2008, Cilt 21, Sayı 1

Transkript

1 2008, Cilt 21, Sayı 1 ISSN:

2 Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Editör Prof. Dr. Mithat Erenus Koordinatörler Seza Arbay, MA Dr. Vera Bulgurlu Editörler Kurulu Prof. Dr. Mehmet Ağırbaşlı Prof. Dr. Serpil Bilsel Prof. Dr. Safiye Çavdar Prof. Dr. Tolga Dağlı Prof. Dr. Haner Direskeneli Prof. Dr. Kaya Emerk Prof. Dr. Mithat Erenus Prof. Dr. Zeynep Eti Prof. Dr. RainerVV. Guillery Prof. Dr. Oya Gürbüz Prof. Dr. Hande Harmancı Prof. Dr. Hızır Kurtel Prof. Dr. Ayşe Özer Prof. Dr. Tülin Tanrıdağ Prof. Dr. Tufan Tarcan Prof. Dr. Cihangir Tetik Prof. Dr. Ferruh Şimşek Prof. Dr. Dr. Ayşegül Yağcı Prof. Dr. Berrak Yeğen Doç. Dr. İpek Akman Doç. Dr. Gül Başaran Doç. Dr. Hasan Batırel Doç. Dr. Nural Bekiroğlu Doç. Dr. Şule Çetinel Doç. Dr. Mustafa Çetiner Doç. Dr. Arzu Denizbaşı Doç. Dr. Gazanfer Ekinci Doç. Dr. Dilek Gogas Doç. Dr. Sibel Kalaça Doç. Dr. Atila Karaalp Doç. Dr. Bülent Karadağ Doç. Dr. Handan Kaya Doç. Dr. Gürsu Kıyan Doç. Dr. Şule Yavuz Asist. Dr. Asım Cingi Asist. Dr. Arzu Uzuner

3 Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi T p Fakültesi Dergisi DERGİ HAKKINDA Marmara Medical Journal, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yayımlanan multidisipliner ulusal ve uluslararası tüm tıbbi kurum ve personele ulaşmayı hedefleyen bilimsel bir dergidir. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, tıbbın her alanını içeren özgün klinik ve deneysel çalışmaları, ilginç olgu bildirimlerini, derlemeleri, davet edilmiş derlemeleri, Editöre mektupları, toplantı, haber ve duyuruları, klinik haberleri ve ilginç araştırmaların özetlerini, ayırıcı tanı, tanınız nedir başlıklı olgu sunumlarını,, ilginç, fotoğraflı soru-cevap yazıları (photo-quiz),toplantı, haber ve duyuruları, klinik haberleri ve tıp gündemini belirleyen güncel konuları yayınlar. Periyodu: Marmara Medical Journal -Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi yılda 3 sayı olarak OCAK,MAYIS VE EKİM AYLARINDA yayınlanmaktadır. Yayına başlama tarihi: Yılından itibaren yanlızca elektronik olarak yayınlanmaktadır Yayın Dili: Türkçe, İngilizce eissn: Temel Hedef Kitlesi: Tıp alanında tüm branşlardaki hekimler, uzman ve öğretim üyeleri, tıp öğrencileri İndekslendiği dizinler: EMBASE - Excerpta Medica,TUBITAK - Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Türk Sağlık Bilimleri İndeksi, Turk Medline,Türkiye Makaleler Bibliyografyası,DOAJ (Directory of Open Access Journals) Makalelerin ortalama değerlendirme süresi: 8 haftadır Makale takibi -iletişim Seza Arbay Marmara Medical Journal (Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi) Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı, Tıbbiye cad No:.49 Haydarpaşa 34668, İSTANBUL Tel: Faks: +90 O e-posta: mmj@marmara.edu.tr Yayıncı Plexus BilişimTeknolojileri A.Ş. Tahran Caddesi. No:6/8, Kavaklıdere, Ankara Tel: Faks: Yayın Hakları: Marmara Medical Journal in basılı ve web ortamında yayınlanan yazı, resim, şekil, tablo ve uygulamalar yazılı izin alınmadan kısmen veya tamamen herhangi bir vasıtayla basılamaz. Bilimsel amaçlarla kaynak göstermek kaydıyla özetleme ve alıntı yapılabilir.

4 Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi YAZARLARA BİLGİ Marmara Medical Journal Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisine ilginize teşekkür ederiz. Derginin elektronik ortamdaki yayınına erişim adresinden serbesttir. Marmara Medical Journal tıbbın klinik ve deneysel alanlarında özgün araştırmalar, olgu sunumları, derlemeler, davet edilmiş derlemeler, mektuplar, ilginç, fotoğraflı soru-cevap yazıları (photo-quiz), editöre mektup, toplantı, haber ve duyuruları, klinik haberleri ve ilginç araştırmaların özetlerini yayınlamaktadır. Yılda 3 sayı olarak Ocak, Mayıs ve Ekim aylarında yayınlanan Marmara Medical Journal hakemli ve multidisipliner bir dergidir.gönderilen yazılar Türkçe veya İngilizce olabilir. Değerlendirme süreci Dergiye gönderilen yazılar, ilk olarak dergi standartları açısından incelenir. Derginin istediği forma uymayan yazılar, daha ileri bir incelemeye gerek görülmeksizin yazarlarına iade edilir. Zaman ve emek kaybına yol açılmaması için, yazarlar dergi kurallarını dikkatli incelemeleri önerilir. Dergi kurallarına uygunluğuna karar verilen yazılar Editörler Kurulu tarafından incelenir ve en az biri başka kurumdan olmak üzere iki ya da daha fazla hakeme gönderilir. Editör, Kurulu yazıyı reddetme ya da yazara(lara) ek değişiklikler için gönderme veya yazarları bilgilendirerek kısaltma yapmak hakkına sahiptir. Yazarlardan istenen değişiklik ve düzeltmeler yapılana kadar, yazılar yayın programına alınmamaktadır. Marmara Medical Journal gönderilen yazıları sadece online olarak adresinden kabul etmektedir. Yazıların bilimsel sorumluluğu yazarlara aittir. Marmara Medical Journal yazıların bilimsel sorumluluğunu kabul etmez. Makale yayına kabul edildiği takdirde Yayın Hakkı Devir Formu imzalanıp dergiye iletilmelidir. Gönderilen yazıların dergide yayınlanabilmesi için daha önce başka bir bilimsel yayın organında yayınlanmamış olması gerekir. Daha önce sözlü ya da poster olarak sunulmuş çalışmalar, yazının başlık sayfasında tarihi ve yeri ile birlikte belirtilmelidir. Yayınlanması için başvuruda bulunulan makalelerin, adı geçen tüm yazarlar tarafından onaylanmış olması ve çalışmanın başka bir yerde yayınlanmamış olması ya da yayınlanmak üzere değerlendirmede olmaması gerekmektedir. Yazının son halinin bütün yazarlar tarafından onaylandığı ve çalışmanın yürtüldüğü kurum sorumluları tarafından onaylandığı belirtilmelidir.yazarlar tarafından imzalanarak onaylanan üst yazıda ayrıca tüm yazarların makale ile ilgili bilimsel katkı ve sorumlulukları yer almalı, çalışma ile ilgili herhangi bir mali ya da diğer çıkar çatışması var ise bildirilmelidir.( * ) ( * ) Orijinal araştırma makalesi veya vaka sunumu ile başvuran yazarlar için üst yazı örneği: "Marmara Medical Journal'de yayımlanmak üzere sunduğum (sunduğumuz) " -" başlıklı makale, çalışmanın yapıldığı laboratuvar/kurum yetkilileri tarafından onaylanmıştır. Bu çalışma daha önce başka bir dergide yayımlanmamıştır (400 sözcük ya da daha az özet şekli hariç) veya yayınlanmak üzere başka bir dergide değerlendirmede bulunmamaktadır. Yazıların hazırlanması Derginin yayın dili İngilizce veya Türkçe dir. Türkçe yazılarda Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü ( esas alınmalıdır. Anatomik terimlerin ve diğer tıp terimlerinin adları Latince olmalıdır. Gönderilen yazılar, yazım kuralları açısından Uluslararası Tıp Editörleri Komitesi tarafından hazırlanan Biomedikal Dergilere Gönderilen Makalelerde Bulunması Gereken Standartlar a ( Uniform Requirements For Manuscripts Submittted to Biomedical Journals ) uygun olarak hazırlanmalıdır. ( ulakbim.gov.tr /cabim/vt) Makale içinde kullanılan kısaltmalar Uluslararası kabul edilen şeklide olmalıdır (http..//

