ARA MODERNİZASYON SİSTEMLERİ KULLANICI KİTABI

Transkript

1

2 ARA MODERNİZASYON SİSTEMLERİ KULLANICI KİTABI ÖNSÖZ Bu doküman, Radarlı Hava Trafik Kontrol Hizmeti sağlanan ATC Ünitelerindeki Hava Trafik Kontrolörlerinin SMART Projesi kapsamında kullanmakta oldukları; ATS gözetim sistemleri, elemanları, fonksiyonları, çalışma prensipleri ve gelişmiş fonksiyonlar hakkında bir rehber doküman olarak DHMİ Genel Müdürlüğü Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır. Bu dokümanın hazırlanma safhasında, yayınlandığı tarih itibariyle en son HMI özellikleri ve yeniliklere öncelik verilmiştir. Hazırlayan Taylan YEĞENOĞLU Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı i

3 1. GENEL ÖZELLİKLER 1 2. ARAÇ ÇUBUĞU KULLANIMI RNG (Range) CENTER MAPS DRAW GPI (Get Point Information) RM (Range Mark) R&B (Range and Bearing) ICM (Inter Console Mark) WRP (Window Radar Picture) LST (List) BIG/SML LN (Line) MINI/LONG SPD (Speed) CTRL (Control) OVRL (Overlap) NSL (Nearby AIS (Advanced Information Status) PEN (Pending) O: (Orientation) EXT (Extention) SPV (Speed Vector) HST (History Dots) HLO (Height Layer On/Off) PRI (Primary) PLO (Plot) 7 ii

4 2.27. DOTS EBC (Enter Block Code) DBC (Display Block Code) QLF (Quick Look Feature) 8 3. TRACK STATÜLERİ CONTROLLED TRACK EN-ROUTE CONTROLLED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI AIS (ADVANCED INFORMATION STATUS) TRACK AIS TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI NOTIFIED TRACK NOTIFIED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI NEARBY TRACK NEARBY TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI UNCORRALATED TRACK UNCORRALATED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI HANDOVER SENDING TRACK HANDOVER SENDING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI HANDOVER RECEIVING TRACK HANDOVER RECEIVING TRACK İŞLENEBİLİR ALANLARI TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEN VERİLEN KOMUTLAR ASSUME (Kontrolün Alınması) TRANSFER (Kontrolün Transferi) TRANSFER FREE (Kontrolün İstenen Sektöre Transferi) ROF- REQUEST OF FREQUENCY (Frekansa İsteme) COF- CHANGE OF FREQUENCY (Frekans Değiştirme) FORCED ACT NEXT UNIT (Komşu Ünite) FEL FIR EXIT LEVEL (FIR Çıkış Seviyesi) XFL- EXIT FLIGHT LEVEL (Çıkış Seviyesi) 21 iii

5 4.10. PEL- PLANNED ENTRY LEVEL ( Planlanan Giriş Seviyesi) CFL- CLEARED FLIGHT LEVEL ( Müsaade Edilmiş Seviye Tahsisi) SFL- SUPPLEMENTARY FLIGHT LEVEL ( Ek uçuş seviyesi) FLCHG FLIGHT LEVEL CHANGE ( Uçuş Seviyesi Değişikliği) LVL LAST VACATED LEVEL ( Kullanılan Son Seviye) APT APPROACH TYPE (Yaklaşma tipi) ASP ASSIGNED SPEED (Sürat tahsisi) ARC- ASSIGNED RATE OF CHANGE (Tırmanma/Alçalma Oranı) OPEN HEADING CLHDG CLOSED HEADING TRACKED HEADING ( İzi Sürülmüş Uçuş Başı) DCT- DIRECT (Direkt Rota) / HLINS- HOLDING INSERT (Holdinge alma) PREDICTED TRAJECTORY (Tahmini Rota (Trajectory) Görüntülenmesi) EDIT - Trajectory Modification (Rota Değişikliği) RVSM Statüsü TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEKİ HATIRLATMALAR VE İKAZLAR DEV (Deviation) COORD (Coordination Failure) A2341 (Allocated SSR Code) N2334 (Non Conformance) TOC (Transfer of Control) COO (Coordination) PCO (Phone Coordination) MENÜLER PLAN (PLANNER MENU) DEPARTURE EN ROUTE ARRIVAL 34 iv

6 LEVELS ORDERS COORD. ORDERS HOLDING ORDERS TWR/APP ORDERS UNDO ORDERS EDIT FUNCTION EXE (EXECUTIVE MENU) ASSUME TRANSFER TRANF. FREE IDENTIFY CORRELATE DECORRELATE REPORT ORDERS CHANGE SID CHANGE STAR LVL FLIGHT (FLIGHT DATA MENU) FPL INSERT FPL AMEND CANCELLATION TERMINATED COPY TYPE APPROACH CALLSIGN MENU DEP RUNWAY LND RWY FPL EXTENDED DATA FPL MESSAGE TEXT 49 v

7 SSR TRAJECTORY FFP INACTIVE FLIGHT REG. NUMBER GROUP SECT UNGROUP SECT PAPER STRIP MET/AIS ORERS FAST IDENTIFY SUP (SUPERVISOR MENU) PHYSICAL ASSIGNMENT SECTOR CONFIGURATION GLOBAL CONFIGURATION FUNCTION ASSIGNMENT MONITORING GLOBAL QNH ASSIGNMENT SEND SPV MESSAGE SET PRIVILEGE RELEASE PRIVELEGE MODIFY PASSWORD SEND SPV MAP OPAK PENCERELER ODA- OPERATIONAL DATA AREA SDMA SYSTEM DATA MANAGEMENT AREA DIR- FLIGHT DIRECTORY PAL: PRE-ACTIVATION LIST DEP: DEPARTURE LIST SCL: SECTOR LIST 68 vi

8 7.7. LND: LANDING ( ARRIVAL) LIST DIAG: DIAGNOSTIC LIST ALARM: ALARM LIST TRANSPARAN PENCERELER FIX Penceresi CSL (Coast List) Penceresi HLD (Holding List) Penceresi SEL (Special Entry List) Penceresi FHI (Flight Hooked Information) Penceresi ESB (ELECTRONİC STRIP BAY) ELEKTRONİK STRİP ALANLARI OLDI MESAJLARI ABI: Advance Boundary Information Message ACT: Activate Message REV: Revision Message MAC: Message for Abrogation of Coordination PAC: Preliminary Activate Message LAM: Logical Acknowledgement Message SİSTEMDE OLDI MESAJLARININ YÖNETİMİ UÇUŞ STATÜLERİ INACTIVE ( PASSIVE) UÇUŞ STATÜSÜ: PENDING ( PRE-ACTIVE) UÇUŞ STATÜSÜ: ACTIVE (CLEARED) UÇUŞ STATÜSÜ: LIVE UÇUŞ STATÜSÜ: TERMINATED UÇUŞ STATÜSÜ: UÇUŞ İPTALİ: UÇUŞ STATÜSÜ TANIMLAMALARI: 84 vii

9 12. RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN TRACK SEMBOLLERİ RADAR EKRANINDA GÖRÜNTÜLENEN SEMBOLLER 87 viii

