TÜRK DİLİ II Yrd. Doç. Mediha MANGIR

Transkript

1 Etkili Ve Güzel Konuşma Ünite 9 5İ Ortak Dersler TÜRK DİLİ II Yrd. Doç. Mediha MANGIR 1

2 Ünite 9 ETKİLİ VE GÜZEL KONUŞMA Yrd. Doç. Dr. Mediha MANGIR İçindekiler VURGU Kelime Vurgusu Grup Vurgusu CÜMLE VURGUSU TONLAMA ULAMA TELAFFUZ (SÖYLEYİŞ) Söyleyiş Hataları İYİ BİR KONUŞMA SESİNİN ÖZELLİKLERİ GÜZEL VE ETKİLİ KONUŞMA İLKELERİ İYİ BİR KONUŞMACININ ÖZELLİKLERİ İyi bir konuşmacı, konusuna hâkimdir İyi bir konuşmacı, titiz bir planlamacıdır İyi bir konuşmacı, iyi bir gözlemcidir İyi bir konuşmacı, dinleyicisini tanımaya çalışır İyi bir konuşmacı, sesini iyi kullanır İyi bir konuşmacı, heyecanını denetler İyi bir konuşmacı, diksiyon kurallarını doğru uygular İyi bir konuşmacı, beden dilini iyi kullanır İyi bir konuşmacı, özeleştiri yapmaktan çekinmez KONUŞMA ÇEŞİTLERİ Okuma Yoluyla Konuşma Ezber konuşma Serbest konuşma Planlı konuşma ÖRNEK METİNLER GENÇLERE ÖĞÜT BRUTUS UN SAVUNMASI KAYNAKÇA...11

3 Etkili Ve Güzel Konuşma Ünite 9 Arapça asıllı hatabe olan kelime hutbe okuma, güzel söz söyleme, vaaz ve nasihat etme gibi anlamlara gelir. Terim olarak bir topluluğa bir maksadı anlatmak, bir fikri açıklamak, öğüt vermek, bir görüşü benimsetmek, bir eyleme teşvik gibi amaçlarla yapılan güçlü ve etkileyici konuşma veya güzel konuşma sanatı manasında kullanılır. Konuşan kişi hâtip, yaptığı konuşmaya da hitâbet denir. Etkili ve güzel konuşmada üzerinde durmamız gereken dört temel unsur vardır VURGU Konuşmada belirli bir hecenin, kelimenin ya da cümlenin diğerlerine göre daha baskılı söylenmesine vurgu denir. Vurgusuz söyleyişler ifadeyi canlılıktan, hareketten, akıcılıktan, dikkat çekmekten uzaklaştırır. Bu nedenle vurgu, konuşmada meydana gelebilecek tekdüzeliği ortadan kaldırır, ifadenin daha etkili hale gelmesini sağlar. Söz, vurgu ile müzik güzelliği kazanır. Güzel konuşma, bir yönüyle vurgulu konuşmadır. Üç türlü vurgu vardır: Kelime vurgusu Grup vurgusu Cümle vurgusu Kelime Vurgusu Bir kelimeyi oluşturan hecelerin hangisinin daha şiddetli vurgulanacağını gösterir. Çekim eki almamış Türkçe kelimelerde, genellikle vurgu son hecededir. Balık, anı, çocuk, masa, güzellik, orman. Türkiye Türkçesinin genelinde geçerli olan bu kurala bazı kelimeler uymaz. Bunlardan bazıları şunlardır: Yer adları Türkiye, Ankara, Erzurum, Almanya, İngiltere. Ancak stan ekiyle oluşturulan yer adlarında vurgu sondadır. Türkistan, Özbekistan, Hindistan. Zarflarında çoğunda ilk hecede olan vurgu kimi zaman diğer hecelerde de olabilir: yarın, akşam, ansızın, öğleyin, iyice, kurnazca. Dil ve lehçe adlarında vurgu CA ekinden önceki hece üzerindedir: Türkçe, Fransızca, Özbekçe. Birçok ünlemde ve ünlem olarak kullanılan isimlerin çoğunda vurgu ilk hecededir: elbette!, hayır!, peki!, yahu!, gençler!. Küçültme eki almış sıfatlarda vurgu ilk hece üzerindedir: kısacık, küçücük, yumuşacık, daracık. 3

