ARAZİ BİLGİ SİSTEMLERİ. Yard. Doç. Dr. Mehmet Fatih DÖKER

Transkript

1 ARAZİ BİLGİ SİSTEMLERİ Yard. Doç. Dr. Mehmet Fatih DÖKER

2 AMAÇ Bu ders sonunda Arazi toplulaştırmanın ne olduğunu, neden gerek duyulduğunu yasal dayanaklarını açıklayabilecek, Tapu belgesinin tanımı ve içeriğini anlatabilecek, TAKBİS projesini özetleyebilecek bilgi ve becerilere sahip olacaksınız.

3 İÇİNDEKİLER

4 ARAZİ VE ARAZİ YÖNETİMİ Arazi, canlıların ihtiyaç duyduğu her türlü faaliyeti gerçekleştirebildikleri kara parçasıdır. Bu açıdan incelendiğinde arazi, canlıların ve özellikle insanların en değerli kaynağıdır. Arazi kaynakları bitmez tükenmez bir kaynak olarak görülmemelidir. Bugün insanoğlu maalesef çevresindeki kaynakları tüketmiş veya tüketme noktasına ulaşmıştır. Birçok doğal kaynak yok olup gitmektedir. İnsanlar ellerindeki arazileri büyük bir hızla yok etme noktasına ulaşmaktadır. Şuan gelinen noktada bu sorun artık sadece bir ülkenin sorunu değil küresel ölçekte tüm insanlığın sorunu haline gelmiştir.

5 ARAZİ VE ARAZİ YÖNETİMİ Ülkemizde ve birçok ülkede araziye ilişkin çeşitli sorunlar bulunmaktadır. Kentsel alanlarda; konut yeri üretmek, kentsel yaşam alanlarının iyileştirilmesi, herkesin sağlıklı bir şekilde kullanabileceği bir çevrenin oluşturulması kesintisiz altyapı hizmetlerinin insanlara ulaştırılması gibi birçok problem mevcuttur. Ülke genelinde ise, üretime katılmamış toprak alanların belirlenmesi, kamu ve hazineye ait taşınmazların envanter bilgilerinin çıkartılması, kentsel alan ve arazi düzenlenmesi, arsa ve arazi kullanımının denetlenmesi, çiftçilerin kullanabileceği kredilerin geliştirilmesi, arazi anlaşmazlıklarının giderilmesi, ileriye dönük yatırımların planlanması, doğru vergilendirme,

6 ARAZİ VE ARAZİ YÖNETİMİ kamulaştırma işlemlerinin hızlı ve doğru bir şekilde yapılabilmesi, gecekondu sorununun çözümlenmesi, kullanılabilir verimli tarım topraklarının korunması ve uygun kullanımı, kıyı alanlarının kullanımı, mülki ve idari sınırların belirlenmesi gibi konularda uygun çözümler bulunması gerekmektedir. Bu problemlerin karmaşıklığı ve zorluğu ülke genelinde bütünleşik bir şekilde çözülmesi ancak çok iyi hazırlanmış Arazi Bilgi Sistemleri ile mümkündür.

7 ARAZİ VE ARAZİ YÖNETİMİ Arazi yönetimi, arazi kaynaklarını doğru şekilde kullanılmasını sağlayan etkili bir işlemdir. Yeraltı kaynakları, toprak kaynakları, gökyüzü kaynakları vb. kaynakların doğru ve akılcı bir şekilde kullanılması kaynakların devamlılığı açısından şarttır. Bugün gelinen noktada, gökyüzü incelendiğinde birçok uydunun gökyüzünde dolaştığı, hava kirliliği gibi çevresel birçok etkenden dolayı ozon tabakasının delindiği ve gökyüzünde birçok çevresel felaketin yaşandığı bir gerçektir. Yanlış toprak kullanımı ile artık gübre kullanmadan topraktan verim alınamadığı, organik tarımın yalnızca belirli noktalarda yapıldığı, yeraltı kaynakların düzensiz bir şekilde kullanıldığı bir dünya gerçeği olarak karşımıza çıkmaktadır.

8 ARAZİ VE ARAZİ YÖNETİMİ Bu açıdan incelendiğinde arazi sadece üzerinde tarım yapılan üzerinde yürüdüğümüz yeryüzü değil gökyüzü ve yer altı kaynaklarına kadar olan alanın tamamı şeklinde tanımlanabilir.

