T B M M Tutanak Hizmetleri Başkanlığı

Transkript

1 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 1 02 KASIM 2012 BİRİNCİ OTURUM Açılma Saati: BAŞKAN: Nimet BAŞ (İstanbul) BAŞKAN VEKİLİ: Mehmet Naci BOSTANCI (Amasya) SÖZCÜ: İdris ŞAHİN (Çankırı) KÂTİP: Cengiz YAVİLİOĞLU (Erzurum) BAŞKAN Sayın Bakan, değerli milletvekillerimiz; komisyon toplantımıza, davetimize icabet ettiğiniz için ve burada bulunduğunuz için her şeyden önce çok teşekkür ediyoruz. Vereceğiniz bilgiler, paylaşacağınız fikirleriniz için de tekrar baştan bir teşekkür ediyorum. Sizi kısaca Komisyonumuz ve çalışma yöntemimiz hakkında bilgilendirmek istiyorum. Komisyonumuz Parlamentoda grubu bulunan dört siyasi partinin vermiş oldukları ortak doğrultudaki önergelerin birleştirilmesi suretiyle oluşturulmuş olup Türkiye de gerçekleşen tüm darbe ve muhtıralarla demokrasiyi işlevsiz kılan tüm süreçlerin tüm boyutlarıyla araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulmuştur. Millet iradesine sahip çıkma noktasında bütün parti guruplarının aynı doğrultuda önergeler vermiş olmasını son derece önemli buluyoruz. Ayrıca sizin de bildiğiniz gibi bu Parlamento seçiminden, son genel seçimden sonra oluşan Meclisimiz, millet iradesinin temsilde adalet ilkesi açısından en yüksek oranda temsil edildiği, yüzde 85 i aşkın siyasi parti görüşünün temsil edildiği bir Parlamento. Her şeyden önce önerge çerçevesinde bize verilen görevin kapsamının çok geniş olması, tüm boyutları gibi geniş bir kavramı içermesi nedeniyle Komisyon kendi çalışma haritası ve yöntemlerini belirlerken bu boyutların neler olabileceği üzerinde durduk ve altı başlık belirledik. Bunlardan bir tanesi siyasi boyutları darbelerin. İkincisi: Hukuki boyutları. Üçüncüsü: Ekonomik boyutları. Dördüncüsü: İç ve dış etkenler. Beşincisi: Sosyal

2 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 2 ve psikolojik etkileri, toplum üzerinde. Ve son olarak medya. Her ne kadar bunlar birbirinden bağımsızmış gibi gözükse de her biri birbiriyle ilişkili ve ilintili. Sizi, Komisyonumuza davet nedenimiz elbette siyasi kimliğiniz ama aynı zamanda bir hukukçusunuz, uzun yıllar da Adalet Bakanlığı yaptınız. Bu başlıklarımızı değerlendirirken herhangi biriyle bağlı kalmak durumunda olmadığınızı hatırlatmak babında söylüyorum. Ve tabii ki dönemleri incelemek açısından tarihsel bir alt komisyon oluşturmak kararı aldık ve 71 muhtırasını içeren bir alt komisyon, 80 darbesini içeren bir alt komisyon, ve 28 Şubattan 27 Nisana giden süreçte bir alt komisyon oluşturma kararı aldık. 80 ve 60 gibi fiilen gerçekleşmiş olmasa da bir darbe dönemi olarak nitelendirdiğimiz için tarih takvimini belirlemekte doğrusu güçlük çektik ama uzun bir dönemi kapsayacak şekilde 93, 94 ten itibaren gelişen tüm siyasi olayları, onun çerçevesinde gelişen hukuki olayları ele alıyoruz. Sizi bu Komisyona, 28 Şubat alt komisyonu davet etti dolayısıyla dönem olarak bu konudaki özellikle bilgilerinizi rica edeceğiz. Ama bununla sınırlı değilsiniz uzun bir süre siyaset yaptığınız için genel olarak darbeler hakkında bir değerlendirme yapmak istemeniz durumunda hem o kısımda hem de diğer davet edildiğiniz konulara ilişkin olarak çizdiğimiz bu çerçeve doğrultusunda genel bir değerlendirme yapmak istemeniz durumunda ilk sözü genellikle konuklarımıza, yani size veriyoruz. Daha sonra milletvekillerimiz somut sorularına geçiyorlar. İç tüzük ve diğer hatırlatmaları yapmadaki görev çerçevemizi size hatırlatmayacağım. Dediğim gibi çok uzun yıllar deneyimli bir siyasetçisiniz. Görevimizin çerçevesi konusunda ziyadesiyle bilgi sahibisiniz. Ben önce Komisyon üyelerimizi size tanıtmak istiyorum. Yaşar Karayel Bey AK PARTİ Kayseri Milletvekili. İdris Şahin Bey AK PARTİ Çankırı Milletvekili ve Komisyon sözcümüz. Mehmet Şeker Bey Cumhuriyet Halk Partisi Gaziantep Milletvekili ve 28 Şubat alt komisyonu üyesi.

3 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 3 Sayın Kazan tekrar hoş geldiniz. Genel değerlendirme yapmak üzere size sözü bırakıyorum. Konuşmanıza kendinizi tanıtarak ve özgeçmişinizden bahsederek başlarsanız memnun olurum. Buyurun lütfen. Özcan Yeniçeri Bey, Milliyetçi Hareket Partisi Ankara Milletvekili. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Hoş geldiniz Bakanım. ŞEVKET KAZAN Tamam, sağ olun. Sayın Başkan, Komisyonun değerli üyeleri; hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum ve sözlerimin başında basından 28 Şubat darbesini, postmodern darbesini incelemek üzere kurulmuş gibi tanımlanan ama bugün sizin biraz önce vermiş olduğunuz açıklamalar, izahat karşısında daha önceki darbeleri de kapsamına, inceleme kapsamına alan çalışmalarınızdan dolayı sizlere başarılar diliyorum. Gerçekten Türkiye nin en önemli konularından birisi üzerinde çalışıyorsunuz. Hepinizin malumu olduğu üzere Anayasanın 69 uncu maddesinde Siyasi partiler demokratik hayatın vazgeçilmez siyasi unsurlarıdır. diye yazıyor. Bu böyle olunca, gönül isterdi ki 28 Şubatta yapılmış olan Millî Güvenlik Kurulu toplantısının arkasından Sayın Başbakan Erbakan ın o akşam partili bakan arkadaşlarıyla yapmış olduğu görüşmeden sonra, 1 Mart günü bütün siyasi partilerin gruplarını ziyaret edelim. Dün yapılan 28 Şubat Millî Güvenlik Kurulu toplantısında askerlerin sergilemiş olduğu manzara demokrasiyi tehdit eder niteliktedir. Dolayısıyla nasıl Kıbrıs gibi bazı millî olaylarda ve diğer bazı olaylarda siyasi partiler bir araya gelip Mecliste ortak bildiriler yayınlıyorlarsa, açıklıyorlarsa tıpkı bunun gibi bu olayı da, demokrasiyi tehdit edici mahiyette olduğundan dolayı ortak bir kararla Parlamentoda deklare edelim. O nedenle, bütün siyasi parti başkanlarını, grup başkanlarını ziyaret edelim ve onları böyle bir ortak bildiri yayınlamaya davet edelim diye bir fikir ortaya attı. Biz de arkadaşlar olarak bu fikri gayet makul bulduk ve gerekli bulduk. Ertesi gün Parlamentoda Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz ı, Cumhuriyet Halk Partisi

