Güney Marmara nın kalkınmasında itici güç: İhracat. Kurumlardan İhracata tam destek. Bölgemizden Haberler

Transkript

1

2

3 İÇİNDEKİLER GÜNEY MARMARA KALKINMA AJANSI Yönetim Kurulu Adına İmtiyaz Sahibi Mustafa GÜNDOĞAN Genel Yayın Yönetmeni Esra ALPAY Sorumlu Yazı İşleri ve Editör Tuğrul AYDIN Yayına Hazırlayan Dış İlişkiler ve Tanıtım Birimi: Abdullah GÜÇ, Seray SERVİ, Merve SAYILGANOĞLU Katkıda Bulunanlar Dr. Kasım ÖZEK, Dr. Oya SİPAHİOĞLU, Tuğba ELÇİN, Osman Erol İNCE, Dr. Ahmet Tansel SERİM Yayın Kurulu Yunus KUBAT, Esra KARABUĞA, E. Burak MERİÇ, Emrah BOZKURT, Yakup SALMAN, Cengizhan AYKAN İletişim Güney Marmara Kalkınma Ajansı Paşaalanı Mah. Gaffar Okkan Cad. No:36/B BALIKESİR Tasarım RK Renkli Kalem Medya Yapım Turizm Reklam Paz. Ltd. Şti Sok. No: 7 Alsancak / İZMİR Tel: (pbx) Faks: bilgi@rkrenklikalem.com.tr Baskı Dileksan Kağıtçılık Organize Sanayi Bölgesi / Balıkesir Tel: Faks: Güney Marmara nın kalkınmasında itici güç: İhracat Kurumlardan İhracata tam destek Helal Sertifikalama Bölgemizden Haberler Merhaba, Yepyeni bir yılda yepyeni bir heyecanla başladığımız çalışmalarımızı TR22 Güney Marmara Bölgesindeki tüm paydaşlarımıza bundan böyle Güney Marmara Dergi yle de ileteceğiz. 21. yüzyılın bir iletişim ve teknoloji çağı olduğunu düşünürsek, Balıkesir ve Çanakkale illerindeki paydaşlarımızla doğrudan ve sürekli iletişim halinde olmamız da bizim için kaçınılmazdır. Elinizde tuttuğunuz bu dergi uzun zamandır arkadaşlarımızın üzerinde çalıştığı ve çeşitli kaynaklardan yaptığı incelemeler sonucunda ortaya çıkmış ve sizlere kadar ulaşmıştır. Güney Marmara Dergi, her gün onlarcası önünüze gelen kurumsal dergilerden farklı olarak Ajans vizyonunu bölgedeki aktörlere duyurmak ve bölge vizyonunun düşünsel temellerini Güney Marmara daki her bir bireye ve her bir kuruma anlatmak için hazırlanmış ve bu bakış açısıyla içeriği oluşturulmuş bir dergidir. İçerdiği konular, dosyalar ve haberler, çalışmalarımızı yansıtmanın ötesinde bölgenin mevcut durumunu, potansiyelini, gücünü, fırsatlarını, yatırımcı ve girişimcilerini, hem Balıkesir ve Çanakkale illerinden oluşan TR22 Güney Marmara Bölgesine hem de Türkiye nin diğer coğrafyalarına duyurma ve tanıtma imkânını da verecektir. Uzun soluklu bir çalışma olacağına inandığımız dergimizin bu ilk sayısında üzerinde önemle durduğumuz ihracat konusuna ağırlık veriyoruz. Özellikle bu sayı, Ajansımız tarafından ikinci mali destek programı kapsamına aldığımız ihracat konusu, bölgemizin Yatırımın tamamını sıfırdan kurdu Güney Marmara nın sakinlik başkenti: Gökçeada 16 Sosyal Kalkınma için 39 proje Ajanstan Haberler ihracat yapısı öne çıkartılarak hazırlandı. İçeriğinde yer alan diğer dosyalar ve haberler okuyucularımıza ihracat konusunu destekleyecek farklı açılımlar sunmayı hedefliyor. Ayrıca değerlendirme sürecini tamamladığımız ve sonuçlarını ilan ettiğimiz Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı yla ilgili bir bölümümüz de dergimizin bu ilk sayısında yer verdiğimiz bir başka konu. Yararlanıcı dosyaları, Bölgemizden ve Ajansımızdan haberlerimiz ve daha birçok farklı konu okuyucularımızın istifadesine sunulmaktadır. Dergimizin çevreye duyarlı oluşu da Ajansımızın bölgemizdeki çevresel değerlere verdiği önemi göstermesi açısından sembolik ama çevresel duyarlılığa dikkat çekmesi açısından da önemli bir yaklaşım olarak değerlendiriyoruz. Sizlerden gelen görüş ve önerilerle zenginleştirecek ve olgunlaştıracağımız Güney Marmara Dergimizin bölgemize değer katmasını temenni ederek, saygılarımı sunuyorum. Mustafa GÜNDOĞAN Genel Sekreter Şubat

4 Son yıllarda ülkemizdeki ekonomik gelişmelerin hız kazanması,firmaların yönünü ülke dışına çevirmesini ve ihracat potansiyelinin artırılmasını gündeme getirdi. Güney Marmara nın kalkınmasında itici güç: İhracat

5 Küresel düşünmek, dünyayı bir pazar olarak algılamaktır. Dünyanın bir ucundaki kasabada yer alan işletmenin ihracat yaparak dünya markası haline gelmesi üzerine anlatılan başarı öykülerindeki gibi bölgesel ihracat oranlarının artırılarak ekonomik bir odak noktası haline gelmek de kalkınma açısından önem arz etmektedir. Kalkınma, salt ekonomik bir olgu olan büyümeden farklı olarak toplumun ekonomik, sosyal ve siyasal olarak belli refah seviyesine ulaşılabilmesidir. Ancak kalkınma ivmesinin artırılmasında ekonominin etkisi yadsınamaz. Ekonomik gelişmeden bahsedildiğinde ise uluslararası ticaretin katkıları gündeme gelir: İhracatın söz konusu olduğu sektörlerde üretim maliyetlerinde azalma olur. Döviz sıkıntısı azalır, böylece hammaddenin ithalatı kolaylaşır. Yeni teknolojilerin kullanılması ile üretim oranları artar, teknoloji transferi kolaylaşır. Ekonomideki diğer sektörleri olumlu etkiler, istihdamı artırır ve sahip olunan pastanın büyümesini sağlar. Pazarın genişlemesi, iş hacminin artması, iç piyasaya bağımlılığın azalması söz konusu olurken aynı zamanda işletmeye düzenli para akışı sağlanması, rekabet edebilirliğin güçlenmesi ve karlılığı artırılması sonuçları kendini gösterir. Rekabetin ulusal düzeyden yerel düzeye kaymasıyla ülkesel rekabetçilik olgusu yerine bölgesel rekabeti gündeme gelmeye başlamıştır. Sanayi Strateji Belgesi ile amaçlanan Avrasya nın mal ve hizmet üretim üssü haline gelme vizyonu ihracatın sağladığı önemli getirilerin varlığını kanıtlar niteliktedir. TR22 Düzey 2 Bölgesi nin (Balıkesir, Çanakkale) 2008 yılı toplam ihracatı 503 milyon $ iken bu rakam 2010 yılında 514 milyon $ a çımıştır. Bölge illeri düzeyine bakıldığında 2009 yılında Balıkesir in ihracat miktarı yaklaşık 365 milyon $, 2010 yılında 377 milyon $ olarak kayıtlara geçmiştir. Çanakkale ise 2009 da yaklaşık 84 milyon $ ihracat miktarına sahipken 2010 yılında İlde 136 milyon $ lık ihracat söz konusu olmuştur. Ulusal ve stratejik planlarda vurgulandığı gibi uluslararası piyasalarda yer alabilmenin en önemli unsurlarından biri dış ticaret bilincinin ve girişimcilik kültürünün yerleşmesidir Şubat