4 Türk Dili II Bazı birleşik kelimelerde vurgu sonda değildir: Birçok, ayakkabı, başçavuş, cumartesi Grup Vurgusu bir kelime grubunu oluşturan kelimelerdeki hecelerden birinin diğerine göre daha baskın söylenmesidir. Kelime grubunda yer alan her kelimenin ayrı ayrı vurgusu olduğu gibi, grubun da kendine özgü bir vurgusu vardır. Türkçede grup vurgusu yardımcı öge dediğimiz ilk sözcük üzerindedir. Okulun bahçesi: belirtili isim tamlaması İnsanların mutluluğu: belirtili isim tamlaması Çocuk eldiveni: belirtisiz isim tamlaması Ömür boyu: belirtisiz isim tamlaması Mavi araba: sıfat tamlaması Yeşil yol: sıfat tamlaması 9.2. CÜMLE VURGUSU Cümle içindeki kelimelerden birinin diğerlerine göre daha baskılı söylenmesidir. Türkçede anlam yönünden önem verilmek istenen unsur yükleme yaklaştırılır. Ayşe, bu konuda bildiklerini bize yarın evinde anlatacak. Bu konuda bildiklerine bize yarın evinde Ayşe anlatacak. Ayşe, bize yarın evinde bu konuda bildiklerini anlatacak. Ayşe, yarın evinde bu konuda bildiklerini bize anlatacak. Ayşe, bize evinde bu konuda bildiklerini yarın anlatacak. Bu örneklerden de anlaşılacağı üzere cümlede kelime dizilişi, belirtilmek istenen anlama göre yapılır TONLAMA Konuşma sırasında çıkarılan sesler hiçbir zaman aynı seviyede değildir. Ruh haline ve kullanılan kelimenin anlamına göre ses alçalır veya yükselir, yumuşar veya sertleşir. Konuşma sırasında seste meydana gelen bu değişikliğe tonlama denir. Tonlama sayesinde konuşmamız tekdüzelikten kurtulduğu gibi dinleyenler üzerinde etkili bir izlenim bırakır. Aksi durumda yani tonlama yapmaksızın seslendirilen bir metin dinleyicileri rahatsız eder. Aaa Bak hele kim gelmiş! (şaşırma) Aaa Ne diyorsun! (büyük şaşkınlık) Aaa Tadını kaçırdın ama! (kızgınlık) Eee Sonra ne oldu? (merak, ilgi) Eee Ne olmuş yani (tersleme) Eee Tadını kaçırdın, yeter artık!( kızgınlık) 4

5 Etkili Ve Güzel Konuşma Ünite ULAMA Konuşma dilinde görülen ulama, kelime sonlarındaki ünsüzlerin kendilerinden hemen sonra gelen ve ünlü ile başlayan kelimelere bağlanmasıdır. Ulama ses akışına pürüzsüzlük ve tatlılık verir. Uygun ulama ile yapılan konuşmalarda veya seslendirmelerde ses, bir nehrin akışı gibi sakın ve düzenli olarak ilerler. Yazı Dili Akşam oldu. Elimden aldı. Konuşma Dili Ak-şa-mol-du. E-lim-de-nal-dı. Y.D. : Okuldan eve dönen Ali yemekten önce duş aldı. K.D. : Okulda / neve / döne / nali / yemekte / nönce / du / şaldı. Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç, Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç. Not: Noktalama işaretleriyle ayrılan cümlelerde ulama yapılmaz. Portakal, ağaçta yetişen bir meyvedir. İhtiyar, elindeki paketi zor taşıyordu TELAFFUZ (SÖYLEYİŞ) Konuşmada, sözcüklerin, dilimize uygun söylenişleri oldukça önemlidir. Yanlış söyleyiş dinleyiciler tarafından yadırganır, garipsenir. Dinleyicinin dikkati, konuşmadaki duygu ve düşünce yoğunluğundan ziyade konuşmacının söyleyişine ve söyleyiş bozukluklarına çevrilirse konuşmacı amacına ulaşamaz. Konuşma dilinde ağız ve şive farklılıklarına yer verilmemesi gerekir. Söyleyişteki yanlışlıklar; bilgisizlik, dikkatsizlik ve acelecilikten kaynaklanır Söyleyiş Hataları Sadık (. ) Halit (. ) Hacettepe (...) Cesaret (.. ) Dünya (. ) Katil (. ) Katil (.. ) Varis (. ) Varis (.. ) Vasi (. ) Vasi (. ) Dahi (. ) Dahi (.. ) Yarın (.. ) Hakem (.. ) Civar (. ) Civarına (... ) Nur (. ) Nuru (. ) Hukuk (.. ) Hukuku (.. ) 5

