Tam Tahıllı Besinlerin İnsan Sağlığına Etkileri

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Tam Tahıllı Besinlerin İnsan Sağlığına Etkileri"

Transkript

1 Tam Tahıllı Besinlerin İnsan Sağlığına Etkileri Prof. Dr. M. Emel ALPHAN Okan Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi, İSTANBUL Giriş Buğday, pirinç, mısır, çavdar ve yulaf gibi tahıl taneleri ve bunlardan yapılan un, bulgur, yarma ve benzeri ürünler tahıl grubu içinde yer alır. İnsanlar, beslenmeleri için en çok buğday, pirinç ve mısırı kullanırlar. Yulaf, çavdar, arpa, darı ise insanların beslenmesinde daha az yer alırlar. Tahıllar, Türk toplumunun temel besin grubudur. Dünyadaki insanların 1/3 ü buğdayı, 1/4 ü ise pirinci kullanırlar. TC Sağlık Bakanlığı ve ABD Tarım Bakanlığı na göre günlük enerji gereksiniminin %55-60 ının karbonhidratlardan, % unun yağlardan, yüzde inin de proteinlerden gelmesi gerekiyor. Meksikalılar, günlük karbonhidrat ihtiyaçlarının büyük bölümünü mısırdan, Çinliler pirinçten, Türkler de ekmekten karşılarlar. Zaman zaman gündeme gelen ve Ülkemizin beslenme yapısına aykırı olan yüksek proteinli, karbonhidrat içermeyen diyetler, Ülkemizin karbonhidrat ve enerji kaynağı olan ekmeği sofralarımızdan kaldırmaya çalışarak halk sağlığını tehdit etmektedir. Yeterli ve dengeli beslenmede ekmek tüketimi, önemli bir yere sahiptir. Ekmek, kullanılan unun türüne, randımanına, saflaştırılma durumuna göre farklı özelliklere sahiptir. Ekmeğin enerji ve besin öğeleri içeriği buğdayın düşük randımanlı un (beyaz ekmek yapımında kullanılan un) yapılmak üzere saflaştırılması durumunda, kepek ve öz kısmının ayrılması ile birçok besin öğesinde önemli kayıplar olur. Tam tahıllı ekmeklerde, öğütülme sırasında kepek ve öz kısmı beyaz ekmeğe göre daha az ayrıldığı için besin öğeleri açısından zengindir. Genellikle tahıllar, gelişmiş ülkelerde, değirmenlerde öğütülme, pişirilme, haşlanma veya diğer tekniklerle işleme tabi tutulurlar. Ticari tahıllar, suyunu çıkarmak, kurutmak, parçalamak (öğütmek) veya diğer işlemlerle değiştirilerek tüketicilerin arzu ettiği ürünlere dönüştürülürler. Tahıl, endosperm, rüşeym (öz) ve kepekten oluşur. Endosperm, tam tahılın %80 inden fazlasını oluşturur, rüşeym ve kepek ise farklı tahıllarda farklı miktarlarda bulunur. Pirinç dışındaki tahıllar, posadan oldukça zengindir. Tahılların yağı çok azdır. Tahıllar, %10-15 civarında protein içerirler. Bu proteinin kalitesi düşük olmakla birlikte kurubaklagiller ya da et, süt, yumurta gibi besinlerle bir arada tüketildiklerinde proteinin kalitesi arttırılabilir. Ayrıca, tahıllar, önemli karbonhidrat (nişasta) kaynağı, vitaminlerden ve özellikle eser elementler yönünden zengindirler. Tahıllarda A vitamini aktivitesi gösteren öğeler ve C vitamini hemen hemen yoktur. Tahıllar B 12 dışındaki B grubu vitaminlerinden zengin, özellikle B 1 vitamininin (tiamin) en iyi kaynağıdır. Bu vitaminler çoğunlukla tahıl tanelerinin kabuğunda (kepek) ve özünde bulunur. Genel olarak tam tahılların bileşimi ve içerdikleri besin öğeleri; endosperm ( %83 ); protein ve karbonhidratlar, vitaminler, mineraller, rüşeym (öz) (%2.5); B-vitaminleri, vitamin E, Omega-3 ve 6, mineraller ve protein, kepek (%14.5); B-vitaminleri, mineraller ve posa şeklinde sıralanabilir. Değirmende öğütülme işlemi ile kepek ve rüşeym, nişastadan zengin olan endospermden ayrılır ve insanların kullandığı un haline dönüşür. Besin öğeleri ve fitokimyasallar tahılın her bölümünde eşit 1

2 miktarlarda bulunmadığı için, bu rafinasyon işlemi sırasında rüşeym ve kepek ayrılınca, tahılın içerdiği besin öğeleri de azalır. Tam Tahıl ve Rafine Tahılların Bileşimindeki Farklılıklar Tam tahıllı unun ve rafine edilmiş unun bileşimindeki farklılıklar Tablo 1 de gösterilmiştir. Tam tahıllar, kolesterol içermezler, yağdan fakirdirler ve diyet posası, nişasta, protein, vitamin ve minerallerden zengindirler. Tam tahıllarda bulunan diğer bileşikler, lignanlar, tokotrienoller, fenolik bileşikler ile fitik asid, taninler ve enzim inhibitörleri gibi besin öğesi olmayan bileşiklerdir. Rafinasyon işlemi sırasında, kepeğin büyük bir kısmı ve rüşeymi (öz) ayrılır ve sağlık için yararlı olan diyet posası, vitaminler, mineraller, lignanlar, fito östrojenler, fenolik bileşikler ve fitik asit kayba uğrar. Böylece, rafine edilmiş tahıllarda, tam tahıllardan daha fazla nişasta bulunur. Rafinasyon işlemi sırasında kepeğin ayrılmasıyla, ferulik asit ve p-kumarik asit gibi genellikle hücre duvarında selüloz ile diğer polisakkarid bileşiklere bağlanan fenolik asitler de ayrılmış olur. Yulaf, yulaf lipidlerinin doğal antioksidanları olan yağda çözünebilir esterler, kafeik asit ve ferulik asit içerir. Tam buğday ununda ferulik asit yüksek konsantrasyonlarda olmasına rağmen, rafine edildiğinde ferulik asit içeriği çok azalır. Ayrıca rafine edilmiş unda, demir, çinko ve selenyum gibi eser elementlerle, vitamin B 12 ve folik asit de oldukça azalmıştır (Tablo 1). Tam Tahıl Unu ve Ürünlerinin Yararları Kepek ve öz kısmı ayrılmamış tahıllardan yapılan besinler, vitaminler, mineraller ve diyet posası yönünden zengindir. Posa içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi barsak hareketlerinin düzgün olmasını sağlar. Posa türü veya bileşimi de beslenme açısından önemlidir. Ayrıca tam tahıl ürünlerinin kalori değerleri de daha düşüktür. Beslenme-hastalık ilişkisi ile ilgili yayınlanmış pek çok raporda kronik hastalıklarda besin öğelerinin rolü araştırılmış ve besinlerin özellikle tam tahılların içerdikleri posanın sağlığa yararlı etkileri olduğu belirlenmiştir. Tablo 1. Tam un ve rafine edilmiş unun bileşimi Bileşim Tam Un Rafine edilmiş un Kepek (%) 14 <0.1 Rüşeym (öz) (%) 2.5 <0.1 Toplam diyet posası (%) 13 3 Çözünemez posa (%) Çözünebilir posa (%) Protein (%) Yağ (%) Nişasta ve şeker (%) Toplam mineral (%) Seçilmiş mineraller Çinko (mg/g) 29 8 Demir (mg/g) Selenyum (mg/g) Seçilmiş vitaminler Vitamin B 6 (mg/g) Folik asit (mg/g) Fenolik bileşikler Ferulik asit (mg -2 /g)

