TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ

Transkript

1 TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ 551 SAYILI PATENT HAKLARININ KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME, 554 SAYILI ENDÜSTRİYEL TASARIMLARIN KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME VE 555 SAYILI COĞRAFİ İŞARETLERİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUNUN TEKLİFİ HAKKINDA TÜSİAD GÖRÜŞÜ TS/ŞİB/09 90 TÜSİAD AVRUPA İŞ DÜNYASI KONFEDERASYONU (BUSINESSEUROPE) ÜYESİDİR İstanbul: Meşrutiyet Cad. No: 46 Tepebaşı İstanbul Türkiye Tel: +90 (212) Faks: +90 (212) Ankara: İran Cad. No: 39/4 Gaziosmanpaşa Ankara Türkiye Tel: +90 (312) Faks: +90 (312) Brüksel: 13, Avenue des Gaulois, 1040 Brussels Belgium Tel: +32 (2) Faks: +32 (2) Washington D.C. : th Street, N.W., Suite Nr. 300, Washington D.C USA Tel: +1 (202) Faks: +1 (202) usoffice@tusiad.us Berlin: Märkisches Ufer, 28 Berlin Germany Tel: +49 (30) Faks: +49(30) berlinoffice@tusiad.org Paris: 33, Rue de Galilée Paris France Tel: +33 (1) Faks: +33 (1) parisoffice@tusiad.org Pekin : Beijing Lufthansa Centre, Office C-319, Beijing , P. R. China Tel: +86 (10) Faks: +86 (10) tusiad.china@euccc.com.cn www. tusiad.org

2 KANUN TEKLİFİ: TÜSİAD ÖNERİSİ: Madde 73/A 1- Patentten veya faydalı model belgesinden doğan haklara tecavüz ederek veya patentli bir usulü izinsiz kullanarak mal üreten kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. 2- Patentten veya faydalı model belgesinden doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen malı satan, satışa sunan, ithal eden gümrük bölgesine yerleştiren ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem ya da kullanıma tabi tutan veya her ne şekilde olursa olsun ticari amaçla elinde bulunduran kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis veya beşbin iki yıldan dört yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. İkinci fıkrada belirtilen eylemleri işleyen kişi kovuşturma başlamadan önce soruşturma evresinde bu maddeye konu malı nereden temin ettiğini bildirerek üretenlerin ortaya çıkartılmasını ve üretilmiş mallara el konulmasını sağlarsa, hakkında cezaya hükmolunmaz bu maddenin birinci fıkrasındaki eylemleri işleyen kişilerin tespit edilmesini sağlarsa hükmedilecek ceza yarısına kadar indirilir. Bu fıkranın birinci cümlesinde tanımlanan etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmeden önce gösterilmesi halinde verilecek ceza üçte birine kadarı indirilir. Bu maddeye konu suçlardan ötürü hakkında kesinleşmiş ceza hükmü bulunan kişi, bu maddeye konu yeni bir suç işlemesi halinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. 3- Yukarıdaki fıkralarda sayılan suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır. Hükmün kesinleştirilmesinden sonra şikayetten vazgeçilmesi durumunda ceza infaz edilmez. Şikayetten vazgeçme nedeniyle davanın düşmesi halinde şikayetçi yargılama giderlerinden sorumlu olur. Yapılan şikâyetin geçerli kabul edilmesi için bu kanun hükmünde kararname hükümleri uyarınca patent veya faydalı model başvurusundan veya belgesinden doğan hak sahipliğinin şikâyet esnasında belgelendirilmesi gerekir. Şikayetçi, temin edilebilir olması halinde orijinal ürünü aksi takdirde ayırt edilebilir nitelikte görüntüsünü veya fotoğrafını şikayet anında

