Sosyal Medyada Twitter Konuşma Diline İlişkin Bir Araştırma: Ortak Hashtag Kullanımı ile Kullanıcı Profili Arasındaki İlişki

Transkript

1 Sosyal Medyada Twitter Konuşma Diline İlişkin Bir Araştırma: Ortak Hashtag Kullanımı ile Kullanıcı Profili Arasındaki İlişki C.S. Sütcü, Ç. Aytekin Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, Özet: Günümüzde yeni nesil iletişim ortamları olarak da anılan sosyal medya, her geçen gün daha fazla kullanıcı ile buluşmakta ve bu sayede paylaşmaya değer bulunan mesajlarla etkileşimli ortamlar yaratılmaktadır. Bu ortamların görece olarak daha özgürce konuşmaya imkân sağladığı ve böylelikle giderek kendisine özgü bir dil oluşturduğu söylenebilir. İletişim sıklığını arttıran ve enformasyon bombardımanı olarak tarif edilen durumlara yol açan internet ve sosyal medyanın günlük konuşma dili üzerindeki etkileri üzerine pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada, çok kısa bir süre içinde dünyada ve Türkiye de geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşan ve özellikle gençler arasında hızlı bir şekilde mesajlaşmaya, duygu ve düşünceleri paylaşmaya imkân sağlayan Twitter ortamı ele alınmış ve bu ortamda hashtag adıyla kullanılan anahtar kelime ile etiketleme yönteminin güncel bir konu üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ortak bir konu hakkında kolayca konuşabilmeyi hedefleyen hashtag kullanımı, tüm kullanıcıları o konu hakkında konuşmaya davet ederken aynı zamanda gönderilen mesajı da etiketlemektedir. Böylece, kişiler belli bir konu çerçevesinde düşüncelerini paylaşabilmektedir. Bu noktadan hareketle; yöntem olarak belli sayıda, aynı hashtag le mesaj gönderen bir örneklem kullanıcı grubu oluşturulmuş ve açık Twitter kullanıcı profilleri ile gönderdikleri mesajlar istatistiksel analizlerle karşılaştırılarak, aynı hashtag leri kullanan kişilerin profil bilgileri arasında bir benzerlik olup olmadığı araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Medya, Twitter, Etkileşim, Hashtag.. Giriş Sosyal iletişimin giderek artan oranda yazılı olarak bilgisayarlar ve cep telefonları üzerinden yapılmakta olduğu ve yazının da bu ihtiyacı karşılamak üzere daha az biçimsel bir şekle büründüğünü belirten çeşitli yazarlar bulunmaktadır (Eisenstein ve diğerleri, 00:). Sosyal medya uygulamalarının kullanıcı sayısının dünyada ve Türkiye de hızla artıyor olması da bu yöndeki düşünceleri kuvvetlendirmektedir. Örneğin, Sütcü ve Aytekin in Elektronik Ticaret ten Sosyal Ticaret e Dönüşüm Sürecinde Ölçümleme isimli kitaplarında belirttikleri gibi Facebook, aktif kullanıcı sayısı 4 Eylül 0 itibariyle bir milyarı geçmiş olan, sanal ortamda insanların en çok bir araya geldikleri bir sosyal mecra oldu (Sütcü ve Aytekin, 03:4). Çalışmaya konu edilen Twitter ortamı ise, kullanıcılarına 40 karakterlik kısa mesajlar gönderme imkânı sağlayan, 009 yılında ortaya çıkmış hem web tabanlı hem de mobil 863