3 β-tokotrientol (μg/g) Fosforik fitat (mg/g) Kaynak No 3: Thompson LU. Potential health benefits of whole grains and Their components. Contemp Nutr. 1992;17. Diyet Posası Tanımı, Sınıflandırılması Diyet posası, hastalıklara karşı koruyucu etkisi olan bir besin öğesidir. Diyet posası, kalp hastalığı, kolon kanseri, diyabet ve obeziteye karşı savaşta önemli bir silahtır. Bu nedenle diyet posası, hiç şüphesiz ki sağlığı koruma ve hastalıktan korunma için en fazla gündemde kalan bir besin öğesidir. Diyet posası, insanlardaki sindirim enzimlerine dirençli olan, bitkilerde bulunan çeşitli bileşiklerin genel bir terimidir. Posa, besinlerin, sindirim sisteminde parçalanmayan ve emilmeyen bir komponentidir. Posadan zengin bir diyet, kalp hastalıkları, obezite, metabolik sendrom, diyabet ve kolon kanseri vb. pek çok hastalığa karşı koruyucudur. Diyet posası, yapısı içinde suyu absorbe edebilecek farklı formlardaki kompleks karbonhidratları da içerir. Çözünebilir ve çözünemez özellikte iki tip posa vardır. Suda çözünebilen pektin, guar gum ve fisilyum gibi posalara çözünebilir posa denir. Çözünebilir posalar, su ile karışır, gastrointestinal sistem boyunca jele benzer bir yapıya dönüşür. Çözünebilir posa fasulye, yulaf, guar, kurubaklagiller, arpa, kurutulmuş erik vb. besinlerde bulunur. Çözünemez posalar veya selülozlar, su içinde çözünemezler fakat suyu absorbe edebilirler. Suyu absorbe edebilme özellikleriyle, hacimleri genişleyen bu posalar, barsaklardan geçişi hızlandırırlar ve fekal çıkışı arttırırlar. Çözünemeyen posalar, selüloz, hemiselüloz ve lignindir. Tam tahıllı ürünlerdeki posa çeşitleri de çözünemeyen türdeki selüloz, hemiselüloz ve lignindir. Ayrıca, yulaf ve arpada çözünemeyen posa guar gum bulunur. Sindirim Sistemi ve Posa İntestinal dengenin sağlanmasında ve vücudumuzun en büyük bağışıklık sistemi organı olan barsağın sağlığının korunmasında posanın önemi büyüktür. Posa, suyun emilimini ve fekal hacmi artırır. Günümüzde pek çok insanın yakındığı konstipasyonun oluşumunun engellenmesi ya da tedavi edilmesinde diyet posasının çok önemli bir yeri vardır. Özellikle tam tahılların bileşimindeki çözünemez posa, fekal hacmi ve barsak hareketlerini artırarak konstipasyonu önler. Tam tahıllarda bulunan dirençli nişastanın da çözünebilir posa gibi davranarak barsak sağlığını olumlu yönde etkilediği, araştırmalarda ortaya konmuştur. Bir posa türü olan oligosakkaritlerin de barsaktaki yararlı bakterilerin sayısını artırarak, zararlı bakterilerin barsak mukozasına yerleşmesini engellediği ve savunma sistemini desteklediği belirtilmiştir (8,9). Tablo 2 de yaşlara göre günlük alınması gereken posa miktarları belirtilmiştir. Tablo 2.Diyet posasının günlük alım önerileri (yaş / cinsiyet) Çocuk Erkek Kadın Yaş Gram Yaş Gram Yaş Gram

4 Kaynak: Recommendations, in grams, are based on Estimated Average Requirements (EARs). Tam Tahıllar ve Kronik Hastalıklar Tam Tahıl Tüketimi ve Diyabet Diyet posası hastalıklara karşı koruyucu etkisi olan bir besin öğesidir. Çözünebilir posanın yararlı etkisi, karbonhidratların emilimini ve sindirimini yavaşlatarak insülin ihtiyacını azaltmaktır. Çözünemez posa, barsaklardan geçiş süresini kısaltarak karbonhidratların emilimi için zamanı azaltır. Bu hipoteze dayanarak yapılan bazı epidemiyolojik çalışmaların raporlarında, posa alımı ve diyabetin oluşumu arasında zıt bir ilişki olduğu ileri sürülmüştür. Yani, posa alımı arttıkça, diyabet riski azalır. Tam tahıllar, posadan zengindirler. Yapılan çalışmalarda tam tahıl tüketiminin, tip 2 diyabet riskini azalttığı bulunmuştur. Tahıl posasının içerdiği çeşitli bileşikler, glikoz metabolizması üzerine farklı etkiler oluşturabilir. Çözünebilir posa, mide boşalmasını ve emilimi geciktirerek glikoz ve insülin cevaplarını azaltır. Diğer taraftan, çözünemeyen selüloz olmayan polisakkaritlerin, tip 2 diyabet riskini azaltması açısından, çözünebilir posadan daha etkili olduğunu gösteren çalışmalar da vardır. Barsaklardan geçiş süresinin hızlı olması, jejunumun üst kısımlarında karbonhidratların emilmesini yavaşlatarak insülin cevabını geciktirebilir. Yapılan bir çalışmada, tam tahıl tüketenlerde tip 2 diyabet riskinin azaldığı ve bu azalmanın tahıl posasına bağlı olduğu bulunmuştur. Ayrıca, bu azalmanın, tam tahıl ürünlerinde bulunan lignanlar, tokotrienoller, fitik asit ve diğer besin öğesi olmayan bileşenlere de bağlı olabileceği ileri sürülmüştür. Yapılan başka bir çalışmada da tip 2 diyabetlilerde, Amerikan Diyabet Birliği nin önerdiğinden daha yüksek çözünebilir diyet posası alımının, kan şekeri kontrolünü sağladığı ve plazma lipit konsantrasyonlarını azalttığı ileri sürülmüştür. Bu çalışmada, 13 tip 2 diyabetli kişiye, Amerikan Diyabet Birliği nin (ADA) önerdiği diyet (24 gram posa) ve yüksek posalı (50 gram posa) diyet uygulanmıştır. Diyetler araştırma mutfağında hazırlanmış, her iki diyet uygulaması da 6 şar hafta sürmüştür. Her iki diyetin glisemik kontrole ve lipid profiline etkisi karşılaştırılmış ve diyetle verilen posanın yükseltilmesinin (50 gram posa), posa suplemanlarına göre kan şekeri ve insülin düzeyleri üzerine daha fazla etkisi olduğu bulunmuştur. Diyet posasından yüksek diyetler, tip 2 diyabetlilerde kan şekeri kontrolünü, insülin ve ağızdan alınan kan şekerini düşürücü ilaçlara olan ihtiyacı azaltarak sağlarlar. Bir çalışmada, yüksek posalı diyetlerin diyabetlilerin kontrolünde daha iyi işlediği ve kan şekeri düzeylerini, ağızdan alınan diyabet ilaçları kadar kontrol edebileceği de gösterilmiştir. Tip 1 diyabetli gebe kadınlarda, yüksek posa alımının insüline olan gereksinimi azalttığı bulunmuştur. Hastalara yapılan danışmanlıkta, diyabetlilerin tedavisinde diyet posasının alınması konusu göz önüne alınmalıdır. Suda çözünebilir posanın, tokluk kan şekerini, insülini ve serum lipidlerini düşürmede, çözünemez posadan daha fazla etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Pektin ve guar gum gibi diğer çözünebilir posalar da, postprandial kan şekeri yanıtlarını azaltırlar. Yapılan bir çalışmada, her gün 9 gram kepek yiyen tip 2 diyabetli kadınlar, yemeyenlerle karşılaştırılmış ve kepek yiyenlerde kardiyovasküler hastalıklardan ölümlerin ve tüm nedenlere bağlı ölümlerin sırasıyla %35 ve %28 oranında daha düşük olduğu bulunmuştur. 4

5 Tam Tahıl Tüketimi, Koroner Arter Hastalıkları ve Metabolik Sendrom Yapılan araştırmalarda tam buğday ekmeği tüketiminin, çavdar ürünleri tüketiminin ve kahvaltılık tahıl tüketiminin koroner arter hastalığı riskini azalttığı belirlenmiştir. Tam tahıllardan ve meyveden sağlanan posanın, kalp damar hastalıkları riskini azalttığı bulunmuştur. Bazı çalışmalarda ise kalp-damar hastalıklarındaki riskin azalmasının posa dışındaki içerikten kaynaklandığı gösterilmiştir. Örneğin, bir çalışmada her 10 g lık tahıl posasında tüketimin artırılması ile kalp krizi riskinin %29 oranında azaldığı saptanmıştır. İngiliz vejetaryenleri üzerinde yapılan bir çalışmada, tam tahıllı ekmek tüketimi ile koroner arter hastalıklarından ölüm oranının azaldığı belirlenmiştir. Tam tahıllarla rafine edilmiş tahıl tüketiminin karşılaştırılması ile gözlenen bu yararlı etkiler, yüksek miktarda et ve yağ ile sağlanamamıştır. Çalışmalarda, tam tahıllı ürünlerin sağlığa yararlı etkilerinin, diyet posasının dışında, tam tahılların içerdiği diğer besin öğesi olmayan bileşiklerle sağlandığı da ileri sürülmüştür. Çözünebilir posanın, kan şekerinin düzenlenmesinde rolü olduğu gibi kan yağlarının düşürülmesinde de önemli işlevleri vardır. Çözünebilir posanın pek çok çeşidi, iştah, vücut ağırlığı ve kan kolesterol seviyeleri üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle kardiyovasküler hastalığı ve bir kardiyovasküler riskler demeti olarak tanımlanan metabolik sendromu olan kişilerde yararlı olabilir. Diyet posasının bileşimleri ile ilgili olarak yapılan araştırmaların değerlendirmeleri, yulaftaki çözünebilir posa fraksiyonlarından birisi olan Beta-glukan ın keşfine olanak vermiştir. Beta-glukan ın kolesterolü düşürdüğü, tokluk kan şekerini azalttığı, iştahı baskıladığı ve tokluk hissini arttırdığı gösterilmiştir. Tam Tahıl Tüketimi ve Kanser Tam tahıl tüketiminin koroner kalp hastalıklarından koruyucu etkisinin yanında kanserden koruyucu etkileri de olduğu bulunmuştur. Tam tahıllı ekmek veya makarna, elenmemiş undan yapılmış ekmek veya kahverengi ekmek tüketenlerde kolon-rektum kanserleri, mide kanserleri gibi sindirim sistemi kanserleri ile endometriyum ve pankreas kanserlerinin daha az görüldüğü, yapılan vaka kontrol çalışmalarında bildirilmiştir. Yapılan iki vaka kontrol çalışmasından birisinde tam tahıl tüketiminin meme kanseri riskini azalttığı, diğerinde ise herhangi bir değişiklik yaratmadığı belirlenmiştir. Yapılan başka vaka kontrol çalışmalarında da over kanserleri, yumuşak doku sarkomu, Hodgkin olmayan lenfoma vb. hastalıkların tam tahıl tüketimi ile azaldığı rapor edilmiştir. Başka bir vaka kontrol çalışmasında ise tam tahıl tüketimi ile kolon kanseri arasında erkeklerde zıt bir ilişki saptanmışken, kadınlarda bu ilişki bulunamamıştır. Genel olarak bu çalışmalarda elde edilen sonuçlara göre, tam tahıllı ürünlerin tüketimi ile kanser oluşma riskinin azalmasına karşın, rafine gıda tüketimi ile kanser riskinin arttığı saptanmıştır. Besin rehberlerinde, tam tahılların içerdiği posanın, koroner arter hastalığını, metabolik sendromu, diyabeti ve kanseri önlediği belirtilmişse de, posa, tam tahılların hastalıktan koruyucu, yararlı etkisinin olduğu bileşenlerden sadece birisidir. Oysaki tam tahıllarda, kronik hastalıklardan koruyucu olarak bilenen vitamin E, fitoöstrejenik lignanlar gibi diğer bileşikler de vardır (Tablo 3). Bu bileşiklerin de yararlı etkilerinin besin rehberlerinde açıklanmasında ve bulunmasında yarar vardır. Tablo 3. Tam tahılların içerdiği bazı bileşiklerin olası mekanizmaları Antioksidan Tümör Enzimleri Kimyasal Kolesterol Midede 5