3 Gerekçe: ibraz eder. Hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı, arama sırasında bulunmak üzere bilirkişi görevlendirebilir ve bu durumda bilirkişi raporuna dayanak olmak üzere, olayın niteliğine göre görüntü veya fotoğraf çekimi yapılır. 1- Patent veya faydalı model konusu buluşun izinsiz kullanımı eklenerek netleştirilmiştir. 2- Toplumsal sonuçları itibariyle üretilmesi ve satılması arasında fark olmadığı için cezai yaptırımları uyumlu hale getirilmiştir sayılı Kanun ile değiştirilen 556 Sayılı KHK nın 61-A maddesinde de benzer düzenlemeye yer verilmiştir. İthal eden kavramı teklifte yer alan diğer maddelere uygun olarak düzenlenmiştir. Kanun teklifinde 551 Sayılı KHK nın 5194 Sayılı yasa ile değişik 73/A maddesinde yer alan tecavüz fillerine iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil veya şartlarda olursa olsun bu fillerin yapılmasını kolaylaştırmak filleri ayrıca suç olarak sayılmamıştır. Bunun sebebi TCK nın 5. maddesi uyarınca TCK genel hükümlerinin bütün ceza düzenlemesi içeren özel kanunlar bakımından da uygulanacak olmasıdır. Bu hususun gerekçede vurgulanmasında fayda vardır. Madde metninde tarif edilen suçun maddi ve manevi unsurlarını yerine getirildiği ve suçun hukuki ve mali sonuçlarının oluşmasının engellenmeyeceği ve şikayet üzerine suçtan yetkili makamların haberdar oldukları noktada, bu suçun failine etkin pişmanlık hükümleri niteliğindeki bir düzenleme ile ceza verilmemesini öngören ve dahi devamında tekerrür haline ilişkin bir açılmada bulunmayan tasarı metninin, örtülü bir af niteliğinde olduğu düşünülebilecektir. Her ne kadar tasarıdaki düzenleme 556 sayılı KHK nın 61/A maddesine 5833 sayılı Yasa ile eklenen benzer nitelikte bir hüküm mevcut ise de, aynı durumun 551 sayılı KHK nın 73/A maddesinde de yaratılması, özel nitelikteki bu ceza normunun fiiliyatta etkisiz kalmasına neden olabilecektir. Bu nedenle soruşturma ve kovuşturma aşamasında farklı oranlarda olmak üzere ceza indirimi yapılmasının sağlanmasının, normun etkinliğini sağlayabileceği düşünülmektedir. Birden fazla kere aynı nitelikte bir suçun faili olunması durumunda, etkin pişmanlık niteliğindeki hükümden faydalanılması ise, ceza normunun önleyici, caydırıcı etkisini ortadan kaldıracağından tekerrüre ilişkin anlaşılır bir açıklamanın yapılması yoluyla, normun farklı şekillerde uygulanmasını engelleyeceği düşünülmektedir ve 8. fıkralar birleştirilmiştir. Hükmün kesinleşmesinden sonra şikayetten vazgeçilmesinin cezanın infazına engel olmasının öngörülmüş olması TCK nın genel hükümlerinden ayrılmaktadır. Bu haliyle düzenleme caydırıcıyı azaltarak, şikayetçi üzerinde baskı oluşturacaktır. Örneğin, karardan sonra firarilerin yakalanmasına kadar geçen süre zarfındaki durumun suçlu bakımından değerlendirilmesi gibi. Bu nedenle hükmün kesinleştirilmesinden sonra şikayetten vazgeçilmesi durumunda ceza infaz edilmez. ibaresi çıkarılmıştır. Şikayete tabi olmasının öngörülmesi kanun koyucunun takdiri olmakla birlikte şikayetten vazgeçilmesinin sınırlarının genişletmesi ve vazgeçme halinde masrafların şikayetçi tarafından karşılanacağının belirtilmesi ceza hukuku ilkeleri ile bağdaşmaz niteliktedir. Hakları zarar gören kişinin artık şahsi davanın kabul edilmediği CMK sisteminde masraflardan sorumlu tutulması kararın kesinleşmesinden sonra şikayetini geri alması halinde infazın durdurulabilecek olması şikayet hakkının kullanılmasını, özellikle mali açıdan güçsüzler bakımından engelleyecektir. Ayrıca Enstitü, Odalar vb. ek şikayetçiler olarak belirtilen kurum ve kuruluşlarında şikayet sonrası masraflara katlanmak zorunda bırakılmaları hakkın kullanılmasını engelleyebilecektir. Bu nedenle Şikayetten vazgeçme nedeniyle

