Adli Psikiyatri Polikliniğinde Değerlendirilen Olguların Psikiyatrik Tanıları, Madde Kullanım Durumları, Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri

Transkript

1 DOI: /NYS Kısa Araştırma / Brief Report Adli Psikiyatri Polikliniğinde Değerlendirilen Olguların Psikiyatrik Tanıları, Madde Kullanım Durumları, Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Ümit Sertan Çöpoğlu 1, Feridun Bülbül 2, M. Hanifi Kokaçya 1, Demet Alıcı 3, Mehmet Fatih Taştan 3, Ahmet Ünal 4, Gökay Alpak 2, Haluk A. Savaş 5 1 Yrd. Doç. Dr., Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Hatay-Türkiye 2 Yrd. Doç. Dr., 3 Araştırma Görevlisi Dr., 4 Doç. Dr., 5 Prof. Dr., Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Gaziantep-Türkiye Ya zış ma Ad re si / Add ress rep rint re qu ests to: Ümit Sertan Çöpoğlu, Mustafa Kemal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, 3100 Hatay-Türkiye Telefon / Phone: E-posta / drsertancopoglu@yahoo.com Geliş tarihi / Date of receipt: 27 Haziran 2014 / June 27, 2014 Kabul tarihi / Date of acceptance: 27 Ağustos 2014 / August 27, 2014 ÖZET: Amaç: Bu çalışmada adli psikiyatri polikliniğimize yönlendirilen olguların psikiyatrik tanıları, madde kullanım durumları, sosyodemografik ve klinik özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışma kapsamında yılları arasında Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Psikiyatri Polikliniği ne yönlendirilen toplam 412 olgunun arşiv dosyaları ve raporları geriye dönük olarak incelenmiştir. Bulgular: Madde kullanımı ve bağımlılığının değerlendirildiği vakalarda esrar %57.1, eroin %14.6, çoklu madde %13.1 ve ilaç %0.5 oranında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ceza sorumluluğunun belirlenmesi amacıyla değerlendirilen vakalarda ise çoklu madde %7.7, esrar %6.9 ve eroin %3.8 oranında kullanıldığı tespit edilmiştir. Suç işleyenlerde, madde kullanımı ve bağımlılığının değerlendirildiği olgular ile ceza sorumluluğu açısından değerlendirilen olgularda erkek cinsiyet anlamlı olarak yüksek ve eğitim düzeyi ise anlamlı olarak düşük olarak bulunmuştur. Çalışmamızda suç işleyenlerdeki psikiyatrik tanılar sıklık sırasına göre; madde bağımlılığı, psikotik bozukluklar ve duygudurum bozuklukları olarak saptanmıştır. Tartışma: Madde kullanımı ve bağımlılığı olanlar kullandıkları madde dolayısıyla, doğrudan ya da dolaylı olarak daha fazla suça karışmaktadırlar. Bu kişiler sıkılıkla adli sisteme dâhil olmakta ve bu süreçte adli psikiyatrinin konusu olmaktadırlar. Anahtar sözcükler: adli psikiyatri, madde kullanımı ve bağımlılığı, ceza sorumluluğu New/Yeni Symposium Journal 2014;52(1):1-6 ABSTRACT: Evaluation of psychiatric diagnosis, substance use situations, sociodemographic and clinical features of cases in forensic psychiatry unit Objectives: The aim of the study is to investigate the diagnosis, substance use situations, sociodemographic and clinical features of cases referred from forensic medicine to our forensic psychiatry clinic. Method: In this study archive files and reports of 412 cases referred from forensic medicine to Gaziantep University Faculty of Medicine Forensic Psychiatry Clinic between years were