini bir kez daha gösterdi. Afet sonrasında, birçok proje ofisi, yardım merkezi gibi çalışarak Van a, Van halkına destek olmaya çalıştı. En fazla hibe projesinin uygulandığı ikinci il olan Van (7 proje), büyük bir güçle, inatla deprem ertesinde de projelerini yürütmeye devam etti. Van ı yerle bir eden 9 Kasım 2011 depreminin olduğu gün her şey bitti demiştik. Ama ertesi gün hayat devam ediyor, etmeli diyerek projemize kaldığımız yerden devam ettik. Artık tek katlı olsa bile betonarme yapılarda kalamazdık. Gönüllülerin desteğiyle bulduğumuz bir konteynere etüt merkezimizi taşıdık ve faaliyetlerimize buradan devam ettik. Bu süreçte konteynerimiz hem projenin faaliyetlerinin yürütüldüğü hem de depremin travmalarının atlatılmaya çalışıldığı bir yer olmanın ötesinde dayanışmanın simgesi oldu. (Deprem gönüllüsünün değerlendirmesi) Projelerin birçoğunda hedef grubun seçimi ve faaliyetlerin belirlenmesinde, yerel yapının geleneksel ve kültürel mevcut durumu düşünülmeden yapılan tanımlamalar; başlangıçtaki uygulamalarda bazı sorunlara yol açmışsa da yereldeki aktörlerin işbirliğiyle bu sorunlar ilerleyen aşamalarda çözüme ulaştırıldı. Özellikle masa başında hazırlanan projelerde bu konuda sıkıntı yaşandı, alanın sesine kulak veren projelerde faaliyetlerini daha etkin ve verimli biçimde yürüttüler. Hibe projeler kapsamında hazırlanan kız çocuklarının okullulaşamama sorununa ilişkin raporların çoğu coğrafi farklılaşmalara rağmen sorunun ortak olduğunu göz önüne sermiştir: Geleneksel mesajların yanlış algılanması; ekonomik zorluklar, barınma (yurt/pansiyon) ve taşıma güçlüğü vb. sorunlarla ortaya çıkan güvenlik endişesi kız çocuklarının okullulaşamamasındaki en önemli engellerden bazılarıdır. Hibe Projelerde bu sorunların çözümüne yönelik faaliyetlerin sonuçları oldukça başarılıdır: Özellikle kanaat önderlerinin 22

24 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM ikna ziyaretlerine katılması; cuma hutbeleri; kız çocuklarının güvenilir biçimde okula taşınmasının sağlanması; YİBO larda kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerin yapılacağı mekânların oluşturulması bunlar arasında sayılabilir. İzleme ve anket sonuçlarından, proje ekiplerinin, hedef gruba ulaşmada büyük bir sorun yaşamadıkları; muhtar, imam, emekli öğretmen gibi kanaat önderlerinin de katıldığı aile ziyaretlerinin burslar, eğitim materyali, taşıma gibi olanaklarla desteklendiğinde başarılı sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Rehberlik ve etüt desteği alan kız ve erkek öğrencilerin eğitime devamı konusunda hem kendilerinin hem de ailelerinin çok daha kolay ikna edildiği görülmüştür. Hibe projeleri kapsamında hazırlanan raporlarda veya projelerin nihai teknik raporlarında, rehber öğretmen-öğrenci ilişkisi veli ilişkisi ile desteklendiği takdirde okula devam riskinin ortadan kalktığı görülmüştür. Fakat proje kapsamında eğitim alan öğretmenlerin yer değiştirmeleri / tayinleri projenin sonuçlarının sürdürülebilirliğine olumsuz etkide bulunurken, diğer yandan projelerin sonuçlarının yaygınlaşmasına katkı sağlamıştır. Tek başına okul-ders başarısına odaklı etüt çalışmalarının yetersiz kaldığı; etüt faaliyeti sosyokültürel faaliyetlerle desteklendiğinde (üniversite yaşamının yerinde görülmesi, rol model sayılabilecek kişilerle birkaç gün geçirilmesi, mesleki rehberlik vb.) projenin, başarısını artırdığı görülmüştür. 12. Şubat.2012 KEP Spot filmlerin film seti, İstanbul 23