4 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 4 Genel Başkanı Deniz Baykal ı ve -Milliyetçi Hareket Partisi yoktu o dönem Mecliste- Demokratik Sol Parti Genel Başkanı rahmetli Bülent Ecevit i, bütün bu parti liderlerini ziyaret ettik ve böyle bir bildiri konusunda birlikte hareket etmemizin zaruretini, bunun demokrasi için bir gerek olduğunu, çünkü siyasi partiler olarak demokrasiyi korumanın bizim vazifemiz olduğunu ve bu vazifenin de bir numaralı tecelli yerinin Meclis olduğunu ifade ettik. Ama üzülerek ifade edeyim ki bütün siyasi parti liderleri bizim bu teklifimize gülüp geçtiler. Eğer o gün böyle bir davranış içerisinde olmasalardı, eğer o gün gerçekten Meclis te böyle bir ortak tepki, demokrasi adına ortak bir tepki sergilenmiş olsaydı; o 28 Şubatların sonrasında yaşadığımız olaylar ve bugüne kadar gelen dalgalarını izlemeye devam etmezdik. Çünkü siyasi partiler her şeyden önce demokrasiyi korumakla mükellef. Bu vazifeyi maalesef o günün siyasi partileri yapmadı, tam tersine askerlerin davranışlarına alkış tuttular. Buna medya da katıldı. Ama bugün görüyorsunuz muhasebesini yapıyoruz. Çok geç kalınmış bir tablo değil mi? O nedenle ben bunun demokratik yaşantımız için ders alınacak bir olay şeklinde not edilmesini bilhassa istirham ediyorum. Biraz önce ifade buyurdunuz: Bütün darbeler açısından derin bir inceleme. dediniz. Bizimkinde de öyle oldu. Bizimkinde de öyle olduğu için daha önce 12 Eylülleri, daha önce 12 Martları görmüş yaşamış birisi olarak şunu ifade etmek istiyorum. Türkiye de bütün darbeler, darbe teşebbüsleri veya darbeyi andıran birtakım olaylar İşte bakınız darbe demiyoruz da postmodern darbe diyoruz bu 28 Şubata. BAŞKAN Tanımlamaktan biz kaçınıyoruz ama gelen konuklarımıza tanımlatıyoruz. ŞEVKET KAZAN Evet, bütün bunların BAŞKAN Siz ne dersiniz, nasıl tanımlarsınız? ŞEVKET KAZAN başlangıç noktası, yani perdenin arkasında Amerika Birleşik Devletleri nin olduğunu hiçbir zaman unutmayalım. İşaretler oradan gelmektedir, talimatlar oradan gelmektedir, nasıl hareket edileceğinin usul ve yöntemleri oradan gelmektedir. Bu 28

5 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 5 Şubat kararları diye basında yer alan on sekiz maddenin tamamı Amerika dan dikte edilmiştir, Pentagon dan dikte ettirilmiştir. Bunu bilhassa belirtmek istiyorum. Elbette Bağımsız Türkiye dediğimiz zaman bu olaylar bizim açımızdan bir yara olarak görülmektedir. Tabiatıyla bendeniz daha önceki darbeler, darbe teşebbüsleri hakkında, muhtıralar hakkında konuşmayacağım, sadece basından da intikal eden bilgiler dolayısıyla 28 Şubata münhasır olarak düşündüğüm için ben sadece 28 Şubatla ilgili tespitlerimi ifade etmek istiyorum. Bilindiği gibi, kısa bir hatırlatma yapmak istiyorum, 1995 seçimlerinin arkasından Türkiye de bir siyasi tablo oluştu ve bu siyasi tabloda Refah Partisi birinci parti olarak yerini aldı. Doğru Yol Partisi ile Anavatan Partisi ise ikinci olup olmadıkları tartışılır bir şekilde yer aldı. Oy sayısı itibariyle biri önde, milletvekili sayısı itibarıyla diğeri önde olacak şekilde. Ve daha o tarihte seçimlerin hemen arkasından birinci parti biz olduğumuz hâlde rantiyeci medya seçime damgasını vurdu Millet Anayol dedi. Gazetelerde ana başlıklarda yer aldı bu. Sayın Demirel tabiatıyla teamüle uydu, önce görevi bize verdi ancak biz yaptığımız temaslar neticesinde hükûmeti karmaya muvaffak olamadık bütün görüşmelerimize rağmen ve bu arada da asker devreye girdi. Çünkü biz Anavatan Partisi ile hükûmeti kuracak noktaya gelmiştik. Genelkurmay başkanı ve bazı komutanlar Meclis Başkanı Kalemli yi ziyaret ettiler ve bu hükûmetin kurulmaması konusunda kendisinin ilgisini rica ettiler. Biz Anavatan Partisiyle hükûmeti tam kuracakken, hatta protokolü de hazırlamışken birdenbire -zannediyorum gene böyle bir Kurban Bayramı ydı- Kurban Bayramı dönüşü vazgeçildiğini gördük ve bilindiği gibi Anayol kuruldu. Ancak güvenoyu almamıştı Anayol, güvenoyu almamıştı sakat bir güvenoyuydu, bütün itirazlarımıza rağmen Sayın Başkan bunu dikkate almadı ama partimiz Anayasa Komisyonu Üyesi Mustafa Kamalak Anayasa Mahkemesine bu konuda, güvenoyunun geçersiz sayılması konusunda dava açtı ve nitekim Anayasa Mahkemesi üç ay sonra, mayıs ayının sonuna doğru bu oylamayı, güven oylamasını geçersiz saydı ve böylelikle Anayol Hükûmeti âdeta düşük bir

6 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 6 hükûmet konumuna geldi. Tabii onun arkasından, daha doğrusu o sıralarda biz neticenin bu olduğunu tahmin ettiğimiz için Doğru Yol Partisiyle yoğun bir ilişki içerisine girmiştik ve çalışmalardan sonra Refahyol Hükûmetini 30 Haziran 1996 tarihinde kurduk. Refahyol Hükûmeti 7 temmuz tarihinde güvenoyu aldı. Biraz önce Amerika dedim. 20 temmuz tarihinde Amerika da Washington enstitüsünde bir panel düzenlendi. Panelin konusu: Erbakan ın Başbakanlığında Türkiye nereye gider. Panelin panelistleri Makovsky, meşhur. Türkiye nin Amerika yla ilişkilerinde ismi birinci planda geçen lobinin önde gelenidir. Hatta o tarihte Türk Silahlı Kuvvetlerine de aynı zamanda danışmanlık yapıyor şayiaları da yaygındı. Diğeri de Profesör Ian Lasser. Yapılan konuşmada özetle söylenen sözler şunlar: Erbakan ın Türkiye de Başbakan olması Amerika nın ve İsrail in aleyhinedir. Bunun Türkçe metnini sizlere dosya içinde takdim edeceğim. Amerika nın ve İsrail in aleyhinedir. Onun için Erbakan ın Başbakanlıkta uzun süre kalmaması lazım, en kısa zamanda bertaraf edilmesi lazım. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Bertaraf kelimesi var mı efendim? ŞEVKET KAZAN Efendim? ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Bertaraf kelimesi var mı aynen? ŞEVKET KAZAN Evet var. Bu Policy Watch dergisinde de yayınlanmıştır bu makale, ben Türkçesini takdim edeceğim. Bertaraf edilmesi lazımdır. Bu nasıl olacak? İki rota çiziyorlar. Birincisi: Erbakan ı hükûmette başarısız kılmak. Eğer biz Erbakan ı hükûmette başarısız kılarsak ortağı Tansu Çiller bu başarısızlığa daha fazla dayanamaz, hükûmetten çekilir ve böylece hükûmet düşmüş olur dolayısıyla bertaraf edilmiş olur Erbakan. Peki ya başarılı olursa? diyorlar. Eğer başarılı olursa, o zaman ileride, Refah Partisinin içinde mutlaka bir darbe düşünüyoruz. diyorlar. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) İç darbe.

