Okul Öncesi Eğitimde Özel Öğretim Yöntemleri I. 3. Okulöncesi Eğitimde Kullanılan Öğrenme Yaklaşımları

Transkript

1 Okul Öncesi Eğitimde Özel Öğretim Yöntemleri I 3. Okulöncesi Eğitimde Kullanılan Öğrenme Yaklaşımları

2 Okulöncesi Eğitimde Kullanılan Öğrenme Yaklaşımları Öğretme-Öğrenme Yaklaşımının Tanımı Ve Kapsamı Sunuş Yoluyla Öğrenme Yaklaşımı Buluş Yoluyla Öğrenme Yaklaşımı Araştırma- İnceleme Yoluyla Öğrenme Yaklaşımı Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 2

3 %10 %20 %30 %50 %80 % Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 3

4 Bireyler Arası Farklılıklar Her öğrenci farklıdır!.. Sınıftaki bütün öğrenciler eşit değildir, Zekaları farklıdır, İlgileri farklıdır, Öğrenme stilleri farklıdır, Öğrenme hızları farklıdır, Ön bilgileri farklıdır, Motivasyonları farklıdır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 4

5 Öğretim Hizmetinin Niteliği Öğretim hizmetinin niteliğini etkileyen 4 faktör bulunmaktadır. Bunlar 1. Öğrenciye Sunulan İşaretler (İpucu), 2. Öğrencinin Öğrenme Sürecine Etkin Katılımı, 3. Pekiştirme 4. Dönüt-düzeltme Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 5

6 Verimli Bir Eğitim-Öğretim İçin Temel Unsurlar Verimli bir öğretim için beş temel unsur çok önemlidir. Bunlar: Yetenek Öğretimin Kalitesi Öğretimden Yararlanma Yeteneği Kararlılık (Sebat) Fırsat (imkanları kullanma becerisi) Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 6

7 Bir Dersin Aşamaları Dersin Hazırlık Aşaması Planlama Öğrenci Oturuş Düzenini Sağlama Öğretim Araçlarını Kullanıma Hazır Duruma Getirme Yazı Tahtasını Düzenleme Öğretmenlik Mesleğine Uygun Görünümde Olma Derse Giriş Aşaması Selam Verme Yoklama Dikkat Çekme (Konuyu Tanıtma) Güdüleme (İstekli Kılma) Gözden Geçirme (Hedefleri Açıklama) Geçiş Sağlama (Ön Öğrenmeleri Hatırlatma) Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 7

8 Dersin Geliştirme Aşaması: İşaretler, İpuçları, Açıklamalar Pekiştirme Öğrenci Katılımı Dönüt ve Düzeltme Uygun Model, Strateji, Yöntem ve Teknik Kullanma Öğretim Araçlarını kullanma Dersin Sonuç Alma Aşaması: Tekrar Güdüleme Özetleme Değerlendirme Kalıcılığı Sağlama Gelecek Dersin Konusu Kapanış Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 8

9 Öğretmenin Rolleri Öğretim Uzmanı: En önemli roldür. Belirgin ve merkezi roldür, öğrenmeyi sağlama rolüdür. Yönetici: İkinci önemli roldür. Öğrenim ortamını düzenleme ve yapılandırmayı (disiplin, koruyuculuk, sınıf çevresini düzenleme vb.) içerir. Danışman: İnsani davranışların duyarlı bir gözlemcisi olmalıdır. Öğrenci, ana-baba, yöneticiler ve diğer öğretmenlerle davranış problemlerine çözüm getirmeli. Bu amaçla etkili bir iletişim ve işbirliğini sağlamalıdır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 9

10 Bireysel Farklılıklar Öğrenci Niteliklerine Göre Öğrenme İlkeleri Öğrenciler birbirlerinden bazı açılardan farklılaşırlar. Bu farklılıklar eğitimi etkiler. Bireysel farklılıkları kısaca yandaki şema ile özetlenebilir. Ana-baba tutumları Öğrenme Stilleri Çevresel Etkiler Zeka Diğer Farklılıklar Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 10

11 Öğretim İlkeleri 1. Çocuğa görelik ilkesi Ders programının hazırlanmasında veya dersin işlenmesinde öğrencinin fizyolojik ve psikolojik özelliklerinin, bireysel farklılıklarının esas alınmasıdır. 2. Bilinenden bilinmeyene ilkesi Ders kitabı hazırlarken ve sınıfta ders anlatırken, öğrencinin o zamana kadarki bilgi ve tecrübelerinden hareket ederek, yeni bilgi ve tecrübelerin bunlar üzerine kazandırılması çok daha kolay olur. 3. Somuttan soyuta ilkesi Öğrenci mümkünse ders konusu olan eşya ve nesnelerle doğrudan karşı karşıya getirilmeli; bu mümkün olmadığı zaman o nesne veya olayın modeli, fotoğrafı veya başka bir simgesi gösterilmelidir Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 11