5 knasyaz/) kaynağına başvurulabilir. Birimler, Ağırlıklar ve Ölçüler 11. Genel Konferansı'nda kabul edildiği şekilde Uluslararası Sistem (SI) ile uyumlu olmalıdır. Makaleler Word, WordPerfect, EPS, LaTeX, text, Postscript veya RTF formatında hazırlanmalı, şekil ve fotoğraflar ayrı dosyalar halinde TIFF, GIF, JPG, BMP, Postscript, veya EPS formatında kabul edilmektedir. Yazı kategorileri Yazının gönderildiği metin dosyasının içinde sırasıyla, Türkçe başlık, özet, anahtar sözcükler, İngilizce başlık, özet, İngilizce anahtar sözcükler, makalenin metini, kaynaklar, her sayfaya bir tablo olmak üzere tablolar ve son sayfada şekillerin (varsa) alt yazıları şeklinde olmalıdır. Metin dosyanızın içinde, yazar isimleri ve kurumlara ait bilgi, makalede kullanılan şekil ve resimler olmamalıdır. Özgün Araştırma Makaleleri Türkçe ve İngilizce özetler yazı başlığı ile birlikte verilmelidir. (i)özetler: Amaç (Objectives), Gereç ve Yöntem (Materials and Methods) ya da Hastalar ve Yöntemler (Patients and Methods), Bulgular (Results) ve Sonuç (Conclusion) bölümlerine ayrılmalı ve 200 sözcüğü geçmemelidir. (ii) Anahtar Sözcükler Index Medicus Medical Subject Headings (MeSH) e uygun seçilmelidir. Yazının diğer bölümleri, (iii) Giriş, (iv) Gereç ve Yöntem / Hastalar ve Yöntemler, (v) Bulgular, (vi) Tartışma ve (vii) Kaynaklar'dır. Başlık sayfası dışında yazının hiçbir bölümünün ayrı sayfalarda başlatılması zorunluluğu yoktur. Maddi kaynak, çalışmayı destekleyen burslar, kuruluşlar, fonlar, metnin sonunda teşekkürler kısmında belirtilmelidir. Olgu sunumları İngilizce ve Türkçe özetleri kısa ve tek paragraflık olmalıdır. Olgu sunumu özetleri ağırlıklı olarak mutlaka olgu hakkında bilgileri içermektedir. Anahtar sözcüklerinden sonra giriş, olgu(lar) tartışma ve kaynaklar şeklinde düzenlenmelidir. Derleme yazıları İngilizce ve Türkçe başlık, İngilizce ve Türkçe özet ve İngilizce ve Türkçe anahtar kelimeler yer almalıdır. Kaynak sayısı 50 ile sınırlanması önerilmektedir. Kaynaklar Kaynaklar yazıda kullanılış sırasına göre numaralanmalıdır. Kaynaklarda verilen makale yazarlarının sayısı 6 dan fazla ise ilk 3 yazar belirtilmeli ve İngilizce kaynaklarda ilk 3 yazar isminden sonra et al., Türkçe kaynaklarda ise ilk 3 yazar isminden sonra ve ark. ibaresi kullanılmalıdır. Noktalamalara birden çok yazarlı bir çalışmayı tek yazar adıyla kısaltmamaya ve kaynak sayfalarının başlangıç ve bitimlerinin belirtilmesine dikkat edilmelidir. Kaynaklarda verilen dergi isimleri Index Medicus'a ( ery.fcgi?db=nlmcatalog) veya Ulakbim/Türk Tıp Dizini ne uygun olarak kısaltılmalıdır. Makale: Tuna H, Avcı Ş, Tükenmez Ö, Kokino S. İnmeli olguların sublukse omuzlarında kas-sinir elektrik uyarımının etkinliği. Trakya Univ Tıp Fak Derg 2005;22:70-5. Kitap: Norman IJ, Redfern SJ, (editors). Mental health care for elderly people. New York: Churchill Livingstone, Kitaptan Bölüm: Phillips SJ, Whisnant JP Hypertension and stroke. In: Laragh JH, Brenner BM, editors. Hypertension: Pathophysiology, Diagnosis, and Management. 2nd ed. New York: Raven Pres, 1995: Kaynak web sitesi ise: Kaynak makalerdeki gibi istenilen bilgiler verildikten sonra erişim olarak web sitesi adresi ve erişim tarihi bildirilmelidir. Kaynak internet ortamında basılan bir dergi ise: Kaynak makaledeki gibi istenilen bilgiler verildikten sonra erişim olarak URL adresi ve erişim tarihi verilmelidir. Kongre Bildirileri: Bengtsson S, Solheim BG. Enforcement of data protection, privacy and security in medical informatics. In: Lun KC, Degoulet P, Piemme TE, Rienhoff O, editors. MEDINFO 92. Proceedings of the 7th World Congress on Medical Informatics; 1992 Sep 6-10; Geneva, Switzerland. Amsterdam: North-Holland; 1992: Tablo, şekil, grafik ve fotoğraf Tablo, şekil grafik ve fotoğraflar yazının içine yerleştirilmiş halde gönderilmemeli. Tablolar, her sayfaya bir tablo olmak üzere yazının gönderildiği dosya içinde olmalı ancak yazıya ait şekil, grafik ve fotografların her biri ayrı bir imaj dosyası (jpeg yada gif) olarak gönderilmelidir.