7 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 7 ŞEVKET KAZAN Evet, İç darbe düşünüyoruz. diyorlar. Çünkü mesele Erbakan. Tabi bu böyle darbe şeklinde değil de demokratik şekilde; Refah ta olmadı çünkü Refah Partisi kapatıldı, davası devam ederken ama daha sonra oldu zannediyorum. Bunun üzerinde fazla durmuyorum. Ama plan orada yapıldı, bu orada planlandı. Ama Refah Partisi Hükûmeti gerçekten çok başarılı bir Hükûmetti. Özellikle Refah Partisinin D8 ler konusunda atmış olduğu adımlar dış politika açısından, öte yandan rant sistemini tamamen bertaraf eden ve tamamen havuz sistemiyle Türk ekonomisine ve aynı zamanda vatandaşa, millete imkânlar sağlayan, geniş imkânlar sağlayan uygulamalara geçildi. Tabii bütün bu uygulamalar vatandaş nezdinde hükûmetin itibarını geliştiriyordu, artırıyordu. Bu arada Türkiye de Hem biraz önce takdim ettiğim kitapta etraflıca işlenmiştir, o kitap tam bir yılda yazılmıştır Sayın Başkanım. Evet, dört ciltlik Refah Gerçeği kitabı. Bize beş yıllık siyasi yasak verdiler biliyorsunuz. O beş yıllık siyasi yasak içinde biz boş durmadık Refah Gerçeği diye dört ciltlik bir kitap yazdım ben ve bu üçüncü cilt tamamen 28 Şubatla ilgilidir, tamamı. BAŞKAN Piyasada var mı kitabınız? diye soruyor Özcan Bey. ŞEVKET KAZAN Ben kitaplarımı yazıyorum, bir gençlik kuruluşu var, o gençlik kuruluşuna bağışlıyorum. BAŞKAN Temin etmek isterlerse diye. ŞEVKET KAZAN Evet, temin edilebilir. Yani, bana söylerseniz ben size gönderirim. BAŞKAN Tamam. Yani tüm üyelerimize gönderirsiniz belki, bu anlamda teşekkür ederiz. ŞEVKET KAZAN Meclis kütüphanesinde de vardır. Üçüncü cildi göndereceğiz öyle değil mi? BAŞKAN Evet. ŞEVKET KAZAN Evet, tamam.

8 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 8 Şimdi o dönemde hemen hemen, yani temmuz ayından itibaren yine o dönemde Türkiye de enteresan bir muhalefet türü başladı gazete manşetlerine baktığımız zaman. Hiçbir siyasi parti döneminde rastlamadığımız bir muhalefet türü. Gazete manşetlerinde manşet: Bir askeri yetkili dedi ki Her gün bir beyanat çıkıyor Bir askeri yetkili dedi ki 28 Şubat üzerine bir kitap yazan eski komutanlardan Nevzat Bölügiray, Orduda asker konuşmaz, komutan konuşur. diye bir tespit yapmış. Bu yıllarca anane olarak devam etmiş ama ne zaman ki Refah Partisi İstanbul da yapılan Bahçelievler, Bağcılar, Beykoz belediye seçimlerini yüzde 25 oy ile kazanmış, o tarihten itibaren askere Refah Partisi aleyhine konuşabilirsiniz, izin verilmiştir. diye kendisinin kaydı var. Ve gerçekten bu kaydı okuduğumuz zaman Orduda komutan konuşur. prensibinin tamamen dejenere edilmeye başlandığını daha o günden görüyoruz. Ama bizim sürecimizde özellikle temmuz ayından itibaren Bir askeri yetkili dedi ki şeklindeki açıklamalar askerin daha o tarihten itibaren siyasete, Refahyol Hükûmetinin icraatlarına taş koymak için hazırlıklara başladığını gösteriyordu. Aslında Refahyol Hükûmeti kendi içinde son derece uyumlu bir Hükûmetti. Gerçekten yazılmış olan protokole ortakların her ikisi de bakanlarıyla birlikte hiçbir itirazda bulunmadan, hiçbir sızıntıya meydan vermeden katkıda bulundular. Parti grupları büyük bir ahenk içinde çalıştılar. Gerçekten Türkiye hoş bir ortam içindeydi o çatlak sesler çıkmasa. Hatırlarsınız bir Susurluk olayı gündeme geldi. Susurluk ta bir kaza. Adalet Bakanı olarak tabii bu olayla yakinen ilgilenen bir kişiyim. 28 Şubat olayları içerisinde bunun da bahsi geçti. Kaza 3 Kasım 1996 da meydana gelmiştir. Bu kazanın tahkikatı her yönüyle idari yönüyle; idari yönüyle, her yönüyle 3 Ocak 1997 de yani iki ay sonra- Adalet Bakanlığında yaptığım basın toplantısıyla açıklanmıştı. Basit bir olay değil karmaşık gözüken bir olay ama iki ay içerisinde biz bunu neticelendirdik. Bir trafik kazası, bunun tahkikat yeri Susurluk Asliye Mahkemesidir. Öte yandan silahlar, birtakım silahlar ele geçmiş. Bu silahlar itibariyle bazı kişilerin Güneydoğu da birtakım olaylara karışması söz konusu veya bu silahları orada

9 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 9 kullanması söz konusu. Bu yönüyle olay Balıkesir de cereyan ettiği için Balıkesir, İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi yetki alanı içerisindedir. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesine intikal ettirilmiştir. Bir de pasaportlar bulunmuştur. Bu pasaportların sahte pasaportlar olduğu görülmüştür, tespit edilmiştir. Ancak bu pasaportlardaki imzalar itibariyle Emniyet Genel Müdürü o tarihte Mehmet Ağar dır. Dolayısıyla Danıştaydan izin alınması lazımdır yargılanması için. Dolayısıyla bu da Danıştaya intikal ettirilmiştir. Ve böylece Susurluk un tahkikatı hükûmet açısından 3 ocak tarihinde bitmiştir, adalete intikal etmiştir. Ama o dönemin ana muhalefet lideri Mesut Yılmaz, kendisi Başbakan olduğu tarihe kadar Susurluk, Susurluk, Susurluk demiştir. Yani bu susurluk Refahyol Hükûmeti aleyhine, kullanılan konulardan biri hâline gelmiştir, hiçbir eksik noksan bırakmadığımız hâlde geride. Ha onun da sonu gene gelmiş Amerika ya dayanmıştır. O tarihte Milletvekillerinden Adil Aşırım, üç arkadaştılar -şimdi kusura bakmayın hatırlamakta zorlanıyorum. Bir tanesi Adil Aşırım, diğer iki arkadaş daha var- bunlar Amerika da davet alıyorlar Amerika ya gidiyorlar ve Amerika da Washington Enstitüsünde Makovsky yle görüşüyorlar. Makovsky kendilerine Bu Susurluk olayını daha fazla karıştırmayın, bu sizin sonuna varacağınız bir iş değildir. diyor. Bunu ben kitapta da yazdım. Yani, bakınız Türkiye nerelerden karıştırılıyor. Bütün bunları fayda sağlar diye ifade ettim. Şimdi bu 3 kasım Susurluk olayları sona erdirildiği yani tahkikatı bitirildiği hâlde maalesef basında uzun süre bunun gazete manşetlerinde yaygarası sürdü. Topal Cinayeti ni bile biz o zaman hallettik, o araştırmanın içinde Topal Cinayeti ni dahi biz o süreçte hallettik. Failini o süreçte yakaladık, bulduk. Dosyası rafa kaldırılmış bizzat kendim gittim -Adliye Misafirhanesi var biliyorsunuz Sarıyer de, Sarıyer savcısı dosyayı rafa kaldırmış- biz onları raftan indirttik. Her şey adalet yerine gelsin diye. Şimdi enteresan bazı tarihler arz edeceğim. TÜSİAD her sene genel kurul toplantısını aralık ayında Ankara da yapar, her sene bu böyle ama hükûmette Erbakan varsa