6 Komponentler etki büyümesini düzenleme inaktivatör düşürücü değişiklik baskılama Diyet posası Oligosakkaritler Flavanoidler İnositoller Lignin n-3 yağ asitleri Fenolikler Fitatlar Fitoöstrojenler Proteaz inhibitörleri Saponinler Selenyum Tokoferoller Çinko Kaynak No 18. Slavin JL, Jacobs D, Marquart L. Whole-grain consumption and chronic disease: protective mechanisms. Nutr Cancer 1997;27: Tam Tahıl Tüketimi ve Obezite Obezitenin tedavisinde de posanın yüksek alınması gerekir. Vücut ağırlığının denetiminde tam tahıllı ürün kullanımı; alınan enerjinin ve glisemik indeksinin düşük olması, posa içeriği ve prebiyotik etkisinden dolayı önemli bir yere sahiptir. Posalı besinler, çok çiğnemeyi gerektirdiğinden yemek yeme zamanını uzatırlar, midedeki sindirimi ve midenin boşalma hızını yavaşlatarak tokluk hissini arttırırlar. Ayrıca diyet posası, ince barsak hormonlarının salınımına da neden olarak doygunluğu artırır. Böylece, tam tahıllı ürünler, posa içerikleri nedeniyle tokluk hissi sağlamanın yanı sıra, genellikle insülin direnci olan obezlerde, insülin duyarlılığını arttırarak ağırlık kaybında önemli rol oynarlar (Şekil 1). Yapılan çalışmalarda, hem erkeklerde, hem de kadınlarda tam tahıl tüketimi ile bel çevresinin ve vücut ağırlığının azaldığı gösterilmiştir. Sonuç olarak; tam tahılların günlük diyette düzenli olarak tüketilmeleri kalp damar hastalıkları, tip 2 diyabet ve çeşitli kanser türleri gibi bulaşıcı olmayan kronik hastalıkların oluşma riskini azaltabilir. 6

7 Şekil 1.Diyet Posanın enerji regülasyonu ve iştah üzerine etkisi Tahıl Grubu Tahıllar, Türk toplumunun temel besin grubudur. Buğday, pirinç, mısır, çavdar ve yulaf gibi tahıl taneleri ve bunlardan yapılan un, bulgur, yarma, gevrek ve benzeri ürünlerin yer aldığı bir beslenme programı ile sağlıklı bir beslenme uygulanmasının yanı sıra, kalp-damar hastalığı, diyabet, kanser ve obezite gibi kronik hastalıklardan korunmak da mümkün olabilecektir. Tahıl Ürünleri Un: Tahıl tüketimi başlıca un ve unlu ürünler (ekmek vb.) şeklinde olur. Un denince, buğday unu anlaşılır, diğer unlar elde edildikleri tahılın adı ile anılırlar. Tahıl taneleri öğütülürken kepek ve özü ayrıldığından protein, vitamin, mineral içerikleri azalır. Bu azalma randıman derecesi düştükçe artar. Bunun yanında yüksek randımanlı tam unların daha çabuk acılaşabileceği de unutulmamalıdır. Bulgur: Buğdaydan yapılır. Ülkemizde çok kullanılır. Bulgur, buğdayın haşlanıp suyunun çektirilmesi ile yapıldığı için işleme esnasında besin değeri azalmaz. Bulgur, posa içeriği yüksek, besin öğelerinden zengin iyi bir tam tahıl kaynağıdır. Nişasta: En çok kullanılanı buğday nişastasıdır. Ayrıca pirinç, mısır ve patates nişastası da bulunur. Nişasta, saf karbonhidrat kaynağıdır, vitamin, mineral ve protein içermez. Makarna: Beyaz undan yapılanların vitamin ve mineral değerleri düşüktür. Kepekli undan yapılan makarnalarda da besin değerinde çok fazla artış olmaz, ayrıca, kepeğin de enerji değeri olduğundan, kepekli makarnaların enerji değerleri, beyaz makarnalara göre çok düşük değildir. Özellikle zayıflamak isteyen kişiler ve diyabetliler bu konuda dikkatli olmalıdır. Ekmek: En fazla tüketilen tahıl ürünüdür. Ülkemizde ekmek, yufka ve bazlama adları ile de kullanılmaktadır. Yufka ve bazlama gibi ekmek türleri mayasız olarak yapılır. Çinko başta olmak üzere, mayasız ekmeklerde mineral emilimi düşük olduğundan, mayasız ekmek tüketiminden kaçınılmalıdır. Ekmek mayalı yapıldığında, besin değeri daha yükselir Ülkemizde çok çeşitli ekmek üretilmekte ve tüketicilere sunulmaktadır. Tam buğday unundan yapılmış ekmekler, tam çavdar unundan ve yulaftan yapılmış ekmekler, ekmeği çok seven toplumumuzda oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. 7

8 Pasta-bisküvi vb: Genellikle bu tür besinler hazırlanırken tam un kullanılsa bile, yumurta, süt, şeker ve yağ eklendiğinden, bu yiyeceklerin enerji içeriği de artar. Bu ürünlerin kullanılmasında dikkatli olmakta yarar vardır. ÖNERİLER Besin rehberlerinde insanların sağlıklı olabilmeleri ve hastalık risklerini azaltabilmeleri için yapılan öneriler genel olarak şu şekildedir: Kişilerin metabolik profiline ve metabolik yanıtlarına göre, diyetle alınan makro besin öğelerinde (karbonhidrat, protein ve yağ) esneklik yapılabilir. Karbonhidratlar ve yağların tipleri önemlidir. Yapay trans yağlar ve doymuş yağlar mümkün olduğu kadar azaltılmalıdır. Şeker azaltılmalı, rafine edilmemiş ve işlenmemiş, posası yüksek ve düşük glisemik indeksli tam tahıl ürünleri tercih edilmelidir. Enerji ve toplam yağın azaltılması ve tekli doymamış yağ asitlerinin, rafine karbonhidratlar ve doymuş yağların yerine konulması en iyi seçeneklerdir. Sağlıklı olabilmek için, vitaminler ve mineraller gibi mikro besin öğeleri, tamamen besinlerden sağlanmalı, supleman olarak alınmamalıdır. Aşırı sodyum alımından sakınmak ve öğün atlamaktan da kaçınmak gerekir. Tam tahıl ürünlerinin tüketilmesi ile kronik hastalıklara yakalanma riskinin azaldığı unutulmamalıdır. Tam tahıl ürünlerinin glisemik indeksleri ve glisemik yükleri de düşük olduğundan, sağlıklı olmak isteyen herkes, diyabetliler, kalp hastalığı ve kanser riski olanlar, metabolik sendromu ve obezitesi olan herkes kendi enerji ihtiyacını da göz önünde tutarak tam tahıllı besinleri rahatlıkla tüketebilirler. Bu konuda oldukça bilinçli hale gelen toplumumuzda, tam tahıl ürünlerinin kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır. Tam tahıl ürünlerinde tüketilecek miktar, bireyin ağırlığına ve bedensel çalışma durumuna göre değişir. Az hareketli, obez kişilere günde 3-4 ince dilim ekmek ( g) yeterli iken, zayıflar, büyümekte olan çocuklarla gençler ve ağır işte çalışanlar bunun 3-5 katını yiyebilirler. Tam tahıl ürünleri, günde en az 6 porsiyon (6 dilim ekmek veya 3 dilim ekmek, 1 kepçe tam unlu çorba, 4 yemek kaşığı kabuklu pirinçten yapılmış pilav veya 4 yemek kaşığı kepekli makarna gibi) tüketilebilir. Ağır işte çalışan ve enerji gereksinimi fazla olanlar bu gruptan daha fazla tüketebilirler. Tam tahıl ürünlerinin her gün, hatta her öğün tüketilmesi çok önemlidir. Protein ve vitamin içeriğini arttırmak için diğer besinlerle (kuru baklagiller, süt ve ürünleri) birlikte tüketilmesinde yarar vardır. Alışveriş yapılırken, tam tahıl ürünleri tercih edilmelidir. Tüketime hazır bazı tam tahıllı ürünlerin (kek, kurabiye, vb.) içindeki yağ ve tuz miktarının az olmasına dikkat edilmelidir. Bunun en iyi yolu etiket okuma konusunda bilgi sahibi olmak ve etiket okumayı alışkanlık haline getirmektir. Özet olarak Posa Tüketimi; Konstipasyonu önler Çözünemez posa, feçes miktarını artırır ve fekal geçişi ve eliminasyonu hızlandırır. 8