6 Kasım 2011 yılı resmi ihracat rakamlarına bakıldığında; Balıkesir toplamda 367 milyon $, Çanakkale 132 milyon $ ı göstermekte olup bu rakamlar ışığında bölge toplam ihracatı yaklaşık 500 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. Bu değerler firmaların vergi kimlik numaralarının bağlı olduğu illere göre belirlenmekte olduğundan Bölgede yer alan büyük ölçekli firmaların merkezlerinin İstanbul da olması, bölgenin dış ticaret verilerinin olduğundan daha az görünmesine neden olmaktadır. Bölgedeki İhracat ve Önemi 2010 yılı verilerine göre girişim ihracat şeklinde gerçekleşmiştir. İhracatın %60.2 si, ithalatın ise %42.1 i kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimciler tarafından gerçekleştirilmiştir yılı TÜİK verilerine göre ihracatta 0-9 kişiden oluşan mikro işletmelerin payı %16.4 olurken, kişiden oluşan küçük ölçekli işletmelerin payı %24.6, kişiden oluşan orta ölçekli işletmelerin payı ise %19.2 dir. Ekonomik yapının önemli aktörlerinden olan işletmeler, rekabetçilikte yerelin ön plana çıkmasıyla daha çok ön plana çıkmaya başlamıştır. Rakamlarla ifade edildiği üzere ihracatın %60,1 inin KOBİ ler tarafından gerçekleştirilmiş olması bunun göstergelerinden bir tanesidir. Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından yılın 3. çeyreğine ilişkin yayımlanan aşağıdaki grafikte gösterilen İhracatçı Eğilim Araştırması na göre araştırma yapılan değişik sektörlerden toplam 509 işletme genelinde Temmuz- Ağustos 2011 döneminde elde edilen cironun %60.9 u ihracat gelirlerinden, %39,1 i iç piyasa satışlarından kaynaklanmaktadır. Yine aynı araştırmada bir önceki yılın aynı dönemine göre işletmelerin %49.5 inin ihracat oranları artış göstermektedir. Bu kapsamda düşünüldüğünde, ihracat oranları yükseldikçe elde edilen gelirler de artan oranda artış göstermektedir. KOBİ ler ürettikleri mal ve hizmetler ile büyük ölçekli işletmelere karşı rekabet etmelerinin yanı sıra yan sanayii oluşturarak büyük işletmelerin tamamlayıcısı ve destekleyicisi konumuna gelmiştir. Bölgede ihracat yapan KOBİ sayısı istenilen düzeyde bulunmamakta olup KOBİ lerin ihracattan aldıkları pay ise düşüktür. Türkiye genelindeki mevcut KOBİ lerin yarısına yakını ihracat yapmaktayken, bu oran Balıkesir de %11, Çanakkale de ise %13 tür. TR22 Düzey 2 Bölgesi 2010 yılı verilerine baktığımızda kişi başına ihracat değeri açısından 26 Bölge arasında 18. sırada yer almaktadır yılında ise yine kişi başı ihracat değeri açısından 19. sırada yer almakta idi. İller bazında incelendiğinde de 2010 yılı verilerine göre kişi başı ihracat değerlerinde 81 il arasında Balıkesir 36., Çanakkale 40. sıradadır. Bölgedeki ihracat yapan KOBİ sayısının artmasıyla Bölge gelirlerinin ve kişi başına düşen ihracat değerlerinin artışı söz konusu olacaktır. KOSGEB tarafından Balıkesir ve Çanakkale illerindeki KOBİ lerin mevcut durumunun ortaya koyulması amacıyla yapılan çalışmada KOBİ lerin önemli bir oranının iç pazarlardaki ticari faaliyetler ile tatmin oldukları ve dış ticaret yapma gereği duymadıkları görülmektedir. Nitekim ulusal ve stratejik planlarda da vurgulandığı gibi uluslararası piyasalarda yer alabilmenin en önemli unsurlarından biri dış ticaret bilincinin ve girişimcilik kültürünün yerleşmesidir. Bölgenin sahip olduğu potansiyel ile uluslararası pazarlarda adını daha çok duyurması, Bölgenin ihracat rakamlarını yükseltecek ve Bölgedeki refah seviyesine olumlu bir şekilde yansıyacaktır. Nitekim 2011 yılı içinde GMKA tarafından KOBİ lere yönelik olarak çıkılan İhracat Mali Destek Programı da Bölgedeki bu potansiyelin katma değere dönüştürülmesi amacına yönelik olarak planlanmıştır. Bölge ekonomisinin ihracat, Ar-Ge ve yenilikçilik potansiyelinin sürdürülebilir bir şekilde güçlendirilmesinde ve Bölge ekonomisinin daha rekabetçi bir hale gelmesinde katkı sağlamak üzere GMKA tarafından KOBİ lere TL lık hibe desteği ayrılmıştır. Çıkılan Mali Destek Programı ile; İhracata yönelik olarak ürün çeşitlendirilmesi, hedef

7 Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret (%) Kaynak: TÜİK, Temmuz- Ağustos 2011 Döneminde Elde Edilen Ciro Kaynakları (%) Kaynak: TİM, pazara girilmesi ve hedef pazar standartlarına uyum sağlanması amacıyla ürünlerin belirli kalite ve standartta üretilmesine Dış piyasadaki talebin hızlı ve zamanında karşılanabilmesi amacıyla üretim teknolojisinin veya üretim süreçlerinin geliştirilmesine Hedef pazarın araştırılması, hedef pazar standart ve mevzuatının incelenmesi ve uyum sağlanması, ürün sunumunun farklılaştırılması, iletişim ağlarının güçlendirilmesine yönelik projelerin desteklenmesi öngörülmüştür. Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından Harvard Üniversitesi Profesörü Ricardo Hausmann, MIT öğretim üyesi Cesar Hidalgo ve TEPAV ile birlikte yürütülen İl İl Dış Ticaret Potansiyeli isimli çalışmanın genel görünümünü ortaya koymak amacıyla yayımlanan dokümanda TR22 Düzey 2 Bölgesi illerinin ihracat potansiyeline yer verilmektedir. Buna göre iller sıradan olmayan ürünler ihraç eden çeşitliliği yüksek iller, sıradan ürünler ihraç eden çeşitliliği yüksek iller, sıradan olmayan ürünler ihraç eden çeşitliliği düşük iller, sıradan ürünler ihraç eden çeşitliliği düşük iller olmak üzere dört kategoriye ayrılmış olup Balıkesir ve Çanakkale illeri Sıradan Olmayan Ürünler İhraç Eden Çeşitliliği Yüksek İller kategorisinde yer almaktadır. İhracat potansiyelinin değerlendirilmesi açısından performans göstergelerinden biri olan ürün çeşitliliği açısından endeks değeri hesaplanan 76 İl içerisinde ise Balıkesir 13., Çanakkale Bölgemizde ihracatta mikro işletmelerin payı %16.4 olurken, küçük ölçekli işletmelerin payı %24.6, orta ölçekli işletmelerin payı ise %19.2 dir 23. sıradadır. Bu gösterge ilde ihracata konu olan ürünleri değil, ilde üretilip ihraç edilen ürünleri esas almakta olup çeşitlilik değeri yüksek olan bir ilde, çok sayıda ürünün rekabetçi bir şekilde üretilip ihraç edilebileceğinin de ifadesidir. Kalkınma; yurttaşların, özel sektörün, sivil toplum kuruluşlarının, kamu kurum ve kuruluşlarının işbirliği ve dayanışma içinde birbirine destek olmasıyla mümkün hale gelir ve ancak o zaman gerçek anlamını bulur. Kalkınmanın katalizörlerinden biri olan ihracat açısından Bölge, yukarıda yer verilen göstergelerden de anlaşıldığı gibi ekonomik olarak önemli bir güce sahiptir. Bu gücün girişimcilik kültürü ve işbirliğinin geliştirilmesiyle açığa çıkarılması ise Bölge açısından asıl gerekli olandır. İhracat potansiyelinin değerlendirilmesinde, ürün çeşitliliği açısından endeks değeri hesaplanan 76 İl içerisinde ise Balıkesir 13., Çanakkale 23. sıradadır Şubat