2 cihazlarda kullanılabilen bir uygulamadır. Webrazzi nin, Monitera tarafından yapılan Twitter Türkiye 03 araştırmasında yer alan istatistiklere göre Türkiye de Twitter kullanıcılarının durumu şöyle özetlenebilir (Koca, 03): Türkiye de 9.6 milyon Twitter kullanıcısı bulunuyor, geçtiğimiz yıl aynı sayı 7. milyon olarak hesaplanmıştı. Buna göre bir yıl içerisinde Twitter ın Türkiye deki üye artışı %33.3 oranında gerçekleşmiş. Bu kullanıcıların %53 ü kadın, %47 si ise erkek olarak belirlenmiş. Bu kullanıcılardan 6. milyonu aylık olarak Twitter ı aktif kullanıyorken, 4.3 milyon kullanıcı ise haftalık olarak Twitter ı aktif şekilde kullanıyor. Şirketin paylaştığı istatistiklere göre, Türkiye de günde 8 milyon adet tweet atılırken geçtiğimiz yıla göre bu sayı %470 artış göstermiş. Yani Türk kullanıcılar geçen yıla oranla 4,7 kat daha fazla tweet atıyor [ ] Tweet lerde yapılan paylaşımlarda ise %6 oranla resim ilk sırada gelirken sırasıyla video, lokasyon ve haber içerikleri geliyor. Resim paylaşımlarında birinci sırada günlük 79 bin resimle Twitter ın kendi servisi ilk sırada gelirken, Instagram 5 bin resim ile ikincisi sırada yer alıyor. Monitera nın verilerine göre ortalama bir Twitter kullanıcısının 30 takipçisi bulunuyor. Sosyal medya ile ilgili bu sayılar, özellikle Facebook ve Twitter ortamlarının hem dünyada hem de Türkiye de önemli sayıda kişiyi bir araya getiren ortamlar olduğu gerçeğini gözler önüne sermektedir.. Sosyal Medyanın Etkileşim Özelliği Etkileşimi tarif ederken yapılan en önemli hatalardan birisi, bir iletişim sürecinde karşı taraftan alınan geribildirimin etkileşim olarak kabul edilmesi olmaktadır. Hâlbuki etkileşimin olması için geribildirimin olması gerekli fakat yeterli değildir. Geribildirimi alan tarafın karşı tarafa yeni bir mesaj gönderirken, aldığı geribildirimin içeriğine bağlı olarak o mesajı göndermesi ve karşı tarafın da aynı şekilde gelen mesaja bağlı olarak bir mesaj göndermesi durumunda etkileşim gerçekleşmiş olur. Yani bağlam (içerik) etkileşimin oluşmasını sağlar. Orkan ve Sütcü nün bahsettiği gibi iletişim ortamlarının devam eden dönüşüm süreci içinde bulunduğumuz bu dönemde iki önemli noktada gelişmeler olduğunu görmekteyiz. Bunlardan birincisi, yeni medya teknolojilerinin geliştirilmesine harcanan yoğun çaba ve ikincisi de medyanın giderek daha artan oranda yöndeşmesidir (Orkan ve Sütcü, 005:5). İnsan-makine etkileşimi özelinde, iletişimde etkileşimin artmasında önemli faktörlerden birinin yöndeşme olduğu bariz bir durumdur. Burada kastedilen, sadece donanımsal ve yazılımsal bir yöndeşme değildir. Konunun ekonomik, kültürel ve bireysel boyutları olduğu gibi dilbilimi açısından da etkileri bulunmaktadır. Sosyal medyanın coğrafik olarak küresel bir kapsayıcılığı olmasına rağmen, Eisenstein ve diğerlerinin aktardıklarına göre sosyal medyada yeni kelime yaratma konusu coğrafik olarak dar alanda ve oldukça yerel düzeyde olmaktadır. Çalışmaları göstermiştir ki, örneğin, brother (kardeş, birader, ağabey) kelimesi yerine kullanılan bruh kelimesinin Twitter üzerinde kullanımı -8 hafta içinde Amerika da önce bir kaç güneydoğu kentinde başlamış, daha sonra hafta içinde tüm güneydoğuya yayılmış ve son olarak da hafta içinde batı kıyısında da kullanılmaya başlamıştır (Eisenstein ve diğerleri, 00:-). 864