10 1. GENEL ÖZELLİKLER Mouse un sol tuşu tıklanıp basılı tutulduğunda radar ekranı üzerindeki imleç el şekline dönüşür. Sol tuş basılı tutulup çekilerek ekran istenilen bölgeye kaydırılır. Mouse un sağ tuşu tıklanıp bırakıldığında radar ekranı üzerindeki imleç büyüteç şekline dönüşür. Mouse kaydırılarak yakınlaştırılmak istenilen bölge çerçeve içine alınır. Sol tuşa basılıp bırakıldığında çerçeve içine alınan bölge yakınlaştırılır. Eğer çerçeveye alınan bölge yakınlaştırılmadan işlem iptal etmek istenilirse mouse un orta tuşuna basılır, imleç eski haline döner. İşlem gerçekleştirildikten sonra önceden kullanılan range değişecektir, daha sonra istenilen range araç çubuğundaki range tuşundan ayarlanabilir. ( bkz. sf. 2, RNG,Range) Radar ekranı üzerinde mouse kaydırıldıkça imlecin bulunduğu yerin koordinatları araç çubuğunun orta kısmında görüntülenir. Etiket çubuğunun üzerinde mouse un orta tuşuna basarsanız etiket çubuğunu uzatıp kısaltırsınız. Etiket çubuğunun üzerinde mouse un sol tuşuna basarsanız Speed Vector görüntülenir. Speed Vektör dakikası 0 dan büyük olmalıdır ( bkz. sf.7 SPV,Speed Vector). İşlemden çıkmak için tekrar mouse un sol tuşu ile etiket çubuğuna tıklanır. Etiket üzerinde mouse un orta tuşuna basıp tutarak etiketi radar ekranı üzerinde istediğiniz yere çekip götürebilir. Etiketi eski konumuna getirmek için etiket çubuğu ya da track sembolü üzerinde mouse un orta tuşuna basılır. Track sembolü üzerinde mouse un orta tuşuna basarsanız etiketi döndürürsünüz (Rotation). Orta tuşa ilk basışta eğer track etiketi daha önce başka tarafa çekilmişse etiket çubuğu varsayılan (default) yerine gelecektir. Track sembolü üzerinde mouse un sol tuşuna basarsanız track i seçmiş olursunuz. Radar ekranı üzerindeki pencereler mouse un orta tuşu ile açılıp kapatılır. Araç çubuğu üzerindeki komutlar mouse un sol tuşu ile açılıp kapatılır. Araç çubuğu üzerindeki komutların eğer alt menüleri varsa açılan bu menüler kontrol çubuklarına mouse un sol ya da orta tuşuna tıklanıp tutularak radar ekranının istenilen yerine sürüklenebilir. Uçuş listelerinde Callsign hanesi üzerinde mouse un sol tuşuna tıklandığında Planner Menü, orta tuşuna tıklandığında Executive menü, sağ tuşuna tıklandığında ise Flight Data menü açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 1

11 2. ARAÇ ÇUBUĞU KULLANIMI 2.1. RNG (Range) Radar ekranının ölçeğini ayarlamak için kullanılır NM arası range değeri vardır. RNG komutuna basıldığında açılan menüde 4 tane sabit range değeri vardır. ( ) Bu değerler üzerlerine tıklanarak seçilebilir. Ayrıca menü içinde bir range skalası bulunmaktadır, sabit değerler dışındaki range ler buradan ayarlanabilir. Skala üzerindeki boş alanlara mouse un sol tuşu ile tıklarsanız range değeri 10 arlık dilimler halinde artar ya da eksilir. Skala üzerindeki oklara mouse un sol tuşu ile tıklanırsa range değeri 1 erlik dilimler halinde artar ya da eksilir ayrıca skala çubuğu mouse un sol tuşu ile tutulup çekilmek suretiyle de range ayarlanabilir. Menünün en altında save tuşu ile mevcut range hafızaya alınabilir böylelikle kullanıcı sürekli kullanacağı range değerini ayarlayıp kaydedebilir. 2.2 CENTER Mouse un sol tuşu ile bu komuta tıkladığımızda o sektörün sistemde belirlenmiş merkez noktası radar ekranı üzerinde merkez olarak alınır. Komut üzerinde mouse un orta tuşuna tıkladığımızda radar ekranındaki imleç OFC konumuna gelir. İmleç istenilen yere sürüklenip mouse un sol kliğine tıklandığında burası merkez olarak alınmış olur MAPS Bu komut radar ekranı üzerinde görüntülemek istediğimiz haritaları açar. Komut üzerinde mouse ile tıklandığında bir pencere açılır. Bu pencerede içlerinde alt menüler olan çeşitli haritalar bulunmaktadır. Buradan radar ekranı üzerinde CTR lar, yollar, seyrüsefer yardımcıları vs. gibi unsurlar açılıp kapatılabilir. Eğer bir menü içinde hiçbir alt menü açılmamışsa bu menü yeşil olarak görüntülenir, herhangi bir alt menü açıldığında renk beyaz olur. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 2

12 2.4. DRAW Bu komut radar ekranı üzerinde geçici haritalar çizmek içindir. Komut üzerine gelip mouse ile tıklandığında içinde renk kategorileri olan bir menü açılır, çizim yapmak için hangi renk kullanılacaksa buradan seçilir. Renk seçildikten sonra başka bir alt menü otomatik olarak açılır. Bu menüden harita üzerinde çizilecek unsurlar seçilir: Sembol, daire ya da metin gibi. Bu unsurlar üzerine tıklandığında tekrar bir menü açılır buradan çizim için kullanılacak özellik seçildikten sonra radar ekranı üzerindeki imleç kalem biçimini alır, radar ekranı üzerinde çizilmek istenilen şekil çizildikten sonra END tuşuna basılır GPI (Get Point Information) Bu komut kullanılarak radar ekranı üzerinde yollar, sektörler, Seyrüsefer yardımcıları vs. gibi unsurların detaylı bilgileri radar ekranı üzerinde görüntülenebilir. Komut üzerine mouse ile tıklandığında radar ekranı üzerindeki imleçte GPI ibaresi görüntülenir. İmleci, detaylı bilgisini öğrenmek istediğimiz yere sürüklediğimizde istenilen bölge sarı renkte belirginleşir. İmleç bu pozisyondayken mouse un sol kliğine basılı tutulduğu süre boyunca üzerine gelinen unsurun detaylı bilgileri radar ekranı üzerinde görüntülenir RM (Range Mark) Bu komut üzerine mouse ile tıklandığında radar ekranı üzerindeki imleç artı işaretini alır. İmleç artı işareti olduktan sonra ekran üzerinde mouse un sol tuşu ile tıklandığında 2.5 millik dilimlere bölünmüş bir artı işareti belirir, mouse un orta tuşuna bastığımızda bu işaret çarpı şeklini alır. Range mark göz kararıyla mesafeleri tahmin etmek için kullanılır R&B (Range and Bearing) Bu komut yön ve mesafe ölçümü için kullanılır. Komuta tıklandığında bir alt menü açılır bu menü aynı anda 4 e kadar yön ve mesafe ölçümüne CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 3