6 Türk Dili II Yanlış Böörek Okuldaaki Soora Meydaana Bi şey Gidiyo Laik Doğru börek okuldaki sonra meydana bir şey gidiyor lâik 9.6. İYİ BİR KONUŞMA SESİNİN ÖZELLİKLERİ İşitilebilirlik Bir konuşmacının sesini karşısındakilere duyurabilmesi, iyi bir konuşmanın başlangıcını oluşturur. Ne söylediğimiz duyulmuyorsa iletişim kuramayız. Çok alçak ve yüksek tondan kaçınmalıyız. Akıcılık Konuşma hızıyla ilgilidir. Karşınızdaki kişilerin anlamakta zorluk çekmeyecekleri bir hızda, yumuşak tonda bağırmadan, vurgu hataları yapmadan, kelimeleri yuvarlamadan konuşmamalıyız. (aa, ii, hımm gibi sesler çıkarmak ve gereksiz yerlerde duraksamak akıcılığı bozar). Açıklık Kelimelerin belirgin bir biçimde söylenmesine dikkat etmeliyiz. Sesleri yutarak veya yuvarlayarak konuşmamalıyız. Hoşa giderlik İşitilebilir, akıcı ve açıklık taşıyan bir ses bile bazen sıkıcı olabilir. Kulak tırmalayan, genizden gelen, vurgusuz ya da aşırı vurgulu sesler hoşa gitmez. Bükümlülük Sesimizi kullanırken tek düzelikten kaçınmalıyız. Esnek olmayan ses sıkıcıdır ve ilgiyi dağıtır. Bu yüzden konuşmamızı aynı ses tonuyla başlayıp, aynı ses tonuyla bitirmemeliyiz GÜZEL VE ETKİLİ KONUŞMA İLKELERİ 1. Planlı olmalıdır, 2. Konusu olmalıdır, 3. Amacı olmalıdır, 4. Konusu seslenilecek kişi veya kişilere uygun olmalıdır, 5. Bütünlük olmalıdır, konu gereksiz ayrıntılarla dağıtılmamalıdır, 6. İnandırıcı olmalıdır, 7. İlginç olmalıdır, 8. Çelişkili düşünceler içermemelidir, 9. Örneklerle zenginleştirip anlaşılır kılınmalıdır, 6