9 ARAZİ VE ARAZİ YÖNETİMİ Arazi yönetiminin temel amaçlarından birisi de toplumun refahı, ekonomik kalkınma, kurumların mevcut durumu çevresel kaynakların düzenli kullanımı gibi birçok alana katkı sağlamaktadır. Bu açıdan incelendiğinde kır hayatından kent hayatına kaliteli bir geçişin sağlanması, arazilerin bedel taktirinin belirlenmesi, uygun altyapı tesislerinin yapılması, risklerin belirlenmesi gibi birçok alanda arazi yönetimi hayatımızda önemli bir rol oynamaktadır.

10 ARAZİ KULLANIMI Bir ülkenin ekonomik kalkınmasında önemli etkenlerden biri ülke kaynaklarının tam ve etkin kullanımına bağlıdır. Ülke kalkınmasında çok önemli bir paya sahip olan tarımda, toprağın varlığı ve işletilmesi ayrı bir öneme sahiptir. Günümüz teknolojileri kullanılarak toprak üretmek mümkün değildir. Ülke çerçevesinde incelendiğinde, tarım toprakları gün geçtikçe yok olmakta ve işlenebilir tarım topraklarının sonuna gelindiği birçok bilimsel çalışmada açık bir şekilde gösterilmektedir. Bundan dolayı tarım kaynaklarının, dolayısı ile toprak ve arazi kullanımının etkin ve doğru şekilde yapılması, bir ülkenin kalkınmasına ve ekonomisine katkısı tartışılmaz bir gerçektir.

11 ARAZİ VE ARSA POLİTİKALARI Günümüz ekonomik ve teknolojik gelişmelerine bakıldığında üretim şekilleri ve toplumsal yaşam biçimlerinde önemli değişiklikler olduğu görülmektedir. Dünya nüfusunun hızla artışı, kontrolsüz sanayi ve toplum, doğanın tüm dengesini bozmaya başlamıştır. Küresel ve yerel ölçekte toprak ve su gibi doğal kaynakların niteliği bozulmuştur. Bu bozulmanın nedenlerinden biri hiç şüphesiz hızla büyüyen nüfus ve bu hıza yetişemeyen doğal kaynaklardır. Mevcut arsa ve arazilerin bir kısmı da orman alanlarının yok edilmesi, erozyon ve benzeri yanlış kullanımlar nedeniyle daha da azalmaktadır. Bu nedenle mevcut arsa ve arazilerin envanterinin çıkarılması, bir program çerçevesinde kullanımı ve toprak kullanımındaki savurganlığının önüne geçilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu tür arsa ve arazi politikaları ancak devlet tarafından benimsenmiş tutarlı politikalar uygulanarak başarılabilir. Bu tür bir politika arsa ve arazi politikasıdır.

12 ARAZİ VE ARSA POLİTİKALARI Toprağa dayalı, yani toprağı gerektiren ya da toprağı düzenleyen her türlü planlama çalışmasında taşınmaz malların kullanım türünün değişmesi ya da değişmemesi büyük önem taşır.

13 ARAZİ VE ARSA POLİTİKALARI Taşınmaz malların kullanım türü özel mülkiyetten kamu mülkiyetine geçmesiyle değişir. Bu gibi durumlar genellikle sulama işleri, elektrik hatları, demir ve karayolları gibi durumlarda ortaya çıkar. Bu tür planlamalar ülke kalkınmasında önemli bir role sahiptir. Özel mülkiyetteki arazilerin türünün değişmemesi arazi toplulaştırması ve arsa düzenlemesine konu olur. Arazi toplulaştırması, kırsal alan planlama ve düzenlemesinin, arsa düzenlemesi ise kentsel alan planlama ve düzenlemesinin çekirdeğini oluşturur ve birbirleriyle ilişkilendirilmelidir.

14 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Anayasanın 44. maddesinde; "Devlet, toprağın verimli ve ekonomik olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek, erozyonla kaybedilmesini önlemek ve topraksız olan veya yeterli toprağı bulunmayan çiftçilikle uğraşan köylüye toprak sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır. Kanun, bu amaçla, değişik tarım bölgeleri ve çeşitlerine göre toprağın genişliğini tespit edebilir. Topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçiye toprak sağlanması, üretimin düşürülmesi, ormanların küçülmesi ve diğer toprak ve yeraltı senetlerinin azalması sonucunu doğuramaz. Bu amaçla dağıtılan topraklar bölünemez, miras bükümleri dışında başkalarına devredilemez ve ancak dağıtılan çiftçilerle mirasçıları tarafından işletilebilir. Bu şartların kaybı halinde, dağıtılan toprağın Devletçe geri alınmasına ilişkin esaslar kanunla düzenlenir" hükmüne sahiptir. Bu kanun ile arazi toplulaştırma işlemi kanuni hükümler uyarınca gerçekleştirilir.

