İSTANBUL ANADOLU 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ NE DOSYA NO: 2013/773 E. B İ L İ R K İ Ş İ R A P O R U

Transkript

1 İSTANBUL ANADOLU 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ NE DOSYA NO: 2013/773 E. B İ L İ R K İ Ş İ R A P O R U DAVACI DAVALI VEKİLİ DAVA KONUSU : Güney YILMAZ : Ray Sigorta AŞ. : Av. Sibel AYTEKİN : Kasko sigortası tazminatı için başlatılan takibe yapılan itirazın iptali talebi hk. AÇIKLAMALAR : Görev: tarihli duruşmada alınan (2) nolu ara karar uyarınca, davaya konu aracın riziko tarihi itibarıyla rayiç değerinin ve sigorta teminatı kapsamında olup olmadığının tespiti ile davacının davalıdan tazminat talep edip edemeyeceği ve şayet edebilecek ise miktarı hakkında inceleme yapılarak rapor hazırlanması için, heyetimiz bilirkişi olarak görevlendirilmiştir. Dosya kapsamı dışında başka bir inceleme görevi verilmemiştir. Uyuşmazlık: tarihli dava dilekçesinde; davacıya ait davalının kasko sigortası yaptığı 37 LB 995 plakalı aracın günü yanarak tamamen kullanılmaz hale geldiği, davalı ile yapılan görüşmede TL tazminat üzerinde anlaşma sağlandığı ve istenen mutabakatname ve taahhütname adlı belgenin imzalandığı, fakat paranın ödenmediği ve başlatılan takibe de itiraz edildiği, iddia edilmiştir. İtirazın iptali ve davalının %40 tan az olmamak üzere inkar tazminatına mahkum edilmesi, talep edilmiştir tarihli cevap dilekçesinde; araç için kasko sigortası yapıldığının doğru olduğu ve olay için bir hasar dosyası açıldığı, yapılan araştırmada davacının Millet Oto Alım Satım Kiralama ve Danışmanlık Hizmetleri adı altında kiralama işi ile uğraştığının ve sigortalı aracın da kiralık olarak başkalarına kullandırıldığının Sayfa 1/6

2 tespit edildiği, böylece genel şartların C.2 maddesinde yer alan beyan görevi ihlali nedeniyle zararın teminat dışı kaldığı, istenen tazminatın da fahiş olduğu, zira ödenmesi gereken prim ile hasar tutarı oranlanarak bulunan uygun tazminatın TL olarak hesaplandığı, inkar tazminatı talebinin reddi ve davalının kötü niyet tazminatına mahkum edilmesi gerektiği, savunulmuştur. Davanın reddi ve davalının kötü niyet tazminatına mahkum edilmesi, talep edilmiştir. 4. Uyuşmazlık; gerçekleşen zarar nedeniyle sigorta tazminatı ödemek gerekip gerekmediği, şayet ödenecek ise bunun miktarına ilişkindir. Deliller: 5. Dosyadaki belgelere göre; davaya konu araç, Güney YILMAZ adına kayıtlı ve tarihinde trafiğe tescil edilmiş olan, 37 LB 995 plakalı, 2004 model, Renault Megan II D. Mique V Sedan Otomatik Hususi ve LPG li otomobildir. Aracın kilometresine ait dosyada herhangi bir bilgi yoktur. 6. Poliçenin incelenmesinden; davalının tarihleri için söz konusu araca kasko sigortası yaptığı, sigorta bedelinin TL, primin 1.187,09 TL olarak belirtildiği, anlaşılmaktadır tarihli zeyilnamede; çeşitli riskler için TL ilave teminat ve 125,13 TL ilave prim öngörülmüştür tarihli İtfaiye Raporuna göre; günü saat te yapılan ihbar üzerine de FSM Köprüsü Ankara istikameti Kavacık mevkiine gidilmiş, aracın yanmakta olduğu görülmüş, de yangın söndürülmüş, sonuç olarak aracın motor aksamının tamamen ve içinin ise kısmen yandığı görülmüş, yapılan incelemede yangının motor aksamında bulunan elektrik tesisatında çıkan kısa devre sonucunda meydana geldiği tespit edilmiştir. 8. Mehmet ÜSLÜ adlı sürücünün günü saat de Kavacık Polis Merkezi nde alınan ifadesine göre; çalıştığı şirketin söz konusu aracı Bostancı Sanayi de bulunan Dakik Oto dan ödünç aldığı, kendisi olay yerinde seyir halinde iken ön kaputun sağ tarafından duman geldiğini görmüş, sağa çekinceye kadar araç alev almış ve aracın içinden güçlükle çıkabilmiştir tarihli Kesin Eksper Raporuna göre; araçta dökümü yapılan hasar miktarı toplam ,38 TL dir. Aracın piyasa değeri hakkında TL TL arasında muhtelif örnek araçlar görülmüş, sonuçta TL olduğu kanaatine varılmıştır. Sovtaj içinse TL tutarında bir teklif gelmiş, başka bir teklif gelmemiştir. 10. Aracın kiralık olarak kullandırıldığı şüphesi üzerine, ayrıca tarihli bir Araştırma Raporu hazırlatılmıştır. Söz konusu rapor, fotoğraf, fatura, Sayfa 2/6