7 Etkili Ve Güzel Konuşma Ünite Konuşmada bilgi yanlışlığı yapılmamalıdır, 11. Konuşmada duygu ve düşünceler sürükleyici bir biçimde aktarılmalıdır İYİ BİR KONUŞMACININ ÖZELLİKLERİ İyi bir konuşmacı, konusuna hâkimdir İster kalabalık bir gruba konferans veriyor, isterse arkadaş sohbetinde anısını anlatıyor olsun, ne söyleyeceğini bilir; kendine, bilgisine ve birikimine olan güvenini karşıya aktarır. Bunu sağlayabilmek için de çok yönlü bir ön hazırlık yapar. Kendisine yöneltilebilecek soruları yanıtlayabilecek, ya da en azından doğru yönlendirebilecek kapasitededir. Bilgi dağarcığının zenginliği, düşünsel yetkinliğini de arttıracak, neyi ne kadar söylemesinin daha uygun olacağına, dinleyicisini gözeterek, kolayca ve doğru olarak karar verebilecektir. Çünkü konusuyla ilgili tüm ayrıntılar dinleyenleri ilgilendirmeyebilir. Bu durumda kişinin bir seçme yapması gerekecektir. Konusunun bütününe olan hâkimiyeti, gerekliyi gereksizden ayırt edebilmesini, seçenek sunabilmesini ve anında değişim yapabilme esnekliğine sahip olmasını getirecektir İyi bir konuşmacı, titiz bir planlamacıdır. Anlattıklarının dinleyiciyi yormadan kolayca kavranmasını isteyen konuşmacı, aktaracaklarının ilgi ve önemine göre bir sıralama yapar. Ancak bu sıralamayı yaparken, kişinin dikkati, konu-dinleyici ilişkisinin doğru olarak saptanması üzerinde yoğunlaşır. Diğer bir deyişle konuşmacı, aynı konuyu farklı gruplara, farklı bir sıralamayla anlatır. Çünkü planlamayı belirleyen, dinleyenlerin nitelikleridir. Bu nedenle, bazen ana düşüncelerin, bazen de destekleyicilerin sıralamadaki yerleri değişebilir İyi bir konuşmacı, iyi bir gözlemcidir. Çevresinden algıladıklarını, duyguları ve birikimiyle harmanlayıp, eyleme dönüştürebilir. Kendini çevreleyen dünyaya, çevresindeki insanlara, olaylara ve durumlara karşı uyanıktır. Bunlarla ilgili gözlem ve bilgileri, konuşmalarını zenginleştirmek, somutlaştırmak ve etkileyiciliğini arttırmak için kullanır. Gözlem yeteneğini geliştirmek, konuşma eylemi sürerken dinleyicinin tepkilerini izlemesini ve bu tepkiler doğrultusunda gerekli değişimleri yapabilmesine olanak sağlar İyi bir konuşmacı, dinleyicisini tanımaya çalışır. Karşılıklı konuşacağı ya da karşılarında konuşacağı kişilerin niteliklerini, alışkanlıklarını, tercihlerini ve eğilimlerini önceden bilmek, konuşmacının hazırlık aşamasında çok işine yarar. Bu bilgiler sayesinde konuşmasının öz-biçim dengesini kurarak, dinleyiciyle duygusal ve düşünsel birlikteliği sağlamaya çalışır. Çünkü konuşulan kişilerin kültürel yapıları, eğitim durumları, sosyal konumları, siyasi eğilimleri, etik değerleri, milliyetleri, yaşları, hatta cinsiyetleri, hazırlık aşamasında olduğu kadar, konuşma sırasında da belirleyici olur; konuşmacı bu değerleri gözeterek eylemini sürdürür. Örneğin, aralarında bir kadın bulunan altı-yedi kişilik bir gruba, kadınları küçük düşüren bir fıkra anlatmak, o kadın dinleyiciyi rahatsız edebilir. Hele de bu konulara fazlasıyla duyarlı bir kişiyse, aşırı bir tepki verebilir. Dolayısıyla, güldürerek duruma egemen olmayı amaç- 7