13 olanak sağlamaktadır. Bu menüden herhangi bir R&B tuşuna basıldığında ekran üzerindeki imleç artı işaretine dönüşür. Radar ekranı üzerinde mouse un sol kliği ile tıkladığımız yer ölçmek istediğimiz yerin başlangıç noktası, orta klik ile tıkladığımız yer bitiş noktasıdır. Eğer başlangıç noktası olarak uçak seçilir ve bitiş noktası uçağın uçuş başı merkez olmak üzere 50 derecelik bir açı içerisinde olursa, komut en alt satırda uçağın bize bu noktada kaç dakika sonra olacağını da gösterir. Komut açık konumdayken diğer R&B tuşlarına basılıp başka ölçümler de yapılabilir. İptal işlemi için kapatılmak istenen R&B tuşu seçilir ve CNL tuşuna basılır. Her bir ölçümün iptali için aynı işlem tekrarlanır ICM (Inter Console Mark) Diğer sektörlere ikazda bulunmak ya da bu sektörlerin dikkatini çekmek için kullanılan bir özelliktir. Bu komuta tıklandığında üzerinde SEND/CANCEL/ACK komutları bulunan alt bir menü açılır. ICM göndermek için SEND düğmesine basılır. ICM sembolünün gönderilmesi istenilen coğrafi pozisyona radar ekranı üzerinde gidilir. İmlecin görüntüsü değişir. ICM gönderilmek istenen pozisyonda mouse un sol tuşuna basılır ve bir seçim penceresi açılır. Açılan seçim penceresinin içinde sektör isimleri vardır. Bu pencere kullanılarak ICM gönderilmek istenen sektör adı seçilir. Böylece ICM, ilgili sektörün ekranında ve gönderen sektörde yanıp sönmeye başlar. ICM alan sektör sembolün yanıp sönmesini durdurmak için ICM düğmesine basar ve açılan pencereden ACK düğmesine basar. Bu düğmeye basılması ile ikinci bir seçim penceresi açılır ve hangi sektörden gelen ICM için ACK yapmak isteğimizi soran ikinci bir pencere açılır. ICM gönderen sektör adı seçilerek sembolün yanıp sönmesi durdurulabilir. Bu sayede ICM gönderen sektör karşı sektörün bunu gördüğünü anlar. ICM sembollerini kaldırmak için ICM düğmesine basılınca çıkan CANCEL düğmesine basılır. Sistem bize tekrar hangi sektörden gelen ICM i iptal etmek istediğimizi soran ikinci bir pencere açacaktır. İstenen sektör adı seçilerek sembolün ekranımızdan tamamen silinmesi sağlanır WRP (Window Radar Picture) Genel Radar Ekranı haricinde 3 tane yardımcı radar penceresi açılmasını sağlar. WRP komutuna basıldığında alt bir menü açılır. Bu menüde SRP/TRP/FRP komutları bulunmaktadır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 4

14 SRP TRP FRP :Secondary Radar Picture :Third Radar Picture :Fourth Radar Picture Aynı anda ana radar ekranı üzerinde üç tane yardımcı radar penceresi açılabilmektedir. Bu pencereler mouse ile tutulup çekilerek büyültülüp küçültülebilir. Bu radar pencerelerinin her birinin ayrı ayrı araç çubukları bulunmaktadır. Bu araç çubuklarında ana radar ekranının araç çubuğundan farklı olarak MOT tuşu bulunmaktadır. Bu tuşa basıldığında radar ekranında seçilen uçak sürekli olarak yardımcı radar ekranının merkezinde görüntülenir. Yardımcı radar pencerelerini kapatmak için alt menüdeki SRP/TRP/FRP tuşlarına tekrar mouse un sol tuşuyla basmak gerekmektedir. Yardımcı pencereler yukarılarındaki kontrol çubuğuna mouse un orta tuşuna basılarak ikonlaştırılabilir LST (List) Önceden Planner Menü içindeki Holding Orders komutu girilmiş uçakların listelenmesini sağlayan komuttur. (bkz. sf.37 Holding Orders) CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 5

15 2.11. BIG/SML Track etiketlerindeki karakterlerin büyük ve küçük olarak iki şekilde görüntülenmesini sağlar LN (Line) Bu komut radar ekranı üzerindeki tanımlanmış track etiketlerinin görüntülenen satır sayısının ayarlanmasını sağlar. Komut üzerine tıklandığında alt bir menü açılır. Bu menüden etikette kaç satır görüntülenmek isteniyorsa (2,3 ya da 4) seçilir MINI/LONG Bu komut tüm etiket çubuklarının uzatılıp kısaltılmasını sağlar SPD (Speed) Radar track etiketlerinde uçakların ground speed inin görüntülenmesi içindir. Komut açık konumdayken etiket üzerinde ground speed G harfi ile belirtilir (G458 gibi). Tanımlanmış track etiketlerinde ground speed in görüntülenmesi için görüntülenen satır sayısının LN komutu ile en az 3 olarak seçilmiş olması gerekmektedir CTRL (Control) Bu komut radar ekranı üzerindeki uçakların hangi sektöre ait olduklarını gösterir. Bu komut açık durumdayken track sembolü üzerinde ilgili sektörün 3 lü kısaltması görüntülenir. (Ör. WEL gibi) OVRL (Overlap) Bu komut track etiketlerinin çevrilmesini sağlar NSL (Nearby Sector Label) Bu komut açık konumdayken komşu sektör sorumluluğundaki Nearby statüdeki track etiketlerinin görüntülenmesini sağlar AIS (Advanced Information Status) Bu komut açık konumdayken AIS statüdeki, komşu sektör track etiketlerinin görüntülenmesini sağlar PEN (Pending) Bu komut sistemdeki tanımlanmamış pending track bilgilerini radar ekranı üzerinde görüntüler O: (Orientation) Bu komut track etiketlerinin yönlerini ayarlamak içindir. Bu komuta tıklandığında Orient alt menüsü açılır. Bu alt menüdeki tuşlar tıklanarak track etiketlerinin yönleri kuzey, kuzeydoğu, güneybatı, doğu vs. gibi ayarlanabilir. Ayrıca menünün ortasında DCF (Deconfliction) tuşu bulunmaktadır. Bu komut aktif hale getirildiğinde radar ekranı üzerinde üst üste gelen track etiketleri otomatik olarak birbirinden ayrılır EXT (Extention) Bu komut tanımlı track etiketlerinde outbound uçuşlarda FIR çıkış noktasını, iniş trafiklerinde ise iniş meydanının dörtlü kısaltmasını görüntüler. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 6