15 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Arazi toplulaştırması; çeşitli nedenlerle ekonomik olarak tarımsal faaliyetleri yapmaya imkan vermeyecek biçimde veya toprak muhafaza ve zirai sulama tedbirlerinin alınmasını güçleştirecek derecede parçalanmış, dağılmış, bozuk şekilli parsellerin bir araya getirilerek daha düzenli parseller halinde tarla içi geliştirme hizmetleri ile birlikte modern tarım işletmeciliği esaslarına uygun faaliyette bulunulmasını sağlayacak yapıya kavuşturularak planlanması ve uygulanması işlemidir.

16 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASININ TANIMI Arazi toplulaştırması; biri dar, diğeri geniş anlamda olmak üzere iki türlü ifade edilebilir.

17 DAR ANLAMDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Aynı işletmeye ya da şahsa ait dağınık, küçük ve şekilleri bozuk arazilerin bir araya getirilerek uygun şekillerde birleştirilmesidir. Bu biçimde yapılan arazi toplulaştırması daha ucuz ve kısa zamanda gerçekleştirilirse de üretimin artırılmasına tek başına istenildiği gibi etkili olamamaktadır.

18 GENİŞ ANLAMDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Parçalı, dağınık ve şekilleri bozuk arazi parçalarını uygun biçimde düzenlemenin yanında, işletmeciliği ekonomik ve kolay biçime getirmek amacıyla arazilere yol sisteminin bağlanması, tarım toprağından azami yararlanmak amacıyla sulama, drenaj, arazi tesviyesi, toprak korunması ve ıslahı, üreticilerin yaşama ortamını iyileştirmek amacıyla köy yenilemesi, köy gelişme alanlarının belirlenmesi ve köy imar planlarının yapılması, kırsal görünüm ve kırsal çevrenin iyileştirilmesi için kırsal ve doğal çevrenin sürdürülebilir biçimde planlanması ve işletmelerin arazi miktarlarının arttırılması gibi bütün kültür teknik önlemlerinin alınması akla gelmektedir.

19 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Arazi toplulaştırma işleminin asıl amacı, tarım alanından en etkin biçimde yararlanılmasıdır. Böylece, daha az zamanda, sulamanın daha etkin kullanımı ile tarımsal üretimin yükseltilmesi hedeflenmektedir. Böylece kırsal kesimde yaşayan insanların ekonomik ve sosyal hayat standartları yükseltilmiş olacaktır. Arazi toplulaştırması sayesinde mülkiyet durumları tekrar elden geçirilir. Genel anlamda arazilerin kadastrosu yenilenmiş olur.

20 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Arazi toplulaştırmasını zorunlu kılan nedenler şunlardır: Arazi parçalanmasının tarım işletmelerinde işgücü, girdi, sermaye ve üretim kayıplarını artırması, Arazilerin bir kısmının mevcut servis yolları, sulama ve drenaj kanallarından yararlanamaması, Parsellerin miras yoluyla bölünmesi veya şekillerinin bozuk olması, Sulama, toprak muhafaza veya devlet yolu gibi projelerle yeni kanal ve yollarla parsellerin daha da parçalanması, Topografik yapının parsel sınırlarına bağlı kalmaksızın arazi tesviyesini gerektirmesi Sulama, karayolu, otoyol ve demiryolu gibi kamu yatırımlarında kamulaştırma bedellerinin yüksekliği vb. gerekçelerden biri veya birkaçının bir arada mevcut olması arazi toplulaştırmasını gerekli kılmaktadır.

21 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASININ YARARLARI Sulama oranları artırılmaktadır. Fiziki tesislerin sebep olduğu parçalanmalar önlenmektedir. Sulama projelerinin maliyetinde tasarruf sağlanmaktadır. Arazi maliklerine kamulaştırma bedeli yerine arazi verilerek, toprağından kopması önlenmektedir. Sulama ve teknik tarım metotlarının uygulanmasında kolaylık sağlanmaktadır. İşletme merkezi ile parseller arasındaki mesafeler azalmakta ve her parsel yola bağlanmaktadır. Net arazi kullanma alanı ve parsel büyüklükleri artmakta, parsel şekilleri düzenlenmektedir. Tarım işletmelerinde iş gücü tasarrufu sağlanmaktadır. Tarım işletmelerinde net gelir artışı sağlanmaktadır. Proje alanında sosyal huzur sağlanmaktadır.