10 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 10 yapmaz. O senede ses seda gelmedi nerede yapacak kongresini diye. 11 Aralık tarihinde Atina da Türk-Yunan İş Adamları Toplantısı adı altında bir toplantı düzenlendi. Enteresandır, toplantı da Amerika nın Atina Büyükelçiliğinde oluyor. Bunu rahmetli Behiç Kılıç yazmıştır makalesinde, araştırmıştır ve yazmıştır. Benim kitabımda da kaynak olarak o gösterilir. Bu toplantıda daha sonra 28 Şubat süreci içerisinde ortaya çıkan aktörlerin hemen hemen hepsi vardır. Bu toplantıda askerler vardır, bu toplantıda patronlar vardır, bu toplantıda işçi sendikalarının liderleri vardır. Bir televizyon programında, Rıdvan Budak ın olduğu bir programda bunu belirttiğim zaman Efendim ben yoktum, Türk-İş vardı ama ben yoktum. dedi. Yani, demek ki o da varmış. Bir toplantı yapılıyor 11 Aralık 1996 da. Ve yine 11 Aralık 1996 dan 21 Aralık 1996 ya kadar on gün süren Hürriyet, Milliyet, Sabah gazetelerinde tam sayfa ilanlar -onların size daha sonra fotokopilerini bir dosya içinde takdim edeceğim. Çünkü onu burada Millî Kütüphaneden çıkarmamız lazım veya Meclis kütüphanesinden çıkarmamız lazım gazetelerden- Yarın Türkiye başka bir Türkiye olacak. Bir gün halka sesleniyor, bir gün köylüye sesleniyor, bir gün işçiye sesleniyor, bir gün üniversiteye sesleniyor, bir gün hep başka başka çevrelere hitap eden başlıklar ama aşağı kadar devam eden uyarılardan sonra hepsinde ortak bitiyor. Benim radyom var dinliyorum, benim gazetem var okuyorum, benim televizyonum var izliyorum. Bilmiyorum böyle ilanlar hiç hatırladınız mı, hatırlıyor musunuz? On gün bu ilanlar devam etti ve bu ilanlar Refahyol Hükûmetine karşı devam ediyor. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) TÜSİAD veriyor değil mi ilanları? ŞEVKET KAZAN Daha sonra Milliyet ilan servisi tarafından bunların tanzim edildiğini biz tespit ettik. Kitapta da yazdım. Ama tam sayfa ilanlar. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Milliyet yayınlıyor da bunun finansmanı kimin?

11 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 11 ŞEVKET KAZAN Milliyet ilan servisi hazırlamış Sabah ta, Milliyet te, Hürriyet te yayınlanıyor. Aralarında nasıl bir ortaklık var, ben onu bilemem. Ben sadece yayından bahsediyorum. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Bankadaki para gücü çok önemli çünkü. ŞEVKET KAZAN Evet. Bunların size takdim edeceğim fotokopilerini. Şimdi bakınız bu 11 Aralıkta başlıyor, ilan da 11 Aralıkta başlıyor, toplantı da 11 inde başlıyor. 20 ye kadar devam ediyor bu ilanlar. 22 sinde Hürriyet gazetesinde Ertuğrul Özkök ün köşe yazısı: Bu defa sivil kuvvetler halletsin. meşhur yazı. Peki, birisiyle konuşarak bunu belirtiyor, o kim? Güven Erkaya. Öbür dünyaya intikal etti, Güven Erkaya. Ve Güven Erkaya -ben kitabımda bunu belirttiğim için şimdi burada da ifade ediyorum- 28 Şubat sürecinin stratejistidir, bir numaralı stratejisti. Her ne kadar BÇG de Çetin Doğan, Metin Doğan var diyorlarsa da, hayır. Taner Baytok un Bir Diplomat kitabı var Güven Erkaya hakkında. Güven Erkaya nın hayatı, çalışmaları hakkında, onunla söyleşilerle ilgili ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Bir asker, bir diplomat. ŞEVKET KAZAN - Bir asker, bir diplomat. Evet, siz tashih ettiniz, daha doğru. Bir asker, bir diplomat. O kitap çok enteresandı Güven Erkaya yı tanıtması bakımından. Gerçekten Güven Erkaya bir stratejisttir. Bu Refah Gerçeği kitabında yukarıdan aşağıya sırasıyla saymış olduğum bütün stratejiler onun tarafından tespit edilmiştir. 1 Ocak tarihinden itibaren Refahyol Hükûmetine karşı medyada gördüğümüz veya halka yayılan bütün eleştiriler, olaylar, bunların hepsi, evet hepsi o merkez tarafından organize edilmiştir. Bir defa, aralık ayının sonunda yapılan Millî Güvenlik Kurulu toplantısında Sayın Güven Erkaya -o tarihe kadar Türkiye de irtica ikinci tehdit, terör birinci tehdit idi- o toplantıda irticanın birinci tehdit, terörün ikinci tehdit olması konusunda baskı yapmıştır ama o tarihte Millî Güvenlik Kurulu toplantısında bu kabul edilmişti. Daha önce de yapmıştı, daha önce de böyle bir ısrarı olmuştu ama daha önce kabul edilmedi. Ama dediğim gibi aralık sonunda yapılan Millî Güvenlik Kurulu toplantısında, 1996 da, irtica birinci tehdit olarak getirildi, konuldu.

12 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 12 Şimdi, irtica birinci tehdit olarak getirilip konulunca 1 Ocak tarihinden itibaren televizyonlarda irtica haberlerinden başka bir şey dinlemez olduk. Fadime Şahinler geldi piyasaya, Aczimendiler getirildi piyasaya Aczimendiler ki bu Hacı Bayram Camisi nin önünde ve aynı zamanda Kocatepe Camisi nin önünde gösteriler yaptılar. Biz emniyet güçlerine gereken talimatı verdik, hemen gözaltına alındılar, yargılandılar, mahkûm edildiler ve eski cezaevinde mahkûmiyetlerini çektiler. Onlar bizi fazla uğraştırmadı ama onun arkasından Fadime Şahinler, Müslüm Gündüzler ve her akşam televizyonlarda âdeta şeriat, şeriat, şeriat, şeriat, bunlar tartışılır oldu. Bunlar hep gündemde tutuldu, işte irtica yaygaraları koparıldı, tüm bunlar. Şimdi, çok enteresan bir tarihe geleceğim. Bir defa, geçen gün Komisyonunuzda Sayın Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı ifade verirken Efendim, bizim dikkatimizi çeken Sayın Erbakan ın kanlı, kansız konuşması Hâlbuki, ben kendisini Hükûmetimiz zamanında Genelkurmay Başkanlığında müsteşarla beraber bir ziyarette bulunmaya gittiğim zaman Sayın Kazan, sizinle yan taraftaki odada bir on dakika görüşebilir miyiz özel olarak? dedi. Ben de Hay hay Paşam, görüşelim. dedim. Yan taraftaki odaya geçtik. Şöyle yuvarlak, Oval Ofis gibidir orası ve Meclisin Dikmen Kapısı na bakar. Sayın Bakan, bizim sizin dürüstlüğünüzden ve gerçekten vatanseverliğinizden asla şüphemiz yok ve sizden endişemiz de yok. dedi. Yani, eğer o kanlı, kansız konuşması onun için bir mesele olmuş olsaydı, 1994 yılında yapılan bu konuşma o gün bana hatırlatılırdı. O konuşma da neden oldu: Erbakan ın o konuşmayı yapmasının sebebi, büyükşehir belediye başkanlıklarını kazandık; Ankara da kazandık, İstanbul da kazandık, Kayseri de kazandık, hülasa saymaya lüzum yok. Özellikle Ankara da belediye başkanlığı sona eren zatın hanımı, bütün partinin hanım kollarını topladı, Sıhhiye Meydanı nda yürüyüşler, gösteriler yaptılar, Ankara Melih e mezar olacak. diye protestolar yaptılar. Derken bizim parti grubumuzun faksına ve genel merkezin fakslarına Ankara dan, İstanbul dan, İzmir den fakslar gelmeye başladı: Kanımız pahasına biz bu vatanı koruyacağız. Kanımızı dökeceğiz, vatanımızı koruyacağız. Size bırakmayacağız. Bu fakslar. Bunlar bizim dosyada vardır. Bizim dosyada vardı da, biz bunları Ankara savcılığına ilettik, suç duyurusunda bulunduk. Bunları Ankara savcılığı devlet güvenlik mahkemesi savcılığına intikal ettirdi ve bunların hepsi hakkında davalar açıldı ama sonları ne oldu kesin olarak bilmiyorum. Yani kanlı, kansız buradan geldi. Erbakan Hoca mız da Türkiye de elbette bir değişim olacak. -çünkü bu