16 2.22. SPV (Speed Vector) Bu komut radarda o andaki ground speed ine dayanarak mevcut zamandan 12 dakika sonrasına kadar tracklerin radar ekranında nerede olacağını gösterir. Komut aktif duruma getirildikten sonra kaç dakika sonrası görüntülenmek isteniyorsa yandaki oklar aracılığı ile 0 dan 12 ye kadar ayarlanır. Radar ekranında görüntülenen vektör çubuğu noktalar ile ayrılmıştır. Her bir noktanın arası 1 dakikadır HST (History Dots) Bu komut radar ekranı üzerindeki tracklerin hangi yönden geldiklerini gösterir. Komut aktif hale getirildiğinde tracklerin arkalarında gelmiş oldukları rotaya göre noktalar belirir. Radar ekranında görüntülenmek istenen noktaların sayısı komutun yanındaki oklar aracılığıyla 0-5 arası ayarlanabilir HLO (Height Layer On/Off) Bu komut radar ekranında sadece belli bir seviye aralığındaki tracklerin bilgisi görüntülenmek istendiğinde, girilen seviye aralığındaki trackleri filtreleyip görüntüler. Amaç yoğun trafik akışında radar ekranındaki karmaşayı azaltmaktır. Komutu tetiklemek için öncelikle yanındaki H (Heighest) ve L (Lowest) haneleri doldurularak seviye aralığının belirlenmesi gerekmektedir. Önce H değeri arkasından L değeri girilip HLO tuşuna tıklandıktan sonra komut aktif duruma gelir. Not: HLO komutu belirlenen aralıktaki pending trackleri filtreler ancak PEN komutunun kapalı olması gerekmektedir. Ayrıca AIS statüde olmayan NSL trackleri filtreler. Sorumlu sektörün kontrolü altındaki ve AIS statüdeki trackler filtrelenemez radar ekranında sürekli olarak görüntülenirler PRI (Primary) Bu komut radar ekranında primary track bilgilerini görüntüler PLO (Plot) Bu komut seçilmiş olan radar anteninden gelen ham radar bilgilerini radar ekranı üzerinde görüntüler DOTS Bu komut radar ekranı üzerindeki plotların izlemiş oldukları rotayı arkalarında beliren üç nokta ile gösterir EBC (Enter Block Code) DBC (Display Block Code) Bu komut radar ekranında belirtilmiş kodlu tracklerin filtrelenmesi içindir. EBC komutuna tıklandığında içine 4 adet farklı kod girilebilecek bir pencere açılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 7

17 Penceredeki kod hanelerine filtrelenmek istenen kodlar girilir. (1453, 23**,6***gibi) Girilen kodlar araç çubuğunda komutun altında bulunan alanda görüntülenir. DBC komutuna tıklandığında komut aktif hale gelir ve radar ekranında sisteme girilen kodlar track sembollerinin altlarında bir dikdörtgen kutucukla belirtilir QLF (Quick Look Feature) Bu komut radar ekranında çeşitli nedenlerle görüntülenmeyen (Ör: PEN komutunun kapalı olması, HLO ya da DBC komutu ile belli tracklerin filtrelenmiş olması) trackleri görüntülemek içindir. Komut üzerine gelip mouse un sol tuşuna basılan süre boyunca görüntülenmeyen trackler radar ekranında görüntülenir. 3. TRACK STATÜLERİ 3.1. CONTROLLED TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 8

18 WARNING: İkazlar CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü ( W,N,S,D) NXT: Bir sonraki sektör (Next Sector) AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati ( Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) SFL: Ek uçuş seviyesi (Supplementary Flight Level) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) EN-ROUTE CONTROLLED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş Sağ Tuş CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 9

19 CALLSIGN R NXT AFL CFL OUTFIX XFL SFL Callsign menüsünü açar Trafiğin RVSM statüsü bilgisini değiştirir.(w,n,s,d) Track etiketini işaretler. Track etiketindeki karakterler koyu mavi renkte görüntülenir. Edit fonksiyonunu açar. (Graphical re-routing). Uçak tipini görüntüler. --- Mode C arızası durumunda LVL değerini tahsis eder Müsaade edilmiş uçuş seviyesini değiştirir Direkt Rota (DCT) koordinasyonunu ya da Holdinge giriş komutunu başlatır. Duruma göre: XFL değerini değiştirir, seviye koordinasyonunu başlatır, alınmış bir seviye koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) Track etiketinde sektör çıkış noktasını ya da FIR çıkış noktasını görüntüler. Trafik domestic bir trafikse iniş meydanının 4 lü kısaltmasını görüntüler. --- Trafiğin trajectorysini görüntüler SFL (Ek uçuş seviyesi) değerini girer AHDG ASP ARC Open heading komutu girer. Duruma göre: tahsis edilmiş sürat değerini Mach ya da Knot olarak girer, alınmış bir sürat koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) Tahsis edilmiş tırmanma/alçalma oranını girer. Closed heading komutunu girer. Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler. Tracked Headingi (izi sürülmüş uçuş başı) sayısal değer olarak track etiketinde görüntüler AIS (Advanced Information Status) TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 10

20 CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(actual Flight Level) PEL: Planlanan giriş seviyesi (Planned Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati ( Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş Tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) AIS TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş Sağ Tuş CALLSIGN Callsign menüsünü açar R --- Track etiketini işaretler. Track etiketindeki karakterler koyu mavi renkte görüntülenir. --- SCT --- Uçak tipini görüntüler. --- CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 11

21 PEL OUTFIX XFL ASP Seviye koordinasyonunu başlatır ya da alınmış bir seviye koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) Direkt Rota (DCT) koordinasyonunu başlatır. Duruma göre: XFL değerini değiştirir, seviye koordinasyonunu başlatır, alınmış bir seviye koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) Duruma göre, sürat koordinasyonunu başlatır, alınmış bir sürat koordinasyon talebini cevaplandırır. ( Accept, reject, karşı teklif) ARC Track etiketinde sektör çıkış noktasını ya da FIR çıkış noktasını görüntüler. Trafik domestic bir trafikse iniş meydanının 4 lü kısaltmasını görüntüler. Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler. Trafiğin trajectorysini görüntüler NOTIFIED TRACK CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(actual Flight Level) CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 12

22 CFL: OUTFIX: GSPD: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) Yer sürati (Ground Speed) NOTIFIED TRACK İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş Sağ Tuş R --- Track etiketini işaretler. Track etiketindeki karakterler koyu mavi renkte görüntülenir. --- SCT --- Uçak tipini görüntüler. --- OUTFIX Trafiğin trajectorysini görüntüler NEARBY TRACK CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri (Actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati (Ground Speed) NEARBY TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 13

23 Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş Sağ Tuş SCT --- Uçak tipini görüntüler. --- OUTFIX Trafiğin trajectorysini görüntüler UNCORRELATED TRACK MODA: AFL: GSPD: Transponder kodu Mevcut uçuş seviyesi Yer sürati ( Ground Speed) UNCORRELATED TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş Sağ Tuş MODA Identify peceresini açar HANDOVER SENDING TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 14

24 CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü FREQ: Transfer edilen sektörün frekansı AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri (Actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati (Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş Tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) HANDOVER SENDING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş Sağ Tuş CALLSIGN Callsign menüsünü açar FREQ --- Kontrolün transferini alacak sektörün frekansını ya da uçak tipini görüntüler. OUTFIX Trafiğin trajectorysini görüntüler. ARC --- Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler HANDOVER RECEIVING TRACK CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 15