8 Türk Dili II layan konuşmacı, tam tersine olumsuz, gergin bir ortamın oluşmasına yol açabilir İyi bir konuşmacı, sesini iyi kullanır. Ses kasının kapasitesini bilir ve konusunun gereklerine göre tonunu değiştirebildiği gibi, ses yüksekliğini de bulunulan yerin büyüklüğüne, grubun kalabalık olmasına ve niteliğine göre ayarlar. Sesinin tınısındaki özellikleri, akışın tekdüzeliğini kırmak için bilinçli bir biçimde kullanılabilir. Yeri geldikçe sesini inceltmesi, kalınlaştırması ya da ses tonunu yükseltip, düşürmesi dinleyenler üzerinde olumlu etkiler yapar. Konuşmacı bir anlamda zengin tınlayan bir konuşma ezgisi oluşturur İyi bir konuşmacı, heyecanını denetler. Konuşma sırasında soluk alıp verme dengesini iyi ayarlayarak, heyecanını denetim altında tutabilir. Denetimsiz heyecanın yol açtığı kesiklikleri, titremeleri, ses yetersizliklerini, düşünce boşluklarını, sözcük kayıplarını ve davranış bozukluklarını engelleyebilir. Hatta heyecanını, konuşmasının iç dinamiği biçimine dönüştürerek, etkileyici bir canlılık kazanır İyi bir konuşmacı, diksiyon kurallarını doğru uygular. Düşüncesini en iyi ifade edecek sözcükleri seçer, cümlelerin kuruluşuna özen gösterir, bunları diksiyon kurallarının gerektirdiği biçimde seslendirir. Harfleri boğumlandırırken, sözcüklerin doğru ve kolay anlaşılır olmasına çalışır. Dilin yapısal özelliklerini ve seslendiriliş biçimlerini etkileyici bir doğallıkla kullanır. Dile hâkimiyetinin sağladığı inandırıcılık, güven ve saygınlığın, karşıya aktarmayı amaçladığı düşüncesini ifade etmekle zorlanmaz, konuşması sözcük aramakla bölünmez, düşünme payı sözcüklerini kullanma gereksinimi duymaz İyi bir konuşmacı, beden dilini iyi kullanır. İçinde bulunduğu ortama göre sözlerini destekleyecek mimikleri, el-kol hareketlerini, beden açılarını, duruş ve oturuş biçimlerini karşısındakileri gözeterek ayarlar. Gerekli durumlarda bilinçli seçimler yapar. Göz temasını, dikkati besleyecek bir unsur olarak çekinmeden, ustaca kullanır. Vurgulamalarına jestlerle canlılık ve boyut katar, dinlemeyi ve anlamayı kolaylaştırır. İçeriğindeki önemli bölümleri beden diliyle destekleyerek, aklıda kalıcılığını arttırmaya çalışır. Yaptığı tüm mimik, jest ve davranışlar, kişiliğiyle uyumlu ve doğal olduğundan dinleyiciyi irkiltmez, özden koparmaz İyi bir konuşmacı, özeleştiri yapmaktan çekinmez. Konuşmaları sırasında aldığı tepkileri değerlendirerek olumlu/olumsuz alışkanlıklarının ayırtına varmaya çalışır. Konuşma tekniğini geliştirmesine olanak sağlayacak fırsatları kaçırmamaya özen gösterir. Olumsuz alışkanlıklarını gidermek için sabırla mücadele eder. Uyanıklığının sürekli olmaması durumunda becerilerinin zamanla körelebileceğini, ya da olumsuz alışkanlıklara dönüşebileceğini çok iyi bilir. Dışarıdan gelecek uyarılara açıktır. Hem kendi yaptığı, hem de karşısındaki kişilerden aldığı saptamalar ve uyarılarla kendini bu konuda da eğitmeyi sürdürür. 8

9 Etkili Ve Güzel Konuşma Ünite KONUŞMA ÇEŞİTLERİ 1. Okuma yoluyla konuşma 2. Ezber konuşma 3. Serbest konuşma 4. Planlı konuşma Okuma Yoluyla Konuşma Konuşmanın metinden okunarak yapılmasıdır. Yanlış yorumları ortadan kaldırması resmi kimliği olan kişiler tarafından benimsenen bir konuşma yöntemidir. Ayrıca teknoloji ve iş alanlarında hazırlanan raporlar da genellikle metinden okunmaktadır. Ancak bu yöntemin bazı sakıncaları vardır. Kendisini okuyacağı metne kaptıran konuşmacı dinleyicilerle bağlantısını koparabilir. Okuma kişisel ilgiyi ve yakınlığı ortadan kaldırır. Konuşma metinden okunmak zorundaysa, yazı okunaklı olmalı, en az iki aralıkla yazılmalı, kâğıdın sol ve sağına boşluk bırakılmalı, kağıdın kenar ve altına not eklenmemelidir. Metin dinleyici önüne çıkmadan önce birkaç kez sesli olarak okunmalıdır. Okuma sırasında elden geldiğince dinleyicilere bakılmalıdır. İyi bir okuyucu dinleyicilere okuduğunu belli etmeyen kişidir. Konuşmasını okuyarak yapan konuşmacı elindeki metne çok az baktığı izlenimi uyandırmalıdır Ezber konuşma Bu tür konuşma, konuşma biçimleri arasında en az ilgi gören ve o derece tenkit edilen bir konuşma biçimidir. Konuşmacı devamlı olarak bir sonraki söyleyeceği sözcüğü, cümleyi düşünür. Unuttuğu zaman acınacak duruma düşer. Dinleyicilerle ilişki kuramaz, konuşma resmidir. Ancak konuşmada şiir varsa onları ezberlemekte hiçbir sakınca yoktur Serbest konuşma Herhangi bir metne bağlı olmadan ve plan yapmadan yapılan konuşma biçimidir. İrticalen ya da doğaçlama yoluyla yapılan bu konuşmalar, dinleyiciler üzerinde iyi bir etki bırakmasına rağmen belli bir plan dâhilinde olmadığı için zaman zaman tekrara düşme yada önemli görülen konuların unutulması gibi sakıncaları vardır Planlı konuşma En iyi konuşma yöntemidir. Konuşma yazılmış olsa bile ezberlenmiş değildir. Konuşmacı konuşmalarını defalarca okuduktan, inceledikten sonra dinleyici karşısına çıkar. Hangi sözcüğü nerede, nasıl kullanacağını bilir. Konuşma sırasında dinleyicilere baktığı için onlarla göz temasını sürdürür. Göz teması sayesinde konuşmasını onların ruhsal durumlarına göre ayarlar. Ayrıca elleri serbest olduğu için jestlerden de kolaylıkla yararlanır ÖRNEK METİNLER GENÇLERE ÖĞÜT 9