3 Bu tipik örnekten de görülebileceği gibi, sosyal medya sadece insanların gündeminin ne olduğunu belirlemeye yönelik olarak değil, aynı zamanda dil kullanımlarının da nasıl geliştiğini anlamak için uygun ortamlar olabilir. 3. Twitter Özelinde Sosyal Medyada Fikir Paylaşımları: Hashtag Kullanımı Hashtag (#) rakam işareti anlamına gelir. Örneğin, #,### ifadesi, 4 haneli bir sayıyı ifade eder ve Excel programında hücrelere girilecek sayıları biçimlendirmek için kullanılır. Bir başka kullanımı olan muhasebedeki uygulamasında ise, bir değeri ifade eden sayının önüne ve sonuna yazılarak o sayı sınırlandırılmış, başka rakam eklenmesi önlenmiş olur. Örneğin, #.500# gibi. Twitter ortamında ise, ortak bir konu hakkında kolayca konuşabilmeyi hedefleyen hashtag kullanımı, tüm kullanıcıları o konu hakkında konuşmaya davet ederken aynı zamanda gönderilen mesajı da etiketlemektedir. Böylece, kişiler bir konu çerçevesinde düşüncelerini paylaşabilmektedir. Örneğin, tweet yazarken #AnahtarSözcük yazıldığında Twitter # işareti konulduğu için bu anahtar sözcüğe bir bağlantı (link) yapar, bu bağlantıya tıklandığında dünya üzerindeki bu anahtar sözcüğü içeren bütün tweet ler zaman sırasına göre sıralanır. Böylece takip kolaylaşmış olur. Hashtag hakkında bir küçük püf noktası da, girmek istediğimiz hashtag eğer birden fazla sözcükten oluşuyorsa mutlaka bu sözcüklerin bitişik yazılması gerekliliğidir. Aksi halde Twitter sadece ilk sözcüğü hashtag olarak algılar (Sabah Teknoloji, 0). Ayrıca hashtagler büyük/küçük harfe duyarlı değildir. Sadece kolay okuma için büyük harf kullanılır (murekkep.org, 0a). Örneğin, #BizBirAileyiz, #mobil3 ve #Fenerbahçesençokyaşa gibi. Hashtag kullanılarak yapılabilecekler de şöyle sıralanabilir (mürekkep.org, 0b):. Grupları Takip Etmek: Gerek kendi şirketiniz hakkında yazılanları takip etmek için, gerekse diğer organizasyonları takip etmek için kullanılabilir.. Promosyonlar Düzenlemek: Eğer ciddi bir takipçi sayısına ulaşmış bir kişi veya kurumsanız düzenleyeceğiniz promosyon ve kampanyalar için bir hashtag belirleyerek duyurularda bulunabilir ve reklamlarda bu hashtag ler ile pazarlama yapabilirsiniz. Ayrıca 000. tweet bizden hediye kazanacak gibi kampanyalar da sizin hashtag üzerinden konuşulmanızı sağlar. Belli Trend Topic bile olabilirsiniz. Örneğin bir kitabevisiniz ve bir yazara imza günü düzenlediniz; #LivaneliPazarGunuBurada hashtag i ile takipçileri harekete geçirebilirsiniz. 3. Bir Olaya/Kavrama Katılım veya Tepki Göstermek: Çeşitli grupların hareketleri, eylemleri, tanıtımları, protestoları gibi sosyal olaylara destek vermek veya tepkinizi sunmak için ilgili olayların hashtag lerini kullanabilirsiniz. Mesajınızda ilgili hashtag i kullanarak bunu yapmanız mümkün. Örneğin, #seragazinahayirkampanyasını destekliyorum gibi. 4. Kavramları Etikeleyerek Onlara Destek Olmak: Bazen mesajlarınızda kavramlardan bahsedersiniz ama o kavramın anlamını açıklamak için yeriniz yoktur. O zaman hemen başına bir # işareti koyarak okuyucuyu onunla ilgili yazılmış tweet lere yönlendirebilirsiniz. Örneğin, 865