22 TÜRKİYE DE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Ülkemizde, 1950 yılında 2.2 milyon olan işletme sayısı 1990 yılında 3.9 milyona çıkmıştır. Buna paralel olarak 1950 yılında 100 dekar olan ortalama işletme büyüklüğü 1990 yılı itibarı ile 59 dekara düşmüştür tarım sayımı sonuçlarına göre ise ortalama işletme büyüklüğü 61 dekar tespit edilmiştir. Ülkemizde; 21.5 milyon parça tarım alanı bulunmakta ve işletme başına ortalama yedi parça arazi isabet etmektedir. Yani çiftçilerimiz ortalama olarak yedi ayrı parça arazi üzerinde çiftçilik yapmaya çalışmaktadır.

23 TÜRKİYE DE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Tarımsal işletmelerde verimliliği büyük ölçüde düşüren arazi parçalanmasını; miras ve intikal, hisseli ve bölünerek yapılan satışlar, kiracılık ve ortakçılık, muhtelif amaçlarla yapılan kamulaştırmalar, tarım kesimindeki yüksek nüfus yoğunluğu gibi faktörler etkilemektedir. Türkiye de arazi toplulaştırma çalışmaları ilk defa 1961 yılında Konya ilinin Çumra ilçesinin Kargın köyünde başlamıştır.

24 TÜRKİYE DE ARAZİ TOPLULAŞTIRMA PROJELERİNİN DURUMU ÜST PROJE ADI TAMAMLANAN (ha) DEVAM EDEN (ha) TOPLAM (ha) A.T (Muhtelif İller) 626, ,480 1,481,136 GAP 2,004, ,372 2,188,942 KOP 181, , ,031 DAP 141, , ,302 DOKAP 0 14,150 14,150 TOPLAM (ha) 2,953,602 1,988,959 4,942,561

25 YILALLARA GÖRE TÜRKİYE DE ARAZİ TOPLULAŞTIRMA ÇALIŞMALARI YIL ALAN (ha) , , , , , , ,210,604 TOPLAM 2,953,602

26 TÜRKİYE DE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI Ekonomik sulanabilir arazi toplamı DSİ kaynaklarında 8,5 milyon hektar olarak verilmektedir. Bu miktar teknolojik gelişmelerle birlikte bir miktar artış gösterecektir, ancak bu konuda yapılmış bir çalışma olmadığından sulamaya açılacak alan 8,5 milyon hektar olarak alınmıştır. Bugüne kadar yaklaşık 5 milyon hektar arazi sulamaya açılmış, 3,5 milyon hektar araziye sulama hizmeti götürme çalışmalarına devam edilmektedir. Bu güne kadar yaklaşık 1,0 milyon hektar sulanan arazide arazi toplulaştırma uygulaması tamamlanmıştır.

27

28 Toplulaştırma Çalışmalarının Aşamaları 1.Toplulaştırma Alanının Tespiti 2. Sabit Tesislerin Tespiti 3. Mülkiyet Bilgilerinin Oluşturulması 4. Harita Veri Tabanının Oluşturulması 5. Arazi Derecelendirilmesi 6. Yeni Parselasyon İçin Blokların Oluşturulması 7. Çiftçi Tercihlerinin Alınması 8. Toplulaştırma Projelerinin Yapılması ve İtirazların İncelenmesi 9. Yeni Parselasyon Planlarının Araziye Aplikasyonu 10.Tescil ve yer teslimi aşamalarından oluşmaktadır.

29 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASINDA ÇALIŞMA AŞAMALARI Ön çalışmalar, Planlama çalışmaları, Projelendirme çalışmaları

30 1. Ön Etüd Arazi sahipleri ile ön görüşme Proje alanında kadastro işlemleri yapılmış mı? Kadastro çalışması öncelikli yapılır Proje alanı sınırının belirlenmesi Mül kiyet listelerinin temini ve hazırlanması Mülkiyet haritalarının temini ve hazırlanması Arazi sahiplerinden onay alımı Son Ön etüd raporunun hazırlanması Bakanlar kurulu onayı alımı Son

31 TAPU İlk çağlarda avcılık ve madencilik ile süren yaşam döngüsünde, insanlar toprağı işleyerek ürün almasını öğrenmiş ve yerleşik hayata geçmeye başlamıştır. İnsanların işledikleri topraklara sahip olma düşüncesi ve arzusu mülkiyet haklarının ilk başladığı anlardır. O dönemlerde insanlar kendi kaba güçleri doğrultusunda toprak sahibi olurken, ilk önce kabilelerin daha sonra da devletlerin kurulması ile insanların toprak sahibi olması yazılı kurallar ile belirlenmeye başlamıştır. Bugün gayrimenkul sahibi olmak önemli bir ekonomik sermayeye sahip olmaktır. Gayrimenkuller kişilerin servetlerinin temelini teşkil etmektedir. Bu kadar önemli olan bu durum devlet kontrolü altında yapılmakta ve kayıt edilmektedir.

