Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan YÜCEL - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv..

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan YÜCEL - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.."

Eser Yılmaz
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Osteoartrit Uzm. Fzt. Kağan YÜCEL - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv..

2 OSTEOARTRİT Primer nonenflamatuar artiküler kartilajın bozulması ve reaktif yeni kemik oluşumu ile karakterize,eklem ağrısı,hareket kısıtlılığı ile seyreden kronik dejeneratif bir hastalıktır. ACR 2003

3 EN SIK GÖRÜLEN EKLEM HASTALIĞI 75 yaşın üzerinde %80 Eklemlerin normal yapısını bozar Hareketlerde kısıtlanma Ağrı

4 Eklem kıkırdağı: Bozulması, aşınması, incelmesi ve kaybı Eklem kıkırdağının altındaki kemik dokuda: Kemikte büyümeler ve eklem kenarında osteofitler

5 5

6 6

7 7

8 OSTEOARTRİT >50 yaş, en sık (5 %) görülen kas-iskelet sistemi hastalığı Yavaş progresif Yaşla sıklığı artmakta Kadınlarda daha sık

9 Risk faktörleri 1-Yaş 2- Cinsiyet 3- Genetik faktörler 4- Obesite 5- Kemik yoğunluğu 6- Eklem bzk-travma 7- Mesleki zorlanmalar 8- Spor aktiviteleri 9- Kas güçsüzlüğü ve propriosepsiyon bzk 10- Fiziksel aktivite azlığı 11- Diyet 12- Hipermobilite 13- Sigara 14- Diğer hastalıklar 9

10 En sık hangi eklemler tutulur? Eller (DIP, PIP, 1. CMC) Omurga (Faset eklemler) Ağırlık taşıyan eklemler (KALÇA, DİZ, 1. MTP) 10

11 11

12 Osteoartrit sınıflaması ETYOLOJİK SINIFLANDIRMA Primer (İdyopatik ) OA Sekonder OA TUTULAN EKLEM SAYISINA GÖRE SINIFLANDIRMA Monoartiküler Oligoartiküler Poliartiküler 12

13 Osteoartrit sınıflaması SPESİFİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE Generalize (üç ve daha fazla eklem tutulumu) İnflamatuar OA Eroziv OA (RA ile karışabilir, kadınlarda sık, DİF, PİF eklemlerde inflamasyon, radyografide erezyonlar olur) Atrofik veya destruktif OA Kondrokalsinozis ile beraber olan OA Diğerleri 13

14 SEMPTOMLAR AĞRI (Hareketle artıp istirahatle azalır,hastalık ilerledikçe gece ağrısı da olur, Ağrı periartiküler yapılardan ve kıkırdak dış katmanından kaynaklanır) TUTUKLUK (30 dakikadan az) ŞİŞLİK VE DEFORMİTE KREPİTASYON (eklem yüzeyi kıkırdak kaybı) EKLEM HAREKET KISITLILIĞI SİNİR BASISI (omurgada) KİLİTLENME 14

15 15

16 Bulgular Palpasyon ile hassasiyet Pasif hareketle ağrı Krepitasyon Hareket kısıtlılığı Deformite-subluksasyon 16

17 Eklemlere göre OA özellikleri KALÇA tutulumunun belirtileri sinsi başlangıçlı ağrı ve karakteristik topallamadır. Ağrı sıklıkla kalçanın dış tarafında, kasıkta veya uyluğun iç kısmında hissedilir. Obturator sinirin dalları aracılığıyla dizlere yayılabilir. Eklem çevresindeki kaslarda atrofi Antaljik yürüyüş 17

18 ELLER-DİF ve PİF eklemler DİF eklemlerdeki kemik nodüller Haberden nodülleri, PİF eklemlerdekiler Bouchard nodülleri olarak adlandırılır. Heberden nodülleri kadınlarda erkeklere göre 10 kat fazla görülür. 18

