BÖLÜM 1 BİLGİSAYARLAR VE SİZ

Transkript

1 BÖLÜM 1 BİLGİSAYARLAR VE SİZ Bilgisayar, kullanıcıdan aldığı verilerle mantıksal ve aritmetiksel işlemleri yapan; yaptığı işlemlerin sonucunu saklayabilen; sakladığı bilgilere istenildiğinde ulaşılabilen elektronik bir makinedir. Bu işlemleri yaparken veriler girilir, işlenir, depolanabilir ve çıkışı alınabilir. Bu dört temel operasyonun nasıl gerçekleştirileceğini bilgisayara söyleyen bir dizi komuta program denir. Veri: Harfler, sayılar, semboller Bilgi: İşlenmiş veri Dört Temel Operasyon Giriş (Input): Kişi tarafından veya bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler, ses sinyalleri ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır. İşlem (Processing): Bilgisayar veriler üzerinde aritmetik ve mantıksal işlemler uygulayarak bunları bilgiye dönüştürür. Çıkış (Output): Bilgisayar tarafından üretilen rapor, döküman, müzik, grafik, video, resimlerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır. Kısaca, üretilen bilginin kullanıcıya sunulması diyebiliriz. Depolama Yardımcı Bellek (Storage): Program ve verilerin ileriki bir zamanda kullanılmak üzere saklanması. 1

2 Bilgisayar sistemi ya da kısaca sistem kavramını sık sık duyarız. Bir bilgisayar sisteminin temel bileşenleri olarak yazılım ve donanımı sayabiliriz. Üçüncü temel bileşen ise bilgisayar sisteminin hem yaratıcısı hem de kullanıcısı konumundaki insandır. Bilgisayar donanımı (hardware): Bilgisayarların elle tutulur gözle görülür fiziksel olan kısımına donanım denilmektedir. Ör. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı,... Bilgisayar yazılımı (software): Donanımı amacına uygun ve ihtiyaçlar doğrultusunda en verimli şekilde kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (Setup, install, Kur, Yükle). Örneğin; İşletim Sistemleri (Operating System), Kelime işlem (word processor) programları, Tablolama (spread sheet), Sunu (presentation), Programlama dilleri (Pascal, C, Delphi, Visual Basic...), film, ses (sound) programı, Ticari Programlar, Veri tabanı Programları, Mühendislik çizim ve grafik tasarım programları gibi. Donanım birimlerini görevlerine göre kategorize edersek ; Giriş Birimleri (Input Devices): Bilgisayarlara veri girmekte kullanılan araçlardır. Klavye, fare, disket, joystick, tarayıcı (scanner), mikrofon, ekran (dokunmatik), barkod okuyucu... İşlem Birimleri (Processing Devices): Ana Kart: Üzerinde temel devrelerin bulunduğu karttır. Bütün aygıtlar ve kartlar ana karta bağlıdır. Merkezi İşlem Birimi (MİB/CPU): Komutların işlenmesi, aritmetik ve mantıksal işlemler yapılır. Ana Bellek (RAM =Random Access Memory-Rastgele Erişimli Bellek): Verilerin işlendiği sırada geçici olarak saklandığı yer. 2

3 Çıkış Birimleri (Output Devices): Bilgisayarda elde ettiğimiz dosyaların çıkışlarını görmek için kullanılan birimlerdir. Ekran, yazıcı, hoparlör... Dış Bellek Birimleri (Secondary Memory Devices - İkincil Bellek Araçları): Verilerin kalıcı olarak saklandığı yerdir. Dış bellek birimleri sabit diskler, disketler, CD'ler ve teyplerdir. Beşinci bir operasyon : İletişim: Verinin bir bilgisayar sisteminin kendi içinde veya birden fazla sistemler arasında iletilmesi. İletişim Birimleri: Modem: Telefon hatları aracılığıyla birbirine uzak yerlerde bulunan bilgisayarlar arasında iletişim sağlayan donanım birimidir. Modemler bilgisayar ve telefon sinyallerini birbirine çevirir. Telefonların kullandığı analog sinyalleri bilgisayarların kullandığı dijital sinyallere çevirir. Aynı şekilde tersini de yapar. Fax olarak da kullanılabilir. Not: Donanım konusu ileriki bölümlerde detaylı bir şekilde işlenecektir. Ağlar (Network) Bilgisayarların birbirine bağlanmasıdır. Veriler, donanım ve yazılım paylaşılarak maliyet düşürülür ve işler daha hızlı yapılır. Ayrıca bilgisayarlar arası haberleşme de yapılır. Yerel ağlar (Local Area Network - LAN) dan başka diğer ağ türleri Geniş Ağ (Wide Area Network-WAN), Intranet (kurum içi ağ) ve Internet (Ağların Ağı) 'dir. Ağlarda güvenlik sorunu vardır. Bunu çözmek için her kullanıcıya Ağ Yöneticisi tarafından kullanıcı adı (login name) verilir. Kullanıcı adından başka sadece kullanıcı tarafından bilinen, gerektiğinde kullanıcı tarafından değiştirilen, başka kişilerin bilmemesine dikkat edilen şifre (password) kullanılır. Not: Bilgisayar ağları konusu ileriki bölümlerde detaylı bir şekilde işlenecektir. Bilgisayar Türleri Süper Bilgisayarlar (Supercomputers): İşlem gücü ve hız bakımından en üst düzeydeki bilgisayar türüdür. Genellikle bilimsel araştırmalarda kullanılırlar. Konuyla ilgili bir haber: (NTV-MSNBC, 3 Temmuz 2005) Türkiye nin ilk süper bilgisayarını yapmaya hazırlanan Orta Doğu Teknik Üniversitesi, dünyanın önde gelen süperbilgisayar tasarımcılarından Prof. Yuefan Deng ile çalışacak. ABD li bilim insanı Prof. Dr. Deng, ODTÜ yü ziyaret ederek, üniversite rektörü Prof. Dr. Ural Akbulut ile görüştü. Prof. Dr. Akbulut, ODTÜ nün yakın gelecekte State University of New York-Stony Brook işbirliği ile işbirliği Türkiye nin ilk süper bilgisayarını üreteceğini açıkladı. Genetik, nükleer deneyler, fizik, tıp ve diğer birçok alanda kullanılan süperbilgisayarlar, bir ülkenin teknolojik gelişmişlik düzeyinin en önemli göstergelerinden biri. Süperbilgisayar arenasında ABD, Japonya ve Almanya arasındaki sıkı rekabete son yıllarda ekonomisi güçlenen Çin de katıldı. Gelişmiş ülkelerin bir prestij unsuru olarak algıladığı süperbilgisayar yarışında, Türkiye henüz varlık gösterememişti. Dünyadaki süperbilgisayarları değerlendirerek ve en güçlü ilk 500 ünü tasdikleyen Supercomputer TOP 500 listesinde, Türkiye den bir makine bulunmuyor. ODTÜ nin süperbilgisayarı saniyede 4 trilyon işlem yapacak ve yapımı iki yıl sürecek. Makro Bilgisayarlar (Mainframe - Ana Bilgisayar): Bunlar en büyük tiplerdir. Genellikle büyük şirketlerde, bilgi işlem merkezlerinde, devlet dairelerinde, araştırma kurumlarında ve üniversitelerde kullanılırlar. Aynı anda yüzlerce kullanıcı tarafından kullanılabilirler. 3