4 #TabletPCkullanımıgündengüneartıyor derken tablet pc kavramını bilmeyen birisi bu linki tıklayarak gerekli bilgiye ulaşabilir. adresinden hashtag kullanımının çeşitli boyutları ile ilgili detaylı bilgi alınabilir. Bizim bu araştırmada kastettiğimiz hashtag ler, üçüncü maddede belirtilen bir olaya/kavrama katılım çerçevesine ait olup güncel bir konu içermektedir. 4. Araştırma Araştırmada, 00 olimpiyatlarına İstanbul şehrinin adaylığı dolayısıyla, onun sosyal medyada Twitter özelinde hashtag ler aracılığıyla kimler tarafından ve nasıl konuşulduğunu ortaya koyabilmek amacıyla bir model geliştirilmiştir. Böylelikle hashtag adıyla anılan etiketleme yönteminin güncel bir konu üzerindeki etkileri incelenebilecektir. Bu noktadan hareketle, aynı anahtar kelimelerle mesaj gönderen bir örneklem kullanıcı grubu oluşturulmuş ve kullanıcı profilleri vasıtasıyla tercihen belirttikleri kişisel bilgileri arasındaki benzerlikler/farklılıklar istatistiksel analizlerle değerlendirilmiştir. a. Verinin Hazırlanması ve Yöntem İstanbul Olimpiyat anahtar kelimesinin geçtiği tweet ler (mesajlar) tarih aralığında aranmış ve 403 farklı Twitter hesabından gönderilmiş toplam 440 tweet in kaydedildiği bir veri tabanı oluşturulmuştur. Araştırma konusu olarak bu anahtar kelimenin seçilme amacı, olimpiyatlara ev sahipliği yapacak şehrin açıklanmasına 30 gün kala Türkiye için böylesine güncel bir konunun sosyal medyada hangi özellikler dâhilinde konuşulduğunu ortaya koyabilmektir. Bu çerçevede İstanbul 00 Adaylık Komitesi CEO su Ali Kiremitçioğlu nun 6 Nisan tarihli basın bültenindeki şu paylaşımını aktarmak yerinde olacaktır (Kiremitçioğlu, 03:): En iyi Olimpiyat hikâyeleri, unutulmaz arka planlara sahip kentlerden çıkar. İstanbul insanlar, fikirler ve tabii ki kıtalar arasında köprü kuran bir şehirdir. İstanbul siyaset, coğrafya, felsefe ve kültür için her zaman güçlü bir tiyatro, milenyum için bir buluşma noktası olmuştur. İstanbul, Doğu ile Batının, eskinin ve yeninin, gençliğin ve mükemmelliğin, potansiyelin ve fırsatların kucaklaştığı bir şehirdir. İstanbul 00 ile paylaşacağımız bu hikâyeler, milyonlarca insanı pek çok açıdan etkileyecektir. Başlangıçta elde edilen 503 tweet gürültüden arındırılmış ve bu yolla bir kısmı Türkçeden farklı bir dilde olduğu için, bir kısmı 00 olimpiyatları ile ilgili olmayan yer bildirimi (olimpiyat-site, olimpiyat-stadyum, olimpiyat-park vb.) mesajları olduğu için, bir kısmı da erişilemeyen hesaplar olduğu için veri tabanından çıkarılmıştır. Daha sonra bu benzersiz 403 twitter kullanıcısının profil sayfalarına gidilerek kendilerinin beyanına dayanan bilgiler doğrultusunda veritabanına işlenmiştir. Ayrıca kullanıcıların cinsiyet bilgileri de kişisel hesaplar için kadın/erkek ve kurumsal hesaplar için kurumsal kelimeleri ile veritabanına kaydedilmiştir. Burada belirtmek gerekir ki, bir kısım kullanıcılar profil ortamında ait oldukları kurumu beyan etmekle birlikte, bu hesaptaki tweet ler benim şahsi görüşlerimi yansıtmaktadır mesajını da ekleyerek twitter ortamında yer almaktadır. Ayrıca bu ortamda kimi kullanıcılar profil bilgilerine sadece hobilerini yazarken, kimileri de mesleklerinden söz eden ifadeler kullanabilmiştir. Bu durumun, kullanıcıların Twitter 866