13 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 13 konuşmanın yapıldığı tarihte biz hükûmette değildik, yerel seçimlerden bahsediyorumelbette iyiye gidecek ama bu kanlı mı olacak, kansız mı olacak buna millet karar verecek. diye bir konuşma yaptı. Ama o gün benim hatamdır. Neden? Çünkü grup başkan vekili olarak ben riyaset ediyordum kürsüde, Erbakan Hoca nın bu konuşmayı neden yaptığını açmam lazımdı yani Böyle bir mecburiyetten bu konuşma yapıldı. demem lazımdı, demedim. Artık o Türkiye nin gündemine kanlı, kansız konuşma diye intikal etti. Sözü uzatmak istemiyorum bu konuda. Ona o günkü devlet güvenlik mahkemesi savcılığınca takipsizlik kararı verilmiştir, onun da takipsizlik kararını dosyaya koyacağım. Yani Erbakan Hoca böyle milleti hop oturup hop kaldıracak şekilde kanlı, kansız diye bir konuşma yapmadı, Sayın Genelkurmay Başkanı o konuşmayı keşke burada yapmasaydı, keşke o gün ben gittiğim zaman bana söyleseydi. Çünkü o gün o görüşmede Sayın Kazan, bu giriş kapısına bakıyorum, bu giriş kapısından sarıklılar giriyor, cüppeliler giriyor, şalvarlılar giriyor, sakallılar giriyor. Bu memlekette devrim kanunları yok mu? Niye bunlar uygulanmıyor? diyor. Soru bu. Tabii, ben dedim ki: Sayın Paşam, sizin buradan bu seyrettiğiniz bu kapı var ya, Hani şunlar giriyor, bunlar giriyor. dediğiniz kapı var ya ben o kapıdan her gün bakan arabasıyla iki defa girip çıkıyorum ama sizin bu anlattıklarınızı ben görmüyorum. Nasıl oluyor bu iş? Türkiye de gerçekten bir tehlike var mı, yok mu buna anlamak için bir endişeniz varsa meydanlar var, Kızılay var, Ulus var, Tandoğan Meydanı var, İstanbul da Beyazıt Meydanı var, Taksim Meydanı var, şurası var, burası var, gidersiniz bakarsınız, rejim için bir tehlike var mı, yok mu, oradan seyredersin. Ancak İstanbul da bir semt var. O semtte belli bir grup var. O grupta böyle bir giyim oluyor işte. Müdahale edilmiyor, o da başka. Yoksa ifadesi şuydu: Sizden bir endişemiz yok. Endişeniz yoksa kanlı, kansızı niye gelip bu Komisyonda söylüyorsun? O nedenle kusura bakmayın, buraya da bir açıklık getirmiş oldum. Şimdi, derken irtica haberleri başladı. BAŞKAN Komisyon derken Millî Güvenlik Kurulundaki tartışmayı mı kastediyorsunuz? Niye bu konuyu Komisyona getiriyorsunuz? dediniz Güven Erkaya ya. ŞEVKET KAZAN Sizin Komisyonunuzda BAŞKAN Anladım, bizi kastediyorsunuz. ŞEVKET KAZAN Sizin Komisyona ifade verirken Erbakan ın kanlı kansız konuşması bizi böyle bir harekete sevk etti. diye bir ifadesi geçmişti, basında okudum da ona açıklık getirmek için söylüyorum.

14 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 14 MEHMET ŞEKER (Gaziantep) Hareket demedi de Biz bunlardan dolayı rahatsız olduk. dedi. ŞEVKET KAZAN Evet. Şimdi, tabii, o günlerin arkasından en çok tartışılan konu iftar yemeği. Hâlâ daha millet yanlış bilir. 11 Ocak tarihinde, mübarek Ramazan idi, Erbakan Hoca mız ilahiyat fakültesi dekan ve öğretim üyelerine, Diyanet İşleri Başkanı ve başkan yardımcılarına, üst düzey yöneticilerine, Diyanet Vakfı Başkanı ve başkan yardımcılarına, İstanbul Müftüsü, Ankara Müftüsü, büyük şehir müftülerine Başbakanlıkta bir iftar düzenliyor. Düzenlenen iftar bu ve iftara da katılanlar bunlar ama 11 Ocak tarihli -daha henüz iftar verilmemiş- Hürriyet, Milliyet, Sabah gazetelerini açtığınız zaman baştan başa tarikat şeyhlerinin listeleri, bazılarının resimleri ve bağlıları. Yani bu iftar tarikat şeyhlerine veriliyormuş havası içerisinde gösteriliyor. Aynı gün Genel Sekreter Erol Özkasnak ın daha sonra yapmış olduğu açıklamalarda aynı gün Cumhurbaşkanı Demirel Genelkurmay Başkanlığına çağrılıyor büyük bir olay varmış gibi ve gazete manşetleri gösteriliyor, Tehdit şu hâle geldi, bu hâle geldi. deniliyor. Ama akşamki iftarda hiçbir sarıklı yok. Akşamki iftarda sarıklı yok, iftara katılan biriyim ben, kitabımda da bunu yazdım. Hiçbir sarıklı yok. Oktay Başer vardı bizim eski Konya Valisi, Millî Gazetenin de başında bulunuyordu, o Mahmut Efendi ye bağlıdır, gizlemeye gerek yok tabii, Allah rahmet eylesin, vefat etti, belki o davetli olarak buraya getirmiş olabilir. Peki ama akşam biz televizyonlarda hep böyle sarıklı hocaların arabalarını seyrettik. Bizim orada böyle sarıklı hoca yoktu. Sarıklı hoca yoktu. Bu nedir? Bu bir tertiptir işte. O iftar âdeta sarıklı hocalara verilmiş gibi bir tertipti ama bunu millet hep böyle kabul etti, hep böyle zannetti. O listelerde yazılı isimler sanki hepsi gelmiş katılmış gibi anlaşıldı, yorumlandı. Hem pişirildi hem yenildi. Tabiatıyla mağduru kim oldu? Mağduru biz olduk. Ama biz bir vazife yaptık, ilk defa bir Başbakan olarak, o tarihte, devletin din görevlileri ve din eğitim kadrolarında görev yapan kişilere Ramazan da başbakan olarak bir iftar yemeği verdik. Ama bu, bizi yıpratmaya dönüştürüldü. Olsun, bizim için önemi yok, biz o vazifeyi yaptık, ne denilirse denilsin. Ama yıpranmamız için sık sık bu kullanıldı. Çok enteresandır, bunu da belirtmemde fayda var, tabii Refahyol Hükûmeti sona erdikten sonra, hatta Refah Partisi kapatıldıktan sonra bir gün İstanbul a giderken havaalanında Çevik Bir ile karşılaştık biz. Bir gün sonra gazete manşetlerine öyle çıktı, 8 bin metrede hesaplaşma diye. Karşılaştık fakat büyük bir saygı, büyük bir edeple hoş sohbet ettik. Uçağa bindiğimiz zaman, tabii, biz D-8 toplantısına gidiyorduk, Sabri Tekir pencere