19 1.KMK eklem tutulumu (rizartroz): Başparmak kökünde lokalize ağrı ve hassasiyet ile birliktedir. Eklem kare görünümü alabilir. Hareket sıklıkla kısıtlı ve ağrılıdır. 19

20 Baş parmak spika splinti kullanılan durumlar: De quervain tenosinoviti 1. CMC eklem Osteoartriti RİZARTROZ 1MKF ulnar kollat. lig yaralanması

21 1.MTP eklem tutulumu (Hallux Rigidus): Başlangıç genellikle sinsidir. Yavaş progresyon gösteren ağrı ve şişlik vardır. Eklem konturu düzensizdir, palpasyonla hassas olabilir. 21

22 22

23 Halluks valgus 23

24 Diz Tutulumu (Gonartroz) İstirahatle azalan hareketle artan diz ağrısı, aktif dönemde sinovit,şişlik Krepitasyon, EHA kısıtlılık, Quadriseps kasında atrofi Omurga tutulumu(spondilosis) En sık servikal ve lomber omurga 24

25 25

26 OMURGA TUTULUMU Spondiloz (spondylosis), spondiloartroz: Ağrı ve tutukluk spinal OA in karakteristik belirtileridir. En sık servikal ve lomber omurga tutulur. Sinir köklerinin eklem aralığında daralma veya osteofit formasyonu sonucu olarak kompresyonu radiküler ağrıya yol açar. 26

27 GÖRÜNTÜLEME RADYOGRAFİ: Radyografik görüntüler karakteristiktir, diğer görüntüleme yöntemlerine nadiren ihtiyaç duyulur. Temel özellikler; Eklem aralığında daralma, Subkondral kemik sklerozu, Subkondral kistler, Eklem kenarlarında osteofitlerdir. 27

28 28

29 1.KMK eklemde eklem aralığında daralma, Osteofitler ve skleroz artışı-rizartroz 29

30 30

31 Kalça Osteoartriti; üst kısımda kıkırdak dokusu kaybı, Femur başında osteofitler (ok), destekleyen kemik doku (açık ok) 31

32 Osteoarthritis of the knee with asymmetric wear (predilection towards medial compartment due to increased loads), osteophyte formation (arrows) and subchondral sclerosis (underlined on lateral compartment) 32

33 İntervertebral osteokondrozisinterveretbral disk aralığında daralma ve reaktif skleroz. osteofitler,vakum fenomeni 33

34 1. KMK eklem destrüksiyonu osteoartrit 34

35 35

36 ARTROSKOPİ Kemik değişiklikleri belirgin hale gelmeden çok önce kıkırdak hasarını gösterebilir. Hastanın semptomları başka bir hastalığa bağlı olsa bile fibrile kıkırdak görüntüsü hekimi OA tanısına yönlendirerek diğer hastalığın atlanmasına yol açabilir. Artroskopi tanısal amaçlı kullanılacaksa bulgular dikkatle değerlendirilmelidir. 36

37 Laboratuar Bulguları Rutin laboratuvar testleri (ESR, hemogram, biyokimyasal tetkikler, TİT) NORMAL 37

38 Dejeneratif Eklem Hastalığının Özel Tipleri GENERALİZE OA En sık görülen OA formudur. Başlangıç yavaş ve sinsidir. Hasta genellikle orta-ileri yaşta kadındır. Akut inflamatuar semptom ve bulgular görülmez. İF eklemlerde nodüler deformitelerin gelişmesi kuraldır ve bazen akut ağrı epizodları görülür. Ellere ek olarak kalça, diz ve omurga tutulumu da sıktır. 38

39 Eroziv İnflamatuar OA Karakteristik olarak elin İF eklemlerinde ani başlayan ağrı, şişlik, kızarıklık, ısı artışı. Hastalık kadınlarda daha sık ( yaş). Kuvvetli ailesel predispozisyon DİSTAL İF eklemler çoğu zaman fleksiyondadır Ekstansiyona getirmek zor veya imkansızdır. PİF eklemler de tutulabilir. 39