32 TAPU Tapu hizmetlerini; Akde yönelik hizmetler, Tescile yönelik hizmetler, Arşive yönelik hizmetler, Diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik hizmetler olarak dört ana başlık altında toplamak mümkündür.

33 TAPU Tapu hizmetlerini; Akde yönelik hizmetler, Tescile yönelik hizmetler, Arşive yönelik hizmetler, Diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik hizmetler olarak dört ana başlık altında toplamak mümkündür. Tapu; hak iddia etmeleri ve mülklerinin tescili için mülk sahiplerine verilen yazılı bir belgedir. Tapu belgesi; malikin adı, taşınmazın durumu, satış bedeli, pafta, ada, parsel numaraları, sınırları, ölçüsü, değerleri, varsa üzerindeki şerhi hükümler vb. bilgileri içeren devlet kontrolünde verilen belgedir.

34 TAPU 1.Ana gayrimenkulün bulunduğu il, İlçe, Mahalle, Köy, Sokak adları, 2.Taşınmaz mal sahibinin fotoğrafı, 3.Taşınmaz malın Pafta, Ada ve Parsel numaraları, 4.Taşınmaz malın alanı (Hektar, metrekare ve desimetrekare cinsinden), 5.Satış bedeli, Niteliği (Arsa, Arazi vb.), Arsa Payı (Hisseli tapularda arsa veya arazinin kaçta kaçının aitliği, örnek olarak 1/2'si gibi), 6.Taşınmaz malın edinme sebebi (Taşınmaz malın kimden alınıp kimden satıldığına dair bilgi), 7.Taşınmaz malı satan kişinin ismi, 8.Geldi Bilgisi: Taşınmaz mal kaydının hangi Cilt, Sahife, Sıra numarasından geldiği bilgisidir, 9.Tapu sicil müdürünün sicile uygun olduğunu gösteren mührü, gibi bilgiler bir tapuda bulunması gereken bilgiler arasındadır.

35 KADASTRO Türkiye'de yapılmakta olan kadastro çalışmaları mülkiyet kadastrosudur. Hukuksal kadastro, ya da sınır kadastrosu olarak da ifade edilmektedir. Günümüzde, tarih ve 3402 sayılı Kadastro Kanununa göre yapılmakta olan bu çalışmalarla; taşınmaz malların arazi üzerindeki sınırları ve üzerindeki haklar tespit edilerek haritası yapılmak suretiyle Türk Medeni Kanununun öngördüğü modern tapu sicilleri oluşturulmaktadır. Kısaca kadastro, taşınmaz malların hem miktarını hem de karakterini (cinsini) içeren yasal bir kayıt olarak tanımlanabilir.

36 KADASTRO Kadastro, toprak ile insan arasındaki ilişkileri düzenleyen bir hizmet kurumudur. Kadastronun esas görevi, mülkiyet yapısını tespit ederek tapu bilgileri ile harita bilgileri arasındaki ilişkiyi kurar. Türkiye Cumhuriyeti Anayasal bir hukuk devletidir. Ülkemizde taşınmaz mal mülkiyeti Anayasa ve yasalarla koruma altına alınmış kutsal bir haktır. Bir hakkın korunabilmesi ve kullanılabilmesinin temel şartı sınırlarının belirlenmiş olmasıdır. Sınırsız hiçbir hak yoktur. Ülkemizde Medeni Kanun ile belirlenen ayni hakların varlığı Tapu Sicili ile belirlenirken, nicelikleri de kadastro ile tespit edilmektedir. Kadastro sırasında hiç tapuya kaydedilmemiş taşınmaz malların yanı sıra, tapulu taşınmazların da ölçülmesi ve teknik tanımlanması yapılmaktadır. Bu nedenle, kadastro ile taşınmaz malların bir nevi nüfus kayıtları tescil ve tesis edilmektedir.

37 KADASTRO Kadastro hizmetleri ve ürünlerinden, aşağıdaki konularda doğrudan ve dolaylı olarak faydalanılmaktadır: Özel ve tüzel kişilerin mülkiyetindeki taşınmaz malların sahiplerinin, sınırlarının, yüzölçümlerinin, üzerindeki mütemmim cüz ve teferruatların, mülkiyetten başka diğer aynî hakların ve arazilerin yükseklik modellerinin belirlenmesi, Arazi ve her türlü taşınmaz mal mülkiyetine yönelik tecavüzlerin giderilmesi ve anlaşmazlıkların çözümü davalarının aydınlatılması, Tarım arazilerinin azami verim elde edilebilecek biçimde planlanması ve düzenlenmesi, Tarımsal üretim planlama ve yıllık ürün tahminlerini zamanında ve gerçekçi bir biçimde yaparak, önceden depolama, işleme, nakletme ve pazarlama gibi tedbirlerin alınmasına yardımcı olma, Kamulaştırma çalışmalarında öncelikle kullanılma, Orman alanlarının belirlenmesi ve koruma altına alınması,