15 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 15 kenarında oturuyor, Çevik Bir in yeri B koltuğu, benim yerim C koltuğu. Tabii arkadan Çevir Bir geldi, ikimizin arasına oturacağı zaman, dedim ki: İkimizin arasına oturarak seni sıkıştırmayalım, ben araya oturayım, sen kenara otur. Gazeteler geldi, dedim: Sen şimdi gazeteleri bırak, seninle buradan İstanbul a kadar 28 Şubatı konuşacağım. Tartışacağız, hatamız neymiş sen söyleyeceksin, ben cevaplayacağım. Ve 28 Şubata kadar nokta nokta bu konuları konuştuk. Her birinin sonunda bana söylediği şu olmuştur: Sayın Bakan diyalog eksikliği, Sayın Bakan diyalog eksikliği, Sayın Bakan diyalog eksikliği. Ben de kendisine dedim ki: Ne zamanki üzerinizdeki elbiseleri çıkarıyorsunuz diyalog eksikliğini o zaman fark ediyorsunuz. Keşke daha önce fark edebilseydin. Bunlar söylendi. Sonra bir gazeteye haber konusu da oldu 9 bin metrede hesaplaşma. diye. Bir de Ali Kırca nın haber programında o Bodrum dan ben Ankara dan katılarak aynı konuyu konuştuğumuz zaman aynen kabul etti. Bu diyalog eksikliği. Şimdi, benim sevindiğim, şu andaki -tabii buna girmem doğru mudur, değil midir ama- komuta konseyinin Hükûmetle çok iyi bir uyum içerisinde, bir diyalog içerisinde olduğudur. Keşke o zaman da böyle olsaydı. Şimdi, buradan 11 Çünkü bu tarikat şeyhlerine yemek konusu da darbenin sebepleri arasında gösteriliyor. Derken 20 Ocak tarihinde BAŞKAN Sayın Bakan, davetlilerin normalde zaten resmî listesi yok mudur? ŞEVKET KAZAN Var. BAŞKAN Vardır, kayıtlarda da vardır. ŞEVKET KAZAN Vardır tabii, Başbakanlıkta var. BAŞKAN Yani bunların hepsi tutulduğu için Başbakanlıkta. ŞEVKET KAZAN Tabii Önüne gelen gelemez ki. Gelebilir mi yani? BAŞKAN Artı, kapıdan girişte güvenlik, giren araçların plakasından, kimliklerine kadar ŞEVKET KAZAN Ben bile bakan olarak Başbakanlık konutuna giderken BAŞKAN Siz de oradasınız zaten. ŞEVKET KAZAN Kapıda kaç tane polis var, biliyorsunuz. BAŞKAN Kaldı ki şu soruyu sorarken yanlış anlaşılmasın yani özgürlüklere bakış açım benim yani hangi kılıkta veya nasıl giyindikleriyle de ilgili değil. Kaldı ki bunlar da davet edilebilir bir ülkenin Başbakanı tarafından, yanlış anlaşılmasın. Üzerinde çok durulan bir mevzu olduğu için siz belki arka planı anlatıyorsunuz ama vardır listesi değil mi?

16 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 16 ŞEVKET KAZAN Mutlaka Başbakanlıkta vardır. Bizim özel kalem müdüründen de onu sorabiliriz, öğrenebiliriz. Şimdi, tabii, işte o tarihlerde, 24 Ocak tarihinde Gölcük te bir komutanlar toplantısı yapıldı. Harp oyunları adı verdiler toplantının adına. Harp oyunları toplantısı Gölcük te, Donanma Komutanlığında ama bu bir darbe hazırlık toplantısıydı. Nitekim, şimdi, Gölcük Donanmada yapılan araştırmalarda tahtaların arkasından o döneme ait dosyalar çıkıyor yani o toplantıya ait dosyalar çıkıyor. Yani harp oyunları hap oyunları ama Refahyol Hükûmetiyle ilgili hesaplaşma görüşmelerinin olduğu daha sonradan kesin olarak anlaşıldı. Bu da zaten kitapta vardır. Bunun arkasından, tabii, şubat ayına girdiğimiz zaman acaba Susurluk olaylarını yeniden canlandırabilir miyiz diye Hâlbuki tahkikatı bitmiş, mahkemeye intikal etmiş, yeniden ışık yakmalar, ışık söndürmeler ortaya çıktı, yeniden gösteriler yapıldı. Yürüyüşler başladı, özellikle Çetin Doğan tarafından, Hareket Dairesi Başkanıydı o tarihlerde, Genelkurmaya davet edilerek âdeta pohpohlanan gençler vasıtasıyla Kızılay da yürüyüşler yaptırmaya başladılar. Yürüyüşler yapıldı. Hep de Refahyol Hükûmetini protesto yürüyüşleri bunlar, irtica yaygarasını güçlendirme yürüyüşleri bunlar. Bunun neticesinde tabiatıyla şubat ayı da bu şekilde yaşanmaya başladı. Derken 24 Şubatta Çevik Bir Amerika ya gitti. Tabii bu olaylar cereyan ederken Çevik Bir in Amerika ya gitmesi ve aynı zamanda basının da 28 Şubat Millî Güvenlik Kurulu toplantısını daha o tarihte propaganda etmeye başlaması Çok önemli bir toplantı olacak. şeklinde, bize kesinkes şunu düşündürdü: Çevik Bir Amerika dan izin almaya gitti. Ne olacak, ne yapacaksın, Pentagondan azın almadan olmuyor bu işler. İDRİS ŞAHİN (Çankırı) Sayın Bakanım, çok özür dilerim. Gölcük teki toplantı 24 Ocak dediniz değil mi tarih olarak? ŞEVKET KAZAN 24 Ocak. İDRİS ŞAHİN (Çankırı) Aynı tarihte Çevik Bir Amerika ya mı gidiyor? ŞEVKET KAZAN 24 Şubat. İDRİS ŞAHİN (Çankırı) Ha, 24 Şubat ŞEVKET KAZAN 24 Şubat bitti ve döndü. Tabii, ne konuştular, ne görüştüler bilemiyoruz. Şimdi, bütün medya 28 Şubatta yapılacak Millî Güvenlik Kurulu toplantısına yönlendi. Toplantıyı her gün birtakım haberlerle vurgulamak suretiyle âdeta bütün milletin odak noktası hâline getirdi 28 Şubatı. Ülkenin bütün televizyonları Cumhurbaşkanlığı kapısında. O gün hepiniz, hepimiz biliyorsunuz akşama kadar ne oldu, ne bitecek diye hep

17 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 17 bekler hâle geldik. Neticede o gün Millî Güvenlik Kurulu toplantısı Millî Güvenlik Kurulu toplantısı saat iki de başladı, gece saat on birde bitti. Millî Güvenlik Kurulu toplantılarında, malumunuzdur ama ben kısaca bilgi arz edeyim: Çalışma Bakanlığım zamanında Millî Güvenlik Kurulu üyesiydim. Adalet Bakanlığım zamanında adalet bakanları Millî Güvenlik Kurulu üyesi değildi, daha sonradan yapıldı. Hatta biz protokole bir madde ilave etmiştik, eğer cumhurbaşkanı davet ettiği takdirde adalet bakanının da Millî Güvenlik Kurulu toplantısına bilgi vermek için katılmasına diye. İki defa davet edildik hepsi o kadar. Millî Güvenlik Kurulu toplantılarında 3 tane rapor okunuyor; 1 tanesi emniyetin raporu, güvenlik raporu okunuyor, 1 tanesi jandarmanın güvenlik raporu okunuyor, 1 tanesi askerin bu konudaki durum tespit raporu okunuyor, MİT raporu okunuyor, bu raporlar okunuyor ve ondan sonra da bunun tartışmaları yapılıyor. O gün bu raporlar gayet kısa, okunmuş, geçmiş. Onun arkasından konu nedir? Konu 28 Şubat ve irticai olayları tartışacağız. Basında ne kadar yazı çıkmışsa bunlar dosyalanmış. Dosyalar böyle ve bu dosyaları takdim eden kişi de Güven Erkaya. Tam beş saat konuşuyor. Ondan sonra da askerlerin bir teklifi var. Askerlerin bu teklifi de, on sekiz maddelik bir teklif, efendim, bu on sekiz maddelik teklifin Millî Güvenlik Kurulu kararı olarak karar alınması. Tabiatıyla bu konuşma yapıldıktan sonra Hükûmet üyeleri içerisinden sadece Başbakan söz alıyor ve tam iki saat konuşuyor: Siz Laiklik tehlikede diyorsunuz, öyle bir öneriyle geliyorsunuz ki, on sekiz maddelik öneriyle geliyorsunuz ki bu on sekiz maddelik öneri Anayasa nın 2 nci maddesine açıkça aykırı çünkü Anayasa nın 2 nci maddesinde laiklik derken Toplumun huzuru, İnsan haklarına saygı ve Adalet anlayışı" içinde diye 3 tane çember konulmuştur. Bu üç tane çember ihlal edilmeden laiklik konusunda ancak bir teşhis yapılabilir. Siz toplumun huzurunu bozmak için laikliğe aykırılık diye bir iddiada bulunamazsınız. Siz adalet anlayışından dışarıya çıkmak için laiklik diye bir isnatta bulunamazsınız Böyle, tam iki saat süren bir konuşma yapıyor. İşin garip tarafı da Hükûmet adına konuşan sadece Erbakan Hoca, diğer bakanlar söz almıyorlar. Hülasa, Sayın Cumhurbaşkanı da konuşma içerisine giriyor. Şimdi bu on sekiz madde, üzerinde konuşurken de Erbakan Hoca Bu on sekiz maddeyi niye şey yapıyorum? Bunu getirdim, takdim edeceğim, dosyada takdim edeceğim. Millet zannediyor ki Erbakan Hoca mız bu on sekiz maddenin altına imza attı. Millî Güvenlik Kurulu kararı, Erbakan Hoca bunu imzalamadı. Erbakan Hoca dört gün imzalamadı. diye hatırlarsınız basında haberler çıktı.