25 CALLSIGN: Çağrı İsmi R: RVSM Statüsü SCT: Sorumlu Sektör AFL: Mevcut uçuş seviyesi. Mode C değeri(actual Flight Level) CFL: Müsaade edilmiş seviye (Cleared Flight Level) OUTFIX: Sektör çıkış fixi (Outbound Fix) GSPD: Yer sürati (Ground Speed) XFL: Çıkış seviyesi (XFL) AHDG: Tahsis edilmiş uçuş başı (Assigned Heading) ASP: Tahsis edilmiş sürat (Assigned Speed) ARC: Tahsis edilmiş tırmanma oranı (Assigned Rate of Climb) HANDOVER RECEIVING TRACK ETİKETİ İŞLENEBİLİR ALANLARI Etiket Alanları Sol Tuş Orta Tuş Sağ Tuş CALLSIGN Callsign menüsünü açar SCT --- Uçak tipini görüntüler. --- OUTFIX Trafiğin trajectorysini görüntüler. ARC --- Mevcut tırmanma/alçalma oranını görüntüler. --- CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 16

26 Not: Yaklaşma sektörünün iniş trafiği etiketlerinde SFL hanesinin yerine APT (Approach Type) bu haneye mouse un sol tuşu ile tıklanarak, açılan menü aracılığıyla kullanılan yaklaşma tipi etikette görüntülenebilir ya da değiştirilebilir. Yaklaşma sektöründe iniş trafiği etiketlerinde OUTFIX hanesine mouse un orta tuşu ile tıklanınca uygulanan STAR görüntülenir. Bu alana mouse un sol tuşu ile tıklanıp açılan menü aracılığıyla uygulanan STAR değiştirilebilir. Yaklaşma sektöründe kalkış trafiği etiketlerinde OUTFIX hanesine mouse un orta tuşu ile tıklanınca uygulanan SID görüntülenir. Bu alana mouse un sol tuşu ile tıklanıp açılan menü aracılığıyla uygulanan SID değiştirilebilir. 4. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEN VERİLEN KOMUTLAR CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 17

27 4.1. ASSUME (Kontrolün Alınması) Bu komut uçağın kontrolünün alınmasını sağlar. Sistem planlı bir uçuşu ilk sorumlu sektöre atar. İlgili sektörün kontrolörü uçuşun kontrolünden sorumludur. Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde ASSUME tuşuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yol: Radar ekranında mouse un sol tuşu ile bir track seçin. Executive Menüde ASSUME komutuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Uçak komutun uygulandığı sektörün kontrolünde olacaktır TRANSFER (Kontrolün Transferi) Bu komut uçağın kontrolünden sorumlu olan kontrolörün uçağın kontrolünü komşu sektöre transfer etmesini sağlar. Sistem, komut uygulandıktan sonra otomatik olarak seçili uçağı mantıken trajectory sine göre gitmesi gereken sektöre transfer eder. Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde TRANSFER tuşuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yol: Radar ekranında mouse un sol tuşu ile bir track seçin. Executive Menüde TRANSFER komutuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Uçak komşu sektöre transfer konumuna geçer. Komşu sektörün uçağı ASSUME etmesi gerekmektedir TRANSFER FREE (Kontrolün İstenen Sektöre Transferi) Bu komut uçağın kontrolünden sorumlu olan kontrolörün uçağı mantıken gitmesi gereken sektörden başka bir sektöre transfer etmesini sağlar. Etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin çağrı adı kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde TRANSFER FREE (TOF) tuşuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Sektör isimlerini gösteren bir pencere açılacaktır. Açılan pencerede istenilen sektöre mouse un sol tuşu ile tıklayın. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 18

28 Alternatif yol: Radar ekranında mouse un sol tuşu ile bir track seçin. Executive Menüde TRANSFER FREE komutuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Uçak istenilen sektöre transfer konumuna geçecektir. Komşu sektörün uçağı ASSUME etmesi gerekmektedir ROF- REQUEST OF FREQUENCY (Frekansa İsteme) Bu komut transferi devralacak kontrolörün, transferi yapacak olan sektörden uçağı kendi frekansına göndermesini istemesi içindir. AIS etikette uçağın çağrı adı kısmına gelin, çağrı adı kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde ROF tuşuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Kontrolü devredecek sektörde ilgili track etiketinin en üst satırında ROF ibaresi görüntülenir. Bu ibare kontrolün transferi başlatılana kadar görüntülenir COF- CHANGE OF FREQUENCY (Frekans Değiştirme) Bu komut transferi yapacak kontrolörün sorumluluğu alacak komşu sektöre uçağın o sektörün frekansına gönderileceğini belirtmesi içindir. Bu komutla birlikte transfer komutu da uygulanmış olur. Etikette uçağın çağrı adı kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde COF tuşuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. Sonuç: Transferi yapan sektörde (COF komutunu uygulaya sektör) ve transferi alacak sektörde ilgili track etiketinin en üst satırında COF ibaresi ilgili sektörlerin sınır noktasına kadar görüntülenir. COF komutundan sonra komşu sektör AOC (ASSUME) komutuyla kontrolün transferini almış olur FORCED ACT Bu komut uçağın ACT ının komşu sektöre ya da OLDI komşusu üniteye manuel olarak yollamak içindir. Eğer uçak komşu sektöre gidiyorsa komut uygulandığında komşu sektörde uçak AIS (Advanced Information Status) konumuna CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 19

29 geçer. Uçak OLDI komşusu bir üniteye gidiyorsa komut uygulandığında uçağın ACT ı manuel olarak yollanır ve komşu sektörde uçak tanımlanır. Etikette Çağrı adı kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde FORCED ACT tuşuna mouse un sol tuşu ile tıklayın NEXT UNIT (Komşu Ünite) Bu komut bir uçağın frekansı bir sonraki üniteye devredildikten sonra kullanıcıya kontrolün devrinin yapıldığını renk değişikliği ile hatırlatma amaçlıdır. Etikette çağrı adı kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan menüde NEXT UNIT tuşuna tıklayın. Track etiketinin rengi çağla yeşili olacak, track Notified statüye geçecektir. Sektör sorumluluğundaki meydanlara inecek trafiklerde NEXT UNIT komutunun aktif olması için SFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir (bkz. sf. 22, SFL). OLDI komşularına ya da başka bir FIR a gidecek olan trafiklerde NEXT UNIT komutunun aktif olması için XFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir FEL FIR EXIT LEVEL (FIR Çıkış Seviyesi) Bu komut planlamacının, kontrolörün yaptığı seviye değişikliğini görüp OLDI komşusu olmayan FIR a bu seviye değişikliğini bildirmesi içindir. FEL komutunun aktif olması için önceden bir XFL değerinin girilmiş olması gerekmektedir. XFL kontrolör tarafından girildikten sonra track etiketinde turkuvaz renkte görüntülenir. Planlamacı bu seviyeyi karşı üniteye bildirdikten sonra track etiketinde XFL alanına gelip mouse un orta tuşu tıkladığında FEL menüsü açılır, menüde ACCEPT tuşuna tıklandığında turkuvaz olarak görüntülenen seviye beyaza dönüşür XFL- EXIT FLIGHT LEVEL (Çıkış Seviyesi) Bu komut kontrolünü devredecek kontrolörün, uçuşun kontrolünü devralacak olan sektöre, uçuş için seviye teklif etmesi içindir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 20

