MOZAMBİK GÖREV RAPORU

Transkript

1 MOZAMBİK GÖREV RAPORU 1. MOZAMBİK İLE İKİLİ İLİŞKİLER VE SÜRECİN BAŞLANGICI Mozambik ile ülkemiz arasındaki ikili ilişkiler süreci şu safhalardan oluşmaktadır; yılı Mayıs ayında Mozambik Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından görevlendirilen bir heyet Orman Genel Müdürlüğü nü (OGM) ziyaret etmiştir. Ziyaret sırasında Türk tarafı Türkiye nin Ormanları ve Ormancılığı konulu bir sunum, Mozambik tarafı ise Mozambik Orman Varlığı ve Ormancılık Faaliyetleri konulu bir sunum gerçekleştirmiştir. Toplantı sonunda özellikle ormancılıkta planlama ve yangınlar konularında kapsamında bir işbirliği yapılabileceği belirtilmiştir "Arazi Rehabilitasyonu / Çölleşme ile Mücadele ve Ormancılık konulu bölgesel projesi kapsamında, Haziran 2012 tarihleri arasında Ankara ve Konya'da gerçekleştirilen "Çölleşme ile Mücadelede STK'ların Rolü" konulu eğitim programı ve çalıştayına çalıştaya Aro Moçambique isimli STK'dan Polkicarpo Filomelo TAMELE katılım sağlamıştır Haziran 2013 tarihlerinde, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) koordinasyonunda hazırlanan Çölleşme İle Mücadele Uluslararası Eğitim programına Mozambik Çevre Bakanlığından Sn. Regına Leonardo Muıanga (Ms.), Custodıo Da Conceıcao Marıo katılmıştır. Bu eğitimleri takiben, Mozambik Hükümeti, ülkemizden bir heyeti Mozambik e davet etmiş, tarihleri arasında bu ziyaretin gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. 2. MOZAMBİK E GERÇEKLEŞTİRİLEN ZİYARET 2.1 Görevlendirme ve Görevin Amacı Ülkemizde Mersin ve Konya illerinde düzenlenen çölleşme ile mücadele eğitimine katılan Mozambik heyetinin, ülkelerinde yapacakları Toprak Erozyonu İle Mücadele Çalıştayı kapsamında yapılacak programa, ülkemizdeki toprak erozyonu ile mücadele bilgi paylaşımı, teknik inceleme ve tecrübelerimizi aktarmak amacıyla ülkelerine davet etmişlerdir. Teknik İşbirliği Konularının Geliştirilmesine Yönelik Görevlendirilen Personel Listesi: 1. Mustafa COSKUN, Daire Başkanı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü 2. Sezgin AKSU, Uzman Yardımcısı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü 1