25 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI 2 Mayıs 2011 Hibe Program Afişini Yapıştıran Çocuk Sosyokültürel faaliyetlerin özgüven, kendini tanıma ve hayal gücünü geliştirme noktasında çocuklar için önemli imkânlar yarattığı izlenmiştir. Hibe projelerin neredeyse tamamına yakını, sosyal ve sportif etkinliklerle güçlendirilen etüt faaliyetleri sonucunda oldukça başarılı sonuçlar elde etmişlerdir. Etüt faaliyetleri çerçevesinde edebi eserlerle tanışan çocukların kendilerini yazılı ve sözlü ifade etme becerilerinin arttığı gözlenmiştir. Yerelin proje uygulama gücü yerel yöneticiler özellikle Vali, Kaymakam, Millî Eğitim Müdürü gibi aktörler tarafından desteklendiğinde başarının katbekat arttığı izlenmiştir. Okulu bırakma riski taşıyan kız çocukları ve ailelerinin hayatlarında olumlu değişikliklere yol açan bu projeler, farklı coğrafyalarda olmalarına rağmen benzer faaliyetler uyguladılar: - Sosyal faaliyetler ve rehberlik hizmetleri ile desteklenen etüt faaliyetleri - Çocukların yeteneklerini ve özgüvenlerini ortaya çıkaran faaliyetler - Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının (YİBO ların) çocuklar için cazip hale getirilmesine yönelik sosyal faaliyetler - Kız çocuklarının okullulaşması konusunda yerel basın-medya desteğinde yapılan farkındalık kampanyaları - Okulu terk etmiş kız çocuklarının / genç kızların aile ziyaretleri ile özellikle açık meslek lisesi ve açık liseye yönlendirilmesi faaliyetleri - Eğitmenlerin, öğretmenlerin ve Psikolojik Danışma ve Rehberlik (PDR) öğretmenlerinin kapasitelerini arttırmaya yönelik faaliyetler - Kanaat önderlerinin katıldığı ve bizzat öğretmenler tarafından gerçekleştirilen ev ziyaretleri ve ikna çalışmaları 24

26 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM GENERAL OVERVIEW Once upon a time, there was a wise man who used to go to the sea shore before he started to write. One day, as he was walking alone the shore, he looked down the beach and saw a figure moving like a dancer. He smiled to himself at the thought of someone who would dance at this time of day, and so, he walked faster to reach the figure he saw. As he got closer, he noticed that the figure was that of a young girl, and that what he was doing was not dancing at all. The young girl was reaching down to the shore, picking up small objects, and throwing them into the ocean. He came closer still and called out Good morning young lady! May I ask what it is that you are doing? The young girl paused, looked up, and replied Throwing starfish into the ocean. I must ask, then, why are you throwing starfish into the ocean? asked the somewhat startled wise man. To this, the young girl replied, The sun is up and the tide is going out. If I don t throw them in, they ll die. Upon hearing this, the wise man commented, But, young girl, do you not realize that there are miles and miles of beach and there are starfish all along every mile? You can t possibly make a difference! At this, the young girl bent down, picked up yet another starfish, and threw it into the ocean. As it met the water, she said, It made a difference for that one. 3 With 89 projects which were awarded grants within the scope of Increasing Enrolment Rates Especially for Girls Grant Program-I, hundreds of children were able to access and continue education and cooperation was ensured among the institutions and organisations. The grant program made significant contributions to increasing the enrolment rates of particularly girls at the primary and secondary education level, decreasing the school drop-out rates, enhancing the vocational skills and competences of the target group and raising awareness of the families on the importance of education. This book was prepared by examining the final reports of all projects and evaluating the survey results sent to the projects. The data obtained from the surveys which were sent to the project owners and enabled them to evaluate their own projects; in other words the lessons learned provided the opportunity of evaluating the whole program. The main outcomes of this evaluation are as follows: The grant projects carried out between December 2010-December 2011, of which each was a product of full-scale effort that led to change and transformation in the field. These projects changed the lives of many children and had a positive impact. The examples of the socio-cultural transformation in the area of education can be stated as follows: A student living in the Kuluncak District of Malatya