3 olaya karışan kişilerin ifadeleri, vb. belgeleri de içermektedir. Bu bilgi ve belgeler özetle şöyledir: (i) Olaya karışan kişilerin ifadeleri birbirini teyit etmektedir. Buna göre; davacı motordan ses geldiğinden ötürü günü aracı tamir için Bostancı Sanayi de bulunan Dakik Oto Aziz DUDU ya bırakmıştır. Birkaç gün sonra araç tamir edilmiştir. Aynı serviste Patrol Matbaa ya ait ve kaza yapmış olan 34 GB 630 plakalı başka bir araç da tamir için bulunmaktadır günü söz konusu matbaa aracın niçin hala hazır olmadığı ve kendilerinin araca ihtiyaçları olduğundan bahisle Aziz DUDU yu sıkıştırmıştır. Aziz DUDU davacıyı arayarak aracını söz konusu matbaaya birkaç gün ödünç vermek istemiş, davacı da Aziz DUDU ile olan arkadaşlığı nedeniyle buna rıza göstermiştir. Araç aynı gün matbaa çalışanı Mehmet ÜSLÜ ye teslim edilmiş, açıklanan şekilde ertesi gün de yanmıştır. Davacı ile Mehmet ÜSLÜ hiç tanışmamakta, birbirlerinin telefonlarını da bilmemektedir. (ii) 34 GB 630 plakalı diğer aracın günü başka bir kaza yaptığı hakkında bir Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tutanağı bulunmaktadır. (iii) Patrol Matbaa ya 34 GB 630 plakalı araç için kesilmiş tarih ve 609,15 TL tutarlı bir tamir faturası bulunmaktadır. Fakat bu fatura Dakik Oto değil, Onur Oto tarafından kesilmiştir. (iv) Araştırma uzmanının beyanına göre; kendisi ile görüşülen Onur Oto yetkilisi Elvan Usta, başka bir yerde bulunan Dakik Oto ile bir ilişkileri bulunmadığını belirtmiştir. Patrol Matbaa, pazarlama elemanları için çeşitli şirketlerden araç kiralamaktadır. Davacı, Gebze deki Millet Rent a Car firması üzerinden kiralama işi yapmaktadır. (v) Raporda rent a car işyeri olarak çekilen iki fotoğraftan; bunların açık bir işyerine ait olduğu, Millet Oto Alım Satım Kiralama ve Danışmanlık Hizmetleri yazan bir tabela taşıdığı, anlaşılmıştır. İnceleme: 11. Dava konusu araç için olay tarihini kapsayacak şekilde davalı tarafından kasko sigortası yapıldığı, gecesi Mehmet ÜSLÜ yönetiminde ve seyir halinde iken alev aldığı ve ardından ağır şekilde yandığı, sürücünün elemanları için araç kiralayan bir matbaanın çalışanı olduğu, sürücü ile davacı sigortalının birbirlerini tanımadıkları ve hiç görüşmedikleri, söz konusu matbaanın bir kazaya karışan başka bir aracının tamiri geciktiği için o sırada bir araca ihtiyacı olduğu, Sayfa 3/6