9 Agar ve fisilyum vb. hazır ticari posa ürünleri fekal hacmi artırır. Çözünebilir posa kaynakları, bezelye, yulaf, bazı meyveler ve sebzeler kan şekeri regülasyonunu sağlayabilir ve serum kolesterolünü düşürerek kalpdamar hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterirler. Kan yağları; pektin, fasulye ve yulaf kepeği ve kurubaklagiller vb. çözünebilir posa kaynakları ile düşürülebilir. Posadan zengin bir diyet, kolesterolü düşürücü etkisi ile kalp sağlığına olumlu katkıda bulunur. Kansere karşı koruyucu etkisi vardır. Barsaklarda bulunan bakteriler, posayı kısa zincirli yağ asitlerine çevirerek vücuda bir miktar enerji sağlarlar ve kansere karşı koruyucu etki gösterebilirler. Kaynaklar Slavin JL, Martini MC, Jacobs Jr DR, Marquart L. Plausible mechanisms for the protectiveness of whole grains. Am J Clin Nutr 1999;70(suppl): T.C. Sağlık Bakanlığı, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Türkiye ye özgü Beslenme Rehberi, 2004, Ankara Thompson LU. Potential health benefits of whole grains and their components. Contemp Nutr 1992;17. Montonen J, Knekt P, Järvinen R, Aroma A, Reunanen A. Whole-grain and fiber intake and the incidence of type 2 diabetes. Am J Clin Nutr 2003;77: Esmaillzadeh A, Mirmiran P, Azizi F. Whole-grain intake and the prevalence of hypertriglyceridemic waist phenotype in Tehranian adults. Am J Clin Nutr 2007; 81:55-63 Kushi LH, Meyer KA, Jacobs Jr. DR. Cereals, legumes, and chronic disease risk reduction: evidence from epidemiologic studies. Am J Clin Nutr 1999;70(suppl): Anderson JW, Randles KM, Kendall CWC, Jenkins DJA. Carbohydrate and Fiber Recommendations for Individuals with Diabetes: A Quantitative Assessment and Meta- Analysis of the Evidence. Journal of the American College of Nutrition 2004;23(1):5-17. American Diabetes Association (Position Statement) NutritionTherapy Recommendations fort he Management of Adults with Diabetes. Dıabetes Care 2013; Suppl 1 Saka M, Köseler E, Metin S. Gastrointestinal Sistem Hastalıkları ve Beslenme Tedavisi. Hastalıklarda Beslenme Tedavisi Kitabında. Editör; ME Tüfekçi Alphan. Sayfa No: Hatiboğlu Yayınevi, Ankara, 2013 Liu S, Manson JE, Stampfer MJ, et al. A prospective study of wholegrain intake and risk of type 2 diabetes mellitus in US women. Am J Public Health 2000;90: Meyer KA, Kushi LH, Jacobs DR Jr, Slavin J, Sellers TA, Folsom AR.Carbohydrates, dietary fiber, and incident type 2 diabetes in older women. Am J Clin Nutr 2000;71: Chandalia M, Garg A, Lutjohann D, von Bergmann K, Grundy SM, Brinkley LJ.Beneficial Effects of High Dietary Fiber Intake in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus New Engl J Med 2000;342: Kalkwarf HJ, Bell RC, Khoury JC, Gouge AL, Miodovnik M. Dietary fiber intakes and insulin requirements pregnant women with type 1 diabetes. J Am Diet Assoc. 2001; 101: Holt S, Heading CR, Carter D, et al. Effect of gel fiber on gastric emptying and absorption of glucose and paracetamol in humans. Lancet 1979;1:

10 Alphan Tüfekçi ME. Diabetes Mellitus ve Beslenme Tedavisi. Hastalıklarda Beslenme Tedavisi Kitabında. Editör; M ETüfekçi Alphan. Sayfa No: Hatiboğlu Yayınevi. Ankara, 2013 He M, van Dam RM, Rimm E, Hu FB, Qi L.Whole-grain, cereal fiber, bran, and germ intake and the risks of all-cause and cardiovascular disease-specific mortality among women with type 2 diabetes mellitus. Circulation. 2010;121(20): Baysal A. Kardiyovaskular Aterosklerotik Hastalıklarda Beslenme. Diyet El Kitabı nda. Editörler; A Baysal, M Aksoy, T Besler ve arkadaşları. Yenilenmiş 6. Baskı, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara,2011 Gramenzi A, Gentile A, Fasoli M, Negri E, Parazzini F, La Vecchia C. Association between certain foods and risk of acute myocardial infarction in women. BMJ 1990;300: Rimm EB. Body size and fat distribution as predictors of coronary heart disease among middle-age and old U.S. men. Am J Epidemiol 1995;141: Raymond JL, Couch SC. Medical Nutrition Therapy for Cardiovascular Diseases (Chap 31).Krause s Food and the Nutrition Care Process (p: ),13th edition, Eds; L Kathleen Mahan, Sylvia Escott-Stump, Janice L Raymond. Elsevier WB Saunders Company, Philadelphia, London, Toronto, Mexico City, Rio de Janeiro, Sydney, Tokyo, Key TJ, Thorogood M, Appleby PN, Burr ML. Dietary habits and mortality in 11,000 vegetarians and health conscious people: results of a 17 year follow up. BMJ 1996; 313: Slavin J, Jacobs DR, Marquart L. Whole grain consumption and chronic disease: protective mechanisms. Nutr Cancer 1997;27: Stampfer MJ, Hennekens CH, Manson JE, Colditz GA, Rosner B, Willett WC. Vitamin E consumption and the risk of coronary disease in women. N Engl J Med 1993;328: Arslan P, Bozkurt N, Karaağaoğlu N, Mercanlıgil S, Erge SA. Yeterli-Dengeli Beslenme ve Sağlıklı Zayıflama Rehberi, 1. Basım. Özgür Yayınları, 2001, Ankara. Melanson KJ. Nutrition Review: Diet and Metabolic Syndrome. American Journal of Lifestyle Medicine 2(2): ,2008. Holt, S. Combat Syndrome X, Y and Z.. Newark, NJ: Wellness Publishing, 2002 Braaten JT, Wood PJ, Scott FW, et al. Oat beta-glucan reduces blood cholesterol concentration in hypercholesterolemic subjects. Eur J Clin Nutr 1994,48: ,. Inglett GE. Nutrient patent for beta glucan from cereals. U.S. Patent No. 6,060,519, Glore SR, Van Treeck D, Knehans AW. Guild M: Soluble fiber and serum lipids. A literature review. J Am Diet Assoc1994.;94: , Hallfrisch J, Schofield DJ, Behall KM. Diets containing soluble oat extracts improve glucose and insulin responses of moderately hypercholesterolemic men and women. Am J Clin Nutr 1995; 61: Jacobs DR Jr, Slavin J, Marquart L. Whole grain intake and cancer: a review of the literature. Nutr Cancer 1995;24: Bidoli E, Franceschi S, Talamini R, Barra S, La Vecchia C. Food consumption and cancer of the colon and rectum in north-eastern Italy. Int J Cancer 1992;50: Trichopoulos D, Ouranos G, Day NE, et al. Diet and cancer of the stomach: a case-control study in Greece. Int J Cancer 1985;36: Levi F, Franceschi S, Negri E, La Vecchia C. Dietary factors and the risk of endometrial cancer. Cancer 1993;71: Gold EB, Gordis L, Diener MD, et al. Diet and other risk factors for cancer of the pancreas. Cancer 1985;55: Levi F, La Vecchia C, Gulie C, Negri E. Dietary factors and breast cancer risk in Vaud, Switzerland. Nutr Cancer 1993;19: La Vecchia C, Decarli A, Franceschi S, Gentile A, Negri E, Parazzini F. Dietary factors and the risk of breast cancer. Nutr Cancer 987;10: La Vecchia C, Decarli A, Negri E, et al. Dietary factors and the risk of epithelial ovarian cancer. J Natl Cancer Inst 1987;79: Serraino D, Franceschi S, Talamini R, Frustaci S, La Vecchia C. Non-occupational risk factors for adult soft-tissue sarcoma in northern Italy. Cancer Causes Control 1991;2:

11 Franceschi S, Serraino D, Carbone A, Talamini R, La Vecchia C. Dietary factors and non- Hodgkin s lymphoma: a case-control study in the northeastern part of Italy. Nutr Cancer 1989; 12: Jacobs DR Jr, Marquart L, Slavin J, Kushi LH. Whole-grain intake and cancer: an expanded review and meta-analysis. Nutr Cancer 1998;30: La Vecchia C, Negri E, Decarli A, et al. A case-control study of diet and colo-rectal cancer in northern Italy. Int J Cancer 1988;41:

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

gereksinimi kadar sağlamasıdır.

gereksinimi kadar sağlamasıdır. Yeterli beslenme, vücudun yaşamı ve çalışmasını sürdürebilesi için gerekli olan enerjinin sağlanması anlamına gelir. Dengeli beslenme ise, alınan enerjinin yanında bütün besin öğelerini gereksinimi kadar

Detaylı

YETERLİ DENGELİ BESLENME

YETERLİ DENGELİ BESLENME YETERLİ DENGELİ BESLENME Yeterli ve dengeli beslenme için günlük ihtiyaç duyulan ENERJİ ve BESİN ÖGELERİ besinlerle vücuda alınır. BESİNLER Besinler içerdikleri besin ögelerine göre 5 TEMEL BESİN GRUBU

Detaylı

TÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar

TÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar TÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar EKMEK REYTINGI EN YUKSEK BESIN Ekmek KİLO ALDIRIYOR Ekmeğin üzerine SAĞLIĞA ZARARLIDIR yazılmalı (19.03.2013 Sabah Gazetesi) Ekmek

Detaylı

Klinik Beslenme Günleri II-Diyabet Karbonhidrat Sayımı

Klinik Beslenme Günleri II-Diyabet Karbonhidrat Sayımı Klinik Beslenme Günleri II-Diyabet Karbonhidrat Sayımı Diyetisyen Sevde Kahraman Biruni Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü 10.11.2018, İstanbul Sunum Planı Karbonhidrat

Detaylı

MİSYONUMUZ VİZYONUMUZ

MİSYONUMUZ VİZYONUMUZ Müşterilerine, 1997 yılından bu yana Tekbaş A.Ş. bünyesinde TEKBAŞ UN markasıyla hizmet vermekte olan şirketimiz, kısa zamanda çalışma sahasında üncü konuma gelmeyi başarmıştır. Bugün Türkiye nin her tarafında

Detaylı

TAM TAHIL İÇEREN EKMEK ÇEŞİTLERİNİN KRONİK HASTALIKLARDA ÖNEMİ

TAM TAHIL İÇEREN EKMEK ÇEŞİTLERİNİN KRONİK HASTALIKLARDA ÖNEMİ TAM TAHIL İÇEREN EKMEK ÇEŞİTLERİNİN KRONİK HASTALIKLARDA ÖNEMİ Uzman Diyetisyen Selahattin Dönmez Klinik Beslenme Uzmanı Fark Etmeden Diyet Beslenme ve Eğitim Danışmanlığı Abdi İpekçi Caddesi Lalezar Apartmanı

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel

Detaylı

KAN ŞEKERİNİ ETKİLEYEN BESİNLER

KAN ŞEKERİNİ ETKİLEYEN BESİNLER KAN ŞEKERİNİ ETKİLEYEN BESİNLER Hazırlayanlar Araş. Gör. Hilal Çiftçi Araş. Gör. Gamze Akbulut Yrd. Doç. Dr. Emine Yıldız Doç. Dr. Seyit M. Mercanlıgil Hacettepe Üniversitesi - Sağlık Bilimleri Fakültesi

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

SAĞLIKLI BESLENME. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 SAĞLIKLI BESLENME Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Zehra Gökkaya Kılıç, Arş. Gör. Dr. Müsenna Arslanyılmaz

Detaylı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı Sporcu Beslenmesi Ve Makarna Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı BESLENME Genetik yapı PERFORMANS Fiziksel kondisyon Yaş Cinsiyet Yaş Enerji gereksinimi Vücut bileşimi

Detaylı

1 gr yağ: 9 kilokalori, 1 gr protein ve karbonhidrat: 4 kilokalori, 1 gr alkol 7 kilokalori verir.

1 gr yağ: 9 kilokalori, 1 gr protein ve karbonhidrat: 4 kilokalori, 1 gr alkol 7 kilokalori verir. Doğru beslenme için karbonhidrat, yağ ve proteinler belirli oranlarda belirli miktarlarda düzenli olarak alınmalıdır. Alınan kalori verilen kaloriden fazla olduğu zaman kilo alımı başlar. Her gün yenilen

Detaylı

DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ

DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ İstanbul Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ Dr. Dyt. Cemile İdiz Ne yemeliyim? DİYABET Tatlı meyve yeme!! Limon şekeri düşürür

Detaylı

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr Ağacın kökü toprak İnsanın kökü EKMEK tir. 2 BİR AYDA 7-12 KG. VERMEK

Detaylı

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları SAĞLIKLI BESLENME GİRİŞ Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi Ana Gıda Grupları Meyve ve Sebzeler Hububat ve Bakliyat Süt ürünleri Nişasta, Şeker ve Yağlar Vitaminler ve Mineraller

Detaylı

Vitaminlerin yararları nedendir?

Vitaminlerin yararları nedendir? Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin

Detaylı

DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ. Diyetisyen Osman Yıldırım

DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ. Diyetisyen Osman Yıldırım DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ Diyetisyen Osman Yıldırım Tıbbi Beslenme Tedavisi (TBT) Diyabetin önlenmesi Diyabetin tedavisi Diyabet ile ilişkili komplikasyonların tedavisi Temel Enerji Kaynağımız

Detaylı

Günde bir elma doktoru evden uzak tutar.

Günde bir elma doktoru evden uzak tutar. ELMANIN FAYDALARI Günde bir elma doktoru evden uzak tutar. Elmanın Sağlığa Faydaları Elma A, E, B6, C, K vitamin kaynağıdır, bunun yanında yüksek miktarda potasyum ve çeşitli mineralleri içeren su içerir.

Detaylı

1- Süt ve Sütten Yapılan Besinler

1- Süt ve Sütten Yapılan Besinler Besin Grupları Doğada çok çeşitli besinler bulunmakta ve her besinin besin öğesi bileşimi farklılık göstermektedir. Besin öğelerini tek bir besinle vücudumuza almamız imkansızdır. Besin öğelerinin dengeli

Detaylı

Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi 2013

Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi 2013 Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi 2013 25000 yıldır Diyetin Temel Enerji Kaynağı: Tahıllar Tahıllar insan beslenmesinde temel besindir. Günlük enerjinin ortalama %50'si

Detaylı

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK; Fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. BESLENME; Büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken

Detaylı

BESLENME. Doç. Dr. Ferda Gürsel

BESLENME. Doç. Dr. Ferda Gürsel BESLENME Doç. Dr. Ferda Gürsel Genel Beslenme Kavramları Beslenmenin etkisi Sağlık Görünüş Davranış Ruh hali Diyette Besinlerin önemi Büyüme ve gelişme Enerji sağlar Metabolizmayı düzenler Sağlık ve Temel

Detaylı

Prof. Dr. M. Hikmet BOYACIOĞLU Doruk Group Holding Grup Ar&Ge Koordinatörü ve Hububat ve Ürünleri Enstitüsü Direktörü hboyacioglu@dorukgroup.com.

Prof. Dr. M. Hikmet BOYACIOĞLU Doruk Group Holding Grup Ar&Ge Koordinatörü ve Hububat ve Ürünleri Enstitüsü Direktörü hboyacioglu@dorukgroup.com. EKMEK İLE İLGİLİ DOĞRULAR! EKMEK İLE İLGİLİ YANLIŞ BİLİNENLER! EKMEK İLE İLGİLİ EFSANELER! Prof. Dr. M. Hikmet BOYACIOĞLU Doruk Group Holding Grup Ar&Ge Koordinatörü ve Hububat ve Ürünleri Enstitüsü Direktörü

Detaylı

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler BESİNLER Yaşam için gerekli besin öğelerini sağlayan bitkisel ve hayvansal gıdalar BESİN olarak tanımlanır. Besinler, elde edildikleri kaynaklara göre iki gruba ayrılır: Süt, yumurta, peynir, et, tavuk,

Detaylı

BESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ

BESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ BESLENME İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ 2008 SUNU PLANI Sağlıklı ve dengeli beslenme Temel besin öğeleri ve grupları Öğün içerikleri: Kahvaltı Fast-food ve zararları Çocuğunuzun beslenme çantası

Detaylı

GSM 1009 Gastronomiye Giriş

GSM 1009 Gastronomiye Giriş GSM 1009 Gastronomiye Giriş 3. Hafta ASLI ÖZEN Beslenme Besin: Gıdanın yapısında bulunan bileşenlerdir. Besinler 6 ana grupta toplanmaktadır: Karbonhidratlar Proteinler Yağlar Mineraller Vitaminler Su

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

Yeterli ve Dengeli Beslen!