8 Uzman Görüşü Uzman Görüşü Tuğba ELÇİN Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi Uzmanı Ülkemizin ihracatı son 10 yıla baktığımızda, küresel krizin etkilerinin hissedildiği 2009 yılı hariç olmak üzere mutlak ve nispi olarak artış gösteren bir grafik çizmektedir. Nitekim 2000 yılı sonunda 28 milyar dolar civarında olan ülke ihracatı 2008 yılında yaklaşık 138 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır yılında yaşanan krizin etkisiyle düşüş gösteren ihracat grafiğimiz Arap Baharı ve Avrupa daki borç stoku artışına bağlı olarak yaşanan krizlere rağmen 2011 yılı Kasım sonunda 122 milyar dolara ulaşmıştır. Ülke düzeyinde yaşanan gelişmeler şüphesiz bölgesel düzeyde de etkisini göstermektedir. Küresel bir köy haline dönüşen Dünya da herhangi bir yerinde kanat çırpan kelebek, başka bir yerinde kasırgaya neden olmaktadır. Özellikle ekonomik sonuçları daha hissedilir olduğu küresel kriz ortamları, bölgesel etkileri ile birlikte bölgesel politikaların şekillenmesine de neden olmakta bu durum yerelin önemini her geçen gün artırmaktadır. Diyalektik olarak düşünecek olursak, ulusal ve uluslararası düzeydeki gelişmeler yereli doğrudan etkisi altına alırken, yereldeki değişimler de kendini daha geniş çapta ortaya koymaktadır. Bu kapsamda bölgesel ihracatın artışı, bir yandan bölgenin gelirlerinin artmasını sağlarken diğer yandan bölgenin ulusal düzeyde ekonomik bir güç haline gelmesinde katkı sağlayacaktır. Türkiye nin son 10 yılda ekonomi anlamında yakaladığı değişim ve büyümedeki faktörlerden bir tanesi de KOBİ lerin sahip oldukları potansiyelin farkına vararak üretim kapasitelerini artırıp dünya pazarlarına açılmalarıdır. Bugün ülkemizin pek çok bölgesinde daha fazla ihracatın nasıl gerçekleştirileceği tartışılmaktadır. Bölgemizde ise ihracatın konuşulmasından ziyade hayata geçirilmesi için gerekli olan gücün mevcut olmasına rağmen pazar araştırmaları, pazarlama faaliyetleri, satış ve dağıtım ağı stratejisinin belirlenmesi gibi konularda farkındalığın oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bölgemiz ihracatta ürün çeşitliliği ve sıradanlığı bakımından ülke ortalamasına göre oldukça iyi konumdadır. Bu konudaki eksikliklerimizin giderilmesine yönelik yerelden şekillendirilecek ulusal politikalar ve yürütülecek çalışmalar temelinde Bölge illerinin ihracat konusunda gelişmesiyle Bölge durumunun ve ülke düzeyindeki konumunun artan oranda iyileşmesi sağlanacaktır. İhraç ürünlerinin gelişmiş ülkeler tarafından ihraç edilen kompleks ürünlerden ne kadar uzaklaştığının göstergesi olan ihracat sofistikasyonu bakımından ülke ortalamasının altında ancak nitelikli sıçrama kabiliyeti yüksek olan Bölge illerine yeni sektörlerde üretim ve ihracat yapılmasına ve mevcut sektörlerdeki rekabet gücünün artırılmasına yönelik teşvikler sağlanması yerinde olacaktır. Bu kapsamda son zamanlarda yeni nesil teşvikler olarak nitelendirilebilecek yeni bir modelin hayata geçirilmesi gündem maddelerinden bir tanesidir. Bölgenin kalkınma ivmesinin artırılmasına yönelik önemli çalışmalar yürüten ve destekler sağlayan bir kamu kuruluşu olarak Güney Marmara Kalkınma Ajansı da dağıttığı desteklerin katma değerinin ve çarpan etkisinin daha da artırılması amacıyla çalışmalarını son hızla sürdürmekte olup önümüzdeki yıllarda hibe kaynaklarının çeşitliliğini artırmayı hedeflemektedir.

9 Kurumlardan İhracata tam destek Ülkemizde ihracatın artırılması ve geliştirilmesi amacıyla birçok kurum ihracat desteği sağlıyor. Son yıllarda ülkemizdeki ekonomik gelişmelerin hız kazanması, firmaların yönünü ülke dışına çevirmesine yol açtı. Bu yönelim aktif dış politika ile desteklenirken beraberinde de uluslararası ticareti gündeme getirdi. İhracatı artırmaya yönelik devlet destekleri ve teşvikleriyle kurumlar, başta özel sektör olmak üzere iş çevrelerinin ihracata yönelik neredeyse tüm yatırımlarını desteklemeye başladı. Bugün ülkemizde ihracata yönelik yaklaşık 12 konuda, farklı araçlarla ihracat desteği sağlanıyor. İhracat desteklerinin büyük bir çoğunluğu Ekonomi Bakanlığı tarafından finanse edilirken, ihracat birlikleri başta olmak üzere, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (İGEM), KOSGEB, Kalkınma Ajansları ve TÜBİTAK da doğrudan ya da dolaylı olarak ihracatı desteklemeye yönelik desteklerle ülkemizin ihracat rakamlarının artırılmaya çalışıyor. İhracata yönelik Ekonomi Bakanlığının destekleri 12 alt başlık halinde şu şekilde toplanıyor: Uluslararası Nitelikteki Yurt İçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi AR-GE Yardımı İstihdam Yardımı Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Yurtdışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve TURQUALITY nin desteklenmesi. Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Tarım Desteği Teknik Müşavirlik Şirketlerine Sağlanacak Devlet Yardımları Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımları İhracat destekleriyle ilgili ayrıntılı bilgilere Güney Marmara Kalkınma Ajansı nın adresindeki İhracat teşvikleri bölümünden ulaşabilirsiniz. Şubat

10 Gıda ve tüketici ürünlerinde yeni bir dünya standardı: Helal Sertifikalama Müslüman tüketicilerin ağırlıklı olarak yaşadığı pazarlara girmek isteyen ihracatçılar için helal sertifikası yeni pazarlar anlamına geliyor. Tüketicilerin bilinçlenmesiyle helal sertifikası sahibi olmanın öneminin daha da artması önümüzdeki yıllarda kaçınılmaz olarak görünüyor. Türkiye nin de üyesi olduğu Birleşmiş Milletler organlarından Codex Alimentarus Komitesi helal gıdayı İslami kurallara göre yasak olan herhangi bir unsuru içermeyen, bu unsurlardan arındırılmış yerlerde ve cihazlarda hazırlanan, işlenen, taşınan ve depolanan; bu durumların dışında üretilen herhangi bir gıda ile hazırlama, işleme, taşıma ve depolama aşamasında direkt temasta olmayan ürün olarak tanımlamaktadır. Helal sertifikalama, muteber, ehil ve tarafsız bir kurumun, söz konusu üretimi denetlemesini, helal standartlara uygunluk içerisinde üretimin yapıldığını teyit etmesini ve buna bağlı olarak, onaylanmış bir belge vermesini kapsayan bir işlemdir. Helal sertifikalama sadece gıdalar için değil ilaç, kozmetik, katkı maddeleri, temizlik ürünleri ve deterjan gibi ürünler için de geçerlidir. Dünya gıda ve tüketici ürünleri ticaretinde helal sertifikasyonun önemi gitgide artmaktadır. İslam dinine mensup tüketicilerin helal gıda ve ürün konusunda farkındalığının artmasıyla helal sertifikası sahibi gıda ürünleri dünya pazarlarında sertifika sahibi olmayan ürünlere nazaran avantaj kazanmaktadır. Helal gıdalara talep Orta Doğu, Güneydoğu Asya, Kuzey Afrika, Amerika, Avrupa, Kanada ve Avustralya başta olmak üzere dünyanın her yerinde artmaktadır. Helal ürünler pazarı dünyada en hızlı büyüyen pazarlarından biridir. Dünya nüfusunun %23 ünü teşkil eden 1.62 milyar tüketici İslam dini mensubudur. Bunların %60 ı Asya da ve %20 si Orta Doğu ve Kuzey Afrika da yaşamaktadır. Buna ek olarak 300 milyon Müslüman çeşitli ülkelerde azınlık statüsünde yaşamaktadır. Avrupa da 38, Amerika da 8, Kanada da 1 milyon civarında Müslüman yaşamaktadır. Küresel helal gıda pazarının değeri 635 milyar dolar civarında tahmin edilmektedir. Gıda ve tüketici ürünleri üreten firmalar için helal ürünler pazarında önemli fırsatlar mevcuttur. Türkiye de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kuralları Tebliği ne göre gıda