38 KADASTRO Mera, yaylak ve kışlak arazilerinin belirlenmesi ve gayesine uygun bir biçimde kullanılmalarının sağlanması, Toprak erozyonunun önlenmesi için arazilerin mülkiyet durumunun belirlenmesine bağlı olarak sahipsiz yerlerin hızla ağaçlandırılması, Vakıflar, Belediyeler ve diğer kamu kurumlarına ait taşınmaz malların belirlenmesi ve işletilmesinin temini, Kent arazilerinin ve kent alanlarına yeni katılan arazilerin planlanması ve gecekondulaşmaya meydan verilmemesi, Çarpık kentleşmelerin ve yapılaşmaların engellenmesi, Yerel yönetimlerin emlak, çevre ve temizlik vergilerini eksiksiz, adaletli ve düzenli bir biçimde toplayabilmelerine yardımcı olunması, Kentsel altyapının belirlenmesi ve çevreye zarar vermeyecek biçimde hizmete sunulmasının sağlanması, Mülkiyet arazileri üzerinden geçen elektrik, PTT, doğal gaz, kanalizasyon vd. altyapı tesisleri için irtifak kurulması ve uygun bedel tespitine katılma,

39 KADASTRO Bölge kalkınma planlarının yapılması ve uygulanması, Her çeşit bayındırlık yapı ve faaliyetlerinin planlanması ve yerine uygulanması, Taşınmaz mallarla ilgili her türlü istatistik bilgilerin toplanması ve başta bilimsel araştırmalar olmak üzere birçok kullanıcıya sunulması, Günümüzde temel bir ihtiyaç haline gelen ve başta yerel yönetimler olmak üzere birçok özel ve tüzel kişi ve kurumların ihtiyacı olan bilgilerin bulunacağı "Coğrafi Bilgi Sistemi"'nin alt yapısının oluşturulması, şeklinde tanımlanabilir. Birçok gelişmiş ülke kadastro çalışmalarını tamamlanmış durumdadır. İleri teknolojilere bağlı olarak hazırlanan arazi bilgi sistemleri ile verilerin iyileştirilmesi ve güncel tutulması sağlanmaktadır. Bu tür çalışmalar ile; arazinin değeri, toprak sınıfı, bitki örtüsü, topografik durum, teknik alt yapı, ülke ekonomisi üzerinde büyük önemi bulunan değerlendirme haritalarının çıkarılmasına yönelik çalışmalar yapılabilmektedir.

40 KADASTRO Ülkemizde tapu ve kadastro ile ilgili işlemleri düzenleyen birçok kanun, tüzük, yönetmelik, genelge ve yönergeler bulunmaktadır. Ülkemizde kadastro ile ilgili olarak toplamda 8 adet kanun bulunmaktadır

41 TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ülke genelinde mülkiyet ile ilgili problemlerin çözülmesinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bağlı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, 6083 sayılı kanun ile yetkilendirilmiştir. Kanunda; mülkiyet hakkını tespit etmek üzere taşınmazların kadastro çalışmalarını planlamak, yürütmek, yenilenmesini ve güncellenmesini sağlamak, tapu sicillerini oluşturmak, arşivlenerek korunmasını sağlamak, harita yapmak, üretim standartlarını tespit etmek ve arşivlenmesini sağlamak üzere, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü resmen yetkilendirilmiştir.

42 TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Genel Müdürlüğün görev ve yetkileri şunlardır: Devletin sorumluluğu altındaki tapu sicillerinin düzenli bir biçimde tutulmasını, taşınmazlarla ilgili her türlü akitli (sözleşmeli) ve akitsiz (sözleşmesiz) tapu işlemleri ile tescil işlerinin yapılmasını, siciller üzerindeki değişikliklerin takibini, denetlenmesini, sicil ve belgelerin arşivlenerek korunmasını sağlamak. Ülkenin kadastrosunu yapmak, değişiklikleri takip etmek, tapu planlarının yenilenmesini ve güncellenmesini sağlamak, bunlara ilişkin kontrol ve denetim hizmetlerini yürütmek. Büyük ölçekli kadastral ve topografik haritaların üretilmesi amacı ile jeodezik altyapı, havadan fotoğraf alımı, 1/5000 ve daha üst ölçekli fotogrametrik ve yersel harita üretim hizmetlerini yapmak veya yaptırmak, kontrol etmek, denetlemek ve temel prensipleri tespit etmek. Mekansal bilgi sistemi altyapısını ve harita üretim izleme merkezini oluşturmak, verilerden gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarının faydalanmasını sağlamak, coğrafi bilgi sistemleri konusunda verilecek görevleri yapmak.