12 4. Yakından uzağa ilkesi Öğrenciye öğretilecek bilgilerin düzenlenmesinde, örneklerin verilmesinde, hem doğal hem de sosyal olarak onun en yakın çevresinden hareket etmelidir. 5. Ekonomi ilkesi Her türlü eğitim-öğretim faaliyeti en az zaman, en az emek ve enerji sarf edilerek, en yüksek verim elde edilecek şekilde düzenlenmelidir. 6. Açıklık ilkesi Öğrenci, derste işlenen konuları somut olarak görebilmeli; veya en azından resmini, grafiği vs. algılayabilmelidir. Öğretmen sadece sözel olarak ders işliyorsa, öğrencinin anlayacağı kelime ve cümle yapıları ile açık bir ders işlemeli Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 12

13 7. Aktivite İlkesi Bazı ders konularını "yaparak-yaşayarak" öğrenilmesini ifade eder. Öğrencinin derste aktif olmasının hem daha iyi öğrenme sağlayacağı hem de sorumluluk, girişimcilik, bağımsızlık vs. gibi bazı özellikleri daha iyi geliştireceği savunulur. 8. Hayata yakınlık ilkesi Okul ve öğretim ortamı hayattan kopuk, yapay bir ortam olmamalı; gerçeklikten uzak olmayan, öğrencinin hayatla bağlantısını koparmayan bir yaşantı sunmalıdır. 9. Bütünlük İlkesi Çocuğun bir bütün olarak değerlendirilmesini ister. Çocuk bedensel ve ruhsal kuvvetler (düşünce, duygu, irade gibi) bakımından bir bütün olarak ele alınmalıdır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 13

14 Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri 1. Genellik ve eşitlik 2. Ferdin ve toplumun ihtiyaçları 2. Yöneltme 4. Eğitim hakkı 5. Fırsat ve imkân eşitliği 6. Süreklilik 7. Atatürk İlkeleri ve Milliyetçiliği 8. Demokrasi eğitimi 9. Lâiklik 10. Bilimsellik 11. Plânlılık 12. Karma eğitim 13. Okul aile işbirliği 14. Her yerde eğitim Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 14

15 1973 tarih ve 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kananu'nunda belirlenen ilkeler şunlardır: 1. Genellik ve eşitlik: Türkiye'de eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayrımı gözetmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. 2. Ferdin ve toplumun ihtiyaçları: Millî eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir. 3. Yöneltme: Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 15

16 4. Eğitim hakkı: İlköğretim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. İlköğretim sonrası eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanırlar. 5. Fırsat ve imkân eşitliği: Eğitimde kadın erkek herkese fırsat ve imkân eşitliği sağlanır. Maddî imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli yardımlar yapılır. Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel tedbirler alınır. 6. Süreklilik: Fertlerin genel ve meslekî eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi esastır. Gençlerin eğitilmesi yanında, hayata ve iş alanlarına olumlu bir şekilde uymalarına yardımcı olmak üzere, yetişkinlerin de sürekli eğitimini sağlamak için gerekli tedbirleri almak, bir eğitim görevidir Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 16

17 7. Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği: Eğitim sitemimizin her derece ve türü ile ilgili ders programlarının hazırlanıp uygulanmasında ve her türlü eğitim faaliyetlerinde Atatürk inkılâp ve ilkeleri ve Anayasa'da ifadesini bulmuş olan Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır. 8. Demokrasi eğitimi: Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için, yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevî değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır 9. Laiklik: Türk millî eğitiminde lâiklik esastır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilkokul ve ortaokullar ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. 10. Bilimsellik:Her derece ve türdeki ders programları ve eğitim metotlarıyla ders araç ve gereçleri, bilimsel ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli olarak geliştirilir Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 17

18 11. Plânlılık: Millî eğitimin gelişmesi iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitim-insan gücü-istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak meslekî ve teknik eğitime ağırlık verecek biçimde plânlanır ve gerçekleştirilir. 12. Karma eğitim: Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne, imkân ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir. 13. Okul ile ailenin işbirliği: Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında işbirliği sağlanır. 14. Her yerde eğitim: Millî Eğitimin amaçları yalnız resmî ve özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde, çevrede, işyerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 18