11 maddesinin etiketinde Helal Gıda ibaresinin bulunması uygun değildir. Bu yasağın gerekçesi haksız rekabeti önlemek şeklinde açıklanmaktadır. Helal sertifikası alan ürünlerde helal ibaresi ya da logosu ihraç edilen ürünlerinin paketleri üzerinde kullanılabilir. Her sertifika veren kuruluşun logosu farklıdır. İhracatta önemli olan helal sertifika sahibi olmak değil, bu konuda kabul gören bir kuruluştan sertifika almaktır. Dünyada helal standartları belirleyen ya da helal sertifika veren pek çok kuruluş bulunmaktadır (Tablo 1). Helal sertifikası veren hemen her kuruluş kendi belirlediği standartları uygulamaktadır. Dolayısıyla standartların harmonizasyonu büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla İslam Konferansı Teşkilatı (OIC) altında Türkiye nin öncülüğünde İslam Ülkeleri Standardizasyon ve Metroloji Enstitüsü (Standardization and Metrology Institute for Islamic Countries, SMIIC) kurulmuştur. SMIIC e 13 OIC ülkesi üyedir: Cezayir, Kamerun, Gine, Ürdün, Libya, Mali, Fas, Pakistan, Somali, Sudan, Tunus, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri. Merkezi İstanbul da bulunan SMIIC in 3 yıllık harcamaları Türk Standartları Enstitüsünce karşılanmaktadır. Kuruluş 2007 yılında helal standartları geliştirme faaliyetlerine başlamıştır. 17 Mayıs 2011 tarihinde bu faaliyetler meyvelerini vermiş ve üç standart oluşturulmuştur: 1) Helal Gıda konusunda Talimatlar, 2) Helal Sertifika Veren Kuruluşlar konusunda Talimatlar ve 3) Helal Sertifika Veren Kuruluşları Akredite Eden Kuruluşlar hakkında Talimatlar. Takibinde Türk Standartları Enstitüsü (TSE) kırmızı ve beyaz et ve benzeri ürünlerin ihracatında da aranacak olan Helal Gıda Belgesi konusunda ihracatçı firmalarımızın sorunlarına çözüm bulmak amacıyla Diyanet İşleri Başkanlığı ile işbirliği içerisinde Helal Gıda Belgelendirmesi faaliyetlerine 4 Temmuz 2011 günü başlamıştır. Yine OIC ye bağlı İslam Ülkeleri Sanayi ve Ticaret Odaları (Islamic Chamber of Commerce and Industry, ICCI) öncülüğünde helal sertifikasyon standartlarında harmonizasyon üzerine gayretler sarf edilmektedir. Toplam 10 standart üretmeyi hedefleyen kurum henüz 6 tanesinin taslak dokümanını hazırlayabilmiştir: 1) Laboratuvar testleri ve analiz, 2) Hayvan yemi, 3) Gıda işleme, 4) Kozmetikler, 5) Finans ve 6) İlaçlar. Ülkemizde helal sertifikalama konusunda Türk Standartları Enstitüsü ne ek olarak Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Araştırmaları Derneği nin (GİMDES) faaliyetlerinden de bahsedilmelidir. GİMDES 2009 dan beri 150 firmanın ürünlerine helal sertifika vermiş olup helal sertifika konusuyla ilgili dünya çapında tüm kuruluşların üst kuruluşu olan Dünya Helal Konseyi (World Halal Council) üyesidir. Ayrıca GİMDES Avrupa daki helal sertifika kuruluşları için bir birlik kurulmasına öncülük etmiş ve bu yıl için bu birliğin de başkanlığını yapmaktadır. Müslüman tüketicilerin ağırlıklı olarak yaşadığı pazarlara girmek isteyen ihracatçılar için helal sertifikası yeni kapılar açabilir. Tüketicilerin bilinçlenmesiyle helal sertifikası sahibi olmanın öneminin daha da artması beklenmektedir. Helal: hem kolay, hem zor Helalin ne olduğundan ziyade ne olmadığını açıklamak kavramın anlaşılması açısından daha yerinde olacaktır. En genel anlamıyla beş şey dışında her şey helaldir: Leş kan domuz alkol Allah ın adı anılmadan kesilen hayvanlar. O zaman sertifikaya ne gerek var diye düşünülebilir. Ancak gıda üretiminde kullanılan bazı hammaddeler yukarda adı geçenlerden birini ya da türevlerini içeriyor olabilir. Satın aldığımız gıdaların paketlerinde yer alan içindekiler kısmını okuduğumuzda varlığından haberdar olduğumuz amino asitler, emülsifiyerler, enzimler, aroma maddeleri, jelatin, hidrolize proteinler ve vitaminler bunlardan sadece bazıları. Helal gıda üretiminde yukarıda bahsedilenlerin hiçbiri helal olmayan kaynaklardan gelmemelidir. TSE nin helal ürün logosu GİMDES in helal ürün logosu Şubat

12 Koşer Sertifikası Nedir? Koşer Musevilik dini mensupları için tüketilmesinde sakınca olmayan gıda demektir. Amerika Birleşik Devletlerinin 310 milyon nüfusunun sadece 1milyonu yedikleri gıdanın koşer olmasına özen gösteren Musevilerden oluşmasına rağmen, süpermarketlerde satılan on binlerce gıda ürününün yaklaşık yarısı koşer sertifikası sahibidir. Gıdaların koşer sertifikalaması özel şirket ya da STK lar tarafından yapılmaktadır. Dünyada koşer sertifikası veren ve 1900 lerden beri faaliyet gösteren 921 kurum bulunmaktadır. Bu sayede Musevilik dini mensubu bir kişi dünyanın neresine giderse gitsin gönül rahatlığıyla dini kurallarına göre hazırlanmış gıdaları rahatça bulup, tüketebilir. Gıdanın koşer olduğu paketin üzerine basılan küçük bir logo sayesinde kolayca anlaşılabilmektedir. Sadece gıdalar değil, deterjan ve temizlik malzemesi gibi tüketici ürünleri için de koşer sertifikası alınabilmektedir. Helal standartları oluşturan ya da helal sertifikası veren kuruluşların bazıları: Uluslararası İslam Konferansı Teşkilatı (OIC) İslam Ülkeleri Standardizasyon ve Merkezi İstanbul da bulunmakta olup Metroloji Enstitüsü (OIC bünyesi altında) henüz internet sitesi mevcut değildir. Codex Alimentarius Komitesi (FAO ve WHO) International Halal Integrity Alliance (IHI) ve Islamic Chamber of Commerce and Industry (ICCI) World Halal Council Amerika IFANCA (İslamic Food and Nutrition Council of America) AHA (American Halal Association) American Halal Foundation Avrupa Halal Control İngiltere Halal Monitoring Committee Halal Food Authority Muslim Food Board İsviçre Halal Certification Services Kanada Islamic Society of North America (Canada) Güney Afrika South Africa National Halaal Authority (SANHA) Avustralya Western Australia Halal Authority Halal Australia Malezya Malaysian Department of Islamic Development (JAKIM) Endonezya Majelis Ulama Indonesia (MUI) Tayland Halal Standard Institute of Thailand Singapur Majlis Ugama Islam Singapura (MUIS) Çin Halal China Filipinler İslamic Dawah Council of the Philippines Hindistan Halal İndia Turkiye Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Araştırmaları Derneği (GİMDES ) Türk Standartları Enstitüsü (TSE)