6 Tablo başlıkları ve şekil altyazıları eksik bırakılmamalıdır. Şekillere ait açıklamalar yazının gönderildiği dosyanın en sonuna yazılmalıdır. Tablo, şekil ve grafiklerin numaralanarak yazı içinde yerleri belirtilmelidir. Tablolar yazı içindeki bilginin tekrarı olmamalıdır. Makale yazarlarının, makalede eğer daha önce yayınlanmış alıntı yazı, tablo, şekil, grafik, resim vb var ise yayın hakkı sahibi ve yazarlardan yazılı izin almaları ve makale üst yazısına ekleyerek dergiye ulaştırmaları gerekmektedir. Tablolar Metin içinde atıfta bulunulan sıraya göre romen rakkamı ile numaralanmalıdır. Her tablo ayrı bir sayfaya ve tablonun üst kısmına kısa ancak anlaşılır bir başlık verilerek hazırlanmalıdır. Başlık ve dipnot açıklayıcı olmalıdır. Sütun başlıkları kısa ve ölçüm değerleri parantez içinde verilmelidir. Bütün kısaltmalar ve semboller dipnotta açıklanmalıdır. Dipnotlarda şu semboller: ( ) ve P değerleri için ise *, **, *** kullanılmalıdır. SD veya SEM gibi istatistiksel değerler tablo veya şekildin altında not olarak belirtilmelidir. Grafik, fotoğraf ve çizimler ŞEKİL olarak adlandırılmalı, makalede geçtiği sıraya gore numaralanmalı ve açıklamaları şekil altına yazılmalıdır Şekil alt yazıları, ayrıca metinin son sayfasına da eklenmelidir. Büyütmeler, şekilde uzunluk birimi (bar çubuğu içinde) ile belirtilmelidir. Mikroskopik resimlerde büyütme oranı ve boyama tekniği açıklanmalıdır. Etik Marmara Medical Journal a yayınlanması amacı ile gönderilen yazılar Helsinki Bildirgesi, İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu,İyi Laboratuar Uygulamaları Kılavuzu esaslarına uymalıdır. Gerek insanlar gerekse hayvanlar açısından etik koşullara uygun olmayan yazılar yayınlanmak üzere kabul edilemez. Marmara Medical Journal, insanlar üzerinde yapılan araştırmaların önceden Araştırma Etik Kurulu tarafından onayının alınması şartını arar. Yazarlardan, yazının detaylarını ve tarihini bildirecek şekilde imzalı bir beyan ile başvurmaları istenir. Çalışmalar deney hayvanı kullanımını içeriyorsa, hayvan bakımı ve kullanımında yapılan işlemler yazı içinde kısaca tanımlanmalıdır. Deney hayvanlarında özel derişimlerde ilaç kullanıldıysa, yazar bu derişimin kullanılma mantığını belirtmelidir. İnsanlar üzerinde yapılan deneysel çalışmaların sonuçlarını bildiren yazılarda, Kurumsal Etik Kurul onayı alındığını ve bu çalışmanın yapıldığı gönüllü ya da hastalara uygulanacak prosedürlerin özelliği tümüyle kendilerine anlatıldıktan sonra, onaylarının alındığını gösterir cümleler yer almalıdır. Yazarlar, bu tür bir çalışma söz konusu olduğunda, uluslararası alanda kabul edilen kılavuzlara ve TC. Sağlık Bakanlığı tarafından getirilen ve 28 Aralık 2008 tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Klinik araştırmaları Hakkında Yönetmelik" ve daha sonra yayınlanan 11 Mart 2010 tarihli resmi gazete ve sayılı Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapıldığına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulduğunu belirtmeli ve kurumdan aldıkları Etik Komitesi onayını göndermelidir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar için de gereken izin alınmalı; yazıda deneklere ağrı, acı ve rahatsızlık verilmemesi için neler yapıldığı açık bir şekilde belirtilmelidir. Hasta kimliğini tanıtacak fotoğraf kullanıldığında, hastanın yazılı onayı gönderilmelidir. Yazı takip ve sorularınız için iletişim: Seza Arbay Marmara Universitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı, Tıbbiye Caddesi, No: 49, Haydarpaşa 34668, İstanbul Tel: Faks: e-posta: mmj@marmara.edu.tr

7 İÇİNDEKİLER Orjinal Araştırma GRANULOCYTE COLONY STIMULATING FACTOR AMELIORATES RADIATION- INDUCED MORPHOLOGICAL DESTRUCTION OF INTESTINAL MUCOSA IN RATS Beste M. Atasoy, Mine Güngör-Güllüoğlu, Ufuk Abacıoğlu, Mustafa Deniz, Meriç Şengöz Berrak Yeğen.. 1 IS DIAGNOSTIC LAPAROSCOPY ABSOLUTELY INDICATED IN INFERTILITY? Recep Yıldızhan, Necdet Süer... 7 RADIOTHERAPY AS THE PRIMARY AND PALLIATIVE TREATMENT FOR 75 YEARS AND OLDER PATIENTS WITH LOCALLY ADVANCED AND METASTATIC NON-SMALL CELL LUNG CANCER: ANALYSIS OF 45 CASES WITH A REVIEW OF THE LITERATURE Görkem Aksu, Merdan Fayda, Mert Saynak, Esra Kaytan Saglamer, Ethem Nezih Oral, Ahmet Kizir, Ahmet Karadeniz IN VITRO EFFECTS OF INTRAVENOUS PROPOFOL INFUSION ON CYTOKINE GENE EXPRESSION IN RATS Emel Özveren, Feyza İnci, Rüya Göz, F. Yılmaz Göğüş, Mustafa Deniz RETROSPECTIVE EVALUATION POISONING PATIENTS IN EMERGENCY DEPARTMENT Onur Yeşil, Haldun Akoğlu, Özge Onur, Özlem Güneysel..26 SATISFACTION LEVELS OF HOSPITALIZED PATIENTS IN A UNIVERSITY HOSPITAL IN ISTANBUL Muhammed Fatih Önsüz, Ahmet Topuzoğlu, Utku Can Cöbek, Sercan Ertürk, Fatma Yılmaz Selim Birol 33 IATROGENIC INJURIES RESULTING IN INCIDENTAL SPLENECTOMY, WHAT LIES BENEATH? Ünal Aydın, Pınar Yazıcı, Alper Uğuz, Murat Sözbilen, Sinan Ersin, Hasan Kaplan.. 50 Olgu Sunumu BRUCELLA EPIDIDYMO-ORCHITIS AS THE FIRST PRESENTING SIGN OF BRUCELLOSIS: A CASE REPORT AND REVIEW OF THE LITERATURE Yılören Tanıdır, Abdülkadir Gümrah, Cem Akbal, Tufan Tarcan. 56 DOUBLE INTRAUTERINE DEVICE: PRESENTED WITH PROTRUDING URETHRAL STONE Engin Kandıralı, Mehmet Ata Topcuoglu, Atilla Semerciöz, Ahmet Metin. 61 INTRASCROTAL EXTRATESTICULAR NEUROFIBROMA: A CASE REPORT Fikret Erdemir, Bekir Süha Parlaktas, Nihat Uluocak, Nurper Onuk Filiz, Berat Acu, Reşit Doğan Köseoğlu, Başar Sarıkaya

8 THE ISOLATION OF FUSARIUM SPOROTRICHIOIDES FROM A DIABETIC FOOT WOUND SAMPLE AND IDENTIFICATION Mustafa Özyurt, Nurittin Ardıç, Kadir Turan, Şenol Yıldız, Oğuz Özyaral, Uğur Demirpek Tuncer Haznedaroğlu, Türkan Yurdun ANESTHETIC MANAGEMENT OF PATIENT WITH PRE-DIAGNOSED ZELLWEGER SYNDROME DURING THE MAGNETIC RESONANCE IMAGING Berrin Işık, Hande Arpacı, Gözde Karaca, Ömer Kurtipek PARADOXICAL MYOCARDIAL INFARCTION REVISITED Rasih Atilla Ener, Behnam Bozorgnia, Babak Bozorgnia..76 Derleme SOLID ORGAN (KIDNEY, LIVER, PANCREAS-KIDNEY, HEART, LUNG AND HEART- LUNG) TRANSPLANTATIONS AND PREGNANCY Yusuf Yıldırım, Seyhan Sönmez, Emrah Toz, Murat İnal, Ahmet Aykas, Adam Uslu...79 CONGENITAL TOXOPLASMA GONDII INFECTION Nazan Dalgıç...89 PATHOPHYSIOLOGY OF ALS: WHAT AND HOW MUCH DO WE KNOW? Kayıhan Uluç, Barış İşak, Tülin Tanrıdağ, Önder Us