19 Öğretim Yöntemi Bazı Temel Kavramlar Öğretim Stratejisi Dersin amaçlarına yön veren oldukça genel bir çerçevedir. Öğretim yaklaşımı olarak da ifade edilebilir. Öğretim sürecine her boyutta yön verir. Sunuş-buluş-araştırma inceleme olmak üzere üç türü vardır. STRATEJİLER YÖNTEMLER Teknikler Genel ve Yaygın Özel Öğretimin amaçlarına ulaşmada önemli araçlardır. Öğretmenlerin öğretim amaçlarını, materyallerini, konuyu öğretim tekniklerini kullanmalarını ifade eder. Öncelikle strateji belirlenir, sonra yöntem seçilir. Öğretim Teknikleri: Seçilen öğretim yöntemine uygun olan daha spesifik öğretimsel davranışlardır. Öğretmenlerin öğrenmeyi en iyi şekilde gerçekleştirebilmeleri için dersin içeriğine konun özelliğine göre seçtikleri yoldur Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 19

20 Strateji-Yöntem-Teknik İlişkisi Strateji (Yaklaşım) Yöntem (Yol) Teknik (Uygulama biçimi) Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 20

21 Öğretim Stratejisi Bir dersin veya bir konunun öğretilmesinde, hedefe ulaşmak için, öğretmen tarafından seçilen öğretim metodu, çeşitli teknikler ve değerlendirmeler bütünüdür Öğretim stratejisi Öğretmen merkezli stratejiler Öğrenci merkezli stratejiler Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 21

22 Öğretim yöntem ve teknikleri, öğretim stratejilerinin yapı taşlarıdır. Bazı eğitimciler, öğretim yönteminin bir "öğretim tekniği" olduğunu savunur. Bazıları da tekniği, daha geniş olan yöntemin içindeki bazı küçük işleri yapma yolu olarak anlarlar. Yani, bir yöntemin içinde çeşitli teknikler kullanılabilir Her öğretim yöntemi her derse, her konuya, her öğrenci grubuna, her öğretim düzeyine uygun olmayabilir. Değişik durumlarda değişik yöntemlerin kullanılması gerekir Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 22

23 Yöntem Seçimini Etkileyen Faktörler 1. Dersin muhtevası: Ders konuların tabiatı, yöntemin belirleyicisidir. Fizik-Kimya dersinde laboratuar çalışması gerekebilir. Konunun, en iyi öğretilebileceği yöntem kullanılmalıdır. 2. Öğrenci özellikleri: Öğrencilerin yaş, cinsiyet, ilgileri, motivasyonları, Ailelerin sosyo-ekonomik özellikleri etkili olabilir. Öğrenci özelliklerine göre değişik yöntem uygulanmalı 3. Öğretmen özellikleri: Değişik öğretmen tipleri; teorik, ekonomik, politik tip v.s. Öğretmenin yaşı, cinsiyeti, kıdemi, o günkü durumu ve psikolojisi de öğretim metodu seçimini etkiler. 4. Öğretim araçlarının durumu: Okuldaki ders araçları yöntem seçimini etkiler. Bilgisayar, tepegöz, slayt projeksiyon, laboratuvar, kütüphane gibi imkanlar yöntem seçimini etkiler Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 23

24 ÖĞRETİM STRATEJİLERİ A. Sunuş Yolu İle Öğretim B. Buluş Yolu İle Öğretim C. Araştırma Ve İnceleme Yolu İle Öğretim Öğretim Stratejileri Sunuş Yoluyla Öğretim Buluş Yoluyla Öğretim Araştırma ve İnceleme Yoluyla Öğretim Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 24

25 A. Sunuş Yoluyla Öğretim Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 25

26 Ausubel tarafından, Buluş Yoluyla Öğretim e alternatif olarak geliştirilen bir öğretim modelidir. Alış Yolu, Alma Yolu, Anlamlı Öğrenme şeklinde de adlandırılmaktadır Bu yaklaşımda da ezberleyerek öğrenme yerine anlamlı öğrenmeye önem verilmektedir. Dersin veya ünitenin giriş etkinliklerinde kullanılır. Kavram ilke ve genellemelerin açıklanmasında kullanılır. Tümdengelim yaklaşımı esas alınır(genelden özele) Ausubel e göre birey bilgileri keşfetmekten çok hazır olarak alır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 26