13 Bölgemizden Balıkesir de Organik Hayvancılık İmkânları Araştırılıyor Balıkesir de küçük ve büyükbaş hayvancılıkta organik üretime geçilmesi için çalışma başlatıldı. Bandırma Koyunculuk Araştırma Enstitüsü uzmanları Balıkesir ve İlçeleri ile bağlı köylerde başlatılan araştırmada, Balıkesir deki organik hayvancılık olanaklarının belirlenmesi amaçlanıyor. Enstitü çalışma sonucunda birrapor hazırlayarak, birlik kurma olanaklarını tespit edecek. Gelibolu da Katı Atık Depolama Tesisinde Sona Gelindi Gelibolu Yarımadası Düzenli Katı Atık Depolama Projesinde, Ambalaj Atıkları Ayrıştırma ve Sızıntı Suyu Arıtma Bölüm İnşaatı hızla ilerlerken, mevcut yönetmelik gereği yapılması gereken Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Ünitesi nin de temeli atıldı. İnşaatın tamamlanmasıyla birlikte, Gelibolu Yarımadası Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi tam kapasiteli çalışır hale gelmiş olacak. Bandırma da 3,5 milyon dolarlık yatırım Balıkesir in Bandırma ilçesi Edincik beldesinde faaliyet gösteren Bozlar Tavukçuluk, 2012 yılının son aylarında tamamlanmak üzere 3.5 milyon dolarlık yatırım kararı aldı. Günde yaklaşık olarak 1.5 milyon adet yumurta üretiminin yapan firma, yapacağı yeni yatırımla üretim miktarını günlük 3 milyon adete çıkarmayı planlıyor. yayında AB Bakanlığı nın koordinasyonunda İllerimiz AB ye Hazırlanıyor programı çerçevesinde desteklenen faaliyetlerin yer aldığı tr isimli web sitesi yayına başladı. Çanakkale Valiliği AB Proje Koordinasyon Merkezi tarafından kurulan site, AB sürecinde bilgilendirme, hibe ve fonların duyurulması ve hedef kitleye ulaştırılmasını amaçlıyor. TKDK ya 13,4 Milyonluk Proje Başvurusu Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Balıkesir Koordinatörlüğü 16 Ocak ta sona eren proje başvurusuna toplam 13 milyon 471 bin lira değerinde 11 proje başvurusu aldı. Başvuran projelerden Süt Üreten Tarımsal İşletmelere yönelik alınan 9 projenin toplam değerinin 9 milyon 978 bin lira, diğer 2 projenin ise Süt ve Süt Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması na yönelik iki adet projenin değeri ise 3 milyon 492 bin lira olduğu kaydedildi. Edremit Milli Eğitim, AB den 2 yılda 225 bin hibe aldı Edremit İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve bağlı okullar, 2010 ve 2011 yıllarında AB projelerine yapılan kurumsal ve bireysel başvurular ile ortalama 225 bin Euro hibe aldı. Edremit İlçe Milli Eğitim Müdürü Atanur Çağlayan, Ulusal Ajans projeleri bizim için çok önemli. Bakanlığımızın da destek verdiği Ulusal Ajans projeleri ile Edremit eğitim alanında vizyon kazandı ve ilerledi dedi. Yeni yılın ilk ihracatı Kaleseramik ten Çanakkale nin Çan ilçesinde kurulu Kaleseramik Fabrikaları ndan yeni yılın ilk ihracatı yılbaşı gecesi yapıldı. Çan daki fabrikadan yola çıkarılan ürünler ABD, Irak, İngiltere, Arabistan ve Nijerya ya gönderildi. Firma, 2011 yılı hedefinin yüzde 10 üzerinde gerçekleştiğini, 2012 yılında da yüzde 10 büyüme hedefliyor. Şehitler Abidesi nin onarımı tamamlandı Çanakkale İl Özel İdaresince 2011 in başında ihaleye çıkarılan Gelibolu Yarımadası ndaki Şehitler Abidesi nin onarım çalışmaları tamamlandı. Çanakkale Il Özel İdaresi tarafından ihale edilen onarım çalışmaları kapsamında, abidenin terasının izolasyon ve şapları sökülerek yenilendi. Abidenin tavanında yer alan Türk bayrağı, cam mozaik olarak yeniden yapıldı. Terasın dışa bakan alanları ise cam mozaikle kaplandı. Şubat

14 2010 Yılı İktisadi Kalkınma Mali Destek Programı Kar Amacı Güden Kuruluşlar Ajans desteğini de alınca Yatırımın tamamını sıfırdan kurdu Güney Marmara Kalkınma Ajansı nın 2010 yılında çıktığı İktisadi Kalkınma Mali Destek Programı Proje Teklif Çağrısına başvurarak destek alan Tekinler Süt, yeni kurduğu fabrikasında süt işleme kapasitesini %70 oranında artırdı. Çanakkale nin Biga İlçesinde kurulan ve 20 yıldan fazla süredir süt sektöründe faaliyet gösteren Tekinler Süt, 2010 yılında yeni bir yatırım yaparak kapasite artışına gitti. Organize Sanayi Bölgesi nde kurduğu yeni fabrikaya Güney Marmara Kalkınma Ajansı ndan da destek alarak yeni bir süt üretim tesisi kuran firma, süt işleme kapasitesini %70 oranında artırdı. Güney Marmara Kalkınma Ajansı nın 2010 yılında Balıkesir ve Çanakkale illerinde çıktığı İktisadi Kalkınma Mali Destek Programı ndan yararlanan 30 Kar Amacı güden kuruluştan biri olan Tekinler Süt, aynı zamanda projesini en çabuk hayata geçiren firmalardan biri. Biga Organize Sanayi Bölgesine kurduğu yeni fabrikasıyla gıda sektöründe yoğurt, ayran ve tereyağı ürünleri üreten firma yeni yatırımıyla üretim kapasitesini 8 tondan 15 tona kadar çıkarmış. Yeni fabrikanın ve içerisindeki makinelerin %70 ini ilk etapta kendi özkaynaklarıyla yenileyen firma daha sonra Güney Marmara Kalkınma Ajansı nın Mali Destek Programı nı duyunca geriye kalan %30 luk kısmı projelendirerek ajanstan destek almış. Şu anda üç kardeş tarafından yönetilen firma, 2005 yılından bu yana üç ortaklı bir limited şirket olarak iş yaşamına