Yeterli ve Dengeli Beslen! Yeterli ve Dengeli Beslen! Hareketli Ol, Egzersiz Yap! Kişisel Bakımına ve Günlük Hijyenine Özen Göster! Uyku Düzenine Dikkat Et! Stresten Uzak Dur! Yeterli ve dengeli beslenme «4 Yapraklı Yonca» içerisindeki

Detaylı

Ekmeğin Besin Değeri ve Beslenmemizdeki Önemi

Ekmeğin Besin Değeri ve Beslenmemizdeki Önemi Ekmeğin Besin Değeri ve Beslenmemizdeki Önemi Doç. Dr. Nazan AKTAŞ Selçuk Üniversitesi Ekmek İsrafının Önlenmesi ve Tam Buğday Ekmeği Paneli 19 Mart 2013 - KONYA 2 Gıda Güvencesi: Bütün insanların her

Detaylı

ŞEKER HASTALARINDA SAĞLIKLI BESLENME NASIL OLMALIDIR? Uzm. Dyt. Yonca SEVİM Haseki Eğ. ve Araş. Hast. Diyet Polikliniği

ŞEKER HASTALARINDA SAĞLIKLI BESLENME NASIL OLMALIDIR? Uzm. Dyt. Yonca SEVİM Haseki Eğ. ve Araş. Hast. Diyet Polikliniği ŞEKER HASTALARINDA SAĞLIKLI BESLENME NASIL OLMALIDIR? Uzm. Dyt. Yonca SEVİM Haseki Eğ. ve Araş. Hast. Diyet Polikliniği Diyabet Nedir? Önce Hastalığımızı Tanıyalım! Şeker Glikoz Karbonhidrat! İnsülin!

Detaylı

KARBONHİDRAT SAYIMI 1. BASAMAK. Uz. Dyt. Ceren Yolaçan İşeri

KARBONHİDRAT SAYIMI 1. BASAMAK. Uz. Dyt. Ceren Yolaçan İşeri KARBONHİDRAT SAYIMI 1. BASAMAK Uz. Dyt. Ceren Yolaçan İşeri Tıbbi Beslenme Tedavisi İlaç/insülin Fiziksel Aktivite Eğitim Yapabilirlik durumu İstekliliği Kanıta dayalı sınırlandırmalar Yeme Zevki Kan

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Prof. Dr. Yasemen YANAR Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölüm Başkanı Tarih boyunca medeniyetler

Detaylı

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü FONKSİYONEL GIDA ÜRÜNLERİ GELİŞTİRME Bitkisel Gıdalardan En İyi Şekilde Faydalanma Dünya nüfusunun büyük kısmı bitkilerden elde edilen gıdaları temel gıda maddesi

Detaylı

KARBONHİDRAT SAYIMI. Dyt.Halime ÇELİK Trakya Üniversitesi Hastanesi Pediatri Diyetisyeni

KARBONHİDRAT SAYIMI. Dyt.Halime ÇELİK Trakya Üniversitesi Hastanesi Pediatri Diyetisyeni KARBONHİDRAT SAYIMI Dyt.Halime ÇELİK Trakya Üniversitesi Hastanesi Pediatri Diyetisyeni DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ Diyabetlilerdeki beslenme planı kısıtlayıcı bir diyet değil!!!!! Aslında diyabeti

Detaylı

Bileşik karbonhidratlar. Mukopolisakkaritler -Hiyaluronik asit -Heparin -Kondroitin sülfatlar Kan grubu polisakkaritleri

Bileşik karbonhidratlar. Mukopolisakkaritler -Hiyaluronik asit -Heparin -Kondroitin sülfatlar Kan grubu polisakkaritleri KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar Karbon, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşan organik bileşiklerdir Vücuda enerji sağlayan besin öğeleridir Özellikle bitkisel besinlerde çok yaygındır İnsanlar ve hayvanlar

Detaylı

OKUL DÖNEMINDE BESLENMENIN ABC SI. Dyt. Ece Köprülü Cumurcu

OKUL DÖNEMINDE BESLENMENIN ABC SI. Dyt. Ece Köprülü Cumurcu OKUL DÖNEMINDE BESLENMENIN ABC SI Dyt. Ece Köprülü Cumurcu PLAN Beslenmenin tanımı Besin öğeleri Karbonhidrat, Protein, Yağ, Vitamin ve Mineraller Lif ve su Besin grupları Öneriler BESLENMENIN TANIMI Büyümek

Detaylı

DOĞA OKULLARI OKUL MENÜSÜ KILAVUZU

DOĞA OKULLARI OKUL MENÜSÜ KILAVUZU DOĞA OKULLARI OKUL MENÜSÜ KILAVUZU EKİM 2015 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. BENİM TABAĞIM KONSEPTİ 3. BESİN GRUPLARI 4. MENÜ KILAVUZU a. ARA ÖĞÜNLER b. ANA ÖĞÜNLER c. SALATA BAR 5. MENÜNÜN YAĞ VE ŞEKER İÇERİĞİ

Detaylı

Un Sektörü nün Ülkemiz Genelinde Değerlendirilmesi

Un Sektörü nün Ülkemiz Genelinde Değerlendirilmesi Un Sektörü nün Ülkemiz Genelinde Değerlendirilmesi UNUN TARİHÇESİ Un, tahılların öğütülmesi ile elde edilen değerli bir ürün olup, modern insanın kullandığı ilk besindir. Buğday, basit değirmen taşları

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL

SAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL SAĞLIKLI BESLENME AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL 1 İNSANLAR NEDEN YEMEK YER 2 3 Sağlığın temeli yeterli ve dengeli (sağlıklı) beslenmedir. İnsan vücudunu bir arabaya benzetebiliriz;

Detaylı

Yağlar ve Proteinler

Yağlar ve Proteinler Yağlar ve Proteinler Yağlar Yağlar, yağ asitleri ve gliserolden oluşmuş organik bileşiklerdir. Yağlar en ekonomik enerji kaynaklarıdır. Yağlar aynı miktardaki karbonhidrat ve proteinlerin iki katından

Detaylı

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz Diyetisyen Serap Orak Tufan İstanbul 2015 NEDEN OKULA GİDERİZ? PEKİ NEDEN YEMEK YERİZ? Hastalanmamak için Daha Güçlü olmak için Daha çabuk büyümek için Karnımızı

Detaylı

BESİN GRUPLARINDAN NE KADAR TÜKETİLMELİ?

BESİN GRUPLARINDAN NE KADAR TÜKETİLMELİ? BESİN GRUPLARINDAN NE KADAR TÜKETİLMELİ? SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ NE KADAR TÜKETİLMELİ? Süt ve süt ürünleri tüketiminin; Okul çağı çocuklarında ve yetişkinlerde: Her gün yaklaşık 3 porsiyon

Detaylı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı Dengeli Beslenme Yaşamımız boyunca sürekli büyürüz. Bebeklikten itibaren sağlıklı bir şekilde büyümek ve gelişmek için düzenli, dengeli ve yeterli beslenmemiz gerekir. Beslenmek yani yemek yemek günlük

Detaylı

AĠLEM VE BEN BESLENME (TEMEL BESĠN GRUPLARI) YAZAN: MERAL ġahġn

AĠLEM VE BEN BESLENME (TEMEL BESĠN GRUPLARI) YAZAN: MERAL ġahġn AĠLEM VE BEN BESLENME (TEMEL BESĠN GRUPLARI) YAZAN: MERAL ġahġn Geçen sayıda beslenme konusuna genel bir giriş yaparak besin öğeleri hakkında bilgiler vermiştim. Bu sayıda ise temel besin grupları ve doğru

Detaylı

İçindekiler. http://d-nb.info/1033563838

İçindekiler. http://d-nb.info/1033563838 İçindekiler Bu Kitap kimin için yazıldı? 11 Önsöz 12 Diyabet üzerine bilmeniz gereken konular 15 Glukagon nedir? 17 Tip-1 -Diyabet 23 Kan şekerinin aşırı düşmesi neden olur? (Hipoglisemi) 25 Kan şekerinin

Detaylı

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Doç. Dr. Gülhan EROĞLU SAMUR 2. Baskı Prof. Dr. Nilgün Karaağaoğlu Doç. Dr. Gülhan Eroğlu Samur ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ISBN 978-605-364-200-8 Kitapta

Detaylı

UŞAK DÖRTLER EKMEK UNLU MAMULLERİ

UŞAK DÖRTLER EKMEK UNLU MAMULLERİ UŞAK DÖRTLER EKMEK UNLU MAMULLERİ Yiyiniz, içiniz israf etmeyiniz... UDE UŞAK DÖRTLER EKMEK UNLU MAMULLERİ ÜRÜN ÇEŞİTLERİ EKMEK ÇEŞİTLERİ Francala Ekmek Somun Ekmek Kepekli Ekmek Çavdar Ekmek Light Ekmek

Detaylı

İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı

İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı HASTA BİLGİLENDİRME FORMU HİPERLİPİDEMİ Hiperlipidemi; kanda çeşitli yağların yüksekliğini

Detaylı

Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme: Besin: hayvansal kaynaklı besinlerdir. bitkisel kaynaklı besinlerdir. Besin öğesi:

Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme: Besin: hayvansal kaynaklı besinlerdir. bitkisel kaynaklı besinlerdir. Besin öğesi: Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması ve yaşam kalitesini artırması için gerekli olan besinleri vücuduna alıp kullanmasıdır. Beslenme, ne karın doyurmak veya

Detaylı

Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin

Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin EKMEK İSRAFI Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin verilen katkı maddeleri ilave edilip bu karışımın

Detaylı

.. YILI SAĞLIKLI BESLENME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ. sahibi olmak * Beslenme Bilimi * Beslenme Biliminin Kapsamı 16 SAAT.