27 Ezberden ziyade anlamlı bir öğrenme için, öğrenilecek bilgilerin öğretmen tarafından kendi içinde anlamlı ve organize bir bütün haline getirmesi gerekir. Bilginin, belli bir düzen ve aşamalılık içinde aktarılmasını ve tümdengelim yaklaşımı yoluyla öğretilmesini içerir. Verilen ilke ve kavramlar aşamalı bir sıra izlenmeli, örnek resim ve şekillere yer verilmeli Öğretmenler sunuş yoluyla öğretimi kullanırken, fikirleri en somut yollarla, öğrencinin çok sayıda duyu organını harekete geçirecek biçimde sunmaları gerekmektedir. Kavram haritaları anlamlı öğrenme için kullanılan bir tekniktir. Bütün öğrencilerin anlayabileceği bir dil kullanmalıdır. Öğrenciler neleri öğrenecekleri konusunda bilgilendirmeli, sunuş, ses tonu değişiklikleri, jest ve mimiklerle desteklenmeli Sunuş, konunun önemli kısımları özetlenerek bitirmeli.öğretmen sınıfı sürekli denetlemeli, her öğrenciyle göz iletişimi kurmalı Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 27

28 Uygulama Aşamaları Başlangıç: Ön bilgilerin sunulması Gelişme: Öğrenilecek yeni konunun, materyalin sunulmasıyla bilişsel yapının güçlendirilmesi Sonuç: Konunun, önceki öğrenilenlerle ilişkilendirilmesi Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28

29 Öğrenciye sunulan materyallerin onun için anlamlı olması gerekir. Öğrenci öğrenilecek materyalle ilgili önbilgilere sahip olmalı. Öğrencinin anlamlı öğrenmeye niyetli olması gerekir. Derse ön düzenleyiciler ile başlanmalı Materyaller öğrencinin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmalı Öğretim sırasında öğrencilere bol örnek verilmeli. Örnekler verilirken öğrencilerin dikkati örnekler arasındaki benzerlik ve farklılıklara çekilmeli Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 29

30 Ön düzenleyicileri yeterince sunamamak Sunuş yaklaşımını düz anlatım yöntemine indirgemek. Alternatif yaklaşımları göz ardı etmek. Destekleyici öğeleri önemsememek Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 30

31 AVANTAJLARI SINIRLILIKLARI Kısa zamanda çok bilgi kazandırır. Anlamlı öğrenmeyi sağlar. Dersin işlenişi ekonomik ve kolaydır. Kalabalık sınıflarda etkin stratejidir. Organizeli bilgi sağlar Düzenleyicilerin belirlenmesi güçtür. Anlamlı öğrenmeye istekli olmayan öğrenci, ezbere yönelebilir. İyi bir hazırlık gerektirir. Öğrenciler arasındaki bireysel farklılıkları dikkate almak zordur Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 31

32 Workshop Tekniği Soru- Cevap Yöntemi Gösteri (Afiş,Slayt) Tekniği Anlatım Yöntemi Beyin Fırtınası Tekniği Balık Kılçığı Tekniği Örnek Olay Yöntemi Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 32

33 Sunuş yoluyla öğretim stratejisi hangi durumlarda kullanılmalıdır? Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 33

34 B. Buluş Yoluyla Öğretim

35 Bruner tarafından 1960 lı yıllarda geliştirilmiştir. Öncüleri Bruner ve Piaget tir. Keşfederek Öğrenme, Sezgisel Öğrenme şeklinde de adlandırılmaktadır Öğrenmede, bireysel yaşantılardan hareketle, somuttan soyuta doğru ve keşfetme yoluyla yaparak yaşayarak öğrenilenlerin pekiştirilmesi esasına dayanır. Bruner, öğrenmeyi, öğrenenin yeni fikirler oluşturduğu veya eski bilgilerine yeni kavramlar eklediği aktif bir süreç olarak görür. Bruner a göre öğrenciyi harekete geçiren en büyük güdü merak, başarılı olma ve birlikte çalışmadır. Öğrenme süreci öğrencinin kendi etkinliklerine dayalı olup öğretmenin görevi öğrenciye rehberlik etmektir Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 35