15 devam ediyor. Ajanstan aldıkları destekler hakkında konuştuğumuz Tekinler Süt ün ortağı ve en küçük kardeş Mustafa Tekin, devlet destekleri hakkında toplum genelinde bir çekingenlik olmasına rağmen kendilerinin bu tür destekleri her zaman takip ettiklerini söylüyor. Kapasite yetmeyince yeni yatırıma yöneldik Tekinler Süt ün en genç yöneticisi ve ortağı Mustafa Tekin, Tekinler Süt ün yaklaşık 15 yıldır süt sektörünün içerisinde yer aldığını söyleyerek firmanın kuruluşunun 1990 yıllarına kadar gittiğini belirtiyor. Tekin, firmanın kuruluşunu ve büyüme kararını İlk olarak önceden beri zaten babamız süt işini yürütüyordu. Liseden sonra abilerimle birlikte bu işe dâhil olduk ve o günden sonra yavaş yavaş üretimlerimizi artırarak devam ediyoruz. İlk kurulduğunda 500 kg kadar süt işliyorduk. İstanbul için yoğurt üretimiyle başladık ve hala yoğurt üretimi üzerine devam ediyoruz. Satışlarımız yıllar içerisinde sürekli yükseldi ve sonunda eski fabrikamız yetmemeye başladı. Bundan 1,5 yıl önce yeni bir yatırım yapmaya karar verdik şeklinde anlatıyor. Tekinler Süt, Biga OSB deki yaklaşık 2 Milyon TL lik yatırımı tamamladıktan sonra teknoloji ve makine alımı konusunda Güney Marmara Kalkınma Ajansı na 2010 Yılı kapsamında gerçekleştirilen İktisadi Mali Destek Programı na toplam bütçesi 288 bin TL olan bir proje hazırlıyor. Yeni Yatırımla %70 kapasite artışı Tekinler Süt yatırım kararı aldıktan sonra uzun bir araştırma sürecine girişmiş. Yatırımdan önceki süreci Nasıl bir fabrika yapmalıyız, nelere dikkat etmeliyiz diye 6 ay kadar araştırma yaptık diye özetleyen Mustafa Tekin, Biga Organize Sanayi Bölgesinde 10 bin m2 si açık, 14 bin m2 si kapalı olmak üzere toplam 24 m2 alan üzerine Tekinler Süt ün şu an hizmet verdiği fabrikayı inşa ettiklerini söylüyor. Biga merkezde yer alan eski fabrikalarında 8 ton süt işleyebildiklerini İmkanımız varsa devlet desteklerinden yararlanıyoruz. Sonuçta işimizi düzgün yapıyoruz. söyleyen Tekin, Yeni fabrikaya taşınalı 11 ay oldu. Bu yatırımdan sonra süt işleme kapasitemiz %70 oranında arttı. Artık taleple birlikte ton süt işleyebilme kapasitesine ulaştık diyor. Devlet desteklerine yabancı değiliz İmkanımız varsa devlet desteklerinden yararlanıyoruz. Sonuçta işimizi düzgün yapıyoruz. Biga daki yeni yatırımın %70 ini kendi kaynaklarıyla hayata geçirdiklerini söyleyen Mustafa Tekin, yatırımı tamamlayacakları sırada Kalkınma Ajansının kurulacağından haberdar olmuşlar. Firma olarak bu tür destekleri zaten takip ediyorduk diyen Mustafa Tekin, Ajans desteğiyle ilgili şunları söylüyor: Zaten daha öncede kırsal kalkınma kurumundan destek almıştık. Yatırımı zaten yapacaktık ancak Ajansın desteği makineleri almamızda bizi rahatlattı. Bazı makineleri 6 ay, 1 yıl hatta 1,5 yıl sonra almayı planlıyorduk ama Ajans desteği ile daha erken alma fırsatımız oldu. Biz makinelerimizin %70 ini zaten revize etmiştik geriye kalan %30 luk kısmını da Ajans desteğiyle yeniledik. Ajansın desteğini de alınca yatırımımızın tamamını sıfırdan kurmuş olduk. Devam edecek yatırımları daha erkene almamıza vesile oldu. Projelerini bir danışman yardımıyla hazırlayan Tekinler Süt, daha önce yararlandıkları destekler ve GMKA desteğiyle proje yazma konusunda oldukça tecrübeli bir firma haline gelmiş. Ancak Mustafa Tekin yine de bazı evraklar konusunda danışmandan çok yararlandıklarını belirtiyor. Zinde Markasına teknolojik yatırım Ajansın 2010 yılı Mali Destek Programı Kar Amacı Güden Kuruluşlar için çıkılan proje teklif çağrısı için hazırlanan projenin içerisinde Tekinler Süt ün Zinde Şubat

16 Köy Tipi Yoğurt için 2400 ve 1500 gr lık ambalaj üretim makinesi, 6 lı ayran dolum makinesi ve bunlar için hava kompresörleri ile üretimde kullanılacak taşıma arabalarına yer verilmiş. Fabrikamızı yeni kurmuştuk, makinelerimiz de vardı ama yeni teknoloji konusunda eksiklerimiz vardı diyen Mustafa Tekin, proje içerisinde yer alan makineler için şunları kaydetti Bazı makinelerimiz eski teknolojideydi ve onları yenilememiz gerekiyordu. Bu yenileme yıllara yayılacaktı ve bu kadar kısa sürede gerçekleştiremeyecekti. Ayran makinesi ihtiyacımız vardı. İkili dolum dediğimiz bir ayran dolum makinemiz vardı. Saatte 3 bin bardak doldurma kapasiteli. Ama kapasitesi yetmiyordu. Yaz sezonu geldiğinde bilhassa çok büyük sıkıntı oluyordu. Siparişleri yetiştiremiyorduk. Destekle aldığımız 6 lı dolum makinesi eski makinenin tam 3 katı üretim yapabiliyor. Bu yeni makine şu an ayran üretimimizi çok rahatlattı. Ayrıca 2400 gr 1500 gr köy tipi yoğurtlar için ambalajımızı da kendimiz üretiyoruz. Ambalaj makinemiz eskiydi bu proje ile ambalaj makinemizi de yeniledik. Ayran dolum makinemiz ve ambalaj makinemiz hava kompresörleri ile çalışıyor. Makineleri yenileyince eski kompresörlerin yetmeyeceğini gördük. Başvurumuzun içerisine makinemizin hava kompresörlerini de dâhil etmeye karar verdik. Yeni makineler sonunda üretimimiz artınca, üretimde kullanacağımız yoğurt taşıma araçlarına da ihtiyacımız olacağını gördük ve 70 adet üretim bandında kullanacağımız yoğurdun mayalanma ve soğuk havaya giriş sürecinde kullandığımız paslanmaz çelikten oluşan araçları da projeye dâhil ettik. Son olarak toplamda 2,5 milyonluk yatırım yaptıklarını söyleyen Mustafa Tekin, Ajanstan aldığımız destek bu yatırımın yanında küçük görünebilir ancak bu desteğin üretim bandındaki bize katkısı tutardan fazla oldu diye konuşuyor. Mustafa Tekin, devletin destek ve teşvik programlarına başvuracaklara da çekinmemelerini söylüyor ve ekliyor: Projeniz uygunsa, güzelse bu imkânlardan yararlanın Firma künyesi: Tekinler Süt, 1981 yılından beri süt sektörünün içinde da firmanın kurucusu Ali Rıza Tekin Tekinler Süt ü kuruyor yılında hisse devriyle Limited Şirket oluyor. Şu an halen Biga Organize Sanayi Bölgesi nde faaliyet gösteriyor. Başta İstanbul olmak üzere Çanakkale, Balıkesir ve Bursa ya ürün veren firmanın en önemli markası ise Zinde Köy Tipi Yoğurt, Zinde Yoğurt ve Ayran. Bunların yanında tereyağı üretimi gerçekleştiren firma bu yıldan itibaren kaşar peyniri üretimine de geçeceğini bildiriyor.

17 Uzman Görüşü Uzman Görüşü Tekinler süt ürünleri işleme ve paketleme tesisi projesi Proje, Güney Marmara Kalkınma Ajansı 2010 İktisadi Kalkınma Mali Destek Programı nın turizm ve tarım sektörlerinin sürdürülebilir bir perspektifle bölge ekonomisine katkısının artırılması ve sınaî ve ticari işletmelerin üretim, yönetim, markalaşma ve pazarlama alanlarında kurumsal altyapılarının güçlendirilmesi öncelikleri ekseninde yürütülmüştür. Projenin genel amacı; işletmenin rekabet gücünü ve pazar payını arttırarak, Tarıma Dayalı Gıda sanayinin TR22 Bölgesinde geliştirilmesi ve buna bağlı olarak bölgede sürdürülebilir bir kalkınmaya katkı sağlanmasıdır. Projenin özel amacı ise; işletmenin üretim ve paketleme sistemlerinin modernizasyonu ile işletmede üretim, verimlilik, pazar payı, rekabet gücü ve gelirin arttırılmasıdır. Projenin uygulanabilmesi için öngörülen bütçe TL olup, proje sonunda gerçekleşen bütçe TL olmuştur. Gerçekleşen bütçesinin yüzde ellisi (%50) olan TL hibe olarak Ajansımız tarafından karşılanmıştır. Proje kapsamında, işletmede kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesi amacıyla Otomatik 6 lı Ayran Dolum Makinesi (1 set), Çelik Raf Sistemli Yoğurt Taşıma Arabaları (70 adet), Çift Kafalı Plastik Şişirme Makinesi ( 1set) ve Vidalı Hava Kompresörü alınmıştır. Proje sonunda; İşletmede, üretim kapasitesi ve miktarı, verimlilik, teknolojik iyileşme ve istihdam artışı sağlanmış olup, işletmenin pazar ve müşteri sayısı artmıştır. Sonuç olarak, başarılı bir şekilde tamamlanan projenin genel ve özel amaçlarının etkilerinin önümüzdeki yıllarda işletmede ve TR22 bölgesinde somut olarak görüleceği beklenmektedir. Dr. Kasım ÖZEK İzleme Değerlendirme ve Raporlama Birimi Uzmanı Şubat

18 Güney Marmara nın sakinlik başkenti: Gökçeada İtalya da doğan Yavaş Şehir akımının Güney Marmara daki tek temsilcisi Gökçeada, yerel üretimin, sakinliğin ve geleneksel yapıların korunduğu Türkiye deki beş şehirden biri olarak farklılığın keyfini sürüyor.