investigated retrospectively. Results: Cases in which substance use and dependence were evaluated, cannabis was found to be 57.1%, heroin 14.6%, multiple substances 13.1% and drug 0.5%. Cases that were evaluated with regards to TCK 32, multiple substances were found to be 7.7%, cannabis 6.9%, and heroin 3.8%. Male sex was found to be significantly higher and educational levels were found to be significantly lower in cases in terms of crime, substance use and dependence and evaluated for criminal liability. In our study, cases involved in crime, had the psychiatric diagnoses in order of frequency as substance dependence, psychotic disorders and mood disorders. Discussion: People with substance use and dependence are too much involved in crime directlyor indirectly depending upon the substance use. These people are frequently enrolled in the judicial system and in this process they are subjects of forensic psychiatry. Key words: forensic psychiatry, substance use and dependence, criminal responsibility New/Yeni Symposium Journal 2014;52(1):1-6 GİRİŞ Hekimlerin mesleki uygulamaları içinde koruyucu ve tedavi edici hizmetler yanında adli rapor düzenlemek gibi sorumlulukları olabilmektedir. 1 Adli psikiyatri, bir şekilde adli sisteme dâhil olmuş ve psikiyatrik açıdan değerlendirilmesi gereken olgularla ilgili olarak yargıya bilirkişilik boyutunda yardımcı olan bir bilim dalıdır. 2 Türk Ceza Kanunu (TCK) 34/2. maddesinde bir kişinin işlediği herhangi bir suçtan dolayı sorumlu New/Yeni Symposium Journal, Cilt 52, Sayı 1,

2 Adli psikiyatri polikliniğinde değerlendirilen olguların psikiyatrik tanıları, madde kullanım durumları, sosyodemografik ve klinik... tutulabilmesi için, suç sırasında, işlediği suçun hukukî anlam ve sonuçlarını algılayabilme veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin tam olması gerektiği ifade edilmiştir. İradî olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde suç işleyen kişi hakkında ise bir önceki hüküm uygulanmaz. TCK 32/1. maddesinde akıl hastalığı nedeniyle, işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilemeyeceği, TCK 32/2. maddesinde ise işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış olan kişiye alacağı cezada belirli birtakım indirimlere gidileceği belirtilmiştir. TCK 191. maddesinin 1. fıkrası gereğince kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır hükmü vardır. Ancak 191. maddenin 2. fıkrası gereğince mahkeme bu kişiler hakkında tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine karar verebilmektedir sayılı TCK nın 102. maddesinin 1. fıkrası cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlâl eden kişi, mağdurun şikâyeti üzerine, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır derken, 5. fıkrada suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması hâlinde, on yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunacağı belirtilmiştir. 