4 davanın düşmesi halinde şikayetçi yargılama giderlerinden sorumlu olur ibaresinin çıkarılması önerilmektedir. Anılan KHK lar tescilli haklar üzerinde koruma sağlamaktadır. Bu nedenle kötü niyetli şikayetlerin önüne geçilmesi isteniyor ise bunun için hak sahibini gösterir ilgili tescil belgelerinin şikayet ile birlikte sunulması gerekli ve yeterli olmalıdır. Bu doğrultuda Şikayetçi, temin edilebilir olması halinde orijinal ürünü aksi takdirde ayırt edilebilir nitelikte görüntüsünü veya fotoğrafını şikayet anında ibraz eder. Hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı, arama sırasında bulunmak üzere bilirkişi görevlendirebilir ve bu durumda bilirkişi raporuna dayanak olmak üzere, olayın niteliğine göre görüntü veya fotoğraf çekimi yapılır ibaresinin çıkartılması önerilmektedir. b) Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde, tecavüz yoluyla üretilen ürünleri satmak, dağıtmak, gümrük bölgesine yerleştirmek ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem ya da kullanıma tabi tutmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya ticari amaçla elde bulundurmak veya uygulamaya koymak suretiyle kullanmak, c) Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu olan usulü kullanmak veya bu usulün izinsiz olarak kullanıldığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak, gümrük bölgesine yerleştirmek ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem ya da kullanıma tabi tutmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya uygulamaya koymak suretiyle kullanmak, Gerekçe: Madde metni içerisinde yer alan, ticaret alanına çıkarmak ibaresi ithal etmek dahil pek çok ticari işlemi içerisinde barındırmakla birlikte madde içerisinde ithal etmenin ayrıca belirtilmiş olması nedeniyle ihraç etme nin, 554 Sayılı KHK ya ilişkin tasarı metinlerinde olduğu gibi gümrük bölgesine yerleştirmek ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem ya da kullanıma tabi tutmak ibaresinin eklenmesi ile kapsanması amaçlanmıştır.

5 a) Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın, kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynını veya belirgin bir şekilde benzerini yapmak, üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için icapta bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla elde bulundurmak, bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için gümrük bölgesine yerleştirmek, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutmak, Gerekçe: Kanun teklifinde yer alan düzenlemede tasarım bağımsız olarak korunmamakta, ancak kullanıldığı veya uygulandığı ürün koruma altına alınmaktadır, oysa esas olan tasarımın korunmasıdır. Tasarım hakkına tecavüz; ancak tasarımın (kendisinin değil) kullanıldığı veya uygulandığı ürünün, izinsiz olarak üretilmesi, satılması vb. yollarla ticaret hayatına çıkarılması halinde söz konusu olmaktadır. Oysa bir tasarımın, kullanıldığı veya uygulandığı üründen bağımsız olarak tek başına dahi koruma altında olması gerektiği açıktır. Gerçekten de düzenlemenin bu haliyle kabul edilmesi halinde, tescilli bir tasarım, ancak bir ürün üzerinde kullanıldığı veya ürüne uygulanması halinde koruma kapsamına girmektedir. Böyle bir düzenlemenin de tescilli tasarımın koruma kapsamını son derece daralttığı açıkça anlaşılmakta olup Fikri Hakların korumasının mantığı ile bağdaşmamaktadır. Bu nedenle ürünün aynını veya belirgin bir şekilde benzerini yapmak ifadesinin eklenmesi önerilmektedir.

6 Tasarım hakkına tecavüz suretiyle üretilen malı satan, satışa sunan, gümrük bölgesine yerleştiren ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem ya da kullanıma tabi tutan veya her ne şekilde olursa olsun ticari amaçla elinde bulunduran kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. İkinci fıkrada belirtilen eylemleri işleyen kişi kovuşturma başlamadan önce soruşturma evresinde bu maddeye konu malı nereden temin ettiğini bildirerek bu maddenin birinci fıkrasındaki eylemleri işleyen kişilerin tespit edilmesini sağlarsa hükmedilecek ceza yarısına kadar indirilir. Bu fırkanın birinci cümlesinde tanımlanan etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmeden önce gösterilmesi haline verilecek ceza üçte birine kadarı indirilir. Bu maddeye konu suçlardan ötürü hakkında kesinleşmiş ceza hükmü bulunan kişi, bu maddeye konu yeni bir suç işlemesi halinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. Yukarıdaki fıkralarda sayılan suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır. Hükmün kesinleştirilmesinden sonra şikayetten vazgeçilmesi durumunda ceza infaz edilmez. Şikayetten vazgeçme nedeniyle davanın düşmesi halinde şikayetçi yargılama giderlerinden sorumlu olur. Yapılan şikâyetin geçerli kabul edilmesi için bu kanun hükmünde kararname hükümleri uyarınca tasarım başvurusundan veya belgesinden doğan hak sahipliğinin şikâyet esnasında belgelendirilmesi gerekir. Gerekçe: Tasarım hakkına ilişkin cezai hükümler, Patent ve Faydalı Modele ilişkin cezai hükümlere uygunluk gösterecek şekilde düzenlenmiştir.