Gaziantep Üniversitesinde, Mayıs 2009 tarihinde gerçekleşen 1. Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumunun Sonuç Raporu üç bölümden oluşmaktadır:

Transkript

1 Sonuç Raporu Gaziantep Üniversitesinde, Mayıs 2009 tarihinde gerçekleşen 1. Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumunun Sonuç Raporu üç bölümden oluşmaktadır: 1. Çeşitli kurumlarla ve kamuoyuyla paylaşılmasında yarar görülen konular, 2. Toplantıda görüşülmeyen, ancak çalışma gruplarının oluşturulmasında yarar görülen konular, 3. Bir sonraki toplantıda görüşülmesi beklenen konular. Bölüm 1 Birinci Fen Bilimleri Lisansüstü Eğitim Sempozyumunda ele alınan aşağıdaki hususların ilgili kurumlarla ve kamuoyu ile paylaşılmasına karar verilmiştir. 1.1 Lisansüstü Eğitimde Planlama Türkiye de Lisansüstü Eğitimin planlanılması geleceğe yönelik olarak, ülkeye katma değer yaratacak hususlar konusunda eğitim verilmesi ve araştırma yapılması için önemlidir. Bu konu detaylı olarak ele alınmalıdır. Bu amaçla, Milli Eğitim Bakanlığı, YÖK, DPT, Devlet İstatistik Kurumu yetkilileri bir araya gelerek, enstitü müdürlerinin de içinde yer alacağı çalışma grupları oluşturmalı ve a) Ulusal ve Bölgesel ihtiyaca cevap verecek lisansüstü programlar tespit edilmeli, b) Gerektiğinde, lisansüstü eğitim için yurtdışına gönderilecek olan öğrencilerin hangi öncelikli alanlarda gönderileceği belirlenmeli. c) Burs veren kuruluşlara (TUBİTAK, DPT, MEB ve YÖK) hangi alanlara destek verecekleri konusunda yol gösterilmeli ve veri tabanı oluşturulmalı, d) Önemle ihtiyaç duyulan disiplinler arası programlar belirlenmeli, e) Farklı dallarda ihtiyaç duyulacak doktora mezun sayıları belirlenmeli, f) Ülkemizin öğretim üyesi ihtiyacı ve dallara göre dağılımları belirlenmelidir. Bu çalışma sonucunda hazırlanacak çalışma raporu, burs vermek isteyen, planlama yapan kurumlar, üniversiteler için planlamalarında kullanacakları bir yol gösterici niteliğinde olmalıdır. 1.2 Doktora Sonrası Çalışmalar Doktora sonrası çalışmalarla ilgili olarak da bir çalışma yapılmasında yarar görülmektedir. Doktora sonrası çalışmaların nasıl destekleneceği, Ölçütleri, Süreleri, Yurt dışındaki uygulamaların irdelenmesi gibi konular ele alınmalıdır. Bu konularda çalışmalar yapmak üzere bir çalışma grubunun oluşturulmasına, konunun bir sonraki toplantıda tekrar ele alınarak ilgili makamlara yazılı olarak iletilmesine ve çalışmaların başlatılması için girişimlerde bulunulmasına karar verilmiştir.