5 ortamında hangi kimlikleri ile yer almak istediklerine bağlı olarak değişeceği söylenebilir. Bazı kullanıcılar görece özgür olarak kabul edilen bu ortamda mesleki kimliklerini bir yana bırakırken, kimileri de beraberinde ortama taşıyabilmektedir. b. Tanımsal Analiz Bulguları Tweet tabanlı bulgular: 30 u benzersiz olmak üzere veri tabanında bulunan toplam 440 tweet in %39 u retweet dir. Retweet bir başkasından gelen tweet in kişinin kendi sayfasında yayınlaması esasına dayanır. Twitter ortamında retweet lerin bazen ilgili haberi aktarmak, bazen tweet sahibini onore etmek, bazen onun görüşüne katıldığını bildirmek, bazen de karşıt görüşü de aktarmak amaçlarıyla gerçekleştirilerek takipçilerle paylaşıldığı söylenebilir. Ayrıca, İstanbul un olimpiyat şehri adaylığıyla ilgili olarak atılan tweet lerin bir kısmı dünya olimpiyat görsün gibi destekleyici ifadeler içerirken, bir kısmının da çeşitli sebeplerle desteklenmeyen yönde ifadeler içerdiği söylenebilir. Kaynak tabanlı bulgular: Atılan tweet lerin kaynağının tespitine ilişkin araştırmada 9 benzersiz kaynak elde edilmiştir. Toplam 440 tweet in hangi kaynaklardan ve kaç adet olarak gönderildiğine ilişkin bulgular Şekil de verilmiştir. Görüldüğü gibi Twitter ın web ortamından atılan tweet sayısı 45 adet ile en ön sırada gelmektedir ve toplam içinde üçte birlik bir paya sahiptir. Iphone mobil cihazlardan atılan toplam tweet sayısı ise 84 olup yine toplam içinde yaklaşık beşte birlik oranla önemli bir paya sahiptir. Demek ki, kullanıcılar en az mobil olmadıkları durumda böylesine güncel bir konuya ilişkin en çok tweet atabilmişlerdir. Çok büyük bir kullanıcı kitlesine sahip olan Facebook ortamından atılan tweet sayısının sadece 5 olması ise dikkat çekici olup, bu durumun Facebook ortamının doğası ile ilişkili olduğu söylenebilir Android BlackBerry dlvr.it Echofon Facebook foursquare gezio Google HaberDex habermonitor.com HootSuite ios ipad iphone LinkedIn Mobile Web (M) NetworkedBlogs Sabah ipad Social by Nokia sondakika TBMM Sosyal Medya Turkce bahis Tweet Button TweetDeck Tweetian for Symbian tweeturk Twitter for Mac twitterfeed web

6 Şekil. İstanbul Şehrinin Olimpiyat Adaylığı ile İlgili Olarak Atılan Tweet lerin Kaynak Bilgisi. Tweet atan kullanıcıların konum olarak şehir bilgisine ilişkin bulgular: 403 kullanıcı tarafından atılan tweet lerin %48 inin konum olarak şehir bilgisine ulaşılabilmiştir. Elde edilen benzersiz 30 şehrin tweet sayısına göre dağılımları Şekil de verilmiştir. İstanbul un olimpiyat şehri adaylığına İstanbul dan atılan tweet lerin oranı haklı bir payla %64 lük en büyük dilime sahiptir. Ankara %9 ile. ve İzmir ise %5 lik dilimle 3. sırada yer almaktadır. Türkiye nin 85 şehrinden 55 i böylesine bir konuda sessiz çoğunluğu oluştururken, Amerika Birleşik Devletleri nin New Jersey eyaletinden iphone ile atılan destek tweet i önemlidir. Zonguldak Van New Jersey Muğla Kocaeli Kastamonu Gaziantep Erzincan Düzce Denizli Bolu Bitlis Aydın Yalova Sakarya Rize Osmaniye Mersin Konya Karabük İzmit Bursa Bilecik Amasya Adana Trabzon Samsun Antalya İzmir Ankara İstanbul