3 Böylece adli psikiyatri tarafından mağdurun ruhsal durumunun değerlendirilmesi ve düzenlenecek rapor ile suçu işleyenin alacağı ceza değişebilmektedir. Bu çalışmada adli psikiyatri polikliniğimizde değerlendirilen olguların psikiyatrik tanıları, madde kullanım durumları, sosyodemografik ve klinik özellikleri, hangi amaçla adli psikiyatrik incelemeye yönlendirildikleri ve bu kişilerin psikiyatrik olarak değerlendirilmesi sonucunda verilen kararların incelenmesi amaçlanmıştır. GEREÇ ve YÖNTEM Bu çalışma kapsamında yılları arasında Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Adli Psikiyatri Polikliniği ne yönlendirilen 18 yaş üstü tüm olgular çalışmaya dâhil edilmiştir. Toplam 412 olgunun dosyaları ve raporları geriye dönük olarak incelenerek sonuçlar değerlendirilmiştir. Olgular yargısal süreç devam ederken psikiyatrik açıdan değerlendirilmek üzere ya doğrudan Psikiyatri Anabilim Dalı na yönlendirilmiş ya da Adli Tıp Anabilim Dalı tarafından istenen konsültasyon sonucunda Psikiyatri Anabilim Dalı Adli Psikiyatri Polikliniği nde değerlendirilmişlerdir. Değerlendirilmesi istenen konular kişilerin madde kullanımı ve bağımlılığının olup olmadığı, ceza sorumluluğunun belirlenmesi, ruh sağlığının değerlendirilmesi ve akıl sağlığının değerlendirilmesi olarak özetlenebilir. Olguların kliniğimizce DSM-IV-TR kriterlerine göre konulan tanıları sınıflandırılmış, kullanılan maddeler, suçun niteliği, geliş nedenleri ve sosyodemografik verileri değerlendirilmiştir. Veriler SPSS (16.0) programında değerlendirilmiş, veriler sayı ve yüzde olarak verilmiş ve tanımlayıcı analizler için ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışma için Gaziantep Üniversitesi yerel etik kurulundan onay alınmıştır. BULGULAR Çalışmada Psikiyatri Anabilim Dalı Adli Psikiyatri Polikliniği nde değerlendirilen 412 olgunun verisi incelenmiştir. Olguların başvuru nedenleri ile sosyodemografik ve klinik özellikleri Tablo 1 de gösterilmiştir. Olguların %49.8 i (n=205) madde kullanımı ve bağımlılığının olup olmadığı açısından değerlendirilmiştir. Bu olguların %37.6 sının (n=77) madde bağımlısı olduğu, %23.9 unun (n=49) madde kullandığı fakat bağımlı olmadığı, % 34.6 sının (n=71) madde kullanmadığı ve % 3.9 unun (n=8) remisyonda madde bağımlısı olduğu tespit edilmiştir. Bu grupta madde kullanımına bakıldığında esrar %57.1, eroin %14.6, çoklu madde %13.1 ve ilaç %0.5 oranında kullanıldığı tespit edilmiştir. Olguların %31.6 sı (n=130) ceza sorumluluğunun belirlenmesi amacıyla değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda bu olguların %33.1 inin (n=43) ceza sorumluluğunun tam olduğuna, %53.8 inin (n=70) ceza sorumluluğunun olmadığına, %13.0 ının ise 2 New/Yeni Symposium Journal, Cilt 52, Sayı 1,

3 Çöpoğlu ÜS, Bülbül F, Kokaçya MH, Alıcı D, Taştan MF, Ünal A, Alpak G, Savaş HA Tab lo 1: Olguların konsultasyon nedenleri ile sosyodemografik ve klinik özellikleri Konsultasyon nedenleri Madde Kullanımı/Bağımlılığı TCK 32 Kapsamında Ruh Sağlığı Akıl Sağlığı Değerlendirilenler Değerlendirilenler Değerlendirilenler Değerlendirilenler (n:205) (n:130) (n:58) (n:19) Yaş (Ortalama±SD) 30.7± ± ± ±20.3 Cinsiyet Erkek %99.0 %87.7 %17.2 %63.2 Kadın %1.0 %12.3 %82.8 %36.8 Medeni Durum Evli %56.6 %41.5 %25.9 %57.9 Bekâr %40.5 %51.5 %69.0 %15.8 Dul %1.5 %4.6 %1.7 %10.5 Boşanmış %1.5 %2.3 %3.4 %15.8 Eğitim Bilinmiyor %7.3 %4.6 %13.8 %10.5 Okur yazar değil %4.9 %21.5 %17.2 %36.8 İlkokul %56.6 %36.2 %25.9 %31.6 Ortaokul %16.6 %19.2 %12.1 %.5.3 Lise %12.7 %13.8 %19.0 %15.8 Üniversite %2.0 %4.6 % Psikiyatrik Tanılar Psikopatoloji yok %34.6 %23.8 %13.8 %31.6 Şizofreni %14.6 %5.3 İki Uçlu Bozukluk %13.8 %1.7 %15.8 Majör Depresyon %7.7 %60.3 Mental Retardasyon %16.2 %10.3 %47.4 Madde Bağımlılığı %63.9 %7.7 Şizofreni+MR %3.1 ASKB %1.5 %10.8 TSSB+MD %12.1 Demans %0.8 Akut Stres Bozukluğu %1.7 Şizoaffektif Bozukluk %0.8 Psikotik Özellikli MD %0.8 Suç Türleri Suç yok %12.2 %25.4 %57.9 Darp ve yaralama %37.7 %5.3 Hırsızlık %1.0 %20.8 %15.8 Madde yakalatma %85.9 %3.9 Cinayet %0.5 %1.5 %10.5 Yaralama+cinayet %2.3 Tehdit+hakaret %3.1 Cinsel istismar+tehdit %0.8 Kaçakçılık %0.5 %1.5 %5.3 Sahte evrak tanzimi %1.5 Taciz %5.3 Nitelikli yağma %0.8 Nitelikli dolandırıcılık %0.8 Madde Türleri Kullanmıyor %14.6 %81.5 %98.3 %100 Esrar %57.1 % Eroin %14.6 %3.8 %1.7 İlaç % Çoklu madde %13.1 % (n=17) ceza sorumluluğunun kısmi olarak bozulduğuna karar verilmiştir. Bu grupta madde kullanımına bakıldığında çoklu madde %7.7, esrar %6.9 ve eroin %3.8 oranında kullanıldığı tespit edilmiştir. Olguların %14.1 i (n=58) ruh sağlığının değerlendirilmesi için incelenmiştir. Bu grup değişik ruhsal travmalara maruz kalan olgulardan oluşmaktaydı. Yapılan değerlendirmeler sonucunda bu olguların %87.9 unun (n=51) ruh sağlığının bozulduğu, %12.1 inin (n=7) ise ruh sağlığının bozulmadığına karar verilmiştir. New/Yeni Symposium Journal, Cilt 52, Sayı 1,

4 Adli psikiyatri polikliniğinde değerlendirilen olguların psikiyatrik tanıları, madde kullanım durumları, sosyodemografik ve klinik... Tab lo 2: Suç işleyen ve işlemeyen grupta cinsiyet, eğitim düzeyi, psikiyatrik tanı ve madde kullanımı Suç işlemiş Suç işlememiş P değeri (n: 285) (n:127) Yaş (Ortalama±SD) 30.9± ±12.0 P=0.11 Cinsiyet P<0.001 Kadın %2.5 %52.0 Erkek %97.5 %48.0 Eğitim P< yıl ve altı %68.3 % yıl üstü %31.7 %49.6 Medeni durum P=0.35 Evli %50.5 %40.9 Bekâr %44.2 %52.8 Boşanmış/Dul %5.3 %6.2 Psikiyatrik Tanı P=0.26 Var %70.2 %75.6 Yok %29.8 %24.4 Madde Kullanımı P<0.001 Var %62.8 %17.2 Yok %37.2 %82.8 Değerlendirilen olgular içinde suç işleyen 285 olgunun verileri ayrı olarak incelenmiş ve suç işleyenlerle suç işlemeyenler yaş, medeni durum, eğitim durumu psikiyatrik tanı alıp almadıkları ve madde kullanımı açısından birbirleri ile karşılaştırılmış ve sonuçlar Tablo 2 de gösterilmiştir. Suç işleyenlerde suç işlemeyenlere göre erkek cinsiyet ve madde kullanımı anlamlı olarak yüksek, eğitim düzeyi ise anlamlı olarak düşük bulundu. Bu iki grup psikiyatrik tanı alıp almadıkları açısından karşılaştırıldığında ise iki grup arasında anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir. TARTIŞMA Mahkemeler kullanmak için uyuşturucu ya da uyarıcı madde bulundurduğu tespit edilen kişilerle ilgili olarak tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine karar vermeden önce bu kişilerin madde kullanıp kullanmadıklarını ve eğer kullanıyorlarsa madde kullanımının bağımlılık düzeyinde olup olmadığının tespitini istemektedirler. Bu amaçla çalışmamızda değerlendirmeye alınan olguların %37.6 sının madde bağımlısı olduğu, %23.9 unun madde kullandığı fakat bağımlı olmadığı, %34.6 sının madde kullanmadığı ve %3.9 unun ise remisyonda madde bağımlısı olduğu tespit edilmişti. Bu kişilerden madde kullanmadığı tespit edilenlerin ya mahkeme sürecinde yanlış beyanatta bulunduğu ya da madde kullanımının üzerinden maddenin vücutta tespit edilemeyeceği kadar bir zaman geçmesi nedeniyle olduğu düşünülmüştür. Ceza sorumluluğunun belirlenmesi amacıyla TCK 32/1. ve TCK 32/2. maddesi gereğince suç işleyen kişilerin akıl sağlığının suç işlediği sırada tamamen ya da kısmen bozuk olup olmadığının tespiti istenebilmektedir. Bu konuları içeren değerlendirme, kişilerin isteği üzerine ya da mahkemenin gerek görmesi sonucu talep edilir. Çalışmamızda bu amaçla değerlendirilen kişilerden %33.1 inin ceza sorumluluğunu tam olduğuna, diğerlerinin ise ceza sorumluluğunun kısmen ya da tamamen bozulduğuna karar verilmişti. Literatürde bu oranları karşılaştırabilecek herhangi bir veri bulamamıştır. Maruz kaldığı saldırı sonrası ruh sağlığının bozulup bozulmadığı sorulan olguların %87.9 unun ruh sağlığının bozulduğu, %12.1 inin ise ruh sağlığının bozulmadığı tespit edilmişti. Herhangi bir ruhsal travmaya maruz kalan kişide ruh sağlığının bozulması olaya neden olan saldırganın alacağı cezayı arttırmaktadır. Eskişehir de cinsel saldırıya maruz kalmış kişiler hakkında düzenlenen raporlarda bu kişilerin %61.9 unun ruh sağlının bozulduğu tespit edilmiştir. 4 Bizim olgularımızın maruz kaldıkları travmaların niteliğini tam olarak sınıflanma- 4 New/Yeni Symposium Journal, Cilt 52, Sayı 1,

5 Çöpoğlu ÜS, Bülbül F, Kokaçya MH, Alıcı D, Taştan MF, Ünal A, Alpak G, Savaş HA mış olması çalışmamızın eksik bir yönüdür. Madde kullanımı ve bağımlılığının değerlendirildiği olguların %99 u ve ceza sorumluluğunun belirlenmesi amacıyla değerlendirilen olguların %87.7 si erkeklerden oluşmaktaydı. İşlediği iddia edilen bir suçtan ötürü ceza hukuku açısından psikiyatrik değerlendirilmeye alınan kişilerin incelendiği daha önce kliniğimizde yapılan bir çalışmada da çalışmamızın verilerini destekler şekilde olguların %94.5 i gibi büyük çoğunluğunun erkek olduğu bildirilmiştir. 5 Ülkemizde yapılan değişik çalışmalarda madde bağımlılığı için tedavi edilen olguların %88.3- %95.8 oranında erkeklerden oluştuğu bildirilmiştir. 6,7 ABD de farklı eyaletlerde madde bağımlılığı için tedaviye başvuran 18 yaş üstü hastalarla yapılan bir çalışmada, bu kişilerin büyük çoğunluğunun (yaklaşık %70 inin) erkek olduğu ve ortalama yaşlarının olduğu bildirilmiştir. 8 Çalışmamızda ceza sorumluluğunun belirlenmesi amacıyla değerlendirilen vakaların %57.9 u okur yazar değil ya da ilkokul mezunu olarak saptanmıştır. Kliniğimizde daha önce yapılan bir çalışmada suç işleyen olgularda ilkokul mezunu ve okuma yazma bilmeme oranı %87.9 olarak saptanmıştır. 5 Çalışmamızda madde kullanımı ve bağımlılığının değerlendirildiği vakalarda esrar %57.1, eroin %14.6, çoklu madde %13.1 ve ilaç %0.5 oranında kullanıldığı tespit edilmiştir. Bir çalışmada madde bağımlılığı nedeniyle tedavi edilenlerde en çok kullanılan maddeler, çoğul madde (%30.8) ve esrar (%26.4) olarak bildirilirken, başka bir çalışmada Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlıları Tedavi ve Araştırma Merkezi (AMATEM) de tedavi gören hastalarda en sık kullanılan maddeler sırasıyla alkol (%58.5-%64.5), eroin (%14-%20.8) ve uçucu maddeler (%7-%10.3) olarak bildirilmiştir. 