2 2.2. Mozambik Hakkında Genel Bilgiler DEVLETİN ADI: Mozambik Halk Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Maputo NÜFUSU: Nüfusu , YÜZÖLÇÜMÜ: km2 RESMİ DİLİ: Portekizce DİNİ: Putperest, İslamiyet, Hıristiyanlık Mozambik, güneydoğu Afrika da bağımsız bir devlet. Mozambik in kuzeyinde Tanzanya, kuzeybatısında Malawi, Zambiya, batısında ve güneybatısında Güney Afrika Cumhuriyeti, Swaziland, doğusunda Hind Okyanusu yer alır. Önceden Portekiz in denizaşırı bir eyaleti olarak bilinen Mozambik, 25 Haziran 1975 te bağımsızlığını kazanmıştır. Tarihi Portekiz, 15. yüzyıl sonlarında Hind Okyanusuna açıldığında, ticaretin kontrolü Arapların elindeydi. Doğu Afrika da Portekiz in hedefi, Araplardan kıyı limanlarını elde ederek, altın ve gümüş madenlerini eline geçirmekti. Mozambik 1520 lere doğru Portekiz in eline geçti. Portekiz her sene buradan tonlarca fildişi satın alıp götürdü. Güney Amerika daki kolonisi Brezilya nın işçi ihtiyacını karşılamak için köle ticaretini başlattı. Bununla beraber doğu kesimin çoğu İngiltere ve Hollanda nın eline geçince, Mozambik in limanlarındaki ticaret aniden düştü. Böylece Mozambik 200 yıl süren gerileme dönemine girdi. Ülkenin şimdiki sınırları Berlin Konferansında tesbit edildi. Avrupalı güçler Afrika yı sömürge olarak paylaştığında, Mozambik, Portekiz tarafından denizaşırı bir eyalet olarak kabul ediliyordu. Ülke Lizbon dan tayin edilen bir genel Vali tarafından yönetiliyordu yılında Tanganyika nın (sonra bu devlet Zengibar ile birleşerek Mozambik nın bir parçasını meydana getirmiştir), bağımsızlığını kazanmasından sonra Mozambik in bağımsızlığını hedef alan milliyetçi bir hareket başladı de dağınık gruplar Frente de Libertacao de Mozambique (Frelimo) veyamozambik Hürriyet Cephesi adı altında birleştiler. Frelimo büyük ölçüde dış destek sağladı. Bilhassa silahlar ve diğer askeri techizat Doğu Avrupa dan ve komünist Çin den, mali yardım ise Afrika Birliği Teşkilatından geldi. Gerillalar 25 Eylül 1964 te Mozambik sınırından Mozambik e girip Portekiz askeri tesislerine saldırınca isyan hareketi başlamış oldu. Uzun süre devam eden mücadele sonrasında 1974 başlarında Portekiz deki yeni ihtilal hükumeti Afrika daki sömürgelerine bağımsızlık verme niyetini açıkladı. Böylece 25 Haziran 1975 te 470 yıl devam eden sömürge idaresi ve 10 yıllık gerilla savaşı sona erdi. Frelimo nun siyasi kontrolünde Mozambik Halk Cumhuriyeti kuruldu. Günümüzde hala Marksist-Leninist bir idare ile yönetilmektedir. Fiziki Yapı Kıyı Ovası Mozambik topraklarının beşte ikisini ihtiva eder. Bu bölgenin batısında, deniz seviyesinden yaklaşık 150 ila 200 metre yüksekliğe sahip alçak yaylalardan ve tepelerden meydana gelen bir geçiş bölgesi bulunur. Ülkenin batı kısımları ortalama 1050 metre yüksekliğiyle üçüncü bir bölge teşkil eder. Bu bölge Rodezya dağlık arazilerinin bir uzantısıdır. Tete nin kuzeybatı eyaletindeki 2000 metre yüksekliğindeki Namuli Dağları, merkezi Mozambik teki Gorongossa Dağları ve güneybatı sınırı boyunca uzanan Lebombo Dağları bu bölgede yer alır. 2