7 Şekil. Tweet Atan Kullanıcıların Konum Olarak Şehirlere Göre Dağılımları. Tweet atan kullanıcıların konum olarak ülke bilgisine ilişkin bulgular: 403 kullanıcı tarafından atılan tweet lerin %54 ünün konum olarak ülke bilgisine ulaşılabilmiştir. Elde edilen benzersiz 7 ülkenin tweet sayısına göre dağılımları Şekil 3 de verilmiştir. Görüldüğü gibi, yurt dışında yaşayan Türkler Türkçe dilindeki 9 adet tweet le İstanbul un olimpiyat şehri adaylığı hakkında mesaj göndermişlerdir. Türkiye 30 Amerika Birleşik Devletleri Almanya Makedonya İrlanda İngiltere Avusturya Şekil 3. Tweet Atan Kullanıcıların Konum Olarak Ülkelere Göre Dağılımları. Url tabanlı bulgular: Toplam 440 adet tweet in %36 sı bir link içermektedir. Başka bir deyişle, tweet lerin %36 sı bir web sitesindeki Twitter da paylaş butonu vasıtasıyla atılmıştır. Tam bir ayrım yapılmamakla birlikte bu linklerin çoğunluğunu haber siteleri oluşturmaktadır. Demek ki, Twitter hesabı olan bazı internet haber okuyucuları İstanbul şehrinin olimpiyat adaylığı ile ilgili okudukları haberi takipçileriyle paylaşmaya değer görerek kendi sayfalarında yayınlamışlardır ve bu tür tweet ler toplam içinde %36 lık bir paya sahiptir. Medya tabanlı bulgular: Toplam 440 adet tweet in %5 inde İstanbul un olimpiyat şehri adaylığıyla ilgili mesajı kuvvetlendirme amaçlı 7 farklı resim eklentisi de bulunmaktadır. Cinsiyet tabanlı bulgular: Toplam 440 adet tweet in %53 ü erkek, %5 i kadın ve % si kurumsal kullanıcılar tarafından gönderilmiştir. İlgili dağılım Şekil 4 te görselleştirilmiştir. Oysa çalışmanın giriş kısmında Monitera tarafından yapılan araştırmada Twitter kullanım oranlarının kadınlarda %53 ve erkeklerde %47 oranında olduğu belirtilmişti. Bu verilerden hareketle, İstanbul un olimpiyat şehri adaylığı konusuna kadınların erkeklere göre neredeyse yarı yarıya daha az ilgi gösterdikleri söylenebilir. 869

8 5% % 53% erkek kadın kurumsal Şekil 4. Tweet Atan Kullanıcıların Cinsiyetlerine Göre Dağılımları. Kullanıcı profili ile ilgili bulgular: Beyanı kullanıcı tercihine bağlı olduğu için toplam 403 kullanıcının %4 ine ilişkin twitter profil bilgisi elde edilebilmiştir. Benzersiz 73 adet kullanıcı profil bilgisi ve onlara ilişkin tweet sayıları Tablo de verilmiştir. haftalık zaman dilimi içerisinde İstanbul un olimpiyat adaylığı ile ilgili olarak en fazla tweet atan kullanıcı, sadece bu ortamda kurumsal bir kimlikle yer alan güncel haber isimli hesaptır. Profil Bilgisi Tablo. Kullanıcı Profilleri ve Attıkları Tweet Sayısı Tweet Sayısı Profil Bilgisi güncel haber hesabı dernek başkanı haber sitesi 7 devlet bakanı gençlik hizmetleri spor ilçe müdürlüğü 9 editör gazeteci 7 film yapımevi mühendis 7 forum sitesi öğrenci 7 gazete genel koordinatörü öğretmen 7 genç akademisyenler grubu yazar gençlik merkezi 7 5 Tweet Sayısı gençlik hizmetleri genel müdürü gençlik kolları yönetim kurulu üyesi dergi 4 gençlik ve spor bakanı gayrimenkul fuarı 4 gençlik ve spor bakanlığı bisiklet şirketi 3 gözlemevi eleştirmen 3 haber koordinatörü gazete 3 haber müdürü ibb halkla ilişkiler 3 il spor yönetim kurulu üyesi internet televizyonu 3 internet gazetesi 870

9 muhabir 3 istanbul 00 olimpiyat web sitesi ajans mali müşavir ajans çalışanı mektup yarışması biyolog olimpiyat hesabı gençlik merkezi lideri olimpiyat komitesi grafiker parti gençlik kolları haber bülteni pazarlama ve kurumsal iletişim müdürü istanbul00 medya direktörü pazarlama yönetmeni mimar planlama sorumlusu spiker reklamcı yönetim kurulu başkanı satış temsilcisi ajans başkanı sosyal medya platformu akademisyen sosyal medya uzmanı aktör spor federasyonu yönetim kurulu üyesi atletizm federasyonu şarkıcı avukat tbmm belediye hizmetleri sitesi tercüman belediye meclis başkanı türk hava yolları bölge müdürü üniversite medya merkezi denizcilik kulübü üniversite spor oyunları yetkili servis Tweet lerde kullanılan hashtag tabanlı bulgular: Toplam 440 tweet in %7 sinde hashtag kullanılmıştır. Benzersiz 8 adetten oluşan bu hashtag ler kullanım sıklıkları ile birlikte Tablo de verilmiştir. Tablo. İstanbul un Olimpiyat Adaylığı ile İlgili Olarak Kullanılan Hashtag ler ve Sıklıkları Hashtag Kullanım Sıklığı BirlikteKöprülerKuralım istanbul00 BridgeTogether 3 arkiparc 87