43 TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin ülkedeki tapu ve kadastro ile ilgili işlemlerini yapmak, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin yurtdışındaki taşınmazları ile ilgili hak ve menfaatlerini korumak, devletlerarası emlak müzakerelerine katılmak. Görev alanıyla ilgili konularda, diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği yaparak müşterek projeler planlamak, yürütmek. 16/6/2005 tarihli ve 5368 sayılı Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve Büroları Hakkında Kanun hükümlerine göre harita ve kadastro mühendislik bürolarına lisans vermek, bu büroların faaliyet usul ve esaslarını belirlemek ve denetlemek. Taşınmaza yönelik aracılık faaliyetlerini düzenlemek, lisans vermek, bu faaliyetlerin usul ve esaslarını belirlemek ve denetlemek. Genel Müdürlüğün görev, hizmet ve faaliyetleri ile ilgili olarak, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile meslek kuruluşlarınca uyulacak esasları belirlemek, koordinasyonu sağlamak. Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek (

44 TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

45 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) 1990'lı yılların başında bilgisayar kullanımının yaygınlaşması ile birlikte başlatılan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü otomasyon çalışmalarında geliştirilen tapu otomasyon ve kadastro otomasyon projeleri, zaman içerisinde eşdeğer yazılımların ve teknolojinin gerisinde kalsa bile, bilgisayar okur-yazarlığının artırılmasında ve verilerin toplanmasında katkı sağlamışlardır. Genel Müdürlük, bu çalışmaları takiben, mevcut verilerin hata analizlerini yaparak, gerekli düzeltici faaliyetleri başlatmış, daha gelişmiş teknoloji ve profesyonel yazılımlarla işlemleri gerçekleştirmiş, ürettiği verileri diğer ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşmak üzere 2000 yılında Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi'ni projelendirmiştir.

46 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) TAKBİS projesi; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün tapu ve kadastro tekniği ile ilgili işlemlerini standartlaştırarak Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlüklerinde (Şeflikler dahil) yürütülen işlemlerin mevzuata uygun bir şekilde ve bilgisayar ortamında yürütülmesini sağlayan; Geliştirilen uygulama yazılımlarına dahil edilen kontrol ve uyarı mekanizmaları ile memurun yaptığı işlemle ilgili hata riskini minimize eden veya ortadan kaldıran; İlgili memura ekranı üzerinden yaptığı işlemle ilgili en son mevzuat desteği sağlayan, yapılan işlemle ilgili açıklayıcı bilgi sağlayarak kendi ekranı üzerinden Bilgisayar Destekli Eğitim imkanı getiren, Üretilen verilerin Genel Müdürlükte kurulacak sisteme akmasıyla entegre bir yapı oluşturan, mevzuat değişikliği yapılması halinde vatandaşın satış benzeri işlemleri Türkiye'nin herhangi bir yerinden yapabilmesini sağlayan;

47 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) Müdürlüklerin ve müdürlük personelinin performansının üst hiyerarşi tarafından izlenebilmesini sağlayan, Memur insiyatifini ortadan kaldırarak işlemlerin yasal mevzuata uygunluğunu, vatandaşa en kısa sürede ve doğru sonuç sağlayarak, devletle vatandaş arasında zaman içinde yıpranan güven duygusunu geliştirecek, Merkezde oluşan bilgileri kullanarak Bölge Müdürlükleri ve Genel Müdürlük merkez birimleri için Karar Destek fonksiyonları ve raporları üreten, Herhangi bir kamu kuruluşu için taşınmaz ile ilgili stratejik konularda anlık istatistiki sonuçlar üretecek, Milli Güvenlik açısından gereken yabancı mülkiyetindeki taşınmazlar ve yabancıların hangi yörelerde taşınmaz hareketinde bulundukları, yoğunlaştıkları hususu merkezden ve kolaylıkla izlenebilecek,

48 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) Tarım bilgi sistemine ve Doğrudan Gelir Desteğine esas Çiftçi Kayıt Sistemine doğru ve güncel bilgi altlığı oluşturan, Mali suç araştırmaları ve mal varlığı sorgulamalarını tek bir merkezden yaparak, mali suçlarla ilgili sorgulamaları en kısa sürede sonuçlandırılarak, rüşvet ve yolsuzlukla mücadelede devletin etkin denetimi sağlanacak,ve tüm bu işlemleri Coğrafi Bilgi Sistemi/Arazi Bilgi Sistemi mantığında gerçekleştiren entegre bir bilgi sistemidir.