2 1.3 Araştırma Görevlileri Üniversitelerin Araştırma Görevlisi ihtiyacı hat safhadadır. Daha çok Araştırma Görevlisi kadrosunun Üniversitelerimize tahsis edilmesi hususunun başta YÖK olmak üzere ilgili kurumlara yazılı olarak iletilmesine karar verilmiştir. Araştırma Görevlisi atamalarında uygulanan merkezi sınav ve giriş sınavına ilişkin esaslar hakkında yönetmenlik in uygulaması ile ilgili YÖK ün Üniversitelerin görüşünü alarak aksaklıkların giderilmesi yoluna gitmesi, sistemin sağlıklı işlemesine katkıda bulunacaktır. Bu konunun YÖK e yazılı olarak iletilmesine karar verilmiştir Burslar Araştırma Görevlisi ihtiyacının karşılanabilmesi için başta TÜBİTAK olmak üzere kamu kurumlarından burs alan yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin, Üniversiteler de Araştırma Görevlisi olarak kısmi zamanlı ya da tam zamanlı olarak görevlendirilebilmelerinin sağlanması gerekmektedir. TÜBİTAK ın bu bursları vermesindeki amaçlardan birisin de öğretim üyesi yetiştirilmesine katkıda bulunmak olduğu düşünülmektedir. Ancak, bu öğrencilerin kısmen de olsa Laboratuar ve derslere yardımcı olması ilgili bölüme katkının yanı sıra, öğrencilerin öğretim üyesi formasyonu kazanmasına da önemli katkı sağlayacaktır. Bu nedenle; a) Proje bağlantılı burs sayısının arttırılması, b) Karşılıksız burs alan öğrencilere, Üniversitelere katkı mükellefiyeti getirilmesi ve sayının arttırılması hususunun, başta TÜBİTAK olmak üzere, ilgili tüm kurumlara yazılı olarak iletilmesine karar verilmiştir. 1.5 Doktorasını Tamamlayan Araştırma Görevlilerinin Özlük Hakları 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu nun 50/d maddesi kapsamında görev yapan Araştırma Görevlilerinin Yüksek Lisans veya Doktorasını tamamladığı gün maaşları kesilmektedir. Bu durum ilgili Araştırma Görevlilerinin başarılarını ve psikolojilerini olumsuz etkilemektedir. Bu kapsamda görev yapan Araştırma Görevlilerinin, Yüksek Lisans Eğitimlerini başarıyla tamamladıktan 6 ay sonra görevlerine son verilmesi, Doktoralarını başarıyla tamamladıktan sonra 1 yıl sonra görevlerine son verilmesi, bu süreyi Üniversitelerinde Araştırma Görevlisi olarak geçirmesi önerisinin, başta YÖK olmak üzere ilgili kurumlara iletilmesine karar verilmilştir. 1.6 Enstitü Sekreterlerinin Özlük hakları (Ek gösterge düzenlemesi) Enstitü Sekreterlerinin göstergesi; üniversite mezunu 1. Derecedeki ünvansız personelin 2200 ek göstergesi ile aynıdır. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu na Tarihinde 527 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile eklenen II Sayılı Ek Gösterge Cetvelinin 5. Bölümündeki unvanlar arasında fakülte sekreterine 3000 ek gösterge verilmesi öngörülmüş iken enstitü sekreteri ek göstergesi buna dahil edilmemiştir. Bilindiği gibi 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunun 51, 52 ve 53. Maddelerinde fakülte ve enstitü sekreteri arasında yetki ve sorumluluk açısından bir fark gözetilmemiş ancak ek gösterge konusunda eşitlik bozulmuş ve enstitü sekreterlerinin eksik oranda ek gösterge almalarına neden olunmuştur. Enstitü Sekreterleri de, Fakülte Sekreterleri gibi birinci derece İta Amiri olarak görev yapmaktadırlar. Enstitü sekreterlerinin iş güçlüğü, iş riski, teminindeki güçlük ve mali