10 bridgetogether 00Olimp 4 arkiparc istanbul00 3 ibb 3 İstanbul00 3 AA93Yaşında Istanbul00 olimpiyat sondakika haber 00Olimpiyat 3nciGün avrasyaekonomizirvesi bridgetogether istanbul00 civciktaytgiysin CNNTURK SonDakika DogusGrubu doğuş Galatasaray Haber haber7 Istanbul00 ibb istanbul00 bridgetogether olympicgames İstanbul istanbul00 bridgetogether Olimpiyat SonDakika yapıprojehaberleri proje sunulan ve yapı Tablo den görüldüğü gibi bir tweet te en az, en çok 4 hashtag bir arada kullanılabilmiştir. Fazla sayıdaki bu hashtag kullanımı, kullanıcının attığı tweet in mutlaka İstanbul un olimpiyat adaylığı ile ilgili olduğunu anlatma isteği biçiminde açıklanabilir. Yani burada fazla sayıda hashtag, mesaj içeriğinin konu ile ilgili olduğunu kuvvetlendirme 87

11 amacıyla kullanılmıştır. Ayrıca bridgetogether ve olympicgames gibi İngilizce kelimelerden oluşan hashtag ler de Türkçe tweet ler arasında yer alabilmiştir. Diğer yandan bazı hashtag lerin İstanbul un olimpiyat adaylığı konusu ile direk olarak ilgili gözükmediği söylenebilir. Kullanıcının böyle ilgisiz gibi gözüken hashtag leri kullanmış olması iki biçimde açıklanabilir: Bunlardan birincisi, kullanıcı hashtag kullanımı konusunda yeterli bilgiye sahip olmayabilir. İkincisi ise, belki de kullanıcı takipçilerine İstanbul un adaylığı konusunda konuştuğunu iletmek istemektedir ancak beraberinde bu konu ile ilgili başka bir konudan da bahsetmek istemektedir ve hashtag le ilgili olan bu. konu onun için daha önemlidir. Hashtag-Profil-Cinsiyet ilişkisine yönelik bulgular: Toplam 74 adet tweet te hashtag kullanımı gerçekleşmiştir. Bunların %50 si erkeklere, %3 i kurumsal kullanıcılara ve %9 u ise kadınlara aittir. Buradan, araştırmaya konu olan örneklem grubu için erkeklerin kadınlara göre yaklaşık,5 kat daha fazla sayıda tweet atarken hashtag kullandığı söylenebilir. İlgili grafik Şekil 5 te verilmiştir. 3% erkek 50% kadın 9% kurumsal Şekil 5. Hashtag Kullanarak Tweet Atan Kullanıcıların Cinsiyetlerine Göre Dağılımları. Hashtag kullanarak tweet atan kullanıcıların %39 unun profil bilgisine ulaşılabilmiştir. Profil bilgisi, kullanıcıların tercihine bağlı olarak girilen ve onları Twitter ortamında tanımlayan bilgilerdir. Bu doğrultuda %39 oranının farklı açıklamaları olabilir. Gizli kimlik kavramı bu açıklamalardan birisine örnek olarak verilebilir. Hashtag kullanarak tweet atan kullanıcılardan profil bilgisi belli olanların profillerine göre dağılımları ise Şekil 6 da verilmiştir. Görüldüğü gibi bu konudaki ilk 3 kullanıcı sırasıyla haber sitesi, güncel haber hesabı ve internet televizyonu olup kurumsal Twitter kullanıcılarıdır. Demek ki, haber odaklı bu hesaplardan en çok hashtag li tweet atılmıştır. Bu durum bir yandan bilinçli sayılabilecek bir hashtag kullanımına işaret ederken, diğer yandan da İstanbul un olimpiyat şehri adaylığının Twitter ortamında daha çok haber verme amaçlı hashtag lerle konuşulduğu söylenebilir. 873