40 40

41 41

42 TEDAVİ OA tedavisinde amaç Hastanın ağrılarını kontrol altına almak, Fonksiyonel yetersizlikleri gidermeye çalışmak Hastanın yaşam kalitesini yükseltmek Bunları gerçekleştirirken tedavilerin yan etkilerinden mümkün olduğu kadar hastayı korumak gerekir 42

43 Tedavi Seçenekleri Eğitim ve koruyucu önlemler Fizik tedavi ve egzersiz Sistemik ilaç tedavileri İntra-artiküler ilaç tedavileri Topikal ilaç tedavileri Yardımcı aletler (ortez, ayakkabı ve yürüme cihazları) Hidroterapi ve kaplıca tedavisi Cerrahi tedavi 43

44 1- EĞİTİM VE KORUYUCU ÖNLEMLER Osteoartritin risk faktörlerinin bilinmesi ve onlardan korunulması gereklidir. Böylece OA nın insidansı azalmış, yaşam kalitesi daha da iyileşmiş olacaktır. Özellikle kilo verilmesi 44

45 OA de korunma prensipleri 3 temel başlık altında incelenebilir: birincil korunma sağlıklı kişilerin OA dan korunması; ikincil korunma OA nın erken veya olası asemptomatik döneminde korunma; üçüncül korunma yerleşmiş OA da fonksiyonel bozukluk ve yetersizliklerden korunmadır. 45

46 Vücudun aktiviteleri sırasında vücut ağırlığının yaklaşık 3 katına kadar ağırlık diz ve kalçalara yüklenmektedir. Diz OA inin vücut ağırlığıyla ilişkisi kalça OA ine göre daha fazladır. Kilo kaybetmenin OA riskini azaltacağı ve kilo almanın OA riskini artıracağı literatürde belirtilmektedir 46

47 2-EGZERSİZLER Aerobik Egzersizler Eklem Hareket Açıklığı egzersizleri Güçlendirme Egzersizleri - izometrik - izotonik - izokinetik Propriosepsiyon egzersizleri 47

48 Akut inflamasyonlu veya belirgin eklem şişliği olan durumlarda, egzersiz yapmak için akut inflamasyon dönemi geçinceye kadar beklemek uygun olacaktır. 48

49 3- FİZİK TEDAVİ YÖNTEMLERİ Fizik tedavi yöntemleri OA nın tedavi programı içerisinde önemli bir yer tutar. Bunların en büyük avantajları sistemik yan etkilerinin hemen hemen olmamasıdır. Fizik tedavi ile ağrı ve sertlik azalmakta, kas spazmı hafiflemekte, eklem çevresi yapılar güçlenmektedir. Böylece hastanın fonksiyonel kapasitesi artmakta ve yaşam kalitesi yükselmektedir. 49

50 4- KAPLICA TEDAVİSİ Termomineral su banyosu ve peloid uygulamalarında vücut sıcaklık artışıyla kaslarda refleks relaksasyon ve ağrı inhibisyonu ortaya çıkar. Kollagen dokunun esnekliği artmaktadır. Ağırlıksızlığın etkisi ile de relaksasyon olmakta ve kaldırma kuvveti ile hareket kolaylaşmaktadır Sıcak ve soğuk uygulamaların uzun sürede antiinflamatuar etkileri vardır. Termomineral suların bazı kimyasal komponentleri de bu etkiye katkıda bulunur. 50

51 5- MEDİKAL TEDAVİ OA tedavisinde ilk seçilmesi gereken ilaç tam doz asetaminofendir (parasetamol). Antienflamatuar etkisi yoktur. Yan etkisi az ve fiyatı düşüktür. Sonra NSAI ilaçlar verilebilir. 51

52 teşekkür ederim... 52

Benzer belgeler

Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.

Osteoartrit. Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv. Osteoartrit Uzm. Fzt. Kağan Yücel Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv. OSTEOARTRİT Primer nonenflamatuar artiküler kartilajın bozulması ve reaktif yeni kemik oluşumu ile karakterize,eklem ağrısı,hareket kısıtlılığı