3 Mozambik in bütün nehirleri Hint Okyanusuna dökülmekte olup, ülkede yoğun bir ağ meydana getirir. Kuzeyden güneye büyük nehirler Ruvuma, Ligonha, Lurio, Zambezi ve Limpopo dur. Yağış miktarı değişiklikleri, nehirlerin akışını düzensiz hale getirir. Dolayısıyla düzenli olarak nehirlerde ulaşım yapılması mümkün olmaz. İklimi Mozambik te tropikal iklim hüküm sürer. Yılda, bir kurak ve bir yağışlı mevsim olmak üzere iki mevsim vardır. Hemen hemen yıllık yağışın hepsi, ekimden marta kadar devam eden yağışlı mevsimde görülür. Bu dönemde yağmur getiren kuzeydoğu muson rüzgarları ile değişen sıcaklıklar yüksektir. Kıyıda sıcaklık, yağışlı mevsimde % 80 civarında nisbi bir nemlilikle, 27 C ila 29 C arasında değişir.yağış miktarı Quelimane ve Beira arasındaki merkezi kıyıda oldukça fazla olup, yılda ortalama 1200 mm dir. Kıyıdan içeriye uzanan ovanın bu kısmında yağış ve nem azalır. Fakat iç kesimdeki yaylada tekrar yükselir. Mozambik te en yüksek yıllık yağış miktarı 1650 mm ile kuzey dağlarında ve Rodezya sınırı boyunca vuku bulur. İç kesimin iki büyük kısmı oldukça kuraktır. Bunlar yılda 300 mm yağış alan Gaza nın güneybatı eyaleti ve Tete etrafındaki Zambezi Vadisidir. Tabii Kaynakları Kıyıdan itibaren kuzeyde ve güneyde, iç kesimde yabani mahuncevizi ağaçları bulunur. Kıyı hattı boyunca, bilhassa nehir yolları dışında, mangrar (tropik deniz sahillerinde bataklıklarda mevcut olan karakteristik bir bitki) bataklıkları ve hindistancevizi ile hurma ağaçları mevcuttur. Diğer ağaçlar abanoz, demirağacı ve sandal ağacıdır. Nehir kıyılarında bamba ve mızrakotu, ormanlarda kauçuk asmaları yetişir. Mozambik te çok çeşitli hayvanlara rastlamak mümkündür. Zebra ve ceylanların çoğu türleri, manda, aslan ve leoparlar ülkenin her tarafında bulunur. Timsah ve suaygırları nehirlerde ve göllerde mevcuttur. Kuzey ve kuzeydoğuda gergedanlar, Güney Afrika sınırında zürafalar bulunur. Ülkenin yeraltı zenginlikleri maden kömürü ve boksitten ibarettir. 3

4 Nüfus ve Sosyal Hayat Mozambik nüfusunun % 98 den fazlasını Afrikalılar meydana getirir. Kalanı Avrupalılar, Hintliler, Doğu Asyalılar ve melezlerden (Afrikalı-Avrupalı karışımı) ibarettir. Nüfusun % 90 ı tarım işçisidir. Hintliler ve Doğu Asyalılar önceden beri ticaretle meşgul olurlar lerde Portekizlinin göçü, ülkeyi, modern ekonominin iyi işlemesi için gerekli eğitimli personelden mahrum bırakmıştır. Mozambik le Afrikalı toplumlar ve komşu devletlerdeki kabileler arasında büyük bir benzerlik vardır. Hepsi Bantu dillerini konuşur. En çok kullanılan diller güneyde Thonga, Zambezi Vadisinde Nyanja, kuzeyde Maksa ve Yao, kuzeydoğuda ve kıyıda Swahili dir. Resmi dil Portekizcedir. Zambezi Nehrinin kuzeyinde Moravi, Yao, Makoe ve Lomue kabileleri bulunur. Güney Mozambik te ise Shona, Thoaga, Chopi ve Ngoni kabileleri vardır. Nüfusun % 58 i putperest olup, kalanını Müslümanlar ve Hıristiyanlar meydana getirir. Bütün eğitim kuruluşları devletin elindedir. Okullarda ülkenin tek partisi olan Frelimo nun ideolojisi öğretilmektedir. Okuma-yazma oranı % 15 civarındadır. 4