9 ORIGINAL RESEARCH GRANULOCYTE COLONY STIMULATING FACTOR AMELIORATES RADIATION- INDUCED MORPHOLOGICAL DESTRUCTION OF INTESTINAL MUCOSA IN RATS Beste M. Atasoy 1, Mine Güngör-Güllüoğlu 2, Ufuk Abacıoğlu 1, Mustafa Deniz 3, Meriç Şengöz 4, Berrak Yeğen 5 1 Marmara University, School of Medicine, Department of Radiation Oncology, Istanbul, Türkiye 2 Istanbul University, Istanbul Faculty of Medicine, Department of Pathology, Istanbul, Türkiye 3 Pakize Tarzi Laboratory, Istanbul, Türkiye 4 Acıbadem Kozyatağı Hospital, Radiotherapy Centre, Istanbul, Türkiye 5 Marmara University, School of Medicine, Department of Physiology, Istanbul, Türkiye ABSTRACT Objective: We aimed to evaluate whether prophylactic administration of granulocyte colony-stimulating factor (G-CSF) has a protective effect on the morphology of irradiated intestinal mucosa. Methods: Twenty-three animals were divided into 4 groups: saline-treated control and G-CSF-injected control groups, irradiated group with saline injection and irradiated and G-CSF administered group. G-CSF (100µg/kg/day) was given subcutaneously for four consecutive days. Twelve hours after the fourth injection, under anaesthesia a single pelvic dose of 14 Gy ionising radiation was given to the irradiated groups, while the control groups were not irradiated. On the fourth day of irradiation or sham-radiation, the rats were sacrificed and terminal ileum and rectum samples were removed for histological assessment of mucosal injury. Results: Terminal ileum samples from both G-CSF treated and saline-treated control groups revealed minimum scores. In the saline-treated IR group, the score was significantly elevated as compared to either control group. However, G-CSF administration preceding the irradiation, reduced the severity of mucosal damage. On the other hand, the increased scores in the rectum samples of irradiated rats treated with either saline or G-CSF were not different from each other. Conclusion: Prophylactic administration of G-CSF might reduce ionising radiation-induced mucosal destruction of the terminal ileum, but not of the rectum. Keywords: Ionising radiation, G-CSF, Inflammation, Intestinal injury İletişim Bilgileri: Beste M. Atasoy, M.D. Marmara University, School of Medicine, Department of Radiation Oncology, Altunizade, Istanbul, Türkiye bmatasoy@yahoo.com Marmara Medical Journal 2008;21(1);

10 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Beste M. Atasoy, et al. Granulocyte colony stimulating factor ameliorates radiation-induced morphological destruction of intestinal mucosa in rats GRANÜLOSİT KOLONİ STİMÜLAN FAKTÖR SIÇANLARDA RADYASYONA BAĞLI GELİŞEN İNCE BARSAK MUKOZA HASARINI AZALTIR ÖZET Amaç: Profilaktik olarak uygulanan G-CSF nin, radyasyona bağlı akut dönemde intestinal mukozada gelişen hasarı azaltmadaki rolü araştırıldı. Yöntem: Wistar-Albino türü dişi sıçanlar fizyolojik tuzlu su (FTS) öntedavisi veya G-CSF öntedavisi verilen kontrol grupları ile FTS tedavisi verilmesinin ardından radyasyon uygulanan ve radyasyon öncesi G-CSF uygulanan gruplar olmak üzere 4 gruba ayrıldı. G-CSF öntedavisi alan iki grupta sıçanlara G-CSF (100µg/kg/gün) 4 gün boyunca deri altından uygulandı. Son ilaç uygulamasından 12 saat sonra sıçanların yarısına, anestezi altında pelvik alana tek doz 14 Gy radyasyon verildi. FTS veya G-CSF verilen kontrol gruplarındaki sıçanlara ise radyasyon uygulanmadı. Bütün sıçanlar ışınlamadan sonraki 4. günün başında dekapite edildi, terminal ileum ve rektumdan alınan örnekler mikroskopik olarak değerlendirildi. Bulgular: Terminal ileum örnekleri incelendiğinde, G-CSF uygulanan kontrol grubu ile FTS uygulanmış kontrol grupları arasında anlamlı bir fark yoktu. Işınlanan gruplardan FTS verilen radyasyon grubundaki skor tüm gruplara gore anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Buna karşılık, G-CSF uygulanan grupta bu skorun anlamlı olarak düşük olduğu gözlendi. G-CSF uygulanan ve FTS uygulanan radyasyon gruplarının rektum örnekleri arasında ise mikroskopik hasar açısından anlamlı bir değişiklik oluşmadı. Sonuç: Deneysel çalışmamız, iyonizan radyasyon öncesi G-CSF uygulanmasının terminal ileum mukozasının morfolojik yapısının korunmasında etkili olduğunu, ancak aynı etkinin rektumda oluşmadığını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: İyonizan radyasyon, G-CSF, İnflamasyon, İncebarsak hasarı INTRODUCTION Normal tissue side effects of ionising radiation may restrict the curative doses of application on malignant tissues in routine clinical practice. Despite the advances in radiotherapy techniques and new supporting strategies, acute and consequential late side effects may not be ameliorated properly and this may affect the patients` quality of life following radiotherapy 1,2. Since maximum tumour control is required with less toxic treatments in order to achieve a good state of the art in cancer therapy, understanding the mechanisms of radiation-induced toxicity on the gastrointestinal system and its management is crucial 3,4. Granulocyte colony stimulating factor (G- CSF), a 20 kd cytokine producing by bone marrow, stimulates the granulopoiesis, increases the circulating polymorphonuclear leukocytes (PMN) and is currently used for different purposes in clinical practise 5. It lessens the inflammatory reactions on the gastrointestinal mucosa in experimental inflammatory bowel disease and may play a role in the enhancement of host defence against the bacterial translocation 6. Additionally, G-CSF was previously used for prophylaxis of sepsis in surgical intensive care patients 7,8,. Furthermore, clinical trials approved the healing effect of G-CSF on chemo- and radiotherapy-induced oral mucositis 9. Nevertheless, no previously published data exist testing the efficacy of G- CSF on irradiated bowel, either as a protective or therapeutic treatment modality. The present study tested whether prophylactic administration of G-CSF may reduce radiation-induced morphological damage in the intestinal mucosae of rats that had received pelvic irradiation. For this purpose, we evaluated the extent of mucosal damage on the histological samples obtained from the terminal ileum and rectum. MATERIAL AND METHOD This study was approved by The Animal Care and Use Committee of our faculty. Female Wistar-Albino rats ( g) were used for all experiments and were kept at a constant temperature (20 ± 2 ºC) and photoperiod (12 h 2

11 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Beste M. Atasoy, et al. Granulocyte colony stimulating factor ameliorates radiation-induced morphological destruction of intestinal mucosa in rats light: 12 h dark). They were allowed free access to regular rat chow and water. Twenty-three animals were divided randomly into 4 groups: control (n=5), saline-treated irradiation group (IR) (n=6), G-CSF-treated control group (n=6), and G-CSF-treated IR group (n=6), respectively. The animals were treated subcutaneously with either saline or G-CSF (100µg/kg/day; r-methug-csf; Neupogen 30MU, Roche) for four days, subcutaneously. Twelve hours after the fourth injection, the rats were exposed to ionising radiation. Initially, the animals were anaesthetised with ketamine (100mg/kg i.p.). Then, each time, 4 rats were placed on a rectangular board (40x10cm) in supine position and were irradiated covering the pelvic organs. Irradiation was performed with linear accelerator (LINAC, Saturne 42 GE) producing 6 MV photons at a focus-skin distance of 100cm. Each animal received a single dose of 14 Gy to the pelvic region. Following the radiation procedure, the animals were then returned to their home cages. On the other hand, both saline and G- CSF- treated control groups were anaesthetised and immobilised without irradiation. All animals were sacrificed on the fourth day at the 72nd hour of irradiation or sham-irradiation. Samples from the terminal ileum and rectum were removed immediately for histological analysis. Histological Analysis Samples were taken randomly from each animal and they were examined for histological assessment. All samples from the terminal ileum and rectum were fixed in normal 10% buffered formalin solution, dehydrated in ascending alcohol series and embedded in paraffin wax. They were stained with Haematoxylin and Eosin for general morphology. Light microscopic examination was performed by a pathologist (MGG) who was blind to the coding of the specimens. A semi-quantitative evaluation was made according to the following parameters: a) cryptic distortion, b) epithelial denudation and erosion, c) reduction in mucus production, d) degree of polymorphonuclear cell (PNL) infiltration and e) degree of oedema in lamina propria. Each parameter was given a score from 0 to 3, where the maximum score was 18. Statistical analysis Data analyses were done using the SPSS (v10.0). The group means ± SE were used and comparison of the groups was made with oneway ANOVA (the analysis of variance) followed by Tukey post-hoc test and the significance level was set at p<0.05. RESULTS In the saline-treated and G-CSF-treated control groups, normal epithelial and mucosal structure in the terminal ileum was observed. In the saline-treated control (4.60±0.60) and G-CSF-treated control (2.83±0.32) groups, the obtained scores were due to increased PNL accumulation and oedema in the lamina propria, rather than radiation-induced damage (Figure 1). However, in the saline-treated IR group, the light microscopic appearance of the terminal ileum showed severe denudation of apical surface epithelium and decrease of mucosal height, increased mucus depletion, PNL and oedema (Figure 2A). On the other hand, these effects were mild and the normal epithelial structure was maintained in the G- CSF-treated IR group (Figure 2B). The histological analysis of the samples from the saline-treated IR group revealed that the scores were the highest (8.0±1.13) as compared with the other groups (p<0.01), and this score was reduced back to control levels in the G-CSF-treated irradiated rats (3.80±0.73; p=0.03) (Figure 1). In the rectum samples of the control groups, regular rectal mucosa was observed. On the other hand, in the saline-treated irradiated group, denudation of the rectal mucosa, accumulation of PNL, amount of mucus and oedema were comparatively less with respect to the terminal ileum samples of the same irradiated groups (data not shown). However, neither the extent of histologically apparent distortion of the morphology, nor the histological scores in the irradiated groups treated with either saline (6.50±0.67) or G- CSF (6,67±0,67), differed from each other. 3