.. YILI SAĞLIKLI BESLENME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ. sahibi olmak * Beslenme Bilimi * Beslenme Biliminin Kapsamı 16 SAAT. .... YILI KURS PLANI KURS MERKEZİNİN ADI ALAN ADI KURSUN ADI KURSUN SÜRESİ AY HAFTA GÜNLER DERS SAATİ KONULAR. AİLE VE TÜKETİCİ BİLİMLERİ 18 SAAT MODÜL VE YETERLİLİK MODÜL SÜRESİ TOPLAM SÜRE BAŞLAMA TARİHİ

Detaylı

ENERJİ METABOLİZMASI

ENERJİ METABOLİZMASI ENERJİ METABOLİZMASI Soluduğumuz hava, yediğimiz ve içtiğimiz besinler vücudumuz tarafından işlenir, kullanılır ve ihtiyaç duyduğumuz enerjiye dönüştürülür. Gün içinde yapılan fiziksel aktiviteler kalp

Detaylı

Dyt. Saliha Merve Andiç Avcılar Baypark Hastanesi GLİSEMİK İNDEKS GLİSEMİK YÜK

Dyt. Saliha Merve Andiç Avcılar Baypark Hastanesi GLİSEMİK İNDEKS GLİSEMİK YÜK Dyt. Saliha Merve Andiç Avcılar Baypark Hastanesi GLİSEMİK İNDEKS GLİSEMİK YÜK Giriş Vücuttaki tüm hücrelerin en önemli enerji kaynağı, karbonhidratların en küçük yapıtaşı olan glukozdur. Glukoz kan şekerini

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Beslenme; insanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin vücuda alınıp kullanılabilmesidir.

Detaylı

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ

İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME Doğumdan itibaren büyüme ve gelişme, sağlıklı ve uzun bir yaşam için vücudumuza gerekli olan bütün maddeleri besinlerle alırız. Besin; yenilebilen ve yenildiğinde

Detaylı

KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA!

KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA! KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA! Portal : www.takvim.com.tr İçeriği : Gündem Tarih : 09.03.2017 Adres : http://www.takvim.com.tr/yasam/2017/03/09/karacigerini-koru-sigortayi-attirma Karaciğerini koru

Detaylı

Beslenme ve Sağlık Beyanları

Beslenme ve Sağlık Beyanları Beslenme ve Sağlık Beyanları PROF. DR. SİBEL KARAKAYA E.Ü. MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GIDA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BESLENME BİLİM DALI 12-14 KASIM 2014 Resmi Gazete Tarihi: 29.12.2011 Resmi Gazete Sayısı: 28157

Detaylı

Kanser Hastalarında Beslenme

Kanser Hastalarında Beslenme Kanser Hastalarında Beslenme Tedavi Öncesi, Tedavi Süresince ve Tedavi Sonrası Beslenme İpuçları Uzm.Dyt.Elvan YILMAZ AKYÜZ Hedefler Sağlıklı kiloyu korumak Vücudun onarımını ve tedavisini sağlayan sağlıklı

Detaylı

Diyabet ve komplikasyonlarıyla. yla mücadele uzun bir yolculuk gibidir. Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile, r. Lao Tzu MÖ 600

Diyabet ve komplikasyonlarıyla. yla mücadele uzun bir yolculuk gibidir. Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile, r. Lao Tzu MÖ 600 İki veciz söz s Diyabet ve komplikasyonlarıyla yla mücadele uzun bir yolculuk gibidir. Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile, tek bir adımla başlamak zorundadır. r. Lao Tzu MÖ 600 Şeker Hastalığı; Ülkemizde;

Detaylı

DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein,

DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein, DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein, karbonhidrat, yağ ve enerji ihtiyacınızı karşılayacaktır. * Bu

Detaylı

İŞÇİLERDE, SPORCULARDA VE YAŞLILARDA BESLENME

İŞÇİLERDE, SPORCULARDA VE YAŞLILARDA BESLENME İŞÇİLERDE, SPORCULARDA VE YAŞLILARDA BESLENME Besinlerle alınan enerjinin başlıca kaynağı olan besin öğeleri proteinler, karbonhidratlar ve yağlardır. Enerji gereksinimi ne olursa olsun, günlük alınan

Detaylı

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin 1 Giriş Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin tamamlayacağı yazılı, sözlü ve uygulamalı görevler beslenme,

Detaylı

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIKLI BESLENMEYE DESTEK VERİYORUZ

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIKLI BESLENMEYE DESTEK VERİYORUZ GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIKLI BESLENMEYE DESTEK VERİYORUZ 1 2 SAĞLIKLI BESLENMEYE DESTEK VERİYORUZ Toplumun sağlıklı yaşaması ve ekonomik yönden gelişmesi onu oluşturan bireylerin sağlıklı olmasına

Detaylı

TİP 2 DİYABETİN TEDAVİSİNDE MİNİMAL İNVAZİV CERRAHİ

TİP 2 DİYABETİN TEDAVİSİNDE MİNİMAL İNVAZİV CERRAHİ TİP 2 DİYABETİN TEDAVİSİNDE MİNİMAL İNVAZİV CERRAHİ Obezite, kandaki yüksek şeker düzeyleri ile karakterize olan ve ömür boyu süren Tip 2 Diyabetin gelişmesindeki en önemli faktörlerden birisidir. Bu hastalık,

Detaylı

HAZIRLAYANLAR. Kübra BOZKURT. Şerife KORKMAZ

HAZIRLAYANLAR. Kübra BOZKURT. Şerife KORKMAZ Z_ fx` ^ awx^f äx Z_ fx` ^ lô^ HAZIRLAYANLAR Kübra BOZKURT Gözde BiLGEN Şerife KORKMAZ KAN ŞEKERİ NEDİR? Glikozdur Fruktoz ve galaktoz lk KARACİĞERDE GLİKOZİ PARÇALANIR (Bu sayede hücreler tarafından kullanılabilir

Detaylı

BESLENME STANDARTLARININ YÜKSELTİLMESİ VE LİFLİ GIDALAR GÖRÜŞ BİLDİRİSİ

BESLENME STANDARTLARININ YÜKSELTİLMESİ VE LİFLİ GIDALAR GÖRÜŞ BİLDİRİSİ BESLENME STANDARTLARININ YÜKSELTİLMESİ VE LİFLİ GIDALAR GÖRÜŞ BİLDİRİSİ İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. LİFLİ BESLENME VE SAĞLIK i. Sağlıklı Beslenme ii. Sağlıklı ve Dengeli Beslenme İçin Besin Dağılım Önerisi

Detaylı

Baklagillerin Gıda Sanayi Açısından Önemi ve Kullanım Alanı Doç. Dr. Neşe Şahin Yeşilçubuk İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Baklagillerin Gıda Sanayi Açısından Önemi ve Kullanım Alanı Doç. Dr. Neşe Şahin Yeşilçubuk İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Baklagillerin Gıda Sanayi Açısından Önemi ve Kullanım Alanı Doç. Dr. Neşe Şahin Yeşilçubuk İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü «Bakliyat ile Sağlıklı Beslenme Sağlıklı Hayat Sempozyumu»

Detaylı

Fitik asit gıdaların fonksiyonel ve besinsel özellikleri üzerine önemli etkileri olan doğal bileşenlerin kompleks bir sınıfını oluşturmaktadır.