5 Ekonomi Mozambik ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanır. İşlemeye elverişli toprakların % 15 i ekilidir. Mahuncevizi, şeker ve pamuk başlıca ihraç ürünleridir. Ayrıca, kurutulmuş hindistancevizi içi ve sisal de (bir çeşit elyaf) önemlidir. Bu altı mahsul Mozambik ihracatının % 60 ını teşkil eder. Büyük hindistancevizi, pirinç, buğday, mısır, yerfıstığı ve muz esas itibariyle iç tüketimde kullanılmak üzere yetiştirilir. Mozambik, dünyanın en çok mahuncevizi üreten ülkelerinden biridir. Bunun en büyük müşterisi Hindistan ve ABD dir. Sanayi ürünleri her ne kadar milli gelirin % 10 unu meydana getiriyorsa da, 1960 tan beri arttırılmaktadır. Sanayi esas itibariyle şeker, hindistancevizi, buğday ve pamuk gibi temel ürünlerin işlemesine tahsis edilmiştir. Çimento ve sun i gübre fabrikaları iç ihtiyaçları karşılar. Komşu ülkelere ihraç için; demiryolu, araba ve makinaları imal eder. Zembezi Nehri üzerindeki Cabora Bassa Barajı Afrika nın en büyük hidroelektrik projesidir da yapımına başlanan baraj 1974 de tamamlanarak bir milyar dolara mal olmuştur. Üretilen elektriğin çoğu, Güney Afrika ya satılmaktadır. Ülkenin demiryolu şebekesi, öncelikle kıyı ile iç kesim arasında yük taşımaya tahsis edilmiştir. Ana limanların herbiri (Maputo, Beria ve Nacola) komşu ülkelere uzanan demiryollarının uç noktasıdır. Esas itibarıyla bu yollarda yapılan transit ticaret, Mozambik döviz gelirlerinin % 30 unu sağlar. Ülkeyi kaplayan demiryolu ağı, Mozambik i iyi karayollarından mahrum bırakmıştır. Yolların yaklaşık % 10 u asfalttır. Bütün ana yollar, iç kesimi limanlara bağlar ve Beira-Maputo karayolu hariç pek az iyi tali yol vardır. 5

6 Ormancılık Teşkilatı Genel Yapısı 2.3 Ziyaretin 1. Günü ( Salı) Programın 1. günü kapsamında, Türkiye Cumhuriyeti Maputo Büyükelçiliğimize ziyarette bulunulmuştur. Maputo Büyükelçimiz Sn. Aylin TAŞHAN ile yapılan görüşmede, Büyükelçimizin 15 Mart 2011 tarihinde faaliyete geçtiğini, Mozambik in, iç savaşın sona erdiği 1992 yılından bu yana kalkınma yolunda atılan önemli adımlar ve ekonomik alanda gerçekleştirilen reformlarla Afrika nın en hızla gelişen ülkelerinin başında gelmekte olduğunu bildirdi. Büyükelçilik olarak, zengin doğal güzelliklere sahip bu ülke ile ilişkilerimizi her alanda geliştirmeyi ve vatandaşlarımıza en etkin hizmeti vermeyi hedefliyor ve bu yönde çalışmalarımızı sürdürdüklerini söyleyerek, Mozambik te işlenebilir tarım alanlarının sadece %15 inin işlenebildiği ve bu konuda önemli fırsatların olduğunu kaydettiler. Gelişmiş ülkelerin Mozambik e ortalama 300 milyon Dolar hibede bulunduklarını bahseden Büyükelçimiz, Türkiye Cumhuriyeti olarak Milyon Dolarlık yatırım yapılması durumunda ikili ilişkiler ve ticaretin gelişiminin çok ilerilere taşınabileceğini vurguladılar. Türkiye olarak burada suyun verimli kullanılmasına yönelik kapalı sulama sistemi damlama veya yağmurlama sulamaya ait örnek bir tesis yapmamızın büyük fayda sağlayacağını belirtmiştir. Ayrıca 10 yıl önce Türkiye den Mozambik e yapılan ihracatın yıllık 29 milyon dolardan, bugünlerde 200 milyon Dolara artırıldığını, Mozambik te yeni bulunan çok zengin doğal gaz rezervlerinin olduğunu ve gelecekte gelişmeye çok açık bir ülke olduğunu vurguladılar. 6