6,7 Avrupa da tutukluların yaşam boyu madde kullanım prevalansları incelendiğinde, en sık yaygınlıkta (%12-70 arası) esrar, %20-50 oranında kokain, %8-39 oranında eroin kullanıldığı bildirilmiştir. 9 Bizim çalışmamızda en çok esrar kullanımı tespit edilmiştir. Bunun nedeni hastalarımızın tedavi amaçlı değil de adli merciler tarafından yönlendirilmiş olması olabilir. Ceza sorumluluğunun belirlenmesi amacıyla değerlendirilen vakalarda ise esrar %6.9, eroin %3.8 ve çoklu madde %7.7 oranında kullanıldığı tespit edilmiştir. Çalışmadaki tüm olgular suç dağılımı açısından değerlendirildiğinde %39.8 ile en çok madde yakalatma tespit edilmiştir. Bağımlılık doğrudan veya dolaylı olarak suç eylemlerine neden olmaktadır. Kullanılan maddenin etkisiyle kişiler doğrudan ya da dolaylı olarak suç işleyebilmektedir. 10 Ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler üzerinde yapılan bir çalışmada 17 ceza infaz kurumunda 783 hükümlü değerlendirilmiş ve tüm grubun %8.5 inin uyuşturucu maddeler ile ilgili suçlardan hükümlü olduğu bildirilmiştir. Madde kullanımı ile ilgili suç işleyen bu grupta kişilerin %42 sinin eroin, %30 unun esrar ve %17 sinin kokain kullandığı bildirilmiştir. 11 Bizim çalışmamızda esrar %57.1, eroin %14.6, çoklu madde %13.1 ve ilaç %0.5 oranında kullanıldığı tespit edilmiştir. Alkol ve madde kullanımı ile suç arasındaki ilişkinin incelendiği bir derlemede, herhangi bir suçtan ötürü sorgulanan veya tutuklu bulunanlarda yüksek oranda madde kullanımı ile ilişkili bozuklukların bulunduğu ifade edilmiştir. 12 Yine Avustralya da tutukluların %70 inde yasal olmayan maddeleri kullandığı tespit edilmiştir. 13 Bir derlemede mahkumların % ının alkol kötüye kullanımı veya bağımlılığı, % ının ise madde kötüye kullanımı veya bağımlılığı kriterlerini karşıladığı bildirilmiştir. 14 İngiltere de tutuklularda yapılan bir çalışmada tutukluların %34 ünün esrar kullandığı, %11 inin madde bağımlısı olduğu belirtilmiştir. 15 Çalışmamızdaki tüm olgular değerlendirildiğinde en fazla kullanılan maddenin esrar olduğu tespit edilirken, ceza sorumluluğunun belirlenmesi amacıyla değerlendirilen vakalarda ise en fazla çoklu madde kullanımı tespit edilmiştir. Suç işleyenlerde suç işlemeyenlere göre erkek cinsiyet ve madde kullanımı anlamlı olarak yüksek, eğitim düzeyi ise anlamlı olarak düşük bulunmuştur. Bu iki grup psikiyatrik tanı alıp almamaları açısından karşılaştırıldığında ise aralarında anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir. Suça karışmış kişilerde eğitim düzeyinin düşük olduğu, düşük eğitim düzeyinin yineleyici suç işleme davranışı ile ilişkili olduğu yapılan diğer çalışmalarda gösterilmiştir. 16,17 Çalışmamız geriye dönük olduğundan suç ile psikiyatrik tanı arasında bir ilişkiden New/Yeni Symposium Journal, Cilt 52, Sayı 1,