4 Mini Bilgisayarlar : Orta boy bilgisayarlardır. Sığaları daha azdır. Aynı anda daha az kullanıcı tarafından kullanılabilirler. Fiyatları düşük ve işletme masrafları daha azdır. Orta boy işletmeler tarafından tercih edilirler. Şu ana kadar sıraladığımız bilgisayar çeşitleri kullanıcılarına çok kullanıcılı ortam sağlarlar, kişisel kullanım için değildirler. Bu büyük ve orta boy bilgisayarlar kendilerine bağlı terminaller (terminal: genellikle giriş ve çıkış birimleri içerip kendilerine ait işlemcisi olmayan sistem) aracılığıyla birden fazla kullanıcıya hizmet sunarlar. Tek kişinin kullanımı için tasarlanmış bilgisayarlara kişisel bilgisayar denir. Bunların da kendi içinde boyut, işlem gücü, vs. gibi etkenlere bağlı olarak çeşitli modelleri vardır. Mikro Bilgisayarlar (Personal Computer - Kişisel Bilgisayar - PC): Tek kullanıcı için tasarlanmışlardır. Ofis otomasyonunda, eğitimde, yayın işlerinde, küçük işletmelerin ticari hesaplarının ve personel kayıtlarının tutulmasında etkin biçimde kullanılırlar. Masaüstü (Desktop), dizüstü (laptop) ve avuçiçi (hand-held) modelleri vardır. Sağlıklı bir Ortam Yaratmak Bilgisayarın sağlığa zararlarından korunma Doğru oturuş Bilgisayarın karşısında otururken şunlara özen göstermeliyiz: Masa yüksekliği cm. Yüksekliği ayarlanabilir, sırtı bele uygun ve esnek bir ergonomik koltuk Omuzlar rahat bırakılmış Dik oturulmuş ve sırt desteklenmiş Kollar yatay veya biraz yukarıda Dirsek ve eller düz bir çizgide Bacakların üst kısmı yatay Dizler 9 veya 110 derece açıda olmalı Gözlerimizin sağlığı için: Bilgisayar kullanmadan önce bir göz muayenesinden geçmeli, görme bozukluğu varsa mutlaka düzeltilmeli Ekrandan cm. uzakta oturmalı 4

5 Ekranın üst kenarı ile göz hizasının aynı seviyede olmasına dikkat etmeli Kağıt tutucu kullanıyorsak bunu ekranla aynı hizada tutmalı Odanın loş ışıklı, aydınlatma mumluk ve indirekt olmalı Işık ekrana dik açıyla gelmemeli Işık yansıma ve parlamaları önlemeli dakikada bir kısa süre gözleri uzağa odaklayarak göz kaslarının dinlenmesi sağlanmalı. Bunların yanı sıra: Saat başı mola vererek odayı temiz hava ile doldurmak ve ufak egzersizler yapmak Hamilelerin ekran başına geçmemelerini sağlamak gerekiyor. Bu bölümde bilgisayar dünyasına kısa bir giriş yaptık. Bölümü aşağıdaki sorular ile kapatacağız. Bunlar hakkında kendi fikirlerinizi üretmeli ve/veya araştırma yapıp bilgi toplamalısınız. 1- Bilgisayar teknolojisinin insanlığa sağladığı avantaj ve dezavantajlar nelerdir? 2- Bilgisayarların kullanım alanları nelerdir? Kendi deneyimlerinizi de düşünerek örneklendiriniz. 3- Bilgisayar teknolojisinin işsizliğe yol açtığına katılıyor musunuz? Fikrinizi bu konuda toplayacağınız bilgilerle destekleyiniz. 4- Bilgisayarların gelişim süreci (tarihçesi) hakkında neler biliyorsunuz? Bu konuyu araştırınız. 5