12 Şekil 6. Hashtag Kullanarak Tweet Atan Kullanıcıların Profillerine Göre Dağılımları. 5. Sonuç Araştırmaya konu edilen Twitter ortamı kullanıcılarına 40 karakterlik kısa mesajlar gönderme imkânı sağlayan bir uygulamadır. Kullanıcılar bu ortamda takipçileriyle kendi istedikleri konularda paylaşımlarda bulunurlar. Bu konular bazen vermek istedikleri bir haber, bazen günlük yaşantılarına ilişkin bir problem, bazen paylaşmak istedikleri bir resim/video ve bazen de bulundukları konumu bildirme amaçlı bir yer bildirim mesajı olabilir. Bunlara ilaveten bazı durumlarda da bu mesajlar güncel bir konu ile ilgili olarak kendileriyle paralel veya karşıt yönde düşünen kullanıcılara kendi sesini de duyurmak isteme amacı taşıyabilir. Hashtag ler bu anlamda Twitter ortamında kullanıcılara aynı konuda konuşma imkânı sunarak topluluk oluşturma fırsatını verir. Bu çalışmada güncel bir konu üzerinde aynı hashtag lerle konuşan küçük bir kullanıcı topluluğu attıkları tweet ler bazında incelenmiştir. Tweet lerin semantik yapısı incelendiğinde bir kısım kullanıcıların güncel konuya olumlu yönde yaklaştıkları görülürken bir kısım kullanıcılar destek vermemişlerdir. Ayrıca kullanıcıların hangi görevlerde bulunduklarına, cinsiyetlerine ve mesajı konum olarak nereden ve hangi kaynaktan gönderdiklerine ilişkin incelemeler de yapılabilmiş ve sonuçların olası sebepleri tartışılmıştır. Bu çerçevede Twitter özelinde kullanıcıların her birini kişisel yayıncı haline getiren sosyal medyanın güncel konularda onların nabzını tutmaya yardım eden ortamlar olarak değerlendirilebileceği söylenebilir. Son olarak hashtag ler benzer bir konuda konuşma eğilimi özellikleriyle, metinlerden anlam çıkarma esasına dayanan metin madenciliği, hatta daha özelinde fikir madenciliği 874

13 uygulamaları için uygun bir zemin hazırlayıp doğru içeriği bulma konusunda analizcilere yardım ederek onların işini kolaylaştırabilir. Gelecek çalışmalarda yapılabilecek böylesine bir analizle hashtag kullanımının bu yönde de etkinliği araştırılabilir ve önerilerde bulunulabilir. 875

14 Kaynakça: Eisenstein, J., O'Connor, B., Smith, N. A., & Xing, E. P. (0). Mapping the geographical diffusion of new words. arxiv preprint arxiv: Kiremitçioğlu, A. ( ). Dünya Medyasına En İyi Olimpiyat Hikayelerini Vaat Ediyor. İstanbul 00 Aday Şehri Basın Bültenleri Koca, A.A. ( Şubat 03). Türkiye deki Twitter kullanıcılarının sayısı 9.6 milyona ulaştı [infografik]. Webrazzi.com Murekkep.org. (0a). Hashtag Nedir? Twitter #HashTag Kullanımının Önemi. 8 Mart Murekkep.org. (0b). Twitter Hashtag Kullanımı Hakkında İpuçları. 8 Mart Sabah Teknoloji. (0). Hashtag nedir? Giriş Tarihi: Güncelleme Tarihi: Sütcü, C.S. ve Aytekin Ç. (03). Elektronik Ticaret ten Sosyal Ticaret e Dönüşüm Sürecinde Ölçümleme, İstanbul: Derin. Sütcü, C.S. ve Orkan A.L. (005). Nonlinearity and Interactivity in Communication and New Media Approach. 3rd International Symposium of Interactive Media Design. Yeditepe University. 5-7 January. İstanbul. 876