4 davacının oto alım satım ve kiralama üzerine faal bir işyeri bulunduğu, dosyada mevcut bilgi ve belgelerden anlaşılmakla sabit görülmüştür. Beyan görevi açısından 12. Taraflar arasındaki temel çekişme, bu araç verme işinin kiralama için olup olmadığı noktasındadır. Bu ihlali ispat yükü sigortacıya düşer. Dosyada ise söz konusu aracın kiralık olarak kullanıldığını ispata yetecek bir delil mevcut değildir. 13. Fakat birbirini teyit eden emareler mevcuttur. Bunlar şöyle sıralanabilir: Bir kişinin, tamirhane sahibi ile çok sıkı dost olsa bile, tamir için bıraktığı aracının hiç tanımadığı başka bir tamirhane müşterisine ödünç verilmesini kabul etmesi hiç olağan bir davranış değildir. Bunu yapan kişinin, araç kiralama üzerine faal bir işyeri işletiyor olması, ödünç iddiasının inandırıcı olmadığı ve kiralama şüphesini teyit eden bir bulgudur. Matbaanın kazaya karışan diğer aracının ileri sürüldüğü gibi Dakik Oto da değil Onur Oto da tamir edilmiş olması, olaya karışan üç kişinin ifadeleri her ne kadar birbirini teyit ediyor ise de, bunların gerçek dışı hususları da içerebileceğini göstermektedir. Kanaatimizce, birbirini teyit eden bu bulgular sigortacıya düşen külfetin yerine getirildiğini kabul etmek için yeterlidir. Bundan sonra ispat yükünün tersine döndüğünü, davacı sigortalının aksini ispat külfeti altına girdiğini kabul etmek gerekir. 14. İspat yükü hakkında aksi kabule varmak Sayın Mahkemenin takdirindedir. Bu yüzden, buradan sonra iki seçenekli bir sonuca varılacaktır. 15. Açıklanan emarelerin ispat için yeterli görülmesi durumunda beyan görevi ihlali söz konusu olur. Bu durumda, 6762 sy. TTK ile olay tarihinde yürürlükteki genel şartlar uygulanır. Olayda, sigortacı ihlalini riziko gerçekleştikten sonra öğrenmiştir tarihli Kasko Sigortası Genel Şartları nın bu duruma uyan C/2.3 hükmü şöyledir: Sigorta ettiren ve/veya sigortalının kastı bulunmadığı durumlarda, riziko, sigortacı durumu öğrenmeden önce veya sigortacının cayabileceği ya da caymanın hüküm ifade etmesi için geçecek sürede gerçekleşirse, sigortacı tazminatı tahakkuk ettirilen prim ile tahakkuk ettirilmesi gereken prim arasındaki orana göre öder. Aracın değeri 16. Araca ait ayırıcı bilgilere ve eksper tarafından yapılan değer araştırmasına yukarıda yer verilmişti (Par.5,9). Bu özelliklerdeki bir aracın riziko tarihindeki değeri, eksper tarafından da belirtildiği üzere, TL TL arasında olabilir. Kesin bir değer biçmek önündeki en önemli engel, aracın kilometresinin bilinmemesidir. Ayrıca, ikinci el araçların satış bedellerinin alıcı ile satıcı arasında yapılan pazarlığa göre değişebildiği de bilinen bir husustur. Dolayısıyla, eksperce Sayfa 4/6