3 sorumluluk göstergeleri fakülte sekreterleri ile aynıdır. Enstitü sekreterlerinin yaptıkları iş, taşıdıkları idari ve mali görev sorumlulukları ile yetkileri fakülte sekreterleri ile aynıdır. Adaletli bir düzenleme yapılması için YÖK e ve Maliye Bakanlığına konunun yazılı olarak iletilmesine karar verilmiştir. 1.7 Etik Değerler Etik konusu sempozyumda ele alınmıştır. Bu konuda, özellikle Fen Bilimlerinde belli bir bilincin oluştuğu görülmekle birlikte, farkındalık yaratılması çok önemlidir. Bu konuda öğretim elemanlarının, öğrencilerin zaman zaman bilgilendirilmesi ve farkındalık yaratılması gerekmektedir. Konu sempozyum kitapçığında yer alacaktır. Lisansüstü eğitim süreci boyunca, her aşamada, ve tez yazımında ve makale hazırlanmasında etik kurallara uyulması hususunda hassasiyet göstermesi ve bazı dökümanların hazırlanması için grup çalışmalarının yapılması önemle gerekmektedir. 1.8 Araştırma Projeleri Doktora ve Yüksek Lisans tez projelerine, TÜBİTAK, Sanayi Bakanlığı, DPT, Avrupa Birliği, Yabancı Kurumlar ve Üniversiteler bünyesinde bulunan BAP birimleri destek vermektedir. Tez projelerinin sayısının artması hatta yaptırılan tezlerin tamamının projeler çerçevesinde yapılması hedef olmalıdır. Bu hedefe ulaşabilmek için danışmanların, yönettikleri tezleri, projeler çerçevesinde yaptırmasının yararlı olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, projelere finansal destek veren kurum ve birimlerin tez projesi bütçelerini arttırmaları için girişimde bulunulmasına karar verilmiştir. Tezlerin süreli olması nedeniyle, başvuru ve kabul süreçlerinin mümkün olduğunca kısa olması gerekmektedir. Bu hususun tez projesi desteği sağlayan tüm kuruluş ve birimlerle paylaşılmasına karar verilmiştir. Bazı Üniversitelerimizde BAP birimi, tez projelerinin tamamına belli miktarlarda destek vermektedir. Bu uygulamanın diğer Üniversitelerimiz tarafından da benimsenmesi ve tüm Üniversitelerin BAP ın bütçesini de dikkate alarak belli miktarda her tez projesine destek vermesi tezlerin kalitesini arttıracağı düşünülmektedir. 1.9 Enstitüler arası Etkileşim ve Hareketlilik Enstitüler arası etkileşim özellikle gelişmekte olan enstitülerimizin gelişme sürecine çok önemli katkı sağlayacaktır. Bu etkileşimin altyapısının oluşturulması, bilgi paylaşımı, ortak bilgi bankası gibi konuları araştırmak ve gerekli altyapıyı hazırlamak üzere bir çalışma grubunun kurulmasına karar verilmiştir. Etkileşimin ilk adımı olarak Gaziantep Üniversitesi Bünyesinde adresli bir web sayfası oluşturulmuştur. Bu web sayfasında üye olanların birbiriyle görüşlerini paylaşabileceği bir de forum vardır. Yine buradan tüm üyelere e-posta gönderilebilmektedir. Bu sayfa aracılığı ile bazı bilgilerin yanı sıra dokümanlar da paylaşılabilir.

4 Bilindiği gibi çok yeni olan Farabi Değişim Programı üniversitelerarası Öğretim elemanı ve öğrenci değişimini düzenlemektedir. Daha yeni olan bu programın sonuçlarının beklenmesi gerekmektedir. Enstitüler arası ortak tez danışmanlıklarının yararlı olacağı ve tezlerin kalitesine katkı sağlayacağı konusunda görüş birliği oluşmuştur. Enstitüler arası ortak tez danışmanlıklarının teşvik edilmesine ve desteklenmesinin önerilmesine karar verilmiştir. Bölüm 2 İlk toplantıda görüşülmeyen ancak, araştırılması için çalışma gruplarının oluşturulmasına karar verilen hususlar. 