7 2.4 Ziyaretin 2. Günü ( Çarşamba) Çevre İşleri Koorninasyon Bakanlığı (Ministry for Coordination of Environmental Affairs (MICOA), Çevre İşleri Genel Müdürlüğünde, (National Directorate for Environmental Management (DNGA), Çölleşme ile mücadele Mozambik Ulusal Odak Noktası Custodio Mario, Lvis Budrit, Coae Cpnauo, Maria do Kurdes, Francisco Sambo ve Nio Utchavo ile yapılan toplantıda, Mozambik in genel olarak ormancılık, bugünkü durum, orman yangınları, çölleşme, arazi bozulumu, ağaçlandırma seferberliği, ulusal eylem planları, erozyon kontrol çalışmaları, rehabilitasyon çalışmaları, hakkında genel olarak bilgi vermiştir. Mozambik yetkilileri, ülkelerindeki ormancılığa yönelik sıkıntılara değinmiş ve Türkiye den destek beklediklerini dile getirmiştir. Ülkelerindeki enerji sıkıntısının yanı sıra ülkedeki yanlış arazi kullanımlarının, orman ürünlerinin aynı zamanda yakıt olarak kullanılmasının ormanlar üzerinde meydana getirdiği baskının, tarım alanları oluşturmak için tahrip edilen alanların, arazi bozulumuna yol açtığından bahsetmiş, Türkiye nin tecrübelerinin paylaşılmasının ülkeleri açısından önemine değinmiştir. 7

8 8

9 İki Ülke arasında işbirliğinin göstergesi olarak Dostluk Ormanı kurulabileceği konusunda mutabık kalınmış, bu amaçla Dostluk Ormanı kurulabilecek alan konusunda araştırmalara başlanmıştır. Ziyaretin ilk gününde Mozambik li yetkililerle, Dostluk Ormanı olabileceklerini düşündükleri bir okul bahçesi ziyaret edilmiş, bu kapsamdaki uygulamaya uygun olamayacağı düşüncesiyle, yeni alanlar konusunda araştırma yapılması kararlaştırılmıştır. 9

10 2.5 Ziyaretin 3. Günü ( Perşembe) Ziyaretin Üçüncü Gününde, Çevre İşleri Koorninasyon Bakanlığı (Ministry for Coordination of Environmental Affairs (MICOA), Çevre İşleri Genel Müdürlüğünde, (National Directorate for Environmental Management (DNGA), Doğal Kaynaklar Genel Müdür Yardımcısı Angelo Adriano, Daire Başkanları Antonio Amando, Joao Cupnano ve diğer yetkililerle ile yapılan toplantıda, Türkiye de yapılan Ormancılık ve Çölleşme ile mücadele Çalışmaları hakkında sunum gerçekleştirilerek, iki ülke arasında ikili ilişkilerin geliştirilebileceği konu başlıkları görüşülmüştür. Görüş birliğine varılan, işbirliği konu başlıkları; 1. Başkent Maputo nun içinde veya civarında ana yol güzergahı üzerinde Türkiye- Mozambik dostluk ormanı tesis edilmesi, 2. Mevcut orman fidanlığı kapasitelerinin arttırılması, yeni orman fidanlığı kurulması, 3. Kurak ve yarı kurak alanlardaki ağaçlandırma çalışmalarında iş birliği yapılması, 4. Çölleşmeye ve erozyona hassas alanların tespit edilmesi ve ıslah çalışmaları yapılması, 5. Su, rüzgâr erozyonu ve kumul stabilizasyonu çalışmalarına ait bilgi ve deneyim paylaşımı, 6. Kurak ve yarı kurak alanlarda doğal olarak yetişen türlerin meyve üretimine yönelik ıslahı (aşılama, aşılı fidan dikimi vs.) ve bu türlere ilişkin yeni alanların oluşturulması, 7. Mera ıslahı (besin değeri yüksek ot türü ekimi, su toplama çukurlarının yapımı vs.) ve otlatma planlarının oluşturulması konusunda işbirliği, 8. Arazi bozulumunun önlenmesi ve su kullanımı konusunda halkın bilinçlendirilmesi ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesinin sağlanması, 9. Odun kömürü üretimine yönelik bozuk ormanların rehabilite edilmesi, bu maksatla enerji ormanları tesisi, bunun planlanması ve kesim düzeninin geliştirilmesi, 10. Orman yangınlarının önlenmesi ve mücadele çalışmalarında teknik personel ile söndürme çalışmalarına katılan işçilerin eğitimi, Orman Yangın Yönetim Sistemi ile ilgili teknik eğitim ve kapasitenin geliştirilmesi, 11. Sel ve taşkının önlenmesi gayesi ile yamaç ıslah ve Dere(Mecra) ıslahı konusunda ortak çalışmalar yapılması, 12. Sulama ve drenaj sistemlerinin rehabilitasyonu ve modernizasyonu konusunda işbirliği, 10