12 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Beste M. Atasoy, et al. Granulocyte colony stimulating factor ameliorates radiation-induced morphological destruction of intestinal mucosa in rats Figure 1: Histological scores of the (A) ileal and (B) rectal mucosae of saline-pretreated, G-CSF-pretreated rats that received pelvic irradiation, as compared to non-radiated rats treated with saline or G-CSF. *p<0.05, compared to saline-treated irradiated group; ++p<0.01 compared to saline-treated irradiated group. Figure 2: The micrographs showing the ileal mucosa of saline-pretreated (A) and G- CSF-pretreated (B) rats that had received pelvic irradiation. DISCUSSION Gastrointestinal tract injury during pelvic irradiation is observed in clinical practice with an incidence of 5 to 50 % and the symptoms show a broad spectrum like diarrhoea, rectal pain, bleeding, stricture or fistulae 3,4. Reducing the acute side effects in radiotherapy increases the patients` quality of life and administering the normal tissue protectors during treatment is one possible 4

13 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Beste M. Atasoy, et al. Granulocyte colony stimulating factor ameliorates radiation-induced morphological destruction of intestinal mucosa in rats way to diminish the acute effects of radiotherapy 2,10,11. In this experimental study, we used G-CSF, a glycoprotein that acts as a neutrophil precursor promoter, to protect the normal tissue, administering it prior to the occurrence of radiation-induced injury. We observed that G-CSF significantly decreased the radiation-induced erosion on the gastrointestinal mucosa of the terminal ileum. However, the pre-treatment had no protective effect on the rectal mucosa. One of the probable reasons for this protective effect of G-CSF is its inhibitory effect on the inflammatory response, which is triggered by irradiation via the participation of the bacterial flora. The well-documented major early histological changes following irradiation on the intestines are inhibition of mitoses in crypts, epithelial denudation, cryptic distortion and enhanced signs of inflammation 12. Studies showed that early responses to irradiation might be physiological and triggering inflammation through direct activation of NF-κB may begin before the structural damage occurs Furthermore, the studies on both irradiated and inflammatory bowel samples show similar acute epithelial barrier dysfunction and this evidence addressed that normal intestinal flora may trigger the inflammatory response on the first line mechanisms 5,13. Even in the very early stages, only ultrastructural changes may be responsible for the injured epithelial barrier, promoting the normal flora to become pathogen, which then recruits the inflammatory mediators. Therefore, induction of neutrophil influx before bacterial translocation takes place may decrease the damage 14. Ağalar et al. 16 have shown in a haemorrhagic shock model that prophylactic G-CSF usage may diminish the bacterial translocation incidence. Although we did not measure the amount of bacterial translocation, our results suggest that prophylactic administration of G-CSF might protect the irradiated tissue against the invasion of pathogen microorganisms and the associated inflammatory process. Ionising radiation and tissue interactions mostly includes oxidative stress. Radiation ionises water into reactive oxygen species (ROS) like OH and H and these agents are responsible for cell and tissue damage. This is called the `indirect effect`17. On the other hand, neutrophils carry and release mediators such as interleukin (IL)-8 and ROS on pathogens for effective killing. Although leukocyte infiltration and accumulation in irradiated normal tissues are well described, the main consequences of neutrophilic infiltration are still not known. It may be a reason for parenchymal damage and vascular injury 18. In the current study, the prophylactic administration of G-CSF supported the maintenance of epithelial structure against ionising radiation, suggesting that further stimulation of tissue neutrophil accumulation by G-CSF in the intestine may protect against radiation-induced mucosal injury. It appears likely that G-CSF inhibits the translocation of bacterial flora, which may become pathogenic as the mucosal barrier is broken down by irradiation. Furthermore, neutrophil influx established by G-CSF may also be effective against ROS-induced mucosal damage due to irradiation. The results of the present study confirm that G-CSF maintains the intestinal mucosal structure when given as a pre-treatment before irradiation of the pelvic area. G-CSF stimulates the production of white blood cells and it is used in certain cancer patients to accelerate recovery from neutropenia after chemotherapy, allowing higher-intensity treatment regimens. Thus, it may be also relevant to expect G-CSF to support the radiotherapy as an adjuvant therapeutic. Nevertheless, further studies are required to investigate the exact mechanisms responsible for the protective effects of G-CSF. ACKNOWLEDGEMENT We thank our physicist Öznur Şenkesen and Zeynep Özen for their technical assisstance. REFERENCES 1. Tait DM, Nahum AE, Meyer LC, et al. Acute toxicity in pelvic radiotherapy; a randomised trial of conformal 5

14 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Beste M. Atasoy, et al. Granulocyte colony stimulating factor ameliorates radiation-induced morphological destruction of intestinal mucosa in rats versus conventional treatment. Radiat Oncol 1997; 42: Guren MG, Dueland S, Skovlund E, et al. Quality of life during radiotherapy for rectal cancer. Eur J Cancer 2003; 39: Hauer-Jensen M, Wang J, Denham JW. Bowel injury: current and evolving strategies. Semin Radiat Oncol 2003; 13: Denham JW, Hauer-Jensen M. The radiotherapeutic injury- a complex wound. Radiat Oncol 2002; 63: Sung L, Dror Y. Clinical applications of granulocytecolony stimulating factor. Front Biosci 2007; 12: Hommes DW, Meenan J, Dijkhuizen S, et al. Efficacy of recombinant granulocyte colony-stimulating factor (rhg-csf) in experimental colitis. Clin Exp Immunol 1996; 106: Wunderink RG, Leeper Jr KV, Schein R, et al. Filgrastim in Patients With Pneumonia Severe Sepsis or Septic Shock. Chest 2001; 119: Busch CJ, Wanner GA, Menger MD, et al. Granulocyte colony-stimulating factor (G-CSF) reduces not only gram-negative but also gram-positive infectionassociated proinflammatory cytokine release by interaction between Kupffer cells and leukocytes. Inflamm Res 2004: 53; Karthaus M, Rosenthal C, Ganser A. Prophylaxis and treatment of chemo- and radiotherapy-induced oral mucositis-are there new strategies? Bone Marrow Transplant 1999: 24; Rubenstein EB, Peterson DE, Shubert M, et al. Clinical practice guidelines for the prevention and treatment of cancer therapy- induced oral and gastrointestinal mucositis. Cancer 2004; 100: Kilic D, Egehan I, Ozenirler S, et al. Double-blinded, randomised, placebo-controlled study to evaluate the effectiveness of sulphasalazine in preventing acute gastrointestinal complications due to radiotherapy. Radiat Oncol 2000; 57: Fajardo L-G LF, Morgan B, Anderson RE. Alimentary tract, small intestine, large intestine and anal canal. In: Radiatiom Pathology. First edition. New York: Oxford University Press: 2001 : MacNaughton WK. Review article: new insights into the pathogenesis of radiation-induced intestinal dysfunction. Aliment Pharmacol Ther 2000; 14: Neish AS. The gut microflora and intestinal epithelial cells: a continuing dialogue. Microbes Infect 2002; 4: Yeoh A, Gibson R, Yeoh E, et al. Radiation therapyinduced mucositis: Relationships between fractionated radiation, NF-κB, COX-1, and COX-2. Cancer Treat Rev 2006; 32: Ağalar F, Iskit AB, Ağalar C, et al. The effects of G- CSF treatment and starvation on bacterial translocation in hemorrhagic shock. J Surg Res 1998; 78: Hall EJ, Giaccia AM. Physics and chemistry of radiation absorption. Chapter 1. In: Radiobiology for Radiologist. Sixth edition. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins: Quarmby S, Kumar P, Kumar S. Radiation-induced normal tissue injury. Role of adhesion molecules in leukocyte-endothelial cell interactions. Int J Cancer 1999; 82:

15 ARAŞTIRMA YAZISI İNFERTİLİTEDE TANISAL LAPAROSKOPİ MUTLAK GEREKLİ MİDİR? Recep Yıldızhan, Necdet Süer SB Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3.Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, İstanbul, Türkiye ÖZET AMAÇ:Histerosalpingografi (HSG) infertilite için vazgeçilmez bir tanı yöntemidir. Tanısal laparoskopi infertil olguların değerlendirilmesinde son yıllarda neredeyse rutin yapılırken günümüzde tartışılır hale gelmiştir. YÖNTEM: Kliniğimizde yıllarında önceden HSG çekilen 121 infertil olgunun yapılan Tanısal Laparoskopi sonuçlarını değerlendirdik. Bu olguları HSG sonuçlarına göre değerlendirip grupladık. BULGULAR:1. gruptaki 68 olgunun HSG si normal, 2. gruptaki 16 olgunun tubaları tek taraflı kapalı, 3. gruptaki 37 olgunun ise tubalarının çift taraflı kapalı olduğu görülmektedir. Tanısal laparoskopi sonuçlarına baktığımızda, 1. ve 2. grup olguların tubal değerlendirme sonuçlarının HSG sonuçları ile uyum gösterdiği ancak 3. grup olgulardan 14 ünün tubalarında anormal bir durum saptanmamıştır. SONUÇ: Tubal faktör değerlendirilirken HSG ilk uygulanması gereken prosedürdür. Ancak peritubal adhezyonlar açısından tek başına değersizdir. HSG sonucunda bilateral tıkanıklık izlenmişse tanısal laparoskopi mutlaka yapılmalıdır. Anahtar sözcükler: İnfertilte, Histerosalpingografi, Tanısal laparoskopi IS DIAGNOSTIC LAPAROSCOPY ABSOLUTELY INDICATED IN INFERTILITY? ABSTRACT OBJECTIVE:Hysterosalpingography (HSG) is a basic diagnostic procedure in infertility. In recent years, diagnostic laparoscopy has become popular and used in almost every infertile patient. However, nowadays agreement on this approach is not so clear.method: In our clinic, between we evaluated the result of diagnostic laparoscopy of 121 infertile women who had HSG formerly. We classified the cases according to HSG results. In the first group, the HSG results of 68 cases were normal. In the second group, there was unilateral tubal obstruction in 16 cases. In the third group, obstruction was bilateral in 37 cases. Diagnostic laparoscopy and HSG results of 1. and 2. group revealed similarity. In contrast no abnormality was observed in 14 cases of the 3. group. CONCLUSION: HSG is the first line procedure while evaluating tubal alone patency. However, regarding peritubal adhesions alone is of no value. In the case of bilateral tubal obstruction determined in HSG, diagnostic laparoscopy is absolutely indicated. Keywords: Infertility, Hysterosalpingography, Diagnostic laparoscopy GİRİŞ Laparoskopi jinekoloji alanında önceleri sıklıkla tüp ligasyon için kullanılmışsa da günümüzde neredeyse laparatomi ile yapılan tüm girişimler laparoskopik yapılabilmektedir. Tanısal laparoskopi özellikle infertil olguların değerlendirilmesinde son yıllarda rutin kullanımda iken günümüzde gerekliliği tartışılmaktadır. İnfertil olgunun tanısal laparoskopisinde üst batın, pelvis, İletişim Bilgileri: Op. Dr. Recep Yıldızhan SB Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 3.Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, İstanbul, Turkey recepyildizhan@yahoo.com Marmara Medical Journal 2008;21(1);

16 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Recep Yıldızhan, ark. İnfertilitede tanısal laparoskopi mutlak gerekli midir? uterus, overler, tubalar ve peritoneal faktörler değerlendirilir. Tanısal laparoskopinin en önemli katkısı bu faktörleri sağlıklı değerlendirip aynı seansta olgunun tedavi edilebilmesidir. Kromopertubasyon ile tubalarda geçiş olup olmadığı izlenir. Tanısal laparoskopi ile gözlenen pelvik adezyon ve endometrial odakların rezeksiyonu ve ablasyonu ile gebelik oranlarının arttığı tespit edilmiştir 1. HSG infertil hastalar için halen vazgeçilmeyen ilk basamak tanı yöntemidir 2,3. Fallop tüplerinin açıklığı ve uterus anatomisi değerlendirilir 4. Tubal tıkanıklığın HSG ile gözlenmesini güvenilir bulan otörler laparoskopi ile teyidini gereksiz buluyorlar. Negatif HSG nin ise fallop tüplerinin ve peritoneal faktörlerin normal olduğunun yeterince kesin bulgusu olamayacağını ve HSG deki tubal açıklığın biraz daha fazla laparoskopik araştırma gerektirdiğini belirtiyorlar. Başka araştırmalarda ise HSG de atlanmış pelvik patoloji insidansının yüksek olması nedeniyle HSG sonrası laparoskopinin öemini vurguluyorlar 5. GEREÇ-YÖNTEM yıllarında kliniğimize infertilite şikayeti ile başvuran 121 olguya önce HSG sonra da tanısal laparoskopi yapılmıştır. Retrospektif çalışmamızda bunların sonuçlarını karşılaştırarak değerlendirdik. Olguları üç gruba ayırdık. İlk gruptaki 68 olgu HSG sonucu normal olan, yani uterin kavite ve tubaların normal göründüğü ve kontrastın periton boşluğuna iki taraflı serbest dağıldığının gözlendiği olgulardı. İkinci gruptaki 16 olgunun HSG sonuçlarında tek taraflı tıkanıklık gözlenmiştir, kontrast periton boşluğuna tek taraflı serbest dağılmştır. Üçüncü grubu ise HSG sonuçlarında tubaların iki taraflı tıkalı olduğu ve kontrastın periton boşluğuna geçemediği izlenen 37 olgu oluşturdu. Bu üç gruba tanısal laparoskopi yapılmış. Bazı olgularda hafif ve orta derecede adezyonların varlığı ve bunların giderildiği yazılıydı. Bunlar kriter olarak ele alınmadı. Kromopertubasyon ile tubalarda geçiş olup olmadığı izlenimleri dikkate alndı. Bu bulgular HSG sonuçları ile birlikte değerlendirilip karşılaştırıldı. Çalışmadaki olguların HSG ve tanısal laparoskopileri farklı uzmanlar tarafından yapılmış ve yorumlanmıştır. Kullanılan kontrast tüm olgularda aynıdır. BULGULAR 1. grubu oluşturan 68 olgunun HSG bulguları normal olup yapılan tanısal laparoskopi sonucunda 66 olgunun tubal geçişleri yine normal ama 2 olguda tek taraflı tüp tıkanıklığı gözlenmiş. 2.grubu oluşturan 16 olgunun HSG bulgularında tek taraflı tüp tıkanıklığı izlenmiş. Aynı olguların yapılan tanısal laparoskopilerinde sadece iki olguda tek taraflı tüp tıkanıklığı teyid edilmiştir. Diğer 14 olgunun her iki tüpünde geçiş normal olarak izlenmiş. 3.grubu oluşturan 37 olgunun HSG bulgularında her iki tüpün tıkanık olduğu izlenmiş. Bu grubun yapılan tanısal laparoskopilerinde sadece 23 olguda iki taraflı tüp tıkanıklığı teyid edilmiş. 9 olguda tek taraflı tüp tıkanıklığı görülmüş. Geri kalan 5 olgunun ise tüpleri açıkmış. HSG bulgusu normal ve tek taraflı tıkalı olanları birlikte ele alırsak 121 olgunun 84(%69) ü normal diyebiliriz. Grup 3 te ise 37(%31) olguda iki taraflı tüp tıkanıklığı mevcuttur. Tanısal laparoskopi yapıldıktan sonra elde edilen oranlara bakılırsa grup 1 ve grup 2 olguların toplamı 98(%81) dir. Grup 3 te ise 23(%19) olguda iki taraflı tüplerde tıkanıklık izlenmiştir. HSG bulgusunda normal veya tek taraflı tüpün tıkalı olduğu olguların sayısı (grup 1 ve grup 2 toplamı) 84(%69) iken tanısal laparoskopi sonrası olguların sayısı 98(%81) e çıkmaktadır. HSG bulgusunda iki taraflı tüplerin tıkalı olduğu olguların sayısı yani grup 3 olgular tüm olguların %31 ini oluştururken, tanısal laparoskopi sonrasında bu oran %19 a düşmüştür. 8