2.1 Lisansüstü Eğitimin Akreditasyonu Lisansüstü Eğitimde kalitenin artması ve sürekli bir yenilenme sağlanması ancak belli ölçütlere göre programların hazırlanması, gerekli altyapı finansmanının sağlanması, tezlere sürekli desteklerin sağlanması ile mümkün olabilir. Bilindiği gibi, lisans düzeyinde, Mühendislik Eğitimi MÜDEK tarafından akredite edilmektedir. Lisansüstü programları değerlendirecek kurumsal altyapının oluşturulması önemli görülmektedir. Bu bağlamda, MÜDEK in çalışma sistemini ve yurt dışındaki modelleri incelemek, ülkemizde yapılacak uygulamayı araştırmak üzere bir çalışma grubunun oluşturulması ve bu grubun çalışmalarını tamamlayarak en geç Mayıs 2010 da yapılacak toplantıda bunu paylaşması konusunda görüş birliğine varılmıştır. 2.2 Lisansüstü Eğitim Enstitülerinin Yeniden Yapılandırılması Aşağıda sıralanan sorulara cevap bulmak üzere çalışmaların yapılması gerekmektedir. Ancak, bu çalışma sonucunda ortaya çıkacak çözüm önerileri 2010 da yapılacak toplantıda görüşülüp karara bağlanabilir. Enstitülerin Akademik Teşkilat Yasasındaki yeri yeterli midiri? Daha iyi bir eğitim verebilmek için, daha çok kişiye daha kaliteli eğitim olanağı sunmak için nasıl bir teşkilat yasasına ihtiyaç var? Lisansüstü Eğitim Fakültelerine ihtiyaç var mı? Enstitü Müdürlerinin Üniversite Yönetim Kurulunda üye olması için nasıl bir değişiklik yapılmalıdır? Enstitülere Öğretim Üyesi kadrosu verilmeli mi? Enstitü Anabilim Dalı Başkanı Bölüm Başkanı dışında bir öğretim üyesi olabilir mi? Disiplinler arası programların işleyişi ile ilgili yasal düzenlemelere ihtiyaç var mı? Konuyla ilgili bir çalışma grubunun oluşturulmasına ve bu soruların cevapları üzerinde çalışması gerekmektedir.

5 Bölüm 3 Aşağıdaki hususların bir sonraki toplantıda ele alınması önerilmiştir. 3.1 Bilimsel Dergi Toplantıya katılan üyeler tarafından sıkça sorulan sorular aşağıda verilmiştir. Ülkemizde Fen Bilimleri alanında Uluslararası düzeyde bir dergi olmalı mıdır? Bu konuda TÜBİTAK ve bazı üniversitelerimiz tarafından çıkarılan Fen ve Mühendislik alanındaki dergiler yeterli midir? Mevcut dergiler nasıl desteklenebilir? Bağımsız bir örgüt kaliteli (SCI veya SCI-Expanded kapsamında tarafından taranabilen) bir dergi çıkarabilir mi? Bu konuların bir sonraki toplantıda ele alınmasının yaralı olacağı kanaatine varılmıştır. 3.2 Yabancı Uyruklu Öğrenciler Yabancı uyruklu öğrencilerle ilgili ortaya atılan sorular aşağıda verilmiştir: Yabancı öğrencileri programlarımıza çekmek için neler yapılabilir? Özellikle komşu ülkelerden, Orta Doğu, Orta Asya, Balkanlar dan, Körfez Ülkelerinden gelecek öğrenciler için hangi kanallardan destek bulunabilir? Ülkesinde GRE-GMAT sınavı olmayan öğrenciler için farklı bir düzenleme yapılabilir mi? Diploma denklikleri için hangi düzenlemeler yapılabilir? YÖK ün ve Dış İşleri Bakanlığının bu konuda ki destekleri neler olabilir? Enstitü Müdürlerimiz konunun bir sonraki toplantıda ele alınmasının yararlı olacağı kanaatini taşımaktadır. 3.3 Diğer Hususlar Farklı hususlarda cevaplanması gereken diğer sorular aşağıda verilmiştir: a) Doktora yapan tüm öğrencilere farklı kaynaklardan burs temin edilebilir mi? Bunun için nasıl bir organizasyon yapabilir? b) Üniversitelerinde Lisansüstü Eğitim Programı olmayan öğretim üyeleri başka üniversitelerin lisansüstü eğitimine katkı verebilir mi? c) Lisansüstü Eğitim İçin yurtdışından öğretim üyesi getirtilmesi doğru bir süreç midir ve istenirse nasıl yapılmalıdır? Bu hususların bir sonraki toplantıda ele alınmasının yararlı olacağına karar verilmiştir. İlgili birimlere görüş ve kamuoyuna bilgi için duyurulur. Saygılarımızla Fen Bilimleri Enstitüleri Müdürleri