36 Buluş yolu, zihinde tutmayı ve transferi kolaylaştırır. Öğrenmeyi güdüler, sezmek ve bulmak esaslarına dayanır. Öğrenci merkezli olup öğrencinin öğrenme sürecine etkin katılması esastır. Özelden genele doğrudur (Tümevarım) Öğretmen sorularla öğrencilerin meraklarını uyandırmalı, onlara rehberlik yaparak aktif katılımı sağlamalıdır. Öğretmen; öğrenciye rehberlik eder. Hazır bilgi sunmaz, konuya merak uyandırarak öğrencinin bilgiyi keşfetmesine ortam hazırlar, cevabı öğrenciye buldurur Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 36

37 Uygulama Aşamaları Öğretmen örnekleri sunar Öğretmen ek örnekler verir Öğretmen ek örnekleri ve örnek olmayan durumları sunar Öğretmen, öğrencilerin teşhis ettiği özellikleri vurgular Öğretmenin öğrencilerden ek örnekler ister Öğrencilerin örnekleri betimler Öğrenciler ek örnekleri betimleyip öncekilerle karşılaştırır Öğrenciler zıt örnekleri karşılaştırır Öğrenciler özellikleri tekraren ifade ederler Öğrenciler ek örnekler üzerinde düşünüp konuşur Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 37

38 Bu strateji; kavrama,analiz,sentez,değerlendirme gibi üst düzeyde hedef davranışların kazandırılmasında kullanılmalı, Öğretmen öğrenme sürecini önceden çok iyi planlamalı, öğrencilere verilecek örnek durumlar önceden hazırlanmalı, Öğretmen bu stratejide hiçbir açıklamada(ipucu hariç) ve anlatımda bulunmamalı, yönlendirici sorularla öğrencileri cevabı tahmin etme konusunda cesaretlendirmeli, Öğretmen konuyla ilgili çok sayıda örnek vermeli ve öğrencilerden de yeni örnekler istemeli, Stratejinin uygulanması esnasında değişik yöntem, araç-gereçler ve oyunlar kullanılmalı, Dersle doğrudan ilgili olmayan konularda da olsa öğrencilerin merakını doyurmaya önem verilmeli, Ders konusuyla ilgili alanlarda çok sayıda zıt örnekler kullanılmalı, Örneklere, alıştırmalara ve öğrenci etkinliklerine yeterince zaman ayrılmalıdır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 38

39 Dersin ön hazırlık ve planlamasının yetersiz olması Benzerlik ve farklılıklara vurgu yapılmaması Örneklem seçiminde isabet olmaması Zıt örneklerin göz ardı edilmesi. Örnek üzerinde düşünmede öğrenciye yeterli zaman verilmemesi Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 39

40 AVANTAJLARI Problem çözme becerisini geliştirir. Etkin/ aktif katılımı olduğu için öğrenme kalıcı olur. Öğrencileri araştırma yapmaya teşvik eder, düşünmeye sevk eder Bilişsel alanı kavrama, analiz ve sentez, duyuşsal alanın örgütleme, psikomotor alanında duruma uydurma düzeylerindeki hedef davranışlar kazandırılır. SINIRLILIKLARI Her konu buluş yoluyla öğretime uygun değildir. Konuyla ilgili ön bilgi gerektirir Çok sayıda araç gereç gerektirdiği için maliyeti yüksektir. Çok iyi bilen kişiler tarafından yürütülmesi gerekir. Bazen sonuca ulaşılamayabilir. Çok fazla zaman alır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 40

41 Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 41

42 Rol Oynama Beyin Fırtınası Benzetme Soru-Cevap Dramatize Etme Örnek Olay Tartışma Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 42

43 1. İki yaklaşımda da öğrencinin aktif olarak öğrenme sürecine katılmasını gerektirir. 2. Her iki yaklaşımda da öğrencilerin ön öğrenmelerinin harekete geçirilmesine ve yeni öğrenmelerinin ilişkilerinin kurulması önemlidir. 3. Bir diğer ortak özellikleri de her yeni öğrenmelerin sürekli olarak bireyin zihninde birtakım değişmelere neden olduğu konusundaki görüş birliğidir. Diğer bir deyişle, her iki yaklaşım da bilişsel bir nitelik taşımaktadır ve anlamlı öğrenmenin oluşturulmasını savunmaktadır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 43

44 Buluş yoluyla öğretim stratejisi hangi durumlarda kullanılmalıdır? Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 44

45 3 Araştırma - İnceleme Yoluyla Öğretim Stratejisi Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 45