30 Track etiketi üzerindeki XFL alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye menüsünde istenilen seviyeye mouse un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yollar: Elektronik Strip üzerinde XFL kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Kontrolü devredecek sektör tarafından XFL komutu uygulandığında, kontrolü devralacak sektörde Coordination In penceresi otomatik olarak açılır. Seviye teklif eden sektörde ise Coordination out penceresi açılır. Coordination In penceresinde teklif edilen seviye yeşil renkte görüntülenir. Bu seviyeye mouse ile tıklandığında seviye menüsü açılır. Teklif edilen seviyeyi geri çevirmek için açılan menüde REJECT kabul etmek için istenilen seviyeye mouse ile tıklayın. Başka bir seviye teklif etmek için açılan menüdeki seviyelerden istenilene basın. Bu işlemler ayrıca track etiketi üzerindeki XFL ve PEL hanelerine tıklanarak da yapılabilir. Bu komut Planner Menüde, COORD. ORDERS da COORD. EXIT LEVEL (XFL) aracılığıyla da uygulanabilir PEL- PLANNED ENTRY LEVEL ( Planlanan Giriş Seviyesi) Bu komut, uçuşun kontrolünü devralacak kontrolörün, uçuşu devredecek sektörden, gelecek olan uçuş için giriş seviyesi istemesi içindir. Track etiketi üzerindeki PEL alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye menüsünde istenilen seviyeye mouse un sol tuşu ile tıklayın. Alternatif yollar: Elektronik Strip üzerinde PEL kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Kontrolü devredecek sektörde Coordination In penceresi açılır. Seviye teklif eden sektörde Coordination Out penceresi açılır. Coordination In penceresinde teklif edilen seviye yeşil renkte görüntülenir. Bu seviyeye mouse ile tıklandığında seviye menüsü açılır. Teklif edilen seviyeyi geri çevirmek için açılan menüde REJECT kabul etmek için istenilen seviyeye mouse ile tıklayın. Başka bir seviye teklif etmek için açılan CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 21

31 menüdeki seviyelerden istenilene basın. Bu işlemler ayrıca track etiketi üzerindeki XFL ve PEL hanelerine tıklanarak da yapılabilir. Bu komut Planner Menüde, COORD. ORDERS da COORD. ENTRY LEVEL (PEL) aracılığıyla da uygulanabilir CFL- CLEARED FLIGHT LEVEL ( Müsaade Edilmiş Seviye Tahsisi) Bu komut kontrolörün, Uçağı serbest kıldığı seviyeyi sisteme girmesine olanak sağlar. Track etiketinde cleared level kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın, bir seviye menüsü açılacaktır. Bu seviye menüsünde açılan seçeneklerden birine uçağa tahsis etmiş olduğunuz seviyeyi mouse un sol tuşuyla tıklayın. Uçağa serbest kıldığınız seviye görüntülenecektir. Eğer uçağa verilen seviye CFL hanesine girilmezse, uçak seviyesini bıraktıktan sonra uçağın muhafaza ettiği seviye ile müsaade edilen seviye uyuşmadığı için CFL hanesi radar ekranında sarı renkte görüntülenir SFL- SUPPLEMENTARY FLIGHT LEVEL ( Ek uçuş seviyesi) Bu komut eğer sektör içerisinde bir meydan varsa, iniş trafiklerine bu meydan için koordine edilen seviyenin girilmesini sağlar. Ayrıca FIR sınırındaki sektörlerde SFL uçağın FIR sınırından önce almak istediği seviyeyi hatırlatma amaçlı etikette görüntülemek için kullanılır. Track etiketi üzerindeki SFL alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan seviye menüsünde istenilen seviyeye mouse un sol tuşu ile tıklayın FLCHG FLIGHT LEVEL CHANGE ( Uçuş Seviyesi Değişikliği) Bu komut, önceden XFL ya da PEL komutlarıyla komşu sektörlerle koordine edilmiş seviye değişikliğinin yapılmasının ikazı içindir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 22

32 Track etiketinde Callsign üzerine mouse un sol tuşu ile tıklayın, üzerinde FLCHG tuşunun bulunduğu Callsign menü açılacaktır. FLCHG tuşuna mouse ile tıklandığında komutu uygulayan sektörün track etiketinin en üst satırında FLCHG ibaresi turkuvaz renkte, komşu sektörün track etiketinin en üst satırın da ise FLCHG ibaresi parlak yeşil renkte görüntülenir. Komşu sektör track etiketinde FLCHG kısmına mouse ile tıkladığında üzerinde ACCEPT ve REJECT yazan bir pencere açılır. Eğer komşu sektör uçuş seviyesi değişikliğini kabul ederse her iki sektörün track etiketinde de FLCHG Çağla yeşili olarak görüntülenir. Komşu sektörün Seviye değişikliğini kabul etmediği durumlarda, her iki sektörde de FLCHG ibaresi kaybolur LVL LAST VACATED LEVEL (Kullanılan Son Seviye) Tanımlanmış track etiketinde eğer seviye bilgisi alınamazsa (Mode C arızası ya da pilot Mode C yi kapatırsa) etikette mevcut uçuş seviyesi hanesi yerine LVL hanesi görüntülenir. Uçağın son muhafaza ettiği seviyeyi hatırlatma amaçlıdır. Etikette bu alana mouse ile tıklandığında LAST LEVEL penceresi açılır bu pencerede LVL hanesine son takip edilen uçuş seviyesi girilebilir. Girilen seviye başında L harfi ile görüntülenir. (Ör. L320) Ayrıca LVL Araç çubuğunda Executive menüdeki Last Vacated Level komutuna mouse ile tıklandıktan sonra açılan pencereye bir değer girilerek de değiştirilebilir. (bkz. sf. 43, LVL) APT APPROACH TYPE (Yaklaşma tipi) Yaklaşma trafiklerinde yaklaşma tipini etikette görüntülemek içindir. APT alanı sadece yaklaşma trafiklerinin etiketlerinde görüntülenir. Uygulama: Track etiketinde APT alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. App Type menüsü açılır. Buradan uygulanacak olan yaklaşma tipinin üzerine mouse un sol tuşu ile tıklayın. Seçilmiş olan yaklaşma tipi track etiketi üzerinde görüntülenir. Alternatif yollar: Flight menüde TYPE APPROACH komutuna mouse un sol tuşu ile tıklayın. App Type penceresi açılır. Uygulanacak olan yaklaşma tipine mouse un sol tuşu ile tıklayın (bkz. Sf. 46, TYPE APPROACH) ASP ASSIGNED SPEED (Sürat tahsisi) Bu komut kontrolörün ilgili uçak için hatırlatma amacıyla ya da komşu sektörlere bildirim amacıyla track etiketinde verilen sürat değerinin görüntülenmesini sağlar. Track etiketinde ASP alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan sürat menüsünden istenilen sürat değerine (Mach ya da Knot olarak) mouse un sol tuşuyla tıklayın. Girilen değer track etiketinin sürat kısmında görüntülenecektir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 23