6 Adli psikiyatri polikliniğinde değerlendirilen olguların psikiyatrik tanıları, madde kullanım durumları, sosyodemografik ve klinik... bahsetmek bu verilere göre güç gözükmektedir. Çünkü kişide mevcut psikiyatrik bir bozukluk olsa bile, suç işlediği esnadaki ruhsal durumu, davranışlarını hangi motivasyonla yönlendirdiği ve bunlar üzerine hastalığının etkilerinin neler olduğunu değerlendirmek gerekmektedir. Yine de çalışmamızdaki bu kısıtlılıklara rağmen suç işleyenlerde psikiyatrik bozuklukların daha fazla olmadığı söylenebilir. KAYNAKLAR 1. Gökçen C, Dursun OB. Bir eğitim hastanesi çocuk psikiyatri birimine gönderilen adli olguların incelenmesi. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2012; 25(3): Özcanli T, Ortaköylü L. Adli Psikiyatrik rapor düzenlenmesinde adli tıp uygulamaları. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi 2011; 4(1): Savrun BM. Türkiye de adli psikiyatri uygulamaları. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi 2011; 4(1): Karbeyaz K, Gündüz T, Balcı Y, Akkaya H. Cinsel suç mağdurlarının ruh sağlığı hakkında düzenlenen adli psikiyatrik raporlar ve bilirkişilik kurumları arası uzlaşma sorunu. Türk Psikiyatri Dergisi 2012; 23(4): Kalenderoğlu A, Yumru M, Selek S, Savaş HA. Gaziantep üniversitesi tıp fakültesi adli psikiyatri birimine gönderilen olguların incelenmesi Nöropsikiyatri Arşivi 2007; 44: Doğanavşargil GÖ, Sertöz ÖÖ, Coşkunol H, Şen G. EÜTF psikiyatri anabilim dalı bağımlılık tedavi biriminin hasta verilerinin on yıllık geriye dönük olarak incelemesi: Madde kullanan hastaların sosyodemografik özellikleri. Bağımlılık Dergisi 2004; 5: Saatçioğlu Ö, Evren EC, Çakmak D yılları arasında yatarak tedavi gören alkol ve madde kullanımı olan olguların değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2003; 4: Garnick DW, Horgan CM, Acevedo A, Lee MT, Panas L, Ritter GA ve ark. Criminal justice outcomes after engagement in outpatient substance abuse treatment. Journal of Substance Abuse Treatment 2014; 46(3): Tosun M, Çetin A, Konuk N. Alkol ve madde bağımlılığının adli psikiyatrik yönleri. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi 2011; 4(1): Yavuz Y. Uyuşturucu madde suçu nedeniyle Türkiye cezaevlerinde bulunan mahkumların profili. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, Chalub M, Telles LE. Alcohol, drugs and crime. Revista Brasileira de Psiquiatria 2006; 28: van Dyken E, Thai P, Lai FY, Ort C, Prichard J, Bruno R ve ark. Monitoring substance use in prisons: Assessing the potential value of wastewater analysis. Science & Justice Fazel S, Bains P, Doll H. Substance abuse and dependence in prisoners: a systematic review. Addiction 2006; 101(2): Maden A, Swinton M, Gunn J. Drug dependence in prisoners. BMJ: British Medical Journal 1991; 302(6781): Kayatekin ZE, Maner F, Abay E, Saygılı S, Şener A. Ruh hastalarında homisidal saldırganlık. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 1991; 4: Yumru M, Savaş HA, Tutkun H, Herken H, Karasu M, Dülger HE. Gaziantep Üniversitesi nde adli psikiyatrik açıdan incelenmiş olan olguların değerlendirilmesi: Yüksek oranda alkolmadde kullanımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005; 6: Montanari L, Royuela L, Pasinetti M, Giraudon I, Wiessing L, Vicente J. Drug use and related consequences among prison populations in European countries. Prisons and Health 2014: New/Yeni Symposium Journal, Cilt 52, Sayı 1,