10 Türk Dili II Behçet Kemal Çağlar, bugünkü Boğaziçi Üniversitesi nin Robert Kolej olduğu zamanlarda, Kolej i bitiren gençlere şunları söyledi: Çocuklar, artık hayata atılacaksınız. Başarılı olmanız için kendinize iyi örnekler seçmeye mecbursunuz. Sizlere teklifim, yokuştan inerken göreceğiniz aşı boyalı bir evin önünde durup düşünmenizdir. Vaktiyle orada sadece kalemi ile istibdada, zulme, cesaretle kafa tutan Tevfik Fikret adlı biri yaşamıştı. Ona benzemeye çalışın. Eğer kendinizde o kudreti bulamıyorsanız, yokuştan biraz daha aşağı inin, solunuzda, Rumelihisarı nın burçlarını göreceksiniz. O kaleyi, aşağı yukarı sizin yaşınızda bir genç, Fatih Sultan Mehmet yaptırdı ve ülkesine İstanbul u kazandırdı. Ona benzemeye çalışın. Şayet bunu da göze alamazsanız, daha aşağılara inince bir mezarlığa rastlayacaksınız; içinde dünyanın bütün güzelliklerini şahane bir şekilde dile getirmiş şair Yahya Kemal yatıyor. Onun gibi olmaya bakın. Yok, bunu da yapamam derseniz, yolunuza devam edin, karşınıza deniz gelecek; kendinizi hemen oraya atın BRUTUS UN SAVUNMASI Sözlerimi bitirinceye kadar sabredin Yurttaşlarım, Romalı Kardeşlerim, susun! Göstereceğim sebebi dinleyin Susun ki beni dinleyesiniz. Namusum hakkı için söylüyorum, bana inanın. Namusuma değer verin ki, bana inanasınız. Beni düşünerek tenkit edin. Düşünme gücünüzü işletin ki, rahat kararlar verebilesiniz. Bu toplulukta biri varsa, Sezar ı seven biri varsa, ben de ona diyorum ki: Brutus un Sezar a karşı duyduğu sevgi onunkinden hiç de aşağı değildi. Eğer, Sezar ın bir dostu: Öyleyse neden Brutus, Sezar a karşı ayak diredi? diye sorarsa, cevabım şudur: Sezar ı sevmediğimden değil, Roma yı çok sevdiğimden Sezar ın ölümüyle hepinizin özgür olması, Sezar hayattayken hepinizin tutsak olarak ölmesinden daha mı kötü? Sezar beni severdi, onun için ağlıyorum. Sezar ın bahtı açıktı, benim de gönlüm ferah Aranızdaki tutsaklığı dileyen biri var mı? Varsa söylesin. Çünkü ben, ona göre suçluyum. Yurdunu sevemeyecek bir alçak var mı? Varsa söylesin. Çünkü ben ona göre suçluyum. Bekliyorum, cevap verin 10

11 Etkili Ve Güzel Konuşma Ünite KAYNAKÇA Akbayır, S. (2002). Dil ve Diksiyon. Samsun: e-yazı Yayınları Beyreli, L. Çetindağ, Z. ve Celepoğlu, A.(2011). Yazılı ve Sözlü Anlatım. Altıncı Baskı. Ankara: Pegem Yayınevi Er, S. (2011). Etkili ve Güzel Konuşma Sanatı. İstanbul: Hayat Yayınları Er, S. (2011). Temel Konuşma Teknikleri-Diksiyon. İstanbul: Hayat Yayınları Taşer, S. (2012). Konuşma Eğitimi. İkinci Baskı. İstanbul: Pegasus Yayınları 11

12 Türk Dili II 12