33 Eğer bu komutu, transferi devralacak olan sektör uçak diğer sektördeyken uygularsa uçağı belli bir süratte istediğini belirtmiş olur. Transferi devredecek sektörde Coordination In penceresi açılır. Transferi devralacak sektörde ise Coordination Out penceresi açılır. Uygulama: Komşu sektörün track etiketi üzerinde Assigned speed alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Açılan sürat menüsünden istenilen sürat değerine (Mach ya da Knot olarak) mouse un sol tuşuyla tıklayın. Girilen değer komşu sektörün track etiketinin sürat kısmında görüntülenecektir ARC- ASSIGNED RATE OF CHANGE (Tırmanma/Alçalma Oranı) Bu komut kontrolörün uçağa verdiği alçalma/tırmanma oranını sisteme girmesini ya da uçağın mevcut alçalma ya da tırmanma oranını görüntülemesini sağlar. Track etiketindeki ARC alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. ARC menüsü görüntülenecektir. İstenilen tırmanma/alçalma oranını menüden mouse un sol tuşu ile seçin. Track etiketinde bu oran görüntülenecektir. Track etiketinde ARC alanına mouse un orta tuşu ile tıklarsanız etiket üzerinde uçağın mevcut alçalma ve tırmanma oranı görünecektir OPEN HEADING Bu komut kontrolörün ilgili uçak için vereceği uçuş başını hesaplamasını sağlar. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 24

34 Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse un sol tuşu ile tıklayın. İmleç işareti değişir ve elastik vektör görüntülenir. Radar ekranında bir nokta seçin seçtiğiniz noktaya mouse un sol tuşu ile tıklayın elastik vektör bu noktada bitirilecektir. Eğer elastik vektör radar ekranında herhangi bir yer üzerinde bitirilirse CLHDG alanına uçağın bitirilen noktaya göre olan headingi görüntülenir. Elastik vektörü radar ekranından kaldırmak için radar ekranı üzerine mouse un orta tuşu ile tıklayın CLHDG CLOSED HEADING Bu komut elastik vektör aracılığıyla kontrolörün uçağın sistemdeki trajectory si dâhilinde değişiklik yapmasını sağlar. Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse un orta tuşu ile tıklayın. Ekranda seçili uçağın yürürlükteki trajectory si görüntülenir ve imleç işareti değişir elastik vektör track sembolü başlangıç olmak üzere ortaya çıkar. Elastik vektör ile trajectory dâhilinde değişiklik yaptıktan sonra uçağın trajectory sinde olan bir rapor noktasına gelip mouse un sol tuşu ile tıklayın. İlgili uçağın uçuş rotası sistem üzerinde yenilenmiş olur ve track etiketinde CLHDG alanında mouse ile tıklanan rapor noktası görüntülenir (Ör. TOKER). Yürürlükte olan komutu kapatmak için radar ekranı üzerine mouse un orta tuşu ile tıklayın TRACKED HEADING ( İzi Sürülmüş Uçuş Başı) Bu komut uçağın izi sürülmüş uçuş başını radar etiketinde sayısal değer olarak görüntüler. Track etiketi üzerindeki CLHDG kısmına mouse un sağ tuşu ile tıklayın. Uçağın izi sürülmüş uçuş başı track etiketinde turuncu renkte görüntülenecektir DCT- DIRECT (Direkt Rota) / HLINS- HOLDING INSERT (Holdinge alma) Bu komut kontrol altındaki uçağa direkt rota vermek içindir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 25

35 Track etiketi üzerinde EXIT FIX alanına mouse un sol tuşu ile tıklayın. Üzerinde direkt rota verebileceğiniz noktaların olduğu bir pencere açılacaktır. Buradan istediğiniz noktayı seçip, mouse un sol tuşu ile tıklayınca uçağın trajectory si seçilen nokta direkt uçulan nokta olarak değişir. Eğer açılan pencereden sektör sorumluluğu dışında kalan bir nokta seçilirse sistem otomatik olarak seçilen noktadan sorumlu olan sektörle direkt rota için koordinasyon kurar, radar ekranı üzerinde bir koordinasyon penceresi açılır. DCT menüsünün alt kısmında HLINS (Holding Insert) komutu bulunmaktadır. Bu komut holdinge girdi yapmak içindir. mouse ile bu kısma tıklandığında Radar ekranı üzerinde HOLD. INSERT penceresi açılır. Bu pencerede HFIX ve HLD Exit bölümleri vardır. Bu bölümlere Holding fixi ve Holdingden çıkış zamanı yazılıp Enter tuşuna tıklanınca track holding listesine eklenir ve Radar ekranı üzerinde otomatik olarak HLD transparan penceresi açılır (bkz. Sf. 74, HLD Penceresi). Uçağın holdingini iptal etmek için ya da uçağı holdingden çıkarmak için Track Etiketinde EXIT FIX alanına mouse un sol tuşu ile tekrar tıklandığında açılan DCT menüsünün alt kısmında HLEXI ve HLCNL tuşları görüntülenecektir. Bu tuşlara tıklandığında radar ekranı üzerinde HOLD. EXIT ve HOLD. CANCEL pencereleri açılır bu pencereler üzerinde ENTER tuşuna tıklayarak holding iptali ve holding çıkışı uygulanabilir. (bkz. sf. 37, Holding Orders) PREDICTED TRAJECTORY (Tahmini Rota (Trajectory) Görüntülenmesi) Bu komut seçili olan track in öngörülen rotasını (Trajectory) görüntülemek için kullanılır. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 26

36 Track etiketi üzerindeki EXIT FIX kısmına mouse un sağ tuşu ile basın, seçili track in rotası (Trajectory) radar ekranında görüntülenecektir. Trajectory i kapatmak için EXIT FIX alanına tekrar mouse un sağ tuşu ile tıklayın ya da ekranda görüntülenen trajectory üzerinde uçağın çağrı adı kısmı aydınlanınca bu alana mouse un orta tuşu ile tıklayın EDIT - Trajectory Modification (Rota Değişikliği) Bu komut, kontrolörün uçağın rotasını (trajectory) sistem içinde değiştirmesini sağlar. Track etiketi üzerinde Next Sector kısmına (etikette sağ üst kısım) mouse un sağ tuşu ile tıklayın. Üzerinde Edit, Enter, Reset yazan bir menü açılacak ve radar ekranı üzerinde uçağın rotası (trajectory) görüntülenecek ve imleç işareti kalem şekline dönüşecektir. Radar ekranı üzerinde uçağın rotası dâhilinde bir nokta seçin ve bu noktayı mouse un sağ tuşuyla tutup istediğiniz noktayı çekin trajectory değişecektir. Rota üzerinde mouse un sol tuşuna tıklanarak yeni noktalar da eklenebilir. Komutu bitirmek için önceden açılan penceredeki ENTER tuşuna basın. RESET tuşuna basılarak önceden yapılan değişiklikler geri alınır. Not: Track etiketi Next Sector Alanında mouse un orta tuşuna basılırsa etiket üzerinde uçak tipi görüntülenir RVSM Statüsü Bu komut uçağın RVSM statüsünü belirtmek içindir. Ayrıca track i işaretlemek için de kullanılabilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 27