17 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Recep Yıldızhan, ark. İnfertilitede tanısal laparoskopi mutlak gerekli midir? Tablo: HSG ve Tanısal laparoskopi bulguları TANISAL LAPAROSKOPİ BULGULARI HSG BULGULARI NORMAL TEK TARAFLI TIKALI ÇİFT TARAFLI TIKALI TOPLAM NORMAL TEK TARAFLI TIKALI ÇİFT TARAFLI TIKALI TOPLAM TARTIŞMA Kodaman PH ve arkadaşları infertil olgunun tubal faktörü değerlendirilmesinde HSG nin yaygı kullanıldığını, laparoskopik kromopertubasyonun tubal hastalıkların tanısında altın standart olduğunu savunmuşlardır 6. Laparoskopi geleneksel olarak infertil olgunun değerlendirilmesinde sadece bir tanısal basamak olarak kullanılırken birçok enstrümanın gelişiyle ve lazer cerrahisinin dahil olmasıyla konvansiyel laparatominin yerine geçmiştir. Bu enstrümanlarla laparoskopik asiste in vitro fertilizasyon yanı sıra laparoskopik tubal cerrahi sonrası gebelik oranlarını arttıracak aynı zamanda bu prosedürün güvenliğini de arttıracak 7. İntrauterin inseminasyon yapılmadan önce uygulanan tanısal laparoskopi sonrasında tedavi kararları değişebilir. Prospektif çalışmalarla tanısal laparoskopinin etkinliği ve gebelik oranlarına etkisi daha iyi anlaşılacaktır 8. HSG ve Tanısal laparoskopi birbirini tamamlayan ve infertilite değerlendirilmesinde gerekli prosedürlerdir 9. Hem HSG hem de tanısal laparoskopinin avantaj ve dezavantajları vardır. Sadece her ikisinin kullanılması ile kesin tanı alabilecek, infertiliteye neden olan tubal, uterin ve ovaryan bulgular elde edilebilir 10. Fatum ve arkadaşları tanısal laparoskopinin açıklanamayan infertil olgularda yapılmayabileceğini ve bu olgulara ovulasyon indüksiyonu ve intrauterin inseminasyon yapılmasını, başarısız olunması halinde yardımcı üreme tekniklerinden faydalanılması gerektiğini bildirmişlerdir 11. Corson SL ve arkadaşları ise infertil olguda pelvik patoloji düşünülüyorsa olgunun yardımcı üreme teknikleri programına yönlendirme kararında etkili olabileceği düşüncesiyle tanısal laparoskopiyi önermektedirler 12. Çalışmamızdaki 37 olgunun HSG bulgusunda tüplerin iki taraflı kapalı olduğu ancak tanısal laparoskopi sonucunda 14 ünde ya tek taraflı tüp tıkanıklığı ya da her iki tüpünün de açık olduğu görüldü. %38 lik bu yalancı pozitiflik oldukça anlamlıdır. HSG deki tubal tıkanıklığın tanısal laparoskopide görülmemesi kontrast madde ile metilen mavisi arasındaki viskozite farkına, filmleri değerlendiren uzmanların yorum farkına veya teknik artefaktlara bağlıdır. HSG deki tubal açıklığın tanısal laparoskopide kapalı görülmesi ise her iki işlem arasında oluşan pelvik inflamatuar hastalık veya teknik sorunlarla ilgilidir 4. İnvazif ve pahalı bir yöntem olmasını çalışmamız sonuçları ile birleştirerek HSG si normal veya tüpleri tek taraflı kapalı infertil olgularda tanısal laparoskopi yapmanın tedavi programını oluşturmada fazla yararı olmayacaktır. Ancak infertil olgunun HSG sinde tüpler iki taraflı kapalı ise yalancı pozitif olma olasılığı ile mutlaka tanısal laparoskopi yapılmalıdır. 9

18 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Recep Yıldızhan, ark. İnfertilitede tanısal laparoskopi mutlak gerekli midir? KAYNAKLAR 1. Marcoux S, Maheux R, Berube S. Laparoscopic surgery in infertile women with minimal or mild endometriosis. Canadian Collaborative Group on Endometriosis. N Eng J Med 1997;337: Okonofua FE, Essen UI, Nimalaraj T. Hysterosalpingography versus laparoscopy in tubal infertility: comparison based on findings at laparotomy. Int J Gynaecol Obstet 1989 ;28: Shah SM, Towobola OA, Masihleho M. Diagnosis of fallopian tube patency. East Afr Med J 2005;82: Lavy Y, Lev-Sagie A, Holtzer H, et. al. Should laparoscopy be a mandotory component of the infertility evaluation in infertile women with normal hysterosalpingogram or suspected unilateral distal tubal pathology? Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2004;114: Feyez JA, Mutie G, Schneider PJ. The diagnostic value of hysterosalpingography and laparoscopy in infertility investigation. Int J Fertil 1998: 33: Kodaman PH, Arici A, Seli E. Evidence-based diagnosis and management of tubal factor infertility. Curr Opin Obstet Gynecol 2004;16: Kosasa TS. The role of laparoscopy in the management of the infertility patient. Hawaii Med J 1999;58: Tanahatoe S, Hompes PG, Lambalk CB Accuracy of diagnostic laparoscopy in the infertility work-up before intrauterine insemination. Fertil Steril 2003;79: Hassanein MS, El Sayes E, El Gendy A. Hysterosalpingography versus laparoscopy in infertile women. Popul Sci 1991; 10: Vasiljevic M, Ganovic R, Jovanovic R, et. al. Diagnostic value of hysterosalpingography and laparoscopy in infertile women. Srp Arh Celok Lek 1996; Fatum M, Laufer N, Simon A. Should diagnostic laparoscopy be performed after normal hysterosalpingography in treating infertility suspected to be of unknown origin? Hum Reprod 2002;17: Corson SL, Cheng A, Gutmann JN. Laparoscopy in the normal infertile patient: a question revisited. J Am Assoc Gynecol Laparosc 2000; 7:

19 ORIGINAL RESEARCH RADIOTHERAPY AS THE PRIMARY AND PALLIATIVE TREATMENT FOR PATIENTS AGED 75 AND OVER WITH LOCALLY ADVANCED AND METASTATIC NON-SMALL CELL LUNG CANCER: ANALYSIS OF 45 CASES WITH A REVIEW OF THE LITERATURE Görkem Aksu 1, Merdan Fayda 1, Mert Saynak 2, Esra Kaytan Saglamer 3, Ethem Nezih Oral 3, Ahmet Kizir 3, Ahmet Karadeniz 3 1 Kocaeli Tıp Fakültesi, Radyasyon Onkolojisi, Kocaeli, Türkiye 2 Trakya Tıp Fakültesi, Radyasyon Onkolojisi, Edirne, Türkiye 3 İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü, Radyasyon Onkolojisi, İstanbul, Türkiye ABSTRACT Aim: To evaluate the prognostic factors and treatment results of Turkish patients aged 75 and over with locally advanced and metastatic non-small cell lung cancer (NSCLC). Patients and Methods: Forty-five patients 75 years were evaluated. The median age was 78 (75-93). Thirty-four patients (75%) had stage IIIB and 11 patients had stage IV disease (25%). Fourteen patients (41%) with stage IIIB disease were treated with curative radiotherapy (RT), 18 patients (52%) with palliative RT and 2 patients (5%) were treated with only chemotherapy (CT). Results: The one-year survival rate was 37%. The overall median survival was 12.7 months in stage IIIB and 7.67 months in stage IV. In univariate analysis, advanced stage (p=0.0006), performance status (p=0.056), absence of radiotherapy (p=0.0008) and weight loss (p=0.0053) adversely affected survival. In multivariate analysis only stage IV was found to be a statistically significant independent poor prognostic factor (p= HR= ( ) 95% confidence interval). Conclusion: In Turkish patients, with NSCLC, aged 75 or over, stage IV disease was associated with poor prognosis. The higher radiotherapy doses did not improve survival in patients with stage IIIB disease and the prognosis with only radiotherapy is similar to the results of chemoradiation in the literature in this age group. Keywords: Elderly, Lung cancer, Prognostic factors, Radiotherapy, Chemotherapy 75 YAŞ VE ÜZERİ LOKAL İLERİ VE METASTATİK KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE PRİMER VE PALYATİF TEDAVİ OLARAK RADYOTERAPİ UYGULAMASI: 45 VAKANIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE LİTERATÜR İNCELEMESİ ÖZET Amaç: Lokal ileri veya metastatik KHDAK tanılı hastalarda prognostik faktörler ve tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi Hastalar ve Yöntem: Yetmiş beş yaş ve üzeri toplam 45 KHDAK tanılı hasta değerlendirildi. Medyan yaş 78 idi (75-93). Otuz dört hasta Evre IIIB (75%), 11 hasta (25%) ise Evre IV olarak evrelendirildi. Evre IIIB tanılı hastaların 14 tanesine (41%) küratif Radyoterapi (RT), 18 hastaya (52%) palyatif RT uygulanırken, 2 hasta (5%) sadece kemoterapi (KT) aldı. İletişim Bilgileri: Görkem Aksu, M.D. Kocaeli Tıp Fakültesi, Radyasyon Onkolojisi, Kocaeli, Türkiye aksugorkem@yahoo.com Marmara Medical Journal 2008;21(1);

20 Marmara Medical Journal 2008;21(1); Görkem Aksu, et al. Radiotherapy as the primary and palliative treatment for patients aged 75 and over with locally advanced and metastatic non-small cell lung cancer: analysis of 45 cases with a review of the literature Bulgular: Bir yıllık genel sağkalım oranı %37 olarak tespit edildi. Medyan sağkalım; Evre IIIB hastalarda 12.7 ay olarak bulunurken, Evre IV hastalarda 7.67 ay olarak gözlendi. Tek değişkenli analizde, ileri evre (p= ), performans durumu (p=0.056), RT uygulanmaması (p=0.0008) ve kilo kaybı (p=0.0053) sağkalımı olumsuz olarak etkileyen faktörler olarak tespit edildi. Çoklu değişkenli analizde ise; sadece Evre IV hastalık, anlamlı kötü prognostik faktör olarak bulundu (p= HR= ( ) 95% güvenlik aralığı). Sonuç: 75 yaş KHDAK tanılı Türk hastalarda, evre IV hastalığın kötü prognozla ilişkili olduğu saptandı. Evre IIIB hastalıkta ise, küratif RT dozlarının sağkalımı iyileştiremediği ancak, tek başına RT ile elde edilen sağkalımın, bu yaş hasta grubunda literatürde kemoradyoterapi ile elde edilen sonuçlara benzer olduğu tespit edildi. Anahtar Kelimeler: Yaşlı, Akciğer kanseri, Prognostik faktörler, Radyoterapi, Kemoterapi INTRODUCTION Lung cancer is still the leading cause of cancer death in developed countries. NSCLC accounts for 80% of all lung cancers and about one-third of all patients with NSCLC are older than 70 years of age 1,2. Older age is an independent and important factor for evaluating patients prognosis in many diseases, since the choice of treatment is more difficult in elderly patients because of the higher incidence of co-morbid conditions. The cytotoxic nature of the cancer treatment can also have a more hazardous effect on elderly patients. Therefore; although it is clear that a combination of chemotherapy and radiotherapy is more effective than using these treatment modalities alone in locally advanced NSCLC, some of the elderly patients are contraindicated for the combination therapy because of accompanying cardiovascular or pulmonary diseases. In such cases, the choice of treatment is radiotherapy since it has been shown that older patients with good functional status tolerate radiotherapy as well as younger patients and with the proper techniques the complication rates are within tolerable limits 1-5. Lonardi et al evaluated the outcome of 48 patients, aged 75 years and over, treated with radiation therapy alone for locally advanced NSCLC. A median dose of 50 Gy was delivered to the primary site and mediastinum with standard fractionation. Toxicity was negligible and mainly consisted of grade I-II esophagitis. The overall median survival was 5 months, but dose-related survival was much better in patients given at least 50 Gy than in those treated with lower doses: 52% versus 35% at 6 months, and 28% versus 4% at 13 months 1. Tombolini et al. analyzed 41 medically inoperable IIIA and IIIB elderly patients (aged > or=70 years), treated with radiotherapy alone and showed that the 2-year overall survival and disease free survivals were 27% and 14.6% respectively. Patients presenting with weight loss > 10% experienced 14% overall survival at 2 years compared to 58% for those without weight loss (p=0.0027). Patients with tumor size less than 4 cm had an overall survival rate of 64% at 2 years while patients with tumor size > 4 cm had only a 2 year survival of 7% (p=0.0009) 2. Rengan et al. analyzed 72 patients with Stage III NSCLC and gross tumor volumes (GTV) of greater than 100 cc, who were treated with three dimensional conformal radiotherapy (3D-CRT) alone, by dividing patients into two subgroups: those treated to less than 64 Gy (37 patients) and those treated to 64 Gy or higher (35 patients). The median survival time for patients treated to 64 Gy or higher was 20 months vs. 15 months for those treated to less than 64 Gy (p=0.068). The 1-year and 2-year local failure rates were 27% and 47%, respectively, for Stage III patients treated to 64 Gy or higher, and 61% and 76%, respectively, for those treated to less than 64 Gy (p=0.024). The results showed that a 10 Gy increase in dose resulted in a 36.4% decreased risk of local failure and the authors concluded that administration of higher doses using 3D-CRT improves local control in Stage III NSCLC patients with large GTV s 3. 12