wrote the following on the evaluation survey in relation to their visit to the Middle East Technical University: I saw that there was a whole new world outside my village. The female students participating in a project carried out in Canik District of Samsun said, We are of school age, not at the age to marry. While the girls were harvesting tea leaves and making mats in Trabzon, harvesting cotton and preparing chilli pepper in Şanlıurfa, the educators knocked on the doors of all families to say please do not deprive these children of education. The female students in Dereboğazı village of Erzurum enrolled in Anatolian High Schools for the first time. 10 girls in Erzurum entered the High School for Fine Arts. The girls studying at Yunus Emre Primary School in Hakkâri became high school students, not brides. The girls of Niksar Yolkonak became students for the first time instead of working in the fields. Hundreds and thousands of girls in Çayıralan, Gülören, Of, Viranşehir, Varto, Başkale, Yüksekova, Iğdır, Malatya returned to their education and started to dream again. In Karlıova, Berivan began primary school at the age of 11 and was able to continue from the 3rd grade after receiving the catch-up education programme. Children as seasonal workers in Osmaniye and Şanlıurfa achieved the impossible. They passed their classes and enrolled in Anatolian High Schools. Girls in Diyarbakır and Sivas established sports clubs. Thanks to the support classes she received during the project, a girl in Başkale, 3 The story belongs to the author Loren Eiseley. 25

27 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI Van who was about to drop out, enrolled at the Vocational High School for Health. The community leaders, religious officials, mukhtars in Kayseri, Mardin, Trabzon and Şanlıurfa knocked on doors for the same reason, gave sermons and said Please send your daughters to school. 7 June 2012, The filming of 147 call centre spot film, Van The projects not only changed the lives of girls and their families but also enabled schools and educators to experience something new and gain a different point of view. As a result of being a part of the society in which they have grown up, teachers sometimes contribute, intentionally or unintentionally, to the continuation of this inequality (gender). The rituals and taboos of our parents, especially of those who immigrated from the East and Southeast, are a barrier to girls going to school. Our teachers need professional support about how to approach parents with the aim of overcoming these taboos. We could achieve this through the projects. (An evaluation of a school principal) Through training of the trainer activities in many projects, teachers developed empathy skills which not only equipped them to communicate better with families and children, but also their motivation was enhanced. As regards the enrolment of girls, all parties (students, teachers, parents, imams, mukhtars etc.) were provided with training on Gender Equality within the framework of the Mor Kurdele [Purple Ribbon] Certificate Program. During the implementation of the projects, schools were also a part of these success stories. While a number of schools, like the Sivas Primary Boarding School, improved their physical condition and became more attractive for children, other schools such as the Ertuğrul Gazi Primary School in Muş raised their academic achievement. 26 During the implementation period of the projects, the earthquakes in Van on 23 October 2011 and 9 November 2011 showed once again, the importance of the relationship between the projects and capacity building activities. After the earthquake, many project offices tried to support the people of Van by acting like support centres. As the second province where the highest number of grant projects were implemented (7 projects), Van continued to conduct its projects with determination and perseverance after the earthquake.