18 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 18 Erbakan Hoca Sadece ve sadece Millî Güvenlik Kurulu açıklaması muhtevasını karar olarak imzalarım, onun dışında bu on sekiz maddeye imza atmam. O zaman Demirel in söylediği Efendim, tamam, öyle olsun, siz dört maddeye imza atın. Bu on sekiz maddeyi de Erbakan Hoca nın Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin hukukçuları var, bunlar Anayasa ya aykırı, bunu incelesinler. dediği zaman Demirel in söylediği Efendim, onların yeterli hukukçuları yok, Adalet Bakanlığının var, Başbakanlığın var dolayısıyla onlar incelesinler. O zaman da bunu da Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Başbakanlığa göndersin, inceleyelim. O dört gün imzalamama var ya, Sayın Genel Sekreter geliyor Erbakan Hoca ya, bu on sekiz maddeyi imzalatmaya çalışıyor Millî Güvenlik Kurulu kararı olarak. Ama Erbakan Hoca dört gün imzalamıyor. Sonunda O dört madde, Millî Güvenlik Kurulu bildirisi olarak yayınlanan dört madde, o maddeyle sınırlı imzalarım. diyor ve o maddeyle sınırlı olarak imzalıyor. Bakınız, burada Erbakan ın imzası dört maddenin altındadır, Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanların, dört maddenin altındadır. Bunu da Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri ayrı bir yazıyla göndereceği hâlde buna ekliyor. Bunun altında da İlhan Kılıç ın imzası var, on sekiz maddenin altında İlhan Kılıç ın imzası. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Bu boş mu efendim imza evrakı? ŞEVKET KAZAN Hangisi? ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Üstünde Sayın Başbakanın imzasının bulunduğu evrak boş bir kâğıdın üzerine mi imzalanmış? ŞEVKET KAZAN Hayır, onun kâğıdı ayrı. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Onu nereye ilave etmiş? Sonra diğer on sekizin altına ekli. ŞEVKET KAZAN Onu ek yapmış. Gönderdiği, bizim gönderdiğimiz yazıya ek yapmış kendisi. YAŞAR KARAYEL (Kayseri) Sayın Bakanım, devlet teamülünde yazışmaların usulü belli, sayı ve tarih numaraları, günleriyle birlikte ve konusu da bellidir. Bunların hepsi ayrı ayrı mı o evraklarda? ŞEVKET KAZAN Hayır, hepsi bir. Bu şekilde gönderili YAŞAR KARAYEL (Kayseri) Sayın Erbakan ın ve dört, oradaki yetkilinin imzalarının olduğu evrakın sayı, tarih ve kayıt numaraları farklı, diğer komutanın imzaladığının ayrı mı?

19 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 19 ŞEVKET KAZAN Hayır efendim, hepsi aynı. Millî Güvenlik Kurulu üyeleri bu yazıyı imzalıyor, 406 sayılı Millî Güvenlik Kurulu Kararı. İDRİS ŞAHİN (Çankırı) Sayın Bakanım, bir konuyu arz edebilir miyim? ŞEVKET KAZAN Bunu size bırakırım, siz incelersiniz. İDRİS ŞAHİN (Çankırı) Çok özür dilerim Sayın Bakanım, bir şey söyleyebilir miyim? ŞEVKET KAZAN Ve biz bunu inceledik. BAŞKAN Bir saniye Sayın Bakan, bir araya gireceğiz burada. İDRİS ŞAHİN (Çankırı) Yani yapmış olduğumuz bizim tespitler ve incelemiş olduğumuz konular çerçevesi içerisinde, zabıtlara yanlış geçmemesi açısından, bir açıklama yapmamız gerekiyor. Bu konuda da eğer bizim bir eksiğimiz varsa sizler bu eksikliğimizi de gidermiş olursunuz. Şimdi, bizim hem resmî yazışmalardan elde ettiğimiz bilgiler ışığı altında hem de burada dinlemiş olduğumuz tanıklarımızdan edindiğimiz bilgiler çerçevesi içerisinde, Millî Güvenlik Kurulu bildirisi, dört madde olarak Sayın Hoca mızın imzaladığı. dediğiniz belgenin ekinde Ek-A da tedbirlerin uygulanması noktasında on sekiz tane maddeyi de içeren ve onları da, hepsini de ihtiva eden bir ek dosya var ve bu şekilde gönderiyor, doğru mudur? ŞEVKET KAZAN O şekilde gönderiyor, ekliyor gönderiyor. BAŞKAN Bu şekilde imzalanıyor. İDRİS ŞAHİN (Çankırı) Yani on sekiz maddeyi de ekliyor ve bu şekilde imzalıyor. BAŞKAN Hepsi imzalanmış kabul ediyor. ŞEVKET KAZAN Ama niye gönderiyor? Hukuki incelemeyi, Anayasa ya uygunluk açısından hukuki incelemeyi Bakanlar Kurulu yapsın diye gönderiyor, uygulasın diye değil. BAŞKAN - Millî Güvenlik Kurulu kararlarının Anayasa ya uygunluk incelemesini mi yapıyor Bakanlar Kurulu? ŞEVKET KAZAN Evet. Bakanlar Kurulu değil, hukukçular, Sayın Cumhurbaşkanının ifadesi üzerine. BAŞKAN Tabii, Sayın Kazan, şu ana kadar hem bizim elimizdeki belgeler hem de bu alana ilişkin dinlediğimiz tanıkların neredeyse tamamı Tabii ki o dönemde Refah Partisinde milletvekili olan veya önemli görevlerde bulunanlar da dâhil hiç böyle bir şey telaffuz edilmedi dolayısıyla bu konuya belki konuşmanızı tamamladıktan sonra döneceğiz ve irdeleyeceğimiz bir husus olacak.

20 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 20 ŞEVKET KAZAN Ne zaman isterseniz döneriz. BAŞKAN Sonra dönelim. Yani bu, uzun bir tartışma konusu olabilir aramızda. ŞEVKET KAZAN Tabiatıyla. Şimdi, Millî Güvenlik Kurulu kararı konusundaki fikirlerimi, düşüncelerimi söyledim, daha başka sorularınız varsa yine söylerim, açıklarım çünkü bu bizim açımızdan gayet belli, net olan bir husus. Çünkü ben bunların incelenmesi için Adalet Bakanlığından hâkim arkadaşlar görevlendirdim, Başbakanlıktan, Teftiş Kurulundan hâkim arkadaşlar görevlendirildi, bunlar incelendi. Hatta biz Adalet Bakanlığı olarak yaptığımız incelemelerde bu on sekiz maddenin hangisinin uygun, hangisinin uygun olmadığı konusunda da birtakım mülahazaları Başbakanlığa ilettik. Bunların hepsi iletildi. Bunlar daha sonraki Millî Güvenlik Kurulu toplantılarında görüşüldü, tartışıldı. Şimdi, tabii, burada önemli olan basına yayılan, basında intikal eden o Millî Güvenlik Kurulunun dört maddesi değil. Millî Güvenlik Kurulu üyelerinin altında imzası bulunan dört maddeyi tartışmıyorum, o eki tartışıyoruz. O on sekiz maddelik çerçeve o zaman Millî Güvenlik Kurulu kararı olsa neden onların altında bakanların, Cumhurbaşkanının olmasın. O ek olarak incelenmek üzere gönderildi; hem Başbakanlıkta incelenecek hem de Adalet Bakanlığı hâkimleri tarafından incelenecek. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Bir sevk evrakı bu yani? ŞEVKET KAZAN Tabii. Zaten biz uygulamadık. Zaten on sekiz madde üzerinde Refahyol Hükûmeti olarak hiçbir uygulama yapmadık. Sadece İçişleri Bakanı zannediyorum, Meral Akşener, Kur an kursları konusunda bazı uyarılar yaptı, genelgeler çıkardı. BAŞKAN Başbakanın genelgeleri de var. ŞEVKET KAZAN Evet, genelgeleri çıkardı. BAŞKAN Sayın Erbakan ın genelgeleri de var o dönemde ŞEVKET KAZAN Kur an kursları konusunda. BAŞKAN Alınan kararların uygulanması yönünde tüm kurumlara gönderdiği genelge, Başbakanlık genelgesi o dönemde ŞEVKET KAZAN Başbakanlık değil. BAŞKAN Yani sadece Meral Akşener in uygulaması değil, dönemin Başbakanı Rahmetli Erbakan ın da genelgesi. ŞEVKET KAZAN Evet.