46 Suchman ve J. Dewey tarafından geliştirilmiştir. Öğrencilere araştırmayı, problem çözme yoluyla öğretmeyi amaçlar, Öğrenciler bir öğrenme konusu üzerinde bilimsel yöntemin basamaklarını kullanarak öğrenmeyi gerçekleştirir. Öğrencilerin bir konu ile ilgili değişik kaynaklardan bilgi toplamalarının sağlanması, konuyu değişik boyutlarıyla ele alıp bunlar arasında ilişkileri belirleyip sonuca ulaşmalarını sağlamasıdır. Bu durumda öğrenci olayın değişik boyutlarını ve bu boyutlar arasındaki bağlantıları ortaya koyarak en üst düzeyde öğrenme gerçekleşmiş olur. Öğrenci kendi gayretleriyle öğrenir; öğretmen öğrenciyi araştırmaya, incelemeye yönlendirir. Öğrenci problemi hisseder,tanımlar, problemin çözümü için hipotezler kurar, hipotezlerin sınanması için veri toplar ve verileri değerlendirerek sonuca ulaşır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 46

47 Bu yaklaşımda problem çözme, örnek olay, laboratuar yöntemleri, deney, gezi, gözlem gibi teknikler etkili bir şekilde kullanılabilir. Bu strateji, bilimin anlaşılmasına, yaratıcı düşüncenin kullanılmasına, bilgiyi inceleme, analiz etme ve üretme becerilerini geliştirilmesine imkan sağlar. Özellikle uygulama ve daha üst düzeydeki hedef-davranışların öğrencilere kazandırılmasında kullanılır. Sınıf içi ve dışı öğretim yöntem ve tekniklerinin kullanılmasını gerektirir. Yaparak yaşayarak öğrenme ilkesini temele alır. Tümevarım ve tümdengelim akıl yürütme yollarının birlikte kullanılmasını gerektirir. Öğrenci problem uygulamanın merkezindedir. Problem çözme, yansıtıcı düşünme, eleştirel düşünme ve karar verme gibi üst düzey düşünme becerilerini temele alır Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 47

48 Uygulama Aşamaları Problemi hissetme ve problemle yüzleşme Problem durumunu tanımlama ve netleştirme Problemin çözümüne ilişkin hipotezler kurma Problemin çözümüne ilişkin verileri toplama Verileri analiz ederek hipotezleri test etme Sonucu raporlaştırma Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 48

49 Problemin,öğrencinin bilişsel sürecini zorlamayacak kadar kolay olması. Öğrencinin gerçek hayatında bir problem olarak karşılaşmadığı durumların problem olarak öne sürülmesi(havuz problemleri gibi). Öğrencinin yapması gereken işlemleri(deney vs.)öğretmenin yapması. Problemin sonucu ile ilgili öğretmen beklentilerinin açığa vurulması. Problem çözümü için öğrenciye yeterince zaman verilmemesi Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 49

50 AVANTAJLARI Öğrencileri çok yönlü düşünmeye sevk eder, sorumluluk duygusunu geliştirir Problem üzerinde çalışarak, çözüm üretme becerilerini geliştirirler. Probleme çözüm üretme çabaları, çocukları ezber yerine düşünmeye yönlendirir Öğrenciler genellikle üst düzey kazanımlar ve alternatif beceriler geliştirirler. Öğrencilerde araştırma becerileri ve bilimsel düşünce gücünü geliştirir. Öğrenci aktif olduğu için, daha motive edici olup öğrenciyi, üzerinde çalışılan konu ile ilgili daha ayrıntılı düşünmeye sevk eder. SINIRLILIKLARI Daha fazla zaman gerektirir ancak her zaman bu mümkün olmayabilir. Bazı durumlar fazla materyal gerektirebilir. Materyal, maliyetin yükselmesine sebep olur. Problemlerin her zaman öğrencinin hayatıyla ilgisini kurmak zor olacağından, öğrencide isteksizlik oluşturabilir. Problemin tamamen çözülmesi mümkün olmadığı durumlarda öğrencilerin güdülenmesini olumsuz etkileyebilir. Kalabalık sınıflar için uygulanması zordur. Öğretmen her öğrenciye yeterince rehberlik sağlayamayabilir. Her konunun öğretimine uygun bir yaklaşım olmayabilir Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 50

51 Gezi, gözlem Bireysel Çalışma Deney Problem Çözme Laboratuar Örnek olay Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 51

52 Araştırma - inceleme yoluyla öğretim stratejisi hangi durumlarda kullanılmalıdır? Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 52

53 Duyduklarımı unuturum, Gördüklerimi anlarım, Yaptıklarımı öğrenirim. Çin Atasözü Yrd. Doç. Dr. Ali Gurbetoğlu İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi 53