5 belirtilen TL heyetimizce de uygun görülmüştür. Sigortacının belirlediği bu değer, aynı zamanda davacı tarafından da kabul edilmektedir. Bu nedenlerle, yapılacak olan hesaplamalarda aracın değeri TL olarak kabul edilecektir. Tazminat hesabı 17. Beyan görevi ihlali için sigortacının da yukarıdaki çözümü (Par.15), yani tazminatta indirime gidilmesi gerektiğini kabul ettiği, ödenen/ödenmesi gereken prim oranına göre TL tazminat hesapladığı, görülmektedir. Fakat bu tutarın ödenmesinin dava veya takip öncesinde teklif edildiğine dair herhangi bir belge bulunmadığı gibi, yapılan icra takibi de bu tutar için kısmen kabul edilmemiştir. Ayrıca, söz konusu tutarın hesaplanma esası belirtilmiş ise de, ne şekilde hesap edildiği de açıklanmamıştır. Dolayısıyla, doğruluğunu denetlenebilmek mümkün değildir. 18. Aracın tam zıya kabul edilmesi ve değerinin TL olduğu üzerinde mutabakat olduğu açıklanmıştı. Davacı tarafından imzalanan mutabakatname ve taahhütname başlıklı belgeden de, bu hususlar yanında, hurdanın sigortacıya ait olacağı anlaşılmaktadır. Sigortacının bu amaçla yaptığı çalışmalarda ise, TL bedelli tek bir teklif alınmıştır. Bu hurda değeri heyetimizce makul görülmüştür. Taraflar bu aşamadan sonra anlaşmazlığa düştüklerinden, hurdanın sigortacıya devredilmediği ve halen sigortalıda olduğu, anlaşılmaktadır. Bu nedenle, zararın = TL olduğunu kabul etmek gerekir. 19. Prim tutarının 1.187, ,13 = 1.312,22 TL olduğu açıklanmıştı. Buna göre, ödenmesi gereken tazminat şu formüle göre hesaplanır: Ödenecek Tazminat = X 1.312,22 / Ödenmesi Gereken Prim Belirtmek gerekir ki, kiralık olarak kullanılan bu özelliklerdeki bir araç için ne kadar prim ödenmesi gerektiği heyetimizin uzmanlık alanı dışındadır. Bu ticari bir konudur. Gerek hususi araçlar ve gerekse ticari araçlar için her sigorta şirketi prim tutarlarını kendisi belirler. Çoğu zaman aynı marka ve model araç için farklı sigortacılar farklı fiyatlar verirler. Tazminattan indirim isteyen davalı sigortacı da ödenmesi gereken prim hakkında dosyaya hiçbir bilgi sunmamıştır. Bu nedenle, daha fazla tespit yapabilmemiz mümkün değildir. 20. Şayet Sayın Mahkemece yukarıda açıklanan emareler yeterli görülmez ise (Par.13), bir beyan görevi ihlalinden söz edilemeyeceği için, tazminatta indirime de gerek yoktur. Bu seçenekte TL tazminat ödenmesi gerekir. Sayfa 5/6

6 SONUÇ : Takdir Sayın Mahkemenize ait olmak üzere; (1) Aracın riziko tarihindeki değerinin TL olduğu, (2) Aracın kiralık olarak kullanılması nedeniyle bir beyan görevi ihlalinin söz konusu olduğu sonucuna varmak için dosyada kesin bir delil bulunmadığı, fakat bu yönde birbirini teyit eden güçlü emareler bulunduğu, (3) Kanaatimizce beyan görevinin ihlal edildiği, fakat ispat yükü konusundaki takdir Sayın Mahkemeye ait olmak üzere iki farklı çözüme varılabileceği; (i) (ii) Beyan görevi ihlali varsa; [ X 1.312,22 / Ödenmesi Gereken Prim] formülüne göre tazminat hesaplanması gerektiği, Beyan görevi ihlali yoksa; TL tazminat ödenmesi gerektiği, (4) Kiralık olarak kullanılan bu marka ve model araç için ödenmesi gereken primin ne olduğunun heyetimizin uzmanlık alanı dışında kaldığı, şirketten şirkete değişen ticari bir konu olduğu, davalı sigortacının da bu hususta bir bilgi veya belge sunmadığı, Kanaatine ulaşılmıştır. Saygılarımızla, Orhan Kayhan KILIÇ Makine Mühendisi Yrd. Doç. Dr. Serdar ACAR Yalova Ünv. Hukuk Fak. Ticaret Hukuku ABD. Sayfa 6/6