11 11

12 CHIBUTİ Bölgesi şehir merkezinde bulunan dere mecralarında taban oyulmaları olduğu, yuğun rusubat taşınımı olduğu, bu mecraların ıslahı konusunda Türkiye den yardım talebinde bulunmuşlardır. Toplantının ardından, gerekli incelemelerde bulunmak üzere, Başkent Maputo ya yaklaşık 300 km. uzaklıkta olan CHIBUTİ bölgesine gidilmiştir. CHIBUTİ bölgesinde şehir merkezinde bulunan sorunlu dereler incelenmiş yerinde görülmüştür. Söz konusu derelerin menbası ile ana dereye birleştiği nokta arasındaki problemli kısımların uzunluklarının ortalama 500 metre olduğu, 8-10 civarında olduğu, kendi imkanları ile kısmen ıslah çalışmaları yapmış oldukları, ancak mevcut çalışmaların yetersiz olduğu tebit edilmiştir. Bu derelerde ıslah çalışmalarının tam manası ile yapılmasına güçlerinin olmadığını ifade etmişlerdir. Yapılan arazi gezisi sırasında Bölge Belediyesi ziyaret edilmiş, ilgililer ile görüşülmüş, birlikte yürütülecek ortaklıklardan duyulacak memnuniyet, bölge için arazi bozulumu konuları ve dere ve mecra ıslahının önemine değinilmiş ve bu konularda yardıma ihtiyaçlarının olduklarını belirtmişler, Türkiye Cumhuriyeti Devletine ve Orman ve Su İşleri Bakanlığına teşekkürlerini sunmuşlardır. CHIBUTİ Bölgesinde Mozambik Hükümeti tarafından, bir Türk Vatandaşına 4000 dekar tarım alanı, ücretsiz denebilecek çok az bir bedelle verilmiştir. Vatandaşımız burada susam ve domates üretmekte olup, üretmiş olduğu ürünlerin çoğunu ihraç etmektedir. 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 2.6. Mozambik te da Arazi Bozulumu Ülkedeki araziler aşırı otlatma, su kaynaklarının yanlış yönetimi, madencilik, odun kömürü üretimi ve tarım alanı açmak amacı ile aşırı orman tahribatı gibi nedenlerle bozulmaktadır. Arazi bozulmalarının çeşitleri kısaca sıralanacak olur ise; toprak bozulması, ormansızlaşma, bitki örtüsü kaybı, erozyon, siltasyon, biyolojik çeşitlilik kaybı gibi nedenler başlıca bozulma sebepleri olarak görülmektedir. Fakirlik oranının yüksek olması ve Mozambik ekonomisinin büyük kısmının tarıma dayalı olması çölleşmeyi tetiklemektedir. Genel kabul gören görüş, fakir insanların arazi bozulumunu körüklediğidir, artan bu nüfus baskısı, geleneksel tarım yöntemleri tahribata yol açmakta, boş kalan arazilerde ise erozyon gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Ekstrem iklim koşullarıyla ilgili olarak iklim değişiklikleri ve şiddetli kuraklıklara maruz kalan yarı kurak alanlarda rüzgâr ve su erozyonu gibi problemlere daha sık rastlanmaktadır. Arazi bozulunun sonuçları olarak; arazilerin verim kalitesi düşmekte, sular ve toprak kirlenmekte, çölleşme, göç, arazi çatışmaları, biyoçeşitliliğin kaybolması gibi sonuçlara neden olmaktadır. Özellikle çölleşme ve erozyonla mücadele, dere ve mecra ıslahı konusunda işbirliği ve yardıma ihtiyaçları oldukları yapılan arazi gezisinde tarafımıza bildirilmiştir. 17