49 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) TAKBİS Projesinin amaçları; Arazi ve araziye ilişkin her türlü faaliyetler ve karar verici mekanizmalar için gerekli olan, mevcut durumu yansıtan geçerli ve güvenilir arazi bilgilerinin sağlanması, tapu kayıtları ve haritaların güncelleştirilmesi, tüm bilgilerin bilgisayar ortamına aktarılması, bilgilerin güncel olarak bilgisayar ortamında tutulması ve bunların bilgi sistemleri teknolojisi kapsamında yeniden değerlendirilmesi ve kullanıma sunulması, Tapu ve kadastro çalışmalarının ve bilgilerinin çok amaçlı bir arazi bilgi sistemine dönüştürülmesi ve bu bilgilerin güvenli ortamda tutulması ve güvenli bir şekilde erişiminin sağlanması, TKGM hizmetlerinin daha sağlıklı, süratli, güvenilir ve etkin bir şekilde planlanması, yönetilmesi ve faaliyete geçirilmesi, Diğer kurum ve kuruluşlara vermekte olduğu verilerin herhangi bir mükerrerliğe sebep vermeyecek şekilde üretilmesi ve güncel, güvenilir mülkiyet verilerinin yaygın bir şekilde kullanımının sağlanması.

50 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) Projenin temel hedefi; Konumsal harita bilgilerine dayalı olarak tapu sicilindeki mülkiyet ve kadastro bilgilerini oluşturmaktır. Bu tür hizmetlerin gerçekleştirilmesinde büyük beklentiler içine girildiği günümüzde doğru, güvenilir, kolay ve hızlı erişilir tapu ve kadastro bilgilerine (mülkiyet bilgileri) ihtiyaç duyulmaktadır. TAKBÎS Projesinin ülke kalkınmasındaki önemi de bu nedenden kaynaklanmaktadır. TAKBÎS projesi ile; ülke genelinde tapu ve kadastro bilgi sisteminin oluşturulması hedeflenmiş, bu kapsamda; ülke genelinde tapu kadastro hizmetlerinin coğrafi bilgi sistemi ve arazi bilgi sistemi mantığı çerçevesinde analiz edilerek, problemlerin belirlenmesi, çözüm yollarının bulunması, tapu ve kadastro hizmetlerinin bu yolla standart ve elektronik olarak yerine getirilmesi, yerel yönetimler, kamu kurum ve kuruluşlara arazi bilgi sistemi mantığında doğru, güvenilir ve güncel bilgileri sunulması hedeflenmektedir

51 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) TAKBÎS Projesinin Yararları; 1.Verilerin kayıtlı olduğu sicil veya benzeri materyalin eskimesinden kaynaklanan sorunlar ortadan kalkmakta, 2.Vatandaşların talepleri doğrultusunda gerçekleştirilen uygulamalarda standart sağlanmakta, 3.Eksik belge veya bilgi ile ortaya çıkan işlem hata ve noksanlıklarının ortadan kaldırılmakta, 4.Akıllı uygulamalarla memur hatalarının önüne geçilerek memurların da zarar görmeleri engellenmekte, 5.Belge sahteciliklerinin önüne geçilmekte, 6.Geçmişten gelen muhtemel sicil hataları belirlenerek tamamen giderilmekte, 7.Muhtemel vatandaşın hak kayıpları tamamen ortadan kaldırılmakta, 8.Bu sayede ülkemizde var olan tapu kayıtlarına olan sarsılmaz güven pekiştirilmekte,

52 TAPU VE KADASTRO BİLGİ SİSTEMİ (TAKBİS) 9.Kamu veya vatandaş alacağı tahsilatının sağlıklı ve hızlı şekilde yapılabilmekte (sgk, icra, sağlık bakanlığı, vb), 10.Mahkemeler veya hazırlık soruşturmalarında bilgi araştırmasıyla geçen zamanın azaltılarak Adalet Bakanlığının yükünün hafifletilmesine katkı sağlanmakta, 11.Kurumların veya vatandaşların karşılaştığı bürokratik sıkıntılar ortadan kalkmakta, 12.Yazışmalardan doğan harcamalar e-imza uygulaması ile en aza indirgenmekte, 13.Yeşil kart ve benzeri uygulamalarda hak sahibinin doğru tespiti ile hizmetin amacına ulaştırılması sayesinde haksız kazançların önüne geçilmekte, 14.Vergi kayıpları engellenmekte, 15.Doğru, güvenilir, standart ve takip edilebilir bilgiye ulaşılmaktadır.