21 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 21 Size ben o konular üzerinde yapılan çalışmalarla ilgili bazı dokümanlar var Başbakanlıkta, onları da bir ara bir dosya içinde size sunarım. BAŞKAN Biz de istedik. Başbakanlıktan aldık, arşivlerinden. ŞEVKET KAZAN Tamam, aldınızsa mesele yok. BAŞKAN O konuları yani o yayınlanmış genelgeleri ŞEVKET KAZAN Mesela Adalet Bakanlığından istenen neydi? Laikliğin yeniden Laikliğe aykırılık değil de, 163 üncü maddenin, 1991 yılında Türk Ceza Kanunu ndan kaldırılmış olan 163 üncü maddenin yeniden ihyası. Biz Bu, olmaz. dedik. Biz Bu, olmaz. dedik ama bizden sonra Yılmaz Hükûmeti zamanında Türk Ceza Kanunu nun 312 nci maddesinde buna benzer birtakım şeyler koydular, cümleler koydular. BAŞKAN Sayın Bakan, konuşmanız tamamlandı mı acaba? Buna ilişkin de bir şey söyleyeceğim: 312 de herhangi bir değişiklik yapılmadı o dönemde, sadece 312 uygulamaya sokuldu. O söylediğiniz Kanun la ilgili değişiklik Yani, açıkçası 163 e benzer bir şekilde dine yönelik koruyucu anlamda bir madde sevki var ama hiçbir zaman Meclise sevk edilmedi, görüşülmedi diye biliyoruz yani Mecliste de konuşulmadı o konu. Sizden sonra da görüşülmedi, 312 nci maddede herhangi bir metni değişiklik de sadece biz Hükûmet olduktan sonra gerçekleştirildi. ŞEVKET KAZAN Şimdi, ben 312 inci madde tedvin edilirken veya üzerinde değişiklik yapılırken Parlamentoda değildim, onun için ne konuldu, ne çıkarıldı BAŞKAN Hayır, şimdi 163 ü getirmek istediler, getirmeyince bizden sonra Anavatan döneminde böyle bir düzenleme yapıldı. diyorsunuz. ŞEVKET KAZAN Evet. BAŞKAN Ben de diyorum ki: Böyle bir düzenleme hiç yapılmadı. ŞEVKET KAZAN Peki, ben o notu size ileteyim. Ben daha dün okudum yapıldığına dair BAŞKAN Kanun değişikliğinden söz ediyoruz Sayın Bakan, o yüzden ŞEVKET KAZAN Kanun değişikliğinden Yapıldığına dair, dün okudum yani taze bir bilgi olmasa

22 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 22 BAŞKAN O Kanun değişikliği daha sonra olumlu manada, yani daraltılmış hakların genişletilmesi olarak bizim dönemimizde yapıldı, onu biliyorum. Neyse ŞEVKET KAZAN Tamam. Biz yapmadık diyorum yani, bizim zamanımızda bir şey yapılmadı. BAŞKAN Yok, onu biliyoruz evet. ŞEVKET KAZAN Şimdi, tabiatıyla bunlar yapılmayınca bu defa Genelkurmay brifingleri başladı. Önce nisan ayında basın mensuplarına bu brifingler verildi, ondan sonra gene üst düzey yöneticilerden bir gruba verildi o arada ama en önemlisi haziran ayı başında Yargıtay üyelerine, Ankara hâkimlerine verilen brifinglerdi. Tabii Erol Özkasnak Genel Sekreter olarak yazıyı doğrudan doğruya Ankara Başsavcısına yazıyor ve hâkimleri brifinge davet ediyor. Şimdi, Genelkurmaydan böyle bir yazının, Genel Sekreter tarafından böyle bir yazının Tabii orada hareket olunca bizim dikkatimiz dağılıyor yani Çünkü biz Başkana hitaben konuşuyoruz. Size hitaben konuştuğum için benim de dikkatim dağılıyor, kusura bakmayın. BAŞKAN Çok özür diliyorum. ŞEVKET KAZAN Yazı Ankara Başsavcısına gönderiliyor Genelkurmay Genel Sekreteri tarafından. Ankara Adliyesindeki bütün hâkimlerin şey yapılması Genelkurmayda verilecek olan brifinge davetlidirler, katılmalarının temin edilmesi diye. Tabii benim haberim yok. Ben, bunu sabahleyin gazetede bir haber olarak görünce Ankara Başsavcısını çağırdım Nedir bu? Efendim işte böyle bir yazı geldi. Ne olacak, ne düşünüyorsun? Efendim, biz katılacağız. Bakan ne diyor bu işe? Hâkimler Kanunu nun 248 inci maddesi var, 248 inci maddesinde Hâkimler Adliye teşkilatının dışında herhangi bir adli konuda herhangi bir toplantıya katılamazlar, konuşma yapamazlar. Dolayısıyla bunun mümkün olamayacağını, benim buna izin vermeyeceğimi açıkça ifade ettim, Gitmeyecekler! Gidenler

23 Komisyon: (10-236)28 Şubat Giriş : Tarih :02/11/2012 Stenograf : Kayıt:.Darbe kom Sayfa: 23 hakkında gereken tahkikatı yaptırırım. dedim. Hatta Mecliste bir de konuşmam vardır bu konuda. İstanbul Milletvekili Ahmet Tan dı galiba, bir konuşma yapmıştı, benim bu tavrımı eleştiren bir konuşma. Ben de ona Kanun maddesini okuyarak cevap verdim tabii fakat hâkimler gittiler, Genelkurmaydaki brifinglere katıldılar. Şimdi, ben tabii Katılan hâkimlerin listesini temin edelim, gerekli işlemi Hâkimler Savcılar Yüksek Kurulu vasıtasıyla yaptıralım. diye düşünüp dururken bir de baktım ki ertesi gün, Yargıtay üyeleri de gitmişler, Danıştay üyeleri gitmişler. Şimdi, kimi kime şikâyet edeceksin? Dolayısıyla bu, böyle ortada kaldı ama o brifingler hâkimlere verildi, o brifingler yüksek yargı organlarına verildi ve o brifinglerde yapılan konuşmalar dehşet verici konuşmalardı ve bunların hepsi alkışlandı o brifinglerde. Geçen gün Sacit Bey ifadeye çağırıl Siz de ifade verdi mi bilmiyorum, Anayasa Mahkemesi üyesi, Sadece ben alkışlamadım, sesimi de çıkarmadım. diyor. BAŞKAN İfade kavramını kullanmıyoruz, görüşlerini açıklamaya geldi evet. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) İfade yok, görüş bildirme. ŞEVKET KAZAN Evet, belki de şeyde Başka bir yerde verdi bilmiyorum. BAŞKAN Burada, burada. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Görüşlerini açıkladı efendim bizde ifade verilmiyor BAŞKAN Biz sadece ifade ŞEVKET KAZAN Hatta korktum morktum diyor yani. Hayır burada var gazetelerde de yazmış. ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Yani, büyük bir kısmı öyle yani bunu gözden kaçırmamak lazım. ŞEVKET KAZAN Evet. Yani bu brifingler tamamen antidemokratik şeylerdir ÖZCAN YENİÇERİ (Ankara) Kafayı dik tuttuğunda da kesiyorlar. Öyle yani, ben kendimden biliyorum.