19 Avrupa da başta İtalya, Danimarka, Almanya, Hollanda, Norveç, Polonya, İspanya, İsveç ve İngiltere ile Güney Kore ve Avustralya gibi 25 ülkeden 150 küçük nüfuslu kentin üyesi olduğu Sakin Şehirler örgütlenmesine Güney Marmara bölgesinden ilk katılan şehir Gökçeada oldu. Gökçeada bu örgütlenmeye katılarak dünyanın Cittaslow unvanı alan tek adası durumunda. Dünyada giderek tüketim ve üretim süreçlerinin hızlandığı bir zamanda bu baş döndürücü hızına karşı sakinliği ve huzuru, yavaşlığı ve sağlıklı üretimi savunan Cittaslow oluşumu, tam da bu hızlı yaşama dur demek için İtalya da başlamış bir hareket. İlk olarak fast food yemek kültürüne, slow food hareketiyle karşı çıkan oluşum zamanla şehirlerin de yavaşlaması gerektiğini savunan Cittaslow ismiyle bir örgütlenmeye dönüşmüş yılında Türkiye den ilk olarak İzmir in Seferihisar ın üye olduğu Cittaslow oluşumuna üyelik için şehirlerin yerine getirmesi geren 60 kriter bulu- Yücel ATALAY Gökçeada Belediye Başkanı Cittaslow olan adamız, Cittaslow kriterlerini kalıcı olarak yerine getirmeye çalışıyor. Gökçeada nın yavaş unsurları olarak geleneksel kurabiyeler, üzüm, şarap, zeytin, zeytinyağı, bal, süt ürünleri, et vb. organik tarım ürünleri öne çıkıyor. Cittaslow a üyelikle birlikte organize edilen gastronomi turlarına katılan ziyaretçiler, Gökçeada daki üreticilerle bir araya gelmekte ve agro-turizm ve gastro-turizmle ilişkili olan yavaş konukseverlik adada hızla gelişme göstermektedir yılında ise Gökçeada Gastronomi Araştırmaları Merkezi hayata geçecek ve bu merkezle kentin gastronomi kimliğinin tanıtımında büyük rol oynayacaktır. Yavaş Felsefesi, Gökçeada da ekonomik faaliyetlerle de kendini göstermektedir. Tarım Şenliği, Film Festivali, sörf turizmi, agro-turizm, gastro-turizm ve yavaş-konukseverlik bu faaliyetlere örneklerdir. Bir diğer uygulama da, kent halkının yavaş bir kentte yaşadıklarını fark etmelerine yöneliktir yılında Terra Madre Day (Toprak Ana Günü) ve 2011 yılında Slow Sunday (Yavaş Pazar) bu amaçla başlatılmıştır. Kentin bazı sokakları yakın bir gelecekte trafiğe kapatılacaktır. Cittaslow Gökçeada, İtalyanların belirttiği gibi tempo giusto (doğru zaman) dengesini sağlamaya çalışarak Yavaş Seyahat ve Turizm konusunda ülkemizin ve dünyanın önemli bir yavaş destinasyonu olma yolundadır. Şubat

20 nuyor. Aday şehirlerin Cittaslow Birliğine üye olabilmeleri için doğal yaşam sürdürmesi, organik gıdalar üretilip tüketilmesi, çevre dostu olması, misafirperverlik, yöresel yemeklerle yöresel yaşam ve sağlıklı bir hayat sürmesi gibi kriterleri yerine getirmesi gerekiyor. Bunun yanında Cittaslow larda şehir gürültüsü, hava kirliliği, insan ve doğa sağlığını etkileyecek en ufak bir olumsuzluğun bile yer almaması gerekiyor. Gökçeada nın Cittaslow süreci 2006 yılında Slow Food oluşumunun kurucusu Carlo Petrini nin adayı ziyaretiyle başladı. Petrini, Gökçeada da bir Slow Food Conviviumu kurulmasını istemiş, aynı yıl ÇOMÜ Gökçeada Uygulamalı Bilimler Meslek Yüksek Okulu Gastronomi Bölüm Başkanı Prof. Dr. H.Rıdvan Yurtseven liderliğinde bir Slow Food Conviviumu kurularak çalışmalara başlandı. Çalışmalar ilk olarak Gökçeada nın Cittaslow olması kararlaştırılarak adaya ilişkin eko-gastronomik araştırmalarla başlatıldı. Bu amaçları gerçekleştirmek için Gökçeada Belediyesi tarafından Çevre Politikaları, Altyapı Politikaları, Kentsel Kalite için Tesisler ve Teknolojiler, Yerel Üretimi Korumak, Misafirperverlik, Farkındalık ve Slow Food Faaliyetlerine ve Projelerine destek başlığıyla bir dizi faaliyet gerçekleştirildi. Bu yıl ise 2009 yılından beri yapılan Gökçeada Tarımla Yaşam Şenliği, Gastronomi ve Tarımla Yaşam Şenliği adıyla yapılacak ve adada Ulusal Gastronomi Araştırmaları Kongresi düzenlenecek. Türkiye Cittaslow da söz sahibi Cittaslow ve Slow Food çerçevesinde birçok faaliyeti gerçekleştiren ve planlayan Gökçeada, Orvieto-İtalya daki Uluslararası Cittaslow Merkezi ne başvurusunu yaparak, yapılan değerlendirme ve yerinde inceleme süreçlerini başarıyla tamamladı ve 24 Haziran 2011 tarihinde Polonya da düzenlenen Uluslararası Cittaslow Kongresi nde Cittaslow ilan edildi. Prof.Dr. H. Rıdvan YURTSEVEN ÇOMÜ Gökçeada Uygulamalı Bilimler Meslek Yüksekokulu Gastronomi Bölüm Başkanı İtalya da doğan Cittaslow; küreselleşmenin etkisiyle tehdit altında olan yerel kültür ve değerleri korumak-geliştirmek amacıyla oluşturulan bir kavram ve eylem biçimidir. Cittaslow un temel hedefleri; sürdürülebilir gelişme, yerel ekonomiyi geliştirme, özgün mimariyi ve kültürü korumaktır. Cittaslow Gökçeada, dünyanın Cittaslow ünvanı olan tek adasıdır. Bu nedenle, Slow Food Hareketinin ve üyelerinin dikkatini çekmektedir. 21. yüzyılın turizm modeli, Yavaş Seyahat ve Turizm olarak adlandırılan turizm biçimidir. Hızla gelişen bu olgu, kendine özgü yavaş destinasyonlar yaratmaktadır. Cittaslow şehirleri, bu destinasyonların somut örnekleridir. Gökçeada, bu örneğin uluslararası ve ulusal boyutlarda iyi uygulaması olacaktır. Gökçeada stratejilerini, Cittaslow kriterlerine odaklı belirlemelidir. Seferihisar ın ardından 2011 Cittaslow Genel Kurulu nda Türkiye den dört kentin daha Sakin Şehir olarak Yaşamın Kolay Olduğu Kentlerin Uluslararası Ağı na katılmasıyla Cittaslow un Türkiye deki temsilci sayısı beşe çıktı. Cittaslow Genel Kurulu nda Türkiye nin Cittaslow Başkenti Seferihisar tarafından birliğe aday gösterilerek dosyaları teslim edilen Akyaka (Muğla), Yenipazar (Aydın), Gökçeada (Çanakkale) ve Taraklı (Sakarya), Türkiye nin yeni Sakin Şehirleri oldu. Türkiye de 5 Cittaslow olmasıyla Uluslararası İcra Kurulu na giren Türkiye, bundan sonra Cittaslow örgütünün karar alma süreçlerinde söz sahibi olma hakkını kazandı.