18 18

19 19

20 2.7. Değerlendirme ve Sonuç Mozambik in geniş bir coğrafyaya sahip olduğu, topraklarının yarısının tarıma uygun olduğu halde ancak %15 nde tarım yapıldığı, diğer yarısının ise orman yetiştirmeye ve meraya uygun olduğu, ancak orman varlığının ve hayvancılığın çok yetersiz olduğu, tarıma, ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmalarına, mera tesisine uygun çok geniş potansiyel alanların olduğu anlaşılmıştır. Maputo Büyükelçimiz Mozambik ziyaretimizden ziyadesi ile memnun olmuş, olağanüstü alaka göstermiş, ziyaretlerin devam etmesi yönündeki taleplerini dile getirmiş, Mozambik te büyük potansiyel olduğunu, Türkiye nin mutlaka bu pazara girilmesi, geç kalınmaması gerektiğini, bunun için de belli yatırımlar yaparak işbirliğinin önünün açılması gerektiğini vurgulamıştır. Bir vatandaşımızın CHIBUTİ Bölgesinde 4000 dekar alanda tarım işletmeciliği yapıyor olması bu tezleri desteklemektedir. Bu durumlar dikkate alınarak, Ülkemizle yapılabilecek işbirliği konuları belirlenmiştir; Başkent Maputo nun içinde veya civarında tercihen ana yol güzergahı üzerinde Türkiye-Mozambik dostluk ormanı tesis edilmesi, CHIBUTİ Bölgesi şehir merkezinde bulunan dere mecralarında taban oyulmaları olduğu, yuğun rusubat taşınımı olduğu, bu mecraların ıslahı konusunda Türkiye den yardım talebinde bulunmuşlar, bu çalışmaları yapacak maddi güçlerinin olmadığını ifade etmişlerdir. Bu çalışmanın ülkemiz tarafından yapılmasının uygun olacağı, Suyun yönetimi, Modern Sulama Tekniklerinin geliştirilmesi, bu maksatla Türkiye nin (Mozambik Büyükelçimizin talebi gereği) örnek bir sulama tesisi kurması, Ağaçlandırma, çölleşmeye ve erozyon ıslah çalışmaları yapılması, orman fidanlığının gelitirilmesi yenilerinin kurulması, Odun kömürü üretimine yönelik bozuk ormanların rehabilite edilmesi, bu maksatla enerji ormanları tesis edilmesi, bunun planlanması ve kesim düzeninin geliştirilmesi, Orman yangınlarının önlenmesi ve mücadele çalışmalarında teknik personel ile söndürme çalışmalarına katılan işçilerin eğitimi, Orman Yangın Yönetim Sistemi ile ilgili teknik eğitim ve kapasitenin geliştirilmesi, Sel ve taşkının önlenmesi gayesi ile yamaç ıslah ve Dere(Mecra) ıslahı konusunda ortak çalışmalar yapılması, Doğal olarak yetişen türlerin meyve üretimine yönelik ıslahı (aşılama, aşılı fidan dikimi vs.) ve bu türlere ilişkin yeni alanların oluşturulması, Mera ıslahı (besin değeri yüksek ot türü ekimi, su toplama çukurlarının yapımı vs.) ve otlatma planlarının oluşturulması konusunda işbirliği yapılması. Orman ve Su İşleri Bakanlığı adına, Daire Başkanı Mustafa COŞKUN, Türkiye Cumhuriyeti Mozambik Cumhuriyeti Maputo Büyükelçimiz Sayın Aylin TAŞHAN a, heyetimizin ilk gün ve kapanış toplantılarına katılması, çalışmalara verdiği büyük katkı ve ev sahipliği için teşekkürlerini sunmuştur. 20

21 İş bu görev raporu tarafımızdan düzenlenerek imzalanmıştır Sezgin AKSU Uzman Yardımcısı Mustafa COŞKUN Daire Başkanı 21

22 Ek 1- Orta Mozambik da Yetişen Bazı Otsu ve Odunsu Bitki Türleri 22

23 Ek 2- Türk Heyeti ve Mozambik Heyeti Katılımcı Listesi 23