Fitik asit gıdaların fonksiyonel ve besinsel özellikleri üzerine önemli etkileri olan doğal bileşenlerin kompleks bir sınıfını oluşturmaktadır. FİTİK ASİT İN BESLENMEDEKİ ÖNEMİ FİTİK ASİT NEDİR? Fitik asit gıdaların fonksiyonel ve besinsel özellikleri üzerine önemli etkileri olan doğal bileşenlerin kompleks bir sınıfını oluşturmaktadır. Birçok

Detaylı

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar

Detaylı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebek beslenmesinde 0-3 yaş arası kritik bir dönemdir. Bu dönemde annelerin her konuda olduğu gibi beslenme konusunda bebekleri için mümkün olan en 1 / 7 iyi

Detaylı

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -5- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar

7. ÜNİTE - Beslenme İlkelerini Fiziksel Aktivite Programına Uygulamak. Bölüm -5- Beslenme ve sindirim ile ilgili kavramlar 1 Sindirim sistemi Sindirim Sindirim kısaca, besinlerin kendilerini oluşturan yapı taşlarına kadar parçalanarak hücre zarından geçebilecek hale getirilmesi işlemidir. Sindirimin iki temel görevi vardır

Detaylı

Diyabette Beslenme. Diyabet

Diyabette Beslenme. Diyabet Diyabette Beslenme Diyabet BR.HLİ.044 Diyabet Hastası Nasıl Beslenmeli? Halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılan diyabet, düzenli beslenme programı gerektirir. Düzenli ve bilinçli bir beslenme

Detaylı

Ekmeğe maya katarak ekmeği daha yumuşak ve lezzetli hale getirdiler. Ekmek o kadar değer kazanmaya başladı ki para yerine bile kullanıldı.

Ekmeğe maya katarak ekmeği daha yumuşak ve lezzetli hale getirdiler. Ekmek o kadar değer kazanmaya başladı ki para yerine bile kullanıldı. 1 Tarihte bilinen ilk değirmenlerin İç Anadolu da olduğu bilinmektedir. Un tahılların öğütülmesi ile elde edilen değerli bir ürün olup modern insanın kullandığı ilk besindir. Şanlıurfa da bulunan Cilalı

Detaylı

Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin

Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin EKMEK İSRAFI Ekmek, buğday ununa; su, tuz, maya (Saccharomyces cerevisiae) gerektiğinde şeker, enzimler, enzim kaynağı olarak malt unu, vital gluten ve izin verilen katkı maddeleri ilave edilip bu karışımın

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

Zayıflama sırasında light ya da kalorisi azaltılmış ürünleri kullanabilir miyiz?

Zayıflama sırasında light ya da kalorisi azaltılmış ürünleri kullanabilir miyiz? Zayıflama sırasında light ya da kalorisi azaltılmış ürünleri kullanabilir miyiz? Prof. Dr. M. Emel Alphan Şişmanlığın neden olduğu hastalıkların tedavisinde, diyet ile birlikte, fiziksel aktivitenin artırılması,

Detaylı

NATURAZYME Naturazyme enzim grubu karbohidrazlar, proteaz ve fitaz enzimlerini içerir.

NATURAZYME Naturazyme enzim grubu karbohidrazlar, proteaz ve fitaz enzimlerini içerir. NATURAZYME Naturazyme enzim grubu karbohidrazlar, proteaz ve fitaz enzimlerini içerir. Tüm hayvanlar besinleri sindirmek için enzimleri kullanırlar. Bunlar hem hayvanın kendi sentezlediği hem de bünyelerinde

Detaylı

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü

Detaylı

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1. YETERLİ ve DENGELİ BESLENME. PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT İLKÖĞRETİM OKULU Sağlık Bülteni-1 YETERLİ ve DENGELİ BESLENME PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ OKUL ÇAĞINDA BESLENME Okul çağı dönemi, büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, besin

Detaylı

EKMEKSİZ HAYAT OLMAZ. Uz.Dyt.Dilara Koçak. 15 Mart 2014 www.dilarakocak.com.tr

EKMEKSİZ HAYAT OLMAZ. Uz.Dyt.Dilara Koçak. 15 Mart 2014 www.dilarakocak.com.tr 1 EKMEKSİZ HAYAT OLMAZ Uz.Dyt.Dilara Koçak 15 Mart 2014 www.dilarakocak.com.tr Ekmeğini çıkarmak Ekmek aslanın ağzında Kuru ekmeğe muhtaç olmak Ekmeğini taştan çıkarmak Ekmeğini ayağıyla tepmek Peynir

Detaylı

DİYET POSASI VE SAĞLIK İLİŞKİSİ. Duygu PELİSTER

DİYET POSASI VE SAĞLIK İLİŞKİSİ. Duygu PELİSTER DİYET POSASI VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Duygu PELİSTER Lif yönünden zengin diyet, sağlıklı beslenmenin olmazsa olmazlarındandır. Diyet lifinin, sadece gastrointestinal mukozadan sindirilmeden ya da herhangi bir

Detaylı

Besin Gidaların Yararı ve Zararı

Besin Gidaların Yararı ve Zararı Besin Gidaların Yararı ve Zararı Yiyip içtiklerinizin sağlığınızı nasıl etkilediğini, ömrünüzü uzatıp uzatmadığını ya da sizi yavaş yavaş öldürüp öldürmediğini merak ediyormusunuz. Yiyeceklerin eksi ve

Detaylı

Sağlıklı Un. ve Ekmek Çeşitleri. Uz.Dyt.Dilara Koçak. 23 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr

Sağlıklı Un. ve Ekmek Çeşitleri. Uz.Dyt.Dilara Koçak. 23 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr Sağlıklı Un 1 ve Ekmek Çeşitleri Uz.Dyt.Dilara Koçak 23 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr Ağacın kökü toprak İnsanın kökü EKMEK tir. 2 UN ÇEŞİTLERİ BUĞDAY UNU ÇAVDAR UNU YULAF UNU MISIR UNU GALETA UNU ARPA

Detaylı

4.Sınıf Fen Bilimleri

4.Sınıf Fen Bilimleri Fen Bilimleri Adı: Soyadı: Numara: Besinler ve İçerikleri Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri ve içtikleri maddelere besin denir.canlılar büyüyüp gelişmek, üremek ( çoğalmak ) ve solunum

Detaylı

ARPA VE YULAF EKMEĞİNİN İŞTAH ÜZERİNE ETKİLERİ

ARPA VE YULAF EKMEĞİNİN İŞTAH ÜZERİNE ETKİLERİ ARPA VE YULAF EKMEĞİNİN İŞTAH ÜZERİNE ETKİLERİ Zeynep Caferoğlu 1*, Gözde Ertürk 2, Aslıhan Ünsel 1, Merve Ekici 1, Çağla Nur Nasır 1 1 Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik

Detaylı

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Ülkemizde halkın beslenme

Detaylı

BÖLÜM 4 HASTALIKLARDA BESLENME

BÖLÜM 4 HASTALIKLARDA BESLENME BÖLÜM 4 HASTALIKLARDA BESLENME İÇİNDEKİLER Sayfa No ÜNİTE 1. KALP ve DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME... 166 1. Beslenmenin Hastalık Oluşumuna Etkisi... 167 2. Kalp Hastalıklarından Korunma... 169 3. Bazı

Detaylı

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi Fen Bilimleri 7. Sınıf Aşağıda, sindirim sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (, yanlış olanlarının yanına (Y) koyunuz. Aşağıda verilen resimde sindirim sistemi organlarının

Detaylı

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri

Detaylı

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Doç. Dr. Gülhan EROĞLU SAMUR 4. Baskı Prof. Dr. Nilgün Karaağaoğlu Doç. Dr. Gülhan Eroğlu Samur ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ISBN 978-605-364-200-8 Kitapta

Detaylı

TEMEL KARBONHİDRAT SAYIMI

TEMEL KARBONHİDRAT SAYIMI TEMEL KARBONHİDRAT SAYIMI Prof. Dr. M. Emel Alphan Yediğiniz yiyeceklerdeki karbonhidratları sayma yaklaşımını kullandığınız takdirde, kan şekerinizi kontrol edebilir, diyabete bağlı gelişebilecek komplikasyonları

Detaylı

YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLERİN KALİTE BİLEŞENLERİ

YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLERİN KALİTE BİLEŞENLERİ YEMEKLİK TANE BAKLAGİLLERİN KALİTE BİLEŞENLERİ Tüketicinin dikkate aldığı faktörler: Bu kalite bileşenleri tüketici talepleri ile ilişkilidir. Bunlar fiziksel faktörler (tohumun görünüşü, rengi, kokusu,

Detaylı

40 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Süt 1 Yumurta 1 Et 2 Ekmek 6 Makarna (30 gr) 2 Şehriye (15 gr) 1

40 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Süt 1 Yumurta 1 Et 2 Ekmek 6 Makarna (30 gr) 2 Şehriye (15 gr) 1 40 GRAM PROTEİNLİ NORMAL POTASYUMLU, FOSFORDAN SINIRLI DİYET Değişim Değişim sayısı Süt 1 Yumurta 1 Et 2 Ekmek 6 Makarna (30 gr) 2 Şehriye (15 gr) 1 *Sebze ve meyve normal potasyumlu diyette serbest ama

Detaylı

ANTALYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ

ANTALYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ ANTALYA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ BESLENME: Büyüme, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için besinlerin kullanılmasıdır. BESİNLER VE BESİN ÖĞELERİ Yaşamımız için gerekli olan bütün besinleri,

Detaylı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve

Detaylı