21 Uzman Görüşü Uzman Görüşü Cittaslow Gökçeada Gökçeada nın geçmişi, dokusu, kültürü ve doğası dikkate alındığında Cittaslow, konsept olarak adaya oldukça uygundur. Cittaslow a uygunluk için adaya bir kez bakmak yeterlidir. Doğal ve el değmemiş bir doğa, misafirperver güler yüzlü insanlar, farklı kültürlerin aynı potada yoğrulduğu bir hoşgörü mekânı, damaklarda farklı ve hoş bir tat bırakan ada mutfağı, kendine özgü yerel değerler (Efibadem gibi) ve saymakla bitmeyecek birçok değer ile Gökçeada yavaş şehir konseptine oldukça uygun bir destinasyon noktasıdır. Gökçeada yı organik ada yapabilmek için yürütülen çalışmalar gerçekten çok önemlidir. Özellikle Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının organik üretim konusunda adaya sağladığı destek takdire şayandır. Bakanlığın desteklediği Organik Zeytincilik, Bal ve Bağ projeleri ile Gökçeada organik ada olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir. Ada da eğitime devam eden gastronomi bölümü ada mutfağının bilimsel temeller üzerine oturtulmasında bir mihenk taşı gibidir. Yerel yönetimin de sağladığı yadsınamaz katkılar ile ada mutfağının tanıtımının yapılması ile adanın eşsiz balıkları, zeytinyağlı yemekleri ve tatlıları Adaya gelenleri kendine çekmeye devam edecektir. Huzurlu bir ortamda kafa dinlemek, kitap okumak, doğanın sesine kulak vermek, belgeselleri aratmayacak güzellikteki dalış alanlarında maviliklerin sırlarını paylaşmak, hırçın ege rüzgârında sörf yapmak için seçilecek yavaş şehirlerin en yakını keşfedilmeyi bekliyor Dr. Ahmet Tansel SERİM İzleme Değerlendirme ve Raporlama Birimi Uzmanı Gökçeada Sorumlu Uzmanı Şubat

22 Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) nın 31 Ekim 2011 tarihinde çıktığı 2011 Yılı Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı na başvuran 123 projeden, Ajans tarafından desteklenecek projeler belirlendi. Sosyal Kalkınma için 39 PROJE Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) nın 2011 yılında ilan ettiği iki mali destek programından biri olan Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı kapsamında desteklenecek projeler açıklandı. 123 Proje başvurusunun yapıldığı programda ön inceleme aşamasını geçen 115 proje değerlendirme sürecine alındı. Ön inceleme, bağımsız değerlendirici, değerlendirme komitesi süreçlerinin tamamını başarıyla geçen 39 proje Ajans tan destek almaya hak kazandı. Başarı sınırı olan 65 puanın üzerinde puan alan ancak asil listeye giremeyen 9 proje ise yedek listede yer aldı. Balıkesir den 22, Çanakkale de 17 proje desteklenecek Ajans tarafından desteklenecek 39 proje başvurusunun 22 si Balıkesir den, 17 si ise Çanakkale den geldi. Böylece toplam destek bütçesinin % 57,4 ü Balıkesir de gelen projelere, % 42,6 sı ise Çanakkale den gelen projelere aktarılmış oldu.

23 Desteklenmeye hak kazanan projelerin dağılımına bakıldığında ise İl Merkezlerinin ağırlığı dikkat çekiyor. Balıkesir Merkez ve Çanakkale merkezden 6 şar proje destek alırken ilçelerde ise başvuru sayıları şöyle gerçekleşti: Balıkesir Merkez 6 proje; Gömeç, Bigadiç, Gönen ve Manyas tan 2 şer proje; Edremit, Erdek, Susurluk, Dursunbey, Savaştepe, Balya, Ayvalık ve Havran dan 1 er proje desteklenmeye hak kazandı. Çanakkale de ise Merkezden 6 proje; Gökçeada, Gelibolu, Ezine den 2 şer proje; Biga, Lapseki, Bozcaada, Eceabat ve Ayvacık tan 1 er proje desteklenecek. Eğitimciler en başarılı projeleri verdi Başvuru sahiplerinin niteliklerine bakıldığında ise en çok başvuru, eğitim kurumları, hastane ve halk eğitim merkezlerinin içinde bulunduğu diğer kamu kurum ve kuruluşlarından geldi. Kazanan projelerde de durum değişmedi. Desteklenen projelerin 12 tanesi okullardan ve hastanelerden gelirken, Milli Eğitim Müdürlüklerinin de içinde bulunduğu kurumların Bölge, İl ve İlçe Müdürlüklerinin proje başvurularından 9 tanesi desteklenmeye hak kazandı. Desteklenen diğer projelerin niteliklerine göre dağılımı ise şöyle gerçekleşti: Yerel yönetimlerden 6 proje, Kaymakamlıklardan 4 proje, STK lardan 3 proje, Üniversitelerden 2, Birliklerden 2 ve Kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütlerinden de 1 proje. En çok destek Öncelik 2 ye Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı sonuçlarına göre programın önceliklerine göre en çok başvuru 48 proje teklifiyle Bölge Kurum ve Kuruluşlarının Hizmet Kalitesinin Yükseltilmesi ni kapsayan Öncelik 2 ye yapıldı. Destekler de en çok Öncelik 2 üzerinden proje sahiplerine gitti. Bölge Kurum ve Kuruluşlarının Hizmet Kalitesinin Yükseltilmesi önceliğine başvuran projelerden 10 proje değerlendirme süreçlerinde başarılı görülerek Sosyal Kalkınma Mali Destek Programı kapsamından destek aldı. Bununla birlikte öncelik 2 nin yanında tüm öncelikleri kapsayan projeler de programdan önemli ölçüde destek almayı başardı. Başvuran projelerden 9 tanesi Öncelik 1,2 ve 3 ün tamamını kapsayacak şekilde verilerek programdan yararlanmaya hak kazandı. Başta Kadınlar ve Engelliler Olmak Üzere Dezavantajlı Gruplara Yönelik Sosyal İçerme Uygulamalarının Yaygınlaştırılması, Bu Kesimlerin İstihdamının ve Girişimciliğinin Artırılması nı içeren Öncelik 3 e yönelik verilen 30 projeden 8 i Sosyal Kalkınma Mali Destek Programından yararlanacak. Ön inceleme, Bağımsız Değerlendirici ve Değerlendirme Komitesi süreçlerinin tamamını başarıyla geçen 39 proje Ajans tarafından desteklenmeye hak kazandı. Bilgilendirme toplantıları yapıldı Desteklenmeye hak kazanan projelerin açıklanmasından sonra başvuru sahiplerinden Balıkesir ve ilçelerinden başvuranlar için 2 Şubat Perşembe günü GMKA hizmet binasında, Çanakkale ve ilçelerinden başvuranlar için ise 3 Şubat Cuma günü Ajansın Çanakkale Yatırım Destek Ofisi nde sözleşme sonrası proje uygulama aşamalarının anlatıldığı bir bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Yapılan bilgilendirme toplantısına yedek listede yer alan başvuru sahipleri de katıldı. Projesi asil veya yedek listeye giremeyenler için de, düşük puan alma sebepleri hakkında bilgi almak isteyen Başvuru Sahiplerine yönelik, Nisan ayı içerisinde ayrıca bilgilendirme toplantısı yapılması planlanıyor. En çok başvuru 48 proje teklifiyle Bölge Kurum ve Kuruluşlarının Hizmet Kalitesinin Yükseltilmesi ni kapsayan Öncelik 2 ye yapıldı Şubat