37 Track etiketinin üst kısmında ortadaki RVSM hanesine mouse un sol tuşu ile tıklayın. Üzerinde RVSM statülerinin (W,N,S,D) olduğu bir pencere açılacaktır. Bu pencereden istenilen RVSM statüsü seçildiğinde etiket üzerinde görüntülenir. Bu alan üzerinde mouse un orta tuşu ile tıklayınca track etiketinin rengi değişir, track işaretlenmiş olur. 5. TRACK ETİKETİ ÜZERİNDEKİ HATIRLATMALAR VE İKAZLAR CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 28

38 Track etiketindeki en üst satır ikaz satırıdır. Bu satır track etiketinde her zaman görüntülenmez. Herhangi bir uyumsuzluk durumunda satırda ikaz ve hatırlatma bilgileri görüntülenir DEV (Deviation) Bu ikaz track, trajectory sinden yatay olarak saptığı durumlarda track etiketinin ikaz satırında sarı renkte görüntülenir. İkazı düzeltmek için CLHDG, DCT ya da EDIT komutlarının kullanılması gerekmektedir COORD (Coordination Failure) Uçağın bir seviyeye tırmanması veya alçalması bildirilmiş ve track etiketinde XFL hanesine girilmişse fakat sistem tarafından uçağın FIR sınırından önce bu seviyeye ulaşamayacağı düşünülüyorsa bu ikaz track etiketinin en üst satırında sarı renkte görüntülenir A2341 (Allocated SSR Code) Eğer sistem tarafından uçağa önceden bir kod tahsis edilmiş fakat pilot bu kodu bağlamamışsa pilotun bağlaması gereken kod, track etiketinin en üst satırında sarı renkte başında A harfi ile gösterilir. Eğer pilot etikette belirtilen kodu bağlarsa ikaz kaybolur N2334 (Non Conformance) Eğer sistem tarafından tanımlanmış bir uçağın pilotu havadayken muhafaza ettiği kodu değiştirirse track etiketinin en üst satırında pilotun CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 29

39 önceden bağladığı kod başında N harfi ile sarı renkte görüntülenir. Eğer pilot etikette belirtilen kodu bağlarsa ikaz kaybolur TOC (Transfer of Control) Sektör sorumluluğundaki trafik sektör sınırına yaklaşmış ve kontrolün transferi komşu sektöre yapılmamışsa track etiketinin en üst satırında hatırlatma amaçlı olarak TOC ibaresi görüntülenir COO (Coordination) Sektör sorumluluğundaki trafik komşu FIR sınırına yaklaşmış (OLDI bağlantısı olan FIR lar) fakat herhangi bir XFL değeri girilmemişse, etiketinin üst satırında COO ibaresi turuncu renkte görüntülenir. Etiket üzerinde bir XFL girildiğinde COO ibaresi kaybolacaktır. Ayrıca track etiketinde COO ibaresi üzerine mouse ile tıklanınca bir pencere açılır bu pencere doldurularak da düzeltme yapılabilir (bkz. sf. 36, Coord FIR Exit Level). Sistemde ACT mesajınının bir sonraki üniteye iletimini XFL değeri tetiklemektedir, COO ikazının etiket üzerinde görüntülenmesinin nedeni XFL değeri girilmediği için sistemin ACT mesajını sonraki üniteye gönderememesidir. Sistem ACT mesajını ya da düzeltme yapıldıktan sonra REV mesajını komşu üniteye gönderemezse track etiketinin en üst satırında PCO (Phone Coordination) ikazı görüntülenir. PCO ikazının amacı trafik bilgisinin OLDI mesajı ile komşu sektöre CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 30

40 iletilemediği durumlarda, kullanıcıyı telefon aracılığıyla trafik bilgisini vermesi gerektiği konusunda uyarmaktır PCO (Phone Coordination) Komşu sektörlerle arada OLDI bağlantısı yoksa ya da OLDI hatlarında bir aksaklık olduğu durumda sektör sorumluluğundaki trafik FIR sınırına yaklaşırken trafiğin bilgisinin komşu sektöre iletilmesini hatırlatmak için track etiketinin üst satırında PCO ikazı turuncu renkte görüntülenir. Bu ikazın üzerine mouse un sol tuşu ile tıklanınca bir pencere açılır bu pencere doldurulunca etiket üzerindeki ikaz kaybolur (bkz. sf. 37 Phone Coord). 6. MENÜLER CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 31

41 6.1. PLAN (PLANNER MENU) DHMİ SEYRÜSEFER DAİRE BAŞKANLIĞI Planner Menü de planlamacı için tahsis edilmiş komutlar bulunmaktadır. PLANNER MENU de aşağıdaki komutlar vardır: DEPARTURE: Bu komut kalkış uçaklarına Departure kleransı vermek içindir. Menünün altında CLEARANCE ve WITH RE-ROUTING komutları vardır. CLEARANCE: komutuna tıklanınca DEP CLEARANCE penceresi açılır. Bu pencereden kalkış kleransı verilir. WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca DEP REROUTING penceresi açılır. Bu pencerede REVISED ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa kalkış kleransı verilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 32

42 EN ROUTE: En-route uçuşlara yol kleransı vermek içindir. Menünün altında CLEARANCE ve WITH RE-ROUTING komutları vardır. CLEARANCE: Bu komuta tıklanınca ENR CLEAR penceresi açılır. Buradan en-route uçuşlara yol kleransı verilir. WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca ENR REROUT. Penceresi açılır. Buradaki ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa yol kleransı verilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 33

43 ARRIVAL: Bu komut iniş uçaklarına Arrival kleransı vermek içindir. Menünün altında CLEARANCE ve WITH REROUTING komutları vardır. CLEARANCE: komutuna tıklanınca ARR CLEARANCE penceresi açılır. Bu pencereden iniş kleransı verilir. WITH RE-ROUTING: Bu komuta tıklanınca ARR REROUT. penceresi açılır buradaki ROUTE hanesindeki yol değiştirilerek ilgili uçuşa iniş kleransı verilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 34

44 LEVELS ORDERS: Bu komut ilgili uçuşların planlanan uçuş seviyesini ve müsaade edilmiş uçuş seviyesini değiştirmek içindir. Menünün altında LEVEL ASSIGNMENT ve LEVEL CLEARANCE komutları vardır. LEVEL ASSIGNMENT: Bu komuta tıklanınca LEV ASSIGNMENT penceresi açılır. Bu pencereden PFL hanesinden uçuşun planlanan uçuş seviyesi CFL hanesinden de müsaade edilen uçuş seviyesi değiştirilebilir. LEVEL CLEARANCE: Bu komut yine uçağın müsaade edilen seviyesini değiştirmek içindir. Komuta tıklandığında LEV CLEARANCE penceresi açılır. CFL hanesinden müsaade edilen uçuş seviyesi değiştirilebilir. CWP/HMI KULLANIMI REHBER DOKÜMANI 35