28 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM When everything was destroyed on 9 November 2011 by the Van earthquake, we said its all over. However, on the following day, we pulled ourselves together and said life goes on, it must. We could not enter the buildings, even if they were single-storey. Then, we transported our study centre to a container that we found with the help of the volunteers and continued our activities there. In this process, our container became the symbol of solidarity, where we carried out our project activities and also tried to overcome the traumas of the earthquake. (A statement of an earthquake volunteer) 20 February 2013, 1 day conference in Adıyaman As the existing traditional and cultural of the local structure were not taken into consideration when selecting the target group and identifying the activities in many of the projects, this led to a number of problems at the beginning - however, these problems could be resolved with the cooperation of the local actors in the upcoming stages. Particularly projects prepared at the desk experienced some problems, while the projects taking into account the location of implementation performed their activities in a more effective and efficient manner. Many of the reports on the non-schooling problem of the girls which were prepared within the scope of the grant projects showed that the problem was common despite the geographical differences: Misperception of the traditional messages, economic difficulties, security concerns stemming from problems such as accommodation (dormitories/pensions) and transportation difficulties are some of the obstacles surrounding girls education. The activities in the grant projects were very successful in terms of resolving these problems. In particular, persuasion visits by the community leaders, Friday sermons, transportation of girls to schools safely, and establishment of facilities in YIBOs where cultural, artistic and sports activities are performed can be given as examples. The monitoring and survey results showed that the project teams did not experience major problems in reaching the target group, and the family visits which were also attended by community leaders such as mukhtars, imams and retired teachers yielded successful results when supported by opportunities like scholarships, training materials and transportation. It was seen that both the boys and girls receiving guidance and tutorial support, and their families, were more easily persuaded concerning their continuation of schooling. 27

29 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI 18 February 2013, 1 day conference in Diyarbakır The reports prepared within the scope of grant projects and the final technical reports of the projects showed that the risk of drop out was eliminated when the relationship between guidance counsellor and student was supported by the relationship with parents. However, replacement/assignment of teachers receiving training within the scope of the project, adversely affected the sustainability of the project results on the one hand, but contributed to dissemination of the project results on the other. It was understood that the tutorial activities, which only focused on school-lesson achievement, remained insufficient and that the success of the project increased when the tutorials was supported by socio-cultural activities (visiting universities, spending time with persons who can be considered as role models and provision of vocational counselling, etc.). It was found that socio-cultural activities created important opportunities for children in terms of developing self-confidence, self-recognition and imagination. Almost all grant projects yielded successful results when tutorials were complimented by social and sporting activities. It was observed that the children who were given the opportunity to access literature during their tutorials developed skills in expressing themselves in both verbally and in writing. It was seen that the success increased considerably when the project implementation capacity was supported by local actors such as the Governor, District Governor and District Director of National Education. It was observed that projects leading to positive changes in the lives of girls with risk of drop-out and their families had performed similar activities although they were implemented in different regions: 28

30 TECHNICAL ASSISTANCE FOR INCREASING ENROLMENT RATES ESPECIALLY FOR GIRLS GRANT PROGRAM COMPENDIUM - Tutorials supported by social activities and counselling services - Activities bring out the talents and self-confidence of the children - Social activities aimed at making Regional Primary Boarding Schools (YIBOs) attractive for children - Awareness campaigns on the education of girls, conducted with the support of local press and media - Activities aimed at providing guidance for girls who dropped out of school to enrol in the open vocational high schools and open high schools by conducting home visits - Activities aimed at increasing the capacity of trainers, teachers and psychological guidance and counselling teachers - Home visits made by teachers with the participation of community leaders, and persuasion efforts 20 February 2013, 1 day conference in Gaziantep 29

31 ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ OKULLULAŞMA ORANININ ARTIRILMASI TEKNİK YARDIM PROJESİ HİBE PROGRAMI FiNAL KiTABI İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ OPERASYONEL PROGRAMI 2007 yılından itibaren Avrupa Birliği nde Yeni Mali Perspektif Dönemle birlikte, aday ülkeler için katılım öncesi mali yardımlar açısından yeni bir dönem başlamıştır. Aday ülkeler ve potansiyel aday ülkelere yönelik olarak PHARE, ISPA, CARDS, SAPARD gibi farklı adlarla sağlanmakta olan katılım öncesi mali yardımlar, IPA yani Katılım Öncesi Mali İşbirliği Aracı adı altında birleştirilmiştir. IPA kapsamında yeni dönem için aday ülkelere sağlanacak yardım için beş temel bileşen belirlenmiştir: 1. Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Kapasite Geliştirilmesi 2. Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği 3. Bölgesel Kalkınma 4. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 5. Kırsal Kalkınma Bu bileşenlerden İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Bileşeninin genel amacı, daha fazla ve daha iyi istihdam olanakları ve daha geniş bir sosyal uyum ile sürdürülebilir ekonomik büyüme yeteneğine sahip bilgi temelli ekonomiye geçişin desteklenmesidir. Bileşenin kurumsal amacı ise, aday ülkeleri Avrupa İstihdam Stratejisi ve Lizbon Stratejisi çerçevelerinde Avrupa Sosyal Fonu na hazırlamak ve uygun yapı ile sistemleri kurmaktır. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Bileşeninde, Avrupa Birliği fonlarının kullanılması, programlama ve planlamanın yapılması, yönetim, hibeler, izleme ve değerlendirme konularında sorumlu kurum Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı dır. Bakanlık tarafından hazırlanmış olan İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı nın (İKG OP) öncelikli hedefi, Türkiye nin etkin şekilde işleyen bir iş gücü piyasasına sahip olmasıdır. Bunu başarabilmek için eğitim ve istihdam arasındaki bağın kuvvetlendirilmesi ve iş gücü piyasasına erişimi olmayan dezavantajlı kişilerin istihdama kazandırılmasının sağlanması hedeflenmektedir. Bu nedenle programın öncelikleri İstihdam, Eğitim, Hayat Boyu Öğrenme ve Sosyal İçerme olarak belirlenmiştir. Bu önceliklere göre de on tedbir (alt hedef) belirlenmiştir: Önceden Tarımda Çalışanlar Dâhil Olmak Üzere, Kadınların İş Gücüne Katılımlarının Teşvik Edilmesi ve Kadın İstihdamının Artırılması (Kadın İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu) Gençlerin İstihdamının Artırılması (Genç İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu) Kayıtlı İstihdamın Teşvik Edilmesi (Kayıtlı İstihdamın Yenilikçi Yollarla Teşviki Operasyonu) Kamu İstihdam Hizmetlerinin Kalitesinin Artırılması (Kamu İstihdam Hizmetlerinin Kalitesinin Artırılması Operasyonu) Eğitimin Önemi Hakkındaki Bilincin Artırılması ve Başta Kadınlar Olmak Üzere İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi ve İş Piyasasına Giriş İçin Okullulaşmanın Artırılması (Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Operasyonu) Özellikle Mesleki ve Teknik Eğitimin İçeriğinin ve Niteliğinin İyileştirilmesi (Türkiye de Mesleki ve Teknik Eğitimin Kalitesinin Geliştirilmesi Operasyonu) Hayat Boyu Öğrenme İçin Gerekli Olan Beceri ve Yeterliliklerin Geliştirilmesi (Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi Operasyonu) İnsan Sermayesine Daha Fazla Yatırım Yaparak İşçi ve İşverenlerin Uyum Yeteneklerinin Artırılması Dezavantajlı Kişilerin İstihdam Edilebilirliğinin Artırılması, İşgücü Piyasasına Erişimlerinin Kolaylaştırılması ve İş gücü Piyasasına Girişlerinin Önünde Yer Alan Engellerin Ortadan Kaldırılması İş gücü Piyasası ve Sosyal Koruma Alanındaki Kurumlar ve Mekanizmalar Arasında Daha İyi Bir İşleyiş ve Koordinasyon Sağlanması Program kapsamında alt hedeflere ulaşmak için programlanan operasyonlar, ağırlıklı olarak kişi başına millî gelirleri Türkiye ortalamasının %75 inin altında kalan 12 Düzey II Bölgesi ndeki (NUTS2) 43 ilin 38 inde en az bir proje uygulanmış; bu program için yılları arasında tahsis edilen 352 milyon avroluk fon, ulusal düzeyde kamu kurumları ve yerel düzeyde belediyeler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve sendikalar tarafından yürütülen projeler aracılığıyla kullanılmıştır. Uygulama süreleri genellikle 12 ay olan ve bütçeleri 150 bin avro ile 500 bin avro arasında değişen projelere verilen hibe miktarının %85 i Avrupa Birliği bütçesinden ve %15 i de Türkiye Cumhuriyeti bütçesinden karşılanmıştır. 30